Pełne sprawozdanie z obrad

Środa, 25 marca 2009 r. - Strasburg

13. Pewny i ekologicznie racjonalny recykling statków (debata)

  Przewodniczący. − Kolejnym punktem porządku obrad jest debata nad pytaniem ustnym skierowanym do Komisji, dotyczącym negocjacji, odbywających się pod auspicjami Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO), w sprawie warunków wejścia w życie Konwencji w sprawie bezpiecznego i ekologicznego recyklingu statków, skierowanym przez Johannesa Bloklanda w imieniu Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (O-0028/2009 – B6-0224/2009).

  Johannes Blokland, autor. − (NL) Panie przewodniczący! W maju zeszłego roku na sesji plenarnej Parlament Europejski przyjął jasne stanowisko przeciwko niehumanitarnej i nieekologicznej sytuacji w zakresie złomowania statków. Mimo to na wielu plażach Azji Południowej ogromne statki pełnomorskie, przeznaczone do złomowania są w dalszym ciągu demontowane w warunkach niszczycielskich dla środowiska naturalnego i niehumanitarnych. Na przykład w Bangladeszu żaden z 36 punktów złomowania statków nie spełnia minimalnych standardów ochrony środowiska i bezpieczeństwa.

Jedynym dobrym skutkiem takiej sytuacji jest fakt, że tydzień temu Sąd Najwyższy nakazał z tej przyczyny rządowi Bangladeszu zamknięcie tych „stoczni demontażowych” w okresie dwóch tygodni. Jednocześnie Sąd Najwyższy zakazał wszystkim statkom, przewożącym substancje niebezpieczne, wstępu na terytorium Bangladeszu. Ponadto minister środowiska Bangladeszu ma trzy miesiące na wydanie przepisów, zgodnych z konwencją bazylejską, dotyczących recyklingu statków przeznaczonych do złomowania.

Dokładnie takie same środki Parlament Europejski zalecił w swojej zeszłorocznej rezolucji. Można niemal wybaczyć, jeżeli komuś przyjdzie na myśl, że Sąd Najwyższy Bangladeszu przeczytał naszą rezolucję. Uważam to orzeczenie za ważne zwycięstwo w wojnie z wyżej wspomnianymi niedopuszczalnymi praktykami. Kluczowe znaczenie ma ścisłe zastosowanie się przez rząd Bangladeszu do orzeczenia Sądu. Dotyczy to nie tylko Bangladeszu, ale również innych państw azjatyckich.

Zwróciłem już uwagę, że wysiłki poszczególnych państw nie wystarczą. Nadal istnieje pilna potrzeba znalezienia globalnego rozwiązania problemu złomowania statków. W maju bieżącego roku Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) organizuje globalną konferencję w Hongkongu, której celem jest zawarcie globalnego porozumienia w sprawie recyklingu statków przeznaczonych do złomowania. Rezolucja Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności musi zapewnić wysłanie wyraźnego sygnału do Rady i Komisji w sprawie negocjacji, aby osiągnąć możliwie jak najlepszy wynik.

W porównaniu do ubiegłorocznej rezolucji konieczne jest dodanie następujących pięciu uwag. Po pierwsze, należy wyjaśnić, że statki przeznaczone do złomowania, zawierające substancje niebezpieczne, powinny być traktowane jako odpady niebezpieczne i z tego względu powinny podlegać Konwencji bazylejskiej. Dalsza debata nad definicjami nie leży w interesie ochrony środowiska naturalnego. Poprawka nr 1, zgłoszona przez grupę Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańskich Demokratów) i Europejskich Demokratów w pewnym sensie osłabia to stanowisko, a zatem nie mogę jej poprzeć. Po drugie, osadzanie statku na plaży w celu jego złomowania na miejscu musi zostać uznane za niedopuszczalne. Po trzecie, przed zakończeniem przedłużającego się okresu ratyfikacji konieczne jest podjęcie działań, w szczególności w zakresie wycofania zbiornikowców jednokadłubowych. Po czwarte, z zadowoleniem należy przyjąć wydawanie zezwoleń dla stoczni demontażowych. Po piąte, działania powinny w dalszym ciągu obejmować obowiązkowy fundusz w ramach odpowiedzialności producenta – co w zeszłym roku stwierdził Parlament Europejski. Wydaje się jednak, że Komisja Europejska zastanawia się nad zmianą tego stanowiska. Z tego względu chciałbym usłyszeć od komisarza Figel’a, że Komisja w dalszym ciągu jest gotowa ustanowić fundusz złomowania.

Dzięki przedmiotowej rezolucji, w połączeniu z zeszłoroczną, Parlament Europejski wyznacza wyraźny kierunek w celu rozwiązania omawianych problemów. Z zadowoleniem przyjmuję wysoki stopień zgodności w tej sprawie w Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Transportu i Turystyki. Mam nadzieję, że Rada i Komisja podejmą równie zgodne działania na rzecz przyjęcia za dwa miesiące rozsądnej konwencji w Hongkongu, która będzie dobrze chronić interesy bezpieczeństwa, zdrowia publicznego i ochrony środowiska naturalnego. Zwracam się do komisarza Figel’a o poinformowanie nas, czy Komisja Europejska wykorzysta ten wyraźny kierunek jako istotny wkład w trakcie negocjacji na konferencji IMO oraz jakie działania planuje podjąć Komisja w celu zapewnienia terminowej realizacji konwencji, którą planuje się przyjąć.

  Ján Figeľ, komisarz. − Panie przewodniczący! Przede wszystkim chciałbym podziękować Parlamentowi za wykazane przez niego bardzo duże zainteresowanie i jego stałe zaangażowanie w kwestii złomowania statków. Chciałbym szczególnie podziękować panu posłowi Bloklandowi.

To bardzo dobra pozycja wyjściowa dla nas przed podjęciem dalszych działań na szczeblu UE, służących zapewnieniu, że Unia Europejska odegra swoją rolę w procesie rozwiązywania tego międzynarodowego problemu. Przedmiotowe pytania są również bardzo aktualne ze względu na niedawne orzeczenie Sądu Najwyższego Bangladeszu, o którym pan poseł przed chwilą wspomniał, oraz sytuację w tym kraju. Efektem tego orzeczenia będzie zamknięcie wszystkich stoczni zajmujących się recyklingiem statków w okresie dwóch tygodni, ponieważ nie uzyskały zezwolenia Ministerstwa Środowiska. Import niebezpiecznych statków, znajdujących się na liście, zostanie zakazany, a wszystkie importowane statki będą musiały zostać wstępnie oczyszczone. Wreszcie w Bangladeszu rozpocznie się proces wypracowywania przepisów krajowych w zakresie demontażu statków zgodnie z Konwencją bazylejską.

Chciałbym teraz odnieść się do sytuacji bliższej naszym granicom poprzez udzielenie odpowiedzi na państwa pytania.

Państwa pierwsze pytanie dotyczy wycofywania się z metody demontażu na plaży – metody demontażu statków pod koniec ich cyklu życia bezpośrednio na plaży.

Zgadzam się z państwa obawami, dotyczącymi poważnych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego, z jakimi wiąże się ta metoda. W ocenie wpływu naszej strategii rozważaliśmy kwestię ustanowienia unijnego zakazu demontażu na plaży. Istniały obawy dotyczące skuteczności takiego zakazu, ponieważ miałby on zastosowanie wyłącznie do statków pływających pod banderą państw UE i możliwe byłoby jego łatwe i legalne obejście poprzez zmianę bandery.

Uważamy, że skuteczniejszym sposobem będzie podjęcie wysiłków na rzecz zapewnienia, aby wytyczne techniczne, opracowywane obecnie w celu wsparcia przyszłej konwencji IMO, faktycznie prowadziły do bezpiecznego i ekologicznego recyklingu statków. Jak dotąd postęp w opracowywaniu tych wytycznych jest bardzo zachęcający. W każdym razie istnieją poważne wątpliwości, czy tradycyjna metoda demontażu na plaży okaże się właściwa wobec wymogów zawartych w przyszłych wytycznych.

W odniesieniu do państwa drugiego pytania z zadowoleniem mogę potwierdzić, że Komisja będzie z pełnym zaangażowaniem pracować na rzecz skutecznej i szybkiej transpozycji konwencji w sprawie recyklingu statków do prawodawstwa UE. Dyrekcja Generalna ds. Środowiska już rozpoczęła kilka badań i pracuje nad oceną wpływu najważniejszych elementów konwencji. Uważam, że dla Unii Europejskiej kluczowe znaczenie ma objęcie wiodącej roli i udowodnienie, że ta kwestia stanowi dla nas istotny priorytet. Zachęci to państwa trzecie do ratyfikowania przedmiotowej konwencji i w rezultacie przyspieszy jej wejście w życie.

Ale podzielam obawy wyrażone przez państwa w trzecim pytaniu, dotyczące znaczenia tego, aby nie osłabiać istniejących przepisów wspólnotowych. W procesie transpozycji konwencji IMO musimy zagwarantować zachowanie istniejących wymogów w zakresie praw pracowniczych i ochrony środowiska naturalnego. Z tego względu w naszej analizie dokonamy uważnego porównania wymogów konwencji IMO z naszym prawodawstwem wspólnotowym. I chciałbym podkreślić, że w szczególności zapewnimy, aby dyrektywa w sprawie przewozu odpadów z 2006 r. nie została osłabiona.

  Pilar Ayuso, w imieniu grupy PPE-DE. – (ES) Panie przewodniczący, panie komisarzu! To zagadnienie, jak wyjaśnił pan Blokland, jest nader aktualne z uwagi na konferencję dyplomatyczną w sprawie recyklingu statków, która odbędzie się w maju. Z tego względu chciałabym pogratulować panu Bloklandowi nie tylko jego pytania, ale również przygotowanej przez niego rezolucji.

W Partido Popular opowiadamy się za zwalczaniem stosowanych obecnie złych praktyk i metod w zakresie złomowania statków i z tego względu popieramy przygotowany przez pana Bloklanda projekt rezolucji; jednakże istnieją pewne kwestie, które nas niepokoją.

Pierwszą jest ustęp 3 – do którego pan Blokland sam się przed chwilą odniósł – w którym stwierdza się, że statki powinny być w całości uznawane za odpady niebezpieczne i z tego względu powinny podlegać konwencji bazylejskiej. Przedłożyliśmy poprawkę odnoszącą się do tego ustępu, ponieważ istnieją różnice w interpretacji zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza nią, a uważamy, że konwencja bazylejska powinna być uwzględniona i poprawka nie powinna pozostawać z nią w sprzeczności. Jednakże to w przyszłym porozumieniu międzynarodowym, dotyczącym złomowania statków, należy określić zasady jej stosowania.

W ustępie 14 projektu rezolucji wzywa się do ustanowienia mechanizmu finansowania, który opierałby się na obowiązkowych składkach sektora transportu morskiego. Naprawdę wydaje się nam, że dyskutowanie w obecnej chwili o składkach obowiązkowych jest nieco przedwczesne, skoro − jak dotąd − w Międzynarodowej Organizacji Morskiej nie podjęto decyzji, jak będzie wyglądał system, który należy przyjąć za pomocą tego finansowania, a wydaje mi się, że Komisja Europejska również nie zna jasnej odpowiedzi na to pytanie.

Wreszcie w ustępie 15 wzywa się Komisję do wyraźnego określenia, że państwo mające jurysdykcję nad odpadami jest państwem właściwym. Nie uważamy, że ta kwestia powinna podlegać decyzji Komisji; wręcz przeciwnie – naszym zdaniem to również powinno być przedmiotem decyzji w umowie międzynarodowej.

Ważne, aby zagwarantować spójność między przyszłym porozumieniem w sprawie recyklingu statków a konwencją bazylejską o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, z jednoczesnym uwzględnieniem nie tylko konwencji bazylejskiej, ale również wszelkich istniejących przepisów.

  Ján Figeľ, komisarz. − Panie przewodniczący! Dziękuję za uwagi zarówno pani poseł Ayuso, jak pana posła Bloklanda, a zwłaszcza za pełną zaangażowania pracę wykonaną przez pana posła. Jak już powiedziałem, w szczególności w odniesieniu do odpadów i odpadów niebezpiecznych, musimy w tym kontekście zapewnić, że konwencja będzie realizowana w całkowitej zgodności z rozporządzeniem (WE) nr 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów, które zostało przyjęte stosunkowo niedawno.

W odniesieniu do finansowania − jak dotąd nie istnieje żaden fundusz czy mechanizm. Rozpoczęliśmy badania w celu przygotowania potencjalnych opcji czy rozwiązania, a niedługo rozpoczniemy konsultacje społeczne w tej sprawie. Zatem państwa uwagi, zarówno obecne, jak i przyszłe, będą bardzo mile widziane, w szczególności w zakresie ustanowienia funduszu na rzecz demontażu.

  Przewodniczący. − Debata została zamknięta.

Głosowanie odbędzie się w czwartek, 26 marca 2009 roku.