Volledig verslag van de vergaderingen

Dinsdag 17 juni 2008 - Straatsburg

11. Interne markt voor electriciteit – Voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in electriciteit – Agentschap voor samenwerking van energieregelgevers – Naar een Europees Handvest betreffende de rechten van de energieconsument (debat)

  De Voorzitter . − Aan de orde is nu het gemeenschappelijk debat over:

– verslag (A6-0191/2008) van mevrouw Morgan, namens de Commissie industrie, onderzoek en energie, over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit (COM(2007)0528 – C6-0316/2007 – 2007/0195(COD));

– verslag (A6-0228/2008) van de heer Vidal-Quadras, namens de Commissie industrie, onderzoek en energie, inzake het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1228/2003 betreffende de voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit (COM(2007)0531 – C6-0320/2007 – 2007/0198(COD));

– verslag (A6-0226/2008) van de heer Chichester, namens de Commissie industrie, onderzoek en energie, inzake het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van een Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers (COM(2007)0530 – C6-0318/2007 – 2007/0197(COD)); en

– verslag (A6-0202/2008) van mevrouw De Vits, namens de Commissie interne markt en consumentenbescherming, inzake Naar een Europees Handvest betreffende de rechten van de energieconsument (2008/2006(INI)).

  Janez Lenarčič, fungerend voorzitter van de Raad. − (SL) Tijdens dit Sloveens voorzitterschap van de Raad hebben met energie verband houdende onderwerpen steeds een prominente plaats op de agenda ingenomen. Een betrouwbare aanvoer, goed functionerende energiemarkten en een duurzaam beheer van het milieu – het zijn allemaal zaken die voor de Europese Unie en haar burgers van strategisch belang zijn.

Het wordt steeds duidelijker dat de energiesector er één is die nieuwe kennis en nieuwe diensten zal moeten gaan bieden – als we tenminste willen dat de Europese economie haar concurrentiepositie in de wereld behoudt. Meer dan een jaar geleden hebben de vertegenwoordigers van de lidstaten zich verplicht tot het formuleren van duurzame doelstellingen en het versterken van goed functionerende energiemarkten. Het Europees Parlement heeft de toen vastgelegde doelstellingen bekrachtigd, en vervolgens voorstellen gedaan die de Raad met veel belangstelling heeft bestudeerd.

Het Sloveens voorzitterschap beschouwt het derde pakket – de aardgas- en energiemarkten – als een heel belangrijk wetgevingsdossier. Dit pakket is eerst en vooral gericht op de voortzetting van de liberalisering van de energiemarkten en het verhogen van de doeltreffendheid en transparantie van die markten. Bij het bestuderen van dit dossier heeft de Raad, aansluitend bij de onderliggende logica van het Commissievoorstel, de vijf verschillende wetgevingsvoorstellen als één compleet pakket behandeld. Waar mogelijk hebben we voor de teksten die op de elektriciteitsmarkten betrekking hebben dezelfde oplossingen aangehouden als voor die welke de aardgasmarkten betreffen.

Bij de vergadering van de Energieraad van 6 juni is het Sloveens voorzitterschap erin geslaagd brede steun te vinden voor de belangrijkste onderdelen van het uit vijf wetgevingsvoorstellen bestaande pakket. Het belangrijkste element van deze brede consensus is natuurlijk de mogelijkheid van een derde optie bij de organisatie van energiebedrijven. Op dit punt zijn de twee oorspronkelijke voorstellen van de Commissie gevolgd. Die behelst twee opties: volledige ontvlechting van de eigendom, of een onafhankelijke systeembeheerder. De lidstaten hebben daar een derde optie aan toegevoegd, die het toelaat dat er een onafhankelijke netwerkbeheerder wordt gecreëerd.

Ik zal nu proberen de belangrijkste – en misschien ook wel de meest controversiële – punten van deze overeenkomst samen te vatten. U zult die punten in de Parlement zeker behandelen. Een onafhankelijke transmissienetwerkbeheerder kan bestaan in landen waarin het transmissienetwerk op het tijdstip van inwerkingtreding van deze richtlijn behoort tot een verticaal geïntegreerd bedrijf. Deze optie kan zowel voor de elektriciteits- als de aardgassector worden gebruikt. Bedrijven kunnen de eigendom van het netwerk behouden, onder de voorwaarde dat het netwerk wordt beheerd door een onafhankelijke operator.

Wat de organisatie van het transmissiesysteem en de systeembeheerder betreft: voor verticaal geïntegreerde bedrijven is er een reeks vereisten vastgelegd. Die moeten de onafhankelijkheid en het evenwichtig en onpartijdig beheer garanderen, en verder verzekeren dat er de nodige investeringen worden gedaan. Deze regels zijn ook bedoeld om de belangen van de verticaal geïntegreerde onderneming zelf te beschermen.

Op die wijze worden het volgende gegarandeerd:

1. onafhankelijkheid van de operatoren, beheerders en toezicht houdende autoriteiten,

2. voorkomen van belangenverstrengeling,

3. eerlijke en non-discriminatoire toegang tot het netwerk,

4. voldoende stimulering van het doen van investeringen – waaronder investeringen in internationale verbindingen,

5. onafhankelijke toegang tot de (hulp)middelen die voor het werk van de netwerkbeheerders noodzakelijk zijn; dit zal uiteindelijk garanderen dat nationale regelgevende instanties extra bevoegdheden zullen krijgen met betrekking tot onafhankelijke transmissienetwerkbeheerders.

Een ander onderdeel van het in de Raad bereikte akkoord heeft betrekking op investeringen van derde landen in de Europese Unie. De Raad meent dat de tekst zodanig geformuleerd moet zijn dat de houding ten opzichte van derde landen die netwerken beheersen niet protectionistisch is. Er moeten echter wel garanties bestaan dat bedrijven uit derde landen dezelfde regels toepassen als bedrijven uit de Europese Unie. We moeten hier dus rekening houden met de belangen van derde landen en hun ondernemingen die goede partnerbetrekkingen wensen te onderhouden met onze energiebedrijven. We zullen hoe dan ook een analyse moeten uitvoeren van een hele reeks investeringen die beide zijden reeds in de energiesector hebben gedaan.

Investeringen en de planning van de ontwikkeling van het netwerk vormen een ander belangrijk onderwerp. De Europese Unie zal een tienjarig netontwikkelingsplan moeten formuleren. Een consistente en efficiënte benadering op alle niveaus is gegarandeerd, via een open en transparant consultatieproces, of het nu gaat om de transmissienetwerkbeheerders, het agentschap of de andere betrokkenen.

Wat het Europees Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers betreft: het voorzitterschap meent dat we erin geslaagd zijn een werkelijk onafhankelijk agentschap met een doeltreffend bestuur op te zetten. Het agentschap zal zich niet alleen bezig houden met internationale en regionale samenwerking, mar ook – en vooral – met de kwestie grensoverschrijdende verbindingen.

Andere belangrijke onderdelen van het akkoord hebben betrekking op zaken als openbare eigendom, de aanpak van grensoverschrijdende gevallen, verbeterde regionale samenwerking, het functioneren van de markt, consumentenbescherming en richtlijnen. Die richtlijnen moeten door de comités van de Commissie worden opgesteld, overeenkomstig de daarvoor vastgelegde comitologische procedures.

Met deze paar punten hoop ik u een overzicht te hebben gegeven van de belangrijkste onderdelen van het akkoord dat we in de Raad bereikt hebben. Ik ben ervan overtuigd dat deze compromistekst in de context van de samenwerking met dit Parlement een goed uitgangspunt vormt voor het volgende voorzitterstrio.

  Andris Piebalgs, lid van de Commissie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, om te beginnen wil ik graag mijn felicitaties uiten tegenover alle rapporteurs, mevrouw Morgan, de heer Chichester, de heer Vidal-Quadra en mevrouw De Vits, voor hun uitstekende verslagen, en tevens alle schaduwrapporteurs en alle leden van de betrokken commissies. De uiterste inlevertermijn was buitengewoon kort en het is een lastig en gecompliceerd pakket. Ik stel al het werk dat deze paar maanden is verricht ten zeerste op prijs en ook de zeer hoge mate van betrokkenheid van de leden van het Europees Parlement.

Ik ben zo vrij om de cruciale opgaven waar wij voor staan nog eens te onderstrepen. Ik weet dat zij dit Huis zeer na aan het hart liggen.

De Commissie heeft met dit vergaande pakket een belangrijk doel op het oog: namelijk de belangen van de burgers van de Europese Unie.

Natuurlijk kan het openleggen van de markt op zich niet verhinderen dat de olieprijzen verder stijgen. Maar juist in een tijd van hoge prijzen moeten wij zorgen voor een werkelijk effectieve concurrentie op onze energiemarkten zodat onze burgers zo min mogelijk merken van de gevolgen van deze prijsverhogingen. Sommige Europese burgers profiteren nu al van meer keuze en meer concurrentie waardoor de prijzen zo laag mogelijk blijven, en tevens van de steeds hoger wordende maatstaven voor dienstverlening en veiligheid.

Maar er zijn nog veel te veel Europeanen voor wie de ontwikkeling van werkelijk concurrerende markten bij lange na nog niet is voltooid, en zij zijn niet in de positie om werkelijk voor een leverancier te kiezen.

En dit gaat niet alleen om betere prijzen en meer keuzemogelijkheden. Er zijn de komende decennia enorme investeringen nodig in nieuwe netwerken, willen wij continuïteit van de energietoevoer werkelijk kunnen garanderen. Als wij toestaan dat de status-quo voortduurt, zullen deze investeringen zeker niet worden gedaan in de mate die nodig is.

Bovendien is een goed functionerende interne markt een van de cruciale elementen bij de inspanningen van de EU om de klimaatverandering aan te pakken. Zolang er geen sprake is van concurrerende elektriciteits- en gasmarkten zal een regeling voor de handel in emissierechten nooit goed werken en zullen wij onze doelstellingen wat betreft de duurzame energie zeker niet halen.

Wij zijn het er allemaal over eens dat er hervormingen moeten komen op het gebied van de wetgeving om de talloze tekortkomingen in het huidige rechts- en regelgevingskader op te heffen. In het verslag Vidal-Quadras van 10 juli 2007 toonde het Europees Parlement al zijn vastbeslotenheid om een dergelijk ambitieus energiebeleid te ontwikkelen.

Nu wil ik enkele kwesties uit het verslag omstandiger aan de orde stellen. De verslagen zijn zeer uitgebreid, dus ik zal mij slechts op een paar elementen concentreren.

Vele van de ingediende amendementen kunnen door de Commissie worden gesteund. In meerderheid zijn de amendementen betreffende de verbetering van de rechten van verbruikers uit het verslag van mevrouw Morgan zeer welkom en zij sluiten mooi aan op de intentie van het verslag van mevrouw De Vits. De nadruk die gelegd wordt op een krachtiger regionale samenwerking van netwerkbeheerders wordt ook toegejuicht. Een aantal amendementen verduidelijkt het voorstel van de Commissie of vormt daar een aanvulling op, met name wat betreft de rol van de netwerkbeheerder, de bevoegdheden van de nationale regelgevers en een goed functionerende, veilige interne energiemarkt.

Op een aantal punten steunt de Commissie ook de algehele doelstelling van de commissie, al kan zij hier en daar wel haar bedenkingen hebben over de manier waarop de voorstellen onder woorden zijn gebracht.

Opnieuw wil ik benadrukken dat de bescherming van kwetsbare verbruikers en de strijd tegen de energiearmoede van essentieel belang zijn voor het openleggen van de markt en daarom moeten beide worden opgevoerd. De Commissie zal de woordkeuze zorgvuldig bekijken om het principe van de subsidiariteit te eerbiedigen. Ook een tariefregulering mag de juiste investeringssignalen en toegang tot de markt niet in de weg staan.

Wat het verslag van mevrouw De Vits over het handvest van de energieverbruiker aangaat: dat verslag en de meeste van de voorgestelde amendementen vind ik uiterst relevant. Veel van de ideeën zijn ook opgenomen in het verslag van mevrouw Morgan, en de Commissie kan zich in vele daarvan vinden, met name in de noodzaak consumenten sneller en beter te informeren. Zoals bekend zal de Commissie binnenkort een controlelijst voor de consument aan de lidstaten voorleggen die ontworpen is om relevante informatie over energiemarkten te verzamelen en aan de consumenten te doen toekomen.

Ik ben het er geheel mee eens dat waar mogelijk nieuwe consumentenrechten in het voortgaande wetgevende proces moeten worden opgenomen en dat het doel van het handvest is om de rechten van de energieverbruikers duidelijker over te brengen en dus beter bekend te maken bij die verbruikers.

Het zal moeilijk worden om alle overheidsverplichtingen op EU-niveau te harmoniseren. Dat neemt niet weg dat de Commissie zal toezien op de juiste tenuitvoerlegging van de richtlijnen, met name om ervoor zorg te dragen dat kwetsbare verbruikers op nationaal niveau worden gedefinieerd en dat op een heldere en effectieve manier nationale steunregelingen worden aangeboden.

Daarnaast zal het Burgerforum inzake energie de drijvende kracht zijn bij het creëren van concurrerende detailhandelsmarkten in de EU, om er tegelijkertijd voor zorg te dragen dat de kwetsbare verbruikers worden beschermd. Na de conferentie over de bevordering van de rechten van energieverbruikers heeft de Commissie een raadpleging met alle betrokken partijen in gang gezet.

Aangaande de energiezuinigheid en de bevordering van hernieuwbare grondstoffen deelt de Commissie volledig de zorgen van de Commissie industrie, onderzoek en energie, maar wij zijn van mening dat de richtlijn interne markt niet de meest aangewezen plaats is om dit onderwerp te bespreken. Naar onze mening kunnen de doelstellingen van de commissie worden nagestreefd in de context van de nieuwe richtlijn aangaande hernieuwbare grondstoffen die op dit moment besproken wordt.

Wat betreft de strijd tegen marktconcentratie zijn wij het eens met de commissie dat dit van essentieel belang is, maar wij zijn van mening dat het voorstel van de Commissie er al in voorziet om regelgevers het recht en de bevoegdheden te verlenen om maatregelen te nemen die voor een juiste marktwerking zorgen.

Op twee belangrijke punten zijn wij het echter niet volledig eens met de conclusies van de commissie: het gebruik van comitologie en enige kwesties betreffende de rol van het agentschap.

Wat betreft het gebruik van comitologie: wanneer deze procedure volledig zou worden geschrapt, zou het proces om snel en efficiënt nieuwe, gedetailleerde marktcodes te ontwikkelen totaal ineffectief worden. En dat terwijl deze marktcodes onmisbaar zijn, willen wij binnen een aantal jaar in plaats van een aantal decennia werkelijk geïntegreerde energiemarkten bereiken. Het belangrijkste punt is ons vermogen om de technische codes die onder toezicht van het agentschap zijn aanvaard bindend te maken voor alle netwerkbeheerders. Om dat doel te verwezenlijken is het nodig dat de Commissie deze codes snel en effectief kan aannemen via de comitéprocedure. Anders zouden zij nooit binnen een acceptabele periode bindend kunnen worden.

In algemenere termen geldt dat er richtsnoeren nodig zijn om een krachtig agentschap te bereiken, in overeenstemming met het standpunt in de rapporten van de heren Chichester en Vidal-Quadras. Zonder richtsnoeren om de bevoegdheden van het agentschap te omlijnen zou het eenvoudig niet in staat zijn bindende besluiten uit te vaardigen aangaande individuele marktspelers.

Aangenomen dat deze essentiële elementen bewaard blijven, zou de Commissie echter, om de zorgen van de commissie mede in de overwegingen te betrekken, het schrappen van enkele comitéprocedures kunnen accepteren, die naar onze mening minder essentieel zijn.

De Commissie wil vooral een agentschap opzetten met krachtige bevoegdheden. Zij kan amendementen aanvaarden die het agentschap algemene taken toebedelen en tevens leiden tot een opener en transparantere raadpleging van belanghebbenden. Het is echter niet mogelijk om buiten het EG-verdrag te treden.

Een aantal van de door de commissie voorgestelde amendementen aangaande de beslissingsbevoegdheden van het agentschap strookt niet met het beginsel als vastgesteld door het arrest Meroni. Dit betreft met name de discretionaire bevoegdheid van het agentschap. Ik ben het er geheel mee eens dat er behoefte is aan een krachtig en effectief agentschap en ben de mening toegedaan dat dit bereikt kan worden met de benadering als voorgesteld door de Commissie waarbij het agentschap codes ontwikkelt die met werkelijke discretionaire bevoegdheid vervolgens via een comitéprocedure worden aanvaard.

Ik wil niet eindigen zonder iets te zeggen over de kwestie van een effectieve ontvlechting tussen netwerkbeheer en energieopwekking en -levering. De huidige regels maken het mogelijk dat een groot aantal netwerkbeheerders nieuwe toetreders kunnen discrimineren. Dat heeft met name een buitengewoon fnuikend effect op de investeringen in het netwerk en het introduceren van nieuwe capaciteit.

Daarom is onze doelstelling om een benadering te vinden waarmee het inherente belangenconflict van verticaal geïntegreerde netwerkbeheerders volledig wordt weggenomen en zij tegelijkertijd de juiste aanmoediging krijgen om op niet-discriminerende wijze in het netwerk te investeren en het te beheren.

De Raad heeft tijdens de Raad Energie van 6 juni op alle essentiële punten van het pakket brede overeenstemming bereikt. Conform de stemming is de doelstelling om aan het eind van het jaar in de positie te zijn in tweede lezing dit pakket aanvaard te krijgen. Als dit proces vertraging oploopt, bestaat het risico dat het pakket niet wordt aanvaard voor de verkiezingen in 2009. Ik vertrouw erop dat het Parlement en het aanstaande Franse voorzitterschap ten volle gebruik zullen maken van de maanden die voor ons liggen om een algemene goedkeuring te bereiken.

Ik wil graag de nadruk leggen op het feit dat de Commissie bij de Raad Energie van 6 juni haar standpunt inzake het pakket formeel opschortte, met name om rekening te kunnen houden met de stemming die morgen plaatsvindt.

Geachte leden, u hebt vanaf het begin van dit proces een krachtige bijdrage geleverd. Ik zie ernaar uit om in de komende maanden in het belang van de Europese energieverbruikers de samenwerking met u voort te zetten.

  Eluned Morgan , rapporteur. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, als het Parlement morgen het elektriciteitsverslag aanvaardt, hoop ik dat dat een duidelijke boodschap is aan het adres van alle energiebedrijven in heel Europa dat wij willen dat de consument het weer voor het zeggen krijgt.

Voordat ik iets zeg over het meest omstreden aspect van deze richtlijn, wil ik graag iets opmerken over een paar van de gebieden waarop wij tot nu toe binnen het Parlement een consensus hebben weten te bereiken.

Het kan niemand binnen de Europese Unie zijn ontgaan dat de energieprijzen de afgelopen maanden enorm zijn gestegen. In heel Europa zijn er mensen die de grootste moeite hebben om hun energierekening te betalen, dus naar onze mening moet de kwestie van de “energiearmoede” nadrukkelijk op de agenda van de EU worden geplaatst. Tenslotte zijn de EU-regeling voor de handel in emissierechten en de doelstellingen voor hernieuwbare grondstoffen Europese aangelegenheden die een duidelijk effect hebben op de energieprijzen.

Bij ons verzoek dat de lidstaten met hun eigen definities voor energiearmoede moeten komen en met een actieplan om met het probleem om te gaan, hebben wij de subsidiariteit geëerbiedigd, commissaris. Dus als de Raad over dit pakket tot een afspraak wil komen, dient men te begrijpen dat dit een cruciale eis is van het Parlement.

Er bestaan op het terrein van de energie al zeer veel rechten voor de consument, maar er wordt niet toegezien op de naleving daarvan. Daarom hebben wij de nationale regelgevende instanties verzocht om met prikkels en sancties ervoor zorg te dragen dat de consument wordt beschermd.

Daarnaast hebben wij de bijkomende rechten van consumenten opgesomd ook recht heeft, zoals betaalbare prijzen voor gezinnen met een laag inkomen, een eenvoudigere manier om van leverancier te wisselen, een betere vertegenwoordiging van de consumenten, met name wanneer zij klachten hebben, en een redelijk aanbod voor mensen op het platteland en in afgelegen gebieden.

Naar onze mening moeten er binnen tien jaar intelligente tellers worden ingevoerd, waarmee de energiezuinigheid wordt bevorderd, en maatschappijen zouden veel creatiever moeten zijn in de manier waarop zij voor energie laten betalen en niet mensen belonen die meer gebruiken, zoals op dit moment het geval is. De hernieuwbare grondstoffen zouden voorrang moeten krijgen bij de toetreding tot het netwerk zodat wij onze doelstelling van twintig procent kunnen halen.

Wij moeten goed begrijpen dat we het over monopolies hebben als het over transmissiesystemen gaat. Dus het is duidelijk dat er behoefte bestaat aan een uitermate strenge regelgeving.

Wij zouden graag een verbeterde samenwerking zien tussen de nationale regelgevende instanties en de mededingingsautoriteiten. Op die manier bereiken we wellicht nog eens dat niet meer een enkel energiebedrijf ruim zeventig procent van de markt domineert, zoals nu in bijna de helft van de landen van de EU het geval is.

En dan nu het meest omstreden deel van het verslag – de kwestie van het opsplitsen. Het is overduidelijk dat het huidige systeem niet werkt. Het vermoeden bestaat dat sommigen geen eerlijk spel spelen. Die mensen geven voorrang aan hun eigen onderneming en plaatsen obstakels om de concurrentie te dwarsbomen. Daarom ben ik als rapporteur de mening toegedaan dat de enige optie voor energiebedrijven hoort te zijn een volledige scheiding tussen energievoorziening en transmissieondernemingen of volledige eigendomsontvlechting – zoals aanvankelijk door de Commissie werd voorgesteld.

Alleen op die manier zullen deze botsende belangen uit de weg worden geruimd. Hoeveel Chinese muren u ook optrekt, zolang bedrijven hun eigen transmissieonderneming hebben, zal er geen prikkel zijn om concurrentie in de markt aan te moedigen.

Wij hebben behoefte aan een egaal speelveld, een grotere toegankelijkheid voor duurzame energie en kleine en middelgrote ondernemingen, maar misschien wel in de allereerste plaats hebben wij een stabiel regelgevingskader nodig voor de triljoen euro aan investeringen die binnen de EU-markt nodig is. Als wij deze kwestie niet helder aanpakken, geven wij een onduidelijk signaal af aan de investeerders en gaat straks het licht uit in Europa. Deze kwestie zal echt niet vanzelf verdwijnen en als het licht uitgaat, kunnen er regeringen vallen.

Dus wie bieden er hier verzet? Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Luxemburg, Griekenland en Bulgarije: zij denken blijkbaar dat deze Chinese muren volstaan. Sommigen koesteren zelfs de verdenking dat er sprake is van een poging om grote nationale ondernemingen te beschermen die met alle liefde in andere markten investeren maar liever geen anderen op hun eigen markt toelaten. Wij moeten het model echter ook weer niet te veel aanprijzen, aangezien de prijzen bij welk model dan ook waarschijnlijk niet zullen dalen.

Wij weten dat de Raad wat deze kwestie aangaat tot een informele overeenstemming is gekomen. Zij hebben het voorstel gedaan om deze Chinese muren te versterken. Velen van ons zijn er echter van overtuigd dat dat niet volstaat voor de Europese consumenten en hebben voorgesteld om ons aan een streng standpunt te houden.

Mijn dank gaat met name uit naar de schaduwrapporteurs en naar iedereen die betrokken is geweest bij dit pakket, voor de samenwerking bij dit zeer gecompliceerde dossier.

  Alejo Vidal-Quadras, rapporteur. − (ES) Mijnheer de Voorzitter, de energie is om allerlei redenen nog steeds een van de achilleshielen van de Europese Unie, met name vanwege het feit dat sommige regeringen of zakelijke elites niet bereid zijn te erkennen dat wij een geïntegreerde interne markt nodig hebben waar vrijelijk geconcurreerd kan worden, waar consumenten vrij zijn om hun leverancier te kiezen, en waar de energie zonder obstakels van Stockholm naar Athene en van Lissabon naar Wenen stroomt, omdat wij anders geen gemeenschappelijk energiebeleid kunnen bereiken. Willen wij die doelstelling, die nog ver in het verschiet ligt, bereiken, dan moeten wij nog heel wat zaken behandelen en vele barrières wegnemen.

In het verslag over de regelgeving waarvoor ik als rapporteur optreedt en dat vrijwel unaniem is aangenomen door de commissie, onderstrepen wij het belang van een toenemend aantal interconnecties tussen lidstaten, de noodzaak om technische regels op Europees niveau te harmoniseren, de raadzaamheid van een grotere bevoegdheid voor het regelgeversagentschap, en van een betere toewijzing van verantwoordelijkheden aan systeembeheerders zodat zij het op zich kunnen nemen om netwerkcodes op te stellen en tijdens het opstellen van die codes ruggespraak kunnen houden met betrokken partijen zodat deze de kans krijgen zelf ook codes voor te stellen zolang deze niet strijdig zijn met de kaderrichtsnoeren.

Deze voorstellen vloeien voort uit de wens die het Parlement al heeft uitgesproken dat er een Europees coördinatielichaam komt voor nationale regelgevers die de bevoegdheid hebben beslissingen te nemen op Europees niveau, om zo te vermijden dat er doublures optreden met beslissingen op nationaal niveau, en om een Europees netwerk op te zetten voor systeembeheerders voor het ontwikkelen van technische regels die voor een soepele Europese markt zorgen. In dit opzicht is mijn verslag geheel in overeenstemming met de verslagen van Chichester en Paparizov.

Om een interne markt voor elektriciteit te bereiken moeten wij geharmoniseerde regels en verordeningen opstellen, ervoor zorgen dat alle spelers dezelfde regels toepassen, interconnecties bevorderen en over onafhankelijke regelgevers beschikken met voldoende bevoegdheden om investeringen te garanderen.

In het verslag van mijn goede vriendin mevrouw Morgan staan tot op grote hoogte de juiste oplossingen voor de manier waarop we met deze opgaven moeten omgaan. Het onderwerp van de eigendomsontvlechting heeft aanleiding gegeven tot flinke discussies tussen ons, die soms wel erg heftig werden. Maar gelukkig zijn we nog steeds bevriend, wat bewijst dat Europa wel degelijk een toekomst heeft.

Ik denk dat het hier een onderwerp betreft waarin nationale belangen een prominente rol spelen, waarin verschillende marktmodellen tegen elkaar worden afgezet, en waarbij sprake is van vaststaande situaties die we in onze overwegingen moeten betrekken. Deze verschillen van opvatting zorgen ervoor dat wij geen vooruitgang boeken, en naar mijn mening lost enkel het opstellen van een gevarieerde lijst modellen uiteindelijk niets op.

De eigendomsontvlechting is geen wondermiddel, maar een noodzakelijke voorwaarde, al zal het op zich zeker niet volstaan, voor het bereiken van een geïntegreerde interne markt.

Sommige ideeën uit het verslag van mevrouw Morgan zijn echter wel discutabel, zoals de speciale tarieven als oplossing voor de energiearmoede, omdat wij de markten zouden kunnen verstoren als wij dat doen.

De Raad heeft ruim een week geleden een brede overeenstemming bereikt over dit pakket. Wij zullen onze eerste lezing nog voor de zomer afronden. Ter afsluiting wil ik echter aan de vertegenwoordiger van de Raad, onze geachte vriend de heer Lenarčič, de wens van het Parlement overbrengen om in tweede lezing tot een overeenkomst te komen die voor de hele Europese Unie aanvaardbaar is.

De zittingsperiode van het parlement loopt ten einde en een houding van “bekijk het maar” zou heel verkeerd zijn, fungerend voorzitter van de Raad, omdat het Parlement er niet goed tegen kan als het niet serieus wordt genomen of het gevoel krijgt dat het te veel onder druk wordt gezet.

Dit is niet het moment om uiteen te vallen in degenen die voor een harde opstelling zijn en degenen die een zacht opstelling nastreven of om uitsluitend vanuit nationale belangen te handelen. Het is tijd voor een verstandige, uitgebalanceerde en in de beste zin van het woord waarlijk Europese benadering.

  Giles Chichester, rapporteur. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, om te beginnen wil ik mijn erkentelijkheid uitspreken voor de belangrijke bijdrage die is geleverd door mijn onmiddellijke voorganger en in zekere zin co-rapporteur de heer Brunetta, die dit Huis heeft moeten verlaten voor een aanstelling in zijn vaderland. De schaduwrapporteurs wil ik bedanken voor hun opbouwende, coöperatieve aanpak, waardoor wij een brede consensus hebben kunnen scheppen.

Het is een boeiende uitdaging geweest om het juiste evenwicht te vinden tussen het met rust laten van de nationale regelgevende instanties en het creëren van een EU-regelgever. Om de markten goed te laten functioneren is de rol van regelgever absoluut van cruciaal belang. Dit agentschap zou op Europees niveau een aanvulling vormen op de regelgevende taken als uitgevoerd door de NRI’s door deze een kader te bieden waarbinnen zij met elkaar kunnen samenwerken door toezicht te houden op de samenwerking tussen transmissiesysteembeheerders, door dit agentschap individuele beslissingsbevoegdheden toe te kennen en het een algemene adviserende rol te geven. Het agentschap zou een adviserende taak hebben voor de Commissie aangaande kwesties op het gebied van de marktregulering, en dat is een zeer belangrijke functie.

In de loop van het debat over deze regelgeving zijn wij meer en meer overtuigd geraakt van de noodzaak om verder te gaan dan de voorstellen van de Commissie tot het opzetten van een agentschap dat onafhankelijker is en meer beslissingsbevoegdheden heeft. Wil het Agentschap een effectieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een geïntegreerde, concurrerende energiemarkt binnen de Europese Unie, zal het uitgebreidere bevoegdheden moeten hebben en onafhankelijk moeten zijn van de Commissie, om grensoverschrijdende situaties te kunnen aanpakken en voor een effectieve samenwerking te kunnen zorgen tussen de transmissiesysteembeheerders en de nationale regelgevende instanties.

Daarom hebben wij voorstellen gedaan voor nieuwe beslissingsbevoegdheden voor het Agentschap, met name wat betreft het ontwikkelen van de technische codes waarover mijn collega’s het zo-even hebben gehad, betreffende de investeringsplannen van de transmissiesysteembeheerders en een grotere onafhankelijkheid op het gebied van regelgeving en financiën. Die uitgebreidere bevoegdheden en grotere onafhankelijkheid moeten echter gepaard gaan met een grotere verantwoordelijkheid tegenover met name het Parlement, maar ook tegenover belanghebbenden. Daarom hebben wij een voorstel gedaan dat het ook tot de verplichtingen van het Agentschap moet behoren overleg te plegen, transparant te zijn en verantwoording af te leggen aan het Parlement.

Ik wil benadrukken dat wij gestreefd hebben naar samenhang en consistentie in dit verslag en tussen deze verordening en de andere delen van het pakket. Wij zijn ons bewust van de kwesties die in arrest Meroni aan de orde worden gesteld, maar zijn niettemin de mening toegedaan dat onze voorstellen passend zijn.

De voorgestelde veranderingen in de structuur zijn zodanig ontworpen dat zij zorgen voor het effectiefste evenwicht tussen de noodzaak van onafhankelijkheid voor de regelgevers enerzijds en de juiste politieke controle anderzijds. Voor mij, voor ons is een cruciaal principe dat de onafhankelijkheid van het Agentschap van doorslaggevend belang is, niet alleen voor zijn effectiviteit maar ook voor zijn geloofwaardigheid. Om die reden stellen wij voor de raad van regelgevers een krachtigere rol toe te kennen, een tijdslimiet in te stellen om een snelle besluitvorming te garanderen, en het Agentschap een grotere financiële onafhankelijkheid te verlenen.

De toekomst van de Europese energiemarkt en de ontwikkeling daarvan na de tenuitvoerlegging van het derde pakket maatregelen inzake energie vragen om een belangrijke rol van de kant van het Agentschap en om die reden moeten de macht en de onafhankelijkheid van het Agentschap worden opgevoerd tot boven het niveau dat door de Commissie is voorgesteld.

  Mia De Vits, rapporteur. – (NL) Voorzitter, geachte collega’s, ik denk dat het verslag Morgan en mijn verslag over een Handvest betreffende de rechten van de energieconsument samen gezien moeten worden. Structurele ontvlechting van de energiesector is vandaag meer dan ooit nodig, maar het mag geen doel op zich zijn. De vraag is en blijft: wordt de consument er beter van? Dat is niet evident. Als we de zaken op het terrein zien, stel ik voor mijn land België vast dat de consument in 2008 gemiddeld 300 euro meer zal betalen voor zijn energiefactuur dan in 2007. Ik besef dat dit voor een groot deel te wijten is aan de stijgende olieprijs, maar zeker niet volledig.

Uit de cijfers van mevrouw Kuneva blijkt bijvoorbeeld dat 20 tot 32 procent van de Britten die sinds de openstelling van de markt van operator veranderden, er vandaag slechter aan toe is dan voordien. Vandaar dat het absoluut nodig is dat de consument zijn rechten kent op het vlak van de energiesector. Dit is vandaag absoluut niet het geval. Er is juist een gebrek aan begrijpelijke informatie over deze rechten. Vandaar dus de nood aan een sterk, duidelijk en begrijpelijk document dat de bestaande rechten opsomt, een handvest.

Mevrouw Morgan heeft het er reeds over gehad wat daarin moet staan. Ik zou er nog een paar elementen aan willen toevoegen. Dat de consument van operator moet kunnen veranderen, ja, gratis en binnen de maand, vast en zeker, maar daarom moet de consument ook de aanbiedingen kunnen vergelijken en vandaar dat het belangrijk is dat er ook standaardcontracten en standaardfacturen zijn. Om te kunnen vergelijken moet de consument juist zicht hebben op zijn actuele energiegebruik en minstens viermaal per jaar op de hoogte worden gebracht van zijn actuele verbruik. Mevrouw Morgan had het er ook over - en ik steun die ideeën; ze staan ook in mijn verslag, de smart meter - bestrijding van de energiearmoede en de nationale actieplannen die daartoe moeten worden opgesteld, zijn een flinke stap in de goede richting.

Voor wat betreft de sociale tarieven, zou ik de heer Vidal-Quadras willen zeggen dat toepassing ervan onzes inziens voor de lidstaten een mogelijkheid, een adequaat instrument moet zijn. Dat is het enige, mijnheer Vidal-Quadras, wat wij ten aanzien van sociale tarieven kwijt willen. Het lijkt mij dus niet onmogelijk om dat te steunen.

Daarnaast lijkt het belangrijk dat er fysieke contactpunten zijn waar men informatie kan bekomen. De digitale kloof blijft immers vandaag nog een ongelooflijke realiteit.

Ten slotte misschien wel het belangrijkste. Wil de consument op de hoogte zijn van zijn rechten en dus goed geïnformeerd zijn, dan is het volgens ons noodzakelijk dat hij een kopij waarin de bestaande rechten duidelijk en begrijpelijk opgesomd staan bij het afsluiten van een contract toegestuurd krijgt. Dat is wat onze fractie vraagt, niet meer en niet minder, de bestaande rechten samenbrengen en de consument deze in een leesbaar document bezorgen. Ik begrijp dan ook de houding van de Commissie niet, commissaris Piebalgs, en ook de houding van de andere fracties niet. Men kondigde als Commissie enkele maanden geleden een charter aan; we zijn nu enkele maanden verder en we zijn enkel beland bij een eenvoudige, informatieve checklist. Ons lijkt het nodig een stap verder te zetten. Daarom doe ik een oproep aan de andere fracties om het amendement van de Socialistische Fractie te steunen. Wij vinden werkelijk het warm water niet uit, wij vragen gewoon dat de consument van de bestaande rechten op de hoogte wordt gebracht door hem of haar een kopij te sturen bij het afsluiten van een contract. Als het grootste probleem vandaag - en dat wordt vastgesteld door de Europese Commissie - duidelijke informatie en het gebrek daaraan is, wel, dan denk ik dat ons voorstel daarvoor een oplossing brengt.

  Ján Hudacký , rapporteur voor advies van de Commissie economische en monetaire zaken. – (SK) De energiesituatie in Europa en de rest van de wereld dwingt ons op zoek te gaan naar nieuwe, effectieve oplossingen voor een veilige toevoer tegen redelijke prijzen in de lidstaten, die onderworpen is aan verdere liberalisatie van de energiemarkten, een grotere transparantie en non-discriminatie.

Ik juich het zeer toe dat de Europese Commissie vooruitgang wil boeken en ruimte wil scheppen voor duidelijk omschreven regels en relaties tussen de betrokken partijen in de energiemarkten. Enerzijds moet dit leiden tot een concurrerender omgeving, anderzijds moet het een effectief regelgevingsmechanisme scheppen waarmee crisissituaties voorkomen kunnen worden.

Bedoelingen en realiteit zijn echter twee totaal verschillende dingen. Het pakket maatregelen inzake energie is het onderwerp geweest van heel wat discussies en voorstellen tot compromissen, er kunnen nog steeds heel wat vraagtekens achter worden geplaatst en het is nog steeds omgeven met allerlei onzekerheden. Iedereen weet dat het grootste struikelblok wordt gevormd door het voorstel van de Commissie inzake de eigendomsontvlechting tussen productie en transmissie binnen het kader van verticaal geïntegreerde bedrijven.

Is dit werkelijk de effectiefste methode om meer concurrentie, minder discriminatie, lagere prijzen en meer investeringen te garanderen? Tegenover de talrijke analyses die deze voordelen schijnen te ondersteunen staan evenveel tegenargumenten die deze voordelen juist op objectieve wijze in twijfel trekken.

Mijn mening is hoogst eenvoudig, maar zij is gebaseerd op mijn discussies met zowel voor- als tegenstanders van eigendomsontvlechting. Lidstaten waar andere modellen van kracht zijn, moeten zeker in staat zijn een keuze te maken. Acht van deze lidstaten hebben de zogenaamde derde weg voorgesteld, die ik als rapporteur voor advies van de Commissie ECON ook heb voorgesteld, als alternatief voor het model van de eigendomsontvlechting.

De bovenvermelde commissie heeft dit voorstel al overgenomen. Voordat wij tot enige eindconclusies komen, moeten wij bepalen of elk voorgesteld model functioneel is, voor een doorlopende energievoorziening zorgt, transparant en non-discriminatoir is, en of deze transparantie en dit non-discriminatoire karakter al of niet bereikt kan worden via een effectievere regelgeving.

Bovendien moeten wij duidelijk vaststellen of de voorgestelde oplossing geen inbreuk betekent op het recht op particulier eigendom. In deze context ben ik van mening dat het door veertig leden ter tafel gebrachte compromisvoorstel 166, dat de toepassing van de zogenaamde derde weg mogelijk maakt, een optimale oplossing is onder de gegeven omstandigheden en tegemoetkomt aan de eisen van een aanzienlijk aantal lidstaten.

  Mariela Velichkova Baeva , rapporteur voor advies van de Commissie economische en monetaire zaken. – (BG) De ontwerpverordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening 1228 betreffende toegang tot het netwerk voor grensoverschrijdende elektriciteitsuitwisseling is erop gericht om een Communautaire energiemarkt te bereiken. Het advies van de Commissie economische zaken onderstreept de verbetering van de concurrentiesituatie, het uit de weg ruimen van bestaande barrières voor nieuwkomers op de markt bij toegang tot het netwerk, en het bevorderen van investeringen die van cruciaal belang zijn voor nationale economieën en de individuele consument. Regionale samenwerking en interactie tussen netwerkbeheerders kan nuttig zijn om middelen vrij te maken voor interconnectiviteit en de diversificatie van de energievoorziening. Voor mijn land, Bulgarije, dat aan de grens van de Europese Unie ligt, is dit een mooie kans om actief geïntegreerd te worden in het Europese elektriciteitsnetwerk. De energiesector wordt bepaald door vraag, aanbod en de gevolgen voor het milieu. Bij elke beslissing dienen de stimulans die ervan uit zal gaan voor de energiesector en het strategische belang ervan voor de ontwikkeling van moderne economieën mede in de overwegingen betrokken te worden.

  Alain Lipietz , rapporteur voor advies van de Commissie economische en monetaire zaken. – (FR) Mijnheer de Voorzitter, commissaris, dames en heren, de Commissie economische en monetaire zaken is naar Parijs gegaan om al deze richtlijnen te onderzoeken. Daarnaast hebben wij ook gesproken met zowel de vakbonden als de systeembeheerders van elektriciteitsnetwerken.

Iedereen heeft campagne gevoerd voor een krachtiger agentschap dan door de Commissie is voorgesteld. Wij zijn op de hoogte van de jurisprudentie van het Hof van Justitie en beseffen dat de Commissie heeft voorgesteld het Verdrag niet te wijzigen om te voorkomen dat er problemen zouden ontstaan.

Om die reden doet de Commissie economische en monetaire zaken in haar advies ook de aanbeveling om alles wat met controle, aanbevelingen en de bevoegdheid tot opschorting te maken heeft krachtiger te maken, maar adviseert zij niettemin tegen het aan het Agentschap verlenen van de bevoegdheid tot het uitvoeren van controles waarbij zelfs boetes kunnen worden opgelegd.

Deze bevoegdheid is voorbehouden aan de Commissie. Naar mijn overtuiging kunnen wij in dit opzicht rekenen op de Verdragen zoals zij op dit moment zijn, en de behoefte aan marktregulering.

  András Gyürk , rapporteur voor advies van de Commissie industrie, onderzoek en energie. – (HU) Hartelijk dank dat ik de kans krijg hier te spreken, mijnheer de Voorzitter. Commissaris, dames en heren, de laatste jaren is de ontevredenheid onder energieverbruikers aanzienlijk toegenomen ten gevolge van de stijgende prijzen en een gebrek aan transparante regelgeving. Daarom is het ook zo belangrijk dat het Europees Parlement binnenkort zijn zegen zal geven aan een wetgevingspakket dat mede ervoor zal zorgdragen dat de elektriciteitsmarkt effectiever zal functioneren. Ik ben ervan overtuigd dat de sterke stijging van de prijzen en de toenemende hulpeloosheid van consumenten grotendeels het gevolg zijn van het gebrekkige functioneren van de markt. In veel lidstaten is het nog steeds zo dat de klanten om de leveranciers werven in plaats van andersom.

In Hongarije heeft de liberalisering van de markt voorlopig alleen maar hogere prijzen en een verslechterende dienstverlening opgeleverd, als gevolg van de door fouten van de regering ontstane rommelige manier waarop de liberalisering plaatsvindt. Het aannemen van het pakket verslagen die wij vandaag bespreken zou een eind kunnen maken aan deze situatie. Wellicht zal de nieuwe wetgeving het mogelijk maken dat er werkelijk sprake zal zijn van concurrentie in de energiemarkt, en zullen leveranciers eindelijk in de positie zijn dat zij met elkaar moeten wedijveren om de consument.

Bovendien schept het pakket maatregelen inzake energie betere voorwaarden voor de investeringen die van cruciaal belang zijn voor de toekomst van de energievoorziening in Europa. Het zal een stimulans opleveren voor energiezuinigheid en bovendien naar mijn mening ook de verspreiding van duurzame energie vergemakkelijken. Nog een zeer wenselijk aspect van deze voorstellen is dat zij zouden leiden tot versterking van de bepalingen voor de bescherming van consumenten die op dit moment vaak niet goed worden nageleefd. Een van de redenen waarom dat juist nu zo buitengewoon belangrijk is, is dat de uit de pan rijzende energieprijzen een belangrijke oorzaak van armoede zijn. Naar mijn mening moeten voorstellen op het gebied van het energiebeleid altijd beoordeeld worden in het licht van de klanttevredenheid. Wij zetten een belangrijke stap in de richting van een effectievere regelgeving. Dit pakket voorstellen zal leiden tot een grotere concurrentie maar tegelijkertijd ook tot het verbeteren van de continuïteit van de energievoorziening. Wij hopen dat als dit pakket wordt aangenomen, de energieverbruikers in Europa in de toekomst niet met onredelijke prijzen zullen worden geconfronteerd die het gevolg zijn van gebrekkig functionerende regels. Hartelijk bedankt, mijnheer de Voorzitter.

  Gabriela Creţu , rapporteur voor advies van de Commissie IMCO. – (RO) Geachte collega’s, het eerste project van het Agentschap voor samenwerking van energieregelgevers bood het Parlement twee mogelijkheden: een nutteloze instelling verwerpen of een efficiëntere instelling creëren.

Het Parlement heeft gekozen voor de tweede oplossing, en dat niet ondanks de bepaling Meroni maar binnen de grenzen van de bepalingen van het Verdrag. De binnen de commissies aangenomen amendementen, die over het algemeen samenvallen, hebben tot een aanzienlijke wijziging van de oorspronkelijke bevoegdheden geleid. Het gevolg is dat wij vooreerst verwachten dat het Agentschap de rol van de nationale energieregelgevers zal versterken, hun activiteiten zal ondersteunen, de technische harmonisatie van de Europese netwerken mogelijk zal maken als voorwaarde voor een echte interne markt, wederzijdse energieleveranties tussen lidstaten mogelijk zal maken, de belangen van de consument in het oog zal houden, en de ontwikkelingen op de energiemarkt goed zal volgen.

Wij verwachten dat het Agentschap een nuttig instrument zal zijn voor het gemeenschappelijke energiebeleid. Wij verwachten niet dat deze bevoegdheden de mogelijkheden van de Europese Commissie bij het uitvoeren van het energiebeleid tegenover het Parlement zullen verminderen, of dat de besluiten van technische aard die van politieke aard zullen verdringen. Ons uiteindelijke doel is en blijft de levering van voldoende energie die voor iedereen betaalbaar is.

  Leopold Józef Rutowicz , rapporteur voor advies van de Commissie interne markt en consumentenbescherming. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, of het pakket maatregelen inzake energie voordelen zal opleveren, is in hoge mate afhankelijk van politieke besluiten. Alleen de regering van Frankrijk heeft wellicht tot op grote hoogte de energie en de economie onafhankelijk gemaakt van de import van gas en olie. De leiders van andere landen hadden eenvoudig niet voldoende voorstellingsvermogen.

De onverwachte enorme stijging van de gas- en olieprijzen dwingt ons beslissingen te nemen over de mate waarin wij ruimte moeten geven aan het ontwikkelen van atoomenergie en andere bronnen. Hoe moeten wij het net exploiteren om een crisis te voorkomen? De voorgestelde verordeningen voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit en de gemeenschappelijke principes van de interne energiemarkt moeten leiden tot een volledige synchronisatie van de netten van de landen in het oude Europa en de nieuwe landen. Dat zal zorgdragen voor een grotere zekerheid op het gebied van de energieleveranties en wellicht voor een beperking van de energieprijzen dankzij een toegenomen concurrentie. Het Agentschap voor samenwerking van energieregelgevers dat is opgezet, moet er in samenwerking met actoren in de markt voor zorgdragen dat deze markt naar behoren functioneert. De bevoegdheden van het Agentschap moeten worden opgevoerd om tegemoet te komen aan de behoeften van de markt.

Ik ben voorstander van verordeningen die de concurrentie en het opvoeren van de energieproductie bevorderen.

  Gunnar Hökmark , namens de PPE-DE-Fractie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, om te beginnen mijn felicitaties voor mevrouw Morgan vanwege haar efficiënte werk voor het verslag.

Ik wil slechts één opmerking maken in reactie op haar interventie eerder vandaag. Geef lidstaten niet de kans zich te onttrekken aan hun verantwoordelijkheden om energiearmoede te bestrijden en het welzijn van hun burgers veilig te stellen; sta niet toe dat regeringen die aansprakelijkheid van de hand wijzen.

Verder wil ik de nadruk leggen op wat naar mijn mening de meeste fundamentele vraag in deze hele discussie is, namelijk: Zijn de Europese energiemarkten goed genoeg? Functioneren ze wel goed genoeg? Is de wetgeving wel goed genoeg wat betreft het welzijn van consumenten, lage prijzen, industrie en concurrentie, en de mogelijkheden om zo goed mogelijk gebruik te maken van energiebronnen, en niet in de laatste plaats van hernieuwbare grondstoffen?

Naar mijn mening moeten we deze vraag met “nee” beantwoorden als wij op de juiste wijze willen reageren op de uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt, de afhankelijkheid van energie willen terugdringen en de Europese energiemarkten met elkaar willen verbinden.

Daarom hebben wij hervormingen nodig en is het van groot belang een open speelveld te creëren voor nieuwe toetreders, zodat wij een open en eerlijke concurrentie scheppen. Wij moeten vanuit dit perspectief naar de discussie over de eigendomsontvlechting kijken. Ik denk dat de Raad ervoor verantwoordelijk is dat er onder de leden een compromis wordt bereikt. Ook het Parlement heeft de verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan de beste oplossing, wij allemaal hebben die verantwoordelijkheid.

Ik wil zowel het huidige voorzitterschap als het voorzitterschap dat binnenkort aantreedt vragen deze kwestie hoogst serieus te nemen. De huidige energiemarkten zijn eenvoudig niet goed genoeg. Wij hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de beste oplossing te bereiken en om die reden hoop ik dat u naar het Parlement zult luisteren, en wij naar u.

  Reino Paasilinna , namens de PSE-Fractie. – (FI) Mijnheer de Voorzitter, graag wil ik de rapporteurs en verder iedereen bedanken, maar vooral mevrouw Morgan, die deze zware taak tot het eind toe heeft volvoerd. Wij stellen ondermeer voor dat consumenten recht op compensatie krijgen als een dienst en de kwaliteit daarvan zoals die zijn afgesproken niet in overeenstemming zijn met die afspraak. Consumenten behoren het recht te hebben snel van leverancier te wisselen en toegang te hebben tot informatie over de energieachtergrond van een product. De effecten van een product op het milieu, bijvoorbeeld.

Mijn fractie en de meerderheid van de commissie staan inzake de eigendomsontvlechting achter de Commissie. Er moet een systeem zijn om energieproducenten te ontvlechten, waardoor de systeembeheerders onafhankelijk worden van de eigenaren van energienetten. Kortom: wij hebben geen vertrouwen in het “grote” model. Het grote model dat met een zeer klein verschil bij de stemming heeft verloren.

In sommige landen functioneert de concurrentie uitstekend en is het voor consumenten eenvoudig om te kiezen. In andere landen is dit echter nog vrijwel onmogelijk. In de meeste landen zijn de markten opengebroken, maar er zijn nog steeds een paar landen waar een al tientallen jaren oud protectionistisch beleid wordt gevoerd, terwijl ze tegelijkertijd de markten in andere landen overnemen.

In veel landen is het voor nieuwe energiebedrijven praktisch onmogelijk werkelijk op de markt te concurreren. Daar willen wij iets aan doen. Het gevolg van deze situatie is dat de concurrentie is scheefgetrokken, er te weinig wordt geïnvesteerd en er sprake is van onredelijke consumentenprijzen.

Maar liefst zevenenzeventig procent van de energie in de Europese Unie wordt uit fossiele brandstoffen geproduceerd. De huidige verspilling van energie heeft zijn tijd gehad, nu de reserves aan fossiele brandstoffen steeds verder uitgeput raken en er steeds minder controle op wordt uitgeoefend. Het is alleen in een levensvatbare, succesvolle markt mogelijk te werken aan de ontwikkeling van een goed functionerend systeem voor de handel in emissierechten, op basis van uitstootvrije energiebronnen draaiende industrieën en een Europese Unie die wat energie betreft zelfvoorzienend is.

De overeenkomst die afgelopen vrijdag in Luxemburg is bereikt gaat wellicht in de richting van wat het Parlement graag zou zien, maar dan wel met een paar elementen extra. Zo moet de bescherming van consumenten worden verbeterd. Dat is een wens van het Parlement. In het voorstel dat nu voor ons ligt heeft de Commissie nog steeds te veel macht. De comitéprocedure behoort geen basisprincipe te worden binnen de wetgeving. Het is eenvoudig geen basisprincipe.

Er zijn aparte regels nodig voor sancties in samenhang met de tenuitvoerlegging van nieuwe richtlijnen. De niet-nakomingsprocedures van de Unie zijn niet effectief, te traag en te politiek. Wij streven ernaar onder het Franse voorzitterschap harmonie te bereiken, en ik hoop dat het aanstaande voorzitterschap zijn taken met succes zal volvoeren, zodat de kwestie die nu voor ons ligt voor het eind van het jaar is afgerond.

  Šarūnas Birutis , namens de ALDE-Fractie. – (LT) Graag wil ik de rapporteur mevrouw Morgan gelukwensen en mijn dankbaarheid uitspreken tegenover mijn medeschaduwrapporteurs voor hun opbouwende werk. Dit document is een belangrijke stap in de richting van het scheppen van een verenigde en concurrerende energiemarkt binnen de EU. Wij moeten deze stap nemen omdat het een onmisbare voorwaarde is, willen wij concurrentie binnen de markt garanderen, ook in het belang van de consumenten.

Naar mijn mening is het gewijzigde akkoord grotendeels in overeenstemming met de strategische doelen van het energiebeleid van de meeste lidstaten, namelijk het scheppen van een efficiënte, geïntegreerde interne markt.

Er zijn een paar dingen waarop ik wil wijzen. In de eerste plaats dat de kwestie van de continuïteit van de energievoorziening in de context van de Richtlijn nog steeds van groot belang is. En wat de energieprojecten betreft die erop gericht zijn energie-eilanden te elimineren, zoals Litouwen en de andere Baltische Staten en enkele andere regio’s, is de politieke wil van cruciaal belang, alsmede een algemeen EU-beleid op basis van gemeenschappelijke financiën.

Het is essentieel dat het idee van samenwerking tussen transmissiesysteembeheerders met het oog op de ontwikkeling van een geïntegreerde Europese energiemarkt in daden wordt omgezet en niet alleen een onderwerp van discussie blijft. Daarom wil ik mijn medeleden oproepen amendement 168 te steunen. Daarmee wordt het ons mogelijk om tot een besluit te komen over de kwestie van de verbindingen.

Ten tweede is het ongetwijfeld zo dat het wederkerigheidsbeginsel van cruciaal belang blijft in de betrekkingen met spelers uit derde landen.

Ten derde zou de invoering van een Europees Agentschap de samenwerking tussen nationale regelgevende instanties en de consolidatie van de interne markt aanzienlijk vergemakkelijken. Het Agentschap behoort voldoende beslissingsbevoegdheden te krijgen.

Ten vierde kan de kwestie van de onafhankelijkheid van nationale regelgevende instanties niet worden overschat. Hun aanstelling moet transparant en open zijn en hun activiteiten behoren vrij te zijn van enige invloed van politici of de uitvoerende macht. De autoriteit van de regelgevende instanties van alle lidstaten moet worden gecoördineerd.

Dan zouden zowel de gemeenschappelijke energiemarkt als het gemeenschappelijke energiebeleid stap voor stap worden ontwikkeld, waarmee naast de meest acceptabele prijs voor alle consumenten ook de continuïteit van de energievoorziening zou worden gegarandeerd. Hoe sneller dit wordt gedaan, hoe beter het is.

  Rebecca Harms , namens de Verts/ALE-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik sluit mij graag aan bij mijn medeleden in het uitdrukken van mijn dank voor de buitengewoon goede samenwerking tussen de rapporteurs over dit pakket, en ik wil graag als eerste reageren op een beschuldiging die een belangrijke rol heeft gespeeld bij de Duitse discussie over het pakket maatregelen inzake energie en met name over de ontvlechting van productie en transmissienetwerken.

Wij Europeanen worden er voortdurend van beschuldigd dat wij het grote, geslaagde ondernemingen lastig willen maken. Maar een dergelijke negatieve instelling heb ik tijdens de in de commissies gehouden debatten nergens bespeurd. Naar mijn mening is dit een positieve lijst die niet vaak genoeg door Brussel kan worden gepresenteerd. Wij willen redelijke prijzen voor energie, en met name voor elektriciteit. We willen een transparant prijsmechanisme en rechtvaardige marktvoorwaarden – ook voor nieuwe en kleinere productiebedrijven. Wij willen betere voorwaarden voor de decentralisatie – wat een belangrijke voorwaarde is voor de opzet van transmissienetwerken om in staat te zijn effectief rekening te houden met duurzame energie en efficiëntie. Van groot belang voor ons is ook om een eind te maken aan de verspilling die in de bestaande netwerkstructuren overal voorkomt. Als dat geen positieve lijst doelstellingen voor dit pakket energiemaatregelen is, dan zou ik niet weten wat eraan verbeterd kan worden.

Veel medeleden die het niet eens zijn met het meerderheidsbesluit van de Commissie industrie, onderzoek en energie stellen dat als de markt functioneert en politiek gezien met rust wordt gelaten, al deze doelstellingen vanzelf bereikt zullen worden. Maar tot nu toe heeft de zogenaamde energiemarkt in Europa de prijzen alleen maar naar het hoogst mogelijke niveau opgedreven, en ze stijgen nog steeds. In sommige landen ontbreekt elke transparantie betreffende prijsvorming. De concentratie schrijdt voort op de energiemarkt, en klimaatdoelen, milieudoelen worden onvoldoende of op zijn hoogst middelmatig gehaald.

De ontvlechting van productie en transmissienetwerken brengt ons een belangrijke stap dichter bij de positieve doelen die in dit energiebeleid zijn vervat. In het licht van de uitslag van het Ierse referendum afgelopen weekend is het ook ongewenst dat een Duits-Frans politiek kartel samen ingaat tegen de voorstellen van het Parlement en de oorspronkelijke voorstellen van de Commissie, aangezien dat een klassieke “voor wat hoort wat”-kwestie is. De Duitsers en de Fransen, in de persoon van Angela Merkel en Nicolas Sarkozy, steunen op dit moment nationale bedrijven.

Wij willen graag dat ook de belangen van de klant in de overwegingen worden betrokken, alsmede de vraag of wij er nu werkelijk voor zorgen dat onze energiesector tegen de toekomst bestand is. De meerderheid van de burgers zou nooit voor een Europa kiezen waar bedrijven de dienst uitmaken, maar wel voor een Europa waar consumenten worden beschermd en rechtvaardigheid bestaat. Dank u voor uw aandacht.

  Romano Maria La Russa , namens de UEN-Fractie. – (IT) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ondanks de uitstekende voorstellen die zijn aanvaard door de Commissie industrie, onderzoek en energie, die het in het verslag Morgan naar voren gebrachte standpunt van harte toejuichte – en ook ik wil trouwens de rapporteur gelukwensen met het uitstekende werk dat zij heeft verricht – moet ik tot mijn spijt zeggen dat er de laatste tijd standpunten naar voren zijn gekomen die naar mijn mening beogen te tornen aan datgene wat de commissie heeft bereikt.

Ik verwijs naar de conclusies van de Raad die weinig ruimte overlaten voor concrete veranderingen in de aanpak om een concurrerende en op concurrentie gebaseerde energiemarkt te scheppen. De Raad stelt het IHO-model voor, wat in feite vergelijkbaar is met de derde weg. In mijn ogen is dit standpunt absoluut niet consistent met het werk dat is verricht door de commissie, die in grote meerderheid voorstander is van een volledige eigendomsontvlechting en zeer gekant is tegen het instellen van alternatieve systemen en niet te vergeten de marginale rol van het agentschap. Daarom vraag ik me ook af wat het voor zin heeft om een agentschap op te richten als dat agentschap geacht wordt alleen een zuiver adviserende rol te spelen.

Als we proberen de huidige verschillen tussen de rechtskaders weg te nemen, zouden we volgens de Raad de situatie alleen maar verergeren en nog verder verstoren. Daarom hoop ik dat het Parlement zijn stem weloverwogen zal uitbrengen en zich zal houden aan de lijn zoals die door mevrouw Morgan is uitgezet.

VOORZITTER: LUISA MORGANTINI
Ondervoorzitter

  Miloslav Ransdorf , namens de GUE/NGL-Fractie. – (CS) Naar mijn mening zit commissielid Piebalgs in de knoei en is hij in feite het slachtoffer geworden van de bureaucraten die ons ertoe dwingen haastige beslissingen te nemen zonder er lang genoeg over na te denken. Verder zijn de gegevens die tot onze beschikking staan niet betrouwbaar. Die gegevens zijn afkomstig uit 2003/2004, terwijl de energiemarkten pas in juni 2007 volledig geliberaliseerd zijn, en de praktische informatie betreffende de verschillen tussen de oude en de nieuwe lidstaten is nog niet geëvalueerd. Bovendien is de praktische informatie die de eerste twee pakketten maatregelen inzake energie hebben opgeleverd ook nog niet geëvalueerd. Naast deze kritiek, die ook opgaat voor de onderschatting van de risico’s betreffende de continuïteit van de energievoorziening voor de lidstaten – en die risico’s zijn te hoog omdat er een compleet fortuin op de markt is gedumpt zonder enig veiligheidsmechanisme om te zorgen dat het niet in de verkeerde handen terecht zou komen – moeten er ook enkele positieve oplossingen worden aangeboden.

Volgens mij moet het Agentschap de bevoegdheden hebben waarmee het in staat zou zijn het uitvallen van de energietoevoer te voorkomen, en moet de Commissie de bevoegdheid hebben om een prijsmoratorium op te leggen in het geval dat de energieprijzen van het ene op het andere jaar in alle lidstaten met gemiddeld meer dan dertig procent stijgen. Als de gemiddelde toename in de lidstaten dertig procent wordt, moeten commissielid Piebalgs en zijn collega’s in staat zijn een prijsmoratorium op te leggen, zoals de ervaringen van sommige burgers van de Europese Unie, en met name vissers en vrachtvervoerders, duidelijk aantonen. Volgens mij zal die maatregel bij de lidstaten van de EU in goede aarde vallen en zou het aanzien van onze Gemeenschap er zeker baat bij hebben.

  John Whittaker , namens de IND/DEM-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, in deze verslagen staan weer de gebruikelijke niet met elkaar te combineren doelstellingen: de continuïteit van de energievoorziening, een efficiënt functionerende energiemarkt, het terugdringen van de CO2-uitstoot, geharmoniseerde regels voor alle landen en goedkope energie voor gepensioneerden. Maar als sommigen goedkope energie krijgen, betekent dat dat de rest daarvoor moet betalen.

Misschien denken wij dat we mensen voor ons winnen als we regeringen dwingen gesubsidieerde energie te leveren aan mensen die aan zogenaamde “energiearmoede” lijden. Is er dan geen terrein waarop de EU voldoende vertrouwen heeft in nationale regeringen om datgene te doen waarvan ze denken dat het in het belang van hun eigen volk is? Wat er in deze verslagen belicht had moeten worden, is de waanzin van de doelstellingen voor koolstof en duurzame energie. De olieprijs is al hoog en zal waarschijnlijk hoog blijven, maar de kosten van energie zullen nog hoger worden voor de consument, als men uit de opbrengsten daarvan hernieuwbare grondstoffen zal willen subsidiëren.

Ironisch genoeg zijn het precies die hoge olieprijzen die nodig zijn om de CO2-uitstoot terug te dringen. Op die manier zal de consumptie veel effectiever worden teruggedrongen en de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen meer worden gestimuleerd dan met wat voor doelstellingen en richtlijnen dan ook. Wie weet? Misschien komen we er ooit achter dat windenergie haalbaar is.

Uiteindelijk zal het buitengewoon moeilijk worden om zevenentwintig lidstaten geharmoniseerde ontvlechtingsregels op te leggen, nog los van de vraag of dat al of niet voordelen met zich zal meebrengen. Het zou heel onverstandig zijn als landen zich voor hun energietoevoer te veel zouden verlaten op hun buurlanden. Als het licht uitvalt en ziekenhuizen geen elektriciteit meer hebben, gaan nationale belangen voor, ongeacht de bevelen die de voorgestelde regelgevende instantie van de EU uitvaardigt. Zo staan de zaken ervoor.

  Jana Bobošíková (NI). – (CS) Ik ben het er geheel mee eens dat de lidstaten hun bevoegdheid behoren te behouden om zelf de eigendomsrelaties tussen energieproducenten en transmissienetwerken te bepalen. Tevens juich ik het versterken toe van de onafhankelijke rechten en plichten van nationale regelgevende instanties. Aangaande de toegang tot de trans-Europese netwerken beschouw ik veilingen als een goede oplossing. Uiteraard moet de opbrengst van zulke veilingen in de tarieven worden geïnvesteerd. Verder ben ik het ermee eens dat het Agentschap voor samenwerking van energieregelgevers moet werken vanuit het principe van één stem per land.

Ik ben er echter niet van overtuigd, dames en heren, dat de eigendomsontvlechting, een veiling of het lanceren van alweer een Agentschap de beste manier is om betere energiemarkten te bereiken. Wij staan voor het feit dat de energieprijzen en de energieconsumptie stijgen, wat naar mijn mening aanleiding is voor het bouwen van meer elektriciteitscentrales en vooral voor het krachtiger maken van de transmissienetwerken. Ook is het noodzakelijk om de optie van kernenergie als schone en veilige energiebron te steunen en te propageren. Wij moeten niet langer bang zijn voor kernenergie.

  Nickolay Mladenov (PPE-DE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, volgens mij is dit Huis er net als de Raad en de Commissie ten stelligste van overtuigd dat de rechten van verbruikers in de Europese energiesector duidelijk moeten worden geformuleerd en goed moeten worden beschermd. Wij zijn allemaal van mening dat er mechanismen moeten worden geïnstalleerd ter bestrijding van de tekortkomingen die op dit moment in de hele Europese Unie in onze systemen gelden.

Tevens zijn wij het er allemaal over eens dat wij een instrument nodig hebben om de energierechten die reeds in de Europese en nationale wetgevingen zijn opgenomen moeten worden verduidelijkt en bekrachtigd. Wij zijn het erover eens dat dat instrument deel moet uitmaken van een ruimere communicatiestrategie waarvan ook de controlelijst van de Commissie een belangrijk onderdeel is.

Het verslag dat mevrouw De Vits heeft opgesteld – en mijn lof voor haar werk en dat van de andere schaduwrapporteurs – is een belangrijke bijdrage aan dit debat. Het geeft antwoord op een aantal van de voornaamste vragen die Europese burgers ons voorleggen en ik wil mij graag kort buigen over een paar van deze vragen.

Europese burgers willen betalen voor wat zij verbruiken en willen weten waarvoor ze betalen. Om te beginnen wordt in het verslag gehamerd op de noodzaak dat prijzen transparant zijn, dat zij alleen op verbruik gebaseerd horen te zijn, dat rekeningen moeten worden ontwikkeld aan de hand van de in de Europese Unie bestaande beste werkwijzen, dat het mogelijk moet zijn om ze te vergelijken en dat consumenten met behulp van een tariefsimulator moeten kunnen bepalen welk bedrijf hun de beste keuze biedt.

Consumenten willen kunnen kiezen en ze willen bescherming tegen de angst dat ze zullen worden afgesloten, en om die reden wordt er in dit verslag speciale aandacht aan dat punt besteed. Daarom gaat het in het verslag over de noodzaak om veiligheidsmechanismen in te bouwen tegen afsluiting en om ervoor te zorgen dat dit middel in de lidstaten alleen in uiterste instantie wordt toegepast.

Ten slotte wordt de kwestie van de kwetsbare consument aangeroerd. Ik ben het geheel eens met Gunnar Hökmark die heeft gezegd dat wij niet mogen toestaan dat de lidstaten zich aan hun verantwoordelijkheden onttrekken. De verantwoordelijkheid om kwetsbare verbruikers te beschermen ligt bij de lidstaten. Dat is waarvoor wij belasting betalen.

Dames en heren, ik roep u op om morgen voor het verslag te stemmen zoals dat aan de plenaire vergadering is voorgelegd.

  Anne Laperrouze (ALDE). – (FR) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, dames en heren, ik zal mij in mijn toespraak concentreren op de kwestie van de eigendomsontvlechting, al is dat naar mijn mening niet de belangrijkste kwestie. Eigenlijk vind ik dat we al te veel tijd aan dit onderwerp hebben verspild.

Ontvlechten of niet ontvlechten, dat is niet de vraag. Het beheren van een netwerk vereist kennis van de industrie. Elektriciteit kan niet worden opgeslagen; frequentie en spanning van het net moeten in overeenstemming met de marktvraag worden gehouden. Ook bij eigendomsontvlechting staat de Commissie nog steeds voor de risico’s van een speculatief of politiek bepaald systeembeheer. Naar mijn mening is de kwestie van eigendom, industrieel management en netwerkveiligheid nog niet voldoende geanalyseerd.

Afgezien van deze kwestie zijn we erin geslaagd de rol te vergroten van een van voornaamste betrokkenen bij het functioneren van de interne markt: de regelgevers. Zij moeten werkelijke bevoegdheden krijgen zodat zij hun rechten en verantwoordelijkheden in praktijk kunnen brengen. Via het Agentschap voor samenwerking van energieregelgevers zullen de regelgevers een cruciale rol krijgen bij grensoverschrijdende kwesties en de harmonisatie van technische codes zodat onze netwerken beter functioneren en veiliger worden.

De Fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa heeft drie amendementen ter tafel gebracht. Ten eerste wordt onderstreept dat het functioneren van de interne markt vooral moet draaien om de belangen van de particuliere en de industriële consument. Dat spreekt voor zich maar het is de moeite waard om dat nog eens te herhalen. Het tweede heeft betrekking op de langetermijncontracten die aan bepaalde principes moeten voldoen. Principes die niet moeten worden beschouwd als een poging barrières op te werpen, maar als een stabiliserende factor. Het moet worden benadrukt dat industriële verbruikers op deze maatregel aandringen. En het derde is om een discussie op gang te brengen. We leggen de Commissie voor of zij in overleg met alle marktspelers de instelling van een Europese transmissiesysteembeheerder zou willen overwegen. Dat ligt wellicht nog in een ver verschiet, maar het is een interessant punt om in overweging te nemen. De toekomst van de interne elektriciteitsmarkt kan worden veiliggesteld met een Europees elektriciteitstransmissienetwerk.

  Claude Turmes (Verts/ALE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, deze markt is geen markt maar pure chantage, een chantage die de consumenten in de EU ongeveer zeventig miljard euro per jaar kost aan onverdiende winsten die in de kas van ongeveer tien, twaalf grote energie-oligopolies in Europa vloeien. Ik snap heel goed dat deze bedrijven maar wat graag willen dat dit zo doorgaat. Hoe zien ze kans die onverdiende winsten voor zichzelf te houden? Ten eerste doen ze er alles aan om eigendomsontvlechting te voorkomen. Het spijt me wel, maar Frankrijk en Duitsland zijn beslist geen marginale lidstaten van de EU. Als zij geen werk maken van deze ontvlechting, zullen we nooit een werkelijk geïntegreerd netwerk krijgen en nooit het conflict uit de weg ruimen tussen de productie van elektriciteit, de handel erin en het bevorderen van concurrentie middels uw net.

De tweede kwestie – en dat is wat er nu gaande is – is dat zij proberen te ontkomen aan de regelgeving van de kant van de regelgevende instanties en aan die van de instanties die zich met kartelzaken bezighouden. Om die reden willen zij regionale markten scheppen. Maar als wij geen krachtig EU-agentschap hebben, zullen deze regionale markten qua regelgeving een totaal niemandsland worden. E.ON, RWE en EDF zijn eenvoudig te groot voor een regionale markt, te weten Frankrijk, Duitsland en de Benelux. Zonder een krachtig EU-agentschap en een betere interface tussen regelgevende instanties en de mededingingsautoriteiten zal deze chantage van zeventig miljard euro voortduren.

  Eugenijus Maldeikis (UEN). – (LT) Om te beginnen wil ik graag de rapporteurs bedanken voor hun evenwichtige werk en uitstekende samenwerking. Zij stonden voor een nogal zware taak, aangezien de Commissie een zeer complexe, nieuwe aanpak had voorgesteld voor dit pakket documenten. De Europese elektriciteitsmarkt (met een model dat in de loop van tientallen jaren zijn beslag heeft gekregen) was gebaseerd op nationale, verticaal geïntegreerde bedrijven, die binnen hun markten opereerden en die markten afschermden.

Volgens mij zijn er drie hoofdvectoren en drie belangrijke ideeën. De verdere concentratie op Europese schaal, het opheffen van nationale beperkingen middels de tenuitvoerlegging van het ontvlechten van activiteiten; in mijn ogen zal het tweede principe het centralisatieproces versterken met de instelling van een Europees Agentschap, met als doel een betere coördinatie tussen nationale regelgevers, wat een heel goed idee is waar de meesten van ons achter staan.

Het derde principe is naar mijn mening nogal obscuur gebleven en werpt ook heel wat vragen op, namelijk het principe van het afschermen van investeringen van derden in Europese transmissiesystemen die mogelijkerwijze… De Commissie is niet met duidelijke antwoorden gekomen betreffende haar toekomstvisie, welke politieke, financiële en economische gevaren daarin schuilen en op wat voor manier de tenuitvoerlegging van dit principe invloed zou kunnen hebben op het energiebeleid en het EU-beleid in zijn algemeenheid.

Er is nog een opmerking die ik wil maken: de marktprikkels waaraan wordt gerefereerd en het principe van het ontvlechten van activiteiten zijn niet krachtig genoeg om iets te veranderen aan de aard van het natuurlijke monopolie in een energiemarkt, zoals nog steeds geldt voor sommige geïsoleerde en regionale markten; daarom moet er in zulke omstandigheden op grotere schaal politieke overeenstemming worden bereikt…

(De spreker wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Esko Seppänen (GUE/NGL) . – (FI) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, de meest waarschijnlijke uitkomst van de liberalisatie en de harmonisatie van de energiemarkten binnen de Europese Unie is dat de prijs van elektriciteit zal stijgen. Dat zal dan een gevolg zijn van het prijsmechanisme dat bij elektriciteit geldt, zoals de heer Turmes heeft aangetoond.

De marktprijs wordt bepaald door de energiebeurs voor grote klanten. Daar wordt de prijs van alle elektriciteit bepaald door de hoogste productiekosten van het duurste product. Wanneer de duurste vorm van energie op basis van kolen is, dan levert de beurs winst op voor de producenten van hydro-elektrische of kernenergie. En diezelfde bedrijven zullen ook profiteren van het systeem voor de handel in emissierechten van de EU. Bij de beurzen zullen de emissierechten worden opgeteld bij de prijs van elektriciteit waarvan de opwekking geen emissierechten noodzakelijk maakt.

Wij moeten een les leren van de ervaringen die in de Verenigde Staten van Amerika zijn opgedaan. Volgens een schatting van NGO Public Citizen is de prijs van elektriciteit in de veertien staten waar die prijs niet gereguleerd is tweeënvijftig procent hoger dan in de zesendertig staten waar dat wel het geval is. Het probleem met het prijsmechanisme van elektriciteit wordt in het verslag van mevrouw Morgan volledig genegeerd.

  Nils Lundgren (IND/DEM) . – (SV) In alle industrielanden is de elektriciteitsmarkt min of meer een monopolie. Uit economisch onderzoek is gebleken dat nationale regeringen grote winst kunnen maken wanneer de mogelijkheid tot concurrentie op de energiemarkt wordt geïntroduceerd, maar in dat geval is het wel belangrijk om verticale integratiestructuren te doorbreken. De producenten van elektriciteit behoren niet ook nog eens de distributie naar de klanten onder hun beheer te hebben; daarom moet de elektriciteitssector worden ontvlecht. Een klein aantal EU-landen voert deze hervormingen al door. Dat zijn de Scandinavische landen, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Spanje. Daar waren geen EU-instanties voor nodig. Deze landen doen dat overduidelijk in hun eigen belang. In veel grote landen is het verzet hiertegen aanzienlijk, onder andere in Frankrijk en Duitsland, die meer geïnteresseerd zijn in een Europese staat dan in de welvaart die met een vrije interne markt gepaard zou gaan.

De EU heeft goede redenen om de snelheid op te voeren. De effectiviteit en de welvaart zullen voor alle Europeanen toenemen als de concurrentie in de elektriciteitssector de hele EU-markt in zijn totaliteit betreft. Er moet politieke druk worden uitgeoefend op de lidstaten die geen concurrentie willen.

  Hans-Peter Martin (NI) . – (DE) Mevrouw de Voorzitter, Ierland heeft gestemd, of de uitslag u nu bevalt of niet. U zult hun beslissing moeten eerbiedigen. Europa heeft nu een prachtige kans, namelijk om eindelijk democratisch en efficiënt te worden. Wat de energiemarkt betreft betekent dat dat we ons niet moeten inhouden. We moeten onze tanden in de grote jongens als de RWE en de EDF zetten, want daar ligt het probleem. We moeten ontvlechten en subsidiariteit toepassen. Dat is haalbaar, en het zou uitgesproken visionair zijn, maar het heeft niets te maken met de EU tot nu toe die aan de leiband loopt van lobbyisten en hun machtscentra. Als u echter op dit gebied geen verandering aanbrengt, zich niets aantrekt van de stemming in Ierland en het hervormingsverdrag niet vervallen verklaart, bestaat de kans dat dat mogelijke democratische Europa en een eerlijke energiemarkt omslaan in een wereld waar extremisten van links en rechts de touwtjes in handen hebben.

  Herbert Reul (PPE-DE) . – (DE) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, we waren het er allemaal over eens dat dit debat zou gaan over betere prijzen, meer investeringen in transmissienetwerken en grensoverschrijdende connecties om meer concurrentie en een niet door een of enkele bedrijven overheerste markt te scheppen.

Maar toen wij alle feiten tegen elkaar afwogen, kwamen wij tot de ontdekking dat de feiten die de Commissie ons heeft voorgelegd niet kloppen. Alle bewijzen, alle feiten ontbreken die zouden aantonen dat eigendomsontvlechting tot betere prijzen en grotere investeringen leidt. Dat is eenvoudig niet waar – of kunt u mij anders uitleggen hoe het komt dat de prijzen in het Verenigd Koninkrijk hoger zijn? Wordt er in Spanje soms meer geïnvesteerd? Is daar minder of meer concurrentie dan in andere landen? De feiten tonen onomstotelijk aan dat er niet zoiets is als een oplossing die bij iedereen past.

Wat daarom werkelijk verstandig zou zijn is naar een compromis te zoeken waarbij het lidstaten die dit doel – dat ook werkelijk moet worden bereikt – via een andere weg wensen te bereiken, vrijstaat om dit ook te doen. Dat is de achtergrond van de poging tot de zogenaamde derde weg. Het is overigens interessant dat wij binnen de Commissie industrie, onderzoek en energie de afgelopen maanden al een eind op weg zijn gekomen wat dit betreft. Er zijn andere commissies die tegen eigendomsontvlechting hebben gestemd. In onze commissie is inmiddels een nieuw compromis over gas gesloten dat is uitgewerkt door mevrouw Laperrouze en de heer Vidal-Quadras. Ook in de Raad is inmiddels een nieuw compromis ontwikkeld. Wij zouden graag zien dat met de stemming morgen over elektriciteit de zaken er weer voor zouden staan zoals dat maanden geleden het geval was. Dat is echter achterhaald en zal zeker niet het resultaat van deze stemming zijn.

Een parlement dat serieus wil worden genomen moet openstaan voor deze nieuwe omstandigheden. We zijn door dit hele proces heen gejaagd en ik kreeg voortdurend te horen dat we snel moesten werken, omdat er haast bij was, en dat we toch nog altijd slimme oplossingen konden proberen te vinden in de richting van een besluit van het Parlement. Daarom wil ik er bij u op aandringen over partijgrenzen heen te stappen en te stemmen voor de voorstellen die wij hebben neergelegd, om compromissen te vinden die aansluiten bij datgene waarvoor wij, en de Raad, wat betreft de gasmarkt hebben gestemd.

  Edit Herczog (PSE) . – (HU) Mevrouw de Voorzitter, commissaris, wij hebben het afgelopen jaar een enorme stap vooruit gezet, want het scheppen van een gemeenschappelijk energiebeleid betekent voor de hele Europese Unie een grote stap. Het gaat hier om het soort energiebeleid dat tegelijkertijd een stimulans betekent voor de strategische belangen van de lidstaten van de EU, de rechten en bescherming van de inwoners van Europa, meer concurrentie binnen en groei van de Europese economie, en het behoud van ons milieu. Met deze vijf voorstellen vergroten wij de kans dat wij het soort marktintegratie bereiken waarin niet alleen de energiebedrijven anders gaan opereren, de energieopwekking, transmissie en leverantie worden opgesplitst en transparanter worden, maar waar ook een grotere prioriteit dan ooit tevoren zal worden gegeven aan de grondrechten en de bescherming van energieverbruikers. In de context van een Europese coördinatie behoort een autoriteit met grotere bevoegdheden dan tot op heden het geval is, een autoriteit die onafhankelijk is van zowel regeringen als van de energiesector, de taak te krijgen toe te zien op eerlijke concurrentie, grensoverschrijdende energiehandel te stimuleren en ervoor te zorgen dat aan hoge maatstaven wordt voldaan in reactie op de vraag van consumenten. Om die reden bestaat er bij de Europese wetgever een duidelijke voorkeur voor de instelling van een Agentschap voor samenwerking van energieregelgevers. Het door mijn collega de heer Brunetta geproduceerde en later door de heer Chichester overgenomen ontwerpverslag heeft dit als doelstelling. Het was mij een genoegen om als vertegenwoordiger van de Sociaaldemocratische Fractie in het Europees Parlement (PSE) met hen te kunnen samenwerken als schaduwrapporteur. Ik beschouw het als een groot succes dat dit gezamenlijk opgestelde voorstel voor een verordening niet alleen de samenwerking tussen regelgevers in de lidstaten zal bevorderen maar ook zal helpen bij het bereiken van het primaire doel van het aanmoedigen van regionale markten en het ontwikkelen van de netwerken middels het instellen van een betrouwbaar, onafhankelijk en krachtig Europees agentschap. Wij als socialisten hebben aangedrongen op het scheppen van een krachtige en onafhankelijke instantie, omdat we weten dat iedereen in een geliberaliseerde Europese markt wil kopen waar het het goedkoopst is en wil verkopen waar het het duurst is. Daarom hebben wij werkelijk het soort regelgevende instantie nodig die zal ingrijpen wanneer zich verstoringen voordoen in de markt. Het is in het belang van Hongarije en alle andere kleine lidstaten dat er een krachtige autoriteit wordt geschapen die zorg draagt voor het garanderen van onafhankelijkheid, samenwerking, een grotere markttransparantie en investeringen in verdere ontwikkeling.

Mijnheer de Voorzitter, ik wil iedereen eraan helpen herinneren dat de Europese energievoorziening geen ideologische kwestie is. De wereld is nu eenmaal voor altijd veranderd. Complete continenten beginnen in de energiesector mee te doen, en laten we duidelijk zijn: geen mens kan vrij blijven van elektriciteit en motorisering. Het doel van een energiebeleid is om ervoor te zorgen dat de continuïteit van de energievoorziening en de concurrentiepositie van Europa gewaarborgd zijn. Niettemin wil ik besluiten met de opmerking dat de PSE-Fractie van mening is dat de consumenten behandeld moeten worden als het cruciale element in het Europese energiebeleid. Wij betreuren het zeer dat onze conservatieve medeleden het verplicht stellen van het handvest van de energieverbruiker niet steunen. Dank u voor uw aandacht.

  Wolf Klinz (ALDE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, er is in de afgelopen minuten veel over de industrie gesproken. Ik ben blij dat mevrouw De Vits in haar verslag zeer direct de rechten van de energieconsument bespreekt. Het is zeker essentieel dat we ervoor zorgen dat de consument zich bewust is van zijn rechten en dat hij er ook zeker van is dat zijn rechten worden gerespecteerd.

In tegenstelling tot mevrouw De Vits geloof ik echter niet dat we volledig nieuwe regelgeving nodig hebben. We hebben deze zeker niet op Europees niveau nodig. Het is meer een kwestie van het op de juiste en aangewezen manier omzetten van de bestaande regelgeving in nationaal recht. Daarom hebben we krachtige toezichthoudende autoriteiten nodig die hiervoor zorgen. We moeten er ook voor zorgen dat we voldoende doorzichtig zijn zodat consumenten hun rechten werkelijk kennen. Het handvest kan hier een betekenisvolle aanvulling op zijn, niet als juridisch bindend document, maar eenvoudig als referentiepunt voor de politiek en de economie door een samenvatting te geven van de regelgeving voor consumentenbescherming op het gebied van energie.

We weten allemaal – het staat voor zich – dat onze burgers alleen een betekenisvolle rol kunnen spelen in de samenleving en de economie als ze toegang hebben tot een goede energievoorziening. In zoverre is het zeker belangrijk dat wij ervoor zorgen dat iedereen, zelfs de armen en de allerarmsten, krijgen waar ze recht op hebben. Ik geloof echter niet dat het aan Brussel is om de sociale tarieven voor te schrijven. Dat moeten we overlaten aan de lidstaten en de industrie in de lidstaten. Anders introduceren we niets anders dan een herverdelingsmechanisme. Het beste is als we de bescherming van armen koppelen aan de efficiëntiemaatregelen die vereist zijn om onze klimaatdoelen te halen. Hierbij kunnen intelligente oplossingen, zoals digitale meters, zeer nuttig zijn. Wat dat betreft heb ik er niets tegen om de industrie aan te moedigen dit binnen tien jaar te introduceren. Dan weten consumenten precies hoeveel ze gebruiken en daar rekening mee houden en zuinig zijn.

  Alyn Smith (Verts/ALE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik sluit mij aan bij de felicitaties van de vorige sprekers aan onze rapporteurs. Ik denk dat het Parlement vandaag de Europese consument goed heeft geholpen, maar ik richt mij vooral op één kwestie en één amendement. Het gaat om amendement 161 op het verslag Morgan dat streeft naar betere toegang tot het netwerk voor duurzame bedrijven. Ik hoop dat dit amendement wordt aangenomen als we er morgen over stemmen. Ik roep nu op tot sterkere acties vanuit de Commissie in gevallen waar de nationale autoriteiten meer deel van het probleem dan van de oplossing zijn.

In het Verenigd Koninkrijk hebben we bijvoorbeeld OFGEM, onze nationale regelgevende instantie. Deze heeft een vestigingsprijsmechanisme voor toegang tot het netwerk dat in feite duurzame bedrijven in Schotland, mijn land, discrimineert. Ik zou meer samenwerking vanuit Europa en actie tegen individuele bedrijven in lidstaten willen zien wanneer die onderdeel van het probleem vormen. Ik denk dat we daarmee vandaag een goed begin hebben gemaakt en ik kijk uit naar meer daarvan.

  Konrad Szymański (UEN). – (PL) Mijn felicitaties voor de verslagen. Daarin worden de belangrijkste problemen van ons continent voor consumenten en van de politiek aangepakt. Dat distributie wordt gescheiden van generatie en handel in energie is van essentieel belang voor zowel individuele als industriële afnemers. Waar deze scheiding wordt ingevoerd dalen de energieprijzen of stijgen minder snel. In landen waar een scheiding werd uitgevoerd, bedroeg de gemiddelde stijging van energieprijzen voor huishoudelijk gebruik in de periode van 1998-2006 drie procent. Waar dit niet werd gedaan, stegen de energieprijzen met 28 procent. Op de markt voor industriële afnemers zijn vergelijkbare trends zichtbaar.

Bij energie gaat het vandaag de dag ook om de zekerheid van levering, oftewel politiek. Het Russische staatsmonopolie doet steeds meer investeringen in zestien EU-landen. In Duitsland, Frankrijk en Italië heeft Gazprom zelfs toegang tot individuele klanten. Dit is afdoende reden voor uitvoering van het principe van wederkerigheid bij handelsbetrekkingen met andere landen. Anders staan we machteloos en betalen we daarvoor met onze veiligheid.

  Kyriacos Triantaphyllides (GUE/NGL). – (EL) Mevrouw de Voorzitter, de voorstellen voor de energiemarkt hebben een gezamenlijk thema: de herstructurering van deze markt ten behoeve van particuliere ondernemingen. De openbare energieleveranciers worden verzwakt, maar moeten wel de onderliggende kosten blijven dragen.

In mijn land, waar de energiemarkt voor het algemeen belang wordt beheerd door openbare leveranciers, zal zoiets zeer ongunstige gevolgen hebben. De EU wil dat het fundament van de piramide aan investeringsbedrijven wordt toevertrouwd zodat de prijzen voor andere goederen vastgesteld kunnen worden. De reden hiervoor is dat energie in grote mate de kosten van het productieproces bepaalt. De verhoging daarvan zal aan de consument worden doorberekend.

In deze tijden van een steeds toenemende energievraag en stijgende olieprijzen zou het rampzalig zijn om de energiemarkt aan de genade van particuliere energiegiganten over te laten. De kans dat kartels ontstaan is groot. De theorie van prijsregulatie door concurrentie is simpelweg een mythe. In de praktijk levert het krachtige monopolies op in een aantal sectoren van de economie, met verwoestende gevolgen voor de markt en de consumenten.

  Andreas Mölzer (NI). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, de energieonafhankelijkheid van Europa moet met de recordhoogte voor aardolieprijzen toch een kwestie van het hoogste belang zijn! De EU moet de huidige afhankelijkheid van de golfstaten verminderen. We moeten naast Rusland onze relatie met andere landen verbeteren zonder dat we al te afhankelijk worden. We moeten ook bedenken wat we op de lange termijn met Iran willen. Als onderzoek uitwijst dat we teveel waarde hechten aan vage beloften van dictators uit Centraal-Azië en aan onbevestigde verslagen van aardolievoorraden met betrekking tot het Nabucco-pijpleidingproject, dan zullen we een constructieve relatie met Iran moeten opbouwen. Zij hebben tenslotte de op twee na grootste aardoliereserves ter wereld.

We moeten niet vergeten dat de steeds toenemende winst van de golfstaten dankzij de snel stijgende aardolieprijzen ook wordt gebruikt om overal ter wereld Islamitisch fundamentalisme te bevorderen. Dat is nog een reden waarom de EU volgens mij meer moet investeren in alternatieve energiebronnen.

  Jerzy Buzek (PPE-DE). – (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik feliciteer de commissaris en ook de rapporteurs met hun uitstekende verslagen en hun goede werk bij het opstellen van richtsnoeren die de Europese energiemarkt wellicht verenigen. De belangrijke doelen van deze verordeningen hebben allemaal te maken met lange termijn investering, het solidariteitsprincipe, markttoegang en de regulering van grensoverschrijdende stromen. Laten we niet vergeten dat de consument uiteindelijk het belangrijkste is. Dat is waar al deze verordeningen om gaan: de belangen en energie van de consumenten, gebruikers in de Europese Unie beschermen. Laten we ook niet vergeten dat onze verordeningen niet een oplossing voor elk probleem, zoals de stijging van olieprijzen, kunnen bieden. Ze kunnen ook een stijging van energieprijzen in verband met de kosten voor CO2-uitstoot niet voorkomen. Ze vereenvoudigen en ondersteunen onze acties wel behoorlijk, tot voordeel van energiegebruikers.

Laten we voor ogen houden dat we wel weten dat de oplossing die we in het verslag van mevrouw Morgan vinden waarschijnlijk niet het laatste woord hierover zal zijn. Wat we hebben is een zeer goede basis voor gesprekken met de Raad over een uiteindelijke oplossing. Deze uiteindelijke oplossing moet, wat betreft de elektrische stroom, enigszins anders zijn dan de oplossingen in het tweede pakket, anders zou de introductie van het derde pakket niet zinnig zijn. De oplossingen voor gas moeten tegelijkertijd vergelijkbaar zijn met de oplossingen voor elektriciteit, maar ze moeten absoluut niet hetzelfde zijn. Vandaag zien we duidelijk dat eigendomsverdeling voor de energiemarkt groter en verder reikend zal zijn dan die voor gas. Dit moeten we accepteren en respecteren.

Het punt van derden die toegang hebben tot de markt en toegang tot partijen uit andere landen is ook erg belangrijk. Daarom is het ook een belangrijke kwestie om geen privileges aan investeerders van buiten de Europese Unie te geven.

Ter afsluiting met wil ik graag zeggen dat dit een van de moeilijkste discussies is die we hebben gehad en dat deze zeer goed en met respect voor alle partijen is gevoerd.

  Evelyne Gebhardt (PSE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, ik ben blij dat we met het verslag De Vits een goed verslag hebben en ik ben blij dat al onze medeleden eensgezind zijn over solidariteit, transparantie en consumentenbescherming. Dat is geweldig.

Ik moet wel zeggen dat ik de rechtsdenkenden in dit huis zowel cynisch als moeilijk te geloven vind. Het is moeilijk ze te geloven omdat ze niet voor een bindend handvest voor consumentenrechten zijn. Dat is juist ontzettend belangrijk zodat burgers weten welke rechten ze hebben. Ik vind ze cynisch omdat iedereen in dit huis eensgezind het idee steunde dat luchtreizigers zich van hun rechten bewust moesten zijn. Luchtreizigers zijn niet bepaald de allerarmsten in onze maatschappij. Maar voor de allerarmsten die zich echt bewust moeten zijn van hun rechten wordt het niet geregeld.

Ik vraag u daarom oprecht om dit te heroverwegen. Zorg er alstublieft voor dat dit handvest bindend wordt.

  Patrizia Toia (ALDE). – (IT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, dit pakket verschijnt bij het Parlement precies op het moment dat energie een grote uitdaging vormt voor de toekomst van onze maatschappij.

De stijging van ruwe aardolie is onhoudbaar en niet te stuiten, het gebruik van biobrandstoffen heeft vervelende gevolgen voor de beschikbaarheid van voedsel en de ontwikkelingslanden hebben grote energiebehoeften. Dit alles maakt ons duidelijk dat actie van de Europese Unie niet langer alleen nodig is, maar absoluut essentieel. We hebben bovenal een regelgevingskader nodig dat eindelijk een Europese markt voor elektriciteit en gas creëert. Die markt moet zichzelf op een evenwichtige manier kunnen reguleren en nationale en Europese regelgevers hebben, zorgen voor concurrentie, openheid, transparantie en efficiëntie, ook voor consumenten. Die markt moet het mogelijk maken voor grote bedrijven om sterk te blijven en tegelijk zorgen dat nieuwe entiteiten opgestart kunnen worden en groeien. Zo wordt vooruitgang in plaats van achteruitgang geboekt. We hopen dat zo de ontvlechting voor elektriciteit geen stap achteruit zal zijn en dat er geen terrein verloren raakt wat betreft de goede praktijken die al bestaan in veel landen op het gebied van scheiding van het netwerk. We hebben een markt nodig die zekerheid biedt aan investeerders en beheerders, maar ook echte kansen voor verbruikers, of het nu bedrijven of individuen zijn. Ik wil afsluiten, Mevrouw de Voorzitter, met te zeggen dat we de positie van verbruikers werkelijk moeten versterken door zekerheid, garanties en eerlijke prijzen te bieden.

  Roberts Zīle (UEN). – (LV) Ik wil ten eerste de commissaris en de meerderheid van mijn medeleden bedanken voor de werkelijk liberale toegang tot de elektriciteitsmarkt. Dat maakt het, in combinatie met de maatregelen voor energie-efficiency, voor ons mogelijk de prijzen in de toekomst te verlagen. De twee standpunten – ontkoppeling van eigendom en transport – zijn en blijven het fundamentele model voor werkelijk gedecentraliseerde productie en zekerheid voor netwerken die toegang bieden tot elektriciteit die uit duurzame bronnen is geproduceerd. Daarnaast heb ik ook nog als droom voor dit pakket dat het eindelijk zorgt voor de schepping van een verenigd Europees elektriciteitsnetwerk en dat de Baltische Staten ook bij de leden van dit partnerschapsnetwerk voor levering van elektriciteit zullen horen. We hebben op het gebied van dat netwerk een eindeloos aantal obstakels ervaren, zowel binnen als buiten de Europese Unie. Dank u.

  Luca Romagnoli (NI). – (IT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, ik denk dat het onze plicht is om over een Europees handvest van consumentenrechten te spreken nu Europa elke dag lijdt onder steeds grotere inflatie en onder snel stijgende prijzen die grotendeels door de kosten van energie worden veroorzaakt. Ik ondersteun daarom het verslag en dank mijn medeleden en natuurlijk de Commissie.

De nadruk op energievoorziening als essentiële eerste voorwaarde voor deelname aan het economische en maatschappelijke leven is terecht. Het klopt dat we natuurlijk al wel regelgeving hebben die van kracht is, maar de rechten van burgers op het gebied van prijzen, tarieven of transparantie van tarieven worden vaak niet gerespecteerd. Er zijn vaak discriminerende regels die vergelijking van de tarieven in de weg staan.

Ik kan daarom slechts hopen op een gezamenlijke actie van de EU en de lidstaten waarbij het essentiële principe van subsidiariteit steeds behouden blijft. Dit benadrukt het uitstekende verslag van mevrouw De Vits ook. Naar mijn mening zal het derde pakket, als dat wordt aangenomen, ook zorgen voor betere bescherming van consumenten en kleine en middelgrote professionele gebruikers.

  Nikolaos Vakalis (PPE-DE). – (EL) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, het derde energiepakket heeft de fracties verdeeld, vooral op het gebied van ontvlechting.

Dit verschil van mening wordt duidelijk niet veroorzaakt door ideologie, maar door de verschillende interne situaties en uitgangspunten van de verschillende lidstaten. Het verschil ontstaat door overeenkomstige verschillen tussen de lidstaten in de Raad. Als we interne sociale onrust willen voorkomen, moeten deze interne situaties worden gerespecteerd.

Ik persoonlijk onderschrijf het principe van ontvlechting volledig, maar ik ben mij er volledig van bewust dat een scheiding op dit moment in mijn land in geen geval geïntroduceerd kan worden. Er moet een tussenperiode zijn waarin alle betrokken partijen zich aan de nieuwe omstandigheden kunnen aanpassen.

Na lange en moeizame onderhandelingen heeft de Raad overeenstemming bereikt over de “derde weg”. Ik denk dat het daarom onze plicht bij deze moeilijke kwestie is om dit compromis te ondersteunen door deze mogelijk op bepaalde punten vanuit onze ervaring te verbeteren.

Dames en heren, het is belangrijk dat we allemaal met opgeheven hoofd overeenstemming bereiken. Dat bereiken we alleen als de essentiële belangen van bepaalde lidstaten niet op het spel worden gezet. We moeten geen compromissen sluiten over de basisprincipes van onafhankelijkheid en effectiviteit, die een leidraad moeten zijn voor de principes die aan de activiteiten van beheerders van energietransportsystemen en energieregelgevers ten grondslag moeten liggen.

  Teresa Riera Madurell (PSE). – (ES) Mevrouw de Voorzitter, ik wil alle rapporteurs feliciteren met hun goede werk en vooral mijn steun betuigen aan het standpunt van mevrouw Morgan over de volledige ontvlechting tussen enerzijds activiteiten voor opwekking en levering en anderzijds eigendom en beheer van het netwerk.

Grote, verticaal geïntegreerde bedrijven maken het natuurlijk moeilijk voor nieuwe bedrijven om een plek op de markt te krijgen. Het is vooral moeilijk om duurzame energiebronnen te ontwikkelen en te installeren. Dit alles verwijdert ons verder van de doelen voor concurrentie en bestrijding van klimaatverandering die wij als Europeanen onszelf gesteld hebben.

Ik wil daarom de minderheid die tegen ontvlechting is, vragen om hun nationale belangen achter zich te laten, die op korte termijn zullen verdwijnen, en om stappen te zetten naar deelname aan de bouw van een Europa dat sterk en zeker is wat betreft energievoorziening.

Ik zou ten slotte erop willen wijzen dat de netwerktoegang voor duurzame energiebronnen weliswaar essentieel is om onze doelen te bereiken, maar dat het niet minder essentieel is om interconnectiecapaciteit voor elektriciteit te ontwikkelen. Dat geldt met name voor de meest afgelegen landen op onze energiemarkt.

Ik wil de rapporteur ook bedanken dat met deze kwestie rekening is gehouden.

  Adina-Ioana Vălean (ALDE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, volgens mij blijft de huidige energiemarkt een oude marktstructuur weerspiegelen die wordt beheerst door nationale of regionale monopoliën. Deze situatie bestaat ondanks de duidelijk voordelen van liberalisering voor Europese afnemers wat betreft prijs, kostenbesparing en efficiëntie. Met andere woorden, de liberalisering van de gas- en elektriciteitmarkt is nog steeds een werk in uitvoering. We moeten bijvoorbeeld in Oost-Europa nog steeds vooruitgang boeken om de invloed van staatsbedrijven op de elektriciteitsproductie te beëindigen en deze net als bij de distributiesector te liberaliseren. Ik ben ook blij met de stappen die we hebben gezet om te zorgen voor ontvlechting als noodzakelijke maatregel om eindelijk onze liberalisering van de energiemarkt te voltooien.

Europa moet behalve liberalisering ook de ontwikkeling van LPG- en LNG-terminals en technologie ondersteunen. We moeten de opzet van een wereldhandelsmarkt voor LPG en LNG aanmoedigen. Daarmee wordt de afhankelijkheid van Europa van één bron voor natuurlijk gas verlicht. Diversificatie en de veiligheid van energievoorziening moeten nu net zo hoog op de agenda staan als liberalisering.

  Romana Jordan Cizelj (PPE-DE). - (SL) Ik wil allereerst de rapporteurs en schaduwrapporteurs feliciteren met het goede werk dat ze hebben gedaan. Europa begon tien jaar geleden de elektriciteitsmarkt en gasmarkt te liberaliseren. Op dit moment zijn we heel dichtbij die echte, langgewenste resultaten. De voorgestelde maatregelen plaatsen de consument op de voorgrond. Deze kan in een goedfunctionerende interne energiemarkt op basis van zijn/haar eigen oordeel de beste leverancier kiezen. Ik verwacht dat een open en transparante interne markt ook zorgt dat kleine bedrijven toegang tot de markt hebben. Zo neemt de concurrentie toe, verbeteren de voorwaarden voor investering in elektrische centrales en distributienetwerken, wordt de veiligheid van levering groter en wordt de duurzame ontwikkeling bevorderd.

De belangrijkste eerste vereiste voor een goedfunctionerende interne markt zijn regels die standaard en duidelijk zijn en voor alle deelnemers op de markt gelden. Verschillende modellen in de afzonderlijke lidstaten zullen zeker niet leiden tot het gestelde doel.

Ik wil van deze mogelijkheid gebruik maken om het Sloveense voorzitterschap te feliciteren. Het voorzitterschap is volledig gericht geweest op samenwerking en het zoeken naar een compromis. Ondanks de sterke nationale belangen van de lidstaten werd in de Raad overeenstemming bereikt.

In het Europees Parlement is de weg naar een compromis niet eenvoudig. De druk, waaronder die van lidstaten, is groot. Ik vertrouw erop dat het Parlement het compromis, dat we in de ITRE-commissie hebben geformuleerd, bevestigt. Ondanks de verschillen tussen de standpunten van de Raad en het Parlement, denk ik dat het compromis dat het Parlement heeft voorgesteld een goede basis is voor verdere onderhandelingen en samenwerking tussen de Europese instellingen.

Ik wil ten slotte ook mijn verwachting uitspreken dat het Franse voorzitterschap bij het uitvoeren van de doelstellingen van het derde liberaliseringspakket zich maximaal zal inzetten voor het coördineren van werk, het zoeken naar een compromis en de nationale belangen volledig opzij zal zetten. Ik verwacht vanuit de Commissie ook een vergelijkbare toewijding aan het vinden van tijdige gezamenlijke oplossingen. Op dit gebied ben ik commissaris Piebalgs dankbaar. Die stelde aan het begin dat we voor het einde van dit jaar onderlinge overeenstemming moeten bereiken.

(Applaus)

  Hannes Swoboda (PSE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, ik verbaas mij in dit debat het meest over sommige van onze medeleden die gedetailleerd willen beschrijven hoe concurrentie moet plaatsvinden (daar zijn trouwens meerdere manieren voor mogelijk), maar niet bereid zijn te spreken over grotere transparantie, hogere premies voor energiebesparing, mogelijkheden voor energieconsumenten om klachten in te dienen of de strijd tegen energiearmoede. Dit zijn precies de punten in het verslag Morgan en natuurlijk ook in het verslag De Vits waarvan ik denk dat ze essentieel zijn. We moeten morgen dit signaal aan de Europese burgers geven: we moeten zeggen dat mensen niet beïnvloed mogen worden door het volledige effect van prijsstijgingen, maar dat er mogelijkheden moeten zijn om die te voorkomen. Dit voorkomen we door de hoeveelheid bespaarde energie te vergroten en vooral door te zorgen voor meer transparantie zodat andere energieleveranciers kunnen worden gekozen. Ik denk dat het essentieel is om burgers deze keuzevrijheid te bieden en ze ook de mogelijkheid te geven om te klagen bij verkeerde praktijken. Ik ben mevrouw Morgan zeer dankbaar voor dit deel van het verslag.

  Françoise Grossetête (PPE-DE). – (FR) Mevrouw de Voorzitter, nu ik hier vanmiddag naar mijn collega’s luister, verbaast het mij nogal dat we het allemaal eens zijn over de noodzaak voor een interne Europese energiemarkt, hoewel ik denk dat we meer aan energie-efficiëntie moeten werken zodat consumenten zo weinig mogelijk betalen. We zijn het dus allemaal eens over het te bereiken doel, maar niet hoe we dat doel gaan bereiken.

Ik heb niet veel gehoord over de overeenkomst die de Raad op zes juni heeft bewerkstelligd. Die overeenkomst vereist niet per se de ontvlechting, productie en distributie. Als de ontvlechting en de interne energiemarkt nu een daling van energieprijzen hadden veroorzaakt, was het duidelijk geweest. Dit is echter in Spanje of het Verenigd Koninkrijk niet het geval en de Commissie heeft het nooit kunnen bewijzen.

Laten we daarom stoppen bepaalde bedrijven te demoniseren die de industriële expertise hebben en bewezen hebben dat ze efficiënt kunnen werken. Als we interconnectie willen, als we solidariteit willen, heeft het ongetwijfeld de voorkeur dat lidstaten vrij zijn om uit meerdere modellen te kiezen.

Laten we een einde maken aan de manier van denken die de derde weg afwijst en die beschuldigingen uit van een “Frans-Duits kartel”. We weten dat de markt alleen de kwestie van monopolies niet kan oplossen. Die bestaan toch al overal. De lidstaten hebben een stap gezet in de richting van een acceptabel pakket dat nader ingevuld kan worden. Als we dit niet accepteren, lopen we het gevaar geen tekst te hebben terwijl onze burgers wachten. Bovendien wil ik niet de goeden aan de ene kant van dit huis zien en de slechten, dat wil zeggen diegenen die nog steeds een overeenkomst met de Raad willen bereiken, aan de andere.

  Angelika Niebler (PPE-DE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, ik denk dat we allemaal hetzelfde denken over de situatie van de Europese interne markt. Er is nog geen Europese interne markt. We hebben nationale markten en monopolies of kleine groepen die de nationale markten beheren. Er bestaat een situatie waarbij de energieprijzen elke dag stijgen en we afhankelijk zijn van geïmporteerde energie. We zien de situatie allemaal in hetzelfde perspectief en we zijn het ook eens over het doel.

Veel leden hebben hierover gesproken. We willen meer concurrentie, dalende prijzen en meer investeringen in transmissienetwerken. We willen dat het aantal interconnectoren worden uitgebreid zodat grensoverschrijdende uitwisseling mogelijk wordt. De markt moet zich niet gaan concentreren rond enkele grote leveranciers. De grote vraag is hoe we dat gaan bereiken en daar scheiden onze wegen. Veel leden, enkele daarvan hebben vandaag gesproken, geloven dat ontvlechting de universele oplossing is. Ik denk dat we niet de volledige situatie begrijpen als we alleen voor deze oplossing kiezen. Dit moeten we niet doen!

Laat ik bepaalde landen noemen, mevrouw Grossetête noemde die situaties ook al. In Spanje produceren twee bedrijven, Endesa en Iberdrola respectievelijk 48,3 en 28 procent van de elektriciteit. In Zweden is Vattenfall de baas en produceert bijna 48 procent van de opgewekte elektriciteit. In Italië wordt de markt gedomineerd door ENEL met een marktaandeel van 43,9 procent. Niemand maakt mij wijs dat ontvlechting zal bereiken wat wij willen: dat de markt opengebroken wordt en concurrentie ontstaat.

Daarom vraag ik alle medeleden om morgen de amendementen 165 en 168 te ondersteunen in plaats van naar het halve verhaal te blijven kijken. Ik vind het verslag Morgan op alle andere gebieden zeer geschikt. Mijn complimenten voor mevrouw Morgan. Ze heeft veel energie en toewijding getoond. Ik denk echter dat we wat betreft dat onderwerp ook een tweede weg moeten bieden voor de landen die op een andere manier hebben ontbundeld. We moeten niet eisen dat landen waar de staat nog steeds honderd procent van de productie- en transmissiesystemen heeft dit veranderen. Zweden is daar een voorbeeld van. Niemand kan zeggen dat we morgen een pakket aannemen waarin gelijke concurrentievoorwaarden staan. Dat is een misvatting.

  Norbert Glante (PSE). - (DE) Mevrouw de Voorzitter, mijn excuses dat ik laat ben. In dit gebouw moet je soms erg ver lopen en de liften zijn soms erg langzaam. De kwestie die we vandaag bespreken en waar we morgen over stemmen is niet per se een kwestie van links of rechts. We hebben wel dat soort debatten in dit huis, maar nu zijn we het meer oneens over de vraag welke instrumenten ons doel bereiken. We zijn, zoals mevrouw Niebler net onderstreepte, het eens over het doel: we willen meer concurrentie op de Europese markt, we willen dat prijzen transparanter zijn en we willen prijzen die gemakkelijk te begrijpen zijn. De instrumenten waarmee we dit willen bereiken verschillen echter nogal.

Ik hoor bij diegenen die bouwen op het principe dat een eventuele derde weg ook een instrument kan zijn. We hebben deze overwegingen hierbij inbegrepen en herhaaldelijk benadrukt dat dit niet slechts de aanzet was tot de derde weg, het oorspronkelijke voorstel van de Raad, maar daarnaast hebben we ook extra regelgevende componenten geïntroduceerd. Het voorstel voor de derde weg van de Raad vonden we niet genoeg.

We moeten het er nog eens vanuit dit gezichtspunt over hebben, voor onszelf de toestand beoordelen en deze tweede en derde weg als extra optie toestaan. Nog belangrijker is het dat wij in Europa uniforme regels krijgen en dat de regelgevende autoriteiten in de lidstaten consequente competenties en zelfstandigheid krijgen om wat wij hier beslissen toe te passen. Uiteindelijk zijn zij immers degenen die ter plaatse moeten reageren.

We hebben in de afgelopen weken twee korte voorbeelden gezien van de functie van de Commissie als toezichthouder op kartels en concurrentie, hoewel de timing wel te denken geeft. Een bedrijf dat de antitrustwetten overtreedt, verdient het gestraft te worden. Daar gaat het om. Ik doe wat dat betreft geen concessies. We moeten desalniettemin bespreken of ontvlechting echt het instrument is waar we onszelf en de regelgevende instanties van moeten voorzien, of dat we meer flexibiliteit moeten bieden.

Ik hoop dat de stemming van morgen zo is dat we toch een compromis bereiken. Anders zullen we zeker met de Raad naar een compromis moeten zoeken. Dank u wel en nogmaals mijn excuses dat ik te laat was.

  Ieke van den Burg (PSE). – (NL) Voorzitter, ik spreek namens de Nederlandse delegatie van de sociaaldemocraten en ik wil de rapporteur Eluned Morgan heel erg complimenteren met de manier waarop zij dit advies heeft voorbereid. Wij zijn voorstander van ontvlechting. Wij hebben dat ook al duidelijk in de praktijk gebracht in Nederland en hebben daar goede ervaringen mee, ook inclusief de investeringen en de goed functionerende markt in deze sector, zowel de gas- als de elektriciteitssector. Ik denk dat het heel belangrijk is om dat ook op Europees niveau door te zetten. Ik wil ook daarbij even noemen dat mevrouw Kroes, de commissaris voor mededinging, haar steentje heeft bijgedragen aan deze ontwikkeling, ook door wat zij nu op dit moment doet met de RWE en de EON. Ik denk dat dat dus een belangrijke ontwikkeling is.

Het andere punt is, de energiearmoede en daarom vinden wij dit ook een ontzettend sterk verslag van het Parlement en we hopen dat het doorgezet wordt.

  Arlene McCarthy (PSE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik wil een voorbeeld geven van een situatie waarin het handvest betreffende de rechten van de energieconsument echt een verschil maakt. Een kleine gemeenschapsorganisatie in Manchester vroeg mijn hulp bij het oplossen van een klacht over hun energieleverancier. Die las vijf jaar lang de meter af, maar stuurde geen rekeningen. De organisatie ontving in maart 2008 een factuur van totaal GBP 7 540,37 voor vijf jaar elektriciteitsgebruik. Daardoor kwamen ze rood te staan.

Bij het proces om consumenten hun energieverbruik te beheersen, is het essentieel dat energieconsumenten zich bewust zijn van hun rechten, in dit geval het eenvoudige recht om regelmatig een rekening te ontvangen. In een tijdperk waarin elke consument in elk land in Europa een steeds hogere energierekeningen ziet, moeten we consumenten de informatie en middelen geven om hun rekeningen te beheren, gebruik en kosten te beperken en tegelijkertijd de CO2-uitstoot te verminderen.

Ik dring er bij de Commissie op aan om doortastend op te treden bij het instellen van een handvest van rechten, bij het werken met regelgevende instanties, lidstaten en bedrijven en om proactief deze rechten onder de aandacht te brengen en bekend te maken. Daarnaast moet het concept van een afgezwakte controlelijst worden opgegeven. Dat is geen eerlijke oplossing voor de consumenten die zich gesteld zien voor de complexe energie-uitdagingen en de prijzen van tegenwoordig. Als we een handvest voor de rechten van luchtpassagiers kunnen hebben, waarom dan niet voor de energieconsumenten? Commissaris, ik wil graag dat u die vraag beantwoordt.

  Paul Rübig (PPE-DE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, het Europees energieagentschap in Parijs heeft berekend dat we in 2012 een energietekort zullen hebben. Het is daarom van essentieel belang dat we dringend onze aandacht vestigen op het creëren van stimulansen en meer investeren in transmissienetwerken en productie. De huidige richtlijn Elektriciteit is een goede stimulans om ook de goedkeuringsperioden te verkorten. Dan valt in 2012 de stroom niet uit.

Het is ook belangrijk om de nationale regelgevende instanties te versterken. Daardoor kunnen we dan de belangen van onze eigen industrie in de naburige landen bevorderen. Het zou ook goed zijn als we een regelgevend agentschap hadden voor nucleaire zaken dat naar Frans model verklaringen kan doen over de veiligheid en beveiliging. Dat is ook iets dat deze week in de Raad moet worden besproken.

  Silvia-Adriana Ţicău (PSE). - (RO) Ik feliciteer mevrouw Morgan, de rapporteur, met het verslag. Voor een betrouwbare energievoorziening van de Unie zijn grote investeringen nodig. Investeerders hebben een voorspelbare omgeving nodig die investeringen op lange en middellange termijn aanmoedigt.

De Unie wil in 2020 in verband met klimaatverandering tenminste twintig procent van de energie uit duurzame bronnen verkrijgen. De toegang tot het netwerk voor energietransport is daarbij essentieel. In de afgelopen jaren was er een snelle stijging van de energieprijzen. De Europese burger verwacht een oplossing voor hun problemen van de Europese instellingen. De toegang tot en beschikbaarheid van energie zijn essentieel voor het economisch en maatschappelijk leven.

De oprichting van een agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers zal voor een betere bescherming van de belangen van energieconsumenten zorgen. Ik zie amendement 18 van het verslag Chichester als iets dat onder de bevoegdheid van de Raad valt.

  Danutė Budreikaitė (ALDE). – (LT) Ik wil de Commissie feliciteren met het voorgestelde pakket documenten voor het creëren van een realistische interne energiemarkt in de EU. Ik feliciteer ook mevrouw Morgan. Zij heeft ons in haar verslag een deskundige beoordeling van de marktsituatie en mogelijke oplossingen gegeven.

Ik ben blij dat de aandacht is gevestigd op het bestaan van “energie-eilanden”. Litouwen is op het gebied van elektriciteit, en eigenlijk ook gas, zo’n “eiland”. De situatie van dit land wordt na de sluiting van de kerncentrale in Ignalina in 2009 onzeker vanwege de totale afhankelijkheid van Rusland. De integratie in een intern communautair transmissiesysteem is daarom essentieel.

Er is voorgesteld om eigendom toe te passen als enige middel om de onafhankelijkheid van transmissiebeheerders te garanderen. In combinatie met de uitsluiting van derde landen van controle over transmissiesystemen en transmissiesysteembeheerders en de prioriteit voor de bescherming van consumentenbelangen zijn dit de middelen die in de EU energiezekerheid en het welzijn van het volk zullen garanderen.

  Vladimír Remek (GUE/NGL). - (CS) Dames en heren, als schaduwrapporteur voor het verslag van mijn medelid, de heer Chichester, was ik een van de voorstanders van het voorstel dat het oorspronkelijke plan van één stem per land ongewijzigd moest blijven als er een stemming komt bij het agentschap voor samenwerking van energie-instanties. Door het systeem met zogenaamde “gewogen” stemmen te gebruiken, hebben grotere lidstaten daar voordeel bij ten nadele van de kleinere lidstaten. De meerderheid in de ITRE-commissie ondersteunde het rechtvaardigere principe. Ik ben ervan overtuigd dat hetzelfde gebeurt bij de stemming in de voltallige vergadering. De meerderheid van de nationale toezichthouders op de energiemarkt waren ook voor de oprichting van een agentschap dat meer is dan slechts weer een bureaucratische debatvereniging zonder macht. Door ongelijke voorwaarden op de afzonderlijke landen toe te passen, wordt de inspanning om een gerespecteerd en functionerend agentschap op te richten in principe teniet gedaan. De verschillende nationale energiemarkten ontstonden onder verschillende omstandigheden en zijn nog steeds niet effectief gekoppeld. Het agentschap heeft de mogelijkheid om te helpen om echte interconnectie te bereiken.

  Jim Allister (NI). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik ben een groot voorstander van de ontkoppeling van opwekking en transmissie. Ik ben er echter wel voor dat het grondig gebeurt en ik vraag me af of dat goed mogelijk is als een van de beide sectoren in handen van de staat is. Ik zeg dat deels vanuit mijn ervaring in mijn eigen kiesdistrict, Noord-Ierland. We hebben onlangs een interne elektriciteitsmarkt gekregen in Ierland. Er waren veel beloften over wat dat zou inhouden voor de stabiliteit van prijzen.

De werkelijkheid was nogal anders. Enkele weken geleden bezocht ik een van de grootste verbruikers in mijn kiesdistrict. Drie jaar geleden betaalden ze slechts een fractie meer dan de gemiddelde prijs in het Verenigd Koninkrijk. Nu, met de interne elektriciteitsmarkt in Ierland, betalen ze 76 procent meer dan de gemiddelde prijs in het Verenigd Koninkrijk. De ontvlechting heeft dus helemaal geen voordeel gebracht. De voornaamste reden daarvoor is, denk ik, dat deze interne markt is gemaakt zonder dat de kwestie van het staatsmonopolie van de ESB goed is afgehandeld.

  Lambert van Nistelrooij (PPE-DE). – (NL) Voorzitter, kortheidshalve, de investeringen op de elektriciteitsmarkt zijn de afgelopen jaren echt achtergebleven, zeker ook in de grensoverschrijdende netten. Het is daarom nodig om nu met een nieuw wettelijk pakket te komen en commissaris Piebalgs weet evenzeer als de collega’s hoezeer dat level playing field mij na aan het hart ligt. Eigendomsplitsing is dan de beste variant. Gelukkig heeft de energieraad ingezien dat dat level playing field er in de huidige situatie niet is.

Het verbod op overname door horizontale niet-gesplitste bedrijven in de komende jaren is dan ook terecht. Geen cherry picking van kleinere vitale bedrijven door niet-gesplitste organisaties. Dat geeft organisaties in Nederland, producenten zoals Nuon en Essent, de mogelijkheid om zich in Europa te oriënteren; er is sprake van een adempauze in de komende tijd. Vanuit die optiek ondersteun ik van harte die eigendomssplitsing die nu in het verslag van mevrouw Morgan wordt voorgesteld.

  Neena Gill (PSE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik wil de rapporteur feliciteren met haar uitstekende werk en ondersteun haar standpunt een beter pakket voor consumenten tot stand te brengen.

Mevrouw Morgan heeft terecht aangegeven dat dit het beste wordt bereikt door ontvlechting. Dat houdt in dat we de machtsconcentratie van grote bedrijven moeten verminderen en voor betere toegang voor kleine en middelgrote bedrijven moeten zorgen.

Het is essentieel voor eerlijke concurrentie en betere prijzen voor consumenten dat de elektriciteit- en gasmarkten een betere regelgeving krijgen. Ik maak mij grote zorgen dat de grote stijging van energieprijzen voor Europeanen een steeds groter gevaar van energiearmoede betekenen. Dit geldt vooral voor ouderen die het meest kwetsbaar zijn.

Gezien de huidige situatie op het gebied van energieveiligheid hebben we in Europa absoluut een goed functionerende gas- en elektriciteitsmarkt nodig. We hebben recentelijk problemen ervaren met de energievoorziening. Dit verslag probeert terecht enkele van deze problemen op te lossen.

Ik heb een aantal brieven van mensen uit mijn kiesdistrict ontvangen ter ondersteuning van amendement 159. Dit amendement verbiedt lidstaten om de bouw van nieuwe energiecentrales toe te staan die meer dan 350 g kooldioxide per geproduceerde kilowatt uitstoten.

  Joel Hasse Ferreira (PSE). – (PT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, we moeten de regionale integratie van grensoverschrijdende elektriciteitsmarkten niet slechts bekijken met het oog op wat we vandaag bespreken, maar ook met het oog op het scheppen van een interne Europese elektriciteitsmarkt.

De brede reeks energiekwesties in het Europees kader verdienen bovendien een meer uitgebreide en vooruitkijkende benadering. Daarom hebben we in het STOA-forum van het Parlement het initiatief genomen om energiescenario’s te schetsen voor de komende tientallen jaren met 2030 als basisreferentie. Het parlement en enkele parlementaire groepen zijn verdeeld over de kwestie van de ontbundeling van energietransmissienetwerken en energiebedrijven. Dit is soms relevanter voor de nationale situaties dan voor politieke en strategische keuzes.

Ik wil echter volledig duidelijk zijn over deze kwestie, dames en heren. Persoonlijk ben ik voor een duidelijke scheiding van de netwerken/bedrijven die werken op het elektriciteitsnet en het bedrijf of de instantie die de netwerken beheert. Ik geloof dat dit de meest bevorderlijke oplossing voor consumenten is. Het garandeert de mogelijkheid dat er een echte interne markt voor elektriciteit komt. Dit moet een van onze doelen als leden en Europese burgers zijn.

  Zita Pleštinská (PPE-DE). - (SK) De Europese verbruikers van elektriciteit en gas hebben recht op een universele dienst, dat wil zeggen, recht om voorzien te worden van een specifieke kwaliteit tegen een redelijke prijs die gemakkelijk en duidelijk vergelijkbaar is, en transparant.

Ik ben blij dat het verslag van mijn medelid, mevrouw De Vits, over het voorstel voor een handvest betreffende de rechten van de energieconsument ook inbegrepen is in het debat over het derde energiepakket. Op dit moment staan de rechten van energieconsumenten in verschillende EU-documenten, maar ze worden vaak niet omgezet in nationale wetgeving. Ik ben blij met de inspanning van de rapporteur om de rechten van verbruikers transparanter te maken. Verbruikers moeten keuzevrijheid hebben en de mogelijkheid om gratis van leverancier te veranderen. Ze moeten begrijpen waar ze voor betalen. Ik wil de rapporteur bedanken dat mijn amendementen in haar verslag zijn opgenomen. Ik roep daarin de lidstaten op om financiële steun te geven aan consumentenorganisaties op het gebied van adviesdiensten. Consumentenorganisaties doen veel werk voor energieverbruikers, vooral voor kwetsbare consumenten.

  Anni Podimata (PSE). – (EL) Mevrouw de Voorzitter, eerst wil ik bevestigen wat de rapporteur, mevrouw Morgan, heeft gezegd over de noodzaak om de meer kwetsbare consumenten te beschermen, vooral tegen de stijgende brandstofprijzen. Ik ben het er ook mee eens met dat de energiearmoede bestreden moet worden en dat we investeringen in duurzame energiebronnen krachtig moeten ondersteunen.

Betreffende de grote vraag over de totstandbrenging van een interne energiemarkt: dit doel wordt niet alleen bereikt door een interne strategie in kaart te brengen en toe te passen, maar er is ook kennis nodig over de specifieke kenmerken van elke deelnemer.

De volledige ontbundeling is geen vaste, essentiële voorwaarde voor investeringen om het netwerk te verbeteren. De modernisering kan worden vertraagd doordat een verkeerd energiebeleid ontstaat waarbij energie wordt behandeld als een product dat voornamelijk moet worden gedistribueerd met het doel de winst te vergroten in plaats van het systeem te verbeteren.

  Janez Lenarčič, fungerend voorzitter van de Raad. − (SL) Mag ik allereerst een algemene gedachte uitspreken. We zijn het in de Raad zeker eens over de conclusie dat de situatie in de interne energiemarkt niet goed en ook niet bevredigend is. Dat is precies de reden dat we al jaren streven naar een overeenkomst voor de totstandbrenging van een goede interne markt voor gas en energie om zo echte concurrentie en gelijke voorwaarden voor alle spelers op deze markt te bereiken.

Zoals ik al zei werd op zes juni in de Raad een enorme vooruitgang geboekt. Vandaag hebben meerdere sprekers, waaronder mevrouw Morgan en verscheidene anderen, benadrukt dat volledige ontbundeling de meest effectieve manier is om een goede interne markt voor gas en elektriciteit te creëren. Dit is ook het standpunt van de Commissie en de meerderheid van de lidstaten. Niettemin was een compromis nodig om overeenstemming te bereiken. Dit compromis was niet gemakkelijk, maar we zijn er toch in geslaagd.

Het compromis betekent dat er drie opties beschikbaar zijn. Het voorzitterschap is van mening dat de toepassing van deze opties in overeenstemming met de beoogde regels ons kan leiden tot een situatie waar gelijke voorwaarden worden ingesteld voor alle spelers op de interne markt voor gas en elektriciteit als werkelijke concurrentie eenmaal is bereikt.

Ik wil ook enkele andere punten noemen. Er werd meerdere keren verwezen naar armoede, of eigenlijk energiearmoede. Dit is een zeer belangrijke kwestie, vooral nu de energieprijzen met grote sprongen stijgen. Feit is echter dat dit de verantwoordelijkheid en plicht van afzonderlijke lidstaten is in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel. Zoals benadrukt werd door de heer Hökmark en bepaalde anderen zijn lidstaten verplicht om te zorgen voor toegang tot energie voor armen.

De kwestie van bescherming van verbruikers werd meerdere keren genoemd. Dit werd in feite in een groot aantal toespraken ter sprake gebracht. Ik wil benadrukken dat de tekst van het voorzitterschap, of het compromis van het voorzitterschap, een zeer belangrijke regeling bevat op het gebied van bescherming van verbruikers. Daarvoor is het nodig dat verbruikers goed worden geïnformeerd over hun energieverbruik, over de kosten die hieraan zijn verbonden en dat ze voldoende vaak worden geïnformeerd om aan hun betalingsverplichtingen te kunnen voldoen. Bovendien wordt uiteraard de mogelijkheid overwogen dat men op elk moment van leverancier kan veranderen en dat men ook direct en regelmatig wordt geïnformeerd over de prijzen van leveranciers.

De bevoegdheden van het agentschap werd in meerdere toespraken, waaronder die van de heer Turmes, genoemd. Het agentschap wordt geen papieren tijger. Het agentschap zal vooral op het gebied van zaken die twee of meer lidstaten betreffen de optie hebben om bindende besluiten te nemen, wat een zeer belangrijke vernieuwing is.

Meerdere toespraken, vooral die van de heer Biruti, de heer Zile en anderen, noemen het probleem van kleine en geïsoleerde systemen. Ik wil erop wijzen dat de tekst van de overeenkomst die in de Raad is bereikt, voorziet in afwijkingen of uitzonderingen voor dergelijke landen en voor dergelijke markten, totdat hun geïsoleerde situatie is opgelost.

Dan wil ik nog kort wat zeggen over duurzame bronnen. Ons pakket, het pakket van de Raad, wil prioriteit geven aan netwerken voor energie die wordt opgewekt uit duurzame bronnen.

Ik wil afsluiten met het volgende: Hulde voor de vastbeslotenheid van de heer Vidal-Quadras, die ervoor zorgde dat het Parlement en de Raad in tweede lezing overeenstemming kunnen bereiken. Dit is ook de wens van de Raad. Het voorzitterschap is het eens dat de overeenkomst die op zes juni is bereikt de mogelijkheid heeft geschapen dat een dergelijke overeenkomst tegen het einde van het jaar wordt bereikt. Dit is vooral belangrijk met het oog op ons streven om zo vroeg mogelijk in 2009 een overeenkomst te bereiken over het klimaat- en energiepakket.

Ik ben er tijdens dit debat achter gekomen dat de standpunten van de Raad en het Parlement niet zoveel verschillen. Ik wil de rapporteurs en iedereen die aan dit debat heeft deelgenomen bedanken. Ik denk dat debat zeer nuttig zal zijn voor de Raad bij zijn verdere werk, ook om onze algemene overeenkomst binnen de gewenste termijn te bereiken.

  Andris Piebalgs, lid van de Commissie. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, het debat van vandaag was heel erg op huishoudens gericht. Het voorstel van de Commissie gaat verder dan huishoudens: het omvat ook zeker de industrie. We willen, met alle respect voor kwetsbare consumenten, een goed functionerende markt zien te krijgen. Het is onmogelijk om alles te subsidiëren. Subsidie houdt nu eenmaal in dat iemand iets wordt ontnomen om aan een ander te geven. Ik weet dat er kwetsbare consumenten zijn waar we aandacht voor moeten hebben, maar wat we in essentie proberen te bereiken is een goed functionerende onderling verbonden Europese markt op basis van waarden en ervaringen die we op andere gebieden hebben.

De energiemarkt is zich pas onlangs begonnen te ontwikkelen en er is tijd nodig om deze een plek te geven, maar ik ben ervan overtuigd dat het debat van vandaag echt laat zien dat het voorstel van de Commissie alle hoofdgebieden op de juiste manier aanpakt.

Er zijn enige twijfels over de noodzaak voor verandering. Ik denk dat verandering nodig is, dat heeft naast de jaarlijkse verslagen van de Commissie ook een onderzoek naar concurrentie in de sector aangetoond. In het verslag Vidal-Quadras van het Parlement stond dat verandering nodig is en dat we voorstellen nodig hebben.

Er zijn recentelijk ook enkele ontwikkelingen geweest in de regelgeving op het gebied van concurrentie. Het probleem is dat wanneer men anti-concurrend gedrag ontdekt, dit altijd pas is nadat het leed is geschied. We leggen dan boetes op, maar de consument heeft de prijs al betaald. Er is dus een structurele verandering nodig. Ik denk dat de voorstellen die we hebben gedaan daar een antwoord op zijn.

Er zijn een aantal gevallen waarbij ik denk dat we verder gaan dan slechts een voorstel voor een energiemarkt. Laten we beginnen met het agentschap. Ik ben het er volledig mee eens dat een onafhankelijk agentschap essentieel is. Ik heb er wel moeite mee dat we ook jurisprudentie hebben, hetgeen beperkingen oplegt; de Commissie wordt zo sterk mogelijk gemaakt, binnen juridische grenzen als we eenmaal een agentschap hebben.

Wat betreft comitologie: ik begrijp de vragen van het Parlement over comitologie. Dit is echter de procedure die we hebben en we moeten deze procedure gebruiken om resultaat te bereiken.

Wat betreft inbreuk: de heer Paasilinna heeft gezegd dat dit de procedure is die we hebben en die we moeten gebruiken omdat er geen andere is.

Er was een vraag over consumentenrechten. Er is subsidiariteit, maar luchtvaart is meer een grensoverschrijdend probleem. Ik geloof dat het energiehandvest nauwer verbonden is met subsidiariteit. We hebben een goed voorbeeld gesteld, maar moeten we echt Europese regelgeving opleggen? Ik heb daar mijn twijfels over. Ik ben er niet noodzakelijk tegen, maar er is wat dit betreft een grens tussen waar de Europese regelgeving nodig is en waar de nationale wet begint. Hoe dan ook, ik denk dat dit de problemen zijn en het Parlement vindt zeker de juiste benadering.

Ik wil afsluiten door mevrouw Morgan, mevrouw De Vits, Giles Chichester en Alejo Vidal-Quadras nogmaals te bedanken voor hun uitstekende verslagen. Ik denk dat het debat duidelijk heeft laten zien er veel intern meningsverschillen waren. Ik kijk uit naar de stemming morgen omdat het verslag Vidal-Quadras de weg voor ons bereid heeft om het voorstel in te dienen. Ik weet dat de Raad en het Parlement hun best moeten doen om een evenwichtige oplossing te vinden. Beide partijen zijn gereed. Er hangt veel af van de stemming morgen wat het standpunt van het Parlement zal zijn. Ik begrijp echter goed dat de politieke bereidheid er is om overeenstemming te vinden en dat het voorstel wordt goedgekeurd tijdens deze zittingsperiode in het voordeel van onze consumenten. Ik vind dat geweldig.

Standpunt van de Commissie inzake de wijzigingen door het Parlement

Verslag Morgan (A6-0191/2008)

De Commissie kan de volgende amendementen aanvaarden: 1, 2, 4, 5, 6, 8, 12, 14, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 29, 30, 33, 34, 35, 36, 40, 44, 46, 48, 50, 54, 56, 57, 58, 61, 65, 70, 71, 73, 74, 77, 83, 84, 88, 89, 92, 93, 94, 97, 99, 101, 102, 105, 106, 107, 108, 111, 112, 113, 114, 118, 119, 120, 122, 123, 124, 126, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 146, 147, 148, 149, 150, 151 en 152.

De Commissie kan de amendementen 10, 11, 16, 24, 38, 39, 41, 42, 43, 45, 47, 55, 59, 60, 66, 68, 72, 79, 80, 82, 85, 86, 87, 95, 98, 100, 109, 110, 115, 117, 121, 125, 127, 138, 153, 155, 165, 166 en 167 gedeeltelijk aanvaarden.

De Commissie kan de volgende amendementen niet aanvaarden: 3, 7, 9, 13, 27, 28, 31, 32, 37, 49, 51, 52, 53, 62, 63, 64, 67, 69, 75, 76, 78, 81, 90, 91, 96, 103, 104, 116, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 154, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 168, 169, 170, 171 en 176.

Verslag Vidal-Quadras (A6-0228/2008)

De Commissie kan de volgende amendementen aanvaarden: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 21, 22 en 29.

De Commissie kan amendementen 6, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 24, 25, 28, 31 en 32 gedeeltelijk aanvaarden.

De Commissie kan amendementen 13, 19, 23, 26, 27, 30 en 33 niet aanvaarden.

Verslag Chichester(A6-0226/2008)

De Commissie kan de volgende amendementen aanvaarden: 1, 6, 9, 10, 12, 16, 45, 48, 49, 53, 54, 64 (betreffende lid 3), 64 (lid 4), 66, 72 en 75.

De Commissie kan amendementen 3, 4, 5, 7, 11, 13, 14, 15, 19 (lid 1a), 19 (lid 1da), 19 (lid 1db), 19 (lid 1de), 19 (lid 1df), 19 (lid 1dh), 23, 24, 26, 27, 28, 31, 32, 33, 35, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 47, 51, 57, 58, 59, 61, 64 (lid 1), 68, 70, 74 en 76 gedeeltelijk aanvaarden.

De Commissie kan de volgende amendementen niet aanvaarden: 8, 17, 18, 19 (lid 1c), 19 (lid 1d), 19 (lid 1dc), 19 (lid 1dd), 19(1dg), 20, 21, 22, 25, 29, 30, 34, 36, 37, 38, 46, 50, 52, 55, 56, 60, 62, 63, 64 (lid 2), 64 (lid 5), 64 (lid 7), 64(8), 65, 67, 69, 71 en 73.

  Eluned Morgan, rapporteur. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik wil iedereen bedanken die heeft bijgedragen aan een zeer interessant debat.

Ik wil even stilstaan bij wat de heer Hökmark zei over de ontwikkeling van het best mogelijke systeem om de zekerheid van aanbod, duurzaamheid en concurrentievermogen te verzekeren. Wat mij betreft gaat het standpunt waar de Raad mee is gekomen te ver. Ik ben teleurgesteld over de informele overeenkomst in de Raad omdat deze teveel is aangepast aan de mening van de minderheid. Ik begrijp natuurlijk dat er een tijd en plaats is voor compromissen, maar ik denk dat dit te ver is gegaan.

Ik ben ook teleurgesteld dat de Commissie niet fermer is geweest in het verdedigen van haar standpunt. Vergeet niet dat het uw eigen standpunt is dat we nu verdedigen. Ik wil u eraan herinneren dat u bent teruggekomen op uw standpunt en wij niet. Wij verdedigen uw standpunt.

Wat er nu is, is niet goed genoeg. Grote industriële energiegebruikers komen naar ons toe en vragen ons onder vier ogen om te ontbundelen. Als we ze vertellen dat we dat proberen te doen en hen vragen om te komen en ons dat in het openbaar te vertellen, zeggen ze dat ze dat niet kunnen doen omdat ze kwetsbaar zijn! Dat betekent dat de consument het niet voor het zeggen heeft - de consument heeft het niet voor het zeggen op de markt - en dat is een probleem.

Ik denk dat er een misverstand is geweest over de kwestie van speciale tarieven voor kwetsbare afnemers. Ik blijf achter dit punt staan. Ik wil dat er speciale tarieven voor kwetsbare gebruikers komen. We vragen echter niet dat de EU dit doet: we vragen dit aan de lidstaten en of ze deze kwestie serieus nemen. Wij, de Socialisten, hebben vooral geluisterd naar wat men in onze kiesdistricten zegt: dat hoge prijzen worden gevoeld en dat men echt lijdt op dit moment. Wij willen dus dat het probleem van energiearmoede op de agenda komt in de lidstaten. Op dit moment is dat niet het geval. Slechts één land in Europa hanteert een definitie van energiearmoede. Plaats het op de agenda in uw lidstaten want dat is nu niet het geval!

  Alejo Vidal-Quadras, rapporteur. − (ES) Allereerst wil ik u bedanken voor de uitstekende samenwerking en de prachtige sfeer die er bij het samenstellen van deze verslagen was, in het bijzonder met mevrouw Morgan, de heer Chichester en alle schaduwrapporteurs.

Wij zullen, dames en heren, zien dat het hier gaat om weten wat we willen en of we allemaal wel hetzelfde willen. We kunnen namelijk logischerwijs niet stellen dat ontbundeling een soort magische sleutel is die elke deur opent en ons de oplossing zal geven voor al onze problemen. Niemand heeft dit gezegd.

Ontbundeling van het transmissiesysteem en opwekking is een noodzakelijke vereiste die helpt, en het gemakkelijker en mogelijk maakt de markt goed te laten functioneren, dat derden de markt kunnen betreden en dat investeringen gegarandeerd worden. Natuurlijk lost dit niet alle problemen op. Wie heeft dat beweerd? Niemand toch.

In mijn land, waar we ontbundeling hebben, zijn er bijvoorbeeld veel problemen. Het agentschap van de regelgevende instantie is niet onafhankelijk genoeg. Er is een achterstand in tarieven omdat er gereguleerde tarieven zijn die de markt vervormen. Wij zijn een energie-eiland dat meer onderlinge verbanden nodig heeft. Betekent dit dat ontbundeling alle problemen oplost? Nee, dit komt door andere zaken die niets met ontbundeling te maken hebben. Dat ontdekken we als we naast naar politiek en nationale belangen te kijken ook logica gebruiken.

Daarom, fungerend Voorzitter van de Raad, kan ik niet namens het Parlement spreken. Ik ben slechts één parlementslid van de 785, maar ik kan u een indruk geven na negen jaar in dit huis en ik kan u één ding zeggen: de wens om een overeenkomst te bereiken bestaat net als de wil om te onderhandelen, er is goede wil, fungerend Voorzitter van de Raad, maar vertel de Raad dat deze goede wil wederzijds moet zijn. Als deze wederzijds is, zoals het geval was bij de gasmarkt, zullen we het over formules eens kunnen worden die ons doel bereiken.

  Giles Chichester, rapporteur. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, het was een fascinerend debat. Het huis is verdeeld op een andere grond dan ons normale links/rechts of noord/zuid tegenstelling. Ik vond het intrigerend, vooral als Brits conservatief, te zien dat mijn collega’s uit bepaalde lidstaten zich in allerlei bochten hebben gewrongen bij hun zinloze pogingen om verandering te voorkomen. Ik had nooit verwacht dat mijn Duitse collega’s nog eens conservatiever (met een kleine “c”, het gaat om “afkerig van verandering”) zouden zijn dan ik.

Toen ik bij dit Parlement begon, was ik een sterke voorstander en pleitbezorger van het concept privatisering. De heer Allister noemde dit een tijdje geleden, dat wil zeggen: het eigendom van deze bedrijven van de staat weghalen en particuliere bedrijven het efficiënter laten doen dan een staatsmonopolie. Ik begrijp inmiddels dat dit een alarmerend idee is in Europa, maar het kon wel eens zo zijn dat de uiteindelijke richting die we opmoeten verder gaat dan ontbundeling in de richting van privatisering.

Mag ik zeggen dat ik er persoonlijk van overtuigd ben dat het aanpakken van brandstofarmoede belangrijk is. Ik denk dat een gezamenlijke tariefhervorming een oplossing zou kunnen zijn. Ik vind het zeer buitengewoon dat we de marginale energieprijs lager maken dan de oorspronkelijke prijs. Zo moedigen we het verbruik aan terwijl we tegenwoordig juist verduurzaming en efficiency willen aanmoedigen en het duurder willen maken om meer te verbruiken.

Misschien dat marktwerking de zaken voor ons oplost: de olieprijzen zorgen dat mensen in mijn land hun gewoonten veranderen en het valt mij op (hier herinner ik mijn Duitse collega’s graag aan) dat E.ON de voordelen van marktwerking heeft gezien bij zijn beslissing om de distributiedienst te ontbundelen.

In de toekomst hebben we wellicht een vierde pakket nodig, maar ik feliciteer mevrouw Morgan met wat zij tot nu toe heeft bereikt. Blijf er nog even bij: we hebben morgen een grote meerderheid nodig. Uiteindelijk zullen diegenen die consument zijn op markten die niet zijn ontkoppeld naar andere markten kijken die wel ontkoppeld zijn en zeggen: “Dat willen wij ook graag”.

  Mia De Vits, rapporteur. – (NL) Voorzitter, ik ben verheugd dat men het vandaag niet alleen gehad heeft over ontvlechting, maar dat men het ook gehad heeft over de rechten van de consument. Ik zou voor de stemming op donderdag nog even willen aandringen op steun voor drie amendementen om die rechten van de consument nog te verbeteren en de consument regelmatig te informeren over het gebruik. Ik denk dat het niet te veel is, als we zeggen dat dit vier keer per jaar zou moeten gebeuren. Voorts het idee van de smart meters, daar een termijn op plakken, te weten tien jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn.

Ten slotte op het punt van de nationale actieplannen voor de energiearmoede, wil ik nog even zeggen aan Alejo Vidal-Quadras dat wij alleen de sociale tarieven aanhalen als voorbeeld voor de lidstaten om deze te hanteren als mogelijk instrument. Dat zijn drie amendementen waarvoor wij steun vragen teneinde de rechten van de consument te verbeteren.

Ik ben ten slotte ontgoocheld, Voorzitter, over het antwoord van de commissaris, die verbruikersrechten uit naam van de subsidiariteit overlaat aan de lidstaten. Wel commissaris, wij gaan naar die Europese markt van energie. Morgen zal dus een Britse inwoner geconfronteerd worden met een Duitse leverancier. Dan denk ik dat we vanuit die Europese markt van energie ook een Europees antwoord aan de verbruiker moeten kunnen geven.

  De Voorzitter . − Het debat is gesloten.

De stemming inzake de verslagen Morgan, Vidal-Quadras en Chichester vindt morgen plaats.

De stemming voor het verslag De Vits vindt plaats op donderdag negentien juni 2008.

Schriftelijke verklaringen (artikel 142)

  Cristian Silviu Buşoi (ALDE), schriftelijk. – (RO) Inzake het verslag Chichester over het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers ondersteun ik de oprichting van dit Agentschap en de bepaling met extra bevoegdheden.

Wat betreft het amendement voor het vestigen van het hoofdkantoor van deze instelling in Brussel: ik wil ten eerste het standpunt vragen van de juridische dienst betreffende onze bevoegdheid, als Europees Parlement, om een besluit te nemen over dit onderwerp. Persoonlijk heb ik het idee dat dit onderwerp onder de bevoegdheid van de Raad valt.

Betreffende de stad Brussel moet ik zeggen dat ik niets tegen de stad zelf heb... ik vind het er zelfs wel leuk.

Toch denk ik dat de stemming van de Ieren vorige week een nieuw zeer belangrijk politiek signaal afgeeft. Het geeft onder andere de mening weer van de burgers over de bureaucraten in Brussel en de manier waarop beslissingen in het “besloten” kringetje in Brussel worden genomen.

Alle Europese burgers moeten voelen dat het Europese besluitvormingsproces iets is waar ze onderdeel van uit maken en dat dichtbij is. Het is belangrijk dat alle Europese burgers voelen dat ze worden vertegenwoordigd. De instellingen moeten daarom overal in de Unie vestigingen hebben.

Laten we de instellingen dichterbij de burger brengen en de burgers bij het Europese debat betrekken! Door alles in Brussel te centreren, brengen we de opbouw van Europa in gevaar.

Ik ben dus absoluut tegen het idee dat het hoofdkantoor van deze nieuwe instelling in Brussel wordt gevestigd.

  Desislav Chukolov (NI), schriftelijk. – (BG) Mijnheer de Voorzitter, beste collega’s, het begrip “energiemaffia” bestaat in een behoorlijk aantal landen ter wereld. Het is een algemeen begrip dat we over het algemeen gebruiken om te verwijzen naar dingen bij energie die niet kloppen. Anders dan in andere landen is het bij de energiemaffia in Bulgarije duidelijk dat zij op het punt staat de politiek in te gaan. Daarbij vinden geen eerlijke en open verkiezingen plaats. Dat gaat op de wijze zoals dat altijd is gegaan: door zich naar binnen te kopen.

De nieuwe LIDER-partij betreedt de politieke arena in mijn land op zeer agressieve wijze. Daarbij komen ze zo nu en dan, wat betreft ruwheid en meedogenloosheid, dicht bij de stijl van de Beweging voor Rechten en Vrijheden. Beide partijen kopen stemmen, maar terwijl de BRV volledig in het belang van Turkije handelt, hebben de LIDER-partij en haar leider, Hristo Kovachki, slechts hun eigen belang voor ogen.

Bij de afgelopen verkiezingen in mijn land kregen burgers via de post door dat hun nutsrekeningen kwijtgescholden werden als ze op die partij stemden.

Mijnheer de Voorzitter, oefent u toch uw invloed op de Bulgaarse politici uit om te voorkomen dat wellicht na de verkiezing van 2009 parlementsleden in dit huis komen die op oneerlijke en lelijke wijze zijn verkozen.

  Glyn Ford (PSE), schriftelijk. – (EN) Ik ondersteun het verslag van mijn collega volledig en als ik had gekund had ik dat persoonlijk gedaan. Ik ben echter niet van mening dat dit betekent dat we geen nieuwe kolencentrales kunnen bouwen.

De kolenindustrie staat weer eens op de drempel van een revolutie. De 25e verjaardag van de staking van de mijnwerkers komt er ook snel aan. Deze revolutie is gebaseerd op de technologieën voor schone kolen en CO2-afvang en -opslag (CCS) die worden ontwikkeld bij de kolenmijn in Hatfield vlakbij Doncaster. Met de CCS-technologie kan negentig procent van de CO2-uitstoot van elektriciteitscentrales worden afgevangen en afgevoerd voor geologische opslag. Dergelijke technologie zou de manier waarop het Verenigd Koninkrijk in haar energiebehoefte voorziet radicaal veranderen.

Naast de voordelen van een natuurlijke bron waar we meer dan genoeg van hebben, zouden de banen die een ontluikend agentschap voor schone kolen met zich mee brengt een reddingslijn vormen voor de mijnbouwgemeenschappen die een kwart eeuw economische en sociale neergang hebben meegemaakt.

  Urszula Gacek (PPE-DE), schriftelijk. – (PL) Ik sluit me heel graag aan bij het standpunt van het Parlement voor een handvest betreffende de rechten van de energieconsument, met name het voorstel dat het daadwerkelijke energieverbruik bij de consument in rekening moet worden gebracht.

Ik hoop dat dit ertoe leidt dat alle individuele gasverbruikers rekeningen krijgen in kWh, en niet, zoals in Polen, in kubieke meters.

Consumenten zouden het zeker goedkeuren als de energiewaarde en niet het verbruikte gasvolume in rekening werd gebracht omdat zij, al dan niet terecht, denken dat ze voor “lucht” betalen.

  Tunne Kelam (PPE-DE), schriftelijk. – (EN) Ik ben het eens met de commissaris dat de EU niet in staat zal zijn de dramatische uitdagingen waarvoor wij gesteld zijn aan te pakken als we de huidige status quo behouden. Daarbij worden nationale belangen meer beschermd dan dat de algemene Europese belangen en waarden worden verdedigd,

Daarom heeft de EU echte hervorming nodig.

Ik pleit heel erg voor een nationale regelgevende instantie – een efficiënt agentschap met voldoende autoriteit om toe te zien op het goed functioneren van de interne energiemarkt.

Mijn belangrijkste punt is echter dit: vrije concurrentie is het basisprincipe is waarop de EU is gebouwd. We zijn er dus aan toegewijd om niet slechts in theorie, maar ook in de praktijk te zorgen dat de consument in elke lidstaat vrij en zonder enige beperking kan kiezen tussen verschillende elektriciteitsproducenten en -distributeurs en te beslissen wat het beste aanbod is. De werkelijke uitdaging voor de lidstaten ligt dus in de keuze tussen de belangen van verbruikers en grote bedrijven. Aarzelingen om het individu, de verbruiker, in het middelpunt van onze activiteiten te plaatsen, leiden logischerwijs tot gebeurtenissen zoals de negatieve stem van de Ieren en de toenemende onverschilligheid van onze burgers voor de EU.

Volledige ontbundeling is een essentiële voorwaarde voor hervorming. De “derde weg” is geen geloofwaardige oplossing.

  Janusz Lewandowski (PPE-DE), schriftelijk. – (PL) Mevrouw de Voorzitter, de energieprioriteiten van de EU - milieubescherming, veiligheid en vrije markt - blijven bij de huidige ontwikkelingen belangrijk, maar hun rangorde moet opnieuw worden geëvalueerd. De opwaartse spiraal voor prijzen van energiedragers, met de maatschappelijke spanningen en angsten vandien, alsmede het offensief van Gazprom, voor dit alles zijn snelle reacties nodig. Het maakt ook de noodzaak tot zekerheid en goedkope voorzieningen duidelijk. Tegelijkertijd zijn de ambitieuze doelen die voor milieubescherming en de strijd tegen het broeikaseffect zijn kwesties voor de lange termijn. Ze brengen uitdagingen met zich mee die het concurrentieniveau van de Europese economie kunnen verlagen en maatschappelijke spanningen kunnen verergeren.

Het valt te betreuren dat er in onze kring van 27 landen geen vastberadenheid is om een gemeenschappelijke en concurrerende energiemarkt te vormen. De demonopolisering vindt weerstand bij een aantal landen die anders leiders zijn op het gebied van Europese integratie. Er is ook een gebrek aan solidariteit bij contacten met externe olie- en gasleveranciers. Bilaterale akkoorden, zoals het westen en oosten van de Europese Unie met Gazprom hebben gesloten, halen onze onderhandelingspositie onderuit. Ze geven ruimte voor energiechantage met lidstaten die historisch gezien aan een monopolieleverancier waren verbonden.

De verschillende nationale belangen laten zich voelen bij het oprichten van een interne energiemarkt. De Europese Unie moet bewijzen dat zij in staat is bevredigende compromissen te sluiten ondanks de verschillen. Het belangrijkste gebied waar kan worden aangetoond dat we eendrachtig ondanks en boven verschillen kunnen zijn is energie.

  Bogusław Rogalski (UEN), schriftelijk. – (PL) Mevrouw de Voorzitter, de toegang tot energie tegen betaalbare prijzen is een van de elementen die de maatschappelijke integratie en toegang tot kennis en onderwijs versnelt. Energievoorzieningen hebben een grote invloed op de manier waarop burgers functioneren in het maatschappelijk en economisch leven. Helaas hebben verbruikers, in het bijzonder privépersonen en kleine en middelgrote bedrijven, vaak beperkte mogelijkheden om hun belangen op het gebied van energietoegang effectief bekend te maken.

Volgens beschikbare gegevens hebben de lidstaten niet naar tevredenheid voldaan aan hun plicht om te zorgen voor gerichte openbare diensten die de minst bevoorrechte sociale groepen bereiken. Het Europese handvest betreffende de rechten van de energieconsument zou enkele van de problemen op dit gebied op moeten lossen. Dit handvest moet gebaseerd zijn op samenwerking tussen lidstaten met volledige toepassing van het subsidiariteitsbeginsel. Daarbij moeten we in gedachte houden dat bepaalde praktijken op het gebied van consumentenbescherming verschillende resultaten kunnen hebben in verschillende lidstaten.

Energieleveranciers en netwerkbeheerders moeten zichzelf verplichten om met respect voor het milieu te werken en radioactief afval zoveel mogelijk te beperken. Er moet ook prioriteit gegeven worden aan het gebruik van duurzame energiebronnen en de garantie dat consumenten het recht hebben een bewuste keuze voor een energiebron te maken.

Daarnaast moeten er grenzen worden gesteld aan de formaliteiten voor het veranderen van leverancier. Consument moet worden beschermd tegen oneerlijke verkooppraktijken en er moeten consumentenorganisaties komen. Er moet echter vooral een oplossing worden gevonden voor het probleem van energiearmoede zodat alle burgers in staat zijn deel te nemen aan allerlei belangrijke gebieden van het leven.

VOORZITTER: DIANA WALLIS
Ondervoorzitter