Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 1 Απριλίου 2009 - Βρυξέλλες

21. Εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών (συνοπτική παρουσίαση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει μια σύντομη παρουσίαση της έκθεσης (A6-0125/2009) του κ. Takkula, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών (2008/2328(INI)).

  Hannu Takkula, εισηγητής. − (FI) Κύριε Πρόεδρε, είναι ηθική υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εξασφαλίσει ότι όλοι, περιλαμβανομένων και των παιδιών των μεταναστών, έχουν το δικαίωμα σε καλή εκπαίδευση. Κάθε παιδί πρέπει να έχει το δικαίωμα να λαμβάνει εκπαίδευση, η οποία πρέπει να είναι δωρεάν και υποχρεωτική, τουλάχιστον στο βασικό επίπεδο. Τα παιδιά πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν μια γενική εκπαίδευση που να προωθεί την ισότητα των ευκαιριών για να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους – την ατομική τους κριτική ικανότητα και την αίσθηση της ηθικής και κοινωνικής ευθύνης – ώστε να μπορέσουν να μεγαλώσουν ως ισορροπημένα και υπεύθυνα μέλη της κοινωνίας.

Οι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση και την επίβλεψη των παιδιών πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ως κατευθυντήρια αρχή τους τι είναι καλύτερο για το παιδί. Αυτό φυσικά αρχίζει στο σπίτι και από τους γονείς, αλλά το σχολείο και η κοινωνία πρέπει επίσης να παίζουν βοηθητικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών, επιτρέποντας έτσι στους μαθητές να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους πιο ολοκληρωμένα.

Ανησυχώ για τις μελέτες που έχουν δημοσιευθεί πρόσφατα για τα παιδιά των μεταναστών. Αναφέρουν ότι σε ορισμένα μέρη ήταν πολύ δύσκολο να πάνε στο σχολείο και ότι σε ορισμένες κοινωνίες έχουν καταβληθεί προσπάθειες να ιδρυθούν σχολεία που να εξυπηρετούν αποκλειστικά τα παιδιά των μεταναστών. Το αποτέλεσμα ήταν φυσικά ότι οικογένειες απομάκρυναν τα παιδιά τους από το τοπικό σχολείο, για να μη χρειάζεται να είναι στο ίδιο σχολείο με τα παιδιά των μεταναστών. Είναι θλιβερή κατάσταση και έχει οδηγήσει σε πολύ κακά εκπαιδευτικά πρότυπα και σχολικά αποτελέσματα μεταξύ των παιδιών των μεταναστών. Ένα άλλο αποτέλεσμα ήταν η πολύ γρήγορη εναλλαγή του διδακτικού προσωπικού σε εκείνα τα σχολεία με μεγάλη συγκέντρωση παιδιών μεταναστών.

Αυτή δεν είναι η εξέλιξη που αναμέναμε και πρέπει να δημιουργήσουμε συνθήκες όπου τα παιδιά των μεταναστών μπορούν να ενσωματωθούν στην κοινωνία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πρέπει επίσης να εξασφαλίσουμε ότι τα σχολεία θα διαθέτουν επαρκείς πόρους, και εννοώ ποσοτικούς πόρους, σε όρους εκπαιδευτικού προσωπικού, αλλά και οικονομικούς πόρους, και πρέπει να αναλάβουμε ευθύνη για την ανάπτυξη της κατάρτισης των εκπαιδευτικών καθώς και την κατάρτιση των εκπαιδευτικών κατά την εργασία. Για να μπορέσουμε να φροντίσουμε τα παιδιά των μεταναστών με ολοκληρωμένο, βιώσιμο τρόπο χρειαζόμαστε ολοκληρωμένη προσέγγιση. Χρειαζόμαστε επίσης ειδικές επενδύσεις και πρόσθετους πόρους για την κατάρτιση των εκπαιδευτικών και ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα.

Γνωρίζω ότι αυτό είναι ένα ζήτημα που εμπίπτει στην αρμοδιότητα του κάθε κράτους μέλους, αλλά πρέπει να ενθαρρύνουμε επίσης μέσω διαφανούς συντονισμού από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση, διότι πιστεύω ότι όλοι θέλουμε τα παιδιά των μεταναστών να έχουν καλή εκπαίδευση και να μπορέσουν να ενσωματωθούν στην κοινωνία. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αποφύγουμε τη λυπηρή τάση προς κοινωνικό αποκλεισμό που βλέπουμε σήμερα στην περίπτωση πολλών παιδιών μεταναστών. Το γεγονός είναι ότι αυτό συχνά οδηγεί σε ανεργία και, επιπλέον, στο έγκλημα, καθώς και σε πολλές άλλες ανεπιθύμητες συνέπειες.

Είναι επίσης ανησυχητικό από την άποψη της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι άνθρωποι που κατοικούν σε κράτη μέλη της ΕΕ δεν θα θέλουν να μετακομίσουν σε άλλη χώρα ή να εργαστούν στο εξωτερικό, διότι είναι αδύνατο να εξασφαλίσουν καλή, σωστή σχολική εκπαίδευση και διδασκαλία καλής ποιότητας για τα παιδιά τους εκεί. Γι’ αυτό πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή σε αυτό το ζήτημα και να εξασφαλίσουμε να υπάρχει ένα κατάλληλο σύστημα εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου και καλής ποιότητας για κάθε παιδί και νεαρό άτομο σε καθένα από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα παιδιά και οι νέοι είναι το μέλλον μας – το πιο πολύτιμο αγαθό που έχουμε. Το όνομά τους είναι «Σήμερα», όχι «Αύριο», κι έτσι ελπίζω ότι εμείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορέσουμε να μοιραστούμε την κοινή αρχή ότι κάθε παιδί έχει το δικαίωμα σε ένα ολοκληρωμένο και ασφαλές αύριο και σε μια καλή εκπαίδευση.

  Günter Verheugen, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, χαιρετίζω αυτή την έκθεση πρωτοβουλίας και, πάνω απ’ όλα, για δικό μου λογαριασμό και για λογαριασμό του συναδέλφου μου Επιτρόπου Figel, επιθυμώ να ευχαριστήσω τον κ. Takkula, τον εισηγητή, και την Επιτροπή Πολιτισμού και Εκπαίδευσης για την εργασία που έχουν συνεισφέρει.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμερίζεται την πεποίθηση του αξιότιμου βουλευτή ότι ο αυξανόμενος αριθμός παιδιών που προέρχονται από μετανάστες θέτει σημαντικές προκλήσεις στα εκπαιδευτικά συστήματα της πλειονότητας των κρατών μελών μας.

Η εκπαίδευση είναι το βασικό ζήτημα στη διαδικασία ενσωμάτωσης. Η απόκτηση προσόντων είναι απαραίτητη αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το μέλλον των πολιτών μας σε μια κοινωνία βασιζόμενη στη γνώση, μια κοινωνία που υπόκειται όλο και περισσότερο στον ανταγωνισμό. Όμως είναι εξίσου σημαντικό τα σχολεία, ως κοινωνικό πείραμα, να παρέχουν τη βάση για την αμοιβαία γνώση και την αμοιβαία κατανόηση, η οποία είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της συνύπαρξης μας.

Αυτή τη στιγμή όμως οι μαθητές με προέλευση από μετανάστες στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Τα παιδιά μεταναστών συχνά αντιμετωπίζουν μια διπλή πρόκληση: αφενός, την ανεπαρκή γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής και, αφετέρου, τη χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Σε σύγκριση με τους γηγενείς μαθητές, πολλά παιδιά μεταναστών έχουν κακές επιδόσεις στο σχολείο, υψηλότερα ποσοστά διακοπής των σπουδών και χαμηλότερα ποσοστά εγγραφής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Γι’ αυτό η έκθεση ορθώς τονίζει ότι είναι σημαντικό να δοθεί στα παιδιά των μεταναστών κατάλληλη βοήθεια στην εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής και να προωθηθούν ταυτόχρονα η μητρική γλώσσα και ο πολιτισμός τους. Η συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση είναι επίσης σημαντική, για να επιτευχθεί η επιτυχής ένταξη στα εκπαιδευτικά συστήματα σε πρώιμο στάδιο και να εξαλειφθούν τα κοινωνικο-οικονομικά και γλωσσικά μειονεκτήματα. Οι καθηγητές πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να έχουν τα απαραίτητα προσόντα, που είναι τόσο σημαντικά για ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Η κινητικότητα πρέπει επίσης να είναι ένα βασικό συστατικό στοιχείο της κατάρτισης και της μετεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών.

Χαίρομαι που υπάρχει τόσο ευρεία συναίνεση σε αυτά τα ζητήματα. Πιστεύω ότι συμφωνούμε επίσης ότι τώρα πρέπει να βάλουμε σε εφαρμογή τις καλές μας προθέσεις και να βελτιώσουμε πραγματικά τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες των παιδιών των μεταναστών. Έτσι πρέπει να στηρίξουμε τα κράτη μέλη για να εξασφαλιστεί εκπαίδευση υψηλής ποιότητας για όλους και, ταυτόχρονα, να προληφθεί ενεργά ο κοινωνικοοικονομικός διαχωρισμός των μαθητών. Πρέπει να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να παρέχουν τη δυνατότητα στα σχολεία για να ανταποκριθούν στις πολύπλευρες απαιτήσεις, έτσι ώστε η αρχική πρόκληση της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και της πολυγλωσσίας να μετατραπεί σε πλεονέκτημα γι’ αυτά τα σχολεία.

Φυσικά το περιεχόμενο και η οργάνωση των σχολικών συστημάτων είναι καθαρά εθνικές αρμοδιότητες και η Επιτροπή δεν προτίθεται να θίξει αυτές τις αρμοδιότητες με οποιοδήποτε τρόπο. Πρέπει να πω όμως ότι η επιτυχής ένταξη των παιδιών των μεταναστών είναι κάτι που αφορά την Ευρώπη ως σύνολο. Έχουμε πολλά να μάθουμε ο ένας από τον άλλο και μπορούμε να μάθουμε πολλά ο ένας από τον άλλον. Είμαστε βέβαιοι ότι η έκθεσή σας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα που δείχνει ποια συγκεκριμένη δράση μπορεί να αναληφθεί για να βοηθηθούν τα κράτη μέλη σε αυτό τον τομέα.

  Πρόεδρος. – Το θέμα της ημερήσιας διάταξης έχει κλείσει.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Nicodim Bulzesc (PPE-DE), γραπτώς. – Τα θέματα της εκπαίδευσης και της μετανάστευσης είναι στενά συνδεδεμένα, διότι τόσο η μετανάστευση στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και η μετανάστευση προς την ΕΕ έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που θα πρέπει να παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά στο μέλλον.

Υποστηρίζω επίσης την ιδέα ότι η οδηγία 77/486/ΕΚ είναι παρωχημένη. Ας θυμηθούμε ότι αυτή η οδηγία χρονολογείται από το 1977 και η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλάζει από τότε. Για να δώσω μόνο ένα παράδειγμα, η χώρα μου (η Ρουμανία) προσχώρησε στην ΕΕ πάνω από 20 χρόνια αργότερα, και πιστεύω ότι αυτή η οδηγία δεν προσφέρει λύση στα προβλήματά μας. Τα θέματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση έχουν αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια και υποστηρίζω την ιδέα του κ. Takkula να τροποποιηθεί αυτή η οδηγία. Θα ήθελα να προχωρήσω ακόμη ένα βήμα περισσότερο και να προτείνω να υπάρξει μια νέα οδηγία που να ασχολείται με την εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών.

  Corina Creţu (PSE), γραπτώς. – (RO) Το αυξανόμενο ποσοστό μετανάστευσης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της εσωτερικής, έχει μια σειρά από σημαντικές επιπτώσεις από πολιτιστική, οικονομική και κοινωνική άποψη. Με αυτή την έννοια, είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί στους μετανάστες ισότητα των ευκαιριών και να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην καταπολέμηση των διακρίσεων εις βάρος τους. Σε αυτό το σημείο είναι εύγλωττη η κατάσταση των Ρομά, των οποίων τα ζητήματα αποτελούν ιδιαίτερη περίπτωση και έχουν ξεχωριστό βαθμό δυσκολίας.

Θα ήθελα επίσης να επιστήσω την προσοχή στις επιπτώσεις στην κινητικότητα του εργατικού δυναμικού των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά εκείνων που εργάζονται στο εξωτερικό να ενταχθούν σε ένα ξένο εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Γι’ αυτό το λόγο, η υποστήριξη της συντομότερης δυνατής ενσωμάτωσης των παιδιών μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της γκετοποίησης των μεταναστών, ιδίως αφού έχει παρατηρηθεί ότι το επίπεδο εκπαίδευσης και η κοινωνική και οικονομική κατάσταση των παιδιών των μεταναστών είναι χειρότερα από εκείνα των άλλων παιδιών, συνεπώς υπάρχει ανάγκη να δοθεί ώθηση σε αυτό τον τομέα. Όσο καλύτερες είναι οι συνθήκες που τους παρέχονται για να ενταχθούν το συντομότερο δυνατό στο ξένο εκπαιδευτικό περιβάλλον, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας τους στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας.

Ταυτόχρονα όμως, η εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής και η ενσωμάτωση σε τοπικό επίπεδο δεν πρέπει να σημαίνουν εγκατάλειψη της δικής τους πολιτιστικής κληρονομιάς.

  Gabriela Creţu (PSE), γραπτώς. – (RO) Μία από τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η ελεύθερη κυκλοφορία, που επιτρέπει στους πολίτες να εργάζονται, να σπουδάζουν και να ταξιδεύουν σε άλλη χώρα. Είναι σημαντικό να θεωρήσουμε την κοινωνική ένταξη των εσωτερικών μεταναστών ως ευθύνη ολόκληρης της κοινωνίας. Η εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Η εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών πρέπει να εξετασθεί από την οπτική γωνία της βελτίωσης του τρόπου λειτουργίας της ευρωπαϊκής κοινωνίας σε καθημερινή βάση καθώς και ως πολιτιστικός εμπλουτισμός. Προς το σκοπό αυτό, νομίζω ότι πρέπει να καθιερωθεί συνεργασία μεταξύ της χώρας υποδοχής και της χώρας προέλευσης, όπου η χώρα καταγωγής συμμετέχει ενεργά στη διατήρηση της γλώσσας και του πολιτισμού της.

Υποστηρίζουμε την εισαγωγή της μητρικής γλώσσας των μεταναστών ως δεύτερης ξένης γλώσσας στο σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα της χώρας υποδοχής, όπου υπάρχουν μεγάλες κοινότητες μεταναστών. Η πρόσληψη διδακτικού προσωπικού από τις αντίστοιχες κοινότητες είναι ένας τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι αυτά τα παιδιά θα έχουν επαφή με τον πολιτισμό της χώρας καταγωγής τους και ότι θα μοιράζονται οι εμπειρίες που προέρχονται από τη μετανάστευση.

  Ioan Lucian Hămbăşan (PPE-DE), γραπτώς. – (RO) Η Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής θέτει ορισμένα ερωτήματα σχετικά με ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη αυτή τη στιγμή: την εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών. Υπάρχει μεγάλος αριθμός παιδιών από τη Ρουμανία που ζουν με τις οικογένειές τους σε άλλα κράτη μέλη και είναι σημαντικό αυτά να διατηρήσουν την ταυτότητά τους και να τους δοθεί η ευκαιρία να σπουδάσουν τόσο τη γλώσσα της χώρας στην οποία ζουν όσο και τη μητρική τους γλώσσα. Πρέπει να υποστηρίξουμε την ανοχή και την κατανόηση και να βρούμε μαζί λύσεις για να εξασφαλιστεί η παροχή εκπαίδευσης στις μητρικές γλώσσες των μεταναστών. Αυτά τα παιδιά πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα παιδιά. Είναι γνωστό ότι η επισφαλής οικονομική τους κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, σε εγκατάλειψη του σχολείου και σε βία. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο χρειαζόμαστε την υποστήριξη των κρατών μελών για την εξεύρεση λύσεων. Τα παιδιά είναι ο πιο πολύτιμος πόρος που διαθέτουμε. Αντιπροσωπεύουν το μέλλον της κοινωνίας μας, ανεξάρτητα από το περιβάλλον από το οποίο προέρχονται.