Debaty

Środa, 3 września 2008 r. - Bruksela

19. Transport towarowy w Europie (debata)

  Przewodnicząca. - Kolejnym punktem porządku dziennego jest sprawozdanie (A6-0326/2008) posła Michaela Cramera, w imieniu Komisji Transportu i Turystyki, w sprawie transportu towarowego w Europie [2008/2008(INI)].

  Michael Cramer, sprawozdawca. − (DE) Pani przewodnicząca, panie komisarzu, panie i panowie! Po pierwsze chciałbym szczerze podziękować sprawozdawcom pomocniczym w związku ze sprawozdaniem w sprawie transportu towarowego w Europie oraz sekretariatowi Komisji Transportu i Turystyki, a zwłaszcza panu Catot. Współpraca okazała się owocna, zwłaszcza że wykazała ona, iż sprawozdanie zostało przyjęte przez komisję jednogłośnie bez głosów przeciw lub wstrzymywania się od głosu.

Mieszkańcy Europy noszą coraz większy ciężar rosnących przewozów towarowych, w szczególności przewozów drogowych. Moje sprawozdanie usiłuje opanować ciężar związany z ruchem samochodów ciężarowych. Komisja Europejska wyznaczyła dla swojego planu działania w sprawie transportu towarowego jasne cele, które pragnie wkrótce wdrożyć.

Niezależna sieć kolejowych przewozów towarowych w Europie została jednoznacznie odrzucona. Nawet jeśli to przyjemne marzenie, mieszany ruch jest w większości krajów wygodny na torach kolejowych, tj. towary i pasażerowie są przewożeni tymi samymi torami. Wykorzystanie istniejącej infrastruktury musi zostać w związku z tym poprawione przy każdej możliwej okazji technicznej i logistycznej i, rzecz jasna, musi zostać w razie konieczności rozszerzone.

Sprawozdanie w sprawie pomysłu Komisji na „zielone korytarze” zapewniło więcej materiału.

Transport powinno się przenieść do bardziej przyjaznych dla środowiska środków transportu w celu ograniczenia nie tylko liczby wypadków, przeciążenia ruchu i hałasu, ale i zanieczyszczenia powietrza oraz wkraczania na obszary wiejskie. Energia odnawialna powinna w tym przypadku odgrywać istotną rolę, zaś w sprawozdaniu wyraźnie wspomniano o energii uzyskiwanej z wiatru i słońca.

Oprócz akceptacji dla zasad płatności dotyczące użytkownika i zanieczyszczającego w odniesieniu do wszystkich środków transportu, sprawozdanie zawiera również wyraźny komunikat w sprawie debaty na temat eurowiniety: transport samochodami ciężarowymi, które emitują poważne zanieczyszczenia, nie powinien być dotowany, a koszty zewnętrzne powinny zostać poddane pełnej internalizacji.

(Okrzyki)

… zwłaszcza w przypadku statków powietrznych.

Zasadniczym celem jest przeniesienie przewozów towarowych z dróg na tory. Z tego względu sprawozdanie wymaga minimalnej inwestycji w kolej 40% środków UE przeznaczonych na transport. Jedynie około 17% towarów transportuje się w Europie koleją. Tymczasem w kraju autostrad – Stanach Zjednoczonych Ameryki – jest to 40%. UE będzie sobie w stanie poradzić z rozwojem przewozów towarowych jedynie, gdy naprawi swoją infrastrukturę kolejową. Ministerstwa transportu poszczególnych państw członkowskich prosi się o pilne spojrzenie poza interesy krajowe i realizację we własnych krajach inwestycji potrzebnych Europie.

Ponadto ważne jest wzajemne połączenie środków transportu. W przypadku przewozu towarów drogą morską, koleją, samochodami ciężarowymi i statkami powietrznymi przez europejską przestrzeń transportową bez barier wymagany jest również standardowy dokument transportowy, nie tylko europejski, ale i światowy standard dotyczących intermodalnych jednostek ładunkowych, a zwłaszcza lepsze połączenie między portami morskimi a rzecznymi, jak również drogami lądowymi a siecią kolejową.

Pomimo jednogłośnego głosowania, moja grupa przedstawiła poprawki, gdyż niektóre głosy w komisji były niezwykle zbliżone. Najważniejsza poprawka dotyczy wyzwania stojącego przez Komisją, sprowadzającego się do określenia obszarów o największym zatłoczeniu oraz problemów europejskiego systemu transportu towarowego. Tego rodzaju analiza jest konieczna, aby szybko wyeliminować słabe punkty sieci kolejowej, a co za tym idzie, zapewnić większą zdolność. Nawiasem mówiąc, sama Komisja bardzo pozytywnie odniosła się do tego pomysłu, w związku z czym mam nadzieję, że jutro podczas plenarnego głosowania uzyskamy w tej sprawie większość.

Jeszcze raz bardzo dziękuję wszystkich kolegom posłom za okazane zainteresowanie.

  Peter Mandelson, komisarz. − Pani przewodnicząca! W zbiorze czterech komunikatów, przyjętych w roku 2007 i 2008, Komisja opracowała swoją strategię poprawy wydajności systemów transportu towarowego w Europie. Komunikaty te to: po pierwsze Agenda UE w sprawie transportu towarowego zwiększające skuteczność, integrację i zrównoważony charakter transportu towarowego w Europie; po drugie plan działania dla logistyki transportu towarowego; po trzecie w kierunku sieci kolejowej nadającej pierwszeństwo przewozom towarowym; a po czwarte wieloletnia umowa dotycząca jakości infrastruktury kolejowej.

Szczególnie cieszy mnie fakt, że wszystkie te komunikaty stały się przedmiotem wniosku w sprawie rezolucji państwa zgromadzenia, co podkreśla znaczenie, jakie Parlament przywiązuje do tej kwestii.

Pragnę podziękować sprawozdawcy, panu Michaelowi Cramerowi, za jego pracę oraz wszystkim posłom, którzy się do niej przyczynili.

Jeśli chodzi o wielkość transportu, biała księga z 2001 r. przewidziała 50% wzrost transportu towarowego w Europie w latach 2000-2020. Komisja zaktualizuje te dane szacunkowe w przyszłym roku, choć już teraz wyraźnie widać, że były one wierne. Główne wyzwania związane z rozwojem, walką z zatłoczeniem i zmianą klimatu, ograniczenia emisji zanieczyszczeń oraz gwarantowane bezpieczeństwo dostaw energii to kwestie tak aktualne, jak nigdy wcześniej.

Wybór środków transportu powinien w związku z tym zostać skierowany w stronę środków emitujących najmniejsze zanieczyszczenia, choć każdy środek transportu, w tym transportu drogowego, powinien być wykorzystywany tam, gdzie jest on najbardziej wydajny i odpowiedni.

Ponadto potrzebna jest poprawa skuteczności europejskiego systemu transportu poprzez wdrożenie środków, których celem jest wprowadzenie technologii informacyjnej na wielką skalę, uproszczenie administracyjne oraz podniesienie jakości usług.

Cieszy mnie fakt, że projekt sprawozdania zachęca Komisję do realizacji polityki transportu towarów, która kładzie większy nacisk na zrównoważony rozwój. Pragniemy stworzyć system transportu, który jest godny zaufania, skuteczny i wykonalny, zarówno pod względem finansowym, jak i środowiskowym. W związku z tym jestem przekonany, że współmodalność, tj. racjonalne i optymalne wykorzystanie wszystkich środków transportu indywidualnie i w połączeniu, musi się stać jedną z nadrzędnych zasad naszego myślenia i działania.

Oprócz tego poszczególne środki transportu muszą spełniać szereg kryteriów funkcjonowania, które są kluczowe dla konkurencyjności. W szczególności punktualność, regularność, niezawodność, wysoka jakość, odpowiednia zdolność, interoperacyjność oraz koordynacja ponadnarodowa korytarzy międzynarodowych to kilka haseł dotyczących szeregu usług, które niewątpliwie uwzględniają klienta. To dzięki konkretnym, natychmiastowym działaniom przy kontrolowanych kosztach, jak działania przedstawione w tekście państwa rezolucji, oraz dzięki innym inicjatywom europejskim, np. zielonej księdze w sprawie przyszłości polityki TEN-T, będziemy w stanie podnieść wydajność europejskiego systemu transportu.

  Georg Jarzembowski, w imieniu grupy PPE-DE. – (DE) Pani przewodnicząca, panie komisarzu, panie i panowie! Moja grupa popiera sprawozdanie z własnej inicjatywy Komisji Transportu i Turystyki z jego wieloaspektowymi propozycjami dotyczącymi transportu towarowego w Europie. Warunki ramowe dotyczące transportu towarowego przyjaznego dla środowiska i dostosowanego do potrzeb rynku to elementy kluczowe dla rozwoju i zatrudnienia w Unii Europejskiej.

Jednakże muszę również stwierdzić, że Unię Europejską i państwa członkowskie nawołuje się do znacznego zwiększenia wysiłków na rzecz rozwoju i ulepszenia wydajnych struktur transportowych. Musimy o tym przypomnieć Komisji podczas średniookresowego przeglądu finansów. Doniosłe mowy nie pomogą, jeśli na potrzeby ulepszenia sieci transeuropejskich nie udostępni się pieniędzy. Ulepszenie infrastruktury transportowej w szczególności odnosi się do transportu kolejowego. Priorytetem jest udoskonalenie najczęściej używanych korytarzy kolejowych oraz wyposażenie ich w międzygraniczny Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym ERTMS, aby szybko przenieść transport towarowy z dróg na tory kolejowe. Jednak prawdę mówiąc, panie komisarzu, kiedy sporządzał pan listę propozycji dotyczących usług przewozów towarowych – wciąż pamiętam, że Neil Kinnock wpadł już wcześniej na pomysł oddzielnych sieci kolejowych dla transportu towarów – działał pan znów zgodnie z wnioskiem Komisji „W kierunku sieci kolejowej nadającej pierwszeństwo przewozom towarowym”. Od tego czasu nikt w Komisji o tym nie mówił, gdyż pan i ja wiemy, że nie ma wystarczających środków, by zapewnić drugą sieć kolejową, oprócz normalnego, rozsądnie zaplanowanego systemu dostosowanego do potrzeb rynku. Jako przedstawiciel Komisji, powinien pan więc mówić prawdę: pomysł na oddzielne sieci transportu towarowego jest nie do zrealizowania. Stwórzmy rozsądnie zaplanowane sieci podwójnego zastosowania: pociągi pasażerskie głównie w dzień, a pociągi towarowe w nocy. Następnie musimy rozwiązać problem hałasu, gdyż w niemieckich miastach, podobnie jak w innych miastach i wzdłuż Renu, hałas w nocy naprawdę irytuje mieszkańców i nie pozwala im spać. W związku z tym porozmawiajmy o praktycznych środkach na rzecz ochrony przed hałasem wzdłuż torów kolejowych, sieci transeuropejskich oraz sieci kolejowej podwójnego zastosowania.

Jeszcze ważniejsze jest jednak podjęcie rozsądnych działań w zakresie logistyki. W sprawozdaniu poruszono tę kwestię w zbyt małym zakresie, panie Cramer. Ważne jest, aby państwa członkowskie i UE realizowały skuteczniejszą współpracę z przemysłem i przedsiębiorstwami usługowymi na rzecz lepszego wykorzystania logistyki transportu towarowego. Wykorzystanie logistyki to, rzecz jasna, podstawowe zadanie przedsiębiorstw. To one najlepiej wiedzą, w jaki sposób korzysta się z logistyki. Jednak Unia Europejska i państwa członkowskie mogą pomóc poprzez zniesienie niepotrzebnych ograniczeń oraz – w tym miejscu przyznaję panu Cramerowi całkowitą rację – poprzez zapewnienie standardowych dokumentów celnych, np. na rzecz lepszego wykorzystania logistyki. Ulepszmy w związku z tym krajową infrastrukturę i współpracujmy z przemysłem w zakresie ustalania najlepszego wykorzystania logistyki.

  Inés Ayala Sender, w imieniu grupy PSE. – (ES) Pani przewodnicząca! Po pierwsze pragnę podziękować Komisji za Plan działań na rzecz logistyki, który uwzględnia większość wcześniejszych wniosków Parlamentu Europejskiego. Pragnę również podziękować panu Cramerowi, sprawozdawcy, za jego otwarcie na konstruktywny dialog. Dzięki temu udało się stworzyć bardziej integralny tekst, w którym logistyka nie tylko powinna przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju transportu w ogóle, a w szczególności transportu towarowego, ale także do poprawy mobilności poprzez włączanie rozwiązań dla wszystkich środków transportu i wspieranie zielonych korytarzy jako modeli mobilności i wygody.

Z zadowoleniem przyjmuję również położenie nacisku na korzystanie z istniejących sieci ruchu kolejowego, które są uwalniane w wyniku postępu związanego z szybkimi pociągami pasażerskimi i których przeznaczenie można związać konkretnie z transportem towarowym.

Uważam ponadto, że ważne jest uwzględnienie wiodącej roli wewnętrznych platform logistycznych i suchych doków oraz istotna jest promocja logistyki miejskiej poprzez zdecydowane rozszerzanie aspektu logistycznego niezwykle interesującego programu CIVITAS, który przyjmujemy z zadowoleniem.

Pragniemy również podziękować panu Cramerowi za nacisk położony na czynnik logistyczny w obrębie priorytetowych, transgranicznych korytarzy kolejowego transportu towarowego, pośród których muszę wymienić linię, która obejmuje przeprawę przez środek Pirenejów, która stanowić będzie przyszłe połączenie między hiszpańskimi platformami logistycznymi, np. Plaza i platformami na południu Francji.

Na koniec pragnę zwrócić uwagę Komisji na wniosek opracowania programu na rzecz umacniania współpracy między krajowymi planami logistycznymi poszczególnych państw członkowskich do końca bieżącego roku, co przyczyniłoby się do opracowania skuteczniejszych sposobów na zmniejszenie obecnego niedoboru środków oraz odpowiadania na potrzeby kluczowego w danym momencie sektora, klimatu gospodarczego, w którym ceny paliw, potrzeby związane ze zwalczaniem zmiany klimatycznej, marginesowość wynikająca z rozszerzenia oraz niebezpieczne warunki pracy w sektorze oznaczają, że jeszcze bardziej pilne okazuje się zastosowanie inteligentnych, innowacyjnych i atrakcyjnych rozwiązań, które może nam zaoferować jedynie ambitny europejski plan działań na rzecz logistyki.

W związku z tym moja grupa wspiera sprawozdanie pana Cramera i jego poprawkę 4 w sprawie umów wieloletnich.

  Erik Meijer, w imieniu grupy GUE/NGL.– (NL) Pani przewodnicząca! Na różnych etapach procesu produkcji towary są przewożone do odległego miejsca, kończąc trasę w zupełnie innym miejscu jako gotowe produkty. Często przewozi się je w najbardziej nieprzyjazny dla środowiska sposób: samochodami ciężarowymi po coraz bardziej zatłoczonych autostradach. Olbrzymi wzrost w zakresie transportu towarowego, który trwa nadal, wynika ze stałego spadku kosztów związanych z tym procesem. Są to złe wieści dla środowiska, bezpieczeństwa, warunków pracy oraz dobrostanu zwierząt. W związku z tym moja grupa opowiada się za ograniczeniem rozwoju transportu oraz w miarę możliwości za przeniesieniem koniecznego pozostałego transportu na tory kolejowe i śródlądowe szlaki wodne. Pragnienie to odzwierciedlają stosowana forma wniosków Komisji Europejskiej oraz wnioski uzupełniające pana Cramera, sprawozdawcy.

Niemniej jednak sprzeciwiamy się możliwości priorytetowego traktowania transportu towarowego kosztem pociągów pasażerskich. Rozwój transportu towarowego może wymagać uzupełniającej infrastruktury na rzecz zapobieżenia zakłócaniu się nawzajem obu tych elementów. Oprócz tego pragnę zwrócić uwagę na problemy związane z uruchomieniem jednolitego europejskiego systemu bezpieczeństwa ERTMS. Inwestycje w tym zakresie będą wywierać korzystny wpływ na przyszłość, jednak w perspektywie krótkoterminowej będą powodować problemy.

  Johannes Blokland, w imieniu grupy IND/DEM. – (NL) Pani przewodnicząca! Rozpocznę od podziękowania sprawozdawcy, panu Cramerowi, za sprawozdanie. Sprawozdanie jest dobre. Chciałbym podkreślić jego następujące aspekty.

Ruch towarowy musi być nieograniczony, uczciwy i czysty. Podejmujemy znaczne wysiłki w Parlamencie, aby to osiągnąć. Wcześniej w tym roku zainteresowaniem cieszyła się kwestia końca ograniczeń dotyczących kabotażu. Był to dobry początek. W przedmiotowym sprawozdaniu kontynuowane jest to zagadnienie w podobnym duchu. Sprawozdawca słusznie twierdzi, że miejska logistyka transportu towarowego wymaga określonego podejścia. Oczyszczenie europejskich miejscowości i miast to sprawa najwyższej wagi. Myślę, że w związku z tym skomputeryzowane dostosowywanie prędkości w miejscowościach i miastach to doskonały instrument i mam nadzieję, że Komisja Europejska wesprze działania i przedstawi wnioski na rzecz dopilnowania, aby transport towarowy w miejscowościach i miastach nie musiał ciągle raz się zatrzymywać, a raz przyspieszać. Jest to sposób na przyspieszenie i oczyszczenie transportu towarowego.

  Silvia-Adriana Ţicău (PSE). – (RO) Rozwój gospodarczy oraz konkurencyjność Unii zależą od wydajnego transportu towarów. Musimy rozwijać infrastrukturę kolejową, korytarze morskie, infrastrukturę portową i współmodalność. Poprawa połączeń między portami morskimi i rzecznymi oraz kolej śródlądowa i sieć drogowa to istotne elementy infrastruktury logistycznej.

Przystąpienie do UE Rumunii i Bułgarii zapewnia jej wyjście na Morze Czarne. Dunaj stanowi obecnie niemal całkowitą drogę wodną UE. Wiąże się to z nowymi możliwościami dla europejskiego transportu towarów. Tymczasem pragnę podkreślić, że wydajny transport towarów wymaga: zrównoważonego wykorzystania wszystkich rodzajów transportu, likwidacji zatłoczenia ruchu, uproszczenia procedur, stabilności legislacyjnej, inwestycji w systemy logistyczne oraz inteligentne systemy transportowe, jak Galileo, lecz w szczególności zapewnienia bezpieczeństwa transportu.

Państwa członkowskie nie korzystają z takich programów, jak Naiades i Marco Polo w odpowiednim stopniu na rzecz poprawy transportu towarów. Niemniej jednak zwracam uwagę Komisji na utrudnienia stojące na drodze niektórych przewoźników drogowych i mam na myśli przewoźników rumuńskich przejeżdżających przez terytorium niektórych państw członkowskich.

  Michael Cramer, sprawozdawca. − (DE) Pani przewodnicząca, panie komisarzu! Musimy się, rzecz jasna, zastanowić również nad naszymi porażkami. Nie możemy zawsze mówić o zrównoważonym transporcie w niedziele i podejmować zupełnie przeciwne działania od poniedziałku do piątku. Wydaje się, że w Komisji 60% środków na rzecz transportu przeznacza się w ramach współfinansowania na drogi, a zaledwie 20% tych środków na przyjazną dla środowiska kolej.

Można powiedzieć, że transport w Europie jest zbyt tani, a transport przyjazny dla środowiska – zbyt drogi. Jest to powiązane z warunkami ramowymi. Każde państwo członkowskie posiada na przykład obowiązkowy system opłat kolejowych. Ma to zastosowanie w przypadku każdego silnika, każdego kilometra torów, podczas gdy opłata w przypadku nieprzyjaznego dla środowiska transportu drogowego jest nieobowiązkowa; jej wysokość jest ograniczona i ma zastosowanie wyłącznie do autostrad, zazwyczaj tylko do samochodów ciężarowych o ładowności do 12 ton i więcej. Trzeba zmienić te nieuczciwe warunki ramowe, w przeciwnym razie nie rozwiąże się żadnego z problemów związanych z polityką dotyczącą klimatu, czy z problemami transportowymi. Według prognoz wzrasta natężenie ruch. Jednak dlaczego? Dlatego, że nic nie kosztuje.

Można wymienić kilka przykładów. Ja pragnę wspomnieć o przykładzie z pana kraju. Zjednoczone Królestwo wywozi 1,5 miliona ton mięsa wieprzowego rocznie. Jeśli przyjrzeć się równowadze związanej z przywozem, okazuje się że Zjednoczone Królestwo wywozi kolejnych 1,5 miliona ton mięsa wieprzowego. Moglibyśmy to wyeliminować. Moglibyśmy wyeliminować tego rodzaju transport i wykorzystać możliwości, których zdecydowanie potrzebujemy, by to zrobić. W związku z tym musimy w Europie wyeliminować wiele niedorzeczności związanych z możliwościami transportu, a następnie musimy przejść do korzystania z przyjaznych dla środowiska środków transportu oraz zapewnić ich wydajność, aby zagwarantować mobilność, zapewniając jednocześnie obywatelom potrzebne środki i chroniąc środowisko. Jest to bieżące wyzwanie.

Bez zdrowego środowiska, ani my, ani nasze dzieci, ani nawet dzieci naszych dzieci nie będziemy mieli takiej przyszłości, jakiej wszyscy pragniemy.

  Przewodnicząca. − Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się w czwartek 4 września.

Oświadczenia pisemne (art. 142 Regulaminu)

  Gábor Harangozó (PSE), na piśmie. – Zrównoważony i wydajny transport towarowy musi, w rzeczy samej, zostać poważnie ulepszony, jako że sektor transportu odpowiada za znaczną część emisji CO2 w Unii Europejskiej. W związku ze spodziewanym zrównoważonym rozwojem sektora, zwiększanie jego wydajności i równowagi wydaje się być okazją do rozwoju jego konkurencyjności gospodarczej oraz tworzenia wielu miejsc pracy.

Unia powinna zatem przeznaczyć środki wystarczające do osiągnięcia ambitnych celów lepszej mobilności, intermodalności środków transportu, zużycia energii, ograniczonego użycia ropy oraz ograniczonego zanieczyszczenia. W związku z tym z zadowoleniem przyjmujemy strategiczne podejście zaproponowane w planie działania w sprawie transportu towarowego i jego cele: skupienie się na korytarzach transportu towarowego z wykorzystaniem połączenia różnych środków transportu; promowanie innowacyjnych technologii i infrastruktury; skuteczniejsze zarządzanie transportem towarowym oraz podniesienie atrakcyjności środków transportu innych niż drogowe. Aby zapewnić skuteczność europejskiej polityki zrównoważonego transportu, musimy, rzecz jasna, pamiętać o znaczeniu tworzenia synergii i zapewniania komplementarności z innymi politykami europejskimi, np. politykami dotyczącymi energii i środowiska.

Transgraniczna harmonizacja zasad krajowych oraz synergia z innymi powiązanymi politykami to warunki konieczne do osiągnięcia celów zrównoważonego i wydajnego transportu towarowego.