Pełne sprawozdanie z obrad

Środa, 18 lutego 2009 r. - Bruksela

24. Wspólnotowe ramy prawne europejskiej infrastruktury badawczej (ERI) (debata)

  Przewodniczący. – Kolejnym punktem posiedzenia jest sprawozdanie (A6-0007/2009) sporządzone przez panią poseł Riera Madurell w imieniu Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie wspólnotowych ram prawnych europejskiej infrastruktury badawczej (ERI) (COM(2008)0467 - C6-0306/2008 - 2008/0148(CNS)).

  Teresa Riera Madurell, sprawozdawczyni. – (ES) Panie przewodniczący, panie komisarzu! Na wstępie chciałabym zaznaczyć, że w Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii osiągnęliśmy co do przedmiotowego sprawozdania jednomyślność. Jednomyślność ta była możliwa dzięki dobrej pracy oraz współpracy między sprawozdawcami pomocniczymi, których wkład w znacznym stopniu przyczynił się również do sporządzenia przydatnego sprawozdania w sprawie tak istotnej, jak europejska infrastruktura badawcza.

Muszę powiedzieć, że Parlament zgadza się z Komisją, iż w kontekście globalizacji badań oraz pojawienia się nowych potęg naukowych i technologicznych, takich jak Chiny i Indie, musimy niezwłocznie przyspieszyć tworzenie nowej europejskiej przestrzeni badawczej oraz, aby cel ten osiągnąć, zachęcać do działań w tym kierunku.

Bardzo ważne jest, żebyśmy dopilnowali, aby Unia Europejska jak najszybciej stała się obszarem, gdzie zapewniony jest swobodny przepływ badaczy, technologii i wiedzy, gdzie działalność badawcza jest skutecznie koordynowana oraz gdzie zasoby wykorzystywane są w możliwie najlepszy sposób. Wymaga to, między innymi, stworzenia bogatej infrastruktury badawczej na szczeblu europejskim.

Infrastruktura ta zapewnić może także doskonałe możliwości współpracy pomiędzy różnymi państwami członkowskimi, co w sposób istotny przyczyni się do edukacji naukowej naszej młodzieży oraz będzie mieć znaczny wpływ ekonomiczny na europejski przemysł. Ma ona zatem kluczowe znaczenie dla postępu naukowego w Europie i, co za tym idzie, musimy wspierać jej rozwój. Dlatego też Parlament popiera inicjatywę Komisji polegającą na zaproponowaniu ram prawnych oraz warunków do ich stworzenia.

W rzeczywistości od samego początku uznawaliśmy rozwój europejskiej infrastruktury badawczej za jeden z filarów europejskiej przestrzeni badawczej. Jednak jesteśmy cały czas świadomi trudności, jakie musimy przezwyciężyć, nie tylko dlatego, że infrastruktura ta wymaga znacznych zasobów finansowych – należy pamiętać, że mapa drogowa ESFRI mówi o 44 projektach, które powinny zostać zrealizowane w okresie kolejnych 10 lat – ale także z powodu znacznego poziomu skomplikowania technicznego i organizacyjnego tej kwestii.

W tym momencie chciałabym jeszcze raz powiedzieć, że w przypadku inicjatywy tego kalibru Parlament powinien odgrywać dużo bardziej zdecydowaną rolę. Jednak pilny tryb, w jakim środki te należy podjąć, oraz brak lepszych podstaw prawnych w obowiązującym traktacie w sposób wystarczający uzasadniają skorzystanie z art. 171, co nie zmienia faktu, że jest to jeszcze jeden powód, dla podkreślenia konieczności jak najszybszego przyjęcia nowego traktatu.

Pokrótce zaprezentuję kilka kwestii zawartych w sprawozdaniu. Po pierwsze, w sprawozdaniu doprecyzowano definicję „europejskiej infrastruktury badawczej”, co pozwala uniknąć pomylenia podmiotu prawnego z faktyczną infrastrukturą badawczą. Ponadto poprzez dodanie tak istotnych aspektów, jak ocena skutków wniosku na szczeblu europejskim, uzasadnienie jego zdolności finansowych oraz zapewnienie odpowiedniej polityki dostępu dla całej europejskiej społeczności naukowej, zostały w nim doprecyzowane i uzupełnione wymogi, jakie musi spełniać element infrastruktury badawczej, aby mógł zostać uznany za europejski.

Proponujemy także rozszerzenie tej inicjatywy na istniejącą infrastrukturę oraz wyrażamy pełne poparcie dla wniosku Komisji o zwolnienie jej z podatku VAT, co jest naszym zdaniem kluczowym elementem tej inicjatywy.

Dlatego też chcemy wysłać Radzie jasny komunikat, aby jak najszybciej rozwiązać jej problemy związane z tą kwestią oraz jeszcze raz podkreślić, że jeżeli chcemy wspierać badania w Europie, musimy zwolnić je z obciążeń podatkowych. Zalecaliśmy podjęcie takich działań wielokrotnie, aby zachęcić małe i średnie przedsiębiorstwa do uczestnictwa w zadaniach w zakresie badań i rozwoju i które to przedsiębiorstwa musimy teraz wspierać w związku z tworzeniem bogatej infrastruktury badawczej na szczeblu europejskim, gdyż są one kluczowe dla postępu naukowego.

Podsumowując, chciałabym ponownie podziękować wszystkim sprawozdawcom pomocniczym oraz Komisji za istotny wkład, jaki wnieśli w sporządzenie przedmiotowego sprawozdania, oraz służbom Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii za pomoc, jaką udzieliły mi przy jego opracowywaniu.

  Janez Potočnik, komisarz. − Panie przewodniczący! Przede wszystkim chciałbym wyrazić wdzięczność Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (IRTE) oraz w szczególności sprawozdawczyni, pani poseł Madurell, za poparcie naszego wniosku w sprawie wspólnotowych ram prawnych europejskiej infrastruktury badawczej. To, co pani powiedziała, było muzyką dla moich uszu!

Chciałbym także podziękować za konstruktywne wsparcie sprawozdawcom pomocniczym z IRTE.

Wspólnie robimy kolejny krok w kierunku stworzenia ram prawnych, które pozwolą państwom członkowskim współpracować w zakresie stworzenia nowej, bogatej infrastruktury badawczej, która staje się coraz bardziej skomplikowana i droga, i która może zostać stworzona jedynie wtedy, gdy pracować nad nią będzie równocześnie wiele europejskich państw.

Omówiliście państwo szczegółowo nowy instrument prawny i wprowadziliście do niego szereg poprawek, które przyczynią się do stworzenia czytelniejszego tekstu oraz nadania mu lepszej struktury, w szczególności w zakresie definicji, zakresu i statusu oraz poprzez wprowadzenie odniesień do Europejskiego Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych (ESFRI).

Komisja dołoży wszelkich starań, aby wesprzeć wdrożenie tych poprawek przez Radę.

Ze szczególnym zadowoleniem odnotowujemy fakt, że zgadzamy się co do najbardziej kluczowego aspektu odbywającej się obecnie w Radzie dyskusji, który może doprowadzić do zablokowania przyjęcia tego instrumentu – mam na myśli kwestię podatku VAT.

Jak państwo wiecie, wszystkie państwa członkowskie zgadzają się, że koniecznie jest zwolnienie infrastruktury badawczej stworzonej przez kilka krajów od podatków w państwie przyjmującym.

Często dla celów roboczych mówimy o kwestii zwolnienia podatkowego, co prowadzi do nieporozumień. W rzeczywistości kwestia ta dotyczy wyłącznie wdrożenia istniejącej dyrektywy VAT, której treść Rada już uzgodniła i którą przyjęła. Podstawowym pytaniem jest to, czy europejska infrastruktura badawcza powinna mieć status organizacji międzynarodowej, zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie VAT, oraz czy jako taka powinna być zwolniona od tego podatku. Dlatego też nie mówimy tu o harmonizacji podatkowej, ale o stworzeniu podmiotów prawnych powiązanych z infrastrukturą badawczą.

Zarówno służby prawne Komisji, jak i Rady jednoznacznie stwierdziły, że wszystko jest na właściwym miejscu. Jest to zatem czysto polityczna decyzja dotycząca tego, jak ważne dla państw członkowskich jest stworzenie w Europie nowych obiektów badawczych światowej klasy.

Państwa jednoznaczne poparcie tego rozwiązania miałoby ogromne znaczenie!

PRZEWODNICZY: GERARD ONESTA
Wiceprzewodniczący

  Paul Rübig, w imieniu grupy PPE-DE. – (DE) Panie przewodniczący, panie komisarzu, panie i panowie! Pan poseł van Nistelrooij powiedział kiedyś, że chodzi tu o zdefiniowanie „piątej swobody”. Piątą swobodą jest po prostu wolność badaczy, którzy nie mogą być ograniczeni do szczebla regionalnego, krajowego lub międzynarodowego.

Po prostu musimy wypracować dla badaczy podział na grupy oraz stworzyć ramy prawne, które pozwolą im wykonywać pracę, której oczekuje od nich społeczeństwo. Wszyscy mówimy tu o badaniach prowadzonych na uniwersytetach – o badaniach akademickich – lub w przemyśle, jednak w szczególności także o badaniach prowadzonych w małych i średnich przedsiębiorstwach. W końcu ważne jest także to, aby wyniki tych badań były wciąż publikowane i aby był do nich dostęp.

W ubiegłym roku zainicjowaliśmy w tej Izbie działanie Klubu ds. Energii, w którego obradach uczestniczył pan wiceprzewodniczący Onesta. Przedstawiciele środowiska naukowego oraz osoby odpowiedzialne wyraziły tam ogromny entuzjazm dla wynalazków, które mogą potencjalnie przynieść nam wszystkim ogromne korzyści. Stworzenie takich instrumentów badawczych jest dobrym rozwiązaniem, szczególnie w kontekście mającego obecnie miejsce kryzysu gospodarczego i energetycznego, gdyż umożliwią one opracowanie nowych produktów i usług, które będzie można następnie wprowadzić na rynki na całym świecie. Inicjatywa Komisji w tym zakresie jest zatem szczególnie cenna, gdyż inicjatywy takie w sposób oczywisty zwiększają możliwości działania na szczeblu międzynarodowym. Coraz większe znaczenie dla nas w Europie i dla naszych partnerów ma w szczególności współpraca międzynarodowa. W końcu Europa jest obecnie częścią świata, która posiada największą siłę nabywczą, a 500 milionów naszych obywateli ma prawo do tego, aby wyniki badań naukowych były przygotowywane możliwie szybko i efektywnie. Dziękuję.

  Adam Gierek, w imieniu grupy PSE. – Panie Przewodniczący! Idea europejskiej infrastruktury badawczej (ERI) to tworzenie unikalnych warsztatów badawczych obsługiwanych przez wybitnych specjalistów w zakresie określonych metodyk. Winna je według mnie cechować koncentracja drogiej, unikalnej aparatury wraz z jej naukową obsługą. Ma ona służyć eksperymentalnemu poznawaniu, a więc głównie w drodze indukcji, zjawisk w otaczającym nas świecie, a w efekcie dochodzeniu do rozwiązywania efektów praktycznych. ERI powinna także służyć kształceniu młodych naukowców.

Myślę, że europejskiemu forum ESFRI nie chodzi o powielenie dotychczasowych centrów doskonałości, ale o kreowanie w oparciu o fundusze strukturalne i krajowe odmiennych, uzupełniających w stosunku do tych centrów, jednostek, które stworzą infrastrukturę specjalistycznych jednostek badawczych, obejmującą równomierną siecią całą Unię. Młodzi, ambitni naukowcy europejscy nie będą wtedy musieli szukać realizacji swych idei za oceanem. Warunkiem sprawnego funkcjonowania ERI jest więc, jak sądzę, z jednej strony głęboka specjalizacja, z drugiej zaś ułatwiona mobilność środowiska naukowego. Zapewni to wzrost efektywności organizacji badań poprzez ich koncentrację w czasie i rozdział w miejscu, to jest np. poprzez jednoczesną realizację elementarnych zadań badawczych w różnych wyspecjalizowanych międzynarodowych jednostkach ERI, które nie będąc strukturami gospodarczymi, byłyby zwolnione z podatków.

Dziękując za uwagę, gratuluję pani Madurell, zaś Komisji życzę rychłej realizacji tej ciekawej, choć wymagającej jednak dalszego sprecyzowania, koncepcji rozporządzenia.

  Vladko Todorov Panayotov, w imieniu grupy ALDE. – (BG) Chciałbym pogratulować pani poseł Teresie Riera Madurell przedmiotowego sprawozdania, które przybliża nas do sukcesu w stworzeniu europejskiej przestrzeni badawczej. Jestem przekonany, że dzięki utworzeniu przez państwa członkowskie sieci partnerskich w dziedzinie badań naukowych będziemy w stanie stworzyć konkurencyjną i dochodową gospodarkę opartą na wiedzy i innowacji. Wymiana informacji naukowych nie byłaby możliwa bez odpowiedniej infrastruktury, ponieważ odgrywa ona kluczową rolę w tworzeniu sprzyjającego środowiska dla prowadzenia nowoczesnych i niezbędnych badań.

W chwili obecnej wszelkie działania ograniczają się do współpracy pomiędzy pojedynczymi ośrodkami badawczymi. Ponadto nie dysponujemy odpowiednimi instrumentami prawnymi, które umożliwiałyby tworzenie stosownych sieci partnerskich obejmujących uczestników z różnych państw, co w rzeczywistości jest kluczem do sukcesu na tym obszarze. Brak takich instrumentów prawnych w znacznym stopniu opóźnił proces integracji nowych państw członkowskich w dziedzinie badań, a dysponują one ogromnym potencjałem badawczym, który Unia Europejska musi wykorzystać.

Przedmiotowe sprawozdanie nie jest jedynie krokiem w kierunku opracowania fundamentów prawnych umożliwiających tworzenie infrastruktury badawczej. W znacznym stopniu przyczyni się ono do zapewnienia przepływu wiedzy w Unii Europejskiej, zwiększenia prestiżu i autorytetu europejskich ośrodków badawczych na całym świecie oraz wzrostu zatrudnienia. Ponadto wniesie ono wkład w proces poszukiwania odpowiednich rozwiązań dla nowych wyzwań związanych ze środowiskiem naturalnym. Chciałbym jeszcze raz pogratulować sprawozdawczyni, pani poseł Riera Madurell.

  Nils Lundgren, w imieniu grupy IND/DEM. – (SV) Czy potrzebujemy w sektorze badań europejskiego gospodarczego podmiotu prawnego, czy jest to kolejny przykład nieustępliwej walki UE z europejskim pluralizmem? Prawdą jest oczywiście, że konkurencja między instytucjami jest niezbędna dla udanych reform instytucjonalnych. Wyobraźmy sobie, co by się stało, gdyby międzynarodowe ramy prawne w dziedzinie badań zostały stworzone 50 lat temu. Rozwój na tym obszarze zostałby zatrzymany. Zmiana międzynarodowych traktatów jest skomplikowana i przebiega zdecydowanie zbyt wolno. Postęp dokonuje się, gdy państwa mogą bez problemów reformować swoje instytucje krajowe. Udane reformy mogą następnie rozprzestrzeniać się na inne państwa.

Wniosek Komisji oczywiście nie jest kaftanem bezpieczeństwa. Oferuje on alternatywę dla istniejących wniosków krajowych i w tym zakresie jest on krokiem naprzód. Jednak został on całkowicie zniweczony przez fakt, że Komisja chce także regulować opodatkowanie tego podmiotu prawnego na szczeblu UE. W związku z tym musi on zostać odrzucony.

  Erna Hennicot-Schoepges (PPE-DE). – (FR) Panie przewodniczący, panie komisarzu! Uważam, że przedmiotowy wniosek stanowi bardzo ważny krok na drodze do opracowania europejskiej polityki w dziedzinie badań naukowych. Jest on efektem sprawozdania z oceny szóstego programu ramowego, a zarazem był także brany pod uwagę w trakcie opracowywania siódmego programu ramowego.

Powiedział pan, panie komisarzu, że niektóre państwa członkowskie nie mogą połączyć sił. Absurdem, aby nie powiedzieć więcej, jest stwierdzenie, że wymagane jest do tego specjalne pozwolenie od Unii Europejskiej, a jednak jest to postęp. Kwestią, która mnie niepokoi, jest pańskie stwierdzenie, że zastosowanie będzie miała minimalna stawka podatku VAT oraz że nie do końca wyjaśniona została sytuacja dotycząca statusu międzynarodowego, tak przynajmniej to zrozumiałam.

Odnośnie głosowania nad wspólnym przedsiębiorstwem SESAR powołano się na art. 171. Głosowaliśmy nad tym projektem dwukrotnie, ponieważ w wersji pierwotnej status międzynarodowy nie został potwierdzony i co za tym idzie utworzenie wspólnego przedsiębiorstwa nie było możliwe. Inne wspólne przedsiębiorstwo, Galileo, w ogóle nie zostało utworzone.

Moje pytanie jest następujące. Jaki będzie w tym udział funduszy wspólnotowych? Czy fundusze będą przekazywane tym, którzy wspólnie pracują, aby zapobiec trwonieniu środków przeznaczonych na infrastrukturę badawczą oraz aby ich zachęcać do działania? I w końcu czy w przypadku badań naukowych będzie istniała możliwość skorzystania z Funduszu Spójności tak, aby połączyć doskonałość i spójność?

  Silvia-Adriana Ţicău (PSE). – (RO) Rok 2009 jest Europejskim Rokiem Kreatywności i Innowacji.

Utworzenie europejskiej infrastruktury badawczej, która nie będzie działać na zasadach rynkowych, pomoże usprawnić funkcjonowanie programów badawczych prowadzonych we Wspólnocie oraz rozpowszechnić i zoptymalizować wyniki w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji na szczeblu wspólnotowym.

Z zadowoleniem przyjmuję fakt, że infrastruktura ta może być współfinansowana poprzez instrumenty finansowe dostępne w ramach polityki spójności zgodnie z rozporządzeniami w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności.

Chcę podkreślić, że bardzo ważne jest, aby dzięki tej infrastrukturze tworzone były powiązania między instytutami i organizacjami badawczymi, uniwersytetami, środowiskiem akademickim i sektorem prywatnym oraz żeby wyniki badań przynosiły korzyści sektorowi przemysłowemu.

Chciałabym jednak wspomnieć, że kwestią, na którą musimy zwrócić szczególną uwagę w dobie kryzysu, jest to, aby państwa członkowskie przeznaczały 1% PKB na badania.

  Dragoş Florin David (PPE-DE). – (RO) Pojęcie wspólnej europejskiej przestrzeni badawczej oraz wspólnotowych ram prawnych mających zastosowanie do europejskiej infrastruktury badawczej są podstawowymi zasadami umożliwiającymi osiągnięcie celów strategii lizbońskiej w zakresie wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy oraz budowania dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy.

Infrastruktura badawcza odgrywa coraz istotniejszą rolę w rozwoju wiedzy i technologii dzięki zdolności do mobilizowania zasobów ludzkich oraz inwestycji, co pozwala osiągnąć masę krytyczną i tym samym wnosi ogromny wkład w gospodarczy rozwój Europy. Chcąc, aby Unia Europejska była czołowym międzynarodowym partnerem w dziedzinie badań, zaproponowaliśmy, aby badaniom zapewnić konkurencyjne finansowanie, odpowiednią infrastrukturę, przepisy regulujące kwestie własności intelektualnej oraz dużą mobilność naukowców.

Dziś dzięki przedmiotowemu wnioskowi dotyczącemu rozporządzenia w sprawie wspólnotowych ram prawnych europejskiej infrastruktury badawczej konsolidujemy stworzenie piątej swobody: swobodnego przepływu wiedzy. Omawiane rozporządzenie będzie filarem rozwoju badań w Europie, gdyż europejska infrastruktura badawcza zapewni doskonałość naukową badań prowadzonych we Wspólnocie oraz konkurencyjność europejskiej gospodarki (w skali prognoz średnio- i długoterminowych) dzięki skutecznemu wspieraniu europejskiej działalności badawczej.

W dobie kryzysu gospodarczego jak najszybsze wdrożenie przedmiotowego rozporządzenia, powiązane ze wsparciem dla inwestycji w badania i rozwój, stworzeniem wspólnych standardów dla sektora wiedzy oraz unowocześnieniem krajowych systemów edukacyjnych, przyczyni się do opracowania konkretnych rozwiązań pozwalających na jego przezwyciężenie.

Uważam, że w tym momencie musimy niezwłocznie skupić naszą uwagę na różnicach w obszarze tworzenia infrastruktury dla innowacji i badań, jakie obecnie występują pomiędzy rozwiniętymi państwami członkowskimi a tymi, których gospodarki jeszcze się rozwijają, aby nie wywołać masowej migracji badaczy z krajów, które niedawno weszły do klubu państw członkowskich, których gospodarki są z kolei w światowej czołówce. Równomierny podział tej infrastruktury oraz możliwości badawczych w ramach Unii Europejskiej przyniósłby korzyści całej Wspólnocie i przyczyniłby się do ograniczenia migracji naukowców ze Wschodu na Zachód.

Na koniec chciałbym podziękować sprawozdawczyni, pani poseł Riera Madurell, oraz jej kolegom z Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii za ich wkład w opracowanie przedmiotowego sprawozdania.

  Avril Doyle (PPE-DE). – Panie przewodniczący! Czy mógłby pan podzielić pięć minut pomiędzy dwa złożone wnioski? Chciałabym zająć dwie minuty, jeżeli jest to zgodne z regulaminem.

  Przewodniczący. – Cóż, stawia mnie pani przed dylematem. Regulamin mówi o jednej minucie. Jedna minuta.

  Avril Doyle (PPE-DE). – Panie przewodniczący! Z całym szacunkiem, ale już zmarnowaliśmy dwie minuty na rozmowę o tym. Zasada zgłoszeń z ław poselskich daje pięć minut na głosy z sali. Uczestniczyłam w innych debatach, w których dzieliłam ten czas z jednym, dwoma lub trzema mówcami. Proszę tylko o dwie minuty – nic nie wiem, czego życzą sobie inni koledzy.

Dziękuję panie przewodniczący za pozwolenie mi na nadużycie pańskiej cierpliwości.

W pełni popieram nadanie statusu prawnego nowej europejskiej infrastrukturze badawczej w zakresie paneuropejskich projektów badawczych oraz paneuropejskiego finansowania.

Chciałabym krótko powiedzieć o dwóch sprawach. Mam przed sobą – i chciałabym złożyć wyrazy uznania Komisji i jej pracownikom – publikację zatytułowaną „A more research-intensive and integrated European Research Area: Science, Technology and Competitiveness key figures report 2008/2009”. Myślę, że zawarte w niej dane są mocno nieaktualne w kontekście spadku PKB w UE i poza nią. Chciałabym zwrócić szczególną uwagę na informację, że finansowanie badań i rozwoju może być anty-cykliczne, co miało miejsce w Japonii i Stanach Zjednoczonych odpowiednio na początku lat 90. i w pierwszej dekadzie XXI wieku. W okresach spadku PKB, nakłady sektora publicznego na badania i rozwój rosły.

Czy na podstawie naszych aktualnych doświadczeń w UE, dostępnych rozwiązań określonych w siódmym programie ramowym oraz rozwiązań oferowanych przez państwa członkowskie w świetle obserwowanego załamania wzrostu gospodarczego w UE – inne gospodarki światowe mają podobne problemy – można przewidzieć, czy będziemy w stanie zrekompensować to poprzez zwiększone nakłady sektora publicznego na badania i rozwój?

Druga kwestia dotyczy przerażających prognoz dotyczących udziału UE w liczbie składanych na całym świecie wniosków patentowych, który spada w zastraszającym tempie. Twierdzicie, że wyjaśnieniem mogą być wysokie koszty patentów w Europie. W Europie koszty główne i dodatkowe związane ze składaniem wniosków patentowych są o ponad 20% wyższe niż w Stanach Zjednoczonych i 13 razy wyższe niż w Japońskim Urzędzie Patentowym, podczas gdy koszty związane z ochroną patentu w 27 państwach członkowskich UE są ponad 60 razy wyższe niż w Stanach Zjednoczonych, co musi mieć dramatyczne konsekwencje. Może jest nam pan panie Komisarzu w stanie powiedzieć, jak można ten problem jak najszybciej rozwiązać?

Chciałabym jeszcze raz pogratulować panu panie komisarzu fascynującej publikacji.

  Mieczysław Edmund Janowski (UEN). – (PL) Panie Przewodniczący! Wyrażam uznanie dla pani poseł sprawozdawcy za wykonaną pracę. Nawiążę tutaj do wypowiedzi pani Doyle. W tym czasie, kiedy doświadczamy załamania gospodarczego, nie możemy sobie pozwolić na błąd zaniedbania wobec nauki i badań, wobec ludzi, którzy pracują w tej dziedzinie. Popieram więc działania dotyczące prawnego umocowania europejskiej infrastruktury badawczej ERI.

Musimy mieć świadomość tego, iż dla ERI potrzeba zarówno ram legislacyjnych, jak i adekwatnych pieniędzy, których nie są w stanie wyasygnować ani pojedyncze regiony ani też nawet kraje. Ważna jest tutaj także kwestia właściwego opodatkowania. Uważam też ponadto, że konieczna jest lepsza współpraca między ośrodkami nauki a gospodarką, w tym także małymi i średnimi przedsiębiorstwami. W moim przekonaniu ERI przyczyni się także, jeśli będzie miała miejsce właściwa korelacja z programami ramowymi, do lepszego usytuowania ludzi nauki, zwłaszcza młodzieży - o czym mówił pan Gierek. Może zapobiegnie to również drenażowi mózgów z Europy. Pamiętajmy o tym, że strategia lizbońska zakłada trzyprocentowy udział nakładów na naukę i badania w PKB. Dziś dla Unii Europejskiej - dane za rok 2007 - wskaźnik ten wynosi 1,84. Ufam zatem, że ERI poprawi tę sytuację.

  Janez Potočnik, komisarz. − Panie przewodniczący! Na wstępie chciałbym podziękować za pańskie poparcie. Myślę, że wszyscy rozumiemy, jak ważna jest kwestia, o której rozmawiamy. Być może nie zachowam porządku zadawanych pytań, ale spróbuję na nie wszystkie krótko odpowiedzieć.

Pani poseł Doyle, jeżeli chodzi o finansowanie publiczne, to doświadczenia z przeszłości pokazują, że w czasach kryzysu zwykle zmniejsza się finansowanie prywatne. Właśnie dlatego w przypadku finansowania publicznego nie powinniśmy popełnić tego fatalnego błędu, jakim jest pójście tą samą drogą, ponieważ dopuszczając do tego, po zakończeniu kryzysu znaleźlibyśmy się w całkowicie nieodpowiedniej sytuacji. Właśnie dlatego finansowanie publiczne musi mieć charakter anty-cykliczny i właśnie dlatego tego typu przykładami dysponujemy nawet w Europie. Przykładem tego była Finlandia na początku lat 90. Uważam, że powinniśmy zrobić coś podobnego i pójść za jej przykładem.

Kwestia kosztów wniosków patentowych jest bardzo znamienna. Uważam, że nie ma prostej odpowiedzi. „Lepsze” od wszelkich naszych działań byłoby oczywiście przyjęcie bardziej horyzontalnego rozwiązania. W zeszłym roku chcieliśmy zrobić w tej kwestii możliwie jak najwięcej i zaproponowaliśmy wyjaśnienie problemu patentów w zakresie relacji między instytucjami prywatnymi i państwowymi, jednak oczywiste jest, że nie jest to odpowiedź dotycząca całości problemu, z jakim mamy do czynienia w przypadku wniosków patentowych.

Teraz chciałbym odnieść się do wniosku dotyczącego kwestii związanych z finansowaniem w ramach siódmego programu ramowego. Dotychczas sfinansowaliśmy fazę przygotowawczą realizowanych projektów. Nie zamierzamy finansować instytucjonalnie infrastruktury. Finansować ją będą państwa członkowskie i to one będą decydować na przykład o tym, gdzie infrastruktura ta będzie zlokalizowana. Jednak po zakończeniu tego etapu oczywiście, jak w przypadku każdej innej infrastruktury, będziemy finansować dotacje.

Jest to jedyna droga naprzód. Chcę państwu przypomnieć, że gdy dyskutowaliśmy nad budżetem infrastruktury badawczej, budżet ten, jeżeli wyrazimy go w punktach procentowych, był naprawdę w znacznej mierze opracowany pod kątem siódmego programu ramowego. Jestem jednak optymistą. Wszyscy posunęliśmy się daleko do przodu i sądzę, że dzięki tym przepisom powstają dobre rozwiązania.

W kwestii podatku VAT będę precyzyjny. W omawianych przepisach nie proponujemy zwolnienia od podatku VAT. Uważamy, że jeśli więcej państw włączy się w wysiłek budowy wspólnej infrastruktury, powiedzmy pomiędzy Niemcami i Słowenią lub Wielką Brytanią i jakimś innym krajem, żadne z tych państw nie zgodzi się płacić podatku VAT w tym kraju. Mamy z tym do czynienia także dziś – jednak z czym mamy dokładnie dziś do czynienia? Dziś państwa prowadzą indywidualne negocjacje na temat tego zwolnienia z państwem przyjmującym. Rzeczą, którą chcemy osiągnąć dzięki tym przepisom, jest zagwarantowanie statusu organizacji międzynarodowej, co w świetle obowiązujących przepisów o podatku VAT zagwarantowałoby zwolnienie od tego podatku.

Zasadniczo i tak byłby to koniec tej historii, jednak wspomniano czas. Czas jest tutaj kwestią kluczową, dlatego też rozmawiamy o tym, czy możemy wspólnie przyspieszyć i uprościć proces tworzenia infrastruktury badawczej. Niestety sytuacja, w jakiej infrastruktura badawcza znajduje się dzisiaj, jest tak skomplikowana, że tracimy czas i w konsekwencji także pieniądze. W gruncie rzeczy sprawa wygląda właśnie tak.

Zapomniałem o spójności. Odpowiedź brzmi „tak”.

Na koniec chcę powiedzieć, że właśnie tę kwestię musimy podkreślić. Potrzebujemy infrastruktury. Potrzebujemy jej tak szybko, jak to możliwe. Krok ten przyspieszy cały proces. Dziękuję za zrozumienie problemu i dziękuję za państwa wsparcie w tej kwestii.

  Przewodniczący. – Zanim oddam głos pani poseł sprawozdawczyni chciałbym wyjaśnić coś pani poseł Doyle. Sprawdziliśmy szczegóły.

Nieco ponad rok temu, 8 stycznia 2008 r., otrzymała pani komunikat od Zastępcy Sekretarza Generalnego odnośnie decyzji Konferencji Przewodniczących z 27 października 2007 r. W punkcie 3(B) powiedziane jest bardzo wyraźnie, że czas zgodnie z zasadą zgłoszeń z ław poselskich to maksymalnie pięć minut, a jednemu mówcy przydzielana jest maksymalnie jedna minuta.

Taki jest przepis, jednak słuchanie pani było taką przyjemnością, że z radością wysłuchaliśmy tego, co miała pani do powiedzenia. Teraz wracamy do naszej sprawozdawczyni, pani poseł Riera-Madurell.

  Teresa Riera Madurell, sprawozdawczyni. – (ES) Panie przewodniczący! Chciałabym podziękować wszystkim, którzy wzięli udział w tej debacie, za wniesiony przez nich wkład. Chciałabym także podziękować panu komisarzowi za jego słowa i powiedzieć, że w pełni zgadzam się z przedstawionymi przez niego klarownymi wyjaśnieniami dotyczącymi kwestii podatku VAT. Podsumowując, chciałabym tylko powiedzieć, że większość z nas zgadza się co do kwestii podstawowych. Przesłanie jest proste: doskonałość naukowa badań wymaga infrastruktury badawczej wysokiej jakości a ponadto, ze względu na wysokie koszty jej budowy i funkcjonowania, ważne jest, aby duża część tej infrastruktury była wspólna. Innymi słowy, zamiar stworzenia europejskiej infrastruktury, która będzie służyć całemu europejskiemu środowisku naukowemu, jest czymś bardzo rozsądnym.

Mapa drogowa przygotowana przez ESFRI była na pewno krokiem w kierunku lepszego planowania infrastruktury badawczej na szczeblu europejskim. Teraz musimy zająć się jej wdrażaniem. Jak zauważyli niektórzy z moich kolegów, jednym z głównych problemów jest niewątpliwie finansowanie, gdyż pomimo przeznaczenia większej ilości środków na siódmy program ramowy oraz możliwości wsparcia infrastruktury badawczej w ramach programów polityki spójności, o czym też wspomnieli niektórzy z moich kolegów, budżet Unii Europejskiej jest zbyt mały, aby sfinansować całą niezbędną infrastrukturę. Dlatego też bardzo ważne jest, abyśmy w miarę możliwości zmobilizowali zarówno krajowe, jak i prywatne źródła finansowania, w szczególności te z sektora przemysłowego, choć, jak słusznie zauważył pan komisarz, nie jest to najlepszy moment.

Kolejną, nie mniej istotną przeszkodą, był brak struktury prawnej. Celem Komisji, kiedy przedkładała przedmiotowy wniosek było: stworzenie ram prawnych oraz koniecznych warunków dla rozwoju europejskiej infrastruktury badawczej. Jest to dobry wniosek, którego słuszność w naszym przekonaniu została podkreślona przez Parlament, co przed chwilą powiedział pan komisarz.

Chciałabym jeszcze raz poprosić Radę, aby wsłuchała się w nasz głos.

  Paul Rübig (PPE-DE). – (DE) Panie przewodniczący! Chciałbym prosić, aby ogrzewanie pozostało włączone do końca posiedzenia, ponieważ w sali jest zbyt zimno.

  Przewodniczący. – Odnotowujemy tę uwagę. Być może wieczorne debaty powinny być bardziej ożywione i gorące, żeby podgrzać atmosferę. Prawdą jednak jest, że Izba jest duża.

Jeżeli chodzi o kwestię podstawową, która w znacznym stopniu przyczyni się do postępu w dziedzinie europejskich badań naukowych, debata została zamknięta.

Głosowanie odbędzie się w czwartek 19 lutego 2009 r.

Oświadczenia pisemne (art. 142 Regulaminu)

  Constantin Dumitriu (PPE-DE), na piśmie. – (RO) W sytuacji, gdy gospodarka przeżywa kryzys, władze odczuwają pokusę ograniczenia nakładów na badania. Jednak cieszę się, że dzięki dyskusji nad sprawozdaniem w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie wspólnotowych ram prawnych europejskiej infrastruktury badawczej wysyłamy czytelny sygnał, że badania pozostają dla Unii Europejskiej działalnością priorytetową.

Jestem głęboko przekonany, że stworzenie ram instytucjonalnych wspierających działalność badawczą przyczyni się do pobudzenia europejskiej gospodarki. Stanie się tak dlatego, że badania nie są przelotną modą, ale koniecznością, która zapewnia konkurencyjność europejskiej gospodarki w skali globalnej.

Chciałbym zwrócić uwagę na jeden niezmiernie ważny obszar, na którym badania mogą odgrywać istotną rolę. Szacuje się, że na skutek urbanizacji w ciągu najbliższych 25 lat prawie 25% ziemi przestanie być wykorzystywane na cele rolnicze. Aby zrekompensować to ograniczenie areału musimy osiągnąć wyższą wydajność z mniejszych obszarów rolnych oraz zmniejszyć ilość wykorzystywanej wody i pestycydów. Rozwiązania mogą zostać opracowane na drodze badań, w szczególności w zakresie biotechnologii, przy czym należy oczywiście pamiętać o zasadzie bezpieczeństwa żywnościowego.

Jest to kolejny powód, dla którego należy wspierać wszelką działalność badawczą oraz zapewnić jednolite europejskie ramy prawne.

  Daniel Petru Funeriu (PPE-DE), na piśmie. – (RO) Z zadowoleniem przyjmuję sprawozdanie w sprawie stworzenia ram prawnych europejskiej infrastruktury badawczej oraz wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia na tym obszarze.

ERI jest odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby europejskich naukowców i bez wątpienia przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności europejskiej nauki.

Jednym z ważnych elementów tego rozporządzenia jest możliwość posiadania przez Unię Europejską udziału w podmiocie typu ERI. Daje to Wspólnocie możliwość uczestnictwa w transeuropejskiej polityce w dziedzinie badań naukowych i kierowania ją.

W tym kontekście apeluję do Komisji Europejskiej o wzięcie pod uwagę trzech kwestii związanych z zapewnieniem ERI wsparcia finansowego, są to:

1) Wyłączny udział Wspólnoty w projektach o szczególnie dużym potencjale naukowym.

2) Wspieranie tworzenia ERI w regionach, które tradycyjnie były i są ofiarami drenażu mózgów, zarówno na terenie Wspólnoty, jak i poza nią.

3) Zapewnienie dostępu do ERI firmom z sektora prywatnego.

Polityki wspólnotowe na tym obszarze muszą łączyć w sobie osiągnięcia w dziedzinie badań z działaniami na rzecz napływu badaczy i efektywnej infrastruktury do takich krajów, jak nowi członkowie Unii Europejskiej, którzy przystąpili do niej w latach 2004 i 2007.

  Nicolae Vlad Popa (PPE-DE), na piśmie. – (RO) Sprawozdanie przygotowane przez panią poseł Teresę Riera Madurell jest bardzo ważne, gdyż tworzy ono ramy prawne niezbędne do rozwoju infrastruktury badawczej.

Stworzenie europejskiej infrastruktury badawczej gwarantuje, że badania te będą na wysokim poziomie.

Co więcej, stworzy ona nowe możliwość ścisłej współpracy między zespołami europejskich naukowców, w skład których będą mogli wejść liczni studenci i pracownicy techniczni, co pomoże przyciągnąć młodych ludzi do badań wykorzystujących zaawansowane technologie.

Omawiane ramy prawne muszą także zapewniać lepszą współpracę między przemysłem i prowadzącymi badania ośrodkami akademickimi, dzięki czemu łatwiejsze będzie wdrożenie innowacji.

Popieram wniosek sprawozdawczyni, w którym zawarta jest prośba o to, aby Komisja systematycznie informowała Parlament Europejski o postępie w rozwoju europejskiej infrastruktury badawczej.

Koszty stworzenia rozbudowanej infrastruktury badawczej wymagają wspólnej pracy wielu państw.

Opracowanie wspólnych ram prawnych jest bezwzględnie konieczne, aby ułatwić i przyspieszyć proces tworzenia tej infrastruktury.