Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 12 stycznia 2009 r. - Strasburg

23. Równe traktowanie mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (krótka prezentacja)

  Przewodniczący. – Kolejnym punktem posiedzenia jest sprawozdanie (A6-0491/2008) sporządzone przez panią poseł Teresę Riera Madurell w imieniu Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia w sprawie transpozycji i stosowania dyrektywy 2002/73/WE w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (2008/2039(INI)).

  Teresa Riera Madurell, sprawozdawczyni. – (ES) Panie przewodniczący! Dyrektywa, o której mowa w przedmiotowym sprawozdaniu, to zmieniona wersja dyrektywy z 1978 roku w tej samej sprawie, opracowana z uwzględnieniem traktatu amsterdamskiego, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich oraz nowych realiów społecznych. Wersja ta zawiera kluczowe elementy zwiększające prawa kobiet, a ich ocena jest przedmiotem rozpatrywanego sprawozdania.

W omawianym akcie prawnym określone są definicje dyskryminacji pośredniej i bezpośredniej, napaści i napaści na tle seksualnym; zobowiązano państwa członkowskie do zachęcania pracodawców do podejmowania działań zapobiegających wszelkim formom dyskryminacji płciowej; zagwarantowano również prawa pracownicze po urlopie macierzyńskim lub ojcowskim.

Poprzez wdrożenie tej dyrektywy państwa członkowskie nie tylko zobowiązują się do ustanowienia organów ds. równości, promujących, oceniających, realizujących i wspierających równouprawnienie, ale również podejmują się rozpoczęcia w zaplanowany sposób dialogu obywatelskiego, którego celem jest wspieranie równouprawnienia w miejscu pracy poprzez umowy zbiorowe. Zobowiązują się również do wzmocnienia roli organizacji pozarządowych we wspieraniu równouprawnienia, ustanowienia skutecznych środków w celu karania osób naruszających postanowienia dyrektywy oraz wdrożenia działań ochronnych dla osób udzielających pomocy ofiarom.

Gdyby Komisji udało się przygotować sprawozdanie, które – zgodnie z samą dyrektywą – ma ona obowiązek przedstawić co cztery lata, to nasza praca nad oceną byłaby dość prosta. Aby tak się stało, państwa członkowskie musiałyby transponować dyrektywę w przewidzianym okresie i we właściwy sposób oraz przesłać wszelkie informacje do Komisji. Jednakże sytuacja wyglądała inaczej w chwili, gdy zaczynaliśmy pracę nad naszym sprawozdaniem.

Po upływie ostatecznego terminu transpozycji dyrektywy dziewięć państw członkowskich nie przedstawiło informacji w sprawie środków przyjętych przez nie w celu jej transpozycji. Następnie Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a w maju zeszłego roku postępowanie nadal toczyło się w odniesieniu do dwóch państw członkowskich. Ponadto, z uwagi na złożony charakter dyrektywy oraz zawarte w niej nowe elementy, Komisja wykryła problemy z jej transpozycją w 22 państwach członkowskich, aczkolwiek oczekiwano, że wiele z nich uda się rozwiązać dzięki dialogowi.

W celu sporządzenia sprawozdania, które byłoby możliwie jak najbardziej dokładne, przydatne i kompletne, potrzebowaliśmy większej ilości dostępnych danych i z tego względu podjęliśmy decyzję o zwróceniu się o informacje do państw członkowskich. Dzięki informacjom otrzymanym z Komisji oraz z państw członkowskich – od ich organów ds. równości oraz parlamentów krajowych – jak również dzięki pracy kolegów z różnych grup, udało się nam sporządzić przedmiotowe sprawozdanie, dające obecnie wyraźny obraz tego, w jaki sposób proces transpozycji postępuje w każdym z państw członkowskich.

Po wykonaniu tego zadania chciałabym podkreślić, że dla jego prawidłowego ukończenia zasadnicze znaczenie miała współpraca między parlamentami krajowymi a Parlamentem Europejskim. Bez informacji dostarczonej przez parlamenty i organy ds. równości nie udałoby się nam sporządzić przedmiotowego sprawozdania, a przynajmniej nie aż tak szczegółowego, jak to zrobiliśmy; nie byłoby to również możliwe bez wzajemnej współpracy, którą udało się nam nawiązać z Komisją, czy bez nieocenionego wsparcia udzielonego przez służby Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia, moje biuro i służby mojej grupy parlamentarnej. Chciałabym podziękować wszystkim tym kobietom. Dziękuję również sprawozdawcom pomocniczym za ich wkład i dobre chęci.

Od samego początku naszym celem było sprawienie, aby nasza praca była nie tylko szczegółowa i przydatna, ale aby stanowiła również rezultat możliwie jak najszerszego konsensusu, ponieważ chcieliśmy uzyskać dokładny obraz postępu procesu transpozycji. Rozpatrywana dyrektywa jest niezwykle ważna, ponieważ daje Unii Europejskiej bardzo skuteczne narzędzia umożliwiające państwom członkowskim wzmocnienie ich przepisów w zakresie równego traktowania w miejscu pracy, co jest istotne, jeżeli mamy osiągnąć cele, które sobie postawiliśmy jako Europejczycy.

Nie możemy zapominać, że nawet obecnie w Unii Europejskiej istnieje różnica pomiędzy stopą zatrudnienia mężczyzn i kobiet w wysokości 28,4%, że jesteśmy bardzo odlegli od realizacji celu lizbońskiego, polegającego na osiągnięciu stopy zatrudnienia kobiet w wysokości 60% do 2010 roku, oraz że w dodatku kobiety zarabiają średnio o 15% mniej niż mężczyźni.

Jeżeli to sprawozdanie przyczyni się również do dalszego pobudzenia świadomości obywateli państw członkowskich w tej dziedzinie, to możemy być podwójnie usatysfakcjonowani.

  Androulla Vassiliou, komisarz. − Panie przewodniczący! Komisja z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie Parlamentu w sprawie tej istotnej dyrektywy i pragnie podziękować pani poseł Madurell za ciężką pracę nad nim.

Dyrektywa 2002/73/WE stanowi ważne narzędzie dla zwalczania dyskryminacji płciowej w dostępie do zatrudnienia, szkoleń zawodowych, awansu i warunków pracy. W istotny sposób przyczyniła się do usprawnienia prawa wspólnotowego w tej dziedzinie, dzięki jaśniejszym definicjom rodzajów dyskryminacji i licznym innowacyjnym rozwiązaniom prawnym. Dotyczą one przepisów w sprawie ochrony kobiet w ciąży i kobiet przebywających na urlopie macierzyńskim, zaangażowania partnerów społecznych i organizacji pozarządowych w proces zapewniania równouprawnienia w miejscu pracy, oraz ustanowienia organów ds. równości.

Przedmiotowe sprawozdanie ma szczególne znaczenie z uwagi na wiele nierówności, które w dalszym ciągu mają negatywny wpływ na kobiety i mężczyzn w miejscu pracy. W sprawozdaniu zwraca się uwagę państw członkowskich, Komisji, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego na kluczowe postanowienia dyrektywy oraz podkreśla się potrzebę jej pełnego wdrożenia. Z tego względu może ono przyczynić się do zwiększenia zgodności z dyrektywą i podniesienia świadomości w odniesieniu do przepisów wspólnotowych w zakresie równouprawnienia kobiet i mężczyzn.

Komisja, jako strażnik traktatów, w dalszym ciągu dokładnie monitoruje wdrażanie dyrektywy w państwach członkowskich. Utrzymuje ona dialog z państwami członkowskimi w związku z postępowaniami w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w celu zapewnienia właściwego wdrożenia dyrektywy.

Spełniając swoje obowiązki sprawozdawcze wynikające z dyrektywy, w pierwszej połowie bieżącego roku Komisja przyjmie sprawozdanie w sprawie stosowania dyrektywy we wszystkich państwach członkowskich i przedłoży je Parlamentowi oraz Radzie.

  Przewodniczący. – Debata została zamknięta.

Głosowanie odbędzie się w czwartek.

Oświadczenia pisemne (art. 142 Regulaminu)

  Proinsias De Rossa (PSE), na piśmie. – Irlandzki Urząd ds. Równouprawnienia jest uważany za wzór dobrej praktyki. Mimo to w ostatnim okresie rząd Irlandii zmniejszył jego budżet o około 43% i przyspieszył decentralizację Urzędu w okresie, w którym ogólny rządowy program decentralizacji organów publicznych został wstrzymany.

W rzeczy samej, pan Niall Crowley, prezes irlandzkiego Urzędu ds. Równouprawnienia, zrezygnował ze stanowiska stwierdzając, że „Urząd ds. Równouprawnienia stał się niezdolny do dalszego funkcjonowania z uwagi na decyzję […] o zmniejszeniu jego budżetu o 43% i kontynuacji procesu decentralizacji jego pracowników” oraz żę „działania Urzędu ds. Równouprawnienia całkowicie utraciły wiarygodność”. Ponadto sześciu kolejnych członków zarządu Urzędu ds. Równouprawnienia także złożyło obecnie rezygnację.

W sprawozdaniu wzywa się państwa członkowskie do budowy zdolności i zapewnienia odpowiednich środków organom ds. równego traktowania i równych szans dla kobiet i mężczyzn określonych w dyrektywie 2002/73. Przypomina się ponadto o wymogu dyrektywy w zakresie zagwarantowania niezależności tych organów.

Rząd Irlandii w jaskrawy sposób narusza dyrektywę, ponieważ wyraźnie widać, że nie ma zamiaru zapewnić ani odpowiednich zasobów, ani niezależności urzędu, którego budżet został zmniejszony niemal o połowę, co zmusiło do rezygnacji połowę jego zarządu.

  Louis Grech (PSE), na piśmie. – Uwzględniając utrzymującą się różnicę między mężczyznami a kobietami w zakresie stopy zatrudnienia, wynagrodzeń i dostępu do stanowisk kierowniczych, wzywam państwa członkowskie do przyspieszenia procesu wdrażania dyrektywy 2002/73/WE i jednoczesnego zapewnienia, że jej postanowienia zostaną w pełny i skuteczny sposób transponowane do ustawodawstwa krajowego. Przy poszerzającym się kryzysie gospodarczym obawiam się, że powolny lub słaby jakościowo proces wdrażania tej dyrektywy może spowodować nasilenie nierówności płci, zagrozić realizacji celów strategii lizbońskiej i uniemożliwić UE wykorzystanie w pełni swojego potencjału gospodarczego.

Godna ubolewania jest również podjęta przez niektóre państwa członkowskie decyzja, aby ograniczyć zakres zakazanych form dyskryminacji, co powoduje jedynie częściową zgodność z dyrektywą 2002/73/WE. Rozczarowanie budzi fakt, że mimo licznych badań w tej dziedzinie niektórzy ustawodawcy krajowi nadal lekceważą destrukcyjne skutki dyskryminacji i molestowania seksualnego dla morale i wydajności pracowników.

Dla lepszego wdrożenia praktyk przeciwdziałania dyskryminacji i molestowaniu konieczne jest zaangażowanie zainteresowanych podmiotów na najniższym szczeblu, poprzez kampanie informacyjne, wykorzystanie organizacji pozarządowych, jak również poprzez bardziej formalne narzędzia, na przykład uwzględnienie przepisów szczegółowych w umowach zbiorowych i prawie krajowym odnoszącym się do równości płci.

  Zita Pleštinská (PPE-DE), na piśmie. – (SK) Przyjęcie aktu prawa europejskiego rozpoczyna proces transpozycji i stosowania dyrektywy w każdym państwie członkowskim. Parlament Europejski uważnie monitoruje transpozycję każdej dyrektywy, czego przykładem może być sprawozdanie mojej koleżanki, pani poseł Teresy Riera Madurell, badające stosowanie zasady równouprawnienia kobiet i mężczyzn.

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia podejmuje aktywne działania w celu zwrócenia uwagi na fakt, że w wielu dziedzinach życia społecznego i politycznego nadal utrzymuje się dyskryminacja ze względu na płeć. Powolne i słabe jakościowo wdrażanie dyrektywy 2002/73/WE stanowi zagrożenie dla realizacji strategii lizbońskiej i pełnego wykorzystania potencjału społecznego i gospodarczego UE.

Wzywam Komisję i państwa członkowskie do wdrożenia jasnych, szczegółowych i mierzalnych wskaźników równouprawnienia oraz norm oceny relacji między płciami. Uważam, że dzięki swojej działalności rozpoczynający funkcjonowanie Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w istotny sposób przyczyni się do osiągnięcia celów równouprawnienia.

Mocno wierzę, że uda się dokonać udanej transpozycji omawianej dyrektywy dzięki wymianie najlepszych praktyk i przyjęciu korzystnych środków w tych dziedzinach, w których stwierdzono występowanie dyskryminacji.

  Rovana Plumb (PSE), na piśmie. – (RO) Ucieszyłam się, mogąc przeczytać na stronie internetowej Parlamentu Europejskiego, że zagadnienie równouprawnienia kobiet i mężczyzn znajduje się na wyróżniającym się trzecim miejscu wśród najbardziej poczytnych tematów wiadomości w 2008 roku. Jednakże ogromne zainteresowanie tym tematem uświadamia nam, że nadal pozostaje wiele do zrobienia, szczególnie w dziedzinie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, szkoleń zawodowych i awansu. W tym kontekście sprawozdanie, sporządzone przez panią poseł Teresę Riera Madurell stanowi sukces, dzięki wyjaśnieniu roli pracodawców i społeczeństwa obywatelskiego w promowaniu równości płci.

Uważam, że Komisja ma szczególnie istotną rolę do odegrania w bitwie o zagwarantowanie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w miejscu pracy. Przede wszystkim powinna ona sprawdzić, jakie korzystne działania zostały podjęte przez państwa członkowskie w odniesieniu do utrudnień, z jakimi kobiety spotykają się w swojej karierze zawodowej. Odnoszę się także w szczególności do uwzględnienia i przestrzegania zasady równouprawnienia w decyzjach administracyjnych i politycznych podejmowanych w państwach członkowskich.

Wraz z przedkładaniem co cztery lata sprawozdania do Komisji, każde państwo członkowskie powinno zapewnić spójną prezentację aktualnych sankcji, które mogą być nakładane za naruszenie omawianej dyrektywy, co stanowiłoby znaczną pomoc dla zainicjowania wymiany doświadczeń i dobrych praktyk.