Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 5 februari 2009 - Straatsburg

11.3. Weigering tot uitlevering door Brazilië van Cesare Battisti

  De Voorzitter. – Aan de orde is het debat over zes ontwerpresoluties over de weigering tot uitlevering door Brazilië van Cesare Battisti.⁽¹⁾

  Mario Mauro, auteur. − (IT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, Antonio Santoro, gevangenenbewaarder, Lino Sabadin, slager, Pierluigi Torregiani, juwelier, Andrea Campagna, politieagent: dit zijn de namen van vier burgers die tussen 6 juni 1978 en 19 april 1979, naast vele anderen, om het leven zijn gebracht door moordlustige terroristische organisaties die hebben geprobeerd de democratische orde in Italië omver te werpen. En één van de moordenaars heet Cesare Battisti.

Allereerst betreur ik net als de president van de Italiaanse Republiek, Napolitano, dat de president van Brazilië, Lula, de status van politieke vluchteling heeft toegekend aan de Italiaanse terrorist Cesare Battisti, die in uitspraken die kracht van gewijsde hebben is veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf voor het plegen van de vier genoemde moorden tijdens de zogenaamde “loden jaren”.

Ik herinner u eraan dat Battisti niet alleen door de Italiaanse autoriteiten, maar ook door de Franse autoriteiten en het Europese Hof voor de Rechten van de Mens schuldig is bevonden. We hebben hier te maken met een onbegrijpelijke en zeer ernstige daad die de Europese instellingen niet onopgemerkt voorbij mogen laten gaan. Dat zijn we verplicht tegenover de ouders van de slachtoffers van Battisti, maar we zijn het vooral ook verplicht omdat de Europese Unie sinds jaren een strategie ontwikkelt tegen terrorisme om de veiligheid van de burgers te waarborgen en om de democratische instellingen in stand te houden. Als we slechts toekijken, zou dat de pogingen die we al die jaren hebben gedaan om gezamenlijk een steeds aanwezige dreiging te bestrijden, teniet doen.

Ook de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten gaat ervan uit dat Brazilië zijn besluit zal heroverwegen en nader in beschouwing zal nemen naar aanleiding van het zeer delicate, maar alleszins terechte en gegronde verzoek. Brazilië is een democratisch land met een groot aanzien dat altijd een goede verstandhouding heeft gehad met Europa en met Italië. Juist daarom zijn we zo verbaasd dat nu de deur voor onze neus wordt dichtgeslagen. Juist omwille van de vriendschap en de eerbied die onze landen met elkaar binden en omwille van de vriendschap en de samenwerkings- en partnerschapsovereenkomsten tussen Brazilië en de Europese Unie, zowel op politiek als op economisch gebied, moeten we allen kordaat en doeltreffend reageren.

Europa moet solidair zijn met het optreden van de Italiaanse regering, die alle wettige middelen aangrijpt om politieke en diplomatieke druk uit te oefenen of juridische stappen te zetten, zodat gerechtigheid kan worden verkregen. Het besluit van de Brazilianen staat op een kwalijke manier in contrast met het beeld van de Europese Unie, omdat hiermee wordt gesuggereerd dat in de lidstaten van de Unie mensen politiek worden vervolgd of gemarteld. Kortom, dit besluit is onaanvaardbaar en bovenal in feite volkomen ongegrond.

  Manuel Medina Ortega, auteur. − (ES) Mevrouw de Voorzitter, ik ben van oordeel dat de heer Mauro de feiten zeer goed heeft uiteengezet. Deze man is een moordenaar: hij heeft vier mensen gedood. Volgens de Italiaanse rechtbanken is hij tevens schuldig aan andere misdrijven waaronder lid van een gewapende organisatie, bezit van vuurwapens – wat in het merendeel van de Europese landen als een ernstig misdrijf wordt beschouwd − en geweldpleging.

Deze man is veroordeeld door een Italiaanse rechtbank. En nu blijkt dat de Braziliaanse regering – een democratische regering – hem op 17 december de status van politiek vluchteling heeft verleend.

Zoals de heer Mauro ook al zei, moet de Europese Unie zich solidair verklaren met de Italiaanse regering en Brazilië, dat een democratisch en bevriend land is, erop attent maken dat de huidige situatie op een vergissing berust.

De Braziliaanse autoriteiten hebben ons meegedeeld dat hoger beroep is ingesteld bij het Federale Hooggegerechtshof en dat het beroep nog aanhangig is, maar het is hoe dan ook betreurenswaardig dat de zaken op deze manier in hun werk zijn gegaan.

Er zij tevens aan herinnerd dat het Europees Hof voor de rechten van de mens het verzoek om bescherming van de heer Battisti heeft afgewezen en dat de Europese Unie haar optreden thans baseert op de eerbiediging van de fundamentele mensenrechten, die een essentieel onderdeel van de Europese grondwet vormen.

Gelet op de vriendschappelijke betrekkingen die de Europese Unie met Brazilië onderhoudt, moeten wij de Braziliaanse autoriteiten er derhalve aan herinneren dat de Europese Unie weliswaar een goede bondgenoot en vriend is, maar dat wij dan ook van Brazilië verwachten dat het niet meer op deze wijze zal handelen, zoals het ook vroeger niet heeft gedaan.

  Carl Schlyter, auteur. – (SV) Ik zou willen dat we in plaats van over dit onderwerp hadden gediscussieerd over de Filipijnen, waar de EU zich echt had kunnen inzetten om vele mensenlevens te redden. Nu discussiëren we over één enkele juridische casus in een aanhangige rechtszaak, waarbij we de brutaliteit hebben om te zeggen dat we moeten opkomen voor de beginselen van de rechtsstaat. In het land waar ik vandaan kom is een van de allerfundamenteelste beginselen van de rechtsstaat dat een parlement zich niet mengt in individuele rechtszaken.

Mijn fractie en ik vinden het volstrekt verkeerd om een afzonderlijke aanhangige rechtszaak aan de orde te stellen in een parlement. Dit is helaas niet eens de eerste of de laatste keer, want we zullen weldra stemmen over het verslag-Medina, en daarin doet men precies hetzelfde. In een aanhangige rechtszaak in een Zweedse rechtbank tegen Pirate Bay, in een auteursrechtkwestie, spreekt het Parlement zich uit over de schuldvraag terwijl de zaak nog aanhangig is. Ik hoop werkelijk dat dit geen gewoonte wordt, want dan zijn wij in Europa onze eigen rechtsstaatbeginselen aan het bestrijden en weerstaan, en dat zou zeer ongelukkig zijn. Dank u.

Pardon, ik vergat nog een belangrijke kwestie.

Als wij ontevreden zijn met de manier waarop Brazilië en Europa omgaan met uitleveringen en als wij ontevreden zijn met de manier waarop onze wetten worden geïnterpreteerd in een nationale rechtbank, moeten we die wetten wijzigen, zodat die gelijk zijn voor iedereen. We gaan niet proberen om invloed uit te oefenen in een afzonderlijk geval. Dat is de taak van de rechters, de officieren van justitie en de advocaten, niet die van het Parlement. Wij maken wetten, en de beginselen van de rechtsstaat zeggen dat de rechtbanken die wetten daarna interpreteren.

  Cristiana Muscardini, auteur. − (IT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, het is hoogst betreurenswaardig dat een afgevaardigde de zaal in komt om zich uit te spreken zonder zelfs maar de ontwerpresolutie te hebben gelezen, die is opgesteld en ondertekend door alle grote fracties, namens welke hij onjuistheden verkondigt. De processen zijn al jaren geleden gesloten.

Wat betreft het probleem waarover wij debatteren, de krankzinnige daden van een terrorist en seriemoordenaar die meerdere malen is veroordeeld, mogen geen draagvlak vinden in de regering van een bondgenoot waar we mee samenwerken. Wij benadrukken, zoals reeds kenbaar gemaakt in een brief aan de fungerend voorzitter van de EU, dat het noodzakelijk is dat de Raad hierover een debat houdt waarin naar aanleiding van dit ongelooflijke verhaal en met het oog op de nieuwe internationale terreurdreiging dit probleem wordt besproken en gemeenschappelijke afspraken worden gemaakt over uitlevering binnen de 27 landen van de EU en tussen de EU en derde landen.

Iemand die weerloze mensen heeft vermoord en op alle mogelijke manieren is ontkomen aan justitie en aan de ouders van de slachtoffers, mag door niemand in staat worden gesteld zich als vluchteling te gedragen en misdaden te begaan die de rechten van de burgergemeenschap aantasten.

  Marios Matsakis, namens de ALDE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, wie door onze rechtbanken schuldig wordt bevonden moet de consequenties daarvan onder ogen zien en in geen enkel land ter wereld een toevluchtsoord vinden.

Cesare Battisti is in Italië veroordeeld wegens moord, en het feit dat de Braziliaanse autoriteiten hem bescherming bieden tegen de gerechtelijke instanties van de EU is niet alleen onaanvaardbaar, maar moet ook in de sterkst mogelijke bewoordingen worden veroordeeld en betreurd, en wij en elke andere autoriteit of instantie in de EU hebben alle recht om dat te zeggen. Ik hoop dat de Braziliaanse regering bij zinnen zal komen en zal doen wat er van haar verwacht wordt door deze zaak opnieuw te onderzoeken en de heer Battisti zo snel mogelijk aan Italië uit te leveren, voordat deze affaire ernstige gevolgen voor de overigens goede betrekkingen tussen de EU en Brazilië krijgt. Brazilië mag geen vrijhaven voor veroordeelde misdadigers worden en de EU mag nooit toestaan dat moordenaars hun straf ontlopen.

  Roberta Angelilli, namens de UEN-Fractie. – (IT) Mevrouw de Voorzitter, geachte dames en heren, met deze gezamenlijke ontwerpresolutie zal dit Parlement op het internationale toneel zijn gezaghebbende stem laten horen om te pleiten voor heroverweging van de uitlevering van Cesare Battisti. En zodoende zullen we vooral ook eer bewijzen aan de slachtoffers en steun betuigen aan de nabestaanden, die al meer dan twintig jaar wachten om eindelijk gerechtigheid te krijgen, die al zo lang wordt genegeerd. Meer woorden zijn niet nodig. En daarom, mevrouw de Voorzitter, geachte dames en heren, vraag ik u mijn resterende spreektijd, de weinige seconden die nog overblijven, te gebruiken voor een moment van stilte.

(Het Parlement neemt een minuut stilte in acht)

  Mario Borghezio (UEN). - (IT) Mevrouw de Voorzitter, geachte dames en heren, hartelijk dank, geachte mevrouw Angelilli, voor dit belangrijke gebaar waarmee dit Parlement een andere houding aanneemt ten opzichte van de Europese Unie, die onder het mom van pacifisme hypocriet haar kop in het zand steekt, terwijl twee landen bij deze zaak betrokken zijn: Italië, dat met zijn slachtoffers en de zeer moeilijke jaren een dure tol heeft betaald voor het terrorisme, en Frankrijk, dat tot zijn nek toe in deze zaak betrokken is door het complexe belang van de bekende lobby van de “kaviaar-linksen”, die al bij de zaak-Petrella betrokken waren en waarschijnlijk ook bij de rol van de geheime dienst.

Op deze manier handelt Europa in strijd met zijn antiterrorismebeleid en verliest het zijn gezag in de wereldwijde strategie voor terrorismebestrijding. Ik had graag willen zien of hetzelfde was gebeurd als het een Duitse terrorist van de RAF was geweest. Europa zou tegen Brazilië moeten zeggen dat het van zichzelf een toevluchtsoord voor de zwaarste misdadigers en terroristen maakt als het een internationale misdadiger als Battisti, die overigens communist is, en die zelfs vanuit zijn cel zijn slachtoffers nog durft te bespotten, niet uitlevert.

Bij deze handelwijze zouden we alle partnerschapsovereenkomsten en volgens mij zelfs de deelname aan de G8 moeten heroverwegen. Het moet heel duidelijk worden gesteld dat we met terroristen geen compromissen moeten sluiten. Terroristen die volgens een rechtmatig proces worden veroordeeld – want ons land is een prima functionerende rechtsstaat waarin mensen niet worden gemarteld en rechtmatige processen worden gevoerd – tellen in de gevangenis af tot de laatste dag. Terroristen, moordenaars en communisten!

  Albert Deß (PPE-DE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, ik heb het woord gevraagd omdat ik in het Duitse parlement tien jaar voorzitter geweest ben van de Duits-Braziliaanse parlementariërsgroep en het land Brazilië heel goed ken. Het verrast mij nogal dat de regering-Lula deze veroordeelde moordenaar niet aan een EU-lidstaat uitlevert. Ik hoop dat de procedure in Brazilië zeer snel afgesloten wordt.

De regering-Lula voert de mensenrechten hoog in het vaandel. Tot die mensenrechten behoort ook dat veroordeelde moordenaars hun terechte straf ondergaan. Ik hoop daarom dat deze ontwerpresolutie op grote steun kan rekenen. Daarnaast zal ik mijn contacten met Braziliaanse parlementariërs gebruiken om ervoor te zorgen dat ook daar invloed op de regering uitgeoefend wordt om dit uitleveringsverzoek in te willigen.

  Janusz Onyszkiewicz (ALDE). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, na de Tweede Wereldoorlog vluchtten heel wat nazimisdadigers naar Zuid-Amerika om rechtsvervolging te ontlopen. Pogingen om hen hier voor de rechter te brengen bleken ongewoon moeilijk. Dit leidde zelfs tot wanhopige acties, onder andere van de Israëlische geheime diensten die Eichmann gewoonweg uit Zuid-Amerika ontvoerden om hem voor de rechter te brengen.

Naar Zuid-Amerika ontsnappen in de overtuiging dat men daar asiel krijgt en ongestraft tot het einde van zijn dagen zal kunnen leven, is duidelijk nog geen uitgestorven traditie. Acties van bijvoorbeeld de Braziliaanse regering bevestigen die overtuiging en leiden ertoe dat het gevoel van straffeloosheid zich spijtig genoeg verder kan verspreiden. Daarom is het uiterst belangrijk dat aan dit uitleveringsverzoek een positief gevolg zal worden gegeven.

  Mariann Fischer Boel, lid van de Commissie. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, de Commissie is bekend met het recente besluit van de Braziliaanse minister van Justitie om politiek asiel te verlenen aan een Italiaanse staatsburger, Cesare Battisti, die door de Italiaanse justitie bij verstek is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

We hebben de rol die de Commissie in deze situatie kan spelen zorgvuldig bekeken, vooral nadat de minister van Europese Zaken van Italië, Andrea Rocchi, vorige week vicevoorzitter Barrot heeft verzocht om het Italiaanse uitleveringsverzoek aan de Braziliaanse regering te steunen.

Zoals ook is uitgelegd aan de Italiaanse regering, is er in deze zaak geen ruimte voor betrokkenheid van de Commissie. Het Verdrag betreffende de Europese Unie is hier heel duidelijk over: de wettelijke bevoegdheden van de Europese Unie en de Commissie op het gebied van samenwerking in strafzaken is beperkt tot de juridische ruimte van de EU-27. De Europese Unie kan uitleveringen tussen lidstaten vergemakkelijken, maar heeft geen bevoegdheden op het gebied van de betrekkingen van lidstaten met derde landen waar het gaat om samenwerking in strafzaken. De bilaterale betrekkingen van Italië met Brazilië op dit punt worden geregeld door een bilaterale overeenkomst die in 1989 is gesloten.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

We gaan nu over tot de stemmingen.

(1) Zie notulen.