Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 17 listopada 2008 r. - Strasburg

25. Ochrona konsumentów w dziedzinie kredytów i finansów (krótka prezentacja)

  Przewodniczący. – Następnym punktem posiedzenia jest sprawozdanie (A6-0393/2008) pani poseł Iotovej w imieniu Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów w sprawie ochrony konsumenta: poprawy edukacji konsumenckiej i wiedzy na temat kredytów i finansów (2007/2288(INI)).

  Iliana Malinova Iotova, sprawozdawca. – (BG) Sprawozdanie w sprawie edukacji finansowej, które zostanie poddane pod głosowanie podczas jutrzejszej sesji plenarnej jest niezwykle ważne. Oczywiste jest, że kryzysu finansowego, z jakim mamy obecnie do czynienia można było uniknąć, gdyby konsumenci byli dobrze poinformowani o ryzykach, jakie wiążą się z poszczególnymi rodzajami kredytów. Możemy z przekonaniem stwierdzić, że gdybyśmy w przeszłości skupiali się w większym stopniu na edukacji finansowej ludzi, nie mielibyśmy do czynienia z obecną sytuacją, a przynajmniej kryzys nie przybrałby takich rozmiarów jak ma to teraz miejsce. Na przyszłość musimy być pewni, że nasze dzieci mają możliwość uczenia się i posługiwania się kartami kredytowymi i kredytami we właściwy sposób w każdym miejscu Europy. Musimy skoncentrować się na studenckich kredytach hipotecznych oraz funduszach emerytalnych i inwestycyjnych. Tego rodzaju produkty finansowe mają duży wpływ na życie konsumentów, dlatego też muszą być wzięte pod uwagę. Nie wolno nam zapominać, że coraz większa liczba młodych ludzi popada w poważne długi nie podejrzewając nawet, jakie skutki będzie to miało dla ich dalszego życia.

Spędziliśmy wiele miesięcy pracując w sposób wytężony nad tekstami przedmiotowego sprawozdania. Przeprowadziliśmy wiele interesujących dyskusji publicznych z przedstawicielami europejskich i amerykańskich banków oraz instytucji finansowych dokładnie w przededniu kryzysu. Już wtedy problemy rysowały się wyraźnie i włączał się sygnał ostrzegawczy. Z drugiej strony, mieliśmy okazję przyjrzeć się doświadczeniom i dobrym praktykom w zakresie edukacji finansowej w krajach, które mają swoje tradycje w tej dziedzinie i które nieprzerwanie pracują nad ich udoskonaleniem – w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech i innych państwach, i usłyszeliśmy opinie stawiających swoje pierwsze kroki w tym obszarze. Jestem zadowolona z wyników głosowania nad przedmiotowym sprawozdaniem w Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, a także z decyzji Komisji w sprawie budżetów koniecznych do zapewnienia pomocy w toku realizacji projektu.

Sprawozdanie w sprawie naszej inicjatywy spotkało się również z wieloma zachęcającymi reakcjami ze strony czołowych instytucji finansowych. Sądzę, że osiągnęliśmy rozwiązanie kompromisowe, które zadowala wszystkie grupy polityczne, co pozwala mi mieć nadzieję, że jutrzejsze głosowanie nad sprawozdaniem zakończy się pomyślnie. Możemy przezwyciężyć obecny kryzys finansowy tylko poprzez wspólne działania, dlatego też musimy zjednoczyć siły i pracować razem nad tą wspólną inicjatywą. Nadszedł czas na działanie i dopilnowanie, aby europejscy konsumenci posiadali potrzebną wiedzę na temat kredytów konsumenckich i innych rodzajów pożyczek, tak aby podobna finansowa klęska już się nie powtórzyła. Aby to osiągnąć niezwykle ważne jest wdrożenie przez państwa członkowskie podjętych środków oraz ścisła współpraca. Na zakończenie natomiast chciałabym podziękować gorąco członkom Komisji Europejskiej za pomoc, jakiej mi udzielili.

  Danuta Hübner, komisarz. − Panie przewodniczący! To sprawozdanie niezwykle na czasie. Podkreśla ono wiele wyzwań, z jakimi mierzą się europejscy konsumenci w kontekście obecnego kryzysu finansowego. Z tego właśnie powodu pragnę serdecznie podziękować pani poseł Iotovej za wspaniałą pracę.

Komisja uznała znaczenie edukacji finansowej dla właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego w naszym komunikacie, który został przyjęty w grudniu ubiegłego roku. Konsumenci zdecydowanie muszą zyskać kompetencje do podejmowania odpowiedzialnych decyzji dotyczących ich finansów osobistych i tylko w ten sposób będą mogli czerpać namacalne korzyści, jakie płyną z integracji finansowej w ramach Unii Europejskiej.

Edukacja leży w gestii państw członkowskich. Rola Komisji w tym względzie jest głównie wspomagająca, niemniej jednak ważna.

Najbardziej odpowiednim szczeblem do realizacji programów edukacji konsumenckiej, a zarazem szczeblem najbardziej efektywnym i skutecznym, jest szczebel krajowy. Państwa członkowskie mają tu do odegrania kluczową rolę, na przykład poprzez przyjmowanie krajowych strategii edukacji finansowej opartych na partnerstwie publiczno-prywatnym.

Uważam, że rolą Komisji jest występowanie w charakterze propagatora edukacji finansowej w całej UE, wskazującego na możliwe korzyści, koordynującego podejmowane wysiłki, pokazującego najlepsze praktyki.

W tym zakresie wdrożyliśmy kilka praktycznych inicjatyw i utworzyliśmy grupę ekspertów do spraw edukacji finansowej, której pierwsze spotkanie – poświęcone dyskusjom na temat krajowych strategii edukacji finansowej – odbyło się w październiku.

Kontynuujemy także prace nad stworzeniem internetowych narzędzi Dolcetta dla nauczycieli, aby ułatwić im włączanie tematów finansowych do dotychczasowych programów nauczania. Wkrótce opublikujemy europejską bazę danych dotyczącą edukacji finansowej, elektroniczną bibliotekę programów prowadzonych przez różne rodzaje usługodawców. I wreszcie, Komisja regularnie oferuje objęcie swoim patronatem wybranych wydarzeń nadając w ten sposób edukacji finansowej odpowiedni rozgłos.

Całkowicie zgadzamy się z ogólną wymową przedmiotowego sprawozdania parlamentarnego oraz z większością zawartych w nim propozycji. Kwestią zasadniczej wagi jest edukacja dzieci i młodzieży, i tu Komisja podziela wyrażone przez Parlament przekonanie, że kompetencji w zakresie finansów należy nauczać w szkole.

Jesteśmy gotowi i chętni do pomocy państwom członkowskim w opracowywaniu ich podstawowych programów edukacyjnych w dziedzinie finansów osobistych; podobnie wygląda sytuacja jeśli chodzi o koncepcję przydzielenia Komisji zadania prowadzenia unijnych kampanii informacyjnych i medialnych poświęconych edukacji finansowej. Tego rodzaju kampanie zwiększające świadomość powinny być dostosowane do konkretnych potrzeb odbiorców i są najbardziej skuteczne, jeśli prowadzi się je na szczeblu krajowym lub nawet lokalnym. I tu również jesteśmy gotowi służyć pomocą.

Na zakończenie chciałabym podziękować Parlamentowi za dobrą pracę nad przedmiotowym dokumentem; oczekuję, że dialog pomiędzy Parlamentem a Komisją na istotne tematy związane z edukacją finansową konsumentów będzie kontynuowany.

  Przewodniczący. – Na tym kończymy ten punkt obrad.

Głosowanie odbędzie się jutro o godz. 12.

Oświadczenia pisemne (art. 142 Regulaminu)

  Dragoş Florin David (PPE-DE), na piśmie. – (RO) Nieznajomość prawa nie zwalnia nas z ponoszenia jej konsekwencji w zasadniczo takim samym stopniu jak nieznajomość mechanizmów finansowych nie chroni nas przed ponoszonymi stratami.

Instytucje finansowe i bankowe oraz towarzystwa ubezpieczeniowe miały i wciąż mają obowiązek przekazywania konsumentom „instrukcji użytkownika” w odniesieniu do instrumentów finansowych, tak aby ci ostatni mogli podejmować świadome decyzje. Właśnie z tego powodu uważam, że konieczność edukowania obywateli Europy w sprawach finansowych, bankowych i ubezpieczeniowych przez instytucje rządowe i pozarządowe jest dobrym rozwiązaniem dla tych, którzy rzeczywiście tego chcą. Jednakże udzielanie informacji obywatelom korzystającym z tego rodzaju instrumentów musi być obowiązkiem podmiotów świadczących usługi w tej dziedzinie. Sądzę, że obowiązkiem Komisji UE oraz państw członkowskich jest ostrzeganie i informowanie obywateli Europy o szkodliwym charakterze poszczególnych produktów lub usług oraz regulacja europejskiego rynku w taki sposób, aby takie szkodliwe produkty i usługi nie mogły się na nim pojawiać.

Na zakończenie chciałbym pogratulować sprawozdawcy, pani poseł Iotovej, oraz naszym koleżankom i kolegom z Komisji Handlu Międzynarodowego oraz Komisji Gospodarczej i Monetarnej sprawnego przygotowania przedmiotowej rezolucji.

  Zita Pleštinská (PPE-DE), na piśmie. – (SK) Kryzys w sektorze ryzykownych kredytów hipotecznych potwierdził, że poziom wiedzy finansowej wśród obywateli UE jest niski. Konsumenci nie wiedzą wystarczająco dużo na temat ryzyka bankructwa i nadmiernego zadłużenia. Informacje o produktach finansowych przekazywane przez instytucje finansowe, głównie za pośrednictwem reklam, są trudne do zrozumienia, a niekiedy wręcz mylące. Instytucje te nie udzielają konsumentom wystarczającej ilości informacji przed podpisaniem umowy.

Realizacja zadania informowania konsumentów o finansach i kredytach winna rozpoczynać się w szkole, gdzie przyszli konsumenci powinni być zapoznawani z produktami sektora bankowego. Szczególny nacisk należy położyć na programy skierowane do młodzieży, emerytów i słabszych grup społecznych.

Zdecydowanie uważam, że Komisja powinna utworzyć specjalną pozycję w budżecie na programy edukacji finansowej na szczeblu UE, które powinny skupiać wszystkie odpowiednie organa, takie jak organizacje państwowe, organizacje pozarządowe, organizacje konsumenckie i instytucje finansowe.

Chciałabym szczególnie podkreślić rolę organizacji konsumenckich na szczeblu Wspólnoty, a także szczeblu wewnątrzpaństwowym, jako że to one właśnie znają najlepiej konkretne potrzeby grup docelowych w dziedzinie programów edukacyjnych. Wiele państw członkowskich nie przeznacza w swoich budżetach odpowiednich środków na finansowanie polityk ochrony konsumentów i nie poświęca uwagi bądź nie udziela wsparcia finansowego działalności organizacji konsumenckich.

Tylko nieliczni konsumenci mogą sobie pozwolić na usługi osobistych doradców finansowych, stąd jestem głęboko przekonana, że konsumentom należy zapewnić niezależne porady w zakresie odpowiednich szkoleń w ramach unijnych programów edukacyjnych i w ramach działalności organizacji konsumenckich.

  Marian Zlotea (PPE-DE), na piśmie. – (RO) Pragnę pogratulować pani poseł Iotovej podjęcia tego tematu w przedmiotowym sprawozdaniu. Uważam edukację finansową za temat niezwykle ważny. W chwili obecnej w Rumunii stajemy przed problemem osób, które nie są dłużej w stanie spłacać swojego zadłużenia, ponieważ zaciągnęły kredyty w różnych bankach. Nie tylko zostały one źle poinformowane o konsekwencjach tychże kredytów, ale też nie otrzymały one żadnej odpowiedniej edukacji finansowej, która umożliwiłaby im podjęcie decyzji o tym, która usługa finansowa byłaby dla nich odpowiedniejsza.

Nie wolno nam mylić edukacji finansowej z informacjami udzielanymi konsumentom. Programy edukacji finansowej muszą być opracowywane stosownie do grup wiekowych oraz potrzeb różnych grup ludności.

Mam nadzieję, że serwis Dolcetta zostanie jak najszybciej przetłumaczony na język rumuński i bułgarski, tak aby wszyscy obywatele państw członkowskich mogli z niego korzystać.