Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 15 grudnia 2008 r. - Strasburg

20. Wpływ turystyki w regionach przybrzeżnych na rozwój regionalny (krótka prezentacja).

  Przewodniczący. − Kolejnym punktem porządku dziennego jest krótka prezentacja sprawozdania (A6-0442/2008) sporządzonego przez Jamilę Madeirę w imieniu Komisji Rozwoju Regionalnego w sprawie wpływu turystyki w regionach przybrzeżnych na rozwój regionalny (2008/2132(INI)).

  Jamila Madeira , sprawozdawczyni. Panie przewodniczący, panie i panowie! Jestem bardzo zadowolona, że przemawiam tutaj, by przedstawić pracę wykonaną przez wszystkich w związku z tym sprawozdaniem z własnej inicjatywy. Moim zdaniem, a także zdaniem tych wszystkich, którzy pomogli w opracowaniu tego sprawozdania, jasne jest, że wykonaliśmy nasze zadanie. Pragnę wszystkim podziękować, w szczególności zaś kontrsprawozdawcom z poszczególnych grup politycznych, którzy bardzo się starali, aby doprowadzić do kompromisu z przyszłością; pracownikom ds. rozwoju regionalnego, którzy są zawsze skorzy do pomocy, w tym Miguellowi Telli Cremandesowi oraz Elisie Daffarra; pracownikom grupy socjalistycznej Parlamentu Europejskiego Lilii i Petrusowi, a także Komisji Europejskiej. Ta ostatnia, reprezentowana jak zwykle przez różne dyrekcje generalne, których dotyczy to sprawozdanie o jakże szerokim zakresie, nieprzerwanie i ściśle monitorowała nasze prace i poczyniła duże wysiłki, by zapewnić ich pomyślne rezultaty. Pragnę także przekazać moje szczere podziękowania całemu mojemu biuru, zwłaszcza Joanie Benzinho, w imię bardziej harmonijnego i ustrukturyzowanego rozwoju regionów przybrzeżnych oraz turystyki w Unii Europejskiej.

27 państw członkowskich Unii Europejskiej posiada ponad 89 tysięcy kilometrów linii brzegowej. Oznacza to ogromną różnorodność wysoce specyficznych cech, które, w zależności od lokalizacji, oznaczają się albo kosmopolityzmem, tak jak w Lizbonie, Kopenhadze, czy Sztokholmie, albo problemami z racji peryferyjności lub oddalenia, tak jak w przypadku Algarve, Ligurii, Wysp Kanaryjskich czy Madery, które walczą o zachowanie połączeń komunikacyjnych z ważniejszymi miastami lub odczuwają rosnące wyludnianie. W taki czy inny sposób, każdy identyfikuje się z koncepcją linii brzegowej i regionów przybrzeżnych i doświadcza każdego dnia właściwych im wad i zalet.

Według dostępnych danych, do 2010 roku około 75% ludzkości będzie żyło w regionach przybrzeżnych. Zważywszy na powiązania i relację pomiędzy tymi regionami, definiujemy te regiony jako obszar położony do 50 kilometrów w prostej linii od wybrzeża. Są to regiony, a nie pasy nadmorskie. Brakuje wobec nich zintegrowanej wizji, której tak bardzo potrzebują, a którą mieli nasi przodkowie. To właśnie tam osiedla się cała ludność w poszukiwaniu dobrych szans i synergii gospodarczych, w wielu przypadkach kierując się oczekiwaniem, że będą one związane z turystyką. Oto dlaczego wyraźna potrzeba pragmatycznego i zintegrowanego podejścia do oddziaływania turystyki na regiony przybrzeżne opanowała nasze umysły i doprowadziła nas do rozpoczęcia prac.

W obecnym kryzysie finansowym, którego wpływ na realną gospodarkę jest coraz trudniejszy do przezwyciężenia, turystyka wydaje się sektorem, który mogą potencjalnie dotknąć poważne skutki, bezpośrednie lub pośrednie. Regiony te, które są całkowicie lub znacznie uzależnione w swym rozwoju od turystyki, widzą, że ich przedsiębiorstwa są zagrożone i stoją wobec niepewnej przyszłości, zwłaszcza dlatego, że turystyka nie mieści się obecnie w zakresie kompetencji Unii Europejskiej. Jednakże zintegrowane środki mogą i muszą być przyjęte, a duch, którym przesycony jest traktat lizboński odzwierciedla tę ideę. Czekanie z działaniem na wejście w życie traktatu lizbońskiego byłoby jednak czekaniem na moment, w którym pozostanie nam tylko płacz nad rozlanym mlekiem.

Obecny stan turystyki a także trudna sytuacja regionów, które są od niej uzależnione, wymaga od nas pilnych i skutecznych działań. Fakt, że regiony te są strukturalnie uzależnione od turystyki, jako źródła miejsc pracy, choć często sezonowych, oraz jako „pracodawcy” zajęć pracochłonnych, nie może być zapomniany w kontekście presji na rozwój obszarów miejskich i bezrobocia. To sprawozdanie, które właśnie państwu przedkładamy, było bardzo istotne i pilne już w momencie, gdy Komisja Rozwoju Regionalnego zadecydowała o jego przygotowaniu. Obecnie stało się czymś, co musi być postrzegane przez Komisję Europejską i Radę Europejską jako priorytet. Musimy priorytetowo podejść do licznych inicjatyw zawartych w tym sprawozdaniu, a także do tych, które już zostały opracowane przez inne instytucje i które wyraźnie poparto w sprawozdaniu, zgodnie ze środkami zawartymi w planie ratunkowym Komisji. Wśród tych inicjatyw należy wymienić przegląd Funduszu Dostosowania do Globalizacji, poprzez który trzeba zająć się problemami związanymi z przedmiotowym sektorem oraz niekorzystnymi skutkami, jakie sektor ten obecnie odczuwa.

Zasadnicze znacznie ma zagwarantowanie rozwoju nowych segmentów gospodarki w tych przybrzeżnych regionach, co zapewni im równowagę społeczną i środowiskową i będzie stanowiło wsparcie dla prawdziwej integracji poszczególnych polityk sektorowych, takich jak polityka morska, transportowa, energetyczna, istniejących już instrumentów spójności, nowej polityki na rzecz produktów wysokiej jakości ujętej w przeglądzie wspólnej polityki rolnej ogłoszonym w sprawozdaniu z oceny funkcjonowania oraz nowych produktów turystycznych w regionach przygranicznych, z uwzględnieniem ich kluczowego znaczenia dla europejskiej gospodarki. Przyjęcie odpowiedniej całościowej wizji tej polityki musi jak najszybciej stać się rzeczywistością w Unii Europejskiej.

Podsumowując, panie przewodniczący, pragnę stwierdzić, że tylko wyraźna integracja tych instrumentów oraz szybkie i skuteczne działania przy udziale wszystkich zainteresowanych stron mogą zagwarantować Unii Europejskiej zrównoważony sektor turystyki przybrzeżnej z realną przyszłością.

  Vladimír Špidla, komisarz. – Panie przewodniczący, panie i panowie! Chciałbym podziękować sprawozdawczyni, pani poseł Madeirze za sprawozdanie i pogratulować jakości i znaczenia jej pracy: regiony przybrzeżne są bardzo ważne dla UE, ponieważ koncentruje się w nich znaczna część działalności gospodarczej.

Sprawozdanie stanowi ponadto kompleksowe podejście do turystyki w regionach przybrzeżnych, ponieważ obejmuje ono takie kwestie jak środowisko morskie i przybrzeżne, transport morski, zatrudnienie w regionach przybrzeżnych, wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz wsparcie dla rybołówstwa. Potwierdza ono potrzebę silnej i zintegrowanej polityki morskiej dla Unii Europejskiej, nad którą Unia Europejska pracuje od 2005 roku i która uwypukla powiązania pomiędzy polityką regionalną, spójnością terytorialną i polityką morską.

Aby nadać tej polityce konkretną formę, Komisja przyjęła w 2007 roku plan działań na rzecz zintegrowanej polityki morskiej, który jest stopniowo wprowadzany. Niektóre z działań, które Komisja obecnie wdraża, są bezpośrednią reakcją na problemy i wnioski ujęte w sprawozdaniu, a w szczególności:

1) W odpowiedzi na żądania pełnej przejrzystości finansowania regionów przybrzeżnych, do jesieni 2009 roku zostanie stworzona baza danych na temat projektów wspieranych z różnych funduszy wspólnotowych. Chciałbym w tym miejscu zauważyć, że jakość i kompletność tej bazy będzie zależała od gotowości regionów do dostarczenia informacji.

2) Wzmocnienie międzyregionalnej współpracy turystycznej w regionach przybrzeżnych. Program INTERREG IVC pozwala na tworzenie sieci regionów w związku z 30 zagadnieniami priorytetowymi, z których 2 odnoszą się do kwestii morskich, w tym turystyki. Chciałbym państwa poinformować, że ogłoszono drugie zaproszenie do składania ofert w ramach programu IVC w terminie do połowy stycznia 2009 roku. Zapraszam regiony przybrzeżne do przedkładania projektów na rzecz tworzenia sieci mających na celu przekazywanie i wdrażanie sprawdzonych w ramach regionów przybrzeżnych procedur.

Miło mi powiedzieć, że w sprawozdaniu jasno uznano korzystny wpływ polityki spójności UE na rozwój regionów przybrzeżnych. Okres programowania 2007-2013 zapewnia wiele realnych możliwości dla tych regionów i stanowi ramy dla europejskiego wsparcia, natury technicznej i finansowej, dla ich planów rozwoju. Dzięki obecnej definicji polityki spójności regiony przybrzeżne mogą inwestować w obszary swoich wybrzeży i wysp, ponieważ polityka spójności przewiduje priorytetowe traktowanie inwestycji w porty, badania morskie, uzyskiwanie energii ze źródeł przybrzeżnych, dziedzictwo morskie i oczywiście turystykę nadmorską. Szczególnie poza głównym sezonem, turystyka może pomóc zrekompensować ograniczone lokalnie poziomy połowu ryb, rolnictwa, przemysłu ciężkiego i transportu.

Chciałbym jednakże powiedzieć, że to do regionów przybrzeżnych należy wybór najlepszych projektów mających na celu poprawę ich gospodarki i wspieranie zrównoważonej turystyki lokalnej. Chciałbym też zauważyć, że Komisja podejmuje bardzo konkretne kroki, których celem jest zmniejszenie sezonowości w turystyce, takie jak pilotażowy projekt „Doskonałe europejskie miejsca wypoczynku” (EDEN). Jednym z celów tej inicjatywy jest pomoc w uzyskiwaniu bardziej regularnego napływu turystów i kierowanie ich do rzadziej odwiedzanych miejsc, w celu wspierania wszystkich krajów i regionów europejskich.

Podsumowując, niech będzie mi wolno podziękować sprawozdawcy za dobrą pracę, jaka została włożona w przygotowanie sprawozdania i zauważyć, że turystyka ma pozytywny wpływ na regiony przybrzeżne, pod warunkiem, że jest właściwie kontrolowana z punktu widzenia zrównoważenia.

W tym kontekście miło mi powiedzieć państwu, że dzięki zainteresowaniu wyrażonemu w sprawozdaniu pani poseł Madeiry, Komisja będzie w stanie zorganizować dyskusje na tematy dotyczące turystyki w regionach przybrzeżnych w ramach konferencji zorganizowanej z okazji Europejskiego Dnia Morza, która odbędzie się 19 i 20 maja 2009 roku. Niech będzie mi wolno przy tej okazji zaprosić szanownych posłów do udziału w decentralizacji działań związanych z Dniem Morza 2009, które Komisja w pełni popiera.

  Przewodniczący. − Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się we wtorek 16 grudnia 2008 r.

Oświadczenia na piśmie (art. 142 Regulaminu)

  John Attard-Montalto (PSE), na piśmie. – Znaczna część ludności europejskiej mieszka w regionach przybrzeżnych. Większość osób nie wie, że europejska kontynentalna linia brzegowa liczy sobie niemal 90 tysięcy kilometrów. Należy propagować rozwój turystyki zrównoważonej, jako alternatywy dla turystyki sezonowej. Można to osiągnąć tylko poprzez zróżnicowanie oferty produktowej i alternatywne formy turystyki, takie jak biznesowa, konferencyjna, kulturowa, medyczna, sportowa, językowa, agroturystyka i turystyka związana z morzem.

Promowanie tradycyjnej turystyki nadmorskiej pozostaje jednak priorytetem. W moim kraju usiłujemy zwiększyć ilość i jakość plaż piaszczystych. Niestety dotychczasowe podejście to tej kwestii było amatorskie. Wysypywanie piasku na istniejące plaże, czy też tworzenie nowych plaż piaszczystych bez podjęcia niezbędnych prac infrastrukturalnych jest po prostu marnotrawstwem zasobów. Poszerzanie lub tworzenie plaż piaszczystych ma miejsce od lat w wielu innych krajach i terytoriach. Różnica polega na tym, że zastosowano tam podejście polegające na uprzednim przeprowadzeniu prac infrastrukturalnych zmierzających do naturalnej akumulacji piasku i przeciwdziałania jego erozji. W tym kontekście dodatkowym i ważnym aspektem, którego wydaje się brakować w obecnej propozycji Malty dotyczącej utworzenia największej plaży piaszczystej l-Ghadira – jest poszanowanie i wrażliwość dla otaczającego środowiska.

  Rumiana Jeleva (PPE-DE), na piśmie. – Powszechnie wiadomo, że gospodarka wielu przybrzeżnych regionów UE jest bardzo uzależniona od turystyki. Jednakże, aby sprawić, że przyszłe pokolenia także będą mogły korzystać z naszych pięknych plaż i przybrzeżnych obszarów wiejskich, musimy stać się aktywni. Zrównoważenie i przyszłość naszych obszarów przybrzeżnych nie jest czymś oczywistym. Degradacja środowiska i złe planowanie powoduje poważne szkody w tych regionach. Musimy unikać intensywnego budowania domów i hoteli i zapewnić, by tego rodzaju budownictwu towarzyszyła poprawa infrastruktury, zwłaszcza związanej ze ściekami i śmieciami. Po prostu – musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby chronić i zachować regiony przybrzeżne. Jedną z opcji jest wzmacnianie programów skupiających się na eko-turystyce i uruchomienie lepszego systemu wymiany najlepszych praktyk między regionami przybrzeżnymi. Oczywiste staje się, że musimy zapobiegać zanieczyszczeniu środowiska. Jestem szczególnie zaniepokojony rafineriami i innymi podobnymi obiektami, które stwarzają poważne ryzyko dla naszych regionów przybrzeżnych. Wzywam więc państwa członkowskie do zapewnienia, aby obiekty te działały w oparciu o najnowsze dostępne technologie i nie powodowały żadnego zagrożenia środowiskowego dla wrażliwych ekosystemów w naszych regionach przybrzeżnych.

  Maria Petre (PPE-DE), na piśmie. – Wpływ turystyki na regiony przybrzeżne jest istotny z perspektywy spójności terytorialnej, gospodarczej i społecznej i jest to fakt, który będzie musiał być wzięty pod uwagę w przeglądzie śródokresowym budżetu na lata 2007-2013.

Rumunia posiada znaczący region przybrzeżny nad Morzem Czarnym, podobnie jak Bułgaria, Ukraina i Turcja.

Przyjmując ten fakt za punkt wyjścia, a także mając na uwadze, że należy również uwzględnić ujścia rzek wpływających do morza, potrzebujemy bardziej zintegrowanego planu turystyki krajowej opracowanego specjalnie dla tego regionu, który miałby na celu zapewnienie zarówno zrównoważonej turystyki, jak i lepszej jakości życia na szczeblu lokalnym.

Rumuńskie władze krajowe, wraz z władzami regionalnymi i lokalnymi, potraktują priorytetowo wykorzystanie funduszy strukturalnych w regionach przybrzeżnych Morza Czarnego. Współpraca i synergia na poziomie regionalnym jest do tego bezwzględnie konieczna. Współpraca ta musi obejmować stosowanie instrumentów polityki europejskiej.

Zintegrowane podejście jest niezbędne jako część polityki wspólnotowej w zakresie spójności, transportu, energii, opieki społecznej, zdrowia, rolnictwa, morza i rybołówstwa, ale nade wszytko w zakresie środowiska, w celu tworzenia efektów synergii i unikania sprzeczności między stosowanymi instrumentami.

  Silvia-Adriana Ţicău (PSE), na piśmie. – Turystyka oferuje znaczny potencjał dla rozwoju społecznego i gospodarczego, a także dla spójności społecznej i terytorialnej. Musimy mieć na względzie specyficzne cechy geograficzne regionów przybrzeżnych. Ich rozwój zależy w znacznym stopniu od dochodów generowanych przez działania związane z bliskością morza, obszarami ujść i delt, a także z turystyką, rybołówstwem i transportem.

Ogólnie rzecz biorąc, regiony przybrzeżne mogą być dostępne tylko wówczas, gdy jest dostępna skuteczna nowoczesna infrastruktura transportowa. Wierzę, że dla państw członkowskich ważne jest, aby opracowywały określone strategie i inicjowały konkretne działania na rzecz rozwoju turystyki w regionach przybrzeżnych, mając na względzie specjalny charakter otaczającego środowiska i jego ochronę.

Państwa członkowskie potrzebują dywersyfikacji swoich usług turystycznych, stosownie do specyfiki poszczególnych regionów (kultury, sportu, bazy nadmorskiej, historii), aby zmniejszyć negatywne skutki turystyki sezonowej.

Zalecałbym, aby w celu rozwoju turystyki państwa członkowskie korzystały z funduszy strukturalnych nie tylko do celów rozwoju regionalnego, ale również konkurencyjności i ożywienia gospodarczego.