Debaty

Czwartek, 4 września 2008 r. - Bruksela

12.2. Wieszanie ludzi w Iranie

  Przewodniczący. − Kolejnym punktem porządku obrad jest debata nad sześcioma projektami rezolucji w sprawie wieszania ludzi w Iranie⁽¹⁾.

  Paulo Casaca, autor. − (PT) W bieżącym roku przypada 20. rocznica masowej egzekucji tysięcy więźniów politycznych w więzieniach w Teheranie. Była to jedna z największych zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych od czasów drugiej wojny światowej.

Liczba egzekucji w Iranie całkowicie wymyka się spod kontroli: według oficjalnych doniesień władz irańskich 29 egzekucji wykonano jednego dnia w więzieniu Evin w Teheranie. Reżim nie respektuje niczyich praw, nawet osób nieletnich. Jak ogłosiły władze amerykańskie, obecnie stoimy przed groźbą przekazania w ręce irańskiego reżimu obozu Ashraf, gdzie prawie 4 000 Irańczyków znalazło schronienie na mocy czwartej konwencji genewskiej, zgodnie ze statusem, który został im nadany przez same władze Stanów Zjednoczonych. Mimo iż zostali oni oficjalnie uznani za chronionych przez władze amerykańskie, jesteśmy świadkami negocjacji dotyczących ich przekazania władzom irańskim w tym momencie i na takich warunkach, jakie na dziś zostały zaproponowane.

Panie komisarzu, panie i panowie! Absolutnie nie możemy do tego dopuścić; w przeciwnym razie będziemy kolaborować z tymi, którzy popełniają najcięższe zbrodnie przeciwko ludzkości. Staniemy się ich współsprawcami. Pod żadnym pozorem nie wolno nam na to pozwolić. Panie i panowie! Muszę państwu powiedzieć, że jest to o wiele gorsze niż Guantanamo i musimy to jasno wytłumaczyć władzom Stanów Zjednoczonych. Nie możemy do tego dopuścić, gdyż oznaczałoby to całkowity upadek naszych cywilizowanych wartości.

  Charles Tannock, autor. − Panie przewodniczący! Okrutny teokratyczny reżim w Teheranie wydaje się czerpać perwersyjną przyjemność w szokowaniu świata, łamiąc standardy cywilizowanego świata, jakie cechują większość innych krajów. Iran jest znany nie tylko z masowych egzekucji, ale także regularnego i bezwzględnego wykonywania kary śmierci na młodocianych przestępcach.

Podczas gdy większość krajów, które nadal nakładają karę śmierci na osoby dorosłe, czyni to wyłącznie w przypadku morderstw popełnionych z premedytacją, irańska interpretacja zbrodni zagrożonych karą śmierci jest wyjątkowo szeroka i obejmuje homoseksualizm i cudzołóstwo. Sądy często nakładają karę śmierci za czyny, które dla nas w Europie są zaledwie wykroczeniami, a nie przestępstwami.

W przeszłości na nastoletnich dziewczętach uprawiających seks pozamałżeński wykonywano egzekucje za tzw. „przestępstwa przeciwko seksualnej czystości”. Jako Unia powinniśmy być niezachwiani w naszym potępieniu przerażających statystyk dotyczących łamania praw człowieka w Iranie, podobnie jak w przypadku irańskich wysiłków na rzecz wzbogacenia uranu w celu produkcji broni nuklearnej. Apelujemy tu w tej Izbie do irańskiego prezydenta o okazanie litości, ale nie mam zbyt wielkich nadziei.

  Marios Matsakis, autor. − Panie przewodniczący! Pomimo rezolucji przyjętych w przeszłości przez ten Parlament i Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych i przecząc podstawowym wartościom moralnym i etycznym, teokratyczny, totalitarny reżim sprawujący rządy w Iranie poza wszelkim innym złem nadal poddaje swoich obywateli karze śmierci. Jednakże należy powiedzieć, że na szczęście wydaje się, iż Iran znosi egzekucje wykonywane najstraszliwszą i najbardziej barbarzyńską metodą kamieniowania. Jest to niewątpliwe krok we właściwym kierunku.

Niemniej jednak sprawiedliwość wielu procesów sądowych mających miejsce w Iranie pozostawia wiele do życzenia. W wielu przypadkach standardy administracji wymiaru sprawiedliwości są dalekie od oczekiwanych w XXI wieku. Ponadto nadal często zdarzają się prześladowania na tle politycznym lub teologicznym. Tego typu praktyki jeszcze bardziej kompromitują obecne władze w Teheranie. Co więcej, nadal wykonywane są egzekucje na młodocianych przestępcach pomimo protestów społeczności międzynarodowej.

Nowa rezolucja, którą dziś przyjmiemy, budzi duże nadzieje, że przywódcy reżimu w Iranie przynajmniej posłuchają głosu zdrowego rozsądku i szybko przystąpią do działań mających na celu doprowadzenie swojego kraju do zgodności z uznanymi w skali międzynarodowej normami racjonalnego zachowania. Naród irański zasługuje na o wiele więcej niż na znoszenie barbarzyńskiego traktowania z powodu ślepego politycznego lub religijnego fanatyzmu narzuconego przez wyjątkowo krótkowzrocznych i okrutnych przywódców. Iran już dawno powinien był wprowadzić liberalne zmiany. Miejmy nadzieję, że wkrótce to nastąpi.

  Feleknas Uca, autorka. − (DE) Panie przewodniczący! Znowu musimy rozmawiać o naruszeniach praw człowieka w Iranie a tak niewiele czasu minęło, odkąd ostatnio dyskutowaliśmy na ten temat.

Nie dalej jak trzy miesiące temu sporządziliśmy w tej Izbie projekt rezolucji w sprawie egzekucji w Iranie. Niestety od tamtej pory nic nie zmieniło się na lepsze. Wprost przeciwnie: w obliczu kryzysu nuklearnego reżim Mullaha nieprzerwanie popełnia morderstwa. Tydzień temu dokonano publicznej egzekucji na 18-letnim Behnamie Saree. Tydzień wcześniej 20-letni mężczyzna został powieszony za przestępstwo, które popełnił w wieku 15 lat. Procedura jest zawsze taka sama: młody człowiek musi wejść na stołek, wokół jego szyi zakładana jest pętla, a gdy w momencie egzekucji kat usuwa stołek spod nóg, pętla zaciska się na szyi skazańca. Ta metoda jest pozbawiona litości.

W obliczu takich aktów barbarzyństwa trudno sobie wyobrazić większe okrucieństwo. Pytam państwa, panie i panowie: czy może być jeszcze gorzej? A jednak muszę państwu powiedzieć: tak, może być! Jeszcze gorsze są egzekucje nieletnich. Nakładanie i wykonywanie kary śmierci na młodych ludziach, którzy jeszcze nie osiągnęli pełnoletności, stanowi poważne naruszenie międzynarodowych zobowiązań Republiki Islamskiej.

Iran jest stroną wielu konwencji międzynarodowych, które zobowiązują ten kraj do powstrzymania się od wykonywania egzekucji na młodocianych przestępcach. Faktycznie, jest to makabryczne i graniczy z brakiem poczucia przyzwoitości, gdy przedstawiciele rządu irańskiego reagują na krytykę tej praktyki twierdząc, że egzekucja jest wstrzymana do czasu osiągnięcia przez skazańca pełnoletniości.

Iran jest krajem, który przeprowadza najwięcej egzekucji na nieletnich, plasując się w czołówce krajów, które w najbardziej rażący sposób łamią prawa człowieka. Według Amnesty International od 1990 r. żaden inny kraj na świecie nie wykonał tak wielu egzekucji na nieletnich. Tylko w latach 2007 i 2008 przeprowadzono egzekucję na 15 młodych ludziach, a sytuacja młodocianych przestępców, którzy stoją w obliczu egzekucji, osiągnęła w Iranie niedopuszczalny, krytyczny poziom. Co najmniej 132 młodocianych przestępców jest obecnie przetrzymywanych w celach śmierci, a ich faktyczna liczba może być znacznie większa.

Sytuacja w irańskich więzieniach także jest krytyczna: od 25 sierpnia kilkuset kurdyjskich więźniów politycznych prowadzi strajk głodowy w irańskich więzieniach. Protestują przeciwko nieludzkim warunkom, torturom i maltretowaniu oraz przeciwko karze śmierci. Społeczność międzynarodowa musi podjąć pilne działania w tej sprawie. Musimy niezmordowanie prowadzić kampanię i nalegać, by Iran dotrzymywał swoich zobowiązań w zakresie poszanowania praw człowieka.

Sytuacja jest zbyt groźna, by zwlekać z podjęciem działań w celu rozwiązania tego problemu.

  Raül Romeva i Rueda, autor. − (ES) Panie przewodniczący! Na początku sierpnia napłynęły do nas wspaniałe wiadomości z Iranu. Irańskie władze sądownicze postanowiły zawiesić stosowanie kamieniowania jako metody egzekucji.

Bezpośrednią konsekwencją tej decyzji był fakt, że co najmniej 10 kobiet uniknęło egzekucji wykonanej tą brutalną metodą. Niemniej jednak zadowolenie trwało krótko, gdyż w propozycji reformy kodeksu karnego, którą obecnie rozpatruje irański parlament, śmierć poprzez kamieniowanie została zachowana w przypadku niektórych form cudzołóstwa.

Niemniej jednak zarzucamy Iranowi nie tylko kamieniowanie, lecz samo istnienie kary śmierci, gdyż liczba osób, na których w tym kraju wykonano egzekucję, jest wciąż jedną z najwyższych na świecie. Powtórzę to, co już zostało powiedziane, że w bieżącym roku wykonano egzekucję na 191 osobach, zaś w 2007 r. na 317. Tylko Chiny są w stanie pobić ten rekord.

Ogólnie rzecz biorąc, otwarcie potępiamy prześladowania, więzienie i częste egzekucje na osobach, które angażują się w obronę i upowszechnianie praw człowieka, które bronią swobody seksualnej i prowadzą kampanie przeciwko karze śmierci. Wszyscy ci ludzie często są oskarżani w Iranie o prowadzenie działalności zagrażającej bezpieczeństwu narodowemu.

Jest wiele przypadków, o których powinniśmy tutaj wspomnieć, ale pozwólcie mi państwo powiedzieć przynajmniej o jednym: przypadku działacza i obrońcy praw mniejszości, Yaghouba Mehrnehada, członka grupy etnicznej Beludżów i dyrektora wykonawczego związku młodzieży „Głos Sprawiedliwości”, który został stracony 4 sierpnia po publicznej konfrontacji z miejscowymi urzędnikami, w której skrytykował ich postawę.

  Marcin Libicki, autor. − Panie Przewodniczący! Dzisiaj mówimy o zbrodniach, których dopuszcza się Iran wobec swoich własnych obywateli. Sprawa jest o tyle inna niż w wielu wypadkach, o których często dyskutujemy, że Iran nie pozostaje z nikim wstanie wojny. A więc nie ma tych największych napięć, które mogą wywoływać różne zbrodnicze czyny. Iran ma reżim wybrany w sposób względnie demokratyczny. A więc znowu nie powinno być tego napięcia politycznego. Iran nie ma też wewnętrznych napięć narodowościowych.

Mimo wszystko, codziennie w Iranie odbywa się przynajmniej jedna egzekucja. Egzekucja na młodocianych, egzekucja często na starszych za czyny popełnione w wieku 13–14 lat. Wspólnota międzynarodowa powinna wyciągnąć z tego wnioski. I powinna wykluczyć Iran z tych organizacji międzynarodowych, z których to jest możliwe. Bo takie postępowanie przynosi jednak czasami skutki, czego najlepszym przykładem jest to, że kamienowania zostały zawieszone. Chciałbym też zaapelować, żeby nie przekazano Iranowi ludzi znajdujących się w obozie Aszraf, ponieważ byliby oni narażeni na wydanie w ręce kata.

  Tunne Kelam, w imieniu grupy PPE-DE. – Panie przewodniczący, panie komisarzu! Musimy jak najszybciej okazać reżimowi irańskiemu nasze stanowcze potępienie coraz większej liczby egzekucji, jak również nasze poparcie dla demokratycznych przemian w tym kraju. Jednak leży nam na sercu również los prawie 4 000 członków irańskiej opozycji, przebywających w obozie Ashraf w Iraku.

W związku z powyższym apelujemy do władz Iraku i Stanów Zjednoczonych o niezmuszanie uchodźców irańskich do opuszczenia obozu Ashraf i powrotu do Iranu, lecz o znalezienie długoterminowego zadowalającego rozwiązania dla tych, którzy tam przebywają i mają status osób chronionych zgodnie z czwartą konwencją genewską.

  Proinsias De Rossa, w imieniu grupy PSE. – Panie przewodniczący! Wydaje mi się, że gdy jakakolwiek religia w jakiejkolwiek części świata zyskuje władzę absolutną, postępuje ona w taki sam okrutny i pozbawiony tolerancji sposób jak dyktatura świecka. W Iranie homoseksualizm jest przestępstwem zagrożonym karą śmierci, cudzołóstwo jest przestępstwem zagrożonym karą śmierci, podobnie jak szpiegostwo, napad z bronią w ręku, handel narkotykami oraz, oczywiście, odstępstwo od wiary. Jeśli się nie podporządkujesz, zostaniesz powieszony.

Zgodnie ze źródłami opozycji działacze polityczni są oskarżani o przestępstwa kryminalne i poddawani egzekucjom. Irański mężczyzna został powieszony za gwałt, mimo iż jego domniemana ofiara wycofała oskarżenie a wyrok zostanie poddany rewizji sądowej. Do wykonywania publicznych egzekucji przez powieszenie używa się przenośnych dźwigów i wysięgników zamontowanych w pojazdach ciężarowych, a ponieważ przy tej metodzie ciało nie spada, skazaniec umiera powolną, bolesną śmiercią przez uduszenie.

Musimy stale wywierać presję na władze irańskie, aby systematycznie zamieniały wszelkie kary śmierci, przynajmniej w przypadku młodocianych przestępców, na inne wyroki i zaniechały wykonania wyroku na czterech młodych chłopcach, którzy obecnie czekają na egzekucję. Z zadowoleniem przyjmę zawieszenie kamieniowania kobiet – mam nadzieję, że tę zmianę uda się doprowadzić do szczęśliwego końca. Jednakże jak podkreśla rezolucja, niepokojące jest to, że opracowano nowe ustawodawstwo, w którym kamieniowanie jest utrzymane w przypadku cudzołóstwa.

  Marco Cappato, w imieniu grupy ALDE. – (IT) Panie przewodniczący, panie i panowie! Patrząc na Iran z punktu widzenia zagrożenia globalnego i nuklearnego dochodzi się do wniosku, że intensywne działania polityczne i dyplomatyczne wymagają, na przykład, zaangażowania w nie Rosji. Ponadto Iran jest najwyraźniejszym dowodem na to, że kwestia praw człowieka powinna stanowić integralną część naszej międzynarodowej i wspólnej polityki bezpieczeństwa, ponieważ u podłoża zagrożenia nuklearnego, jakie stanowi Iran, leży przemoc, jaką ten reżim stosuje codziennie wobec obywateli irańskich, na co musimy zwrócić naszą uwagę.

Mam nadzieję, że pan komisarz powie nam więcej o tym, w jaki sposób wykorzystywanie są fundusze na upowszechnianie demokracji i rządów prawa. Wiemy, jak bardzo trudno jest skontaktować się z demokratyczną opozycją w Iranie. Ponadto pozostaje ogólna kwestia kary śmierci, nad którą głosowała ONZ. Ta izba mocno nalegała na moratorium na wykonywanie kary śmierci, na jej globalne zawieszenie. Teraz nadszedł czas na ugruntowanie tej postawy i zaproponowanie, aby ONZ mianowała specjalnego wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ ds. kary śmierci. Proponuję to w poprawce ustnej i mam nadzieję, że grupy polityczne uznają ją za nadającą się do zatwierdzenia.

  Mogens Camre, w imieniu grupy UEN. – Panie przewodniczący! Ufam, że wszyscy posłowie w tej izbie zgodzą się ze mną, że kiedy się czyta o indywidualnych przypadkach naruszenia praw człowieka, zrelacjonowanych w tej rezolucji, odnosi się wrażenie, że to nie może dotyczyć wydarzeń mających miejsce w XXI wieku. Jednak taka jest godna ubolewania prawda o sytuacji w tym kraju, który cofnął się do czasów średniowiecza, do prymitywnych, okrutnych metod, usiłując poskromić własny naród – naród, który pragnie demokracji, wolności i reform.

My, zachodnie demokracje, nie możemy negocjować w nieskończoność ze zbrodniczym reżimem w Teheranie, wierząc naiwnie, że nasi słabi negocjatorzy uzyskają cokolwiek od reżimu, który nie rozumie i nie respektuje współczesnego świata i jego wartości i który ewidentnie nienawidzi własnego narodu tak samo, jak nienawidzi nas. Niech ta rezolucja będzie ostatnim apelem o sprawiedliwość i prawa człowieka. Chciałbym także wspomnieć – z głębokim ubolewaniem – że irański demokratyczny ruch oporu PMOI nadal znajduje się na liście organizacji terrorystycznych UE, mimo że zarówno Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu, jak i brytyjski sąd najwyższy stwierdziły w swoich decyzjach, że jest to nieuzasadnione.

Popieram poprawki ustne złożone przez pana posła Kelama dotyczące obozu Ashraf oraz poprawkę ustną pana posła Hutchinsona. Poprawki te udoskonalą przedmiotową rezolucję.

  Koenraad Dillen (NI). – (NL) Panie przewodniczący! Nie wolno nam ulegać iluzji. Teokracja w Teheranie wyraźnie żywi jedynie pogardę dla demokracji w Europie. Tak czy inaczej, to dobrze, że Parlament ponownie jasno i wyraźnie potępił egzekucje w Iranie. Egzekucje nieletnich są nie tylko sprzeczne z prawem międzynarodowym, lecz jest to totalne barbarzyństwo, które wyraźnie świadczy o bezlitosnej naturze reżimu sprawującego od dziesięcioleci władzę w Teheranie. Powinno to także stanowić ostrzeżenie dla naiwnych ludzi, którzy myślą, że z Iranem można się obchodzić w białych rękawiczkach.

Jednak jest coś, o czym ta rezolucja nie mówi. Słusznie zauważa, że więcej ludzi jest poddawanych egzekucji w Iranie niż w jakimkolwiek innym kraju poza Chinami. Niemniej jednak należy dodać, że od stycznia 2005 r. jedynymi krajami, które skazują nieletnich na śmierć i wykonują na nich egzekucje, są Arabia Saudyjska, Sudan, Jemen i Pakistan. To nie przypadek, że są to kraje islamskie, gdzie wszystko rozpatruje się w duchu i literze prawa shariatu. Być może to, co powiem, nie jest poprawne politycznie, lecz fakty mówią same za siebie. Te praktyki stanowią kolejne dowody na to, że ten odłam islamu, który jeszcze nie doznał oświecenia, jest niezgodny z naszymi zachodnimi wartościami.

  Bernd Posselt (PPE-DE). - (DE) Panie przewodniczący! Mój kolega poseł z prawej strony sali wykorzystał problem kary śmierci w Iranie i straszliwe zbrodnie tam popełniane jako pretekst do zaatakowania samej religii. Przypisał te działania religijnej naturze reżimu. Moim zdaniem jest to absurd.

Reżim irański jest zupełnie zwyczajnym reżimem totalitarnym, który po prostu wykorzystuje islam dla swoich własnych celów. Właśnie na tym polega problem, dlatego musimy stanowczo potępić sam reżim, a nie religię islamu.

Nawiasem mówiąc, najbardziej plugawymi reżimami w dziejach świata były te, które powoływały się na narodowy lub międzynarodowy socjalizm, jak czynią to dotychczas Chiny.

Dlatego też trzeba jasno sobie powiedzieć: ta izba nie jest miejscem na ideologiczne dysputy, nawet w sprawie Iranu. Nie chodzi tu o ideologię, ale o uniwersalność praw człowieka. Ta uniwersalność przekracza różnice ideologiczne. Nie ma czegoś takiego, jak azjatyckie lub islamskie prawa człowieka, które dają ludziom mniejsze poczucie bezpieczeństwa i akceptują karę śmierci w takiej lub innej formie. Radykalnie sprzeciwiamy się karze śmierci, bez względu na to, czy jest praktykowana w Stanach Zjednoczonych, Chinach czy Iranie, ale nie postrzegamy tych krajów tak samo. Jedno jest jasne: reżim irański jest reżimem totalitarnym i chcemy, aby nastąpił jego kres.

  Józef Pinior (PSE). - Panie Przewodniczący! Prawo międzynarodowe nie pozostawia żadnych wątpliwości. Nie można stosować kary śmierci w stosunku do osoby, która w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyła 18 lat. Iran gwałci to międzynarodowe prawo.

Pragę podkreślić, że Iran, jako państwo, był stroną konwencji międzynarodowych. Podpisał tego typu zobowiązanie. W lipcu bieżącego roku 24 organizacje ochrony praw człowieka z całego świata wezwały Iran do zawieszenia stosowania kary śmierci w stosunku do osób młodocianych, a także w ogóle do zawieszenia stosowania kary śmierci w tym kraju. W tym roku zastosowano karę śmierci już w stosunku do szóstego młodocianego. To jest 26. osoba od 2005 r.

Panie Przewodniczący! Pani Komisarz! Zajmujemy się barbarzyńskimi metodami stosowania prawa w Iranie już któryś raz w Parlamencie Europejskim. Nie możemy dopuścić do tego, żeby osoby, które obecnie przebywają w obozie w Aszraf zostały wydane temu państwu, ze względu na brak rządów prawa w Iranie.

  Janusz Onyszkiewicz (ALDE). - Panie Przewodniczący! Sytuacja praw człowieka w Iranie nie ulega poprawie. Wczoraj dwóch ludzi zostało powieszonych w Arak i Borujerd, a wielu czeka na wykonanie wyroku. W Iraku, w obozie Aszraf, przebywa kilka tysięcy przeciwników reżimu ajatollahów. Są to członkowie organizacji mudżahedinów ludowych, którym grozi wydalenie z Iraku. Oznaczać to będzie dla wielu z nich pewną śmierć. Wobec planowanej zmiany statusu sił zbrojnych USA, które zapewniały mieszkańcom obozu bezpieczeństwo zgodnie z IV Genewską Konwencją, należy, o tym mowa w projekcie rezolucji, jak najszybciej znaleźć długofalowe rozwiązanie problemu uchodźców irańskich, znajdujących się w tym obozie. I przy okazji chciałbym się po raz kolejny upomnieć o pilne wykonanie wyroków sądowych i wykreślenie mudżahedinów ludowych z listy organizacji terrorystycznych.

  Marek Aleksander Czarnecki (ALDE). - Panie Przewodniczący! Rośnie liczba publicznych egzekucji w Iranie. Według danych Amnesty International co roku na oczach tysięcy ludzi ginie w ten sposób około 200 skazanych. W Iranie karę śmierci stosuje się między innymi w przypadkach bluźnierstwa, odstępstwa od wiary, cudzołóstwa i prostytucji. Drakońskie kary za niemoralność lub zmianę wyznania wywołują słuszne protesty obrońców praw człowieka poza Iranem, a reformatorskich polityków w samym Iranie.

Zachód nie może być jedynie biernym obserwatorem tych makabrycznych aktów. Parlament powinien wyraźnie potępić działania irańskiego reżimu i jednocześnie poprzeć pokojowe i reformatorskie dążenia opozycji reprezentowanej przez Ludową Organizację Mudżahedinów. Naturalną konsekwencją demokratycznej ewolucji tej organizacji, której liderem jest pani Maryam Radjavi, jest jej usunięcie z oficjalnej listy terrorystów Unii Europejskiej.

  Dumitru Oprea (PPE-DE). – (RO) Rozpatrując te zjawiska z psychologicznego punktu widzenia udowodniono, że ciężkie kary nigdy nie spełniają roli resocjalizacyjnej, lecz wzbudzają nienawiść, przemoc i pragnienie zemsty na współobywatelach i władzach. Nie twierdzę, iż nie należy w ogóle karać winnych, ale nie przez stosowanie kary śmierci.

Nie zapominajmy, że ludzi można przywrócić do normalnego życia poprzez reedukację i programy reintegracji społecznej. Nie zapominajmy, że w Iranie młodzi ludzie w wieku poniżej 18 lat są poddawani karze śmierci, mimo iż prawa międzynarodowe, pod którymi Irańczycy się podpisują, nie zezwalają na tego rodzaju potworności. W pewnym momencie dowiedzieliśmy się o strasznej sytuacji, kiedy to grupa młodych ludzi z Isfahanu została ukarana za to, że tańczyli ze sobą w niedozwolony sposób – zbyt blisko, kilka centymetrów od siebie.

Jako nauczyciel pragnę przypomnieć, że pozytywnych rezultatów w edukacji nie da się osiągnąć, stosując zastraszenie, przymus, ograniczenia i kary cielesne.

  Aloyzas Sakalas (PSE). - Panie przewodniczący! Chciałbym zwrócić uwagę kolegów i koleżanek posłów na fakt, że w Iranie corocznie setki ludzi poddawane są egzekucji. Jest to rezultat nieskutecznej polityki, jaką nasza Unia prowadzi z Iranem w ostatnich latach.

Powinniśmy wiedzieć, że tylko silna wewnętrzna opozycja w Iranie jest zdolna zmienić tę sytuację. Moje pytanie dzisiaj brzmi: dlaczego irański ruch oporu nadal znajduje się na czarnej liście UE, pomimo iż sądy brytyjskie nakazały jego zdjęcie z tej listy? Czyż nie nadszedł czas, by Rada pod rządami obecnej prezydencji dotrzymała swoich zobowiązania do poszanowania rządów prawa i raz na zawsze usunęła ruchy oporu z czarnej listy? Wierzę, że pani komisarz Ferrero-Waldner może podjąć odpowiednie kroki w tym celu.

  Ewa Tomaszewska (UEN). - Panie Przewodniczący! Karanie dziesięcioletniego dziecka śmiercią to bestialstwo. Używanie dźwigów jako szubienic to zbrodnia, ale i szyderstwo z rozwoju techniki. Publiczne egzekucje to także propagowanie agresywnych zachowań wśród ludności. Wielokrotnie już debatowaliśmy na temat sytuacji w Iranie, który cynicznie gwałci podpisane przez siebie międzynarodowe zobowiązania. Nasze rezolucje nie dają żadnych rezultatów. Oczekuję, że Komisja Europejska rozważy możliwość sankcji w związku ze zbrodniami władz Iranu wobec własnego narodu.

  Zbigniew Zaleski (PPE-DE). - Panie Przewodniczący! Absurd prawa i psychologia terroru to jest najkrótsza definicja dzisiejszego totalitaryzmu w Iranie. Surowość prawa polega na tym, aby ludzie wiedzieli, co jest karane, ale musi być pewna odpowiedniość. Mamy jeden przykład w historii – w sowieckiej Rosji w ogóle nie było prawa. Tam była wola jednego wszechwiedzącego człowieka i jego urzędu, KGB. W Iranie absurd polega na tym, że wszystko może być karane śmiercią. Nie ma tam żadnych sądów, nie ma tam logiki ani w ogóle sądzenia. W związku z tym postulat, żeby żadnych uciekinierów politycznych, a szczególnie młodocianych, w tym przypadku z Iraku, skądkolwiek, nie zwracać do Iranu, bo to jest jedna katownia, a nie sądownictwo.

  Benita Ferrero-Waldner, komisarz. − Panie przewodniczący! Sądzę, że z pewnością mamy do czynienia z jednym z najsmutniejszych przypadków łamania praw człowieka, a konkretnie z karą śmierci – a zwłaszcza karą śmierci wykonywaną na młodych ludziach. Myślę, że wszyscy odczuwamy głęboką, autentyczną i palącą potrzebę zrobienia czegoś w tej sprawie. W czerwcu miała miejsce debata na ten sam temat, a mimo to od czerwca do dziś sytuacja niestety nie poprawiła się, lecz pogorszyła. Nasze poważne i głębokie zaniepokojenie odzwierciedla rosnąca liczba oświadczeń opublikowanych także przez Unię Europejską od debaty czerwcowej, która do dziś wynosi osiem.

Wspomnieliście państwo o wielu przypadkach; ja także chciałabym wspomnieć o kilku. Na przykład w ubiegłym tygodniu, w dzień po tym, jak UE wyraziła ubolewanie z powodu powieszenia młodocianego przestępcy Hejaziego, miała miejsce kolejna egzekucja na nieletnim. Dnia 26 sierpnia Zaree został stracony w więzieniu w Shiraz pomimo apeli o litość napływających nie tylko z Unii Europejskiej, ale także z całego świata, zwłaszcza od Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka. Egzekucja Zaree – jak państwo zauważyli – zwiększyła liczbę egzekucji wykonanych na młodocianych od początku bieżącego roku aż do sześciu. Doniesienia sugerują, że ponad stu młodocianych przestępców w Iranie oczekuje na karę śmierci. Niestety, śmierć zbiera coraz obfitsze żniwo. Gdy to mówimy, kolejny nieletni, Soleimanian, stoi w obliczu rychłej egzekucji. Moratorium na egzekucje młodocianych, wprowadzone dekretem prezesa irańskiego sądu najwyższego, jest rażąco i uporczywie łamane przez jego własnych sędziów.

Odnośnie do kwestii obozu Ashraf, niewątpliwie konwencje genewskie powinny mieć zastosowanie, jak wobec innych osób. W przypadku przymusowego wydalenia uchodźców przebywających w obozie Ashraf do Iranu należy złożyć protesty wobec rządu Iranu. Próbowaliśmy przy różnych okazjach rozmawiać otwarcie lub stosować dyskretne zabiegi dyplomatyczne. Ja sama przy różnych okazjach, gdy minister spraw zagranicznych lub przewodniczący parlamentu przybył do mnie z wizytą w innych sprawach – na przykład w sprawie broni nuklearnej – zawsze bardzo mocno podkreślałam ten problem. Osiągnęliśmy sukces tylko w jednej sprawie, jaką jest kamieniowanie kobiet. Zawsze wypowiadałam się przeciwko tej praktyce, ale – jak możecie sobie państwo wyobrazić – jestem także absolutnie przeciwna temu, co dzieje się z młodymi ludźmi oraz generalnie stosowaniu kary śmierci. Niemniej jednak władze irańskie są głuche na nasze wezwania. Dlatego też czasami nie mamy innej alternatywy, jak tylko uciec się do tak zwanej „dyplomacji przez megafon”, której Teheran nie znosi i którą odrzuca.

Iran musi sprostać swoim zobowiązaniom. Jego zachowanie jedynie rzuca cień na i tak już nadszarpniętą międzynarodową reputację tego kraju. Bez konkretnej poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka nasze wspólne cele w postaci rozwoju stosunków pomiędzy Unią Europejską a Islamską Republiką Iranu nie mogą być prawidłowo realizowane, nawet jeśli dałoby się rozwiązać kwestię broni nuklearnej.

Ufam, że Parlament Europejski i wszyscy partnerzy UE przyjmą tę linię postępowania i będą zgodnie z nim działać. W dniu dzisiejszym jeszcze raz wzywam władze Islamskiej Republiki Iranu do pełnego przestrzegania konwencji międzynarodowych, których kraj ten jest stroną. Apeluję do Iranu, by oszczędził życia wszystkim pozbawionym nadziei nieletnim oczekującym na śmierć. Ta cała sytuacja w zakresie praw człowieka istotnie jest bardzo trudna. Jak państwo wiecie, mieliśmy dialog na temat praw człowieka, lecz niestety nie powiódł się. Próbowaliśmy pracować nad dyplomacją publiczną i ściśle współpracujemy z państwami członkowskimi UE w celu dobrej koordynacji i realizacji jej zadań. Przeznaczyliśmy 3 mln EUR na telewizyjny serwis informacyjny w Farsi. Usiłujemy także pracować ze społeczeństwem obywatelskim w Iranie, lecz stawia się nam na drodze wiele przeszkód.

  Przewodniczący. − Debata została zamknięta.

Głosowanie odbędzie się po zakończeniu debaty.

Oświadczenia pisemne (artykuł 142 Regulaminu)

  Glyn Ford (PSE), na piśmie. – Ten Parlament popiera całkowite zniesienie kary śmierci na całym świecie. Niestety, aby do tego dojść, trzeba przebyć długą drogę. Dlatego też musimy próbować czynić postępy na miarę naszych możliwości. Z zadowoleniem przyjmujemy zawieszenie stosowania kamieniowania jako metody egzekucji kobiet w Iranie. Wzywamy członków Madżlisu do pilnego wprowadzenia zmian w prawie, gwarantujących niewykonywanie kary śmierci za popełnione przestępstwa, jeżeli ich sprawca ma mniej niż 18 lat.

Powinniśmy także potępić więzienie i prześladowania obywateli irańskich, którzy prowadzą kampanię w obronie praw człowieka i przeciwko karze śmierci. W obecnych okolicznościach wzywamy władze Iraku i Stanów Zjednoczonych do odstąpienia od przymusowego wydalania do Iranu irańskich uchodźców i osób ubiegających się o azyl, a także do współpracy w celu znalezienia długotrwałego rozwiązania sytuacji osób przebywających obecnie w stanie zawieszenia w obozie Ashraf.

(1) Patrz: protokół.