Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2008 - Στρασβούργο

17. Το μέλλον των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων: η χρηματοδότησή τους και η τάση προς εξατομίκευση (συνοπτική παρουσίαση)

  Πρόεδρος. – Το επόμενο σημείο είναι η έκθεση (A6-0409/2008) της κ. Stauner εξ ονόματος της Επιτροπής απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων, σχετικά με το μέλλον των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων: η χρηματοδότησή τους και η τάση προς εξατομίκευση (2007/2290(INI)).

  Gabriele Stauner, εισηγήτρια – (DE) Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, η προετοιμασία μιας έκθεσης πρωτοβουλίας σχετικά με το μέλλον των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων είναι ένα συναρπαστικό εγχείρημα λόγω της επικαιρότητας και της πολυπλοκότητας των ζητημάτων αυτών. Εντούτοις, για κάθε λογικό άνθρωπο, ένα τέτοιο εγχείρημα ενέχει το σοβαρό κίνδυνο να καταλήξει σε ευχολόγιο ή έναν κατάλογο υποχρεώσεων.

Όπως γίνεται αμέσως φανερό από αυτό το σχετικά σύντομο και πολύ τεχνικό κείμενο, καταφέραμε να μην υποκύψουμε στον πειρασμό και να αποφύγουμε τις πομπώδεις διατυπώσεις. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω για την αυτοπειθαρχία τους, όλους τους συναδέλφους και ιδίως τους σκιώδεις εισηγητές και την κ. Lulling, η οποία συνέταξε τη γνώμη της Επιτροπής δικαιωμάτων των γυναικών και ισότητας των φύλων.

Στόχος μου ήταν να συντάξω μια έκθεση η οποία θα παρέχει στους αρμόδιους λήψης αποφάσεων και στα ενδιαφερόμενα μέρη μια περιγραφή των εξελίξεων κατά τα επόμενα 30 με 40 χρόνια και θα προσφέρει τροφή για σκέψη και συστάσεις μέτρων για κάθε πλευρά της κοινωνικής πολιτικής. Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και συντάξεων των κρατών μελών έχουν παραδοσιακά σχεδιαστεί, αναπτυχθεί και χρηματοδοτούνται με πολύ διαφορετικούς τρόπους, με συνέπεια η εναρμόνισή τους σε επίπεδο ΕΕ να είναι αδύνατη.

Εντούτοις, όλα τα συστήματα παρουσιάζουν προβλήματα λόγω των δημογραφικών εξελίξεων και των αλλαγών που η παγκοσμιοποίηση έχει επιφέρει στην αγορά εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται παντού. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η επιμονή σε οποιοδήποτε από τα υπάρχοντα συστήματα δεν αποτελεί εναλλακτική. Αυτό είναι το πρώτο βασικό συμπέρασμα.

Το είδος των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται σε κάθε κράτος μέλος προφανώς διαφέρει αναλόγως της δομής του κάθε συστήματος. Κατά τη γνώμη μας, όλα τα συστήματα χρειάζονται, μεταξύ άλλων, περισσότερα και βελτιωμένα μέτρα προκειμένου να παρέχουν καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, κάτι που θα προλάμβανε την πτώση των ποσοστών απασχόλησης και θα εξασφάλιζε την μη επιδείνωση των κοινωνικών προβλημάτων από την μαζική μετανάστευση εργατών.

Δεύτερον, παρά την εισαγωγή των λεγόμενων άτυπων σχέσεων απασχόλησης, το παραδοσιακό μοντέλο της πλήρους απασχόλησης αορίστου χρόνου πρέπει να διατηρηθεί καθώς είναι το μοναδικό που εγγυάται τη σταθερότητα των συνθηκών διαβίωσης και των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης.

Τρίτον, παράλληλα με τη διασφάλιση των κοινωνικών παροχών μέσω κοινών εισφορών και υβριδικών ασφαλιστικών λύσεων, είναι απαραίτητο να επικεντρωθούμε στην κοινωνική επένδυση.

Τέταρτον, πρέπει να βελτιώσουμε την παραγωγικότητα και να μεγιστοποιήσουμε την ικανότητα καινοτομίας, διότι η Ευρώπη βασίζεται στο ανθρώπινο κεφάλαιό της.

Πέμπτον, πρέπει να διασφαλίσουμε την καθολική πρόσβαση στις υπηρεσίες ιατρικής περίθαλψης, με την ιατρική πρόοδο και την πτώση των εισφορών να εγγυώνται την παροχή βασικής φροντίδας σε όλους τους πολίτες.

Έκτον, ειδικά μέτρα πρέπει να παρθούν για την προστασία των γυναικών απέναντι σε συγκεκριμένους κινδύνους, όπως είναι κυρίως η φτώχεια κατά το γήρας, παρέχοντας υπηρεσίες παιδικής φροντίδας, χρόνο οικογενειακής φροντίδας και ασφάλιση συντάξεων.

Το αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ γενεών και κοινωνικών ομάδων πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε μελλοντικής μας προσπάθειας. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από τις αλλαγές που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση και γίνεται ολοένα πιο απρόσωπος και ανώνυμος. Η αλληλεγγύη και η επικουρικότητα αποτελούν τις βασικές αρχές του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να δώσουμε μια κοινωνική πλευρά στην παγκοσμιοποίηση, έτσι ώστε το ειδικευμένο και ευέλικτο εργατικό δυναμικό να είναι σε θέση να στηρίξει με αξιοπρέπεια τον εαυτό και την οικογένειά του, να λαμβάνει υψηλής ποιότητας ιατρική περίθαλψη και να διαθέτει οικονομική ασφάλεια κατά το γήρας.

  Janez Potočnik, Μέλος της Επιτροπής. − Κυρία Πρόεδρε, παρά το ότι συντάχθηκε πριν γίνει εμφανής η κρίση των χρηματοπιστωτικών αγορών και η οικονομική κάμψη, η έκθεση είναι ιδιαιτέρως επίκαιρη και σχετική. Θα ήθελα να συγχαρώ την εισηγήτρια για την τεκμηριωμένη εργασίας της.

Η έκθεση υπογραμμίζει τις μακροπρόθεσμες κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές που απαιτούν τον εκσυγχρονισμό και την μεταρρύθμιση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. Τονίζει τη σημασία των κοινών αξιών μας όσον αφορά την κοινωνική προστασία. Επίσης καταδεικνύει το πώς αυτές θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών και υγειονομικών συστημάτων.

Το κλειδί για την μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητα της κοινωνικής προστασίας, είναι η συμμετοχή στην απασχόληση περισσότερων ανθρώπων και η παραμονή τους για περισσότερο χρόνο. Επιπλέον, αποτελεί μια αμοιβαίως επωφελή στρατηγική. Η έκθεση συνδέει τη βιώσιμη, επαρκή κοινωνική προστασία με τη Στρατηγική της Λισσαβόνας και τη δέσμευσή μας να εγγυηθούμε βιώσιμα δημόσια οικονομικά. Οι αναθεωρημένη κοινωνική ατζέντα που προτάθηκε από την Επιτροπή, δίνει περιεχόμενο στη σύνδεση αυτή, προωθώντας μια ευρεία, ολιστική προσέγγιση των μελλοντικών κοινωνικών πολιτικών και προτεραιοτήτων.

Επικροτώ την έμφαση στην προώθηση της πλήρους ένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας και στην καταπολέμηση κάθε είδους διάκρισης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι κάθε πολίτης μπορεί να αποκτήσει επαρκή κοινωνική ασφάλιση και συνταξιοδοτικά δικαιώματα ειδικότερα.

Η έκθεση δίνει έμφαση στην ανάγκη συνδυασμού της τάσης των ιδιωτικών συντάξεων σε πολλά κράτη μέλη με την ύπαρξη σταθερών εθνικών και ευρωπαϊκών πλαισίων για την αποτελεσματική επίβλεψη και έλεγχο των επιπτώσεών τους στους πολίτες.

Πρόκειται για ένα πολύ επίκαιρο μήνυμα. Η πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και προληπτική φροντίδα υψηλής ποιότητας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των κοινωνικών μοντέλων της ΕΕ. Η επίτευξή της αποτελεί τόσο στόχο όσο και προϋπόθεση για την ύπαρξη ενός παραγωγικού εργατικού δυναμικού σε μια περίοδο ταχείας γήρανσης του πληθυσμού.

Η Επιτροπή συμμερίζεται την ανησυχία σας σχετικά με τις ανισότητες στην ιατρική περίθαλψη καθώς και την ανάγκη εξασφάλισης ιατρικής φροντίδας και κοινωνικών παροχών υψηλού επιπέδου και για ολόκληρο τον πληθυσμό. Τα σημεία αυτά θα συμπεριληφθούν στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις ανισότητες στον τομέα της υγείας, η οποία θα δημοσιευτεί το επόμενο έτος.

Η έκθεση αποτελεί ισχυρή επίκληση, όχι μόνο να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την επίτευξη των βασικών στόχων -καθολική πρόσβαση, αλληλεγγύη, επάρκεια και βιωσιμότητα- αλλά και της ενίσχυσής τους μέσω του εκσυγχρονισμού τους.

Στις 26 Νοεμβρίου, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει την ανακοίνωση της που έρχεται ως ολοκληρωμένη απάντηση στη χρηματοοικονομική κρίση και την κάμψη της πραγματικής οικονομίας.

Επίσης, ο εποικοδομητικός κοινωνικός και οικονομικός ρόλος της κοινωνικής προστασίας θα αναπτυχθεί περαιτέρω στην κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη 2009.

Επιτρέψτε μου να σας επαναεπιβεβαιώσω την πρόθεση της Επιτροπής να επανέλθει στα διάφορα σημεία της έκθεσης συνεργαζόμενη στενά με το Κοινοβούλιο.

  Πρόεδρος. - Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Πέμπτη, 20 Νοεμβρίου 2008.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142)

  Bogusław Rogalski (UEN), γραπτώς. – (PL) Δυστυχώς, η γήρανση και η μείωση του πληθυσμού αποτελούν το αναπόδραστο μέλλον της Ευρώπης. Οι δημογραφικές έρευνες δείχνουν ότι το ποσοστό γεννήσεων δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει δημογραφική ανανέωση ενώ παράλληλα ο μέσος όρος ηλικίας αυξάνεται. Τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων σχετίζονται με τη δυσκολία συνδυασμού επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Τόσο οι απαραίτητοι παιδικοί σταθμοί όσο και η οικονομική στήριξη των οικογενειών εκλείπουν. Μέχρι το τέλος του 2030, η σχέση μεταξύ του εργαζόμενου και μη εργαζόμενου πληθυσμού θα έχει πιθανώς φθάσει το 2:1.

Η μετανάστευση είναι η μόνη δυνατή λύση για την άμβλυνση των συνεπειών που επιφέρει η μείωση του εργαζόμενου πληθυσμού. Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει σε επέκταση της εθνικής, πολιτισμικής και θρησκευτικής πολυμορφίας. Πρέπει να αυξήσουμε τα επίπεδα απασχόλησης μεταξύ των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων (μέσω προγραμμάτων κατάρτισης και επανακατάρτισης). Η συνταξιοδότηση πρέπει επίσης να γίνει πιο ευέλικτη, εισάγοντας μέτρα εθελοντικής συνταξιοδότησης, αλλαγής απασχόλησης και τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Επιπλέον, η οικονομική πολιτική των κρατών μελών πρέπει να είναι ισορροπημένη και να διανέμει δίκαια τα φορολογικά βάρη μεταξύ των εργαζομένων, των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.

Οι δημογραφικές αλλαγές θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις επί των δημόσιων συνταξιοδοτικών δαπανών, οι οποίες θα μπορούσαν να αμβλυνθούν μέσω της μερικής ιδιωτικής ασφάλισης. Οι δαπάνες ιατρικής περίθαλψης θα αυξηθούν επίσης.

Στο πλαίσιο αυτό, η παροχή στους πολίτες των κρατών μελών ιατρικής φροντίδας και επιδομάτων, που θα διανέμονται στο κατάλληλο επίπεδο, απαιτεί άμεση δράση σε διάφορα κοινωνικά και κυβερνητικά επίπεδα.