Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 23 oktober 2008 - Straatsburg

13.1. Venezuela

  De Voorzitter. - (FR) Aan de orde is het debat over drie ontwerpresoluties over Venezuela⁽¹⁾.

  José Ribeiro e Castro, auteur. − (PT) Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, dames en heren, Venezuela is een groot land en de Venezolaanse bevolking heeft diepgewortelde democratische gevoelens en tradities. Helaas verkeren de Venezolanen nu al jaren in een vreselijke situatie die er overigens niet beter op wordt. Hun grondrechten worden met voeten getreden. Daarom behandelen wij deze kwestie hier opnieuw en moeten wij deze situatie veroordelen.

Wij veroordelen het misbruik van persoonsgegevens op lijsten die worden gebruikt voor politieke vervolging volgens totalitaire maatstaven, zoals de “lijst-Tascón”, “de lijst-Maisanta” en de “lijst-Russián”. Het is onaanvaardbaar dat tientallen burgers uitgesloten worden en zich geen kandidaat kunnen stellen bij de komende regionale en gemeentelijke verkiezingen in Venezuela. Het is onaanvaardbaar dat mensenrechtenorganisaties, zoals de vertegenwoordigers van de niet-gouvernementele organisatie Human Rights Watch, uit het land worden gezet, alleen maar omdat zij rake opmerkingen maken. Het is schokkend dat het geweld en de onverdraagzaamheid die van bovenaf worden gepredikt, nu ook al jonge levens kosten.

Wij veroordelen en betreuren de moord op een jonge studentenleider die het slachtoffer is geworden van dit van bovenaf gevoede klimaat van geweld. Wij eisen dat de waarheid aan het licht wordt gebracht en dat de daders vervolgd worden.

Wij, Europeanen, moeten echter actiever optreden. Wat als dit in onze eigen landen zou gebeuren? Zouden wij, in onze eigen landen, aanvaarden dat burgers worden beroofd van het recht om zich kandidaat te stellen in de verkiezingen, zoals in Venezuela gebeurt? Nee toch? Hoe kunnen wij dan onze ogen sluiten voor deze ontwikkelingen? Hoe kunnen wij onze ogen sluiten en doen alsof er niets aan de hand is?

Hoe kunnen wij bijvoorbeeld de houding van de Portugese regering accepteren? Ik schaam me voor die houding. Helaas kom ik uit een land dat naar de pijpen van de Venezolaanse regering danst, een stroperig beleid voorstaat en bovendien onlangs heeft gefungeerd als de Europese ontvangstzaal voor tirannen. Dat is werkelijk onaanvaardbaar.

Het is essentieel dat de Commissie en de Raad deze schendingen van de mensenrechten sterker en duidelijker veroordelen.

  Ewa Tomaszewska, auteur. − (PL) Mijnheer de Voorzitter, er dient nadere opheldering te worden verschaft over de omstandigheden waarin de heer Julio Soto in de stad Maracaibo om het leven is gekomen. Ik wil mijn deelneming betuigen aan zijn familie. Wij eisen dat de daders van deze misdaad worden berecht en gestraft. De vaststellingen en opmerkingen van Human Rights Watch verdienen onze aandacht, vooral aangezien het om een organisatie gaat die volledig onafhankelijk is van subsidies. Wij tekenen protest aan tegen het verbod op de activiteiten van deze organisatie. Wij willen dat de vrijheid van meningsuiting in de media en de vrijheid van vereniging ten volle worden geëerbiedigd. Wij willen dat de wetgeving ter bescherming van vrouwen tegen geweld volledig ten uitvoer wordt gelegd. Wij verwachten dat de verkiezingen in november zodanig worden georganiseerd dat er geen voorbehoud kan worden gemaakt bij de verkiezingscampagne of bij het verkiezingsproces zelf. Venezuela zou een democratisch land moeten zijn dat zijn burgers dezelfde mate van vrijheid zou moeten bieden als elke lidstaat van de Europese Unie.

  Renate Weber, auteur. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, sinds enkele jaren bevindt de oppositie in Venezuela zich in een moeilijke situatie, en men kon terecht vraagtekens plaatsen bij de democratie in Venezuela.

Wat er momenteel gaande is, bewijst echter dat de democratie en de rechtsstaat in Venezuela een wassen neus zijn. De toepassing van een administratieve maatregel om mensen 15 jaar lang te verbieden een ambt te bekleden of zich daarvoor kandidaat te stellen, is onaanvaardbaar. Alleen een rechter kan dergelijke besluiten nemen, en dit alleen als personen schuldig zijn bevonden aan een ernstig misdrijf.

De perversiteit van deze maatregel wordt duidelijk wanneer men weet dat de overgrote meerderheid van de uitgesloten personen leden van de oppositie zijn. Dit is een praktijk die waarschijnlijk niet alleen met het oog op de verkiezingen in november wordt toegepast, maar wellicht in verband met toekomstige verkiezingen zal worden herhaald.

Het is niet verrassend dat deze politieke uitsluiting zich voordoet in een tijd waarin voorvechters van de mensenrechten die de huidige regering bekritiseren, het land worden uitgezet en waarin zeer verdachte ongelukken waarbij critici omkomen, niet naar behoren worden onderzocht.

Het Europese Parlement moet de publieke opinie in Venezuela het duidelijke signaal geven dat politieke uitsluiting een ondemocratische praktijk is die indruist tegen de beginselen van de rechtsstaat. De bewering van de Venezolaanse onderminister voor Europese Zaken dat het Europees Parlement in september niet over deze resolutie zou hebben willen stemmen, omdat zij zogenaamd afbreuk zou doen aan de strijd tegen corruptie, moeten we ten stelligste tegenspreken. Een dergelijk foefje om de publieke opinie in Venezuela naar zijn hand te zetten, is een minister van Europese Zaken niet waardig. Wij wijzen ook ten stelligste zijn beschuldiging van de hand dat onze activiteiten hier een aanval op een soevereine staat zouden betekenen.

Deze resolutie is een uiting van onze bezorgdheid wat betreft de democratische ontwikkeling en de eerbiediging van de mensenrechten in Venezuela, dat een bevolking heeft die wij ten zeerste bewonderen en respecteren.

  Bernd Posselt, namens de PPE-DE-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, de brute moord op de heer Soto is het voorlopige hoogtepunt van een dramatisch verval van de democratie en de rechtsstaat in Venezuela, een land dat een tijd lang een positieve rol heeft gespeeld in Latijns-Amerika.

Onder het huidige regime worden echter niet alleen fundamentele mensenrechten met voeten getreden, maar probeert een megalomane dictator zelfs om zijn onmenselijke terreursysteem naar de rest van het continent en, gezien zijn betrekkingen met Wit-Rusland, zelfs naar Europa te exporteren. Daarom is het dringend noodzakelijk om hem een halt toe te roepen, in het belang van zijn eigen bevolking, maar ook in het belang van de volkeren die hij met zijn olierijkdommen als het ware probeert te kopen of te chanteren, zodat ze zich aan zijn ideologische denkbeelden onderwerpen.

Als hij in dit verband een beroep op de nationale soevereiniteit doet, dan kan ik alleen maar zeggen dat er dingen zijn, die voorrang hebben boven elke vorm van nationale soevereiniteit, namelijk de fundamentele en universele mensenrechten!

  Marios Matsakis, namens de ALDE-Fractie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, het lijdt geen twijfel dat Venezuela in het recente verleden, maar ook in vroeger tijden, een traumatische geschiedenis heeft doorgemaakt, waarvoor niet alleen endogene oorzaken zijn aan te wijzen. Misschien zijn de exogene factoren in dit verband zelfs van groter gewicht. Maar aan wie of wat die geschiedenis ook te wijten mag zijn, de onschuldige burgerbevolking heeft er het sterkst onder geleden.

De huidige regering onder leiding van de heer Chávez heeft blijkbaar nog een appeltje te schillen met de VS en zijn aanhangers en bondgenoten, maar dat mag niet tot zulke grove schendingen van de rechten van de Venezolaanse burgers leiden als de zogenaamde “administratieve uitsluiting” van verkiezingskandidaten of de vervolging van en moord op oppositieleden. Mijnheer Chávez moet inzien dat zijn land alleen welvarend kan worden als hij ervoor zorgt dat zijn regering zich strikt binnen de grenzen van de democratie en de mensenrechten beweegt. Door het gebruik van geweld en de vervolging van de eigen bevolking zal zijn land nog meer traumatische gebeurtenissen en leed beleven. Zover mogen we het niet laten komen.

  Leopold Józef Rutowicz, namens de UEN-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, de resolutie over de schending van de mensenrechten in Venezuela, die gebaseerd is op feiten, is een initiatief dat onze steun verdient. Helaas wordt Venezuela reeds vele jaren geteisterd door de polarisatie van de politieke krachten in het land. Ik verwijs onder meer naar de staatsgreep door een deel van het leger, intolerantie, grote sociale verschillen op het gebied van eigendom en rassenproblemen. Het team van president Chávez vervult op dit gebied de belangrijkste rol, aangezien Chávez binnen het presidentiële systeem de mogelijkheid heeft om de administratie en het leger te controleren. Ten gevolge van deze eeuwige strijd over de genomen besluiten, heeft de structuur van de Venezolaanse maatschappij steeds meer weg van die van Cuba, namelijk een socialistisch regime met historische en nationalistische trekjes. Dit zou tot gevolg kunnen hebben dat het land ervoor kiest om zijn vlag en volkslied te wijzigen.

De recente veranderingen hebben de levensstandaard nauwelijks beïnvloed. De reden hiervoor is dat Venezuela over een enorme rijkdom aan natuurlijke hulpbronnen beschikt die de impact van de veranderingen verzacht en het nemen van populistische maatregelen mogelijk maakt. De situatie is momenteel zo ernstig dat deze resolutie alleen geen einde zal kunnen maken aan de verdere beknotting van de burgerrechten in Venezuela. Daarvoor is de onvoorwaardelijke steun van alle landen in de regio noodzakelijk.

  Pedro Guerreiro, namens de GUE/NGL-Fractie. – (PT) Wij worden hier voor de zoveelste keer geconfronteerd met een onaanvaardbare en schandelijke poging tot inmenging van het Europees Parlement. Dat gebeurt overigens niet voor niets vlak voor de regionale en gemeentelijke verkiezingen in Venezuela. In wezen is de opname van dit debat in de agenda, en ook de ontwerpresolutie, slechts bedoeld voor degenen die het reeds langdurige, ernstige inmengingsproces en de verontrustende pogingen om een democratische en soevereine staat te destabiliseren steunen en aanmoedigen.

Doel is om de inmenging in de interne aangelegenheden van Venezuela op brutale wijze te versterken door zich te bemoeien met die interne aangelegenheden en alles in het werk te stellen om onder externe druk beslissingen op te leggen die alleen door het soevereine Venezolaanse volk genomen kunnen worden. In plaats van de feiten te vervormen en Venezuela samenzweerderige lessen in democratie te geven, had het Europees Parlement een debat in de agenda moeten opnemen over de poging van de EU om een reeds verworpen Europees Ontwerpverdrag op te leggen, hetgeen blijk geeft van een ernstig gebrek aan eerbied voor de democratische en soevereine beslissing van de Franse, Nederlandse en Ierse bevolking en de weigering om andere volkeren in de gelegenheid te stellen hun mening kenbaar te maken in een referendum. In plaats van zich in te laten met zaken waarover uitsluitend het Venezolaanse volk kan beslissen, had het Europees Parlement de onmenselijke terugkeerrichtlijn moeten verwerpen, waarin de mensenrechten van immigranten, onder wie velen uit Latijns-Amerika, niet geëerbiedigd maar regelrecht geschonden worden.

Wat de voorstanders van dit initiatief werkelijk dwarszit, is dat de Venezolaanse bevolking een voorbeeld heeft gesteld dat problemen veroorzaakt voor de grote financiële en economische belangen die de Europese Unie in hun greep houden. De Venezolanen hebben een voorbeeld gesteld door hun nationale soevereiniteit en onafhankelijkheid te bevestigen, door een patriottisch project voor emancipatie, vooruitgang en ontwikkeling op te zetten, door een anti-imperialistische solidariteit te ontwikkelen, door te bewijzen dat de strijd van het volk de moeite waard is en dat het mogelijk is een rechtvaardiger, democratischer en vreedzamer land en dus ook een rechtvaardigere, democratischere en vreedzamere wereld tot stand te brengen. De realiteit toont overigens aan dat het beste antwoord op de poging tot inmenging van het Europees Parlement te vinden is in het enorme prestige en belang van het Bolivariaanse proces voor de volkeren van Latijns-Amerika en de rest van de wereld. Daarom is het hoog tijd dat de voorstanders van dit initiatief eindelijk afzien van de pretentie dat zij de rest van de wereld de les kunnen lezen.

  Urszula Krupa, namens de IND/DEM-Fractie. – (PL) Wij debatteren vandaag over gevallen van schending van de mensenrechten in Venezuela. Deze zijn het gevolg van de niet-naleving van de burgerlijke en politieke rechten die in de Venezolaanse grondwet zijn gegarandeerd, alsook van het feit dat de tegenstanders van de huidige regering deze rechten worden ontzegd. Het is onmogelijk voor oppositieleden om zich kandidaat te stellen voor verkiezingen, vrijheid van meningsuiting is een illusie en waarnemers van internationale organisaties worden het land uitgezet. Dit debat is bijgevolg een goede gelegenheid om duidelijk te maken dat wij in geen geval akkoord kunnen gaan met het democratisch deficit in Venezuela en in een aantal andere landen.

Dit debat is ook een goede gelegenheid om op zoek te gaan naar de waarheid in het openbare en politieke leven. Zowel de president van Venezuela als de leiders van tal van andere landen en wereldmachten zijn bezweken voor de verleiding van de absolute macht. Zij stellen alles in het werk om mensen die armer zijn of er een andere mening op nahouden, te onderwerpen. De nieuwe linkse doctrine van de heer Chávez wordt vaak als “christelijk socialisme” omschreven, maar heeft in werkelijkheid weinig gemeen met de sociale leer van de kerk. Dit verklaart ook waarom vertegenwoordigers van het Venezolaanse episcopaat kritiek hebben geuit op het gebrek aan democratie. Het Bijbelse verhaal over de balk en de splinter dat me nu te binnen schiet, lijkt perfect in deze context te passen.

  Laima Liucija Andrikienė (PPE-DE). - (LT) Inmiddels zijn er tien jaar verstreken sinds Hugo Chávez president van Venezuela werd. De grondwet van Venezuela van 1999 vormde een perfecte gelegenheid om de rechtstaat te versterken en de mensenrechten in dit land te waarborgen. We moeten vandaag de dag echter toegeven dat deze historische kans is gemist. We weten dat in Venezuela, het Venezuela onder leiding van president Chávez, discriminatie van politieke tegenstanders wordt getolereerd en zelfs aangemoedigd. In het Venezuela onder Chávez zijn rechters niet langer onafhankelijk en we zijn ook op de hoogte van de situatie omtrent vakbonden en de media in dit land. Onze resolutie van vandaag is bedoeld om president Chávez er nogmaals aan te herinneren dat de grondwet niet slechts een stuk papier is; de regels hiervan moeten in het dagelijks leven ten uitvoer worden gebracht.

  Zdzisław Zbigniew Podkański (UEN). - (PL) Zo meteen is in dit Parlement het debat aan de orde over de bijzonder dramatische en tragische situatie in Congo waarbij reeds honderden en misschien zelfs duizenden slachtoffers zijn gevallen. In vergelijking daarmee lijkt de situatie in Venezuela veel minder ernstig. Daar wordt het kiesrecht geschonden en worden burgers het land uitgezet. Toch is nu ook daar een eerste moord gepleegd op een studentenleider.

Zelfs in dit vroege stadium is het van groot belang dat deze kwestie aan de orde wordt gesteld. We mogen immers niet uit het oog verliezen dat dergelijke processen altijd beginnen met de schending van democratische rechten. Als het aan goede argumenten ontbreekt, is de eerste stap altijd machtsmisbruik, met moordpartijen tot gevolg. Daarom heeft deze resolutie wel degelijk zin. Ze wijst erop of moet ons eraan herinneren dat wij dit gevaarlijke proces al hebben opgemerkt op een moment waarop we nog in staat zijn om de situatie in de gaten te houden en genocide te voorkomen.

  Georgios Toussas (GUE/NGL). – (EL) Mijnheer de Voorzitter, het is overduidelijk dat er kort voor de verkiezingen in Venezuela onverhulde en onaanvaardbare pogingen worden gedaan om zich te mengen in de interne ontwikkelingen in dit land met het voor de hand liggend doel de uitslag van de verkiezingen te beïnvloeden.

De situatie in Venezuela is voor de arbeiders in Europa, en meer algemeen in heel de wereld, een grote en belangrijke overwinning, omdat de laatste tijd in de ontwikkeling van het land positieve stappen worden gezet en problemen van de arbeiders worden opgelost, ondanks alle moeilijkheden, hinderpalen en interventies van het Amerikaans imperialisme.

Deze pogingen zijn onaanvaardbaar en bij deze gelegenheid willen wij het optreden van de politieke krachten aan de kaak stellen die zich met deze resolutie mengen in de interne aangelegenheden van Venezuela.

Ik sluit af met te zeggen dat het onvoorstelbaar is dat zeven afgevaardigden tijdens een bijeenkomst van het Europees Parlement de politieke verantwoordelijkheid op zich hebben genomen om een volk te veroordelen dat strijd voor zijn vrijheid en zijn hedendaagse behoeften. Het recht van de volkeren om hun eigen toekomst te bepalen kan nooit onderwerp van onderhandelingen zijn, en dat moeten wij allen respecteren.

  Kathy Sinnott (IND/DEM). - (EN) Mijnheer de Voorzitter, wanneer we aan democratie denken, denken we aan mensenrechten. Het belang van inspraak en kiesrecht op alle regeringsniveaus is overduidelijk. Sinds enkele jaren is hiervan geen sprake meer in Venezuela, een land dat met wijdverbreide corruptie te kampen heeft en momenteel wordt geregeerd door de heer Chávez. Sinds hij aan de macht is, worden oppositieleden geïntimideerd, zijn sommige leden van oppositiepartijen beestachtig vermoord en zijn verdedigers van de mensenrechten en medewerkers van NGO’s het land uitgezet. Bovendien maakt Venezuela momenteel gebruik van zogeheten screeninglijsten, waarmee burgers niet alleen van openbare ambten worden uitgesloten, maar waarmee zij ook van het recht worden beroofd om vrijelijk op verkiezingskandidaten van hun voorkeur te stemmen. Als democratisch orgaan moeten we er bij Venezuela op aandringen dat het de internationale democratische normen naleeft en de Venezolaanse burgers in staat stelt van hun grondrechten gebruik te maken, vrijelijk en openlijk kritiek te uiten op de machthebbers en via verkiezingen zonder angst een nieuwe regering aan te wijzen.

  Gerard Batten (IND/DEM). - (EN) Mijnheer de Voorzitter, president Chávez werd tot nu toe door links op handen gedragen. In mijn eigen kiesdistrict was bijvoorbeeld de vroegere burgermeester van Londen, Ken Livingstone, een groot voorstander. Zo werd aan zijn nogal onverkwikkelijke image een enigszins respectabel tintje gegeven. Maar onder president Chávez werden natuurlijk de rechten en vrijheden van het Venezolaanse volk aan banden gelegd. Hij heeft de politieke vrijheden, de rechtsstaat, de onafhankelijkheid van de rechtbanken en de vrijheid van de media en de vakbondsvrijheid ondermijnd. Politici als mijnheer Livingstone, die leiders als president Chávez steunen, ondermijnen de echte democratie – dat geeft zeer te denken.

  Andris Piebalgs, lid van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, de Commissie volgt de situatie in Venezuela op de voet. Het land is bezig met de voorbereiding van de regionale en lokale verkiezingen, die op 23 november zullen worden gehouden.

Er zij op gewezen dat in de afgelopen jaren een aantal democratische verkiezingsprocessen heeft plaatsgevonden in Venezuela. Sommige verkiezingen werden door Europese waarnemingsmissies gevolgd, die tot de slotsom zijn gekomen dat zij in overeenstemming waren met de internationale normen en de nationale wetgeving. Andere verkiezingen werden niet gecontroleerd, omdat wij daartoe niet werden uitgenodigd.

De Commissie is zich bewust van de bezorgdheid die sommigen van u en delen van de Venezolaanse samenleving hebben geuit met betrekking tot de grondwettelijkheid van de “uitsluitingen”. Sommigen menen dat deze ertoe dienen de oppositie te weerhouden van volledige deelname aan de verkiezingen in november.

De Commissie heeft nota genomen van de verklaringen die de Venezolaanse autoriteiten bij verschillende gelegenheden hebben afgegeven over de grondwettelijkheid van deze “administratieve sancties” die door de nationale toezichthouder tegen een aantal ambtenaren zijn ingesteld.

Wij benadrukken dat de rechten van alle burgers die aan de verkiezingen willen deelnemen, moeten worden gegarandeerd in overeenstemming met de grondwet en de beginselen van de rechtsstaat. Wij hopen dat de komende verkiezingen de democratie in Venezuela zullen versterken en dat de uitkomst een afspiegeling zal zijn van de standpunten van de gehele Venezolaanse samenleving.

Wij moedigen alle actoren aan om zich in een geest van tolerantie, burgergezindheid en respect voor de verscheidenheid van meningen te engageren in het democratische proces.

De Commissie is ook op de hoogte van het feit dat vertegenwoordigers van Human Rights Watch uit Venezuela zijn uitgewezen. Wij hebben de stemmen gehoord die deze maatregel hebben veroordeeld als inbreuk op het recht van vrije meningsuiting en als teken van intolerantie ten aanzien van kritiek. In dit verband benadrukken wij het belang dat de EU aan de vrijheid van mening en meningsuiting hecht. De vrijheid van meningsuiting is een van de fundamentele mensenrechten en vormt een hoeksteen van de democratie en de rechtsstaat.

Ik wil het Parlement verzekeren dat de Commissie de ontwikkelingen in Venezuela nauwlettend zal blijven volgen. De inzet van de Commissie voor de ontwikkeling van de democratie en de bevordering van de mensenrechten zal tot uitdrukking blijven komen in ons samenwerkingsbeleid en onze betrekkingen met Venezuela.

  De Voorzitter. – (FR) Het debat is gesloten.

De stemming vindt na afloop van de debatten plaats.

(1) Zie notulen.