Rapporti verbatim tad-dibattiti

L-Erbgħa, 8 ta' Ottubru 2008 - Brussell

17. Is-Sitwazzjoni fil-Belarus (dibattitu)

  Die Präsidentin. − Als nächster Punkt folgen die Erklärungen des Rates und der Kommission zur Lage in Belarus.

  Jean-Pierre Jouyet, président en exercice du Conseil. − Madame la Présidente, Monsieur le Commissaire, Mesdames et Messieurs les députés, je voudrais également saluer, moi aussi, nos amis qui sont ici dans les tribunes et que j'ai pu rencontrer. Je sais que vous êtres tous très préoccupés par la situation en Biélorussie, comme l'atteste votre résolution adoptée en mai dernier et notre récent échange de vues en commission des affaires étrangères, le 16 septembre, suite au Conseil affaires générales et relations extérieures.

Nous avions alors précisé que le Conseil serait très attentif au déroulement des élections législatives en Biélorussie, qui se sont tenues le 28 septembre dernier. Les résultats ne sont pas encourageants. Le Bureau des institutions démocratiques et des droits de l'homme a certes identifié quelques développements positifs, mais le déroulement des élections n'a pas été à la hauteur des obligations de l'OSCE pour des élections démocratiques. Nous notons qu'aucun représentant de l'opposition ne siégera au Parlement.

Dans la déclaration de la Présidence, qui a été publiée le 30 septembre, nous avons rappelé nos préoccupations au sujet de la démocratie et des droits de l'homme, et nous continuons d'appeler les autorités biélorusses à coopérer pleinement avec le Bureau international des institutions démocratiques et des droits de l'homme afin de se conformer aux standards démocratiques internationaux.

Le Conseil continue de travailler sur la stratégie à adopter à l'égard de la Biélorussie. Nous avons un large accord entre États membres sur le fait que les mesures prises doivent refléter les gestes des autorités durant l'été, en particulier la libération des derniers prisonniers politiques. Nous devons également prendre en compte la situation géopolitique créée par le conflit géorgien. Nous devons aussi nous assurer que les tendances positives observées récemment comme, par exemple, le déroulement pacifique, et sans intervention des forces de l'ordre, de la manifestation de l'opposition à la suite du scrutin, seront poursuivies, mais nous devons veiller également au sort des opposants politiques et au fait qu'ils soient libres de tous leurs mouvements.

Nous discutons actuellement au Conseil d'une éventuelle reprise des contacts politiques et d'une possible suspension des interdictions de visas. C'est bien sûr sélectif, ces discussions sont en cours. Le ministre biélorusse des affaires étrangères, M. Martynov, a été invité pour une rencontre en format troïka en marge du Conseil qui aura lieu le 13 octobre à Luxembourg. Nous ferons avec lui un po int de la situation. Ce sera notamment l'occasion de réaffirmer notre attachement à des progrès en matière de démocratie et de droits de l'homme.

Avant de conclure, Mesdames et Messieurs les députés, je souhaiterais saluer M. Protasiewicz, je l'ai fait, M. Milinkevich et M. Kozulin, qui sont présents dans les tribunes, et leur assurer également que l'Union européenne reste ouverte à un réengagement progressif avec la Biélorussie, à renforcer les liens avec l'administration et la population et que nous continuerons tous à aider la société civile biélorusse.

  Charlie McCreevy, Member of the Commission. − Madam President, I am speaking in this debate on behalf of my colleague Benita Ferrero-Waldner.

The situation in Belarus is in a state of flux and calls for a measured and strategic response from the European Union. At the present time we are faced with a complex reality.

To begin with, it is very clear that we were disappointed with the parliamentary election on 28 September and the way it was conducted. The election did not match up to international standards or to our expectations. We are all agreed on this and I will not dwell on the subject.

On the other hand, some progress was made before the election with the freeing of political prisoners and also in connection with the election, where Belarus cooperated with the OSCE/ODIHR and its observers ahead of the elections. The freeing of the remaining political prisoners was regarded as an essential step not only by ourselves, but also by the opposition: this move reduced and eased the level of fear in civil society, where imprisonment on political grounds is no longer seen as a fact of life, even though the threat still exists.

And yet, while at the time we welcomed the freeing of the political prisoners, we did not respond tangibly with positive measures, with the election just around the corner. But now we should not delay our response any longer. Similarly, just as the freeing of the political prisoners was a decisive gesture, the cooperation of the Belarusian authorities with the OSCE observers cannot be ignored, nor can the – albeit limited – access to the media for all the candidates be overlooked. These are major steps forward compared with the previous, presidential, elections in 2006.

How do we now make sure that these steps forward are maintained and consolidated? How do we make sure that also in the future there are no political prisoners in Belarus? How do we make sure that the OSCE/ODIHR can continue its cooperation with the Belarusian authorities until the publication of its final report on the election in two months and, beyond this, follow up the report? What can be done to prevent any toughening of the rules applying to the media and to provide greater legal certainty for NGOs to work in?

I am here to listen to the Parliament’s views.

It is our belief that resuming the dialogue at political level with the authorities, without ceremony but with realism, is the response we must give Belarus today. It is important that we can have contacts at the appropriate level, in order to make sure that our message gets across.

I would add that generally speaking, whatever the exact details of our response, our line must be ‘gradual and proportional’. These two principles will guide the delivery of our response to Belarus and will enable us to encourage the democratic development we all hope for.

In the meantime, the Commission will make available all its expertise in order to strengthen contacts with the Belarusian administration in sectors of shared interest such as energy, environment, customs and transport. These contacts have demonstrated their worth by promoting the development of networks between persons and between administrations.

In parallel we will stick doggedly to our support to civil society, helping Belarusian NGOs, promoting development of an independent press and the European Humanities University in exile in Vilnius. I promise to keep up our effort and to strengthen our links with civil society.

In conclusion, Belarus, a country at the heart of Europe and a neighbour of three of our Member States, is faced with a historic choice: either it takes the necessary steps towards democracy and real independence, or it resigns itself to stagnation and growing dependence on one country.

It remains our wish to welcome Belarus as a full partner in our European Neighbourhood Policy and the future Eastern Europe Partnership. I therefore call for your support so that we can determine the right approach that will, at this crucial time for the stability of our continent, encourage Belarus to make real progress towards democracy and respect for human rights.

  Charles Tannock, on behalf of the PPE-DE Group. – Madam President, when a sitting president wins all the seats in his Parliament, we can probably assume that something is amiss. Not even Robert Mugabe in Zimbabwe has managed a clean sweep as President Alexander Lukashenko did last month in Belarus.

I do not dispute that Lukashenko enjoys widespread popularity in a country largely insulated from post-Soviet reality. But his iron grip on power has turned his country into an international pariah.

For the European Union it does not make sense to welcome the presence of the last European dictator on our own doorstep. Nevertheless, we should always seek to challenge and also at the same time to engage with Belarus. The recent release of political prisoners therefore presents us with an opportunity. Whether Lukashenko’s move constitutes an overture to the West remains to be seen, but we should be ready to respond with our own incentives to recognise and reward Belarus as appropriate.

We should not discount the possibility that Lukashenko is blackmailing the Kremlin, which has hitherto been vital to his stranglehold on political power. If this is indeed the case the EU should not be afraid to wield the carrot as well as the stick and therefore I welcome Foreign Minister Martinov’s imminent visit.

Belarus has much to gain from closer ties to the European Union, not least the partial alleviation of widespread poverty caused by a stagnating economy. Nevertheless the fact remains that Belarus is still not a member of the Council of Europe. Ratification of its Partnership and Cooperation Agreement with the EU remains frozen. Belarus remains a country where human rights are routinely disregarded, political dissent is not tolerated and a free press is a distant pipe dream.

Once we have started dangling the carrot, we should also make sure we still have the stick in the other hand. I personally hope nevertheless that Belarus, if it does not reunite with Russia as some within the Kremlin would like, will one day enter its rightful place amongst the European family of free nations.

  Jan Marinus Wiersma, namens de PSE-Fractie. – Voorzitter, in de eerste plaats zijn ook wij ontevreden over de uitkomst van de verkiezingen in Wit-Rusland en wij zijn het eens met de conclusie van de OVSE/ODIHR dat de verkiezingen niet in overeenstemming zijn met de standaarden en normen die we daarvoor in Europa kennen. Er is dus ook geen enkele reden om nu het beleid van de Europese Unie ten opzichte van Wit-Rusland te veranderen.

We stemmen er wel mee in dat het goed is om te kijken of we via een informele dialoog, die ook voorgesteld is door het Franse voorzitterschap, in gesprek kunnen komen met de autoriteiten in Wit-Rusland over eventuele vervolgstappen. Vervolgstappen moeten vooral van hun kant komen. Als Wit-Rusland bereid is met de Europese Unie een dialoog te ontwikkelen over een eventuele opening van de maatschappij en ruimte te creëren, ook voor de oppositie, dan kan ook van de Europese Unie een reactie komen. Voor die tijd ben ik niet voor het opheffen van de bestaande sancties ten aanzien van een aantal leidinggevende figuren in het land die de EU niet in mogen. Er zijn een aantal aanmoedigende signalen geweest de afgelopen maanden - die zijn al genoemd door collega's hier - die ook aanleiding geven om te kijken of we via een dialoog met dat land verder komen.

Ten tweede: als minister Martynov wordt uitgenodigd voor een gesprek in Luxemburg, stel ik voor dat de Raad contact opneemt met de oppositie. Er zijn hier twee vooraanstaande oppositievertegenwoordigers, de heren Kazoelin en Milinkevitsj. Waarom worden die ook niet uitgenodigd door de Raad voor een gesprek?

Tenslotte nog één opmerking. Mocht het komen tot een dialoog met Wit-Rusland over mogelijke hervormingen, dan vinden wij het van belang dat de oppositie daarbij betrokken wordt. Er is een voorbeeld. Wij hebben een jaar of zeven geleden, mede onder leiding van het Europees Parlement, een soort informele dialoog gehad in Wit-Rusland zelf, die de "trojka voor Wit-Rusland" werd genoemd. Het zou mogelijk zijn als de autoriteiten in Wit-Rusland daartoe bereid zijn om die dialoog weer op te starten via een soort trojka van Europees Parlement, OVSE en de Raad van Europa. Want wat we ook doen in Europa, welke discussie we ook voeren, de oppositie moet daarbij betrokken worden.

  Janusz Onyszkiewicz, w imieniu grupy ALDE. – Pani Przewodnicząca! Przebieg, a także ostateczny wynik wyborów na Białorusi, pokazują jasno, że choć Aleksander Łukaszenka sygnalizuje chęć rozwijania stosunków z Unią Europejską, to jednak wyobraża sobie, że dialog ma być podjęty i prowadzony na jego warunkach i bez żadnych ustępstw z jego strony. Trzeba jednak mieć świadomość, że poprawa stosunków z Unią Europejską leży nie tylko w obiektywnym interesie Białorusi, ale także w interesie samego Łukaszenki. Stały nacisk Rosji zmierzający do przejęcia kontroli nad kluczowymi sektorami białoruskiej gospodarki może bowiem doprowadzić do takiego uzależnienia od Rosji, które poważnie zmniejszy władztwo Łukaszenki nad krajem. Możliwym wyjściem więc jest zaangażowanie firm zachodnich w program prywatyzacji, który wymuszony został stanem białoruskiej gospodarki. Tylko w ten sposób możliwe będzie uwolnienie Białorusi od wykupienia przez sterowany politycznie kapitał rosyjski.

Należy więc podjąć dialog choćby po to, by spowodować pojawienie się na Białorusi warunków prawnych i politycznych, które zachęcą kapitał z Unii Europejskiej do inwestowania na Białorusi. Taki dialog nie może jednak dawać okazji do uzyskiwania przez reżim wiarygodności i do legitymizowania go. Muszą mu więc towarzyszyć odpowiednie działania ze strony białoruskiej, które choćby w niewielkim, ale widocznym stopniu, będą jasno pokazywały kierunek zmian systemu politycznego. Natomiast każda, bez względu na to gdzie się odbywa, rozmowa z przedstawicielami władz białoruskich, winna być równoważona spotkaniami na tym samym szczeblu polityków Unii Europejskiej z najważniejszymi przedstawicielami opozycji.

  Elisabeth Schroedter, im Namen der Verts/ALE-Fraktion. – Frau Präsidentin, sehr geehrter Herr Kommissar, sehr geehrter Herr Ratsvertreter, liebe Kolleginnen, liebe Kollegen! Ich begrüße im Namen der Fraktion der Grünen/Freie Europäische Allianz die Delegation mit den bekannten Politikern Herrn Alexander Milinkiewitsch und Herrn Alexander Kozulin, die hier im Europäischen Parlament unserer Debatte folgen und dann in ihrem Land darüber berichten können.

Es ist immer noch ein Problem, dass die Information über unsere Arbeit hier für das Land Belarus diesen Weg nehmen muss, weil es keine andere Möglichkeit gibt. Das ist ein Zeichen, dass die grundlegenden Voraussetzungen für die demokratische Entwicklung in diesem Land immer noch nicht gegeben sind. Meinungsfreiheit und Informationsfreiheit sind grundlegend für Demokratie.

Präsident Juschtschenko hat im Sommer öffentlich versprochen, die Wahlen im Land offen, demokratisch und fair zu gestalten, und er hat dieses Versprechen gebrochen. Eine Wahlvorbereitung, die die Opposition aller Möglichkeiten beraubt, ihre Kandidaten landesweit bekannt zu machen, und die Bedingungen so verändert, dass selbst eine gut organisierte Opposition keine Chance hat, auch nur einen Kandidaten durchzubringen, ist eben keine faire und demokratische Wahl! Deswegen ist unsere Entschließung an dieser Stelle eindeutig.

Es braucht die Voraussetzungen, um den Visa-Bann aufzuheben, und es braucht an dieser Stelle die Voraussetzungen, um ein neues Finanzinstrument auch mit Mitteln auszustatten, um die Opposition und die Bevölkerung in ihren demokratischen Bemühungen zu unterstützen.

  Konrad Szymański, w imieniu grupy UEN. – Pani Przewodnicząca! Polityka pośpiesznego otwierania drzwi przed Białorusią była źle przygotowana i przeprowadzona w sposób amatorski. Z Unii Europejskiego oraz niektórych krajów członkowskich zaczęły płynąć deklaracje ocieplania stosunków zanim reżim Łukaszenki uczynił jakikolwiek trwały krok w kierunku wolności. Czyniliśmy to na słowo. Ta nauczka powinna nauczyć nas większej precyzji na przyszłość.

Owszem, możemy otwierać się na Białoruś, ale tylko wtedy, gdy rząd w Mińsku dokona konkretnych kroków na rzecz wolności. Zachodnie inwestycje za większą wolność gospodarczą. Podjęcie dialogu politycznego za kanał telewizyjny, albo gazetę dla opozycji. Pomoc unijna za chociaż w części wolny parlament, w którym zasiądą tacy opozycjoniści, których wskaże społeczeństwo, a nie Łukaszenka. Tylko taka taktyka - coś za coś - uchroni naszą wiarygodność i przyniesie szansę na demokratyzację Białorusi.

  Erik Meijer, namens de GUE/NGL-Fractie. – Voorzitter, als bij verkiezingen in Wit-Rusland alle partijen gelijke kansen krijgen om zetels te behalen, is het goed mogelijk dat de partij van de huidige president Loekasjenko als grootste uit de bus komt. Hij heeft aanzien bij die mensen die meer belang hechten aan bestaanszekerheid dan aan individuele vrijheden. Zij waarderen dat de ontreddering in Wit-Rusland veel minder groot is dan in een aantal andere voormalige Sovjetrepublieken. Daarentegen roept hij afschuw op bij mensen die zijn streven naar eenheid met Rusland afwijzen. Zij hechten aan de afzonderlijke Wit-Russische taal, die bijna negentig jaar geleden reden was voor de oprichting van dit land. Veel intellectuelen, die zich meer richten op Polen, Litouwen en de Europese Unie, hebben het land verlaten.

Er moet een eind komen aan het inslaan op demonstranten. Het opsluiten van tegenstanders en alle andere pogingen op oppositiepartijen het bestaan onmogelijk te maken. Een kieswet die het makkelijk maakt om de volledige oppositie buiten het parlement te houden, deugt niet. We moeten ten aanzien van dit land geen confrontatie zoeken, maar wel alles doen wat de daar de democratisering kan ondersteunen.

De laatste tijd is het in Wit-Rusland minder erg dan in de voorafgaande jaren. Politieke gevangenen zijn vrijgelaten en de regering zoekt toenadering tot de Europese Unie. De regering kondigde ook aan dat de parlementsverkiezingen deze keer eerlijk zouden verlopen. Maar wat daarna gebeurde, was daarmee nog lang niet in overeenstemming. Wit-Rusland kent nog steeds de doodstraf en in afwijking van de wet zijn de media niet onafhankelijk. In de komende tijd moet het vrije verkeer met Wit-Rusland worden bevorderd en moet worden gesproken met zowel de regering als met de niet door de regering gecontroleerde organisaties.

  Bastiaan Belder, namens de IND/DEM-Fractie. – Voorzitter, veel burgers van Wit-Rusland hopen op een verbetering van de betrekkingen met de Europese Unie met als gevolg een positieve hervormingsdynamiek in eigen land. Dat verlangen steun ik van ganser harte. Daarom ook dienen alle Europese instellingen, met behoud van eigen politieke geloofwaardigheid en onder strikte voorwaarden (zie paragraaf 10 van de resolutie), geleidelijk toenadering tot Minsk te zoeken.

Een belangrijke concrete stap in deze richting acht ik de aanpassing, d.w.z. de verlaging (paragraaf 13 van onze resolutie) van de Europese visakosten voor Wit-Russen. Die bedragen momenteel 60 euro aan het huidige niveau voor Oekraïeners en 35 euro voor Russen. Graag verneem ik wat Raad en Commissie van dit voorstel vinden.

Merkwaardig vond ik in de resolutie - die ik overigens wil steunen - de paragrafen 7 en 8. Daarin roepen we op tot echte democratische verkiezingen en ook eerbiediging van de mensenrechten, maar dan spreken we alleen de Wit-Russische regering aan. Ook het parlement dienen we aan te spreken, want dat is onze natuurlijke gesprekspartner.

  Jacek Protasiewicz (PPE-DE). - Pani Przewodnicząca! Wybory, jakie odbyły się na Białorusi, już zostały podsumowane przez misję OBWE. Nie były one ani przejrzyste, ani uczciwe, ani demokratyczne. Jednakże faktem jest, że więźniowie polityczni, przynajmniej ci główni, zostali wypuszczeni. Tym niemniej przyczyny, dla których ich osadzono, nie zostały usunięte. Nie mamy wcale pewności, że w niedługim czasie albo oni (ci czasowo wypuszczeni) albo nowi więźniowie na Białorusi nie zostaną zatrzymani. Musimy zadbać o to, aby przyczyny, a nie tylko skutki, były usuwane. Warto też wspomnieć przy okazji tej debaty, że jest jeszcze 14 ludzi na Białorusi, którym ograniczono wolność, skazując bądź na areszt domowy, bądź na przymusowe prace za działalność na rzecz praw człowieka i wolności.

Nasza deklaracja jest bardzo wyważona. Z jednej strony przyjmuje z satysfakcją fakt wypuszczenia więźniów, z drugiej strony z brakiem satysfakcji odnosi się do przebiegu i wyniku wyborów. Jednocześnie w paragrafie 12. Parlament zgadza się na politykę „krok po kroku” w dalszych negocjacjach z Białorusią i mówi o tym, że można zgodzić się na częściowe zawieszenie sankcji na maksymalny okres pół roku pod warunkiem bardzo konkretnych zmian, które poprawiłyby sytuację przede wszystkim wolności mediów na Białorusi. To jest dobry kierunek i jestem gorącym jego zwolennikiem, a jednocześnie chciałbym zaapelować zarówno do prezydencji francuskiej, jak i prezydencji czeskiej, która nastąpi w pierwszej połowie przyszłego roku, że kiedykolwiek odbywają się oficjalne spotkania z przedstawicielami władz białoruskich, musi znaleźć się czas również na spotkanie z przedstawicielami opozycji. Musi znaleźć się również wola na obniżenie cen wiz dla Białorusinów, inaczej nie zbliżymy tego narodu do Europy.

Jako Polak chciałbym wyrazić uznanie dla Parlamentu, że zechciał uwzględnić fakt, że działalność polskiej mniejszości na Białorusi jest ograniczana przez władze białoruskie i że istnieje legalnie wybrana władza, która reprezentuje Polaków pod kierownictwem pani Angeliki Borys.

  Justas Vincas Paleckis (PSE). - Madam President, the resolution on the situation in Belarus reveals what Brussels and Minsk could do in order not to lose the momentum for improving their relations.

I support the approach taken by Jan Marinus Wiersma, which also mirrors the stance taken by the Belarusian opposition of Alexander V. Kazulin and Alexander Milinkevich. The policy of the EU, to punish Belarus and the Belarusians for the actions of their regime, did not achieve the envisaged results. It is necessary to open all gates for people-to-people contacts, and bring down visa barriers which are contradictory to common sense.

Providing Minsk is really willing to improve cooperation with the EU, this should create more favourable conditions for the kick-off of mutual discussions, not only externally but also domestically. It can be done by starting talks on the political, economic, social and human rights issues involving all political parties, opposition forces, NGOs and trade unions.

  Jeanine Hennis-Plasschaert (ALDE). - Voorzitter, Raadsvoorzitter, nog maar enkele weken geleden achtte u het prematuur om de Wit-Russische minister Martynov uit te nodigen in Parijs. Blijkbaar acht u de tijd inmiddels rijp. De precieze argumentatie achter deze koerswijziging blijft me eerlijk gezegd, ook nu na deze verklaring, volstrekt onduidelijk. De verkiezingen van 28 september, zoals reeds vastgesteld door iedereen hier, voldeden immers op geen enkele manier aan de normen die ons allen bekend zijn en waaraan ook u zoveel waarde hecht. Met een ontmoeting op dit niveau en in deze setting - informeel of niet - lijkt het regime beloond te worden. Maar waarvoor eigenlijk?

Vanmorgen had ook ik het genoegen om wederom van gedachten te wisselen met de heren Milinkevitsj en Kazoelin. De oppositie in Wit-Rusland is verenigd en wellicht krachtiger dan ooit. Diezelfde oppositie moet dan wel een kans krijgen om de Wit-Russische bevolking te bereiken en de Wit-Russische bevolking moet de kans krijgen om de Europese vrijheden direct te ervaren. Het kan niet zijn dat een EU-visum nog altijd 60 euro kost, terwijl het gemiddelde maandsalaris in Wit-Rusland een schamele 250 euro bedraagt. Hoe vaak moeten we hier nu nog om vragen?

Nut en noodzaak van een zekere dialoog trek ik niet in twijfel. Het is echter duidelijk dat de mooie woorden van Loekasjenko veelal ook loze woorden zijn. De beoogde dialoog moet dus wel gerechtvaardigd zijn en ook zeer gericht. Mijn vraag hier is: wat is nu eigenlijk het concrete stappenplan van de Raad? Heel graag meer informatie.

Tot slot een vraag die ook Jan Marinus Wiersma heeft aangesneden. Bent u bereid, geachte Raadsvoorzitter, om ook de heren Milinkevitsj en Kazoelin aanstaande maandag te ontvangen, voorafgaand aan, tijdens of na het gesprek met Martynov? Dat is aan u. Maar laat duidelijk zijn dat dit onder de huidige omstandigheden het enige juiste signaal zou zijn.

Unfortunately I will have to leave the Chamber in a few minutes. I do apologise for the inconvenience but I would like to have a straight answer.

  Wojciech Roszkowski (UEN). - Pani Przewodnicząca! Dziś ważą się losy Białorusi, kraju 10 milionów Europejczyków. Nie możemy patrzeć na to bezczynnie. Dyktatorzy tacy jak Łukaszenka ustępują bowiem tylko pod presją. Pytanie jest jedno: w którą stronę nastąpi to ustąpienie? Ponieważ ekonomiczny klucz do niepodległości Białorusi trzyma Rosja, jej naciski mogą się skończyć utratą suwerenności przez Białoruś. Presja Unii może być skuteczna pod warunkiem, że Łukaszenka będzie miał coś do stracenia, a Unia coś do zaoferowania. Wydawało się, że godzi się on na zmiany, jednak ostatnie wybory trudno nazwać inaczej niż farsą. Strach i upór dyktatora mogą doprowadzić do utraty suwerenności przez Białoruś.

Na demokratyzacji Białorusi Łukaszenka nie musi stracić, skoro cieszy się sporym zaufaniem społeczeństwa. Ale muszą to być realne postępy na drodze ku demokracji, a nie gra pozorów, której cenę zapłaci białoruska opozycja. Mimo ryzyka czarnego scenariusza Unia nie może zaakceptować tej ceny. Nie zrywajmy jednak dialogu, skoro stawką jest niepodległość tego kraju. Jak dziś powiedział Pan Milinkiewicz, przyszłość demokracji w tym kraju zależy od tego, czy zachowa on niepodległość.

  Árpád Duka-Zólyomi (PPE-DE). - Köszönöm, Elnök Asszony! Habár a belarusz parlamenti választások az EBESZ szerint nem feleltek meg a tiszta és szabad választások követelményeinek, a jövő heti Miniszterek Tanácsa minden valószínűség szerint zöld utat ad a politikai párbeszédnek. Lukasenko pedig nem csinált semmi különöset. A grúz háború után szabadon engedett három politikai foglyot. Ezzel az EU csupán egyetlen feltételét teljesítette a párbeszéd megkezdéséhez. Nyilvánvaló, hogy a grúz háború után a Nyugatnak szüksége van minden kis lépésre, hogy a poszt-szovjet térségben ellensúlyozni próbálja Moszkva növekvő befolyását. De ha még Lukasenkónak is sikerült a dialógust a saját szája íze szerint folytatni, akkor milyen párbeszédet várunk el Moszkvával?

Brüsszelnek egyenlőre meghatározott teljesítménymérő benchmark rendszer alapján kell párbeszédet kezdeményeznie. Különben az EU ezzel a dialógussal csak veszíthet. Lukasenko ezt a hazai hatalmának bebetonozására, és Moszkva pórázon tartására használja fel, nem a fokozatos politikai liberalizációra. Eközben viszont az EU elveszítheti legnagyobb keleti fegyverét, az imázsát. El kell döntenünk...

  Adrian Severin (PSE). - Madam President, I want to warn against a policy which tends to reward the Belarusian leadership in compensation for decisions of the Russian leadership which we do not like.

It is simply wishful thinking to believe that in this way we can generate a rift between Moscow and Minsk, or change the political orientation of President Lukashenko.

We should also not offer words for the liberation of prisoners who should not have been arrested. Indeed, the European Union must avoid the isolation of Belarus and engage in dialogue with the leadership of the country. To this end, it must put in place a motivating package which should convince the regime, and the ordinary citizens who innocently support it, that the European Union could contribute to improving the life of the Belarusian people.

On the other hand, any opening should be gradual, conditional, mutual and focused on principally bringing profit to society and not to the leadership.

Mr Lukashenko stated that opposition is good in any country but not an opposition supported 100% from abroad. The problem is that the opposition in Belarus could not survive because it is crushed by the regime. Therefore we must not abandon the democratic opposition.

PRESIDENZA DELL'ON. MARIO MAURO
Vicepresidente

  Marian Harkin (ALDE). - Mr President, the visa issue is very important to all Belarusians. But I would like to highlight a specific situation with regard to travel.

The Chernobyl Children’s Project International founded by Adi Roche in Ireland brings approximately 1 000 children from Belarus to Ireland each year for a few weeks for rest, recuperation and, in some cases, ongoing medical interventions. In total, 17 000 children have come since the charity started.

Unfortunately, permission has been withdrawn for the children to come to Ireland, and this has devastated everybody concerned: the children, their host families and so many others. This is such a good project and everybody benefits.

An intergovernmental agreement is being worked on and I hope it will be finalised soon, but in the meantime I know that Ireland is seeking an exemption from the ban.

I would ask the Commission and the Council, perhaps in its informal dialogue, to do all they can to ensure the continuation of this very worthwhile project. I know it is just a small part of the overall situation, but it will make such a positive difference to so many lives.

  Jana Hybášková (PPE-DE). - Vážený pane předsedo, mohli jsme si rýsovat zahraniční politiku, hádali jsme se o jižní dimenzi a východní dimenzi. 21. srpna jsme my, Čechoslováci, oslavili na zahraničním výboře 40. výročí vstupu sovětských vojsk do Československa debatou o Gruzii. Východní dimenze se stala skutečností, nemůžeme od ní utéci, a proto musíme jednat. Politika není koncert, politika je kontext a kontext máme. Proto musíme plně podporovat směřování Běloruska směrem k Evropě, proto plně podporuji návrh rezoluce tak, jak je ustanoven. Bělorusko nesmíme izolovat, Bělorusko nesmíme prohlásit za demokracii. Po Bělorusku jednoznačně musíme chtít zrušení trestu smrti, návrat studentů na univezity, možnost beztrestného návratu těch, kteří odmítli sloužit v běloruských ozbrojených silách, registraci nevládních organizací. A my, co musíme udělat? Musíme naznačit plnění kodaňských kritérií, musíme jednat jako Evropa.

  Józef Pinior (PSE). - Panie Przewodniczący! Przede wszystkim pragnę powitać dzisiaj w Parlamencie Europejskim przedstawicieli białoruskiej opozycji Aleksandra Milinkiewicza oraz pana Kazulina. Bardzo trudno określić w tej chwili politykę Unii Europejskiej w stosunku do Białorusi. Z jednej strony mamy ciągle do czynienia z państwem autorytarnym, z drugiej strony mamy do czynienia z oznakami pewnej ewolucji i pewnych zmian tego systemu skomplikowanej sytuacji międzynarodowej. Polityka Unii Europejskiej powinna w tej chwili być ukierunkowana w sposób całkowity na społeczeństwo białoruskie. Nasuwa się pytanie – kto traci najwięcej na sankcjach? Czy reżim Łukaszenki, czy też społeczeństwo Białorusi? To jest pytanie, na które musimy sobie odpowiedzieć w różnych instytucjach Unii Europejskiej. Bez wątpienia należy w tej chwili spróbować takiej polityki, która określi nasze cele i wywoła efekty działań Unii Europejskiej wobec Białorusi.

  Jas Gawronski (PPE-DE). - Mr President, we are currently receiving conflicting signals from Minsk, and this is already some kind of progress in relation to before, but the recent parliamentary election reinforced the popular Western image of Belarus as a kind of banana republic. On the other hand, the recent release of political dissidents is a welcome development. If it is an attempt by Lukashenko to reach out to the West, let us reward his efforts with our cautious support. But we should be under no illusions about the widespread abuses of human rights and political freedoms in Belarus. Our focus must be the people and civil society of Belarus – a cause that this House has a noble and vital tradition of supporting, even more so after today’s speech by Ingrid Betancourt.

The people of Belarus yearn to take their place in the new Europe. They need to know that we care and that we will not ignore them.

  Libor Rouček (PSE). - Pane předsedající, v Bělorusku došlo v uplynulých týdnech k několika důležitým změnám. Nejvýraznější z nich bylo propuštění politických vězňů, zde přítomného Alexandra Kozulina, Sergeje Parsukjeviče a Andreje Kima. Přesto však průběh parlamentních voleb bohužel neodpovídal mezinárodním demokratickým standardům. Co z toho pro nás plyne? Jsem toho názoru, že Evropská unie by měla v mnohem větší míře než doposud podpořit rozvoj běloruské občanské společnosti, konceptu demokracie a lidských a občanských práv. Jsem toho názoru, že je také třeba zvážit i zvýšení finanční podpory, např. nezávislým sdělovacím prostředkům, nevládním organizacím, nezávislým odborům apod. Součástí podpory běloruské občanské společnosti by mělo být i snížení, případně úplné zrušení poplatků za udělování víz běloruským občanům, a to zvláště mladým lidem a studentům. Jak zde již bylo řečeno, 60 EUR, což je týdenní plat průměrného Bělorusa, to si myslím, že bychom měli zvážit.

  Colm Burke (PPE-DE). - Mr President, I call on the Council and the Commission to urge the Belarus authorities to end their practice of issuing exit visas to their citizens, in particular children and students. Whereas in most instances a visa is required to enter a country, in Belarus one needs a visa in order to leave the country.

I raised the issue of the international travel ban on children from this country with the Belarus opposition leader Alexander Milinkevich during the PPE-DE Group meeting this morning. He told our Group that the Belarus regime has imposed this travel ban as it does not want children to see how the other half lives.

From my own constituency of Ireland South, something like EUR 70 million has been raised and expended in looking after children and improving the conditions in which they live in their orphanages. My colleague Marian Harkin has already referred to the ban here this evening. I understand now that in fact the bilateral agreement between Ireland and Belarus will not be in place until May or June. Therefore I join with her in calling for the exemption to be granted to Ireland so that children can travel for Christmas and get the help and assistance that they require.

  Zita Pleštinská (PPE-DE). - Vážený pán Milinkievič, vážený pán Kazulin, teším sa vašej prítomnosti na dnešnej diskusii o vašej krajine Bielorusku. Vy ste pre mňa nádejou, že Bielorusko bude raz slobodné a demokratické.

Neférové októbrové voľby v Bielorusku znova posilnili Lukašenkov totalitný režim. Zo 110 miest v dolnej komore parlamentu voľby nepriniesli opozícii ani jeden post. Politickí väzni boli síce v auguste prepustení, ale kedykoľvek sa môžu znova ocitnúť vo väzení.

Vážení kolegovia, Lukašenko sa nám drobným vylepšením volebného procesu snaží ukázať, že EÚ už nemá dôvod, aby Bielorusko naďalej zostalo v izolácii. Dobré vzťahy s Minskom by síce pomohli obom stranám, Únia však musí žiadať viac ako len kozmetické úpravy pri zlepšení demokracie. Únia musí žiadať slobodné média v Bielorusku a zapojenie všetkých demokratických síl do procesu riadenia Bieloruska.

  Jean-Pierre Jouyet, président en exercice du Conseil. − Monsieur le Président, la Présidence française accorde une grande attention à tous nos voisins orientaux de l'Union européenne: la Géorgie, l'Ukraine – le sommet du 9 septembre marque une avancée sans précédent dans la relation entre l'Union européenne et l'Ukraine –, la Moldavie – je m'y trouvais il y a deux jours pour discuter de l'avenir de la relation entre l'Union européenne et la Moldavie sous la forme d'un nouvel accord plus ambitieux que l'actuel accord de partenariat et de commerce –, et c'est dans ce contexte que nous examinons de près l'évolution de la Biélorussie.

Nous regrettons, comme vous, que le régime n'ait pas saisi l'occasion des élections du 28 septembre pour témoigner d'une évolution vers les standards démocratiques. Dans le même temps, l'Union s'est félicitée de quelques évolutions positives, notamment la libération des prisonniers politiques. Il doit y avoir un débat entre les ministres des affaires étrangères, lundi à Luxembourg, selon des termes proches de ceux qui ont été employés par les intervenants au cours de ce débat. Notre message, c'est que l'Union est prête à bouger si les autorités de Minsk font des efforts. Il nous faut une approche progressive – c'est-à-dire que les sanctions ne vont pas être levées du jour au lendemain –, conditionnelle –, l'Union va réagir à des gestes positifs du régime – et ciblée sur le bien-être de la société civile, comme l'a indiqué M. Severin.

Je précise que, bien sûr, les enfants et les jeunes étudiants peuvent bénéficier de visas. Cela dépend des ambassades, cela est permis par le régime de Schengen. Nous devons faire pression sur les autorités de Minsk pour que ces visas soient délivrés, mais l'Union européenne n'en est pas responsable. De plus, je signale qu'il y a des avantages spécifiques en ce qui concerne les jeunes, les enfants qui sont proches des frontières en Biélorussie.

L'Union va maintenir son soutien à l'opposition. Je viens moi-même de m'entretenir avec MM. Milinkevich, Kozulin et Protasiewicz et votre Assemblée peut s'honorer d'avoir accordé le prix Sakharov à M. Milinkevich. Je pense que c'est un geste qui honore le Parlement européen. Il est indispensable, comme cela a été dit, que lorsqu'un représentant d'un État membre se rend à Minsk, il ait un entretien avec l'opposition. Nous n'avons donc pas perdu espoir de faire évoluer le régime dans le sens d'une plus grande libéralisation, de manière à ne pas laisser la Biélorussie dans un face-à-face exclusif avec la Russie.

  Charlie McCreevy, Member of the Commission. − Mr President, on the question of whether we are prepared to receive the opposition on Monday on the margins of the GAERC meeting, this is an interesting suggestion. We will look into it and I will pass on the views of the Members to Benita Ferrero-Waldner. However, it is for the Presidency to extend the invitation. If the meeting with the opposition takes place, the Commissioners are of course ready to participate.

On the question of EU assistance to Belarus, assistance focuses on support to civil society and the needs of the population: the combined ENPI resources of EUR 20 million for 2007-2010 to address the needs of the population and democratisation in the broad sense, with the funding from the thematic programme for non-state actors and local authorities and the Instrument for Democracy and Human Rights to support democratisation and civil society in the more narrow sense.

We foresee actions to further the extent of the capacity of NGOs, in particular in the human rights field and independent media. The question was asked about Chernobyl orphans being banned from travel and from stays in Member States. The Commission, together with the heads of missions in Minsk, has raised the issue of Chernobyl orphans with the authorities and we will continue to do so as necessary. In addition the Commission will continue to support the alleviation of the Chernobyl catastrophe.

In conclusion may I say that this vivid debate demonstrates that there is a clear interest in the Belarus issue at this crucial time. Undoubtedly the time has come for making strategic choices on what should be our approach towards Belarus at this complex juncture. I have listened with interest to the views expressed by the Members of Parliament and I understand that, according to some of you, a limited and proportionate suspension of sanctions could be used as a positive lever to press for democratic progress.

We now await the Parliament resolution on Belarus which is due to be adopted tomorrow, and we will take due account of your opinion in our decision which will be taken shortly.

  Presidente. − Comunico di aver ricevuto sei proposte di risoluzione conformemente all'articolo 103, paragrafo 2, del regolamento.

La discussione è chiusa.

La votazione si svolgerà giovedì 9 ottobre 2008.

Dichiarazioni scritte (articolo 142)

  Alessandro Battilocchio (PSE), per iscritto. – I risultati delle elezioni bielorusse si commentano da soli. Era largamente da attendersi un esito tale: l'opposizione finisce schiacciata da una macchina di potere poderosa messa in piedi dal Presidente bielorusso Lukashenko che ha di fatto impedito il regolare svolgimento delle elezioni.

Mi sembra che l'Europa stia facendo, anche stavolta, orecchie da mercante: le voci che denunciano brogli, intimidazioni, violenze e soprusi rimangono finora inascoltate, malgrado gli osservatori internazionali nella loro sostanziale totalità confermino palesi violazioni, distanti anni luce dagli standard democratici richiesti.

Mi attendo una parola più chiara, più netta e una conseguente azione politico-diplomatica da parte dell'Unione europea. Altrimenti evitiamo i soliti proclami, le belle risoluzioni, le dichiarazioni di intenti! Rappresenterebbero soltanto atti ipocriti, espressione di un'Europa che non ha saputo esprimere una posizione autorevole e decisa.

  Adam Bielan (UEN), na piśmie. – Łukaszenko po raz kolejny "ograł" Unie Europejska, która wykazała się naiwnością nie stawiając żadnych warunków wstępnych reżimowi. Łukaszenko okazał się sprytniejszym politykiem, niż się Europie wydawało. Wybory i to, co się działo w kampanii, pokazało, że strategię UE była źle przygotowana. Powinno to uświadomić UE jej naiwność w polityce wschodniej. Na początek Europa potrzebuje konkretnych działań na rzecz wolności obywatelskich ze strony Mińska by kontynuować proces otwarcia na Białoruś.

Niezmiernie ważne jest by Zachód uznał te wybory za farsę, ponieważ nie były to wolne wybory. Jeśli te wybory zostaną uznane, to będziemy kontynuowali grę Łukaszenki z Zachodem, w której to tylko Łukaszenko będzie uzyskiwał dalsze korzyści. Cały czas media nie są wolne jak również nie istnieje wolności zgromadzeń. Od dziesięciu lat nie jest wyjaśniona sprawa tajemniczych zaginięć działaczy politycznych. Wypuszczenie więźniów politycznych, jeszcze niczego w istocie nie zmienia. Po wyborach będą kolejne prześladowania.

Rząd Donalda Tuska nie pokazał do tej pory absolutnie niczego w polityce wschodniej. Z Rosją nie wynegocjowano nic konkretnego, Gruzja została spacyfikowana, Ukraina cały czas oddala się od Europy, a Białoruś wysłannika naszego rządu potraktowała jak powietrze. Uważam, że warto by było wyjaśnić, kto jest autorem tej kompromitującej polityki wschodniej.

  Janusz Lewandowski (PPE-DE), na piśmie. – Szanowny Panie Przewodniczący! Unia Europejska analizuje i koryguje własną politykę wobec Białorusi. Dotychczasowa polityka sankcji i izolacji nie przyniosła oczekiwanych owoców. Nie odmieniła represyjnego charakteru władzy. Nową okolicznością była rosyjska ofensywa w Gruzji, sygnalizująca odnowienie ambicji imperialnych Kremla. Z pewnością zauważona w Mińsku i w innych krajach, które Rosja uważa za swoją sferę wpływów. Próba wykorzystania tej nowej sytuacji przez dyplomację Unii Europejskiej wydaje się zasadna, przy całej świadomości ryzyka dialogu z dyktatorem. Działo się to w porozumieniu z białoruską opozycją. Dodatkową okoliczność stwarzały wybory parlamentarne, jako test dobrej woli ze strony prezydenta Łukaszenki.

Dyplomacja „kija i marchewki” nie przyniosła sukcesu, co jednak nie przekreśla celowości rewidowania polityki wobec Białorusi stosownie do rozwoju sytuacji w tym kraju. Cel jest niezmienny – przeciągnięcie tego europejskiego kraju w sferę demokracji, gospodarki rynkowej i praw człowieka! Jestem przekonany, iż warunkiem koniecznym jest zachowanie niezależności Białorusi, gdyż tylko wtedy urealni się perspektywa demokratyzacji kraju. Scenariusz alternatywny – czyli demokratyzacja kraju wchłoniętego przez rosyjskie imperium – jest historyczną iluzją.

  Marianne Mikko (PSE), kirjalikult. – Kallid kolleegid. Valgevenet on korduvalt nimetatud „viimaseks diktatuuriks Euroopa südames” ja nii on see ka täna. Parlamendivalimised 28. septembril olid lakmuspaberiks. Väga kena, et president Lukašenka vabastas poliitvangid enne valimisi. Ent selge on ka see, et opositsioon sellise lühikese ajaga parlamenti ei pääse. OSCE andis valimistele õiglase hinnangu.

Valgevene kodanikuühiskonna tugevdamise üks olulisi aspekte on Euroopa Liidu viisapoliitika. Kodanikuühiskond peab olema igati kaasatud Valgevene demokratiseerimisse. Et olla aktiivne kodanik, peab inimestel olema avaram maailmavaade. Võimalus saada totalitaarsest riigist välja.

Reisimiseks vajavad valgevenelased viisat. Schengeni viisa saamine on keeruline ja aeganõudev. Vaja on viisa lihtsustamist. Ei tohi karistada rahvast. Kui teeme inimeste liikumise keeruliseks, piirame valgevenelastel osasaamist meie väärtustest ja kultuurist Euroopa Liidus. Me ei taha ju ometi karistada Valgevene kodanikuühiskonda.

On ülim aeg muutusteks. Valgevene inimesed on selle ära teeninud. Ja meie, eurooplaste, asi on neid aidata.

  Αθανάσιος Παφίλης (GUE/NGL), γραπτώς. – Mε προκλητική θρασύτητα και χωρίς κανένα στοιχείο, έστω για πρόσχημα, οι πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν και υπηρετούν την ΕΕ υπέγραψαν κοινό ψήφισμα καταδίκης της κυβέρνησης της Λευκορωσίας για τις εκλογές της 28ης Σεπτεμβρίου. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το προτεινόμενο ψήφισμα πολιτικών δυνάμεων του Ευρωπαϊκού Aριστερού Kόμματος μέσω της GUE/NGL. Είναι προφανές ότι η ΕΕ και τα κόμματα του Ευρωμονόδρομου (NΔ, ΠAΣOK, ΣΥN/ΣΥΡΙZA, ΛAOΣ) συμπαρατάσσονται με τους εκπροσώπους του ιμπεριαλισμού που συσπειρώνονται στην ονομαζόμενη αντιπολίτευση του NATOϊκού υπηρέτη κ. Mιλινκίεβιτς που έλαβε το "εκπληκτικό" ποσοστό του 6% στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές και στις πρόσφατες βουλευτικές δεν εξέλεξε κανέναν βουλευτή.

Tα αποτελέσματα των εκλογών αποτελούν μιαν αποστομωτική απάντηση στους ιμπεριαλιστές της ΕΕ και των HΠA γιατί ο λαός της Λευκορωσίας στηρίζει την πολιτική της κυβέρνησης κατά του NATO και της ΕΕ. Aυτό είναι που εξαγριώνει και εξαχρειώνει τις πολιτικές δυνάμεις του Ευρωμονόδρομου. Aυτή τη φορά, μη έχοντας το πρόσχημα των ονομαζόμενων πολιτικών κρατουμένων οι οποίοι είχαν απελευθερωθεί, ούτε τη δικαιολογία της ισότιμης προβολής των υποψηφίων, την οποία αναγνωρίζουν ότι υπήρχε, με αυθάδη και αυθαίρετο τρόπο χαρακτηρίζουν το νέο κοινοβούλιο ως έχον αμφισβητούμενη δημοκρατική νομιμότητα.

Oι ευρωβουλευτές του KKΕ καταγγέλλουν και τα δύο απαράδεκτα ψηφίσματα και εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στο λαό της Λευκορωσίας στον αγώνα του κατά της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας.

  Toomas Savi (ALDE), in writing. – Recent elections held in Belarus can be described as anything but free and fair. Stalin’s notorious principle that it is not important who receives the votes, but who counts the votes, is still very much respected in Belarus. The votes were mostly counted out of the field of view of the observers, thus the OSCE election observation misson, for example, was compelled not to recognise the elections.

Lukashenka’s hypocrisy in his recent courting of the West is unmistakable. He has made promises on the nature of the elections that he has been unable to keep – the rights of numerous election observers were violated by depriving them of their right to oversee the election procedures fully. We should not disregard this severe breach from the ideals of democratic elections. No European Union sanctions should be lifted before an evident regime transition has commenced.

  Andrzej Jan Szejna (PSE), na pismie. – Stanowisko Rady i Komisji oraz rezolucja Parlamentu Europejskiego wobec sytuacji na Białorusi mają na celu ocenę wyników wyborów parlamentarnych, które odbyły się 28 września, a także ich wpływu na stosunki Unii Europejskiej z Białorusią.

Unia Europejska znalazła się w skomplikowanej sytuacji międzynarodowej.

Z jednej strony, nie ulega wątpliwości, że Białoruś nie dopełniła demokratycznych zobowiązań, z drugiej zaś obserwujemy stopniowe, choć powolne ''topnienie'' autorytaryzmu.

Podczas wyborów można było zaobserwować pewne pozytywne zjawiska zmierzające ku demokratyzacji, jak na przykład uwolnienie więźniów politycznych, zaproszenie niezależnych obserwatorów OBWE i poprawa warunków obserwacji wyborów. Niemniej jednak władze białoruskie nie spełniły wszystkich zobowiązań. Powinny one potwierdzić swoją chęć poprawy współpracy z UE oraz stworzyć lepsze warunki dialogu z Unią. Powinny one podjąć realne działania na szerszą skalę w kierunku demokracji, poszanowania praw człowieka i zasad praworządności.

W pełni popieram wezwanie Komisji i Rady do przeglądu i ewentualnego zawieszenia części środków restrykcyjnych wobec Białorusi. Nie można blokować rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Nałożone przez Unię sankcje (szczególnie te, które dotyczą procedur wizowych oraz kosztów uzyskiwania wiz) uderzają w zwykłych obywateli, a nie we władze państwowe.