Pełne sprawozdanie z obrad

Środa, 19 listopada 2008 r. - Strasburg

20. Sytuacja w sektorze pszczelarstwa (debata)

  Przewodnicząca . – Następnym punktem posiedzenia jest debata nad pytaniem ustnym (B6-0480/2008-O-0104/2008) skierowanym do Komisji przez pana posła Neila Parisha w imieniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie sytuacji w sektorze pszczelarstwa.

  Neil Parish, sprawozdawca. − Pani przewodnicząca! Pragnę przede wszystkim bardzo podziękować pani poseł Astrid Lulling, ponieważ to głównie z jej inicjatywy zajmujemy się tą kwestią. Jako przewodniczący przedstawię tu sprawozdanie dziś wieczorem, ponieważ jesteśmy ogromnie zaniepokojeni sytuacją w pszczelarstwie. To co dzieje się z pszczołami jest niezwykle ważne dla Europy, wręcz dla całego świata.

W ciągu ostatnich dwóch lata w USA w tajemniczych okolicznościach wyginęła jedna trzecia pszczół miodnych. W roku 2007 około 800 tysięcy pszczelich rodzin zniknęło z powierzchni ziemi. W Chorwacji pięć milionów pszczół znikło w czasie krótszym niż 48 godzin. W Wielkiej Brytanii pada co piąty ul, a na świecie od 2006 roku pszczelarze zgłaszają straty sięgające 90%.

Z czym naprawdę mamy tu do czynienia i jak ważne jest to dla nas i dla przyszłości rodzaju ludzkiego? Albert Einstein przepowiadał, że jeśli na ziemi zginą pszczoły, człowiekowi pozostaną zaledwie cztery lata życia, dlatego musimy bardzo poważnie zająć się tą sprawą. Pszczoły miodne odpowiadają za zapylanie roślin i kwiatów, które dostarczają około jednej trzeciej naszego pożywienia. Są na pierwszym miejscu w przyrodzie, jeśli chodzi o zapylanie, a bez nich możemy zapomnieć o soi, cebuli, marchewce, brokułach, jabłkach, pomarańczach, awokado, brzoskwiniach i wielu innych produktach spożywczych. Koniec z truskawkami. Czy można sobie wyobrazić Wimbledon bez truskawek? Nie mielibyśmy lucerny, która jest wykorzystywana jako pasza dla bydła. Dlatego jesteśmy całkowicie zależni od pszczół miodnych. Oczywiście zapylają one również bawełnę, a więc nie mielibyśmy też ubrań. Musimy naprawdę bardzo poważnie podejść do tego problemu.

Na przykład w Chinach w niektórych regionach prawie w ogóle nie ma pszczół miodnych i wiele roślin trzeba tam zapylać ręcznie. 90 rodzajów upraw przemysłowych na świecie zależnych od zapylania daje produkcję w wartości około 30 miliarda funtów szterlingów rocznie. Pszczoły przynoszą gospodarce brytyjskiej ponad 100 milionów funtów szterlingów rocznie i około 400 milionów euro gospodarce europejskiej, widzą więc państwo, że jest to ogromny problem.

Dlatego zwracam się do Komisji – a jeśli to możliwe część przysługującego mi czasu chciałbym oddać Astrid Lulling, ponieważ to ona w znacznej mierze była motorem całej tej sprawy – z zapytaniem, czy Komisja może zgromadzić więcej pieniędzy na badania. Z rozmów, między innymi z zawodowymi pszczelarzami, wiemy, że w zwiększonej umieralności pszczół leży jakaś tajemnica, po części dlatego, że ich stan zdrowia w ostatnich kilku latach jest bardzo zły i wydaje się, że padają dosłownie jak muchy. Mamy również problem z uzyskaniem odpowiednich środków chemicznych, których można użyć do leczenia pszczół.

Moim zdaniem Komisja powinna nie tylko zabezpieczyć fundusze na badania, ale również zgromadzić informacje na temat działań wszystkich państw członkowskich. Zasadnicze znaczenie ma natychmiastowe działanie. Nie możemy czekać aż pszczoły całkowicie wymrą, bo problem stanie się wtedy niezmiernie poważny.

  Janez Potočnik, komisarz. − Pani przewodnicząca! Dziękuję panu posłowi Neilowi Parishowi i oczywiście pani poseł Astrid Lulling za zadanie tego pytania ustnego i rezolucję w sprawie europejskiego sektora pszczelarstwa. Komisja w pełni uznaje znaczenie pszczół w ekologii Europy i jej ekosystemie. Komisja jest również świadoma, że w wielu państwach członkowskich przygotowano raporty na temat istotnych strat w rodzinach pszczelich.

Jeśli można, przejdę od razu do konkretnych pytań, których wiele dziś postawiono i postaram się w prosty sposób przedstawić, co Komisja już robi w tej dziedzinie.

Jeśli chodzi o śmiertelność pszczół i badania, to w lutym bieżącego roku Komisja wystąpiła do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) o przeprowadzenie badania na temat umieralności pszczół w Unii Europejskiej i przyczyn tego zjawiska. EFSA zgromadził informacje od państw członkowskich i zamierza je teraz przeanalizować, by przedstawić Komisji jasny obraz sytuacji epidemiologicznej rodziny pszczelej, co stanowić będzie podstawę dalszych działań w tej sprawie. Oprócz wspierania działalności EFSA w tym zakresie, Komisja jest i będzie nadal wspierać liczne projekty badawcze dotyczące pszczół miodnych w ramach swojego ramowego programu badawczego, Jeżeli są państwo zainteresowani, niektóre z nich omówię później.

Jeśli chodzi o strefy kompensacji ekologicznej, niezależnie od tego, że samo tworzenie stref wydaje się trudne, pragnę przypomnieć, że Komisja przyznała już pomoc finansową przeznaczoną na racjonalizację przenoszenia uli pszczelich. Celem tego środka, który gwarantuje rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 jest wspomaganie zarządzania przenoszeniem uli we Wspólnocie oraz zapewnienie lokalizacji, z których w okresie kwitnienia korzystać będzie mogło wielu pszczelarzy. Środek ten może również obejmować wzbogacenie flory dla pszczół w niektórych regionach.

Odpowiadając na pana trzecie pytanie chciałbym przypomnieć, że wprowadzanie do obrotu i udzielenie zgody na stosowanie środków ochrony roślin reguluje dyrektywa Rady nr 91/414/EWG. Dyrektywa określa, że środki ochrony roślin mogą być stosowane jedynie pod warunkiem wykazania, że nie stanowią one istotnego ryzyka i zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. Dlatego ocena ta obejmuje również dotkliwe i długotrwałe ryzyko dla pszczół miodnych i ich larw, a przeprowadzane testy oparte są na standardach opracowanych przez organizacje międzyrządowe, takich, jak np. Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślinhttp://bip.minrol.gov.pl/FileRepozytory/FileRepozytoryShowImage.aspx?item_id=9794" rządy 47 państw.

Wart odnotowania jest fakt, że prawodawstwo Wspólnoty oparte jest na analizie ryzyka. Wiadomo, że środki owadobójcze z natury swojej są trujące dla pszczół. Jednak ich stosowanie może być nadal dopuszczalne, jeśli ich działanie nie powoduje zagrożenia lub jest zminimalizowane do poziomów, które nie powodują szkodliwych skutków.

Klasyczne przykłady takich środków ograniczających zagrożenie to: dobrze przystosowane praktyki agronomiczne, odpowiednie dawki i terminy stosowania (na przykład wieczorem po zakończeniu przez pszczoły miodne oblotu lub poza okresem kwitnienia upraw i w miarę możliwości również sąsiadujących chwastów), bezpośrednie wprowadzanie produktu do gleby, stosowanie w szklarniach niedostępnych dla pszczół lub zabiegi na materiale siewnym w specjalnych pomieszczeniach.

Jeśli chodzi o jakość wód powierzchniowych, ramowa dyrektywa wodna ustanowiła ochronę wszystkich wód; obowiązek osiągnięcia/utrzymania dobrej jakości wód powierzchniowych i gruntowych do 2015 roku oraz zakaz pogarszania stanu wód; obowiązek ustanowienia systemu monitoringu; obowiązek opracowania potrzebnych planów i programów do grudnia 2009 roku przy szerokiej konsultacji z władzami lokalnymi,właścicielami i organizacjami pozarządowymi.

W sprawie pomocy dla pasiek znajdujących się w trudnym położeniu, pragnę powiedzieć, że Komisja jest zadowolona z tego, że liczba uli wzrosła w latach 2004-2007 – nie licząc powiększenia.

Co do strat w pszczołach, powinni państwo wiedzieć, że od roku 2004 do listy dopuszczonych przez krajowe programy środków wspierania pszczelarstwa dodany został nowy środek, a mianowicie zarządzanie zasiedlaniem uli. Dlatego możliwe jest teraz kompensowanie strat w pszczołach (i produkcji) dzięki środkom finansowym promującym produkcję królowych, zakup rodzin pszczelich lub nawet zakup uli.

Uważam, że z oczywistych względów pana pytanie jest niezwykle poważne i musimy do niego tak samo poważnie podejść.

  Astrid Lulling, w imieniu grupy PPE-DE. – (FR) Pani przewodnicząca! W sytuacji, kiedy zwłoka może być niebezpieczna, mogę polegać się na całej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi i jej przewodniczącym, moim koledze Neilu Parishu. Dziękuję im za szybką i skuteczną odpowiedź na moją inicjatywę poddania pod debatę ustnego pytania i rezolucji do Komisji Europejskiej w sprawie kryzysu sanitarnego w pszczelarstwie.

W sytuacji, kiedy pszczele rodziny stają się coraz słabsze i wykazują rosnącą śmiertelność, należy koniecznie dokonać analizy czynników powodujących zwiększoną śmiertelność pszczół i zaproponować plan działania, by zapobiec tej katastrofalnej tendencji.

Komisja zaprezentowała nam przed chwilą długi dokument, w którym omówione są dotychczasowe dokonania, ale muszę powiedzieć, że w ostatnich latach, kiedy występowałam jako sprawozdawczyni w kwestiach dotyczących sytuacji w pszczelarstwie – od 1994 roku – potrzeba było długo przekonywać do działania, kiedy z moimi kolegami walczyłam, by zwrócić uwagę Komisji na tę alarmującą sytuację, która jest szeroko znana i którą doskonale przedstawił mój kolega pan poseł Parish.

Nie mam czasu, żeby to wszystko powtarzać lub żeby cokolwiek dodać, ale nikt już nie ośmiela się zaprzeczać, że śmiertelność pszczół stanowi śmiertelne zagrożenie dla produkcji owoców i warzyw, które zależą od zapylania. Żądamy, żeby Komisja działała w sposób bardziej stanowczy wykorzystując większą liczbę środków. Musi wspomóc finansowo badania nad przyczynami śmiertelności pszczół i w końcowym etapie włączyć badania i walkę z chorobami pszczół do europejskiej polityki weterynaryjnej.

Komisja powinna promować środki wymagane do ograniczania i eliminowania ryzyka niedostatecznego zapylania i zapewnić wystarczającą i zróżnicowaną produkcję żywności, by sprostać zapotrzebowaniu ludzi i inwentarza żywego. Musi być jasne, że kryzys w stanie sanitarnym pszczelarstwa stanowi zagrożenie dla życia ludzi, tak jak kryzys finansowy stanowi zagrożenie dla gospodarki realnej.

Nie będę cytować liczb, z wyjątkiem jednej danej światowej: wartość zapylanych upraw, które żywią rodzaj ludzki jest szacowana na 153 miliardy euro. Rozwiązania, jakie proponujemy stanowią dużo mniejsze obciążenie niż środki zgromadzone na walkę z kryzysem finansowym i nawet jeśli w efekcie musielibyśmy wprowadzić dopłaty na zapylanie i pomoc finansową dla pszczelarzy znajdujących się w trudnej sytuacji, by zapewnić przetrwanie pszczół w Europie, byłoby to niczym w porównaniu z innymi wydatkami budżetowymi. Jeśli mają państwo miliard, żeby wysłać go do Afryki bez żadnej kontroli – co jest państwa zamiarem – na walkę z głodem, ze wszystkimifatalnymi skutkami, jakie to pociągnie za sobą, powinni państwo znaleźć też 60 milionów euro, by zrobić coś pożytecznego.

Pani przewodnicząca! Jako sprawozdawczymi, czy mogę jeszcze coś powiedzieć na temat poprawek? Nie wykorzystałam jeszcze do końca czasu posła Parisha...

(Przewodnicząca wyłączyła mikrofon)

  Rosa Miguélez Ramos, w imieniu grupy PSE. – (ES) Pani przewodnicząca! Pragnę pogratulować pani poseł Astrid Lulling determinacji, jaką wykazała wprowadzając ten problem, który niektórzy mogą uważać za stosunkowo nieistotny, pod obrady Parlamentu, chociaż o tak późnej porze.

Pszczelarstwo jest działalnością rolniczą, która pociąga za sobą ważne gospodarcze skutki i ma korzystny wpływ na rozwój rolnictwa i równowagę ekologiczną.

W moim kraju pszczelarstwem zajmuje się zawodowo około 27.000 osób, które prowadzą ponad 2 300 000 uli. Czyni to mój kraj wiodącym producentem miodu w Unii Europejskiej.

Pszczelarze hiszpańscy, podobnie jak pszczelarze w innych krajach, napotykają na problemy związane nie tylko ze zmniejszeniem ilości pyłku kwiatowego i nektaru, ale również pojawieniem się nowych chorób, które dziesiątkują ule. Komisja powinna pracować na polu badań nad znalezieniem przyczyn tych chorób i w tym względzie nakłady budżetowe wydają się dla nas niezwykle istotne.

Pragnę jednak dodać, że import – mam tu na myśli importowany miód – musi spełniać te same wymogi, co nasze produkty i dawać konsumentom pełną gwarancję. W tym celu najważniejsze jest prawidłowe etykietowanie produktów i Komisja ma tu do odegrania ważną rolę.

Musimy utrzymać wysoki poziom, zarówno jeśli chodzi o częstotliwość, jak i liczbę kontroli w punktach kontroli granicznej, by zadbać o ty, żeby do Unii Europejskiej nie przedostały się z krajów trzecich produkty pszczele zawierające pozostałości.

W przypadku wielu naszych rolników, pszczelarstwo stanowi uzupełnienie ich zazwyczaj niewielkich dochodów. To również praca dająca zatrudnienie wielu kobietom. Miód zajmuje ważne miejsce na małych targowiskach i w małych sklepikach, a pszczelarze dokonali ogromnego wysiłku, by zróżnicować swoje produkty, zapewnić etykietowanie, lepszą higienę i ochronę zdrowia i otworzyć nowe kanały dystrybucji.

Panie komisarzu! Nie możemy tak po prostu pozwolić, by wszystkie te wysiłki poszły na marne.

  Francesco Ferrari, w imieniu grupy ALDE. – (IT) Pani przewodnicząca, panie komisarzu, panie i panowie! Sektor pszczelarstwa to nie tylko działalność produkcyjna naszego rolnictwa o wielowiekowej tradycji, ale obecnie jest to jeden z fundamentalnych systemów utrzymania poziomu produktywności drzew i ziół, dzięki zapylaniu krzyżowemu.

Pragnę podkreślić, że 80% uprawianych roślin wytwarza owoce dzięki pyłkom przenoszonym przez pszczoły i zapewniającym również genetyczne zróżnicowanie gatunków podlegających reprodukcji. To jasne, że obecnie sektor pszczelarstwa i jego działalność nie mogą być niczym zastąpione i stanowią jedyną drogę osiągnięcia celu, jakim jest utrzymanie bioróżnorodności. Produkty pochodzące z uli muszą coraz częściej konkurować na rynku globalnym na warunkach, którym brakuje przejrzystości, przy masowym imporcie produktów, na które nie ma gwarancji, w tym z krajów spoza UE. Nie zawsze możliwe jest zagwarantowanie jakości tych produktów, po części ze względu na środki ochrony roślin, które są zakazane w Europie, ale używane poza nią. Z tego powodu konieczne jest wprowadzenie etykiet, na których uwidocznione będzie pochodzenie produktu.

Moim zdaniem należy również zwrócić uwagę na poważne konsekwencje, jakie niesie dla pszczelarstwa działanie wirusów, z powodu których ponad 50% europejskiego sektora pszczelarskiego uległo zniszczeniu. Proszę Komisję Europejską o dalsze starania w zakresie badań naukowych w celu znalezienia metod walki z tą poważną chorobą, poprzez zakazanie wszelkiego rodzaju zabiegów fitosanitarnych w okresie kwitnienia.

  Zdzisław Zbigniew Podkański, w imieniu grupy UEN. – Pani przewodnicząca! Panie komisarzu! Bogactwo przyrody kurczy się na naszych oczach. Wymierają kolejne gatunki dziesiątkowane przez pasożyty, choroby, chemię i nieodpowiedzialną działalność człowieka. W wielu regionach dochodzi do zachwiania równowagi biologicznej i poważnych, nieodwracalnych strat.

Dziś z niepokojem patrzymy na masowe wymieranie pszczół, cichną kolejne pasieki, a wraz z nimi wymierają liczne gatunki roślin zależnych od zapylania. Od kondycji pszczelarstwa zależą plony aż 84% gatunków roślin uprawianych w Europie. Pszczoły więc decydują w dużej mierze o bogactwie naszych stołów.

Pszczoły dziesiątkują dziś choroby i szkodniki, z którymi sami pszczelarze sobie nie poradzą. Potrzebne są dodatkowe środki na ich zwalczanie i badania. Pszczelarze sami nie poradzą sobie także z obroną rynku i opłacalnością produkcji. Konieczna jest więc ochrona naszego rynku wewnętrznego przed napływem gorszego gatunkowo miodu i często z naruszeniem warunków sanitarnych z krajów trzecich. Pszczelarze powinni otrzymać także pomoc w formie dopłat czy tańszego cukru, jak również szeroko zakrojonej promocji.

Sumując, nadszedł najwyższy czas, byśmy my także zaczęli pracować jak pszczoły. Jako pszczelarz chcę powiedzieć, że życzyłbym sobie, żeby wzór z pszczół wzięła również Komisja Europejska i żeby nie czekać piętnaście lat na jakiś kolejny sensowny program, o który pani Lulling już tyle zabiega.

  Alyn Smith, w imieniu grupy Verts/ALE. – Pani przewodnicząca! Ja również chciałbym złożyć wyrazy uznania pani poseł Lulling, która była co najmniej nieustępliwa, promując i wnosząc tę kwestię pod obrady Parlamentu. Panie komisarzu! Chciałbym podziękować również panu za imponującą listę działań, które Komisja podejmuje w tej poważnej kwestii i uważam, że jeśli czegoś oczekujemy, to większej pomocy finansowej, a także lepszej koordynacji. Istnieje ryzyko, że różne instytucje wykonują kawał dobrej roboty, ale niekoniecznie umiemy to połączyć. Sądzę, że właśnie na tę sprawę debata może rzucić nieco światła.

To bardzo poważna sprawa. W przeszłości górnicy zabierali ze sobą do kopalń kanarki, by uprzedzały ich o obecności trujących gazów. Jeśli kanarki umierały, było to dla górników ostrzeżenie o obecności trujących gazów. Dla kanarków to była zła wiadomość, dla górników dobra. Zależy nam na tym, żeby pszczoły w Europie wyświadczały nam dokładnie tego samego rodzaju przysługę. Można powiedzieć, że jedną trzecią żywności w UE, co trzeci kęs jedzenia, możemy powiązać z zapylaniem przez pszczoły.

Mamy do czynienia z katastrofalnym spadkiem populacji pszczół i musimy podjąć działania na szczeblu europejskim. Naukowcy są zgodni co do tego, że odnotowaliśmy spadek. Słyszeliśmy już jak poważna jest to sprawa, ale mamy mniejszą jasność, jeśli chodzi o przyczyny tej sytuacji. Środki ochrony roślin? Warunki klimatyczne? Pasożyty i roztocza oraz, być może, inne choroby pozostające poza naszą kontrolą?

Panie komisarzu! Pragnę również wspomnieć o Bumblebee Conservation Trust w Stirling University w Szkocji, gdzie wykonano przełomową pracę w tej dziedzinie. Europie nie brakuje ekspertyz. Co musimy zrobić, to połączyć je w jedno. Moim zdaniem tekst, który mamy przed sobą, zawiera wiele propozycji konkretnych działań, które poprowadzą nas w tym kierunku, przede wszystkim ugory pszczelarskie, strefy bioróżnorodności, nawet na poboczach dróg jezdnych i ugorów, badania dotyczące środków ochrony roślin, wód powierzchniowych i rozważenie pomocy finansowej.

Jak już słyszeliśmy, jeśli znajdziemy miliard euro, by wpłynąć na rozwój Afryki, myślę, że możemy znaleźć pieniądze, by finansować nasze własne badania. To właśnie na tym polu widzimy działanie UE i ośmielam się powiedzieć, że stanowi to dość spójny plan B, podczas gdy plan A, wspólna europejska polityka rolna, zawiódł europejskie pszczoły. Uważam, że powinniśmy zwrócić się ku większej komplementarnościprowadzonych już działań w celu złagodzenia tej sytuacji.

  Czesław Adam Siekierski (PPE-DE). - Pani przewodnicząca! Pszczelarze i pszczoły przeżywają obecnie ogromne problemy i potrzebują pomocy. Obserwujemy drastyczny spadek liczby rodzin pszczelich nie tylko w Europie, ale na całym świecie. Niestety spada także dochodowość oraz zainteresowanie młodych ludzi tym zawodem. Jest kilka kwestii, które powinny być rozwiązane w najbliższym czasie.

Po pierwsze istnieje potrzeba rozwoju badań przeciw pasożytom, chorobom i wirusom, które dziesiątkują te pracowite owady. Po drugie należy wprowadzić obowiązek badania miodów importowanych z państw trzecich. Wszystkie produkty muszą spełniać odpowiednie wymogi jakościowe. Ponadto na etykiecie powinna znajdować się informacja dotycząca miejsca pochodzenia danego miodu. Po trzecie należy przygotować kampanię informacyjną na temat dobroczynnego wpływu pszczół na środowisko naturalne oraz miodu i innych produktów pszczelarskich na zdrowie człowieka.

W związku ze skalą problemu należy rozważyć wsparcie finansowe hodowli zagrożonych wymarciem. Środowisko pszczelarskie postuluje o możliwość zakupu tańszego cukru, który mógłby być przeznaczony na tzw. paszę dla pszczół. Warto zastanowić się nad wprowadzeniem specjalnego systemu wsparcia dla sektora pszczelarskiego ze względu na jego niezmiernie korzystne oddziaływanie na przyrodę.

  Janusz Wojciechowski (UEN). - Pani przewodnicząca! Chciałem pogratulować i podziękować pani Lulling za jej nieustanną i tak żarliwą troskę o interesy pszczelarstwa europejskiego. Bardzo dobrze, że o tym dyskutujemy, bo pszczelarze w Europie i w ogóle na świecie są zaniepokojeni i zmartwieni wymieraniem pszczół.

Trwają dociekania, jaka jest tego przyczyna. Jedną z branych pod uwagę przyczyn sygnalizowanych przez naukowców jest możliwy wpływ biotechnologii, a konkretnie upraw roślin genetycznie modyfikowanych, które mogą mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie pszczół.

Chciałbym w związku z tym skierować pytanie do Komisji Europejskiej, która decyduje o dopuszczaniu kolejnych upraw genetycznie modyfikowanych w Unii Europejskiej. Jakie są wyniki badań i jakie jest w ogóle rozpoznanie problemu wpływu GMO na kondycję pszczół w Europie?

  James Nicholson (PPE-DE). – Pani przewodnicząca! W pierwszym rzędzie chciałbym pogratulować pani Astrid jej pracy nad tym zagadnieniem. Jak mi wiadomo, mówi ona o pszczołach od dość długiego czasu, dlatego cieszę się widząc, że przedstawiona przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi rezolucja dała Parlamentowi szansę odbycia debaty nad problemem, którym aktualnie dotknięty jest sektor pszczelarstwa.

Jakkolwiek sprawa ta przyciągnęła wiele uwagi i nadany jej został rozgłos – prawdopodobnie dlatego, że jest to coś zupełnie nowego – jesteśmy wszyscy świadomi, że w rzeczywistości problemy, z jakimi mamy do czynienia są bardzo poważne i potencjalnie mogą mieć druzgocące konsekwencje.

Jestem pewien, że nie muszę nikomu przypominać jak ważne są pszczoły i o czym już powiedziano dzisiejszego wieczoru, nie tylko ze względu na produkcję ważnych produktów ubocznych, takich jak wosk i miód, ale również na rolę, jaką spełniają w zapylaniu i utrzymywaniu zdrowych ekosystemów.

Pochodzę z hrabstwa Armagh w Północnej Irlandii, które na wyspie znane było jako Sadowe Hrabstwo, gdzie pszczoły odgrywają ważną rolę w zapylaniu jabłoni i mogę powiedzieć, że jeśli chodzi o ten teren, to można to już włożyć między bajki. W związku z tym Komisja musi bezzwłocznie przyspieszyć swoje badania, by wyjaśnić co faktycznie powoduje tak ostry spadek populacji pszczół i miejmy nadzieję, że dojdzie do jakichś wniosków. Sytuacja może tylko ulec pogorszeniu, jeśli nie znajdziemy sposobu na poprawę stanu zdrowia pszczół i obniżenie ich śmiertelności i nie powstrzymamy wymierania i znikania pszczelich rodzin. To źródło wielkiego niepokoju wszystkich zainteresowanych nie tylko w Europie, ale nawet w Stanach Zjednoczonych i bardziej odległych krajach.

Ostatnio uczestniczyłem w konferencji pszczelarzy w moim regionie w Północnej Irlandii i potwierdzono na niej, jak gdy słuchałam wielu wypowiedzi dzisiejszego ranka, obawy pszczelarzy o utratę uli, szczególnie w okresie zimowym. Potrzebujemy dodatkowych funduszy na dalszy rozwój badań w celu ustalenia powodów klęski, która uderza w pszczelarzy. Jeśli popełniamy jakiś błąd, musimy pinie dowiedzieć się, jaki. Czy winne są tu środki ochrony roślin, czy coś innego? Może być wiele teorii i spekulacji, ale prawda jest taka, że nie znamy odpowiedzi, że musimy ją znać i że sprawa ta wymaga szczególnego wsparcia.

  Mairead McGuinness (PPE-DE). – Pani przewodnicząca! Jesteśmy świadomi znaczenia pszczół. Wszyscy o tym mówili. Jednak jednym z zagadnień, które nie zostało poruszone podczas tej debaty jest handel na dużą skalę trzmielami z gatunku bombus impatiens. Mamy dosłownie do czynienia ze swobodnym przepływem pszczół w skali globalnej i o ile mi wiadomo jest bardzo niewiele przepisów regulujących przepływ pszczół, tam gdzie powinny być. Czynimy to w stosunku do innych kategorii zwierząt i inwentarza żywego i wiemy, że jest to skuteczne działanie jeśli chodzi o kontrolę chorób. Przemieszczanie pszczół może potencjalnie wpłynąć na import warrozy, co miało miejsce w Irlandii. Teraz mamy do czynienia z problemem z małym chrząszczem ulowym, który powoduje spustoszenie w pszczelarstwie.

Tak więc mamy ogromny problem, z którym nie potrafimy sobie poradzić. Problemów tych jest co najmniej pół tuzina i w związku z tym niezbędne są badania. Musimy skoordynować badania w Unii Europejskiej, by znaleźć rozwiązania. Musimy również przyjrzeć się sprawie samych pszczelarzy, ponieważ wydaje się, że są oni starzejącą się populacją, a potrzebujemy ich coraz więcej, a nie coraz mniej.

  Avril Doyle (PPE-DE). - Pani przewodnicząca! Jeśli pani poseł Lulling pozostanie dłużej, będę zaszczycona mogąc jej pogratulować nieustannego zainteresowania i konsekwentnego wspierania pszczelarstwa w Parlamencie Europejskim od długiego czasu.

Spadek populacji pszczół i przerażające konsekwencje dla zapylania roślin i całej bioróżnorodności wymagają naszej pełnej uwagi i musimy wspierać badania,łącząc się z naukowcami z całego świata, by spróbować znaleźć tego przyczyny. Pasożyty, zmiany klimatu, środki ochrony roślin: na tym etapie możemy tylko spekulować.

Dwadzieścia pięć procent naszej żywności zależy bezpośrednio od pszczół, nie licząc ich wkładu w utrzymanie użytków zielonych. Niestety, jedyne centrum badawcze w Irlandii w Clonroche w hrabstwie Wexford zajmujące się tymi sprawami, zostało zamknięte przez rząd irlandzki kilka lat temu. Dlatego nie jestem pewna, czy Irlandia może dopomóc w tej sprawie: posiadamy naukowców i wiedzę, ale z pewnością nie mamy poparcia ze strony rządu. Chciałabym usłyszeć od Komisji, jak Europa i Unia Europejska mogą wesprzeć badania i co zrobiliśmy do dzisiaj w tej sprawie.

  Astrid Lulling (PPE-DE). – (FR) Pani przewodnicząca! Ponieważ poseł Parish musiał wyjść, poprosił mnie, żebym złożyła oświadczenie na temat naszego stanowiska w sprawie poprawek, które otrzymaliśmy w ostatniej chwili.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednogłośnie przyjęła rezolucję ze wszystkimi poprawkami, które wszystkie rozważyłam. Jednak Grupa Zielonych/Wolne Przymierze Europejskie, która do debaty nad rezolucją nie wniosła błyskotliwego wkładu, teraz w ostatniej chwili próbuje odbudować swoją reputację proponując cztery poprawki. Ostatnia nie tylko nie wnosi nic nowego, ale również gmatwa tekst, który jest obecnie spójny i czytelny.

Poprawka 1 wynika z błędu w tłumaczeniu niemieckim, ponieważ to, co proponuje poseł Graefe zu Baringdorf, to dokładnie to samo, co ja zaproponowałam, ale jak powiedziałam, niemieckie tłumaczenie mojego punktu preambuły jest nieprawidłowe.

Poprawka 2 mówi o sprawach oczywistych, poprawka 3 jest niezrozumiała, a poprawka 4 stanowi powtórzenie punktu 8, który wyraźnie wzywa do intensyfikacji badań nad wpływem środków ochrony roślin na śmiertelność pszczół, a ponadto stwierdza, że zezwolenie na stosowanie takich produktów powinno zależeć od tych badań, co już zostało powiedziane.

Dlatego sugeruję, żeby poprawki te zostały odrzucone, ponieważ nic nie wnoszą i zepsułyby tekst, który jest jasny i prawidłowo sformułowany. Upieram się przy dobrym projekcie, ponieważ ta rezolucja jest bardzo ważna i chcemy, by była prawidłowo sformułowana. Z tych powodów chcielibyśmy odrzucić poprawki.

  Zdzisław Zbigniew Podkański (UEN). - Pani przewodnicząca! Debata w Parlamencie Europejskim na temat pszczelarstwa spotkała się z dużym zainteresowaniem ze strony pszczelarzy. Jako pszczelarz, osobiście spotkałem się w Puławach z pszczelarzami, którzy przyjechali z całej Polski. Prosili mnie oni, abym zadał Komisji Europejskiej jedno pytanie i poprosił o konkretną odpowiedź na nie, a mianowicie, na co konkretnie mogą liczyć pszczelarze w najbliższych latach?

  Janez Potočnik, komisarz. − Pani przewodnicząca! Uważam, że była to naprawdę bardzo owocna dyskusja, wnosząca wiele idei, nowych nie tylko dla moich kolegów, ale dla służb DG AGRI, a także moich własnych służb. Wiele Dyrekcji Generalnych oprócz DG AGRI zajmuje się sprawą, którą omawiamy dzisiaj: DG SANCO, DG Research i DG Environment. Jest to naprawdę sprawa interdyscyplinarna. Kiedy mówimy o funduszach, które dotychczas zostały przeznaczone na te badania, uważam, że powinniśmy przyjrzeć się również różnym innym obszarom.

Pozwolę sobie odpowiedzieć na wiele z państwa pytań dotyczących naszych działań, co jest w trakcie przygotowań i co naprawdę rozumiemy mówiąc o badaniach w sektorze pszczelarstwa. W 6. programie ramowym specjalny celowy projekt badawczy dotyczący jakości i bezpieczeństwa żywności zatytułowano „Pszczoły w Europie i zrównoważona produkcja miodu” (BEE SHOP). Zgromadził on dziewięć europejskich grup badających pszczoły miodne, specjalizujących się w jakości miodu, patologii, genetyce i zachowaniach. Proszę pamiętać: Projekty 6PR to te, które już działają, projekty 7PR dopiero się rozpoczynają.

Ponadto specjalna akcja wspierająca„Badania nad pszczołami i wirusologia w Europie” (BRAVE) umożliwiła zorganizowanie dwóch interdyscyplinarnych konferencji, angażując specjalistów zajmujących się badaniami podstawowymi i stosowanymi na pszczołach – specjalistów w dziedzinie wirusologii, diagnostyki, immunologii i epidemiologii – a także specjalistów w dziedzinie handlu międzynarodowego, opracowywania polityk i oceny ryzyka zachorowań. 3 września br. opublikowane zostało zaproszenie do składania wniosków w dziedzinie żywności, rolnictwa, rybołówstwa i biotechnologii, na badania dotyczące pojawiania się chorób i szkodników pszczół miodnych oraz ponownego pojawiania się patogenów, mające na celu ukazanie prawdziwych mechanizmów i powodów zwiększonej śmiertelności pszczoły miodnej. Jest to dokładnie powiązane z tym tematem i wieloma pytaniami zadanymi przez państwa.

Uwzględnione zostaną również aspekty środowiskowe, w tym chroniczne wystawienie na działanie pestycydów. 6. Program ramowy finansuje również zintegrowany projekt badawczy ALARM, którego celem jest ocena zagrożeń środowiska dla bioróżnorodności, zawierający moduł dotyczący utraty owadów zapylających. W ramach projektu ALARM opracowane i przetestowane zostaną metody i protokoły oceny zagrożeń na wielką skalę w celu zminimalizowania negatywnego bezpośredniego i pośredniego wpływu człowieka. Badania skoncentrują się na ocenie i zmianach struktury bioróżnorodności, funkcjonowania, dynamiki ekosystemów, w szczególności ryzyka związanego ze zmianami klimatycznymi, chemikaliami, inwazjami biologicznymi, a także utratą owadów zapylających w kontekście obecnej i przyszłej poprawy w zakresie gospodarki gruntami w Europie. Wszystko to są bieżące inicjatywy.

Jedno chciałbym podkreślić, co zaakcentował również pana kolega, Europie nie brakuje ekspertyz. Myślę, że powinniśmy być tego świadomi i postępować uczciwie. Na szczeblu Unii Europejskiej mamy do czynienia z 5% – powtarzam, 5% – publicznych pieniędzy unijnych, które są przeznaczone na badania. Tak więc do spraw najwyższej wagi należy zjednoczenie sił i uczynienie tyle, ile jest praktycznie możliwe. Stworzenie europejskiej strefy badawczej, co mocno popieram, stanowi właśnie tę ideę – musimy wiedzieć co robimy i połączyć posiadaną wiedzę naukową w całej Europie. Jest to z pewnością brakujący element w dzisiejszej Europie.

Zadbam o to, żeby komisarz odpowiedzialny za badania dowiedział się o pana apelach w sprawie dalszych badań. Mam na myśli siebie samego, ale dzisiaj występuję tu w innym charakterze. Jeszcze jedna sprawa, o której chciałbym wspomnieć, ponieważ być może nie wyraziłem się zbyt jasno na wstępie, to sprawozdanie EFSA na temat śmiertelności pszczół i obserwacji pszczół w Europie. Zostało ogłoszone 11 sierpnia 2008 r., a więc jest to nowa rzecz. Zawiera ono analizę programu, której państwo poszukujecie i sądzę, że warto żebyśmy się wszyscy przyjrzeli temu, co mamy przed sobą.

Muszę również odpowiedzieć koledze, który zapytał o uprawy genetycznie modyfikowane. Jedyną uprawą modyfikowaną genetycznie jest obecnie w Unii Europejskiej kukurydza Bt MON 810. Kukurydza Bt i ogólnie toksyna Bt, były intensywnie analizowane ze względu na ewentualny wpływ na zdrowie pszczół. Testy z karmieniem wymuszonym, w których zdrowe pszczoły wystawione są na wysokie dawki toksyn Bt, nie wykazały żadnych negatywnych skutków. Ogólnie, przytłaczająca większość badań wykazuje, że dieta zawierająca pyłki kukurydzy Bt nie wpływa ujemnie na pszczoły. Mogę do tego jeszcze dodać, że zaobserwowane ostatnio masowe straty pszczół, zwane masowym ginięciem pszczół (CCV) w Ameryce Północnej, a także w Europie, nie wydają się być związane z wykorzystaniem upraw genetyczne modyfikowanych ponieważ otrzymujemy o nich doniesienia również z innych obszarów, gdzie rośliny genetycznie modyfikowane nie są uprawiane. Na przykład straty w pszczołach zaobserwowane w południowych Niemczech zostały przypisane z całą pewnością trującemu działaniu pestycydu Poncho Pro. Ma on również łacińską nazwę, która jest tak trudna, że wolałbym nie czytać jej na głos.

Podsumowując, Komisja nadal będzie prowadzić i wzmagać działania. Pomogą one pszczelarzom stawić czoła obecnym trudnościom i zachęcą ich by nadal prowadzili swoją działalność. Mam również nadzieję, że zachęci to osoby wchodzące do branży, ponieważ ta działalność odgrywa niezwykle ważną rolę, nie tylko jeśli idzie o naszą europejska bioróżnorodność, ale również ze względów gospodarczych.

Jeśli chodzi o sprawy, za które bezpośrednio odpowiedzialna jest moja koleżanka, pani komisarz Fischer Boel, będzie ona nadal działać w kierunku wykorzystywania krajowych programów wspierania pszczelarstwa w jak najbardziej efektywny sposób. Jednak w pierwszym rzędzie to państwa członkowskie decydują o odpowiednim przeznaczeniu swoich budżetów. Obecnie co roku dysponujemy 26,3 miliona europejskich pieniędzy. Suma ta podwaja się po dodaniu pieniędzy z państw członkowskich – ale ich nie wydajemy. Wydajemy 80% tych pieniędzy. Państwa członkowskie nie wydają kwot, które obecnie mają do dyspozycji.

Wreszcie, najlepszym sposobem zapewnienia przyszłości tego sektora jest zachęcanie do spożywania miodu europejskiego. Od 2004 roku miód został dodany do listy produktów kwalifikujących się do promowania na rynkach zewnętrznych i przyjęto wiele programów.

Moja odpowiedź była dość długa, ponieważ chciałem państwu wyjaśnić, że podchodzimy do tych spraw poważnie i że mogą państwo na nas liczyć – oczywiście również w sferze, którą ja się zajmuję – oraz że będziemy kontynuować nasze działania. Dziękuję za uwagę i pozostanie do tak późnych godzin.

  Przewodnicząca. – Otrzymałam projekt rezolucji od Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zgodnie z art. 108 ust. 5 Regulaminu⁽¹⁾.

Zanykam debatę.

Głosowanie odbędzie się w czwartek, 20 listopada 2008 r.

Oświadczenia pisemne (artykuł 142 Regulaminu)

  Filip Kaczmarek (PPE-DE), na piśmie. – Pszczoły są ważne dla różnych kultur i w różnych miejscach świata. Ich uniwersalizm nie jest przypadkowy. Pszczelarstwo było ważnym elementem gospodarki od czasów przedhistorycznych, czyli czasów poprzedzających powstanie historii pisanej. W Hiszpanii miód zbierano 6000 lat temu.

Dziś wysiłek pszczół i pszczelarzy może zostać zmarnowany przez zjawiska uderzające w środowisko naturalne, a pośrednio również w człowieka. Nadal mamy w Europie ludzi żyjących z pracy swojej i pszczół. Ludzie ci sprzedają miód, który sami wyprodukowali. Powinniśmy się z tego cieszyć. Podejmowane są również próby powrotu do tradycyjnego bartnictwa leśnego. W Polsce próby te są wspierane przez bartników, którzy przyjechali z Baszkirii, bo w kraju nie było nikogo, kto by pamiętał starodawne techniki. Pszczelarstwo ma znaczenie kulturowe, społeczne i ekonomiczne. Dlatego właśnie powinniśmy chronić europejskie pszczelarstwo. A niestety jest przed czym chronić tę specyficzną działalność: przed zagrożeniami ekonomicznymi, jak na przykład nieuczciwą konkurencją z krajów trzecich, przed zagrożeniami sanitarnymi i biologicznymi, jak choroby, pasożyty, zanieczyszczenie środowiska czy nieprzemyślane stosowanie środków ochrony roślin. Komisja Europejska i państwa członkowskie powinny wspierać sektor pszczelarski, stojący przed tymi poważnymi zagrożeniami. Samym pszczelarzom może być bardzo trudno uratować bioróżnorodność, której bogactwo współtworzą pszczoły.

(1) Patrz protokół.