Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 20 października 2008 r. - Strasburg

21. Zarządzanie i partnerstwo na poziomie krajowym i regionalnym i podstawy dla projektów w dziedzinie polityki regionalnej (krótka prezentacja)

  Przewodniczący. − Kolejnym punktem porządku dziennego jest krótka prezentacja sprawozdania sporządzonego przez Jean Marie Beaupuy’a w imieniu Komisji Rozwoju Regionalnego w sprawie zarządzania i partnerstwa na poziomie krajowym i regionalnym i podstawy dla projektów w dziedzinie polityki regionalnej (2008/2064(INI)) (A6-0356/2008).

  Jean Marie Beaupuy, sprawozdawca. − (FR) Panie przewodniczący, panie komisarzu, panie i panowie! Muszę państwu powiedzieć, że miałem ogromną przyjemność osobiście zastosować zasady zarządzania w trakcie przygotowywania przedmiotowego sprawozdania wspólnie z różnymi zainteresowanymi podmiotami.

Ponadto wartość tej metody pracy ukazała się w trakcie przygotowywania sprawozdania, ponieważ umożliwiła mi wzięcie pod uwagę niemal wszystkich propozycji, złożonych przez moich kolegów posłów, a w dniu 9 września znalazło to odzwierciedlenie w jednomyślnym głosowaniu w Komisji Rozwoju Regionalnego.

Jednakże ten konsensus byłby pozbawiony znaczenia, gdyby nie nabrał konkretnego kształtu w tekście, który jest zarówno rzeczowy, jak i spójny, co państwu za chwilę udowodnię. Z tego względu chciałbym wyrazić swoje serdeczne podziękowania dla wszystkich kolegów i koleżanek, którzy wzięli udział w przygotowywaniu tego sprawozdania, a szczególnie kontrsprawozdawcom, którzy bardzo chcieliby być obecni dzisiejszego wieczora, aby okazać swoje zaangażowanie.

Panie komisarzu! Moje podziękowania kieruję oczywiście również do organów Komisji, i byłbym wdzięczny, gdyby je pan przekazał, ponieważ współpraca z nimi była konstruktywna i przyjemna.

Podziękuję również Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz jego sprawozdawcy, panu van Ierselowi, Komitetowi Regionów, panu Kisyovowi, oraz wielu jednostkom, które również miały w tym udział.

Zatem czego dotyczą zarządzanie i partnerstwo? Cóż, powinniśmy sporządzić sprawozdanie z inicjatywy własnej w tej sprawie, ponieważ „zarządzanie” i „partnerstwo” to terminy używane codziennie. Trzeba jedynie sięgnąć do gazet czy sprawozdań i zawsze natrafi się na te definicje.

Panie komisarzu! Jest czas na słowa i jest czas na czyny. Jest czas na określanie celów i jest czas na zapewnianie sobie środków ich realizacji. Już od kilku lat ciągle słyszymy tę samą śpiewkę, że konieczne jest usprawnienie zarządzania. Uwzględniliśmy to w naszych uregulowaniach − było to przedmiotem naszych debat − ale nie udało się osiągnąć wielkiego postępu. Co faktycznie dzieje się, skoro – jak widzimy – podejście zintegrowane pojawia się w wielu sprawozdaniach, sporządzanych przez Komisję i Parlament?

Czy nasza polityka europejska w dziedzinach transportu, środowiska i rozwoju regionalnego faktycznie wzajemnie się uwzględnia? Gdzie jest to zintegrowane podejście, które chcielibyśmy ujrzeć? Każda polityka ma odrębny budżet, podlega odrębnemu ministrowi, odrębnemu komisarzowi i ma własny harmonogram. Możemy również zauważyć, na przykład w odniesieniu do funduszy strukturalnych, że EFRR, EFS i EFRROW są na szczeblu lokalnym realizowane oddzielnie.

Panie komisarzu! Wykonując wspólnie z kolegami swoje obowiązki, wie pan, że wszyscy uważamy, iż realizacja celów lizbońskich jest bardzo ważna. Jeżeli będziemy jednak nadal działać w taki sposób, z tak rozdrobnionym podejściem na szczeblu lokalnym, to czy uważa pan, że uda się nam osiągnąć sukces? Czy wierzy pan, że organizacja, bez względu na to, jak bardzo jest potężna i zdeterminowana, może odnieść sukces, jeżeli dopuści do stosowania w praktyce zasady „każdy na własną rękę”?

Dzisiaj nadszedł czas, aby różne zainteresowane podmioty prywatne i publiczne skoncentrowały nasze umiejętności, budżety i harmonogramy, kiedy działamy na rzecz tej samej sprawy w tym samym rejonie geograficznym. W moim sprawozdaniu wskazuje się na 37 konkretnych działań, których celem jest realizacja tego zamierzenia. Nie mam zamiaru ich wymieniać, a jedynie podkreślić trzy najważniejsze kwestie.

Pierwsza uwaga dotyczy udostępnienia różnym zainteresowanym podmiotom, prywatnym bądź publicznym, jednostkom bądź organizacjom, środków służących wdrożeniu takiego zarządzania. Pierwszym punktem, co podkreśliłem wobec pana koleżanki, pani Danuty Hübner, jest opracowanie praktycznych wskazówek dotyczących zarządzania. Nie będziemy już dyskutować o abstrakcyjnych przesłaniach – to muszą być wskazówki praktyczne.

Druga uwaga dotyczy szkolenia wybranych przedstawicieli w ramach programu Erasmus. Nasi przedstawiciele, wybrani na szczeblu lokalnym i regionalnym, powinni stanowić prawdziwą siłę napędową zmian w tym nowym sposobie zarządzania regionów. Ponadto – i to drugi kluczowy element – nasze instytucje europejskie i krajowe muszą stanowić przykład. Właśnie z tego względu opowiadam się w moim sprawozdaniu za dorocznym spotkaniem ministrów odpowiedzialnych w Radzie za politykę spójności. Panie komisarzu! Jak pan sam wie, istnieją również różnice pomiędzy poszczególnymi komisarzami i dyrekcjami generalnymi. Musimy prowadzić efektywniejszą pracę międzywydziałową. Jeżeli idzie o Komitet Regionów, przewidział on moje wnioski, ponieważ dwa tygodnie temu zareagował na nasze propozycje.

Po trzecie, panie komisarzu, oczywiście konieczne będzie wprowadzenie wiążących procedur. Ponieważ mój czas już się skończył, nie będę mógł odnieść się do nich bardziej szczegółowo; proszę jednak zauważyć, że oczekujemy, iż Komisja stanie teraz na czele tej rewolucji w obecnych praktykach. Musimy przejść od słów do czynów. Ja i moi koledzy, którzy pracowali nad tym tekstem, oczekujemy, że Komisja podejmie szybkie i skuteczne decyzje.

  Joe Borg, komisarz. − Panie przewodniczący! W imieniu Komisji chciałbym podziękować panu Beaupuy za jego sprawozdanie w sprawie zarządzania i partnerstwa w dziedzinie polityki regionalnej, ponieważ partnerstwo i zarządzanie są faktycznie kluczowymi zasadami polityki spójności.

W sprawozdaniu pana Beaupuy zawarto wiele zaleceń oraz opowiedziano się w szczególności za koniecznością wzmocnienia podejścia zintegrowanego, potrzebą większej decentralizacji w polityce spójności oraz potrzebą pełnego uznania i zaangażowania różnych partnerów w programy polityki regionalnej, zwłaszcza władz lokalnych i miejskich.

W sprawozdaniu proponuje się również wypracowanie narzędzi wzmocnienia partnerstwa i nowego zarządzania. Mogę zapewnić pana Beaupuy, że główne przesłania przedmiotowego sprawozdania są zgodne z tym, czego broni i co wspiera Komisja. Praktyka pokazała, że zdolność do zawierania rzeczywistego partnerstwa jest często warunkiem odniesienia sukcesu i skuteczności programów, wspieranych przez fundusze strukturalne i spójności.

To właśnie z tego względu w każdym okresie programowania utrzymywano i wzmacniano tę zasadę poprzez rozszerzanie składu takiego partnerstwa i rozszerzanie zakresu jego działania.

Dzięki połączonym wysiłkom Komisji i Parlamentu oraz presji ze strony społeczeństwa obywatelskiego w uregulowaniach z 2006 roku, dotyczących obecnego okresu, poszliśmy krok dalej i uwzględniliśmy, po raz pierwszy w sposób wyraźny, nowych partnerów wywodzących się ze społeczeństwa obywatelskiego.

Mechanizmy przekazywania były przedmiotem dyskusji w trakcie negocjowania każdych narodowych ram odniesienia na lata 2007−2013, a Komisja dążyła do ich ulepszenia w celu zmniejszenia stopnia ich instytucjonalizacji. Nadal istnieją ważne różnice między państwami członkowskimi i regionami, ale ogólnie udało się osiągnąć znaczną poprawę w zakresie stosowania zasady partnerstwa. Na przykład w Polsce dialog ze społeczeństwem obywatelskim, a szczególnie z organizacjami pozarządowymi, udało się poprawić dzięki wymogom polityki spójności.

Z biegiem czasu polityka spójności zaowocowała potężnym systemem zarządzania wielostronnego, obejmującym ogromną liczbę partnerów, zarówno w wymiarze poziomym, jak i pionowym. Ponieważ złoty środek nie istnieje, większe zaangażowanie władz regionalnych i lokalnych, jak również wszystkich właściwych zainteresowanych podmiotów, w procesie kształtowania, wdrażania i oceny działań, zgodnie z systemem dostosowanym do zespołu i oczywiście do regionu, ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia skuteczności polityki. Mimo to należy przyznać, że nadal wiele pozostaje do zrobienia, jeżeli chcemy osiągnąć rzeczywiste i aktywne partnerstwo i zarządzanie, nie tylko w procesie przygotowań i negocjacji, ale również na innych etapach funkcjonowania programów operacyjnych, czyli wdrażania, monitorowania i oceny. Mogę poinformować pana Beaupuy, że aby uzyskać jasny przegląd obecnej sytuacji i praktyk, służby pani komisarz Hübner pracują obecnie nad analizą zarządzania regionalnego w kontekście globalizacji. Powinniśmy dzięki niej uzyskać istotne informacje dotyczące tego, czy wskazówki, o których wspominał pan Beaupuy w swoim sprawozdaniu, będą w tej sprawie przydatne.

Komisja trwa również w przekonaniu, że konieczne jest uproszczenie polityki spójności, zapewnienie, że będzie ona miała wartość dodaną dla rozwoju regionalnego, a jednocześnie będzie bliższa obywatelom europejskim. Komisja zgadza się, że konieczne jest zapewnienie zintegrowanego podejścia polityki w różnych dziedzinach w danym regionie, jeżeli chcemy osiągnąć lepsze rezultaty. Musimy pogłębić naszą refleksję nad tym − z jednej strony − w jaki sposób obecnie wdraża się i koordynuje fundusze spójności, a z drugiej – w jaki sposób ukształtować je w kolejnym okresie programowania po 2013 roku, aby zachować rzeczywiście spójny, strategiczny rozwój na szczeblu regionalnym. Rzeczywiście, w ramach naszych konsultacji publicznych nad przyszłą polityką, ta obawa była wyrażana wielokrotnie.

Wśród wymienionych w sprawozdaniu narzędzi, służących usprawnieniu nowego zarządzania, pojawiła się sugestia ustanowienia programu Erasmus dla przedstawicieli lokalnych. Komisja uczyni, co w jej mocy, by wdrożyć tę interesującą koncepcję, chociaż jej realizacja może być trudna, jeżeli zostanie ona zakwalifikowana jako projekt pilotażowy przez władze budżetowe.

Komisja uważa, że oprócz przesłanek polityki spójności, które są i powinny pozostać głównym filarem realizacji nowych celów zrównoważonego rozwoju, oraz w celu wsparcia regionów w walce z nadchodzącymi wyzwaniami globalnymi, które w coraz większym stopniu będą wpływać na ich rozwój, wszyscy powinniśmy w dalszym ciągu wzmacniać mechanizmy przekazywania polityki spójności, opierające się na zasadach zintegrowanego podejścia, partnerstwa i zarządzania wielostronnego.

Komisja jest przekonana, że sprawozdanie pana Beaupuy oraz wsparcie Parlamentu zdecydowanie pomoże poprawić sytuację.

  Przewodniczący. − To podsumowuje punkt obrad.

Głosowanie odbędzie się we wtorek, 21 października 2008 r.

Oświadczenia pisemne (art. 142 Regulaminu)

  Bairbre de Brún (GUE/NGL), na piśmie. – (GA) Z ogromnym zadowoleniem przyjmuję to doskonałe sprawozdanie w sprawie zarządzania i partnerstwa, sporządzone przez pana Beaupuy.

Szkoda, że przy wydawaniu środków z funduszy strukturalnych nie zawsze przestrzega się zasady partnerstwa. Mimo to w Irlandii Północnej byłam świadkiem bardzo dobrych przykładów tego, w jaki sposób powinno funkcjonować partnerstwo, i widziałam wynikające z niego korzyści, kiedy jest ono właściwie realizowane.

Z zadowoleniem przyjmuję również zawarte w przedmiotowym sprawozdaniu wezwanie do ściślejszej współpracy i kontaktów między władzami lokalnymi i regionalnymi oraz innymi szczeblami zarządzania, w szczególności z Komisją Europejską. Zgromadzenie Irlandii Północnej musi opierać się na powiązaniach już ustanowionych przez Komisję Europejską. Dotyczy to w szczególności prac zespołu zadaniowego, utworzonego przez przewodniczącego Komisji Europejskiej, pana Barroso.

Zgromadzenie Irlandii Północnej i nasze wspólnoty lokalne są przygotowane do odegrania znaczniejszej roli we wdrażaniu programów UE na szczeblu lokalnym. W przedmiotowym sprawozdaniu wskazuje się, w jaki sposób można im to umożliwić.

  Rumiana Jeleva (PPE-DE) , na piśmie. – (BG) Przede wszystkim chciałabym pogratulować panu Beaupuy jego doskonałego sprawozdania. Jako kontrsprawozdawczyni z ramienia grupy PPE-DE głosowałam za przyjęciem przedmiotowego sprawozdania, wspierającego dobre zarządzanie i partnerstwo w polityce regionalnej.

Chciałabym skorzystać z tej okazji i przypomnieć państwu, że w lipcu, po krytycznym sprawozdaniu Komisji w sprawie Bułgarii, zawieszono finansowanie w ramach trzech programów przedakcesyjnych – PHARE, ISPA i SAPARD. Jednocześnie wdrożono procedury, umożliwiające rozpoczęcie finansowania programów operacyjnych ze środków funduszy strukturalnych i spójności. Postawiło to mój kraj w bardzo trudnej sytuacji. Chciałabym wykorzystać przyjęcie przedmiotowego sprawozdania do wyrażenia nadziei, że zamrożone fundusze dla Bułgarii zostaną odmrożone, a obywatele bułgarscy będą mogli odnieść pełne korzyści, wynikające z członkostwa ich kraju w Unii Europejskiej.

Zgodnie z wezwaniem, które w sprawozdaniu kieruje się do państw członkowskich, chciałabym zaapelować o wzmocnienie procesu decentralizacji na rzecz wdrażania polityki regionalnej w Bułgarii, aby zapewnić funkcjonowanie systemu zarządzania na wielu szczeblach w możliwie najskuteczniejszy sposób na podstawie zasad partnerstwa i pomocniczości.

Dziękuję za uwagę.

  Grażyna Staniszewska (ALDE), na piśmie. – (PL) Szanowni państwo! Przy wdrażaniu polityki regionalnej nie można zapominać o zasadzie partnerstwa na wszystkich szczeblach zarządzania. Jest to istotne szczególnie z punktu widzenia efektywności. Władze krajowe i regionalne muszą dążyć do włączenia, zaangażowania mieszkańców regionów tak w proces projektowania zmian, jak wdrażanie, a potem kontrolę wykorzystania funduszy strukturalnych, jeżeli chcą uzyskać pełną mobilizację społeczeństwa. Brak utożsamiania się z celami regionu zawsze prowadzi do kontestacji i blokowania działań, a co za tym idzie do wielu opóźnień.

Autentyczne, niepozorowane, partnerstwo niezbędne jest także z punktu widzenia wspólnoty europejskiej, bo tylko dzięki niemu do obywateli może dotrzeć informacja o istocie działań Unii Europejskiej. Partnerstwo jest konieczne, ale także kosztuje i dlatego niezbędne jest, aby przeznaczyć na ten cel 2-3% z funduszy strukturalnych. Obecnie obowiązująca zasada dobrowolności nie przynosi efektów. Jeżeli regiony nie muszą wydać pieniędzy na organizację spotkań, warsztatów czy proces oceny wdrażania, to ich nie wydają. A zasada partnerstwa najczęściej sprowadza się do przesłania projektu pocztą, czasem z tygodniowym okresem czasu na uwagi.

Sądzę, że warto poświęcić znacznie więcej uwagi temu problemowi, jeżeli chcemy, aby Europa stała się wspólnotą aktywnych, świadomych i współdziałających obywateli.