Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2008 - Στρασβούργο

20. Δημιουργία συμμαχίας όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος του πλανήτη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των φτωχών αναπτυσσόμενων χωρών που είναι οι πλέον ευάλωτες στις κλιματικές αλλαγές (συνοπτική παρουσίαση)

  Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συνοπτική παρουσίαση της έκθεσης (A6-0366/2008) του κ. Wijkman, εξ ονόματος της Επιτροπή Ανάπτυξης, σχετικά με τη δημιουργία συμμαχίας όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος του πλανήτη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των φτωχών αναπτυσσόμενων χωρών που είναι οι πλέον ευάλωτες στις κλιματικές αλλαγές (2008/2131(INI))

  Anders Wijkman, εισηγητής. − Κύριε Πρόεδρε, η έκθεση αυτή αποτελεί απάντηση στη συμμαχία για την αλλαγή του κλίματος του πλανήτη, η οποία ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς τα τέλη του περασμένου έτους. Βασικά, η συμμαχία για την αλλαγή του κλίματος του πλανήτη αποτελεί μια πολύ καλή πρωτοβουλία. Αποτελεί, πρωτίστως, αναγνώριση του ότι οι φτωχές χώρες θα κινδυνεύσουν σοβαρά από την κλιματική αλλαγή.

Είναι ειρωνεία ότι, μόλις πριν από οκτώ χρόνια, συμφωνήθηκαν οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας στη Νέα Υόρκη. Δεν υπήρχε σχεδόν καμία αναφορά στην κλιματική αλλαγή, αν και ήταν προφανές – από τότε – ότι πολλές φτωχές χώρες θα υπέφεραν πολύ από τις παρενέργειες της κλιματικής αλλαγής.

Ο τρόπος που είμαστε οργανωμένοι, ωστόσο, σε εθνικές οργανώσεις, σε κυβερνήσεις κ.λπ. – η κλιματική αλλαγή στο δρόμο της και η αναπτυξιακή συνεργασία σε άλλο δρόμο – ήταν ήδη πραγματικό εμπόδιο ή κώλυμα για την πλήρη αναγνώριση της απειλής της κλιματικής αλλαγής για την ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας.

Η πρόκληση είναι, ασφαλώς, μεγάλη. Προκειμένου να βοηθήσουμε τις φτωχές χώρες στην προσαρμογή και τη μείωση της επικινδυνότητας και στις προσπάθειες μετριασμού, και για να αναζητήσουμε συνέργειες μεταξύ των δύο, πρέπει να εστιάσουμε συγκεκριμένα στην αποψίλωση και έπειτα, στο τέλος και με τη μεγαλύτερη σημασία, στην εφαρμογή όλων αυτών των ανησυχιών στο πλαίσιο του αναπτυξιακού σχεδιασμού και της μείωσης της φτώχειας.

Είναι κρίσιμο να μην καταλήξουμε με μια σειρά μεμονωμένων σχεδίων προσαρμογής. Πρέπει αντιθέτως να κατευθύνουμε την προσαρμογή και τη μείωση της επικινδυνότητας στην αναπτυξιακή συνεργασία.

Το μεγάλο ερώτημα όταν συζητήσαμε στην Επιτροπή Ανάπτυξης ήταν πώς να το χρηματοδοτήσουμε. Η πρόταση της Επιτροπής αφορά μόνο 60 εκατομμύρια ευρώ. Είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο θα κοστίσει η μείωση της επικινδυνότητας προσαρμογής· κανείς δεν γνωρίζει πόσο θα κοστίσει η τεχνολογική συνεργασία σε επίπεδο μετριασμού. Η Παγκόσμια Τράπεζα, η Oxfam, το UNDP και άλλοι έχουν καταλήξει σε εκτιμήσεις που κυμαίνονται μεταξύ των 10 δις δολαρίων και, θα έλεγα, των 100 δις δολαρίων ανά έτος. Ορισμένα μέτρα δεν χρειάζεται να κοστίσουν περισσότερο: εάν οι στρατηγικές αναπτυξιακού σχεδιασμού και μείωσης της φτώχειας λαμβάνουν υπόψη τις παρενέργειες της κλιματικής αλλαγής από την αρχή, ενδεχομένως δεν θα καταλήξουμε σε αυξημένα κόστη. Αλλά σε πολλούς τομείς γνωρίζουμε ότι θα υπάρξουν επιπλέον κόστη. Οι γεωργικές πρακτικές, η μείωση της επικινδυνότητας για ακραία καιρικά φαινόμενα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, μέτρα για την υγεία: διαλέξτε ό,τι θέλετε.

Το ερώτημα είναι: από πού θα έρθει η επιπλέον χρηματοδότηση; Στην έκθεση κάνουμε μερικές προτάσεις. Μια από αυτές, φυσικά, είναι να χρησιμοποιηθεί μέρος του εισοδήματος από την αναμενόμενη δημοπράτηση των αδειών εκπομπών στο μέλλον. Είναι πολύ σημαντικό με κάποιο τρόπο να προορίσουμε χρηματοδότηση για τις αναπτυσσόμενες χώρες στο πλαίσιο αυτό.

Μια άλλη πρόταση είναι τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία της Επιτροπής και να μην εισάγουν πρωτοβουλίες από μόνα τους. Πρόκειται για ένα νέο τομέα όπου το λογικό είναι να συγκεντρωθούν οι πόροι.

Τέλος, όλα όσα κάνουμε στον τομέα αυτό πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το κλίμα του επόμενου έτους στην Κοπεγχάγη. Η προορατική δράση των χωρών του παραρτήματος 1 – ειδικά της ΕΕ – στον τομέα αυτό είναι κρίσιμη για να επιτευχθεί παγκόσμια συμφωνία.

Η έκθεση για την ανάπτυξη ασχολείται με τα θέματα που αναφέρθηκαν – και πολλά άλλα –μέσα σε πνεύμα υποστήριξης της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με πρωταρχικό στόχο να την ενδυναμώσει, τόσο σε επίπεδο ουσίας όσο και χρηματοδότησης.

  Joe Borg, Μέλος της Επιτροπής. − Κύριε Πρόεδρε, χαιρετίζω την έκθεση του κ. Wijkman και τoν ευχαριστώ για τη συνεχή υποστήριξή του στη συμμαχία για την αλλαγή του κλίματος στο πλανήτη. Συνολικά, πιστεύουμε ότι η έκθεση επισημαίνει τα σωστά θέματα και εντοπίζει τις καταλυτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει στην παρούσα φάση η διεθνής κοινότητα στην παροχή στήριξης αναφορικά με το μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή των αναπτυσσόμενων χωρών. Εκτιμούμε, ιδιαίτερα, τις προτάσεις της έκθεσης, πρωτίστως την ανάπτυξη της συμμαχίας για την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη σε ένα κέντρο συμψηφισμού των πρωτοβουλιών των κρατών μελών. Συμφωνούμε ότι οι παρούσες προσπάθειες για τη βοήθεια των αναπτυσσόμενων χωρών στο σημαντικό αυτό τομέα είναι αποσπασματικές και όχι καλά συντονισμένες και δεν ανταποκρίνονται στις αρχές του Παρισιού σχετικά με την αποτελεσματικότητα της βοήθειας, τις οποίες έχουν συνυπογράψει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Δεύτερον, η πρόταση να τεθεί ένας μακροπρόθεσμος χρηματοδοτικός στόχος για τη συμμαχία για την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη (GCCA). Είναι νευραλγικό, ωστόσο, τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν πλήρως με την πρωτοβουλία αυτή και να προβούν σε αυξημένες δεσμεύσεις ΕΑΒ και σε καινοτόμες πηγές χρηματοδότησης που θα διατίθενται για την GCCA. Ο χρηματοδοτικός στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μόνο δεν θα είχε νόημα.

Τέλος, η πρόταση να διατεθεί μέρος των αναμενόμενων εισοδημάτων από τη δημοπράτηση των αδειών εκπομπών μέσα στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων στην ΕΕ για χρηματοδότηση της GCCA και άλλων μέτρων για την κλιματική αλλαγή στις αναπτυσσόμενες χώρες. Χρειαζόμαστε – ειδικά στο τρέχον πλαίσιο – συνεχή στήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην πραγματοποίηση των εν λόγω προτάσεων, ιδιαιτέρως μέσω της δέσμευσης όσων λαμβάνουν τις αποφάσεις σε επίπεδο κρατών μελών.

Η έκθεση επισημαίνει μια σειρά σημείων για περαιτέρω διευκρίνιση από την Επιτροπή, που θα απαντούσε ιδιαιτέρως στη ξεχωριστή προστιθέμενη αξία της GCCA. Συνολικά, η GCCA θεωρείται καταλυτικό συστατικό στοιχείο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή. Παραδοσιακά, η πολιτική αυτή εστίαζε στο μετριασμό εντός και εκτός της Ένωσης. Η διαδικασία Πράσινης Βίβλου/Λευκής Βίβλου ασχολείται τώρα πρωταρχικά με την προσαρμογή μέσα στην Ένωση. Η GCCA αντιπροσωπεύει την εξωτερική διάσταση των προσπαθειών προσαρμογής μας. Εξάλλου, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα χρειάζεται να καταλήξει στη σύναψη συμφωνίας για την αλλαγή του κλίματος του πλανήτη στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβριο του 2009, ώστε να αποφευχθεί το χάσμα μεταξύ του Πρωτοκόλλου του Κιότο και της επόμενης συμφωνίας. Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα εισέλθουν στη συμφωνία μόνο εάν η προσαρμογή εξεταστεί συγκεκριμένα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επίσης να αναλάβει τον ηγετικό της ρόλο στο πλαίσιο αυτό, και η GCCA αποτελεί το όχημα για να καταδείξουμε τη δέσμευσή μας.

Η έκθεση του κ. Wijkman θα μπορούσε να αναφέρεται περισσότερο σε αυτή την επιτακτική πολιτική ανάγκη. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής αναπτυξιακής βοήθειας. Η κλιματική αλλαγή, ασφαλώς, αποτελεί απειλή για την ανάπτυξη. Η GCCA αποσκοπεί στο να τοποθετήσει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σταθερά μέσα στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ.

Τέλος, η GCCA θα επιθυμούσε να χρησιμοποιεί διάφορα μέσα για την ανάπτυξη της σχετικής με την κλιματική αλλαγή βοήθειας, πέρα από τη χρηματοδότηση σχεδιασμών και προς την κατεύθυνση προσεγγίσεων ανά πρόγραμμα. Πιστεύουμε ότι η προσαρμοστικότητα στην κλιματική αλλαγή μπορεί να οικοδομηθεί αποτελεσματικά μόνο με αυτό τον τρόπο. Η Επιτροπή έχει ήδη εισέλθει στο στάδιο της αρχικής εφαρμογής της συμμαχίας για την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη. Στο πλαίσιο αυτό, αποδίδει την πρέπουσα προσοχή στις προτάσεις της έκθεσης, ειδικά όσον αφορά τη στενή ανάμειξη αντιπροσώπων χωρών εταίρων και το στενό συντονισμό με άλλες σχετικές διετείς και πολυετείς, πολυμερείς πρωτοβουλίες.

Τέλος, η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη για καλύτερη ένταξη των δράσεων για την κλιματική αλλαγή στα δικά της προγράμματα βοήθειας, σε στενό συντονισμό με τις χώρες εταίρους και τους αναπτυξιακούς εταίρους σε επίπεδο χωρών. Η συνεχής δουλειά στον ΟΟΣΑ για την ανάπτυξη κατευθύνσεων για την ένταξη της προσαρμογής στην αναπτυξιακή συνεργασία, θα μας βοηθήσει στις προσπάθειες αυτές.

  Πρόεδρος. − Ολοκληρώνεται αυτό το θέμα συζήτησης.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τρίτη.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Mihaela Popa (PPE-DE), γραπτώς. – (RO) Η πρωτοβουλία αυτή δικαιολογείται στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στις αναπτυσσόμενες χώρες και από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος παγκοσμίως χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό για εμάς να αποφύγουμε την αναπαραγωγή των πρωτοβουλιών σχετικά με τις αναπτυσσόμενες χώρες που έχουμε εφαρμόσει σε κοινοτικό επίπεδο ή επίπεδο κρατών μελών.

Πιστεύω ότι είναι ζωτικό η μέριμνα για την κλιματική αλλαγή να μην αποτελεί μια μεμονωμένη δέσμευση, αλλά να λάβουμε υπόψη τη σημασία της προληπτικής δράσης σε όλα τα μέτρα που υιοθετεί η ΕΕ, ειδικά σε όσα σχετίζονται με αναπτυξιακή βοήθεια.

Τέλος αλλά εξίσου σημαντικό, πιστεύω ότι η προληπτική δράση πρέπει να γίνει προτεραιότητα, περισσότερο από ότι οι δράσεις που αφορούν ανθρωπιστικές κρίσεις, δεδομένου ότι τα κόστη της ανασυγκρότησης είναι πολύ υψηλότερα στον απόηχο καταστροφών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιδείξει όχι μόνο αλληλεγγύη αλλά και υπευθυνότητα απέναντι σε άλλες περιοχές του κόσμου, γεγονός που καθιστά τη συμμαχία για την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

  Pierre Schapira (PSE), γραπτώς. – (FR) Η συμμαχία για την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη πρέπει να γίνει ένας αποτελεσματικός μηχανισμός που θα επιτρέπει στις φτωχότερες χώρες να προσαρμόζονται στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής, της οποίας είναι τα πρώτα θύματα.

Μέσω της Σοσιαλιστικής Ομάδας στις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που υποβλήθηκαν σε επίπεδο επιτροπής, κατέστη δυνατή η βελτίωση της θαυμάσιας δουλειάς του εισηγητή.

Αναφορικά με τη χρηματοδότηση της συμμαχίας, το PSE συμφωνεί με τον εισηγητή ότι το χαμηλό επίπεδο του ετήσιου ποσού που ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αξιοθρήνητο.

Θεωρούμε επίσης αξιοθρήνητη τη σχεδόν συστηματική προσφυγή στο ΕΤΑ για τη χρηματοδότηση νέων πρωτοβουλιών όπως η συμμαχία. Η χρήση αυτή έπρεπε να ελέγχεται αυστηρά, ώστε να διασφαλίζεται ότι πράγματι χρηματοδοτεί αναπτυξιακές δράσεις, και ότι περιορίζεται στο πρώτο έτος της λειτουργίας της συμμαχίας. Η Επιτροπή πρέπει επομένως να συμμορφωθεί αναλαμβάνοντας να βρει επιπλέον κεφάλαια για τη συμμαχία.

Το PSE εξέφρασε επίσης τη στήριξή του για την καθιέρωση στενής σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της τρέχουσας επισιτιστικής κρίσης. Η συμμαχία πρέπει να προωθήσει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες στο εν λόγω μέτωπο, όπως τη δημιουργία πράσινων ζωνών γύρω από πόλεις στο νότο προκειμένου να προωθηθεί η τροφοπαραγωγική γεωργία.

Τέλος, ζητήσαμε να καταρτιστούν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια σχετικά με την παραγωγή βιοκαυσίμων, και να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια πριν προωθηθεί η εξαγωγική γεωργία.