Index 
 Vorige 
 Volgende 
 Volledige tekst 
Procedure : 2009/2509(RSP)
Stadium plenaire behandeling
Kies een document :

Ingediende teksten :

RC-B6-0037/2009

Debatten :

PV 15/01/2009 - 10.2
CRE 15/01/2009 - 10.2

Stemmingen :

PV 15/01/2009 - 11.2

Aangenomen teksten :

P6_TA(2009)0030

Volledig verslag van de vergaderingen
Donderdag 15 januari 2009 - Straatsburg Uitgave PB

10.2. Guinee
Video van de redevoeringen
PV
MPphoto
 
 

  De Voorzitter. – Aan de orde is het debat over zes ontwerpresoluties over de situatie in Guinee.(1)

 
  
MPphoto
 

  Marios Matsakis, auteur. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, Guinee heeft een heel roerig en tragisch verleden, waarbij Europese landen op de een of andere manier betrokken waren. Het is in de vijftiende eeuw overgenomen door de Portugezen, en de burgers van het land werden in de zestiende eeuw en daarna slachtoffer van de Europese slavenhandel. In 1890 werd het gekoloniseerd door Frankrijk. Na de onafhankelijkheid in 1958 knoopte het hechte banden aan met de Sovjet-Unie. De postkoloniale tijd van het land werd grotendeels gedomineerd door presidentieel totalitarisme, waarbij de heersers van het land werden gesteund door het leger, al was dat tamelijk primitief.

Guinee is weliswaar gezegend met zeer rijke afzettingen van delfstoffen zoals ijzer, aluminium, goud, diamant en uranium, maar is desondanks een van de armste landen van de wereld. De delfstoffen worden er gewonnen door ondernemingen uit Rusland, Oekraïne, Frankrijk, Groot-Brittannië, Australië en Canada.

Het is bekend dat er sprake is van zware corruptie onder de ambtenaren. De regeringen van de landen waartoe de mijnbouwondernemingen behoren, lijken ook heel weinig te geven om het welzijn van de burgers van Guinee. Ze beginnen pas te klagen over de afschuwelijke mensenrechtensituatie in het land wanneer hun financiële belangen worden verstoord of bedreigd.

Hoe het ook zij, in Guinee is momenteel weer een dictator aan de macht, kapitein Camara, een jonge legerofficier. Hij staat aan het hoofd van een junta die heeft beloofd het land te bevrijden van corruptie en de levensstandaard van de tien miljoen inwoners van het land te verbeteren. Daartoe is een 32 leden tellende Nationale Raad voor democratie en ontwikkeling opgezet om het land te besturen.

Ik heb geen idee of kapitein Camara oprecht is in zijn streven, en evenmin of hij erin zal slagen de zaken in Guinee te verbeteren. Een ding is wel zeker: de situatie kan niet erger worden dan dat deze in de afgelopen paar decennia is geweest. In die jaren hebben Europa en de rest van de wereld achterover geleund, hebben ze toegekeken en geprofiteerd van de opbrengst van de winning van de delfstoffen van Guinee. Ik ben op voorhand tegen militaire dictaturen en kan dus slechts hopen dat na korte tijd een overgang naar democratie zal plaatsvinden.

 
  
MPphoto
 

  Jean-Pierre Audy, auteur. − (FR) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris en geachte heer Špidla, dames en heren. Op 22 december 2008 is de president van de Republiek Guinee, Lansana Conté, op 74-jarige leeftijd komen te overlijden. In de nacht van 22 op 23 december zijn naasten druk in de weer om een overgangsregering te organiseren en gaan er geruchten van een staatsgreep.

Zijn de mannen die een land besturen dat door Transparency International wordt beschouwd als een van de meest corrupte ter wereld en die zich baseren op een rechtsstaat en een democratie die nooit echt hebben bestaan, op dat moment oprecht? Denken ze op dat moment aan de manier waarop generaal Lansana Conté 24 jaar eerder de macht in handen neemt wanneer de vader van de onafhankelijkheid van 1958, de marxistische president Sékou Touré, in 1984 komt te overlijden? Denken ze op dat moment dat een eenvoudige officier die verantwoordelijk is voor de brandstofvoorziening van het leger de macht kan grijpen? Hebben ze op dat moment geen spijt dat ze er niet hard genoeg aan hebben getrokken om een echte rechtsstaat en een echte democratie in te voeren, waarmee binnen een termijn van zestig dagen die kostbare verkiezingen georganiseerd hadden kunnen worden, zoals vastgelegd in de grondwet?

Als ze er inderdaad spijt van hadden, dan worden deze gevoelens door Moussa Dadis Camara en zijn vrienden binnen een paar uur omgetoverd tot wroeging. Op woensdag 24 december roept de onbekende kapitein zich uit tot president van de republiek, toegejuicht door duizenden Guineeërs. Op 25 december ensceneert hij de loyaliteit van de burgerregering, die zich neerlegt bij zijn ultimatum. Hij belooft de strijd aan te binden met corruptie en vóór 2010 verkiezingen te houden. Hij benoemt een serieuze man als eerste minister, een internationale ambtenaar die in Egypte werkzaam is. Hij stelt vergenoegd vast dat niemand in Guinee hem veroordeelt. De oppositiepartijen en het maatschappelijke middenveld nemen akte van deze situatie.

Moet de staatsgreep in deze omstandigheden worden veroordeeld? Ja, dames en heren, wij moeten die veroordelen! De Europese Volkspartij, namens wie ik spreek, tekent protest aan tegen deze staatsgreep, ook al zijn we niet naïef; wij weten immers dat politieke oplossingen nooit eenvoudig zijn als een land omhoog klautert uit een dictatuur. Wij roepen u ertoe op vóór de gezamenlijke resolutie van de zes fracties te stemmen.

 
  
MPphoto
 

  Erik Meijer, auteur. Voorzitter, op 15 februari 2007 hebben we als urgentie het staatsgeweld van dictator Lansana Conté in Guinee besproken. Deze dictator kwam aan de macht na een staatsgreep en regeerde al sinds 1984. Hij beschouwde het land als zijn privébezit dat vooral van belang is vanwege de natuurlijke voorraden goud, ijzer en bauxiet. Aan de onder zijn controle georganiseerde verkiezingen namen de meeste partijen niet deel. De tijdelijk nog wel in het Parlement vertegenwoordigde officiële oppositie zag zich genoodzaakt om het Parlement te verlaten.

Dat maakte de vakcentrales CNTG en USTG tot voornaamste kracht in de strijd voor democratie. Hun manifestatie op 22 januari 2007 werd beantwoord met het doden van 59 mensen en het verwonden van 150 anderen. Dat gebeurde door de presidentiële veiligheidsmacht, geleid door de zoon van de dictator.

Aan dit afschuwelijk regime is in december vorig jaar onverwacht een eind gekomen doordat de dictator overleed. De junta heeft een bankier naar voren geschoven als premier. De vraag is nu waarvoor de militaire junta, die daarna de macht heeft overgenomen, de weg vrijmaakt. Is dit een stap naar democratie en gelijkwaardigheid van alle inwoners of wordt met deze nieuwe staatsgreep de weg bereid voor een nieuwe dictator die opnieuw vooral geïnteresseerd is in de bodemschatten en in de mogelijkheid om zichzelf daarmee te verrijken?

De buitenwereld reageert verward. Het West-Afrikaanse samenwerkingsverband ECOWAS heeft de jongste staatsgreep veroordeeld. De Nigeriaanse president roemt de overleden dictator, maar gelukkig eist hij wel een snelle machtsoverdracht aan een democratisch gekozen regering. Ook Frankrijk en Senegal oefenen druk uit om binnen een jaar verkiezingen te houden.

Mijn fractie heeft het in de loop der jaren altijd opgenomen voor de eisen van de democratische oppositie in Guinee, die nog steeds buiten spel lijkt te staan. Wij veroordelen niet de machtswisseling, maar wel de mogelijke voortzetting van het gebrek aan democratie in de nabije toekomst. Er is nog geen reden om Guinee te straffen of te isoleren, maar wel om de nieuwe machthebbers erop te wijzen dat hun optreden slechts zeer tijdelijk kan zijn. Het land heeft geen behoefte aan een nieuwe dictator, maar aan herstel van de democratie.

 
  
MPphoto
 

  Filip Kaczmarek, namens de PPE-DE-Fractie. (PL) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, de tijd dat militaire coups in West-Afrika de enige manier waren om een regering omver te werpen, ligt gelukkig achter ons. Terwijl de buurlanden van Guinee – Sierra Leone, Ivoorkust, Senegal of Liberia – een zekere politieke dooi kennen, de militaire junta’s er zijn gevallen en er een jonge democratie ontluikt, is Guinee in het verleden blijven steken. Wijlen president Conté is zelf door een militaire staatsgreep aan de macht gekomen en er heerst nu een gevoel van déjà vu. Vierentwintig uur na de bekendmaking van de dood van de president heeft het leger de macht gegrepen en de grondwet opgeschort.

Het enige goede nieuws is dat andere Afrikaanse landen en de Afrikaanse Unie de staatsgreep veroordelen. De Europese Unie moet het verlenen van verdere hulp aan Guinee ongetwijfeld verbinden aan het herstellen van de grondwettelijke orde en het zo snel mogelijk uitschrijven van presidentsverkiezingen. Onafhankelijke internationale organisaties moeten bovendien toezien op het eerlijke verloop van deze verkiezingen. Indien kapitein Camara ook maar een klein beetje wil doorgaan voor de Obama van Guinee, dan moeten corruptie en armoede er drastisch worden verminderd.

 
  
MPphoto
 

  Ewa Tomaszewska, namens de UEN-Fractie. (PL) Mijnheer de Voorzitter, de dag na de dood van president Lansana Conté, 23 december 2008, heeft een militaire junta onder leiding van kapitein Camara de macht gegrepen in Guinee, de grondwet en het recht op politieke activiteiten opgeschort en de regering ontbonden. De junta heeft de oorlog verklaard aan de corruptie en is van plan presidentsverkiezingen uit te schrijven voor december 2010, terwijl de wetgeving die tot dan toe van kracht was, erin voorzag dat verkiezingen uiterlijk 60 dagen na het verstrijken van een ambtstermijn werden gehouden.

Het is echter overduidelijk dat de bevolking van Guinee de nieuwe regering steunt. Op 29 december heeft de Afrikaanse Unie het lidmaatschap van Guinee opgeschort en het land zes maanden de tijd gegeven om de grondwettelijke orde te herstellen. Het Europees Parlement moet de regering van Guinee oproepen om het burgerrecht weer in te stellen en om op zo kort mogelijke termijn democratische presidentsverkiezingen te houden. Ik hoop dat de Europese Commissie humanitaire hulp zal bieden aan de burgerbevolking en een dialoog zal aangaan met de regering van Guinee.

 
  
MPphoto
 

  Charles Tannock (PPE-DE).(EN) Mijnheer de Voorzitter, president Lansana Conté was de klassieke Afrikaanse machthebber, een corrupte dictator die met ijzeren vuist heerste over het volk van Guinee. Guinee heeft eigenlijk nooit echte democratie gekend in de halve eeuw dat het land nu onafhankelijk is.

De dood van de heer Conté gaf Guinee de kans om de bladzijde om te slaan. Door de militaire coup is echter alle hoop op een overgang naar echte democratie vervlogen. Het antwoord van de Afrikaanse Unie op de coup was, zoals te verwachten was, bedroevend tam. De Afrikaanse Unie kan niet verwachten internationaal serieus te worden genomen zolang zij blijft draaien en aarzelen. Waarom zouden we in het Westen zoveel moeite doen om deze kwestie aan te pakken, wanneer Afrikaanse regeringen zich zo onverschillig tonen?

De EU moet overwegen zich te beroepen op de bepalingen van de Overeenkomst van Cotonou inzake sancties. Kapitein Camara en de leiders van de coup moeten begrijpen dat de EU in ruil voor de handels- en hulpbetrekkingen verwacht dat het land op het gebied van het bestuur aan bepaalde basisnormen voldoet. De enige weg van Guinee naar welvaart loopt via een democratische burgerregering.

 
  
MPphoto
 

  Zdzisław Zbigniew Podkański (UEN). - (PL) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, we hebben hier opnieuw te maken met een machtsovername door een groep officieren. Militaire junta’s gedragen zich allemaal op dezelfde manier: eerst zijn er arrestaties, dan wordt de grondwet opgeschort en nog later worden democratische verkiezingen aangekondigd. In dit geval luidt de belofte: verkiezingen over twee jaar. In de praktijk echter beginnen officieren de macht uit te oefenen en zullen ze dit prachtig vinden. Dit leidt dan weer tot maatschappelijke onderdrukking en opstand, schending van de mensenrechten en de democratische principes. We hebben dus alle reden om te vermoeden dat het hier precies zo zal verlopen, hoewel we natuurlijk allemaal hopen dat het hier beter zal gaan, dat het resultaat positiever zal zijn.

De aankondiging van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten en de Afrikaanse Unie waarin de deelname van Guinee aan hun werkzaamheden wordt opgeschort, kan volgens mij enige druk uitoefenen en een beroep doen op het gezond verstand. Gelet op de maatschappelijke situatie, i.e. het voortdurend dalende inkomen per hoofd van de bevolking, ga ik ervan uit dat ook de Europese Unie – en dus de Europese Commissie – passende, afgewogen, maar moedige stappen zal ondernemen om de situatie in dit land zo snel mogelijk te normaliseren om genocide en schending van de mensenrechten te voorkomen.

 
  
MPphoto
 

  Laima Liucija Andrikienė (PPE-DE). (LT) We hebben het vandaag over de staatsgreep in Guinee, een van de meest corrupte landen in Afrika. Bovendien is de maatschappelijke en economische situatie in Guinee niet benijdenswaardig, de leefomstandigheden van de mensen zijn uitermate bar, er is een gebrek aan basale voedingsmiddelen, mensenrechten worden op flagrante wijze geschonden en dit alles schept een omgeving waarin het verkrijgen van de macht door middel van illegale middelen wordt aangemoedigd.

Anderzijds weten we heel goed dat machtsgrepen door middel van een staatsgreep een traditie zijn geworden in Guinee. Er werden geen parlementsverkiezingen gehouden toen de termijn van de Nationale Assemblee twee jaar geleden was verlopen. Dit alles is ongetwijfeld een bron van zorg voor de internationale gemeenschap. In elk land leidt een dergelijke situatie vroeg of laat tot rellen, instabiliteit en vaak ook tot bloedvergieten.

Daarom ben ik het helemaal eens met de resolutie waarover we debatteren, waarin wordt aangedrongen op het houden van parlements- en presidentsverkiezingen, de naleving van internationale normen en hulp van de Afrikaanse Unie en de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten. Bovendien moeten de vrijheid van drukpers, meningsuiting en vergadering worden gewaarborgd voordat de verkiezingen plaatsvinden, anders zullen de verkiezingen uitlopen op een electorale schijnvertoning.

 
  
MPphoto
 

  Leopold Józef Rutowicz (UEN). - (PL) Mijnheer de Voorzitter, de staatsgreep in Guinee is verlopen zoals de meeste andere coups die we in Afrika en op andere continenten al eerder zagen. De coup vond plaats onmiddellijk na de dood van president Conté, die zelf 24 jaar eerder met een coup aan de macht was gekomen. Mensen protesteren tegen de economische en politieke situatie in dit zeer arme land. De protesten worden neergeslagen door de strijdkrachten die zo de corrupte regering verstevigen en de verdeling van de maatschappij in rijken en in zij die omkomen van honger, bestendigen.

Het feit dat de Afrikaanse Unie en de Economische Gemeenschap van Afrikaanse Staten de betrekkingen met de junta hebben opgeschort, is een positieve stap in deze situatie. Druk van buitenaf kan de junta dwingen om democratische verkiezingen uit te schrijven. De les die we uit deze situatie kunnen trekken, is deze: om de democratie in Afrika te ondersteunen, heeft de Afrikaanse Unie een actieplan nodig dat staatsgrepen die tot enorme verliezen leiden voor de bevolking van deze arme regio, moet voorkomen. Ik steun de resolutie.

 
  
MPphoto
 

  Vladimír Špidla, lid van de Commissie. (CS) Geachte Voorzitter, geachte leden van het Parlement, dames en heren. Het bericht over het overlijden van de Guineese president Lasan Conté dat ons in de morgen van 23 november 2008 bereikte, werd enkele uren later gevolgd door een staatsgreep onder leiding van een junta die een nationale raad voor democratie en ontwikkeling instelde, de grondwet opschortte en alle staatsinstellingen ophief.

De Europese Commissie sluit zich nadrukkelijk aan bij de verklaring van het voorzitterschap van de Europese Unie, waarin deze gewelddadige machtsgreep wordt veroordeeld en waarin de Guinese instellingen wordt opgeroepen om in zo kort mogelijke tijd de burgerlijke, grondwettelijke en democratische orde te herstellen. Uit de positieve ontvangst van het militaire regime door het Guinese publiek en dan met name door de politieke partijen en de vakbonden, blijkt overduidelijk dat de levensomstandigheden van de Guinese bevolking zodanig achteruit waren gegaan dat de militaire omwenteling gezien wordt als een positieve verandering, als een kans die de mensen weer hoop geeft voor de toekomst. Het toont eveneens aan dat het voormalige regime het vertrouwen van de Guinese bevolking dusdanig verloren had, dat deze liever nog militaire eenheden aan de macht heeft dan grondwettelijke vertegenwoordigers.

Er zijn in deze onduidelijke situatie snelle en doeltreffende initiatieven nodig van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) en haar voorzitter de heer Chambas, alsook de vastberadenheid en besluitvaardigheid van deze Gemeenschap en de Afrikaanse Unie, die beide het lidmaatschap van Guinee van hun organisatie hebben opgeschort en de gewelddadige machtsgreep hebben veroordeeld. De Commissie is voornemens zich aan te sluiten bij de inspanningen van de ECOWAS en de Afrikaanse Unie om middels vrije en transparante verkiezingen de burgerlijke, grondwettelijke en democratische orde zo snel mogelijk te doen terugkeren.

De internationale gemeenschap staat nu voor de uitdaging om Guinee in de komende maanden te ondersteunen bij zijn overgang naar de democratie en de organisatie van vrije en democratische verkiezingen voor een wetgevende vergadering en de president.

Geachte afgevaardigden, zoals u zich wellicht zult weten te herinneren, hebben we in maart 2004 toen na de verkiezingen aldaar de beginselen der democratie met de voeten getreden werden en ook belangrijke onderdelen van het Verdrag van Cotonou geschonden werden, besloten om overeenkomstig artikel 96 van dit verdrag een raadplegingsprocedure op te starten tussen Guinee en de Europese Unie. Er werd vervolgens op de volgende terreinen vooruitgang geboekt: algemene verkiezingen in 2006, liberalisering van radio en televisie, herziening van het verkiezingskader in samenwerking met zowel de regering als de oppositie, alsook verbetering van de macro-economische situatie.

We laten de moed niet zakken. We zijn ervan overtuigd dat het in oktober vorig jaar opgestarte verkiezingsproces met succes kan worden hervat. Tegen deze achtergrond gaat er aanstaande woensdag een gezamenlijke missie van het voorzitterschap en de Commissie naar Guinee waaraan eveneens afdelingen van ECOWAS en de Afrikaanse Unie zullen deelnemen. Het doel van deze missie is poolshoogte te nemen van de situatie ter plaatse en de nodige maatregelen voor te stellen ter ondersteuning van het land bij de overgang naar de democratie.

 
  
MPphoto
 

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt na afloop van de debatten plaats.

 
  

(1)Zie notulen.

Juridische mededeling - Privacybeleid