Stenograma dezbaterilor

Miercuri, 22 octombrie 2008 - Strasbourg

14. Comemorarea Holodomor, marea foamete în Ucraina (1932-1933) (dezbatere)

  Πρόεδρος. - Το επόμενο σημείο της ημερήσιας διάταξης είναι η δήλωση της Επιτροπής σχετικά με τον εορτασμό της μνήμης του Ουκρανικού Λιμού "Holodomor" (1932-1933).

Με την ευκαιρία, θα ήθελα να καλωσορίσω στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια αντιπροσωπεία από την Ουκρανία υπό τον Πρέσβη, κύριο Χεζεμλόβιτς.

(Χειροκροτήματα)

  Antonio Tajani, Vicepresidente della Commissione.−Signora Presidente, onorevoli parlamentari, sono lieto di poter intervenire in questo dibattito che ha come obiettivo quello di commemorare la grande carestia del 1932 e 1933, che è stata una delle grandi tragedie del XX secolo. Dopo molti anni di silenzio, le testimonianze di quella sofferenza si impongono alla nostra attenzione accanto ai racconti di tanti sopravvissuti che in quel terribile evento si sono trovati coinvolti.

È fondamentale che non si dimentichi ciò che è accaduto nell'Holodomor. La storia della grande carestia illustra non soltanto la tragedia del popolo ucraino ma ci rammenta ancora una volta di cosa gli esseri umani siano capaciti. L'Holodomor ci insegna però anche qualche cosa di importante: il sacrificio di tanti morti non è stato vano. Quel sacrificio ci ricorda che non bisogna mai accettare che alcuno Stato assoggetti singoli individui, quale che sia la causa o la finalità per cui ciò accade. Questa funesta carestia ha messo in evidenza la superiorità di uno Stato costituzionale rispetto a uno in cui non sia ammessa alcuna forma di dissenso. Tragedie come l'Holodomor avvengono solo in quelle società umane che calpestano i diritti dei cittadini, lo stato di diritto e i principi democratici.

L'Unione europea è sorta sulle ceneri della guerra e di varie esperienze totalitarie, di quelle dittature che hanno ferito profondamente la storia dell'Europa e del mondo intero. Però da quelle stesse tragedie e catastrofi sono scaturite, hanno preso forma le democrazie dell'Europa e, negli ultimi cinquant'anni, si è costruita su quelle rovine una stagione di pace che abbiamo il dovere di difendere, di trasportare al di là dei confini dell'Unione: cinquant'anni di pace che sono stati il successo più importante di un'Europa unita.

Oggi l'Ucraina è cambiata a sua volta. In questo paese indipendente, membro del Consiglio d'Europa e firmatario della Convenzione europea sui diritti dell'uomo, nonché di numerosi altri strumenti internazionali per la salvaguardia di questi diritti fondamentali, l'Ucraina ha un'opportunità straordinaria per attestarsi, per rinforzarsi come Stato democratico che rispetti i diritti dell'uomo e lo stato di diritto. Si tratta certamente di un compito ambizioso e difficile. Abbiamo visto quante traversie, quante lotte politiche hanno segnato gli ultimi anni della storia di questo paese, che si è rafforzato nella sua democrazia.

Occorre in questo momento storico che tutti quanti sosteniamo, incoraggiamo, con il nostro appoggio politico, l'indipendenza della magistratura. È importante che si continui a contrastare la corruzione e a tener conto dell'esito delle recenti consultazioni elettorali affinché siano rispettati i principi democratici. Né va tralasciata in quel paese la salvaguardia dei più deboli e degli emarginati quali che siano le loro razze, etnia o religione o ancora il loro orientamento sessuale o lo stato di salute.

L'Unione europea continuerà a sostenere l'Ucraina in questi importanti sforzi. Al tempo stesso continueremo a lavorare al fianco dei nostri partner ucraini per incrementare la prosperità di tutti i cittadini di quella nazione, aprendo nuovi mercati e accrescendo le prospettive per le attività economiche e per gli investimenti, oltre ad intensificare i contatti tra i nostri cittadini.

Voglio aggiungere, come Commissario ai trasporti, che anche per quanto riguarda le reti transeuropee, noi dobbiamo ricordare che esse non possono servire soltanto a rinforzare il nostro mercato interno ma sono anche uno strumento per allargare i confini dell'Europa, per aprire l'Europa verso nuovi orizzonti, per rinforzare il collegamento tra paesi confinanti con l'Unione europea, tra pesi vicini e amici, qual è l'Ucraina.

Per le vittime dell'Holomodor non può esistere tributo migliore della creazione di un'Ucraina prospera, stabile e democratica, fondata su solide istituzioni e su una società civile impegnata. Soltanto se si raggiungerà questo obiettivo il sacrificio di quelle tante vittime innocenti non sarà stato vano.

  Charles Tannock, on behalf of the PPE-DE Group.–Madam President, the European Union is founded on reconciliation: the belief that we can create a better future by acknowledging our past in all its brutality.

Germany has rightly confronted and sought to atone for the unspeakable horrors of the Nazi era and the Holocaust. The newer Member States of our Union are finding their own ways to seek truth and reconciliation through a frank and uncompromising analysis of their Communist totalitarian past.But some countries still seek to hide from their history. Turkey, for example, in my view still denies the genocide perpetrated on the Armenians and the Assyrians under cover of World War I. Russia has also struggled to come to terms with the brutality of Stalin’s Communist dictatorship.

The purpose of this resolution tonight is to express our horror at the Holodomor, the period of deliberately engineered famine in 1932-1933. The resolution reflects our determination to remember its millions of victims, some of whom are still alive today to tell their gruesome tale. Their evidence is vitally important, because soon they will all have gone. Only by reminding ourselves of such heinous crimes against humanity can we try to ensure they never happen again. This resolution does not contain the word ‘genocide’, because other political groups in this House do not think the strict definition of that term should be applied to the Holodomor. After all, it was only after the Second World War that the Genocide Convention was actually established. But also, perhaps – and perhaps more regrettably, in my view – because of a fear of offending modern-day Russia.

But none of us wish to belittle the unimaginable suffering inflicted upon Ukraine. No word or words can properly describe the atrocity of the Holodomor. What is important is not so much the text that we use but the sentiment that we are trying to express in our resolution – solidarity with Ukraine on the 75th anniversary of the massacres perpetrated on its long-suffering people.

One lesson that history teaches us is the importance of robust international law and judicial structures, which are now extant, if the authors of such misery are ever to be punished. Nuremberg was the start of that long, drawn-out process. The war crimes court for the former Yugoslavia, which is soon to try Radovan Karadzić, shows that these principles are as important today as ever. Yesterday this House voiced its strong support for bringing the leader of the Lord’s Resistance Army in Uganda, Joseph Kony, before the International Criminal Court. Tyrants, wherever they are – in this case it is Joseph Stalin we are debating tonight – bent on mass murder and destruction, should have no sanctuary anywhere.

Ukraine has borne much grief throughout its history, and I do hope now that the next stage in that glorious history involves Ukraine rightly taking its place, in the not-too-distant future, as a full member of the European Union. After the crisis in Georgia there can be no doubt that many Russian nationalists are not happy about, for instance, Ukrainian sovereignty over Crimea.But I am sure that, if we all stand together in solidarity with the Ukrainian people, one day it will take its place in the European family of nations.

  Adrian Severin, on behalf of the PSE Group.–Madam President, this is a very special debate. As a political body, the European Parliament is asked to legislate and to provide executive decision-makers with political guidance for properly coping with the challenges, opportunities and dangers of our present times. In other words, we are history-builders and not historians. We are not asked to judge the past, but to build the present, and are supposed to be judged by the future.

Therefore, the Socialist Group reluctantly accepted to subscribe to a resolution which apparently aims to establish a historical truth about a tragic event that took place in Ukraine in the past.

We did that, however, because we understood that solidarity with the Ukrainian people and their sufferings could mobilise Ukrainians in their efforts to unite their country, to democratise it, modernise it and bring it inside its natural family which is the European Union. At the same time, we understood that if the tragedies and crimes of the past are forgotten, the danger of their being repeated is overwhelming. Historical condemnation of crimes cannotprovide reparation for the victims thereof or their heirs, but it is moral compensation. Moreover, it is an intellectual and political guarantee against repetition of the crimes and resurrection of the bad instincts that lay at their origin.

By condemning old totalitarian crimes, we not only shame the criminals of the past, but also those who might think to apply the same criminal methods in the future. Awareness that impunity is impossible might very well stop them doing so.

We must proclaim today that there is no state rationale, no social objective and no ideological principle that can excuse a crime such as the Holodomor, the artificial famine which caused so much suffering for so many innocent people in a crazy attempt to destroy the moral dignity, national pride and biological existence of the great Ukrainian people.

At the same time, while condemning the crimes, expressing solidarity with the victims, and denouncing this attempt to destroy a whole people, we cannot put the blame for those crimes on another people.

The Holodomor was the product of a totalitarian political regime. All the peoples that were subject to that regime were victims of various similar crimes and hardships. The discussion today should not only remind us that we must always stay united against totalitarianism, but also that the present Ukrainian generation, on behalf and in the memory of the Holodomor victims, must eliminate from their country and their history all authoritarian instincts, inclinations and practices. They have to consolidate their national unity and accomplish together their democratic ideals.

Likewise, our expression of solidarity should inspire the Ukrainians to solidarity and reconciliation, both inside and outside their country. Inside, with their countrymen, who belong to different ethno-cultural groups, and outside with our neighbours.

That is one of the best ways in which they could become members of the European Union, and, if they choose to take that way, it means that our debate this evening has not been futile. EU membership for Ukraine would be the best historical reparation that the Ukrainians themselves can offer to the victims of Holodomor.

  Grażyna Staniszewska, w imieniu grupy ALDE.–Pani Przewodnicząca! Hołodomor, wielki głód na Ukrainie, to jedna z najokrutniejszych zbrodni, jakie popełniono w Europie w XX wieku. Chcąc udowodnić skuteczność gospodarki kolektywnej i zniszczyć źródło głównego zagrożenia dla komunistycznego Związku Radzieckiego – niezależnych ukraińskich chłopów – stalinowski reżim wywołał sztuczny głód, który doprowadził do śmierci kilku milionów Ukraińców. Ludziom zabierano całą żywność. Głód spowodował masową migrację ze wsi do miast, którą władze blokowały wprowadzaniem wewnętrznych paszportów i zakazem podróży koleją. Ci, którzy zostawali na wsi, zmuszani więc byli szukać nielegalnie czegoś do zjedzenia na kołchozowych polach, za co trafiali do więzienia albo nawet tracili życie. Nie wolno im było bowiem zebrać ani jednej garści zboża dla siebie. Obowiązywało wtedy prawo pięciu kłosów, na mocy którego za zerwanie więcej niż pięciu kłosów zboża, groziła kara śmierci.

W wielu krajach Europy Zachodniej okres Hołodomoru, okres wielkiego głodu, wciąż niestety pozostaje wydarzeniem praktycznie nieznanym. Do niedawna te historyczne fakty były w ogóle negowane przez ZSRR. Wszelkie wypowiedzi na ten temat, aż do upadku Związku Radzieckiego, kwalifikowano jako przestępstwo tak zwanej propagandy antyradzieckiej. Stosowano aktywne środki dezinformacji wobec dziennikarzy zachodnich. Dopiero niedawno światło dzienne ujrzały dokumenty ze spisów ludności, dające świadectwo liczby ofiar wielkiego głodu.

Głód na Ukrainie uznały za ludobójstwo rządy lub parlamenty 26 państw, w tym mojego kraju, Polski. Jestem głęboko przekonana, że również Parlament Europejski nie pozostanie bezczynny w tej kwestii. Powinniśmy uznać, że Hołodomor był zbrodnią przeciwko narodowi ukraińskiemu oraz zbrodnią przeciwko ludzkości, a także stanowczo potępić działalność władz stalinowskich skierowaną przeciwko ukraińskim rolnikom.

Uważam także, iż już najwyższy czas ujawnić wszystkie informacje na temat wielkiego głodu. Kraje byłego Związku Radzieckiego powinny udostępnić naukowcom archiwa na temat Hołodomoru na Ukrainie w latach 1932-1933 tak, aby umożliwić przeprowadzenie obiektywnych badań.

W tym roku mija 75. rocznica tej wstrząsającej zbrodni. Pragnę z tego miejsca wyrazić głębokie współczucie ukraińskiemu narodowi, ciężko doświadczonemu tą ogromną tragedią.

  Rebecca Harms, im Namen der Verts/ALE-Fraktion.– Frau Präsidentin! Ich habe fast denselben Einstieg in meinen Beitrag gewählt wie der Kollege Tannock. Das kommt nicht so oft vor. „The past is the prologue of the future.“ Das steht in Washington vor dem Eingang zu den nationalen Archiven, und das mit gutem Grund. Mit diesem Satz verbindet sich die Hoffnung, dass Menschen aus der Geschichte lernen können. Das geschieht auch manchmal. Das geschieht nicht immer. Wir können es jedenfalls versuchen.

Ich stelle immer wieder fest – und der Antrag zum Holodomor war eine dieser Gelegenheiten, dies festzustellen –, dass über die Geschichte des letzten Jahrhunderts in Europa längst noch nicht alle Kapitel in Ost und West gleichermaßen bekannt sind. Als es in den Fraktionen Debatten gab, ob wir diese Entschließung heute eigentlich brauchen, herrschte eine grundsätzliche Skepsis; beim Nachfragen hat man aber festgestellt, dass die meisten der Kollegen gar nicht wussten, was Holodomor eigentlich heißt, wofür das steht. Es ist vielleicht der Einstieg in ein gemeinsames Lernen über einen so furchtbaren Teil der Geschichte, die sich mitten in Europa abgespielt hat und die ja noch nicht einmal ein Jahrhundert, sondern erst etwas mehr als ein halbes Jahrhundert zurückliegt, und wo wir jetzt noch die Chance haben, vielleicht die Geschichte mit Überlebenden richtig zu schreiben.

Wir als Fraktion der Grünen stellen in den Mittelpunkt dieses Bekenntnisses, der Unterschrift unter die Entschließung, das Gedenken an die Opfer dieser Tragödie. Wir glauben, dass das Wissen um diese Tragödie, um dieses große Verbrechen des sowjetischen Regimes, die Voraussetzung für eine angemessene Würdigung der Opfer ist.

Als Zweites wünschen wir uns eine gemeinsame Bearbeitung dieser Geschichte in der Ukraine und in Russland. Was wir nicht wollen – und das sage ich als Deutsche, die in den Fünfziger Jahren geboren wurde –, ist, dass die Bearbeitung dieser Geschichte und eine gute, angemessene Geschichtsschreibung den Graben zwischen Völkern vertieft. Das wollen wir weder innerhalb der Ukraine, noch zwischen der Ukraine und Russland.

Als eine wichtige Voraussetzung sehe ich deshalb die Öffnung der Archive an. Das ist die Forderung, die unbedingt durchgesetzt werden muss. Auch im Europarat sollte darüber geredet werden, dass Moskau die Archive dazu öffnet.

Ich bin sehr froh, dass es dem Europäischen Parlament gelungen ist, eine Position der Einigkeit dazu zu finden. Ich würde mir wünschen, dass in der Ukraine wirklich die Geschichtsschreibung, die Würdigung der Opfer im Mittelpunkt steht und dass es mit dieser Katastrophe keinen instrumentalisierenden Umgang gibt. Dann wären wir dem Wunsch, dass tatsächlich Völker aus der Vergangenheit lernen, einen großen Schritt näher gekommen.

  Adam Bielan, w imieniu grupy UEN.– Pani Przewodnicząca! W tym roku obchodzimy 75. rocznicę wielkiego głodu na Ukrainie, który miał miejsce w latach 1932-1933. Głód nie był wynikiem czynników naturalnych, lecz był konsekwencją ludobójczego planu Józefa Stalina, który po rozprawieniu się z ukraińską inteligencją miał na celu wyeliminowanie ludności ukraińskich wsi. Około 10 milionów mężczyzn, kobiet i dzieci zginęło na skutek tego ludobójstwa. Była to celowa i systematyczna eksterminacja wykonana przez władze Związku Sowieckiego. Kryminalne intencje komunistów były jednoznaczne. Kiedy Ukraińcy umierali z głodu, Sowieci eksportowali miliony ton zboża, uszczelniali granicę Ukrainy, aby w poszukiwaniu chleba wycieńczona ludność nie przedostała się do Rosji. Odmawiali zagranicznej pomocy humanitarnej twierdząc, że głód nie istnieje.

Obecnie w Federacji Rosyjskiej zakłamuje się historię zbrodni komunistycznych, a Stalin jest przedstawiany jako skuteczny menadżer. Niektóre państwa zachodnie milczały podczas tej wielkiej tragedii narodu ukraińskiego, ponieważ były w trakcie ustanawiania stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Sowieckim i zależało im na współpracy gospodarczej. My dzisiaj nie możemy milczeć i naszym obowiązkiem jest uczczenie pamięci ofiar Hołodomoru.

  Helmuth Markov, im Namen der GUE/NGL-Fraktion.–Frau Präsidentin, Herr Kommissar! Ich spreche zu Ihnen als jemand, der viele Jahre seines Lebens in der Ukraine verbracht hat, dort gelebt hat und deswegen natürlich auch emotional besonders angerührt ist.

Es gibt keinen einzigen Grund, keine einzige Möglichkeit, die Hungerkatastrophe der Jahre 1932/33 zu relativieren oder zu rechtfertigen. Sie betraf die Ukraine, Russland, insbesondere Gebiete an der Wolga, dem Don und dem Kuban, Westsibirien, den Südural und den Nordteil von Kasachstan. Es verhungerten Millionen von Menschen unterschiedlichster Nationalitäten, Ukrainer, Russen, Kasachen, Juden, Deutsche, Belarussen, Tataren und viele andere. Wir haben dieser Opfer zu gedenken und zu konstatieren, dass diese Hungersnot Ausdruck und Resultat einer menschenverachtenden Politik gewesen ist, des Verbrechens, die eigene Bevölkerung verhungern zu lassen und gleichzeitig Getreide zu exportieren.

Weshalb kann ich trotzdem dieser Gemeinsamen Entschließung nicht zustimmen? Erstens: Die Entschließung bezieht diese Katastrophe und diese Verbrechen nur auf die Ukraine und die Menschen ukrainischer Nationalität. Ich habe es zu Beginn ausgeführt: Dies entspricht nicht der historischen Wahrheit! Wer nicht gleichzeitig der ebenso betroffenen anderen sozialistischen Republiken der Sowjetunion und der vielfältigen Nationalitäten gedenkt, handelt völkisch und missachtet das Leid aller Betroffenen.

Zweitens: Diese Entschließung erkennt den Holodomor als Genozid an. Als Genozid wird die Vernichtung unter ethnischen Kriterien charakterisiert. Dazu zählt insbesondere der Holocaust. Eine solche Gleichsetzung gefährdet die Auseinandersetzung mit der Singularität der nationalsozialistischen Verbrechen der Vernichtung der Jüdinnen und Juden in Europa. Und die Anerkennung dieser Singularität ist bisher weitgehend demokratischer Konsens gewesen.

Die notwendige Schärfe der Verurteilung dieser Ereignisse in der Sowjetunion bedarf nicht einer solchen Äquivalenz. Ich bin überzeugt, dass dies auch der Hauptgrund für die Erklärung der israelischen Botschafterin der Ukraine, Frau Kalay-Kleitman war, die im Interview mit dem „Serkalo Nedeli“ ausführte: Israel kann den Holodomor nicht als Akt eines ethnischen Genozids anerkennen.

Drittens: Der 10. Dezember 2008 ist der 60. Jahrestag der Menschenrechtserklärung der Vereinten Nationen. Menschenrechte sind universell und unteilbar. Man darf mit ihnen nicht selektiv, konjunkturell oder instrumentell umgehen. Im zwanzigsten Jahrhundert gab es verheerenderweise weltweit eine Vielzahl entsetzlicher Verbrechen, die nicht vergleichbar sind, aber dessen ungeachtet den millionenfachen Tod Unschuldiger nach sich zogen: der erste Weltkrieg, die faschistische Invasion, die Aggression Japans gegen China und Korea, der Atombombenabwurf der USA auf Hiroshima und Nagasaki, Stalins Politik gegen die eigene Bevölkerung, das Wüten unterschiedlichster Kolonialmächte in ihren Einflusssphären, der Terror der Roten Khmer, das Metzeln von Tutsi und Hutu. Diese entsetzliche Liste ist kaum begrenzbar. Das Europäische Parlament sollte ein Interesse haben, derartige Unmenschlichkeiten in all ihren Spielarten zu geißeln.

Viertens: Hungertod darf es nie wieder geben – weder aus politischen noch aus ökonomischen Gründen. Die scheidende Vorsitzende der Welthungerhilfe, Ingeborg Schäuble, hat angesichts der milliardenschweren Hilfsfonds für Banken ein Rettungspaket gegen den Welthunger gefordert. 14 Milliarden Euro jährlich sind für die Landwirtschaft der Entwicklungsländer nötig, um das Millenniumsziel zu erreichen und die Zahl der Hungernden bis 2015 zu halbieren. Im Jahr 2007 stieg diese auf 923Millionen Menschen.

Lassen Sie uns alles tun, damit das Verhungern genauso wie die Pest ausgerottet wird!

  Bastiaan Belder, namens de IND/DEM-Fractie.–Voorzitter, holodomor is een samenvoeging van de Oekraïense woorden holod (honger) en moryty (ter dood brengen) en betekent derhalve "vernietiging door honger". De Holodomor is de hongerdood van 6-7 miljoen mensen, waarvan 3,5 miljoen in Oekraïne, 2 miljoen in Kazachstan en honderdduizenden in de Noord-Kaukasus aan de Wolga en in West-Siberië, in de jaren 1932-1933.

Holodomor staat voor de brute beroving van de Oekraïense boerenbevolking van haar graanoogst door Stalin en diens trawanten als probaat bolsjewistisch middel om het platteland op te voeden in de geest van gedwongen collectivisering van de landbouw.

Holodomor staat voor de bewuste loochening van de acute hongersnood in Oekraïne en elders in de Sovjetunie door de stalinisten, zodat miljoenen slachtoffers van elke binnen- en buitenlandse hulp verstoken bleven.

Holodomor staat voor ononderbroken graanuitvoer door de Sovjetleiding tijdens de hongerjaren 1932-1933, hoewel daarmee circa anderhalf miljoen mensen een jaar lang hadden kunnen worden gevoed.

Holodomor staat voor genocide op de Oekraïense dorpsbewoners door een pure uithongeringspolitiek in de vorm van een volledige economische blokkade van het Oekraïense plattelanddoor de invoering van naturastraffen, bevoorradingsstop en zwarte lijsten op grond van het decreet van 18 november 1932, gedicteerd door Molotov, Stalins toenmalige gezant in Charkiv.

Holodomor staat voor Stalins paranoia voor het Oekraïens nationalisme, dat de grote leider als dé oorzaak beschouwde van de zijns inziens ontoereikende graanleveranties uit de korenschuur van Europa.

Holodomor staat voor Stalins intenties alle Oekraïense dromen van autonomie, of zelfs onafhankelijkheid, voorgoed te verstoren.

Voorzitter, we weten vandaag dat deze demonische opzet is mislukt.

  Bruno Gollnisch (NI).- Madame le Président, de la Russie soviétique de Lénine à la Corée du Nord de Kim Il-sung,aujourd'hui, en passant par la Chine de Mao, l'Éthiopie de Mengistu, le Cambodge de Pol Pot – et cette liste, hélas, n'est pas exhaustive –, on peut affirmer que la famine est consubstantielle au communisme.

Cependant, la famine qui a tué près de 10 millions d'Ukrainiens entre 1932 et 1933 n'est pas seulement le résultat de l'absurdité économique et sociale du communisme, ni de la haine qu'il porte au monde paysan. Mais elle a été programmée par les autorités soviétiques qui ont, d'une part, réquisitionné tous les stocks de nourriture des paysans, y compris les semences et, de l'autre, utilisé les forces de l'ordre pour interdire, par tous les moyens, les départs massifs d'Ukrainiens qui tentaient alors d'échapper à la mort. C'est ce qui se passe encore aujourd'hui en Corée du Nord.

L'article 6 du statut de la Cour pénale internationale définit le génocide comme l'intention de détruire, en tout ou partie, un groupe national, ethnique, racial ou religieux en tant que tel et aussi, je cite, "la soumission intentionnelle du groupe à des conditions devant entraîner sa destruction physique, totale ou partielle". L'extermination par la famine – l'holodomor – décidée par les communistes soviétiques en 1932 correspond à cette définition, n'en déplaise à notre collègue, M. Markov.

Le 28 novembre 2006, le parlement ukrainien a qualifié de génocide l'holodomor. Il est regrettable que l'Organisation des Nations unies, à cause du veto russe et de la lâcheté des gouvernements français et britannique, aitrefusé de lui donner cette qualification. Celle-ci ne remet pas en cause, d'ailleurs, l'honneur du peuple russe qui, lui aussi, a été victime du communisme, mais elle dénonce l'horreur de ce totalitarisme, qui a tué dans le monde 200 millions d'êtres humains, et que nous dénonçons aujourd'hui, il faut le dire, bien tardivement.

  José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra (PPE-DE).- Señora Presidenta, el debate que estamos manteniendo hoy es un debate para conmemorar (que significa tener vivo en la memoria) el sacrificio de tantos millones de personas que fueron víctimas de una catástrofe demográfica sin precedentes en tiempos de paz debida a las políticas de Stalin.

Creo, señora Presidenta, que la hambruna que vivieron estas personas fue un ataque directo contra la clase social campesina de Ucrania, que se opuso con determinación a la colectivización.

Como se ha recordado en este hemiciclo, particularmente por el señor Bielan, fue un hecho deliberado, porque la campaña del año 1932, aunque se situó efectivamente por debajo de la media, hubiese sido suficiente para alimentar a toda la población, como muestra el hecho de que la Unión Soviética exportó ese año más de un millón de toneladas de grano a la Europa occidental.

Y el resultado, se ha dicho por todos los intervinientes en este debate, entre seis y ocho millones de personas del conjunto de la Unión Soviética, entre cinco y seis millones de Ucrania. Realmente, el hecho grave no sólo ha sido la muerte de estas personas, sino también, luego, el silencio y la ocultación.

Por eso creo, señora Presidenta, que es importante que el Parlamento Europeo, como han hecho otras instituciones −las Naciones Unidas o la Asamblea Parlamentaria de la OSCE− levante hoy su voz para rendir homenaje y tener presente y viva en la memoria de nuestro ordenador cerebral el sacrificio de todas estas personas que fueron víctimas de una ideología totalitaria y criminal.

Sin embargo, creo, señora Presidenta, y se ha dicho también aquí en este hemiciclo, que lo más importante es mirar cara al futuro y que los niños que nacen hoy en Ucrania, ese gran país, tengan que recurrir a las hemerotecas y a los libros de historia para conocer el horror vivido por las generaciones anteriores en el Holodomor.

  Józef Pinior (PSE).- Pani Przewodnicząca! Parlament Europejski upamiętnia dzisiaj 75. rocznicę wielkiego głodu na Ukrainie, jednej z największych zbrodni przeciwko ludzkości XX wieku. Głód na Ukrainie, na Powołżu, w Kazachstanie oraz w innych rejonach Związku Sowieckiego w latach 1932-1933 nie był konsekwencją przyczyn naturalnych, lecz stalinowskiego systemu sprawowania władzy. Forsowanie kolektywizacji rolnictwa, walka z prywatną własnością na wsi, niszczenie klas średnich oraz indywidualnej przedsiębiorczości w warunkach totalitarnej dyktatury, przemocy stosowanej przez państwo w stosunku do chłopów, doprowadziło do klęski głodu oraz do śmierci w zastraszających warunkach wielu milionów ludzi.Unia Europejska oddaje hołd ofiarom tej zbrodni oraz składa cześć tym, którzy ocaleli – ostatnim żyjącym świadkom tej tragedii.

Wielki głód dotknął w szczególny sposób naród ukraiński. Polityka stalinowska na Ukrainie oznaczała z jednej strony nieludzkie warunki kolektywizacji, z drugiej dławienie kultury narodowej, kościołów oraz represje w stosunku do inteligencji. W latach 30. rozstrzelano, uwięziono lub zesłano do obozów wielu pisarzy ukraińskich. W 1932 roku dotychczasowe ugrupowania literackie zostały rozwiązane. Zginęli wielcy twórcy kultury narodowej. Rozstrilane Widrodżennia (Rozstrzelane Odrodzenie) to symbol losu Ukrainy w XX wieku.

Wielki głód na Ukrainie oraz na terenie innych rejonów Związku Sowieckiego pozostaje ciągle podstawowym zadaniem badawczym dla historyków, analityków systemów politycznych, badaczy totalitaryzmu. Tematyka wielkiego głodu nie może stać się przedmiotem manipulacji ideologicznych czy polityki nacjonalistycznej. Konieczne jest otwarcie wszystkich archiwów dotyczących systemu stalinowskiego, żmudne badania, które pozwolą na ustalenie liczby ofiar, dokładny, naukowy opis przyczyn, przebiegu i konsekwencji wielkiego głodu. Poznanie prawdy o przeszłości może służyć pojednaniu, kształtowaniu kultury demokratycznej do budowy trwałego fundamentu Europy.

Pragnę przypomnieć przy okazji dzisiejszej debaty wielkie dzieło polskiego emigranta, redaktora Jerzego Giedroycia, którego „Kultura”paryska przyczyniła się do porozumienia pomiędzy Polską a Ukrainą. Wydaną przez paryską „Kulturę” w języku ukraińskim w 1957 roku antologię prześladowań pisarzy ukraińskich pod redakcją Jurija Ławrynenki „Rozstrilane Widrodżennia” oraz kronikę polsko-ukraińską prowadzoną w „Kulturze”od 1952 przez profesora Bohdana Osadczuka, chciałbym przywołać w Parlamencie Europejskim jako przykład pracy europejskiej na rzecz przezwyciężenia fatalizmu historii oraz formowania pojednania pomiędzy narodami na rzecz przyszłej demokratycznej wspólnoty.

  Šarūnas Birutis (ALDE).- Kolegos, Ukrainoje vykęs didysis badmetis holodomorasyra Europos istorijos dalis, kurios nevalia pamiršti. Įsitikinęs, kad holodomoras turi būti tarptautiniu mastu pripažįstamas kaip Sovietų Sąjungos vykdytas ukrainiečių tautos genocidas. Tai tik viena iš visą Sovietų Sąjungos gyvavimo laikotarpių vykdytų nusikaltimų prieš žmoniją viršūnių. Ukrainos žmonių tragedija buvo kruopščiai slepiama, net Europoje menkai žinoma, jog viena žiauriausių 20 a. nusikaltimų vykdytas ne kažkur, o čia Europoje ne karo metu. Milijonai Ukrainos žmonių tapo dirbtinai sovietų valdžios sukelto bado aukomis. Sovietinio totalitarinio režimo sunaikinti valstiečiai reiškia ir ukrainiečių tapatumo krizę, todėl, pirma, turime pasmerkti režimo gynėjus buvusiose sovietų respublikose, neigiančius šio ir kitų komunistinio laikotarpio nusikaltimus, antra, privalome palaikyti Ukrainos siekį mūsų būsimos kolegės siekį, kad tarptautiniu mastu būtų pripažintas šis ukrainiečių tautos genocidas. Trečia, holodomoras tik vienas iš komunizmo nusikaltimų, komunizmo, kurio nusikaltimai neišvengiamai dar turi sulaukti antrojo Niurnbergo.

  Milan Horáček (Verts/ALE).- Frau Präsidentin! Die Europäische Union hat neben vielen anderen Ländern die Katastrophe, die sich in den Jahren 1932/33 in der Ukraine ereignet hat und unter dem Namen Holodomor bekannt ist, als Verbrechen gegen die ukrainische Bevölkerung anerkannt. Auch die Vereinten Nationen haben 2007 auf ihrer Generalversammlung eine Resolution zum Gedenken an die Opfer des Holodomor und zur Verurteilung des Regimes verabschiedet.

Das stalinistisch-kommunistische Regime der Sowjetunion erzeugte künstlich eine Lebensmittelknappheit, um nicht nur die Ukraine in seine agrarische Planwirtschaft zu zwingen. Dieses Ziel stand in den Augen der damals Herrschenden höher als die Erhaltung von Menschenleben. Es wurde keinerlei Rücksicht auf die Bevölkerung genommen, und Millionen Menschen fanden einen qualvollen Tod. Damit ist der Holodomor keine natürliche Katastrophe, sondern von Menschen geplant und eiskalt durchgeführt worden.

Ich begrüße die heute stattfindende Debatte sehr. Eine konsequente Aufarbeitung von Verbrechen und der Gang an die Öffentlichkeit sind die einzigen Wege der Vergangenheitsbewältigung. Die Öffnung von Archiven ist ein erster wichtiger Schritt in die richtige Richtung. Dies bezieht sich nicht nur auf die Ukraine, sondern auch auf alle anderen Länder, die unter der sowjetkommunistischen Herrschaft standen, und natürlich auf Russland selbst.

Wie die Erfahrungen im Umgang mit Archiven gezeigt haben, reicht der allgemeine und öffentliche Zugang alleine nicht aus. Vielmehr geht es um die Bereitstellung von Unterstützung bei der Suche nach Informationen. Dies kann beispielsweise durch die Eröffnung von Dokumentationszentren und die Beschäftigung von Historikern geschehen.

Verbrechen können nicht ungeschehen gemacht werden, aber man darf sie – und vor allem ihre Opfer – nie vergessen. Die weltweite Anerkennung des Holodomor als Massenmord am ukrainischen Volk und anderswo hat eine große Bedeutung für die Weltpolitik. Damit könnte ein Präzedenzfall für viele andere Völker geschaffen werden, in deren Geschichte ein Massenmord stattgefunden hat.

Auf alle Fälle gibt die Europäische Union ein klares Zeichen gegenüber Russland ab, wenn sie das geschehene Verbrechen wieder in Erinnerung ruft und zutiefst verurteilt. Damit ist für die kommenden Verhandlungen über ein Partnerschafts- und Assoziierungsabkommen klar, dass einer der Grundpfeiler der EU, nämlich die Achtung der Menschenrechte, nicht zur Diskussion steht.

  Wojciech Roszkowski (UEN).- Pani Przewodnicząca! W latach 1932-1933 władze ZSRR przeprowadziły rekwizycję produktów rolnych z kołchozów na Ukrainie, przy użyciu siły tak, iż pracownicy ich zostali całkowicie pozbawieni żywności. Wywołany tym głód, zwany na Ukrainie Hołodomor, spowodował śmierć milionów mieszkańców kraju, którego ziemie słyną z urodzajności. Ponieważ przedmiotem tej operacji, za którą odpowiedzialność ponosi Stalin i jego współpracownicy, byli ukraińscy chłopi jako grupa społeczna i narodowa, zbrodnia Hołodomoru wypełnia definicję ludobójstwa zawartą w konwencji ONZ z 1948 r.

Rezolucja, którą wypracowaliśmy w związku z 75. rocznicą Hołodomoru jest kompromisem, który w dużej mierze oddaje istotę tej zbrodni. Brakuje w niej jedynie jasnego nazwania Hołodomoru zbrodnią ludobójstwa. Jest to wynik oporu niektórych grup w tej izbie. Podczas negocjacji kompromisowych dowiedziałem się, iż grupa socjalistów jest w ogóle przeciwna dyskutowaniu o historii. To ciekawa deklaracja, zważywszy, że socjaliści europejscy zawsze chętnie potępiają nazizm i generała Franco, a równie emocjonalnie odmawiają tego w przypadku zbrodni władz ZSRR lub hiszpańskich republikanów.

Podczas tych negocjacji usłyszałem także, iż pamięć ofiar wymaga szacunku, a ten unikania takich słów jak ludobójstwo. Tego rodzaju moralizatorstwo i selektywna pamięć pokazuje, że wśród europejskich socjalistów materializm historyczny zamienia się w relatywizm histeryczny. Mam zresztą nadzieję, że nie dotyczy to wszystkich posłów z lewej strony tej sali.

Usłyszałem także, iż socjaliści są przeciwni głosowaniu prawdy historycznej. Święta prawda! Problem w tym, że my tu nie mówimy o prawdzie o Hołodomorze, tylko będziemy głosować prawdę o nas samych. Rezolucja na temat historii jest zawsze deklaracją wyznawanych wartości, a brak stanowiska jest także stanowiskiem. Oznacza to, że głoszone hasła są puste. Jak można określić swój stosunek do wartości inaczej niż przez ocenę wydarzeń z przeszłości? Ludobójstwo jest ludobójstwem, niezależnie od tego, czy popełnił je Hitler czy Stalin oraz jak oceniają je dzisiejsze władze Rosji. Jeśli dziś ktoś uważa, że ofiary Holocaustu zasługują na mniejszą uwagę niż hitlerowskich komór gazowych stawia pod znakiem zapytania swoją wiarygodność. Wobec prawa i prawdy wszyscy jesteśmy równi!

  Γεώργιος Τούσσας (GUE/NGL).- Κυρία Πρόεδρε, το ζήτημα του λιμού στην Ουκρανία ανασύρεται από τη φαρέτρα του αντικομμουνισμού για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες της αντικομμουνιστικής εκστρατείας προκειμένου να αλλάξει η ιστορική πραγματικότητα, να ποινικοποιηθεί η κομμουνιστική ιδεολογία και να απαγορευτεί η δράση των κομμουνιστών. Άλλωστε, πολλά παραδείγματα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε σε χώρες που απαγορεύονται ακόμη και τα σύμβολα αλλά και η δράση των κομμουνιστικών κομμάτων·χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έτσι επιχειρείται απροκάλυπτα η διαστρέβλωση των ιστορικών γεγονότων, η ερμηνεία τους με τρόπο αυθαίρετο και αντιεπιστημονικό γιατί, απλούστατα, βασικός στόχος είναι η εξυπηρέτηση της στρατηγικής κατασυκοφάντησης του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.

Ο αντικομμουνισμός υπήρξε πάντοτε ο προπομπός των πιο σκληρών και άγριων επιθέσεων ενάντια στους λαούς. Όσο δυναμώνει η αντιλαϊκή επέλαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάρος θεμελιωδών κατακτήσεων της εργατικής τάξης, κατακτημένων με σκληρούς αγώνες και θυσίες, όσο πιο άγρια και βάρβαρη γίνεται η εκμετάλλευσή της από το κεφάλαιο, όσο πιο επιθετική και εγκληματική γίνεται η ιμπεριαλιστική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάρος χωρών και λαών, τόσο εντείνεται ο αντικομμουνισμός, η σκοταδιστική συκοφάντηση του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε στον 20ο αιώνα, η επίθεση στην πρωτοπορία της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων στρωμάτων στα κομμουνιστικά κόμματα.

Η χυδαία προπαγάνδα αποτελεί συνέχεια της απόπειρας να αμαυρωθεί στα μάτια των λαών, κυρίως των νέων ανθρώπων, με χονδροειδή ψεύδη και συκοφαντίες η τεράστια θετική προσφορά του σοσιαλιστικού συστήματος, η συμβολή του στην συντριβή του φασισμού, στην οικοδόμηση, για πρώτη φορά στην ανθρωπότητα, μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.Επιχειρείται να εξομοιωθεί ο σοσιαλισμός, δηλαδή ό,τι πιο προοδευτικό γέννησε η ανθρώπινη σκέψη, με τον αντιδραστικό και απάνθρωπο φασισμό που αποτελεί γνήσιο τέκνο του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος.

Ο συγκεκριμένος λιμός στην Ουκρανία οφείλεται, όπως συμφωνούν όλοι οι αντικειμενικοί ιστορικοί επιστήμονες, κυρίως στις μεγάλες δολιοφθορές που προκάλεσαν οι πλούσιοι χωρικοί, οι γκουλάκοι, οι οποίοι, αντιδρώντας στη νεαρή σοβιετική εξουσία και την κολεκτιβοποίηση της γης, αφού προκάλεσαν εμφύλιο πόλεμο, στη συνέχεια κατέστρεφαν μηχανές, σκότωναν ζώα, πυρπολούσαν τις περιουσίες των κολχόζ και γενικά έκαναν με κάθε τρόπο σαμποτάζ στη σπορά και τη συγκομιδή της σοδιάς, στη μεγάλη ξηρασία σε συνδυασμό με την επιδημία τύφου που έπληξαν εκείνη την περιοχή της Ουκρανίας την ίδια περίοδο.

Είναι προφανές ότι μιατέτοια συζήτηση για την ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας δεν μπορεί να κυλήσει με αυτό τον τρόπο. Εάν πραγματικά νομίζετε ότι έχετε επιχειρήματα, οργανώστε μία συζήτηση στην οποία να εκφραστούν ελεύθερα όλα εκείνα τα επιστημονικά στοιχεία που θα βοηθήσουν να αποκαλυφθεί η αλήθεια.

  Zbigniew Zaleski (PPE-DE).- Pani Przewodnicząca! Hołodomor to fakt i symbol jednej z najbardziej nieludzkich metod zabijania. Ideologia mająca służyć ludziom prostym, robotnikom, przybrała taką formę, której obecnie nie sposób sobie wyobrazić. A była ona prosta – nie potrzeba broni ani żołnierzy do zabijania, ani pieców gazowych.Wystarczyło tylko zabrać wszystko to, co wydała ziemia, a tzw. niepokorni obywatele znikali ze swoich wiosek, bo nie pasowali do systemu. Naginano ludzi do utopijnej wizji, straszliwej i kosztownej, a mimo to do dziś dla wielu atrakcyjnej i bronionej przez niektórych kolegów z lewej strony tej sali. Bolszewicka ideologia stosowała metody realizacji, których niczym nie daje się usprawiedliwić. Mój doktorant na Ukrainie badał traumę ludzi, którym udało się przeżyć ten socjalistyczny horror, choć to są wyjątki. Otóż z wywiadów wynika, iż dochodziło z głodu do kanibalizmu, np. matka wysłała swojego 6-letniego chłopca na zimę do lasu, bo we wsi nie przeżyłby, zostałby zjedzony.

Z jednej strony mamy XX wiek, lata 30., tzw. ojciec oświecony i przyjaciel narodów zapowiadający światową rewolucję, Józef Stalin, a z drugiej strony miliony ze wzdętymi od głodu brzuchami umierający na ulicach.Straszny musiał to być obraz nawet dla politruków służących władzy. Tak było na wschodniej Ukrainie. Ale 10 lat później doszło do nieco podobnej jakościowo tragedii Polaków na terenie ówczesnej wschodniej Polski, choć o mniejszej skali. Nacjonalistyczna ideologia ukraińskiej UPA, współpracującej z hitlerowskimi nazistami, doprowadziła do czystki etnicznej Polaków. Metody były równie okrutne: palenie żywcem, rozpruwanie brzuchów ciężarnych kobiet, obcinanie dzieciom głów siekierą. Mężczyźni byli wówczas na wojnie. Do dziś ta Golgota wschodu, jak ją nazywają ocaleni, jest przedmiotem tabu i wstydliwego milczenia. Jak na ironię stawiane są pomniki liderów ówczesnych nacjonalistów. Może nadarza się okoliczność – są tu obserwatorzy z Ukrainy – aby oddając dziś hołd ofiarom Hołodmoru, uczcić także pamięć okrutnie zamordowanych Polaków i tych Ukraińców, którzy nie zgadzali się z tą ideologią. Nie jest łatwo przyznać się do takich faktów, ale inaczej trudno o zbliżenia narodów, o przyjęcie Ukrainy w obszar wartości europejskich, o które obecnie w tym miejscu zabiegamy.

Rozumiem protesty Rosji wobec Unii – jeśli mówić o Hołodomorze to, jak sugerują, trzeba powiedzieć o eksterminacji Indian w Nowym Świecie przez kolonistów. Hołodomor zasługuje na szczególne potępienie. Dodajmy jeszcze miliony wywiezionych na Syberię do obozów pracy, czyli obozów śmierci, w czasie II wojny światowej – Ukraińców, Polaków, Tatarów. Przytoczę tylko dla informacji tego zgromadzenia, że z około 100 tysięcy jeńców z armii Paulusa po Stalingradzie wywiezionych na Syberię, tylko 5 tysięcy przeżyło do 1955 roku. Dla dobra Europy jej Parlament nie może zbagatelizować tych tragedii XX wieku.

  Csaba Sándor Tabajdi (PSE).- A XX: század legnagyobb magyar költője azt mondta, hogy „A múltat be kell vallani!” Igen, a múltat be kell vallani, de nem azért, hogy népek és országok között békétlenséget keltsünk. Minden népnek a saját bűneivel kell szembenéznie és példaadó az, ahogyan a németek szembenéztek második világháborús szerepükkel. Zaleski úr lengyelként utalt arra, hogy nagyon sok népnek van mit bevallani a saját bűnei közül, és nem csak a holodomor az egyetlen az. Én egy olyan népnek a képviseletében szólok, amelynek parlamentje először ítélte el 2003-ban a holodomort. Ugyanakkor nagyon szeretném, ha ez a vita nem egy oroszellenes vita lenne, mert nem ártana tudni a teremben lévőknek, akik fölszólalnak, hogy ha ismernék Ukrajna etnikai térképét, és tudnák, hogy mely megyéket érintette ez a sztálini borzalom, amely a kommunista diktatúrának a parasztság kiirtására irányult – döntően ukránok haltak meg, de nem csak ukránok. Hát azokban a megyékben, Donyec, Dnyetropetrosz megyében, Odesszában meghaltak románok, oroszok, zsidók, más nemzetiségűek. Itt a parasztságot akarták kiirtani.

El kell ismerni, ez egy népirtás volt, de nem etnikai alapon. Egy vállalhatatlan, megbukott, XX. századi sztálinista, kommunista diktatúra elve alapján akartak egy osztályt kiirtani, a parasztságot, a közép-parasztságot. Ennek döntően ukránok voltak az áldozatai, de minden nemzetiségtől független áldozat előtt nekünk fejet kell hajtani! És nem igaz az, amit mondott Roszkowski úr, hogy a szociáldemokrata frakció itt valamit tisztára akar mosni. Nem, mi csak a tényeket tiszteljük, és a tényekhez ragaszkodunk, mert amikor a holodomor mellett állást foglalunk, akkor nem vagyunk hajlandók belemenni Oroszország elítélésébe – bár Oroszországnak komoly szembenéznivalója van a sztálinizmus miatt, a katyini mészárlás miatt – de azt se felejtsük el, hogy a sztálini diktatúrától az oroszok legalább annyit szenvedtek, legalább annyi áldozata volt, mint a többi népnek.

Ezért én azt mondom, hogy hajtsunk fejet, de ezekkel a vitákkal próbáljuk egy kicsit a történelmi tényeket tisztelni. Fejet hajtunk a Holodomor áldozatai előtt, de nem szolgálhatjuk az ukrán nacionalizmust, hanem azt szolgálhatjuk, hogy a múlttal szembe kell nézni, Oroszországnak, Ukrajnának és minden népnek meg kell békélnie!

  István Szent-Iványi (ALDE).- Tisztelt Elnök Asszony! Hosszú évek tagadása, elhallgatása után ma már senki nem vitatja, hogy a holodomor a XX. század történelmének egyik legsúlyosabb, tudatosan előidézett, politikailag motivált tömeggyilkossága volt. Az Európai Parlament régi adósságát teljesíti, amikor fejet hajt az áldozatok emléke előtt. A bűn legerősebb szövetségese a közöny és a felejtés. Mi nem felejthetünk! Milliók haltak meg azért, hogy Sztálin megvalósíthassa diktatórikus tervét. A terv nem csak az volt, hogy erőszakosan kollektivizálják a mezőgazdaságot – ez is célja volt –, de legalább annyira célja volt, hogy megtörje az ukrán nemzeti öntudatot, felszámolja a nemzeti identitás intézményeit. A holodomor éveiben és a harmincas években az ukrán értelmiség 80%-át kivégezték. Az önálló ukrán egyházat fölszámolták. Az ukrán nyelvet kiszorították a közéletből. A holodomor ezért az ukrán nemzeti identitás és kollektív emlékezet kitörölhetetlen része.

El kell ismernünk azt az áldozatot, amit Ukrajna polgárai hoztak azért, hogy szabadon élhessenek, és maguk dönthessenek saját jövőjükről. Az Európai Parlament elismeri Ukrajna európai ambícióit. Most, amikor ezt a határozatot elfogadjuk, egyúttal azt üzenjük, hogy nemcsak Ukrajna múltja, hanem jövője is elválaszthatatlanul összeforr Európával. Köszönöm a szót.

  Inese Vaidere (UEN).- Godātie kolēģi! Mākslīgi izraisītais bads Ukrainā jeb holodomorsir viens no lielākajiem noziegumiem pret cilvēci pasaules vēsturē. Pēc visiem kritērijiem tas atbilst genocīda definīcijai. Pirmkārt, tam ir etnisks raksturs, jo tika vērsts pret dumpīgo ukraiņu tautu, kura ne vienu reizi vien bija izrādījusi pretestību rusifikācijai. Otrkārt, tas bija arī sociāls genocīds pret turīgajiem ukraiņu zemniekiem, kaut gan bads iznīcināja visus neatkarīgi no turības pakāpes. Šis noziegums bija absolūti cinisks. Staļina totalitāri komunistiskais režīms atrada vislētāko veidu kā iznīcināt lielas tautas masas. Lēnā, briesmīgā bada nāvē Ukrainā nomira miljoni. Tagad jau ir pieejamas dokumentālas liecības, ka pat nacisti trīsdesmitajos gados brauca uz Maskavu pārņemt pieredzi masu slepkavību organizēšanā. Toreiz lēmumi par pārtikas atsavināšanu tika pieņemti Maskavā. Un lēmumi par 2006. gada gāzes karu starp Ukrainu un Krieviju atkal tika pieņemti Maskavā. Mūsdienu Krievija savā ārpolitikas koncepcijā skaidri paziņo, ka tā atkaro savas pozīcijas pasaules sadalē. Maskavas galma vēsturnieki nekaunas apgalvot, ka mākslīgi radītais bads Ukrainā ir bijis vienīgi izdomājums. Atliek cerēt, ka Ukraina nebūs nākamā valsts aiz Gruzijas, pret kuru Krievija spēs atļauties brutālu agresiju. Mums ir skaidri jāpasaka, ka notikumi Ukrainā bija genocīds. Mana valsts - Latvija, tāpat kā daudzas citas savu parlamentu personā, to jau ir izdarījusi. Vēlreiz vēlos uzsvērt, ka totalitārā komunisma noziegumi jāvērtē tikpat nosodoši kā nacisma izdarītie. Ir vajadzīga vēl viena Nirnberga, jo nevainīgi upuri ir upuri, neatkarīgi no tā, kurš pret viņiem ir noziedzies. Kaut arī mūsu tautām ir dažādas pieredzes, tomēr vienota izpratne par vēstures notikumiem Eiropas Savienībā ir absolūti nepieciešama. Būtībā tā ir mūsu kopējās nākotnes ēkas pamats. Paldies!

  Tunne Kelam (PPE-DE).- Madam President, artificial, man-made famines were used systematically as a tool by Communist totalitarian regimes. Seventy-five years ago, Stalin decided to uproot the Ukrainian national identity and resistance by creating such a famine in the very bread-basket of Europe.

Regions struck by famine were not merely denied assistance. Even worse, hundreds of villages were cordoned off by the Red Army. Starving people were denied the most elementary human right – the right to escape from certain death. People who tried to flee were hunted down like wild animals and shot. Only today are we reacting to one of the most appalling crimes by the Communist dictatorship. An authoritative assessment of such crimes is long overdue.

All victims of the crimes against humanity deserve the same status. There cannot be first-class Nazi victims or second-class victims of Communism just because Europe still lacks an integrated approach to all totalitarian regimes and has hesitated to take a concrete stand on crimes that took place in the eastern part of the continent.

We have a duty to know what happened under Stalin just as well as we know what happened under Hitler. We need to extend not only our solidarity to the Ukrainian nation and, indeed, to all nations that have suffered under totalitarian crimes, but also to pass a moral verdict. Only in this way can we reach the goal of these debates: to guarantee that this monumental, destructive disregard for human lives and dignity will never be repeated in any part of Europe.

We need an all-European reconciliation, a reconciliation that can result only from truth and justice. Our duty is to make sure that the famous ‘never again’ will equally apply for the Ukrainian nation.

  Janusz Onyszkiewicz (ALDE).- Mao Tse Tung spytany raz czy warto ryzykować wojnę jądrową, aby obalić kapitalizm powiedział, że warto poświęcić życie choćby stu milionów ludzi, by pozostali mogli żyć szczęśliwie w komunizmie. Józef Stalin rozumował według tej samej straszliwej, zbrodniczej logiki. Kiedy narastał opór przeciwko kolektywizacji na wsi, postanowił fizycznie zlikwidować tych, którzy mieszkali w najbardziej opornych regionach. Były to regiony zamieszkałe przez Ukraińców. Ich likwidacja rozwiązywała także problem narodowościowy, bo jak to Stalin przy innej okazji powiedział, cytuję, „problem narodowościowy to w zasadzie problem chłopstwa”.

I tak w wyniku zbrodniczo zaplanowanej akcji na samej Ukrainie z głodu zginęły miliony ludzi. Wystarczy powiedzieć, że nawet według oficjalnych statystyk ludność Ukrainy wynosiła w 1926 r. sporo ponad 31 milionów, a w roku 1939, mimo silnego przyrostu naturalnego, na Ukrainie było jedynie 28 milionów mieszkańców.

Z głodu ginęli nie tylko mieszkańcy sowieckiej Ukrainy. Administracyjne rekwizycje całej żywności połączone z zakazem jej przywożenia z innych regionów spowodowały śmierć głodową także na Powołżu, Kubaniu czy Północnym Kaukazie. Ziemie te były masowo zamieszkane przez Ukraińców, ale także przez Rosjan. Dziś podejmujemy sprawę głodu na Ukrainie, aby dać także świadectwo naszemu przeświadczeniu, że jest to ciągle jeszcze zbyt mało znany fragment dramatycznych dziejów naszej wspólnej Europy.

(oklaski)

  Andrzej Tomasz Zapałowski (UEN).- Pani Przewodnicząca! W minionym stuleciu doszło do wielu straszliwych mordów. Jedne dokonywano przez rozstrzelanie, zagazowanie, mordowanie siekierami i widłami, ale były też takie, których dokonywano głodem. Na ówczesnej sowieckiej Ukrainie dokonano tego mordu poprzez zagłodzenie milionów ludzi na obszarze, gdzie znajdują się jedne z najlepszych gleb na świecie. Zrobiono to specjalnie, a nie poprzez warunki klimatyczne czy też kataklizmy.

Oburza, iż przez lata tego ludobójstwa na Ukraińcach, Polakach, Rosjanach nie nazwano po imieniu, tak jak do dzisiaj oburza nienazwanie po imieniu ludobójstwa dokonanego na setkach tysięcy Polaków, Żydów i Ukraińców sprzeciwiających się faszyzmowi przez nacjonalistów ukraińskich na byłym i obecnym terytorium Polski w czasie II wojny światowej. Tym bardziej oburza, iż brak osądzenia usprawiedliwia i legitymuje do działania obecnie organizacje, które powołują się na dziedzictwo morderców. Organizacje te działają dziś legalnie w Europie. Nie ma poprawnego politycznie ludobójstwa. Każde należy nazwać i osądzić.

  Ari Vatanen (PPE-DE).- Madam President, we talking about this man-made famine now, 75 years after the events, because, if we do not talk about itnow,then it could become like the dark midnight of justice. It is still two hours to midnight now, but we are building the future. We cannot build that future on wobbly foundations. It has to be built on a solid foundation, and a solid foundation means the truth. The future cannot be built on lies, which would be like building it on sand.

It does not really matter how many people died in the Ukraine. What matters is that the victims of that man-made famine–the Ukrainian populace –feel that justice is being done, because we have to restore people’s faith in justice. Otherwise we cannot build a just society and they cannot believe in a future. All victims’ cries have to be heard, regardless of whether they are the victims of Nazism, apartheid, slavery or Communism.

This House stands for the fundamental values of humanity. We cannot send out an ambiguous message. That is why we have to be truly unbiased, however painful that might be politically for us. Otherwise we are not defending human dignity. It is very alarming that, in Russia today, history is being rewritten, so how can we build a common future? It is a fitting time for us to discuss Ukraine now, because at this very moment, in 2008, Ukraine needs help. It needs hope for a better future, which means accession to the EU one day.

  Jana Hybášková (PPE-DE).- Hladomor byl důsledkem přesně plánované cílevědomé politiky J.V.Stalina směřující k jasným cílům: dobrovolného vzdání se vlastnictví půdy, sdružení v rolnických kolchozech, odvedení veškerých zemědělských produktů a osivových zásob pro potřeby ruské armády a účelového vyhladovění ukrajinských měst. Hlavním cílem bylo potlačit a zničit ukrajinské národní bytí. Šlo o genocidu. Šlo o perzekuci civilního obyvatelstva v zázemí z politických a rasových důvodů. Byla tak naplněna skutková podstata zločinu proti lidskosti.Nejde jen o to si hladomor připomenout. Jde o symbolické odškodnění obětí, o plné studium, analýzu a poznání a přijetí společné odpovědnosti a s ní spojeného společného evropského vyrovnání. Komunismus je zločin proti lidskosti. Jeho důsledky jsou srovnatelné s fašismem a nacismem.

Založme proto Evropský institut evropského svědomí, oslavme také 23. srpen jako Den obětí veškeré totality. Vnímejme komunismus jako hrůznou součást společné evropské historie. Jedině společným přiznáním odpovědnosti za minulost najdeme cestu do budoucnosti. Situace, jako třeba situace irácké společnost dnes, ale i jiných míst na světě nás učí, že čím hlubší jsou poranění textur společnosti, tím bolestivější, nákladnější a lidsky těžší je je léčit. Ukrajina je dodnes těžce raněná. Pomozme jí.

  Urszula Gacek (PPE-DE).- Pani Przewodnicząca! Dziś Parlament Europejski przypomina sobie o ofiarach jednych z największych zbrodni stalinowskich - ofiar wielkiego głodu, który został specjalnie wywołany przez rządzący Związkiem Sowieckim despotyczny reżim bolszewicki i miał doprowadzić do osłabienia i wyniszczenia narodu ukraińskiego, a tym samym stłumić jego dążenia do wolności i odbudowania własnego, niepodległego państwa. Na Ukrainie, a także w niektórych regionach południowej Rosji, północnego Kaukazu i Kazachstanu miały miejsce przeraźliwe, wstrząsające akty rozpaczy, cierpień i desperacji umierających z głodu całych rodzin.

Dziś chcemy oddać hołd wszystkim pomordowanym w okresie wielkiego głodu na Ukrainie. Ofiary masowych zbrodni, zbrodni wojennych i czystek etnicznych zasługują na taką samą pamięć i uznanie dla ich krzywd. Niezależnie w czyim imieniu zbrodnie są wykonane i dla jakich celów ideologicznych, cierpienie ofiar jest ich niezmiennym elementem.

Solidaryzujemy się z narodem ukraińskim, lecz prosimy, aby również Ukraina rozliczyła się ze swoimi czarnymi kartami historii. Przypominam, że w latach 1939-1945 nacjonaliści z Ukraińskiej Powstańczej Armii bestialsko zamordowali 150 000 Polaków, głównie kobiet i starców. Mężowie i ojcowie zesłani na Syberię przeżywali tam gehennę, lecz mieli nadzieję, że ich rodziny pozostałe na Kresach są bezpieczne. Niestety to te rodziny stały się ofiarami nacjonalistów, którzy nie widzieli miejsca dla swoich polskich sąsiadów w nowym ukraińskim państwie. Ofiary rzezi na Kresach czekają na dzień, kiedy ich los zostanie zapisany w społecznej świadomości Europy, tak jak dziś został zapisany los ofiar wielkiego głodu.

  Colm Burke (PPE-DE).- Madam President, coming from Ireland, a country that also suffered a tragic famine over 150 years ago, I understand the Ukrainian desire to have the victims of their artificial famine from 1932 to 1933 commemorated.

This resolution of Parliament follows previous commemorative resolutions from other international organisations such as UNESCO and OSCE. Our resolution on the commemoration of the victims of the Holodomor in Ukraine was adopted at the 34th session of the UNESCO general conference, which was supported by Ireland among others.

At the Madrid OSCE ministerial meeting in November 2007, 30 countries associated themselves with Ukraine’s statement commemorating the 75th anniversary of the Holodomor.

European integration must continue to be based on a readiness to come to terms with the 20th century’s tragic history. This present European Parliament resolution makes an important call on countries originating from the Soviet Union to provide full access to archives on this tragedy for comprehensive scrutiny in order to unveil and fully investigate the causes and consequences of this famine.

Present-day relatives of the victims are seeking closure and should, therefore, have the right to access such information in order to come to an understanding of the greatest catastrophe in Ukraine’s modern history.

I add my voice to this expression of sympathy to the millions of Ukrainians that suffered this calamity and, in particular, to the relatives of those who died as a result of this artificial famine.

  Zita Pleštinská (PPE-DE).- Môj otec, Štefan Kányai, ktorý strávil v ruských gulagoch na Urale, v Karagande a Džezkazgane viac ako deväť neuveriteľne hrozných rokov, mi často vravieval: „Ešte žijú svedkovia, ktorí videli a pamätajú Stalinove genocídy, výboje masových vrahov bez zábran. Stalinov režim vytrhol z veľkej knihy aj európskej histórie veľa stránok, preto vašou povinnosťou je otvoriť archívy v bývalom Sovietskom zväze a naspäť vrátiť tieto chýbajúce stránky dejín. Pamiatka obetí je svätá, preto musíte konať!“

Som nesmierne dojatá, že moje meno sa spolu s menami mojich kolegov v mene skupiny EPP-ED a menami kolegov z iných politických skupín nachádza v záhlaví uznesenia, ktorým potvrdzujeme, že európska integrácia je založená na pripravenosti vyrovnať sa s tragickými dejinami 20. storočia.Nech toto uznesenie práve v roku 2008, ktorý je 75. výročím hladomoru, pripomína našu náklonnosť ľudu Ukrajiny, a najmä žijúcim pozostalým hladomoru, ako aj rodinám a príbuzným obetí.

Nech toto uznesenie je poučením pre novú generáciu, ktorá nezažila útlak. Sloboda je vzácna a nemožno ju brať ako samozrejmosť. Zlo stále existuje a treba mu čeliť.

  Czesław Adam Siekierski (PPE-DE).- Pani Przewodnicząca! Dopiero po upadku bloku wschodniego zaczęliśmy bliżej poznawać przerażającą prawdę o tym, co wydarzyło się na Ukrainie i w innych częściach Związku Radzieckiego w latach stalinowskich. Totalitaryzm nie pozwalał światu poznać tych okrutnych działań przeciwko ludzkości. Wielki głód na Ukrainie w latach 1932-1933 to fakt historyczny, który przez cały okres istnienia Związku Radzieckiego był negowany przez władze komunistyczne. Dowiedzieliśmy się o niezliczonej ilości niewinnych ludzi, na których wydano wyrok powolnej śmierci głodowej. Choć minęło wiele lat od czasów Hołodomoru, w dalszym ciągu nie wiemy ile ofiar pochłonęła stalinowska polityka.

Pragnąłbym podkreślić, że uznanie wielkiego głodu za ludobójstwo czy ujawnianie totalitaryzmu stalinowskiego nie jest w żaden sposób skierowane przeciwko Kremlowi, jak to jest często przedstawiane. Jest to oddanie czci ofiarom totalitarnego systemu. Unia Europejska, jako instytucja międzynarodowa tak oddana prawom człowieka, powinna zająć jasne i jednoznaczne stanowisko. Jeśli chcemy w godny i należyty sposób uczcić pamięć ofiar, powinniśmy przyjąć rezolucję, która jasno pokazuje prawdę historyczną i wyraża solidarność i współczucie Unii Europejskiej.

  Mieczysław Edmund Janowski (UEN).- Pani Przewodnicząca! Dziś, na progu XXI wieku, trudno nam wyobrazić sobie, czym jest masowy głód. Trudno nam też odpowiedzieć na pytanie, jak mogło dojść do tego, że na Ukrainie, która mogłaby wyżywić całą Europę, tyle milionów ludzi zginęło z głodu. Był to efekt totalitaryzmu komunistycznego, ginęły dzieci, kobiety, mężczyźni - Ukraińcy, ale i ludzie innych narodowości mieszkających na terenie ówczesnego Związku Radzieckiego. Jak nazwać tę zbrodnię sprzed 75 lat? Chyba tylko jedno słowo - ludobójstwo! Tam za zerwanie pięciu kłosów z kołchozowego pola groziła kara śmierci lub lata łagru.

Dziś, gdy mówimy o tym wydarzeniu, nie mówimy przeciwko Rosji. Chcemy oddać hołd ofiarom komunizmu i wyraźnie powiedzieć: nigdy więcej takich zbrodni.

  Antonio Tajani, Vicepresidente della Commissione.− Signora Presidente, onorevoli deputati, non credo che servano altre parole per condannare un crimine così feroce come quello perpetrato dalla dittatura stalinista, una delle due criminali dittature del secolo passato che hanno funestato l'Europa. Non servono altre parole perché i parlamentari che sono intervenuti lo hanno fatto in maniera autorevole e degna.

Vorrei concludere, signor Presidente, questo dibattito, leggendo poche parole del grande scrittore Vasilij Grossman, che nel suo romanzo "Tutto scorre" ha descritto i momenti più tragici della vicenda dell'Holomodor. La leggo come se fosse una sorta di preghiera laica, un ricordo per milioni di vittime, al quale associamo il ricordo di tante altre vittime innocenti il cui sacrificio, ripeto, non deve essere vano per l'Europa.

La morte di milioni di persone nel secolo passato provocato da dittature disumane deve essere il seme dal quale deve continuare a germogliare democrazia, devono avere l'effetto contrario di quello che volevano avere criminali dittatori.L'Unione europea, l'ho detto in apertura, è nata per costruire la pace e garantire la pace. Noi non possiamo però dimenticare il sacrificio di tante vittime innocenti.

Vi leggo le parole con le quali Grossman ha raccontato sinteticamente la tragedia di tanti anni fa: "L'inedia rase al suolo il paese. Prima toccò ai bambini, poi agli anziani e successivamente alla gente di mezza età. All'inizio scavarono le fosse nelle quali seppellire i morti; poi smisero di farlo quando non ne ebbero più la forza. I morti giacevano nei cortili e alla fine rimasero lì nello loro capanne. Tutto sprofondò nel silenzio e l'intero paese venne decimato. Non so chi morì per ultimo."

Nous n'oublierons jamais. We will never forget. Non dimenticheremo mai queste vittime innocenti, sulle quali noi vogliamo costruire un futuro diverso.

  Πρόεδρος. - Έχω λάβει τέσσερις προτάσεις ψηφίσματος⁽¹⁾ που έχουν κατατεθεί σύμφωνα με το άρθρο 103, παράγραφος 2, του Κανονισμού.

Η συγκινητική αυτή συζήτηση έληξε εδώ.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο, Πέμπτη 23 Οκτωβρίου.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142)

  András Gyürk (PPE-DE), írásban.–Meggyőződésem, hogy az Európai Parlamentnek az integráció elmélyítése mellett erőfeszítéseket kell tennie annak érdekében is, hogy következetesen feldolgozza közös történelmünk legsötétebb időszakait is. Éppen ezért örömtelinek tartom, hogy a mai ülésen lehetőségünk nyílik arra, hogy felhívjuk a figyelmet az ukrajnai éhínségre, a 20. századi kommunista diktatúrák egyik legszomorúbb, érthetetlenül elfeledett mementójára.

A mintegy 3 millió emberéletet követelő éhínséget övező viták jól világítanak rá arra, hogy a történelem ezen időszakának feldolgozása mind a mai napig nem fejeződött be. Nem értünk egyet azokkal, akik a katasztrófa bekövetkeztét csupán az átlagosnál rosszabb termésátlagokra, az ukrán lakosság ellenállására, vagy éppen pár elhibázott gazdaságpolitikai döntésre vezetik vissza.

Ki kell mondanunk, hogy az ukrajnai tragédia egyenes következménye az állami szintre emelt terrornak. Az erőltetett kollektivizálás és a padláslesöprések leállításával a Szovjetunió vezetői milliónyi emberéletet menthettek volna meg, de nem tették. Éppen ezért a korai 30-as évek ukrajnai eseményeit semmi sem különbözteti meg a történelem legszörnyűbb népirtásaitól.

Úgy vélem, hogy a diktatúrák, legyen szó akár a nemzetiszocialista vagy a kommunista rendszerek kegyetlenségeiről, egy tőről fakadnak. Minden lehetséges eszközt meg kell ragadnunk ahhoz, hogy erősítsük a felnövekvő nemzedékek tudatosságát a kommunizmus rémtetteivel kapcsolatban. Egy, a diktatúrák történetét feltáró európai intézet és emlékhely felállítása jelentős szerepet játszhat majd ebben a folyamatban.

  José Ribeiro e Castro (PPE-DE), por escrito.–Há 75 anos a máquina estalinista punha em marcha um dos maiores crimes que a Europa conheceu: o Holodomor, a grande fome que ceifou a vida de mais de três milhões de ucranianos.

Os ucranianos, depois de privados, como continuaram a sê-lo, de importantes elementos definidores da sua identidade colectiva, foram privados deliberadamente de alimento, numa cruel demonstração do "socialismo real", no quadro das campanhas de colectivização forçada e sovietização levadas a cabo por um dos regimes mais homicidas da História.

Os ucranianos, e com eles os demais europeus, recordam, hoje, a brutalidade, o arbítrio e a violência comunistas que se abateram sobre aqueles e que consubstancia, à luz do direito internacional, um caso claro de genocídio. É evidente o intuito de "submissão deliberada de um grupo a condições de existência que acarretaram a sua destruição física, total ou parcial" nos exactos termos da Convenção para a Prevenção e Repressão do Crime de Genocídio de 1948.

Há um ano atrás, o Presidente deste Parlamento classificou o Holodomor como um "terrível crime contra a Humanidade". Subscrevo inteiramente esta sua posição, curvo-me perante a memória das vítimas. Saúdo todos os ucranianos, em particular os que vivem e trabalham no meu país, Portugal.

(1) βλ. Συνοπτικά Πρακτικά.