De Voorzitter. – Aan de orde is het debat over zes ontwerpresoluties over de gevangenschap van politieke tegenstanders in Wit-Rusland(1).
Marcin Libicki, auteur. − (PL) Vandaag debatteren we opnieuw over schendingen van fundamentele mensenrechten in Wit-Rusland. Zoals gebruikelijk in dergelijke gevallen gaat onze aandacht uit naar datgene wat dictators doen. Kennelijk binden dictators altijd de strijd aan met de georganiseerde religie, want vaak is zij de belangrijkste stem die de bevolking heeft. Ze leveren ook altijd strijd met de vakbonden. Nu wil het geval dat de vakbonden in Wit-Rusland tamelijk zwak zijn. Zo bezien zou Loekasjenko als een redelijk positief iemand kunnen overkomen, aangezien hij niemand heeft om tegen te vechten, omdat ze er daar nog niet in zijn geslaagd vakbonden op te richten. Verder vechten dictators altijd tegen de oppositie, die democratie wil.
Toch is er nog iets dat we in gedachten moeten houden: Wit-Rusland is een belangrijk buurland voor de Europese Unie in het oosten en het land moet dan ook als zodanig worden behandeld. We hebben een zekere neiging om Rusland als de enige buurstaat aan onze oostgrens te beschouwen. We vergeten daarbij dat ook Wit-Rusland een partner voor de Europese Unie in het oosten zou moeten zijn. Het is immers een groot en veelbelovend land.
Věra Flasarová, auteur. − (CS) Dames en heren, het regime van de heer Loekasjenko in Wit-Rusland maakt gebruik van repressieve methoden en verdient het dan ook om aan de kaak te worden gesteld. Politieke tegenstanders worden gearresteerd, de regering houdt er autoritaire methoden op na, er heerst censuur en het land raakt stilaan in een isolement. Bovendien worden er geen inreisvisa meer toegekend, waardoor de leden van het Europees Parlement en van de nationale parlementen zich niet ter plaatse van de toestand kunnen gaan vergewissen. Al die punten worden uitvoerig belicht in de motie van mijn fractie. Toch ben ik van oordeel dat onze kritiek op de schendingen van de mensenrechten moet worden getoetst aan absolute criteria. We moeten niet de politieke agenda volgen van diegene die op dit moment de touwtjes in handen heeft in de wereld. Dat is niet de juiste weg. We blijven maar rondjes draaien; duizenden jaren lang al blijken we niet in staat te zijn om objectief te oordelen. De Romeinen hadden het altijd bij het rechte eind en hun kroniekschrijvers spraken van een groot onrecht als een van hun tegenstanders die ze hadden aangevallen het lef had om zich te verdedigen.
Maar laten we terugkeren naar Wit-Rusland. Het regime van Loekasjenko getuigt in de allereerste plaats van minachting jegens de Euro-Atlantische initiatieven. De heer Loekasjenko speelt in zijn eigen kleine stadion en gaat voorbij aan het feit dat middelgrote landen zich niet op een dergelijke manier kunnen gedragen, omdat het supranationale kapitaal dat niet zal toelaten. Wie niet gehoorzaamt, wacht het isolement en de internationale gemeenschap zal altijd de oppositie in het land steunen. Iedereen weet dat dat nu eenmaal zo gaat. Vroeg of laat zullen de heer Loekasjenko en zijn partijapparaat een hoge tol betalen voor hun gedrag. Wit-Rusland ligt in een gebied dat van strategisch belang is voor de Verenigde Staten en voor de NAVO. De huidige Amerikaanse regering en de regeringen van een aantal andere landen zouden Wit-Rusland, samen met Oekraïne en Georgië, maar al te graag zien toetreden tot de NAVO om Rusland op die manier schade te berokkenen.
We zouden ons niet zulke grote zorgen maken om de mensenrechten in Wit-Rusland als Rusland hier niet de kern van het probleem uitmaakte. Vraag blijft echter of de pogingen om Rusland te verzwakken de veiligheid in de wereld wel ten goede komen. Ik vrees veeleer dat alle pogingen daartoe krachten zullen bevrijden die niemand de baas zal kunnen, krachten die Rusland al duizenden jaren lang in bedwang houdt.
Jacek Protasiewicz , auteur. − (PL) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, de leden van het Europees Parlement die zich zorgen maken om de toestand in Wit-Rusland en die de situatie op de voet volgen, moeten het doen met tegenstrijdige informatie. Enerzijds is er de Wit-Russische wens om de relaties met de Europese Unie te normaliseren, zoals het land al meermaals publiekelijk en officieel heeft verklaard. De opening van de vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Minsk staat symbool voor dit verlangen.
Anderzijds is de politie nog in dezelfde maand hardhandig opgetreden tegen demonstranten die de negentiende verjaardag van de onafhankelijkheid van het land wilden vieren. De dag daarop stuurde de overheid KGB-agenten af op onafhankelijke journalisten. Een maand later werden de activisten veroordeeld tot lange celstraffen. Hier gaat het dan nog niet eens om de oppositie, maar gewoon om mensen, zoals Andrei Kim of Sergei Parsukiewicz, die het lef hadden om te demonstreren om respect te eisen voor de burgerrechten en voor de rechten van kleine ondernemingen. Onlangs hebben we vernomen dat ook Aleksandr Milinkiewicz opgepakt is. Hij werd gestraft omdat hij Wit-Russische burgers heeft ontmoet en openbare aangelegenheden met hen heeft besproken. Aleksandr Kazulin, de belangrijkste politieke gevangene, een gewetensgevangene in het moderne Europa, zit nog altijd in de cel.
Ik spreek hier als voorzitter van de Wit-Russische afvaardiging en ik kijk uit naar de dag dat we het Europees Parlement een resolutie zullen kunnen voorleggen waaruit blijkt dat er veranderingen hebben plaatsgevonden in Wit-Rusland, waardoor het land deel kan uitmaken van de beschaafde Europese Gemeenschap.
Helaas zal dat vandaag niet gebeuren. Als het fundamentele recht op vrije en democratische verkiezingen, of het recht om uit te komen voor je politieke overtuiging, of het recht op persvrijheid en op de vrijheid om je religie te beoefenen niet gevrijwaard zijn, zal de Europese Unie het regime in Wit-Rusland nooit erkennen als een land waarmee het tot een waardevolle samenwerking kan komen, of als een land dat het helpen waard is. We zullen nooit onze steun verlenen aan een beleid zoals dat wordt gevoerd door Aleksandr Loekasjenko. We zullen echter wél onze steun verlenen aan onafhankelijke burgergroeperingen en aan individuele burgers uit Wit-Rusland in hun contacten met de Europese Unie. Zo hopen we dat op een dag de normaliteit in het land zal terugkeren.
Marios Matsakis, auteur. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, Wit-Rusland is een mooi en belangrijk land dat nog heel wat vooruitgang kan boeken en dat zijn inwoners op die manier een benijdenswaardige welvaart kan schenken. Helaas worden wezenlijke democratische normen op dit moment met voeten getreden in dit land. Dat is vooral het gevolg van het feit dat de overheid niet in staat is om respect op te brengen voor de noodzaak van vrije meningsuiting en voor andere democratische principes. Dat respect is echter één van de voornaamste pijlers van elke niet-dictatoriale overheid.
Uit de berichtgeving uit Wit-Rusland blijkt dat mensen uit het maatschappelijk middenveld en activisten van de oppositie naar willekeur worden opgepakt, dat er buitensporig geweld wordt gebruikt tegen vreedzame demonstranten en dat onafhankelijke journalisten worden onderdrukt. Die praktijken moet meteen een halt worden toegeroepen. We roepen de Wit-Russische overheid op om tot rede te komen, om haar strategie te veranderen en om de weg naar vrijheid en democratie in te slaan in plaats van te kiezen voor onderdrukking en totalitarisme. Dat leidt immers alleen maar tot verergering van het conflict, zowel met de eigen bevolking als met de internationale gemeenschap.
Milan Horáček, auteur. − (DE) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, het gebruik van geweld tegen non-gouvernementele organisaties, tegen activisten van de oppositie en tegen onafhankelijke journalisten in Minsk en andere steden in Wit-Rusland eind maart wijst op een drastische verslechtering van het politieke klimaat in een land dat zich nu al in de greep van een autoritair en dictatoriaal regime bevindt.
De enige Duitse politieke stichting die toestemming had gekregen zich te vestigen in Minsk heeft de deuren moeten sluiten. Krantenredacties worden binnengevallen om kritische stemmen in de pers het zwijgen op te leggen. Van vrije verkiezingen is geen sprake en de vrijheid van vergaderen en van meningsuiting worden ernstig beperkt. De leden van de oppositie worden systematisch vervolgd en krijgen lange celstraffen. De overheid neemt repressieve maatregelen tegen bewegingen binnen het maatschappelijk middenveld. Dat doen ze door obscure wetten tegen NGO’s in het leven te roepen, door een anti-extremistische wetgeving uit te vaardigen, of door vreedzame bijeenkomsten hardhandig uiteen te drijven.
Ook wij moeten ijveren voor een cultuur van politiek pluralisme in Wit-Rusland. Voor de toekomst van het land is het cruciaal dat vooral jonge mensen in contact komen met democratische structuren. De heropening van de European Humanities University in Vilnius, een Wit-Russische universiteit in ballingschap die een toevluchtsoord is voor studenten die het slachtoffer zijn van politieke vervolging, was dan ook een wijze beslissing.
De volgende stap moet de uitgifte van visa zijn, iets waartoe we hier al verschillende keren hebben opgeroepen. Het is niet correct dat de EU de bewegingsvrijheid van mensen blijft beperken door zestig euro per visum te vragen. Dat is bijna een derde van het gemiddelde maandinkomen in Wit-Rusland. Veel mensen kunnen zich dan ook geen visum veroorloven. Wat we hebben kunnen doen in Oekraïne, Moldavië en Rusland moet ook mogelijk zijn in Wit-Rusland.
(Applaus)
Eija-Riitta Korhola , namens de PPE-DE-Fractie. – (FI) Mevrouw de Voorzitter, Wit-Rusland is het enige Europese land dat nog altijd een totalitaire overheid kent en waar de doodstraf nog steeds bestaat. President Loekasjenko blijft het maatschappelijk middenveld nauwgezet in het oog houden en weigert zijn greep op het land te versoepelen.
Ondanks alles heeft de overheid van het land gezegd dat ze nauwere betrekkingen aan wil gaan met de Europese Unie. Dit is nogmaals het moment om Wit-Rusland duidelijk uit te leggen onder welke voorwaarden we met het land willen samenwerken.
Zoals de resolutie aangeeft, zijn de basisvoorwaarden voor een nauwe samenwerking in het kader van het Europees Nabuurschapsbeleid de afschaffing van de doodstraf, de invoering van vrije media, het recht op vrije meningsuiting en vrijheid van vergadering, godsdienstvrijheid, respect voor de democratische waarden en de onmiddellijke vrijlating van politieke gevangenen. De oproep voor de onmiddellijke vrijlating van leden van de oppositie die gearresteerd zijn, is tegelijkertijd een blijk van steun en solidariteit met al diegenen die lijden onder het huidige Wit-Russische regime.
Volgende week zal een aantal leden van de Wit-Russische politieke oppositie naar het Parlement komen om de steun van de Europese Unie te vragen voor een verzoekschrift, dat Loekasjenko heeft verworpen, om de wet die de godsdienstvrijheid beperkt en in 2002 van kracht is geworden, te amenderen. Ik hoop dat deze belangrijke resolutie en het gezamenlijke debat van volgende week de Wit-Russische regering zal laten inzien dat zulks in haar eigen belang is, en in het belang van de inwoners van het land.
Marianne Mikko , namens de PSE-Fractie. – (ET) Collega’s, op 10 december, de Dag van de Mensenrechten, is het tv-station Belsat begonnen met de uitzendingen in Polen. Daarmee wil het station de Wit-Russen onafhankelijke informatie geven over wat er reilt en zeilt in Wit-Rusland, in Europa en in de rest van de wereld. Het kanaal, dat hoofdzakelijk uitzendingen in het Wit-Russisch verzorgt, bereikt op dit moment zo’n tien procent van de Wit-Russen via satelliet.
Het station werkt onder constante druk. Eind maart zijn de KGB en de politie van Wit-Rusland er binnengevallen om de plaatselijke verslaggevers van Belsat op te pakken. Hun werkmiddelen, zoals laptops en uitzendapparatuur, zijn toen in beslag genomen. Onafhankelijke verslaggevers leven voortdurend met de angst dat ze zullen worden ondervraagd of opgepakt. De toestand in Wit-Rusland, een directe buur van de Europese Unie, is net zo verschrikkelijk als toen het land nog achter het IJzeren Gordijn lag. Als voorzitter van de Moldavische delegatie en als Estse wil ik er de nadruk op leggen dat de burgers van Wit-Rusland, dat ook deel uitmaakte van de Sovjet-Unie, net zo’n grote behoefte hebben aan onafhankelijke informatie als aan zuurstof. Belsat is alvast een uitstekend begin, maar aan goede televisie hangt uiteraard een stevig prijskaartje.
De journalisten die voor Belsat Belarus werken, strijden voor democratie. Ze hebben ons in maart opgezocht in het Europees Parlement en ze hebben onze volledige steun nodig. Ik roep de Europese Commissie en alle lidstaten op om Belsat zowel financieel als moreel te steunen. Laten we niet vergeten dat een vrije pers uiteindelijk de hoeksteen van de democratie vormt.
Janusz Onyszkiewicz , namens de ALDE-Fractie. – (PL) Een paar maanden geleden heeft de heer Loekasjenko alle politieke gevangenen vrijgelaten, met uitzondering van de heer Kazulin, die de mogelijkheid kreeg aangeboden om het land te verlaten. Dat doet denken aan de methoden die de communistische autoriteiten toepasten om de oppositie in Polen eronder te houden. Misschien zal dat wel tot een verbetering van de toestand leiden, maar zoals de held in het bekende verhaal van Ilja Ehrenburg zei: “Als ze mensen vrijlaten, betekent dat alleen maar dat ze andere mensen zullen opsluiten.” Op dit moment zitten de gevangenissen opnieuw vol met mensen die opgesloten zitten vanwege hun politieke overtuigingen, die ze in verscheidene demonstraties kenbaar hebben gemaakt.
Ik ben van oordeel dat we daar maar op één manier op kunnen reageren, namelijk met een uitbreiding van de lijst met personen die niet welkom zijn in de landen van de Europese Unie. Die lijst bestaat nu al, maar het feit dat de heer Loekasjenko zelf niet welkom is in de Europese Unie is niet erg overtuigend. We moeten de lijst fors uitbreiden.
Ewa Tomaszewska , namens de UEN-Fractie. – (PL) Mevrouw de Voorzitter, opnieuw hebben we het hier over de toestand in Wit-Rusland. De heer Kazulin, de heer Loekasjenko’s grootste concurrent voor de functie van president van Wit-Rusland, zit nog steeds in de cel, en dat ondanks zijn ziekte. De demonstranten die de negentiende verjaardag van de korte onafhankelijkheid van Wit-Rusland wilden vieren en op 25 maart 2008 opgepakt zijn, zitten nog steeds gevangen. De oppositie is het slachtoffer van repressie, de bezittingen van journalisten worden in beslag genomen, en zelf worden ze geslagen en verbannen.
Onlangs heeft de heer Loekasjenko laten weten dat hij opnieuw president wil worden. Bovendien heeft hij, voor het eerst, geprobeerd om de Europese Unie te chanteren door ons eraan te herinneren dat vijftig procent van de olie, vijftig procent van de olieproducten en dertig procent van het gas dat de Europese Unie invoert, door Wit-Rusland komt. Daarmee verwijst hij naar de Yamal-Europe pijplijn voor aardgas en naar de Friendship-oliepijplijn. Desondanks, en in feite juist daardoor, mag de Europese Unie haar inspanningen om de mensenrechten te verdedigen niet stopzetten. We moeten steun verlenen aan het maatschappelijk middenveld dat zich ontwikkelt in Wit-Rusland. Daarbij hoort ook materiële steun en toegang tot onafhankelijke informatie.
Urszula Krupa , namens de IND/DEM-Fractie. – (PL) Mevrouw de Voorzitter, sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de afscheiding van vrije en onafhankelijke staten, zijn er zeventien jaren verstreken. Toch blijft Wit-Rusland, als laatste dictatuur in Centraal- en Oost-Europa, een overblijfsel uit het verleden. In dit land lijkt respect voor de mensenrechten erg ver te zoeken. Vervalsing van verkiezingsresultaten, eliminatie van politieke tegenstanders, arrestaties, mishandelingen, beperkingen van de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid, beperkingen op bijeenkomsten en, vooral, massale controle van de bevolking door middel van een uiterst ontwikkeld veiligheidsapparaat, zijn dagelijkse realiteit voor de inwoners van Wit-Rusland.
Daarnaast wil ik ook graag de aandacht vestigen op de verslechtering van de levensomstandigheden van veel mensen die in de buurt van de grenzen wonen. Zo zijn er de vertegenwoordigers van Poolse minderheden die, sinds Polen is toegetreden tot de Schengenzone, heel veel moeilijkheden ondervinden om hun familie die in Polen woont te bezoeken, vooral vanwege hoge visumkosten. Die toestand, die problematisch blijft, vraagt om uitgesproken maatregelen van de Europese landen. We moeten ons ook bezinnen over de methoden die we het best kunnen aanwenden om echte steun te verlenen aan hen die er de grootste behoefte aan hebben.
Urszula Gacek (PPE-DE) . – (EN) Mevrouw de Voorzitter, het Wit-Russische regime blijft alle institutionele garanties die essentieel zijn voor een democratie minachtend behandelen. Het beknot de vrijheid om politieke partijen op te richten en er lid van te worden, de vrijheid van meningsuiting, het recht op alternatieve informatie bronnen en het recht op vrije en eerlijke verkiezingen.
De arrestatie van politieke tegenstanders in Wit-Rusland schendt al die basisvrijheden. Ooit zei de negentiende-eeuwse Britse politicus Benjamin Disraeli: “Geen enkele regering zingt het lang uit zonder stevige oppositie.” Loekasjenko onderdrukt alle oppositie. Laten we dus maar hopen dat de woorden van Disraeli profetisch zullen blijken te zijn voor het Wit-Russische regime en dat de onderdrukking van de oppositie de uiteindelijke val van datzelfde regime zal inluiden.
(Applaus)
Józef Pinior (PSE). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, hier in het Europees Parlement blijven we maar terugkomen op het probleem met Wit-Rusland, een land dat in hartje Europa ligt en geografisch gezien grenst aan de Europese Unie. Naar Europese normen is het ook een uitzonderlijk land. Het kent namelijk geen progressieve democratie of wetgeving en de censuur viert er nog altijd hoogtij. Dit debat vindt plaats precies op de herdenkingsdag van de Praagse Lente van 1968, van het moment waarop de mensen in Europa eindelijk hebben gezegd dat ze genoeg hadden van de censuur en van de controle op de pers.
Vandaag wil ik mijn toespraak dan ook wijden aan deze ene kwestie in Wit-Rusland. We kregen te maken met een heel vreemde aanval door een hacker op de onafhankelijke internetmedia, meer bepaald op Charter 97, Radio Liberty en de Belarus Partisan. Het vreemde aan de hele aanval was dat hij werd ingezet op de dag voor de demonstratie van de oppositie tijdens de herdenking van de kernramp in Tsjernobil.
De internetmedia zijn in Wit-Rusland echt de enige onafhankelijke media, aangezien de meerderheid van de media geheel in handen zijn van het Wit-Russische regime. Charter 97 wordt dagelijks door zowat negenduizend surfers bezocht en in Wit-Rusland hebben ruim drie miljoen gezinnen toegang tot het internet. Dat maakt dertig procent van de totale bevolking uit. Dat wijst dan ook op het dynamisme en de vitaliteit van de samenleving in Wit-Rusland.
Commissaris, de Europese Unie moet zich ernstig beraden over de maatregelen die ze zal nemen om de gewone mensen in Wit-Rusland te helpen.
Eugenijus Gentvilas (ALDE) – (LT) Toen Aleksandr Loekasjenko de druk van Vladimir Poetin omtrent de gastoevoer begon te voelen, uitte hij het verlangen om de banden met de Europese Unie aan te halen. Vandaag zien we dat dat toen niets dan holle frasen waren. Het respect voor de mensenrechten, voor de persvrijheid en voor de andere Europese waarden blijft tot op vandaag uit. Er is ook geen reactie gekomen op het officieuze document “Wat de Europese Unie voor Wit-Rusland kan betekenen”. De politieke arrestaties en de repressie duren nog altijd voort.
De EU zou haar experts onverwijld naar Wit-Rusland moeten sturen om de voorbereidingen van de parlementaire verkiezingen van deze herfst te kunnen opvolgen. Zo zouden we kunnen zien hoe de kieswetten worden geamendeerd, en of de oppositie de kans krijgt om haar stem te laten horen. We mogen ons niet beperken tot een loutere waarnemersfunctie. Dat zou een grote vergissing zijn. Uiteraard moeten we er in de eerste plaats op toezien dat de EU-diplomaten en de parlementariërs zonder problemen zullen worden toegelaten tot Wit-Rusland. De Europese Commissie en de lidstaten van de EU moeten alles in het werk stellen om dat mogelijk te maken.
Zdzisław Zbigniew Podkański (UEN). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, Wit-Rusland is een van onze buurlanden en ligt ons heel na aan het hart, aangezien er ook veel Polen wonen. Zowel voor ons, Polen, als voor de inwoners van de andere buurlanden, is het belangrijk dat er politieke en economische stabiliteit komt in de regio. Die stabiliteit vormt immers de basis voor ontwikkeling en kan de levensstandaard van onze inwoners verhogen. We moeten ook aandacht hebben voor het feit dat Wit-Rusland, net zoals Polen destijds, na de Tweede Wereldoorlog vergeten werd en aan de genade van de Sovjets werd overgeleverd. Het land heeft dan ook lang niet kunnen rekenen op hulp van buitenaf. Desondanks is het land erin geslaagd om onafhankelijk te worden en is het bruto binnenlands product nu meer dan acht procent, en was het tussen 2003 en 2006 zelfs 9,9 procent.
We ontzeggen president Loekasjenko niet het recht om zijn eigen politieke koers te varen. Wel maken we ons zorgen om het feit dat we steeds vaker berichten horen over schendingen van de mensenrechten in Wit-Rusland, en dat zijn inbreuken op de democratie. Dit heeft niet alleen zijn weerslag op de Wit-Russen zelf, maar ook op, onder anderen, de Poolse inwoners van het land. Daarom is dit een verstandige resolutie en krijgt ze ook de steun van de Fractie Unie voor een Europa van Nationale Staten.
Kathy Sinnott (IND/DEM). – (EN) Mevrouw de Voorzitter, wij, in Europa, hebben toenadering gezocht tot sommige gewezen Sovjetstaten die zich aan onze oostelijke grenzen bevinden. Toch heeft Wit-Rusland alle pogingen om tot een dialoog te komen tenietgedaan.
Omdat Wit-Rusland een dictatuur is, kan de mening van burgers die een opener en meer op het westen gerichte dialoog tot stand willen zien komen niet op een wettelijke manier worden gehoord. Wie ijvert voor een democratie, of de misbruiken van het regime aan de kaak stelt, belandt in de cel.
We moeten er bij het Wit-Russische regime op blijven aandringen dat het de ijzeren greep waarin het de burgers houdt moet versoepelen. Dat kan door de zaak van de politieke, sociale en religieuze gevangenen in de openbaarheid te houden. Als we later op deze periode zullen terugblikken, zullen we zien dat het juist die gevangenen zijn die uiteindelijk de helden van de Wit-Russische vrijheid zullen zijn geworden.
Bernd Posselt (PPE-DE). - (DE) Mevrouw de Voorzitter, ik denk dat we het nu al voor de negende keer over Wit-Rusland hebben, en we zullen het over Wit-Rusland blijven hebben tot de leden die het land vertegenwoordigen hier bij ons in het Europees Parlement in Straatsburg zitten.
We moeten dringend drie cruciale doelstellingen zien te verwezenlijken. In de eerste plaats roepen we de regering van Wit-Rusland dringend op de politieke gevangenen eindelijk vrij te laten. Daarbij hebben we het niet alleen over de politieke gevangenen die al enige tijd in de cel zitten, zoals de heer Kazulin, maar ook over de vele mensen die onlangs in de cel zijn beland omdat ze hun fundamentele rechten uitoefenden, zoals het recht om hun beroep van journalist uit te oefenen, het recht op vrije meningsuiting en het recht om te demonstreren.
In de tweede plaats roepen we het regime op om de Wet op de Religie te amenderen en om het recht op absolute godsdienstvrijheid te vrijwaren. In hartje Europa worden er op dit moment Europese christenen onderdrukt. Dat kan het Europees Parlement niet over zich heen laten gaan. Daarom moeten we ons er uit alle macht tegen verzetten.
In de derde plaats moeten we erop toezien dat Wit-Rusland zich eindelijk zal openstellen voor de leden van het Europees Parlement en de Europese burgers. We moeten de muur slopen die het Wit-Russische regime heeft opgetrokken om zijn mensen op te sluiten. We moeten er aanwezig kunnen zijn en met elkaar kunnen overleggen. We moeten een soort Wit-Russische Lente helpen aanmoedigen, veertig jaar na de Praagse Lente.
Tunne Kelam (PPE-DE). – (EN) Mevrouw de Voorzitter, onze boodschap aan de heer Loekasjenko, maar ook aan de internationale gemeenschap is dat het Europees Parlement bezorgd is, en voortdurend bezorgd zal blijven, om de toestand in Wit-Rusland, de laatste dictatuur in Europa.
Daarbij denken we vooral aan de arrestatie van vredelievende burgers om politieke redenen. Het regime in Minsk heeft onlangs laten blijken dat het de betrekkingen met de Europese Unie graag wil verbeteren. Maar er zijn hele normale voorwaarden verbonden aan een eventuele constructieve dialoog: alle politieke gevangenen vrijlaten, geen willekeurige arrestaties meer verrichten, en de vrijheid van meningsuiting, onafhankelijke rechtspraak, en de normale deelname van de oppositie aan het politieke leven garanderen.
Ten slotte wil ik me ook aansluiten bij de oproep van mevrouw Mikko aan de EU om haar politieke en vooral materiële steun aan het onafhankelijke televisiestation Belsat uit te breiden. Op die manier, en niet noodzakelijk via onze resoluties, zullen we het tij in Wit-Rusland kunnen keren.
Zita Pleštinská (PPE-DE). – (SK) Waarde collega’s, het bedroeft me ten zeerste dat de situatie op het gebied van de democratie, de mensenrechten en de rechtspraak in Wit-Rusland nog altijd niet is verbeterd. Aleksandr Loekasjenko’s arrogante machtswellust kent geen grenzen. De verklaring van de regering van Wit-Rusland dat ze de banden met de Europese Unie wil aanhalen, is een belediging aan het adres van de democratische wereld.
Ik denk dat de symbolische datum van 25 maart 2008, de dag waarop de heer Loekasjenko de politie een aantal vreedzame Wit-Russische burgers uit elkaar liet slaan, het begin van het einde van het totalitaire regime in Wit-Rusland zal inluiden, net zoals de historische fakkeltocht van 25 maart 1988 dat in Slowakije heeft gedaan. Ik wil graag mijn solidariteit betuigen aan de verenigde democratische oppositie in Wit-Rusland en aan alle inwoners van Wit-Rusland.
Ik roep de Raad en de Commissie op om de mogelijkheden om lagere Schengenvisumbijdragen aan te rekenen voor inwoners van Wit-Rusland opnieuw te bekijken. Alleen zo kunnen we voorkomen dat de inwoners van Wit-Rusland steeds meer geïsoleerd raken.
Czesław Adam Siekierski (PPE-DE). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, als de overheid van Wit-Rusland het democratiseringsproces wil inzetten en economische hervormingen wil doorvoeren, zal ze in dialoog moeten treden met alle politieke krachten, de oppositie inbegrepen, en zal ze vrije verkiezingen moeten organiseren. De landen van Centraal- en Oost-Europa, zoals ook Polen, kunnen daarbij als voorbeeld dienen.
Om het bewustzijn van de mensen in Wit-Rusland aan te wakkeren en om ze de principes van de democratie en de vrije markt te laten zien, is het essentieel dat we het contact tussen de Wit-Russische samenleving en de landen van de EU vereenvoudigen en uitbreiden. Dat betekent dat de visumprocedure aanzienlijk vereenvoudigd en versoepeld moet worden en dat de kosten voor de visa voor de inwoners van Wit-Rusland moeten worden verlaagd.
De landen van de Europese Unie moeten hun universiteiten en andere instellingen voor hoger onderwijs openstellen voor studenten uit Wit-Rusland en hun beurzen toekennen uit Europese, nationale, lokale en privéfondsen. De EU moet zichzelf openstellen voor Wit-Rusland, ook als de huidige autoriteiten zich daartegen verzetten.
Zbigniew Zaleski (PPE-DE). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, ik zou graag nog een puntje toevoegen aan die politieke en economische bekommernissen. Commissaris Michel ziet het grote belang van het onderwijs binnen en buiten de Europese grenzen in. Persoonlijk heb ik vaak contact met studenten uit Wit-Rusland, aangezien we er in de Katholieke Universiteit van Lublin veel over de vloer krijgen. Daarom zou ik graag het volgende willen zeggen: commissaris, ik zou aanbevelen om, zoveel als mogelijk is, zowel de financiële als de andere steun op dit vlak te vergroten. Als we investeren in de opleiding van Wit-Russische studenten zal dat ook Wit-Rusland zelf ten goede komen en zal ook Europa er baat bij hebben.
Tadeusz Zwiefka (PPE-DE). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, Wit-Rusland, het Wit-Rusland van 2008, is een smet op het geweten van ons allen. Het is een schande dat er aan het begin van de eenentwintigste eeuw nog een totalitaire staat in Europa bestaat. Tijdens onze bijeenkomsten op donderdag in Straatsburg hebben we het over schendingen van de mensenrechten in de hele wereld. Wit-Rusland echter is de naaste buur van de Europese Unie.
Ik heb de indruk dat de westerse democratieën tot 1989 al het mogelijke hebben gedaan om veel onderdrukte landen te bevrijden van de Sovjetbezetting. Maar Wit-Rusland is nog altijd zoals het toen was. Het gaat niet meer om vele, maar nog slechts om één land, en toch heb ik de indruk dat we minder ons best doen. We doen in ieder geval niet genoeg. Het is natuurlijk een feit dat we geen rechtstreekse politieke en economische invloed kunnen uitoefenen op wat er in Wit-Rusland gebeurt, maar we kunnen er wel aan mee helpen dat onafhankelijke informatie, die de mensen in Wit-Rusland ertoe zal aanzetten om te vechten voor onafhankelijkheid, ook daadwerkelijk wordt uitgezonden.
Louis Michel, lid van de Commissie. – (FR) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, het positieve momentum dat in Wit-Rusland is gecreëerd door de vrijlating van vijf van de zes politieke gevangenen lijkt stilaan weg te ebben. Helaas hebben vernieuwde druk op het maatschappelijk middenveld en een aantal bijzonder zware en onredelijke straffen een eind gemaakt aan de positieve sfeer die er heerste. We blijven de politieke arrestaties en de manier waarop het maatschappelijk middenveld en de onafhankelijke media worden behandeld ten stelligste veroordelen.
Tegelijkertijd moeten we Wit-Rusland laten inzien dat het ons menens is als we een partnerschap voorstellen dat we afhankelijk maken van een verbetering met betrekking tot het respect voor de democratie, de mensenrechten en de rechtspraak. Daarvoor moet Wit-Rusland eerst een aantal maatregelen treffen die voor ons van essentieel belang zijn. Een van die maatregelen is de onvoorwaardelijke vrijlating van alle politieke gevangenen, en dus ook van Aleksandr Kazulin.
Daarnaast moeten er ook parlementsverkiezingen worden gehouden, die gepland zijn voor september, en die moeten beantwoorden aan de democratische principes. In dat opzicht vragen we dat de internationale OSCE/ODIHR-waarnemers niet gehinderd worden in hun werkzaamheden. De Wit-Russische overheid heeft ons laten weten van plan te zijn zowel korte- als langetermijnwaarnemers toe te laten. We zullen hen in elk geval aan hun woord houden. Uiteraard zou de aanwezigheid van waarnemers van het Europees Parlement ook aanzienlijk bijdragen tot de expertise. Daarnaast is het ook essentieel dat de oppositiepartijen ongehinderd kunnen deelnemen aan deze verkiezingen. We zullen rekening houden met alle suggesties die het Parlement ons inzake deze kwestie voorlegt.
De aanwezigheid van de oppositie in dit Parlement zou het onweerlegbare bewijs van een dergelijke nieuwe koers zijn. Helaas is dat tot op heden niet het geval. Als het ooit zover komt, zal de Europese Unie klaar zijn om op een positieve manier te reageren, zoals vorige maand nog bleek uit een verklaring omtrent sancties en de vooruitgang die ons ertoe zou aanzetten die sancties af te zwakken.
Nu zal ik een thema aansnijden dat ons heel na aan het hart ligt: de contacten met de bevolking van Wit-Rusland. We moeten onze contacten uitbreiden, hoe betreurenswaardig de toestand in Wit-Rusland ook moge zijn. Uiteraard blijven de beperkingen op contacten met de Wit-Russische overheid op ministerieel niveau gelden. Toch denk ik dat we onderscheid moeten maken tussen het politieke en het technische niveau. De Commissie houdt dan ook bijeenkomsten om overleg te plegen over technische aangelegenheden zoals energie, transport en het milieu, met experts van de Wit-Russische overheid. Die contacten zijn uiteraard ook een middel om verschillende belangrijke boodschappen over te brengen.
Het feit dat we momenteel een afvaardiging hebben in Minsk zal ons ook in staat stellen om nauwere banden te smeden met de Wit-Russische overheid en met het maatschappelijk middenveld, met plaatselijke NGO’s, met onafhankelijke media en met studenten. Allemaal verdienen ze onze steun, zoals u terecht hebt aangegeven in uw verslag en zoals verschillende sprekers hier al hebben gezegd. Bovendien steunen we ook de European Humanities University, die zich momenteel in ballingschap in Vilnius bevindt en daar zijn activiteiten zal voortzetten totdat de University naar Wit-Rusland kan terugkeren.
Ten slotte wil ik het ook nog even hebben over een thema dat maar blijft terugkeren: de visa. Zoals u en ik weten, kunnen we op dit moment niks doen om met Wit-Rusland onderhandelingen aan te knopen inzake de versoepeling van de visumvoorwaarden. Dat is zo beslist door de Raad. Toch kunnen we ons voordeel halen uit de discretie die de lidstaten genieten onder de Schengenregels als onderdeel van hun consulaire prerogatieven.
Voorzitter . – Het debat is gesloten.
De stemming zal plaatsvinden aan het einde van de debatten.
Schriftelijke verklaringen (artikel 142)
Alessandro Battilocchio (PSE), schriftelijk. – (IT) Dank u wel, mevrouw de Voorzitter. We hebben het hier eerder, helaas, al gehad over willekeurige arrestaties van iedereen die zich verzet tegen het heersende regime. Dit Parlement heeft ook maar al te vaak gedebatteerd over Wit-Rusland: zo veel woorden, en toch zo weinig actie van betekenis.
We moeten ons rekenschap geven van het feit dat het regime van Loekasjenko zich openlijk vijandig opstelt tegen de Europese Unie en dat onze eisen inzake de mensenrechten en de democratisering van Wit-Rusland volledig aan dovemansoren gericht zijn. We intensiveren onze contacten met het maatschappelijk middenveld en met de interne bewegingen in ons streven naar verandering. De Sacharovprijs was hier het eerste concrete bewijs van.
Toch moet er op deze terreinen nog meer vooruitgang worden geboekt. Onlangs heb ik Wit-Rusland bezocht en ik heb er gemerkt dat de burgers steeds meer overtuigd raken van de behoefte aan verandering, aan een verandering die de vrijheid, gerechtigheid, gelijkheid en democratie zal garanderen. Ik roep de Commissie op om bijzondere aandacht te hebben voor Wit-Rusland, een land dat zich op een strategische locatie bevindt als we de vrede en de veiligheid van het hele Europese continent zeker willen stellen.