Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Πέμπτη 23 Απριλίου 2009 - Στρασβούργο

16. Εδραίωση της σταθερότητας και της ευημερίας στα Δυτικά Bαλκάνια - Κατάσταση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (συζήτηση)

  Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει την κοινή συζήτηση για τα Δυτικά Βαλκάνια και ειδικότερα την έκθεση (A6-0212/2009) της κ. Ibrisagic, εκ μέρους της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με την εδραίωση της σταθερότητας και της ευημερίας στα Δυτικά Βαλκάνια και τις δηλώσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη [2008/2200(INI)].

  Anna Ibrisagic, εισηγήτρια. – (SV) Κυρία Πρόεδρε, έχουν περάσει σχεδόν 15 χρόνια από το τέλος του πολέμου στη Βοσνία και σχεδόν ακριβώς δέκα χρόνια από τότε που η εκστρατεία βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ ανάγκασε τις σερβικές δυνάμεις να εγκαταλείψουν το Κοσσυφοπέδιο. Το Δεκέμβριο θα συμπληρωθούν επίσης 17 χρόνια από τότε που εγώ η ίδια ήρθα στη Σουηδία ως πρόσφυγας από τον πόλεμο που διέλυσε την προηγούμενη πατρίδα μου και κατέστησε εχθρούς τους Βόσνιους, Κροάτες και Σέρβους που προηγουμένως ζούσαν μαζί ως γείτονες. Το γεγονός ότι ούτε η Βοσνία ούτε το Κοσσυφοπέδιο ούτε καμία άλλη χώρα στα Δυτικά Βαλκάνια δεν ενεπλάκη εκ νέου σε πόλεμο από τότε οφείλεται εξ ολοκλήρου στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Ωστόσο, αν και τα όπλα σώπασαν, η κληρονομιά του πολέμου εξακολουθεί να υπάρχει στην πολιτική και την κοινωνία της περιοχής. Η μόνη ευκαιρία για τους ανθρώπους στις χώρες αυτές να ξεπεράσουν το παρελθόν τους είναι να συνεχίσουν την πορεία προς την προσχώρηση στην ΕΕ. Μόνο το καρότο και το ραβδί που αποτελούν τη βασική δυναμική της διαδικασίας προσχώρησης μπορούν να κάνουν τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών να επικεντρωθούν στην πραγματοποίηση των εργασιών και των μεταρρυθμίσεων που, μια για πάντα, μπορούν να εδραιώσουν τη σταθερότητα και την ευημερία στα Δυτικά Βαλκάνια.

Στην έκθεση που συνέταξα σχετικά με αυτό το θέμα, την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ψηφίσει αύριο, εξετάζω τις διάφορες πρωτοβουλίες και προγράμματα στα οποία η ΕΕ και τα κράτη μέλη της συμμετέχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο προκειμένου να επιχειρήσουν την ανάπτυξη κοινωνιών που είναι προετοιμασμένες να ικανοποιήσουν τις αυστηρές απαιτήσεις για την προσχώρηση στην ΕΕ. Δεν προτίθεμαι να περάσω στις λεπτομέρειες της έκθεσης εδώ, αλλά υπάρχουν δύο πράγματα συγκεκριμένα που θα ήθελα να υπογραμμίσω.

Το πρώτο είναι ότι υπάρχει μια βασική διαφορά ανάμεσα στις χώρες που βρίσκονται επί του παρόντος στη διαδικασία διεύρυνσης και σ’ εκείνες που προσχώρησαν το 2004 ή το 2007. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων καταστράφηκαν ολοσχερώς από πραγματικό πόλεμο και εθνικές εκκαθαρίσεις πριν από λίγο παραπάνω από μια δεκαετία. Ευτυχώς, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο πράγμα για την Ουγγαρία, την Εσθονία ή τη Ρουμανία. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ δεν μπορεί απλά να αντιγράψει το εγχειρίδιο από τις προηγούμενες διευρύνσεις και να το εφαρμόσει στα Βαλκάνια. Ένα παράδειγμα γι’ αυτό, το οποίο αναφέρω στην έκθεσή μου, σχετίζεται με την απαγόρευση της έκδοσης ύποπτων εγκληματιών που αντιμετωπίζουν κατηγορίες σε άλλες χώρες. Τέτοιου είδους απαγορεύσεις ισχύουν επί του παρόντος σε όλες τις βαλκανικές χώρες, αλλά η ΕΕ δεν απαιτεί επί του παρόντος την κατάργησή τους. Η δικαιολογία γι’ αυτό είναι ότι δεν υπήρξαν παρόμοιες απαιτήσεις στην περίπτωση της Σλοβακίας ή της Πολωνίας, για παράδειγμα. Θα πρέπει να είναι προφανές το γιατί αυτή η αναλογία δεν είναι έγκυρη. Θα μπορούσα να σκεφτώ ότι υπάρχουν εξαιρετικά λίγοι ύποπτοι εγκληματίες πολέμου που κρύβονται από τη δικαιοσύνη στη Σλοβακία, αλλά μπορώ να σας πω ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι στη Σερβία και τη Βοσνία. Η δικαιοσύνη είναι η βάση πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί η συμφιλίωση. Η ατιμωρησία για τους εγκληματίες πολέμου είναι εντελώς απαράδεκτη και επομένως θα ήθελα να παροτρύνω την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εγείρουν για άλλη μια φορά το ζήτημα της πιθανότητας να πείσουν τις χώρες στην περιοχή να σημειώσουν πρόοδο προς μια συντονισμένη κατάργηση αυτών των απαγορεύσεων.

Το δεύτερο θέμα που θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι ότι η διαδικασία προσχώρησης είναι, όπως προανέφερα, πολύ αυστηρή και απαιτητική – και έτσι θα πρέπει να είναι. Αν δεν προβάλουμε αυστηρές απαιτήσεις και δεν επιμείνουμε στην πλήρη ικανοποίησή τους, ουσιαστικά δεν θα πετύχουμε πραγματικά αποτελέσματα. Όταν οι απαιτήσεις είναι ήδη τόσο αυστηρές και δύσκολες ως προς την ικανοποίησή τους, το τελευταίο πράγμα που θα πρέπει να κάνουμε είναι να προβάλουμε περισσότερα εμπόδια στις εργασίες γι’ αυτές τις χώρες που επιθυμούν να γίνουν μέλη, εμπόδια που δεν έχουν καμία σχέση με την ικανότητα αυτών των χωρών να ικανοποιήσουν τα κριτήρια ένταξης στην ΕΕ.

Σκέφτομαι επίσης αυτούς που ισχυρίζονται ότι η ΕΕ είναι ήδη πλήρης και ότι δεν μπορεί, για το προβλεπόμενο μέλλον, να δεχτεί άλλα μέλη. Αν και, όπως επισημαίνω στην έκθεσή μου, από τεχνικής άποψης, θα ήταν απολύτως δυνατό να συνεχίσουμε να δεχόμαστε νέα κράτη μέλη, ακόμα κι αν η Συνθήκη της Λισσαβώνας δεν επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ, κάτι τέτοιο απαιτεί πολιτική βούληση, και αυτή είναι η δουλειά μου και αυτό είναι αυτό που πρέπει να δημιουργήσουν οι συνάδελφοί μου εδώ στο Κοινοβούλιο.

  Petr Nečas, Προεδρεύων του Συμβουλίου. – (CS) Κυρία πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, είμαι ευγνώμων προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διοργάνωση αυτής της σημαντικής συζήτησης σήμερα το απόγευμα. Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον την έκθεση της Anna Ibrisagic σχετικά με τη μελλοντική σταθερότητα και ευημερία στα Βαλκάνια και το σχέδιο ψηφίσματος σχετικά με τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, το οποίο καταρτίστηκε από την Doris Pack. Το Συμβούλιο συμφωνεί με πολλά από αυτά που λέγονται στην έκθεση και συμμεριζόμαστε πολλές από τις απόψεις και ανησυχίες που εκφράζονται σε σχέση με την κατάσταση στη Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Θα ήθελα να εστιάσω τα εισαγωγικά μου σχόλια απευθείας στη Βοσνία Ερζεγοβίνη γιατί η εκεί σταθερότητα είναι ζωτικής σημασία για το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων ως μονάδα και επίσης γιατί η υπάρχουσα κατάσταση εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Το Συμβούλιο δραστηριοποιήθηκε τόσο στη διατύπωση και εφαρμογή στρατηγικής για την υποστήριξη της ασφάλειας και ακεραιότητας της Βοσνίας Ερζεγοβίνης όσο και στην υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για τη διασφάλιση ενός ειρηνικού και ευημερούντος μέλλοντος. Επομένως, δεν μπορώ να δεχτώ τον ισχυρισμό ότι το Συμβούλιο δεν δίνει αρκετή προσοχή στη Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Όλοι γνωρίζουμε ότι εξακολουθούμε να ζούμε με τις συνέπειες των τραγικών γεγονότων της δεκαετίας του 90, όπως προανέφερε και η κ. Ibrisagic. Η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η οποία υπήρξε για δεκαετίες σύμβολο ειρηνικής συνύπαρξης εθνών, πολιτισμών και θρησκειών, μετατράπηκε σε περιοχή καταστροφικής σύγκρουσης. Έκτοτε, η πολιτική της ΕΕ ήταν να εργαστεί για τη σταθερότητα και συμφιλίωση με βάση την υπόσχεση ενός ευρωπαϊκού μέλλοντος για ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων. Παρά το γεγονός αυτό, εξακολουθούμε να ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με εθνικιστική ρητορική, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση των εθνικών διαφορών στη Βοσνία Ερζεγοβίνη και στην παρεμπόδιση της εθνικής συμφιλίωσης. Το πέρασμα του χρόνου δεν έχει ακόμα επιλύσει αυτές τις συγκρούσεις και δεν έχει θεραπεύσει τις πληγές μεταξύ των τριών εθνών που απαρτίζουν τη Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Προκαλεί ωστόσο έκπληξη το ότι η εθνικιστική ρητορική και απόψεις συνοδεύουν το κοινό ενδιαφέρον όλων των βαλκανικών κοινοτήτων και των πολιτικών εκπροσώπων τους για ένα ευρωπαϊκό μέλλον για τη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Οι κάτοικοι της Βοσνίας Ερζεγοβίνης αγωνίζονται απλά για μια ασφαλέστερη ζωή και ευημερία. Θέλουν να προχωρήσουν μπροστά και βασίζονται στο γεγονός ότι η χώρα τους θα ενταχθεί στις ευρωπαϊκές και άλλες δομές ως εγγύηση μελλοντικής σταθερότητας. Αν και οι τοπικοί πολιτικοί ηγέτες μιλούν πολύ για το μέλλον της Βοσνίας Ερζεγοβίνης στην ΕΕ, είναι δύσκολο να δει κανείς την πραγματική τους δέσμευση σε αυτό το πρόγραμμα δράσης με βάση τις ενέργειές τους. Η σύγκρουση μεταξύ του ενδιαφέροντος για έναν πιο ευρωπαϊκό προσανατολισμό και του εθνικισμού δημιουργεί έναν πραγματικό κίνδυνο ότι ενώ η υπόλοιπη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων θα προχωρήσει μπροστά, η Βοσνία Ερζεγοβίνη θα μείνει πίσω, μπλεγμένη στις εσωτερικές συγκρούσεις της.

Οι ανησυχίες για τέτοιου είδους μελλοντικές εξελίξεις στη Βοσνία Ερζεγοβίνη συνέβαλαν στο να παραμείνει η χώρα στην κορυφή του προγράμματος δράσης μας και στο επίκεντρο της συνεχούς προσοχής μας. Η Βοσνία Ερζεγοβίνη ήταν και συνεχίζει να είναι το θέμα έντονων διαπραγματεύσεων σε όλα τα επίπεδα του Συμβουλίου. Η Επιτροπή και η Γραμματεία του Συμβουλίου αναπτύσσουν τις επαφές τους με εταίρους στη χώρα σε μια προσπάθεια να προωθήσουν την πολιτική διαδικασία και να βοηθήσουν τη Βοσνία Ερζεγοβίνη να συμβαδίσει με την υπόλοιπη περιοχή. Τα κράτη μέλη συμπληρώνουν την ευρωπαϊκή ατζέντα μέσω των προσπαθειών τους σε διμερές επίπεδο. Επίσης εκτιμούμε πολύ την προσοχή που δίνει αυτό το Κοινοβούλιο στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι σήμερα εδώ, τα οποία στήριξαν όλες τις δράσεις για την προώθηση της σταθερότητας και πολιτικής ωριμότητας στη Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Η ΕΕ συνεχίζει να προωθεί ένα ευρωπαϊκό μέλλον για ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Βοσνίας Ερζεγοβίνης. Ωστόσο, η εκπλήρωση των κριτηρίων για την προσχώρηση στη ΕΕ απαιτεί σημαντικές προσπάθειες. Σημαίνει ανάπτυξη συναινετικής προσέγγισης και προετοιμασία για πραγματοποίηση αλλαγών μεγάλης κλίμακας. Αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Ισοδυναμεί με πλήρη πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό.

Η Βοσνία Ερζεγοβίνη πρέπει να πραγματοποιήσει σημαντικές αλλαγές στις εσωτερικές δομές της και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Είμαστε απογοητευμένοι από την απουσία προόδου στα πλαίσια του Βοσνιακού Συμβουλίου Υπουργών και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης. Βρίσκονται πολύ πίσω σε σχέση με αυτά που απαιτούνται. Τα εθνικά όργανα πρέπει επειγόντως να ενισχυθούν και να βελτιωθούν σε λειτουργικό επίπεδο κατά τρόπο ώστε να αρχίσουν να παραγάγουν πραγματικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της ουσιαστικής προόδου σε προγράμματα που σχετίζονται με την ΕΕ. Αυτό είναι θεμελιώδους σημασίας γιατί η ΕΕ μπορεί να διαπραγματευτεί με τη Βοσνία Ερζεγοβίνη μόνο ως σύνολο και όχι με τα μεμονωμένα μέρη της. Οι προτεραιότητες της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης είναι επίσης σαφείς. Η Ένωση είναι πάντα έτοιμη να βοηθήσει αλλά δεν μπορεί και δεν θα αναλάβει καθήκοντα που ανήκουν στους πολιτικούς της Βοσνίας Ερζεγοβίνης.

Παρά τα συνεχή εθνικιστικά πολιτικά προγράμματα δράσης, αντιλαμβανόμαστε ότι η επίτευξη συμβιβασμού και συμφωνίας είναι δυνατή στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Το είδαμε αυτό νωρίτερα με την υιοθέτηση των δύο αστυνομικών διατάξεων, για παράδειγμα, οι οποίες προετοίμασαν το έδαφος για την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης ή την επίλυση του ζητήματος του Brcko, που σηματοδότησε την επίτευξη ενός από τους θεμελιώδεις στόχους που όρισε το Συμβούλιο για την εφαρμογή της ειρήνης. Ωστόσο, ακόμα και σ' αυτές τις περιπτώσεις η πρόοδος σημειωνόταν πάντα και οι συμφωνίες υπογράφονταν την τελευταία στιγμή και υπό αξιοσημείωτη πίεση από τη διεθνή κοινότητα.

Απαιτείται μια πολύ πιο ώριμη προσέγγιση. Είναι υπέρτατης σημασίας για τους τοπικούς πολιτικούς ηγέτες να συμπεριφερθούν υπεύθυνα, να αναλάβουν κάποιες πρωτοβουλίες και να γνωρίζουν σε ποιον ανήκει πραγματικά η Βοσνία Ερζεγοβίνη και ποιος είναι πραγματικά υπεύθυνος για το μέλλον της. Στους κατοίκους της Βοσνίας Ερζεγοβίνης αξίζει ένα καλύτερο αποτέλεσμα από τα ψηφοδέλτια που ρίχνουν στην κάλπη. Αυτή είναι μια πλευρά που εσείς, ως πολιτικοί, μπορείτε να βοηθήσετε για την ενίσχυσή της περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε σε σημαντική πρόοδο όσον αφορά την παρουσία της διεθνούς κοινότητας στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Η αλλαγή είναι απαραίτητη. Πέρασαν τόσα χρόνια από την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας και η Βοσνία Ερζεγοβίνη πρέπει τώρα να σταθεί στα πόδια της, να εγκαταλείψει τον «προτεκτορατικό» τρόπο σκέψης της και γίνει ένα αξιόπιστο και αυτοτελές κράτος. Για να πετύχει αυτό το σκοπό, το Συμβούλιο για την εφαρμογή της ειρήνης, ενεργώντας στο όνομα της διεθνούς κοινότητας, κατάρτισε τον κατάλογο πέντε στόχων και δύο προϋποθέσεων που η Βοσνία Ερζεγοβίνη πρέπει να εκπληρώσει πριν να μπορέσει να επιτευχθεί οποιαδήποτε αλλαγή. Αυτό αποτελεί μια πραγματική δοκιμή ωριμότητας και έχει την πλήρη στήριξη της ΕΕ.

Ο κατάλογος 5+2 δεν είναι απλά ένας ακόμη κατάλογος επιπρόσθετων όρων και προϋποθέσεων. Είναι ένας προσεκτικά καταρτισμένος κατάλογος απαιτήσεων που είναι θεμελιώδεις, αν η Βοσνία Ερζεγοβίνη θέλει να μετατραπεί σε σύγχρονο και αυτόνομο κράτος, επιτρέποντας την ολοκλήρωση της παρουσίας του Γραφείου του Ανωτάτου Εκπροσώπου. Κάθε σύγχρονο κράτος χρειάζεται ένα εύρυθμο νομικό σύστημα, αποτελεσματικές φορολογικές αρχές, την επίλυση όλων των ζητημάτων που σχετίζονται με τα περιουσιακά στοιχεία της κυβέρνησης και ισότιμη πρόσβαση σε ένα συνταγματικό δικαστήριο για όλους τους πολίτες.

Έχουμε ήδη χαιρετίσει πολλές φορές τη δήλωση του Prud τον περασμένο Νοέμβριο από τους τρεις πολιτικούς ηγέτες, στην οποία προέβησαν στη δέσμευση ότι θα συνεργαστούν για την υποστήριξη της ανάπτυξης στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Υποστηρίζουμε τις συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί και παροτρύνουμε τους πολιτικούς εκπροσώπους να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους εν όψει της επόμενης συνάντησης του Συμβουλίου για την εφαρμογή της ειρήνης, η οποία θα πραγματοποιηθεί τέλος Ιουνίου. Έχω την πεποίθηση ότι τα ανεπίλυτα ζητήματα που σχετίζονται με τα περιουσιακά στοιχεία της κυβέρνησης μπορούν να επιλυθούν και ότι δεν θα πρέπει να γίνουν εμπόδιο στην εξεύρεση λύσης. Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες σε πολιτικό επίπεδο απαιτούν ευρύτερη στήριξη. Για το λόγο αυτό, θα ήθελα να παροτρύνω την κοινωνία της Βοσνίας Ερζεγοβίνης στο σύνολό της να γίνει μέρος της προσπάθειας μεταρρύθμισης. Ο ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης ειδικότερα θα πρέπει να είναι πιο εποικοδομητικός.

Η αποστολή της ΕΕ είναι σαφής. Είναι υπέρτατης σημασίας για την πολιτική ηγεσία στη Βοσνία Ερζεγοβίνη να συνεργαστεί στενότερα ώστε να ξεπεράσει ιστορικές διαφορές και να οδηγήσει τη χώρα της πιο κοντά στην ένταξη στην Ευρώπη. Η ΕΕ θα είναι πάντα πρόθυμη να βοηθήσει στην προσπάθεια αυτή, η οποία είναι θεμελιώδους σημασίας όχι μόνο για την ίδια τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, αλλά και για την ευρύτερη σταθερότητα και ασφάλεια στην περιοχή. Ξέρω ότι σ’ αυτή τη διαδικασία μπορούμε να υπολογίζουμε στη στήριξη των μελών αυτού του Κοινοβουλίου. Κυρίες και κύριοι, σας είμαι ευγνώμων γι’ αυτή τη στήριξη.

  Olli Rehn, Μέλος της Επιτροπής. − Κυρία Πρόεδρε, χαίρομαι που τα Δυτικά Βαλκάνια επέστρεψαν στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυτή την εβδομάδα. Τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιηθεί αποφασιστική σταθεροποίηση στην περιοχή, ειδικά χάρη στην Ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής, καθώς ο υπέρτατος στόχος είναι η προσχώρηση στην ΕΕ, εφόσον κάθε χώρα πληροί τις προϋποθέσεις. Οι διαπραγματεύσεις της Κροατίας είναι αρκετά προχωρημένες. Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι μια υποψήφια χώρα που ανυπομονεί να ανοίξει τις διαπραγματεύσεις της και εφαρμόζουμε ένα δίκτυο Συμφωνιών Σταθεροποίησης και Σύνδεσης μαζί της. Η σταθερότητα στο Κοσσυφοπέδιο διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια των σημαντικών εξελίξεων της τελευταίας χρονιάς.

Δεν πρέπει να διακινδυνεύσουμε αυτά τα επιτεύγματα επιδεικνύοντας εφησυχασμό ή περισπασμό λόγω άλλων – μερικές φορές πιο επειγόντων – ζητημάτων. Πολλοί θα έχουν αμφιβολίες για τη διεύρυνση της ΕΕ εν μέσω οικονομικής κρίσης και πιθανόν οι συζητήσεις να ενταθούν καθώς πλησιάζουμε στις επόμενες εκλογές γι’ αυτό το Κοινοβούλιο.

Αυτό είναι κατανοητό και, προσωπικά, νιώθω τον πόνο των πολιτών μας όσον αφορά το μέλλον τους, τις δουλειές τους και την ευημερία τους. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα ήθελα η διεύρυνση της ΕΕ να γίνει ο αποδιοπομπαίος τράγος για κάτι για το οποίο δεν ευθύνεται. Δεν θα πρέπει να την κάνουμε τον αποδιοπομπαίο τράγο για τα δικά μας εσωτερικά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Επομένως, μία καλά ενημερωμένη δημόσια συζήτηση είναι απαραίτητη για να μας κρατήσει όλους δεσμευμένους και για να πραγματοποιηθεί πρόοδος σε αυτή τη σημαντική περιοχή.

Υπήρξαν εκκλήσεις για εδραίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό ακριβώς κάναμε τα τελευταία χρόνια, από την ανανεωμένη συναίνεση για τη διεύρυνση που υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Δεκέμβριο του 2006. Το κλειδί αυτής της ανανεωμένης συναίνεσης είναι να μην αναλάβουμε νέες δεσμεύσεις αλλά να επιμείνουμε στις υπάρχουσες δεσμεύσεις και να τις σεβαστούμε. Με άλλα λόγια, αν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων εκπληρώσουν τα κριτήρια που έχουν τεθεί, μπορούν να προχωρήσουν προς την προσχώρηση στην ΕΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζω την έκθεση της κ. Ibrisagic. Ορθώς δίνει έμφαση στη θεμελιώδη σημασία της προσφοράς ενός ευρωπαϊκού μέλλοντος στα Δυτικά Βαλκάνια. Είναι η βασική κινητήρια δύναμη για την απολύτως απαραίτητη μεταρρύθμιση και μεγαλύτερη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Δέκα χρόνια μετά τα αποτρόπαια γεγονότα στο Κοσσυφοπέδιο, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας τη δύναμη της ευρωπαϊκής προοπτικής. Σήμερα είναι ακόμα χρήσιμο να εδραιώσουμε τη σταθερότητα και την ειρήνη σε μια περιοχή που είναι πραγματικά η μπροστινή αυλή μας – όχι η πίσω αυλή μας, η μπροστινή αυλή μας.

Δεν μπορούμε να πάρουμε «σαββατική άδεια» από τις εργασίες μας για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ήπειρο. Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει τη δική της θεσμική μεταρρύθμιση, πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε παράλληλα για την προσεκτική διαχείριση μιας βαθμιαίας διαδικασίας προσχώρησης στα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία θα ενισχύσει τόσο τα θεσμικά όργανα όσο και την κοινωνία των πολιτών.

Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Κροατία έχουν πάει καλά μέχρι προσφάτως. Γι’ αυτό η Επιτροπή πρότεινε, το Νοέμβριο του 2008, έναν ενδεικτικό χάρτη πορείας για την επίτευξη του τελικού σταδίου των διαπραγματεύσεων προσχώρησης μέχρι το τέλος του 2009, με την προϋπόθεση ότι η Κροατία εκπληρώνει τα κριτήρια. Υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και η Κροατία πρέπει να επιταχύνει πολλές μεταρρυθμίσεις. Δυστυχώς, οι διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει προς το παρόν λόγω της διένεξης σχετικά με το συνοριακό ζήτημα μεταξύ Κροατίας και Σλοβενίας. Πρόκειται για ένα διμερές ζήτημα, το οποίο έχει γίνει de facto ευρωπαϊκό πρόβλημα.

Από τον Ιανουάριο, συνεργαζόμενος στενά με την τσεχική Προεδρία και με τις τρεις κυβερνήσεις της Τσεχίας, της Γαλλίας και της Σουηδίας, πήρα την πρωτοβουλία να βοηθήσω στην εξεύρεση λύσης. Ο σκοπός είναι να βρεθεί μια λύση στο συνοριακό ζήτημα και να επιτραπεί η συνέχιση των διαπραγματεύσεων προσχώρησης της Κροατίας στην ΕΕ. Η εργασία αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη και χρειαστήκαμε πολλή υπομονή και αποφασιστικότητα για να διατηρήσουμε την ταχύτητα και την πρόοδο. Είχαμε μια πλήρη ημέρα συνομιλιών χθες με τους υπουργούς εξωτερικών της Σλοβενίας και της Κροατίας καθώς και των τριών χωρών. Θέλω να πιστεύω ότι είμαστε κοντά στο να βρούμε τον τρόπο να προχωρήσουμε και να ξεπεράσουμε αυτά τα εμπόδια, ώστε να μπορέσουμε σύντομα να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Κροατίας στην ΕΕ.

Όσον αφορά την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, χαιρετίζω τη συνολικά ικανοποιητική διεξαγωγή των προεδρικών και δημοτικών εκλογών. Τους προηγούμενους μήνες επιμείναμε στη σημασία αυτών των εκλογών για το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας. Η χώρα ανταποκρίθηκε θετικά στο μήνυμά μας, επιβεβαιώνοντας έτσι την προθυμία της να προχωρήσει στη διαδικασία προσχώρησής της. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να λησμονιούνται οι βασικές προτεραιότητες για μεταρρύθμιση. Τώρα είναι πραγματικά η στιγμή για την επιτάχυνση των προσπαθειών προκειμένου να εκπληρωθούν τα κριτήρια που έχουν τεθεί για την έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Doris Pack για την κίνησή της και να εκφράσω την ικανοποίησή μου για την ευκαιρία να συζητήσω για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη μαζί σας σήμερα, σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή. Την προηγούμενη χρονιά, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη σημείωσε πρόοδο στην πορεία της ευρωπαϊκής ένταξης, ειδικά με την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης και την έναρξη ισχύος της ενδιάμεσης συμφωνίας. Υπήρξαν θετικές εξελίξεις και κατά τους πρόσφατους μήνες, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας Prud, της προόδου στο ζήτημα του Brcko και των βημάτων προς την απογραφή πληθυσμού το 2011. Επίσης, η εφαρμογή της ενδιάμεσης συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης βρίσκεται γενικά στη σωστή πορεία.

Ενώ πρέπει να επιδείξουμε σταθερότητα για την εκπλήρωση των κριτηρίων ‘5+2’ για το κλείσιμο του Γραφείου του Ανωτάτου Εκπροσώπου, υπάρχει τώρα μια πιθανότητα να εκπληρωθούν κατά τους επόμενους μήνες. Πρόσφατα βήματα προς την κατάρτιση καταλόγου απογραφής δημόσιας περιουσίας είναι επίσης θετικά από αυτή την άποψη.

Ωστόσο, εδώ, όσον αφορά την υπόλοιπη περιοχή, δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό. Η συνολική μεταρρύθμιση έχει παραμείνει αργή, συμπεριλαμβανομένων και των βασικών προτεραιοτήτων της ΕΕ, και οι προκλήσεις παραμένουν. Η εθνικιστική ρητορική εξακολουθεί να έχει έντονη παρουσία, δημιουργώντας περιττές πολιτικές εντάσεις. Αυτό πρέπει να αλλάξει αν η Βοσνία και Ερζεγοβίνη θέλει να συνεχίσει την πρόοδό της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και να αποφύγει να μείνει πίσω σε σχέση με τους γείτονές της.

Η Σερβική κυβέρνηση παραμένει δεσμευμένη για την πρόοδο στην ευρωπαϊκή της ατζέντα και πρόσφατα υπήρξαν ορισμένες θετικές εξελίξεις. Θα είναι ωστόσο, θεμελιώδους σημασίας, καθώς η χώρα βιώνει όλο και περισσότερο τις αρνητικές επιπτώσεις της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, να μην παραβλεφθούν τα βασικά μέτρα για τη μεταρρύθμιση. Η διαδικασία διαρθρωτικής προσαρμογής πρέπει να συνεχίσει και η χώρα πρέπει να εξακολουθήσει τις προσπάθειες για τις δεσμεύσεις της, ιδιαίτερα στον τομέα της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου.

Εξετάζουμε επί του παρόντος τρόπους μείωσης των επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής κρίσης, συνεργαζόμενοι στενά με το συνάδελφό μου Joaquín Almunia. Για παράδειγμα, εξετάζουμε το πρόγραμμα IPA, για το οποίο σκεφτόμαστε να μετατρέψουμε μέρος από το εθνικό κονδύλι 2009 σε απευθείας δημοσιονομική στήριξη, επίσης και με τη στήριξη των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Εκτιμούμε τη διαρκή υποστήριξη του Κοινοβουλίου για τις προσπάθειες της ΕΕ στο Κοσσυφοπέδιο, το οποίο παραμένει ευρωπαϊκή προτεραιότητα και κεντρικής σημασίας για τη σταθερότητα στην περιοχή. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει επιβεβαιώσει κατ’ επανάληψη ότι το Κοσσυφοπέδιο μοιράζεται μια ευρωπαϊκή προοπτική μαζί με τα υπόλοιπα Δυτικά Βαλκάνια. Το Συμβούλιο έχει ζητήσει από την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει κοινοτικά μέσα προκειμένου να προωθήσει την οικονομική και πολιτική ανάπτυξη και να προτείνει μέτρα για την πρόοδο προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτό το φθινόπωρο, η Επιτροπή θα παρουσιάσει μια μελέτη για το σκοπό αυτό. Θα εξετάσουμε πώς το Κοσσυφοπέδιο μπορεί να προχωρήσει ως μέρος της ευρύτερης περιοχής προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της διαδικασίας σταθεροποίησης και σύνδεσης.

Τέλος, εξετάζοντας το 2009 γενικά και τα Δυτικά Βαλκάνια συνολικά, έχει πραγματοποιηθεί αρκετά καλή πρόοδος στον τομέα της ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων, το οποίο κατά τη γνώμη μου αποδεικνύει ότι όταν τα κίνητρα είναι σωστά, οι χώρες ανταποκρίνονται με αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις. Προφανώς αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία για τους κοινούς ανθρώπους – τους πολίτες – των Δυτικών Βαλκανίων είναι ο τομέας της ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής. Ελπίζουμε να υποβάλουμε μια πρόταση για ταξίδια απαλλαγμένα από την υποχρέωση θεώρησης μέχρι το τέλος της τσεχικής Προεδρίας για εκείνες τις χώρες που έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο στο πεδίο αυτό και έχουν εκπληρώσει τα κριτήρια που έχουν τεθεί. Αυτό θα μπορούσε να διευκολύνει τις αποφάσεις του Συμβουλίου για την επίτευξη ταξιδιών απαλλαγμένων από την υποχρέωση θεώρησης για τις χώρες που έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο μέχρι το τέλος του 2009.

Αγαπητοί φίλοι, υπολογίζω στην υποστήριξή σας γι’ αυτό το θεμελιώδους σημασίας θέμα των θεωρήσεων καθώς επίσης και γενικότερα για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων.

  Bastiaan Belder, συντάκτης της γνωμοδότησης της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου. – (NL) Στη γνωμοδότησή της στην αξιέπαινη έκθεση της κ. Ibrisagic, η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου υπογραμμίζει τη σημασία μιας απτής προοπτικής προσχώρησης στην ΕΕ για την πολιτική και οικονομική ανάπτυξη των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων.

Δεδομένου ότι είναι δυνατό να παρατηρηθεί μονοπωλιακή ισχύς στην αγορά σε θεμελιώδεις οικονομικούς τομείς στην περιοχή, μια τέτοια κατάσταση εγείρει ένα διττό εμπόδιο, βεβαίως όταν αυτό συνδυάζεται με τους πολιτικούς δεσμούς των κομμάτων. Η εσωτερική ανάπτυξη μένει στάσιμη και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις παραμένουν μακριά. Το βασικό παράδειγμα γι’ αυτό είναι η ανεμπόδιστη άνοδος της Delta Holding στη Σερβία, με το σημαντικό διευθυντή της Miroslav Mišković ως «χταπόδι» στην κεφαλή της. Ο κύριος Επίτροπος τον συνάντησε τον Οκτώβριο.

Ρωτώ την Επιτροπή, τι αντίμετρα έχετε λάβει μέχρι τώρα απέναντι στο Βελιγράδι; Το Μάιο του 2007, μια έκθεση που διέρρευσε από την πρεσβεία των Η.Π.Α. είχε κάνει έκκληση για επείγουσα λήξη του μονοπωλίου της Delta Holding, τόσο για τα συμφέροντα της Σερβίας όσο και για χάρη της ευρωπαϊκής ένταξης της χώρας. Ο κύριος Επίτροπος μίλησε για κινητήριο δύναμη ανάπτυξης. Πρέπει να πω ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα στη Σερβική κινητήριο δύναμη.

  Doris Pack, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (DE) Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, το φθινόπωρο της περασμένης χρονιάς εγκαταλείψαμε κάθε ελπίδα ότι, μετά τη λεγόμενη Συμφωνία Prud μεταξύ των αντιπροσώπων των τριών κύριων κομμάτων στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη για τα κοινά πολιτικά βήματα σε πολλά πολιτικά πεδία, κάτι θα άλλαζε πραγματικά στην πολιτική ζωή. Πού βρισκόμαστε σήμερα; Κατά το μεγαλύτερο μέρος ήταν κενές υποσχέσεις, που, αν κοιτάξουμε από πιο κοντά, εξανεμίστηκαν. Ο εθνικός διχασμός στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη έχει γίνει βαθύτερος. Η έλλειψη εμπιστοσύνης έχει αυξηθεί. Οι άνθρωποι χειραγωγούνται με ανεύθυνες πολιτικές που βασίζονται σε καθαρά εθνικά κριτήρια αντί για την αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων. Όλοι στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη χρειάζονται μια ευκαιρία για καλή μόρφωση, όλοι χρειάζονται ένα καλό δικαστικό σύστημα, χρειάζονται δουλειές. Εν ολίγοις, χρειάζονται την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Η ΕΕ βοηθάει αυτή τη χώρα εδώ και χρόνια με πολλά χρήματα και με εργατικό δυναμικό, αλλά προφανώς χρειάζονται κρατικές διοικητικές δομές που να μπορούν να απορροφήσουν και να χρησιμοποιήσουν αυτά τα στοιχεία. Θα ήθελα να αναφέρω τρία σημαντικά σημεία. Το ζήτημα της κρατικής ιδιοκτησίας πρέπει να λυθεί. Η συνταγματική μεταρρύθμιση πρέπει να αντιμετωπιστεί με βάση μια ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση. Μόνο ολόκληρο το κράτος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης μπορεί να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο ενδεικτικός χάρτης πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων πρέπει να ολοκληρωθεί. Οι πολίτες, όπως και οι πολιτικοί τους, θέλουν να μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα. Επομένως οι πολιτικοί πρέπει να διασφαλίσουν ότι το πράσινο φως θα δοθεί στο τέλος αυτού του έτους. Κάθε πολίτης χρειάζεται ένα δικαστικό σύστημα που λειτουργεί, όχι ένα σύστημα που απονέμει ένα είδος δικαιοσύνης σε μία περίπτωση και ένα άλλο είδος δικαιοσύνης σε μία άλλη περίπτωση. Η απογοήτευση εξαπλώνεται παντού. Η κοινωνία των πολιτών πρέπει επειγόντως να αποκτήσει μια ισχυρότερη φωνή σε όλους τους τομείς, προκειμένου να υπενθυμίσει στους πολιτικούς ποια είναι η δουλειά τους.

Ωστόσο, είναι δύσκολο να αποκαλυφθεί, γιατί το πολιτικό δίκτυο των κομμάτων εκτείνεται σε ολόκληρη τη χώρα. Οι λιγοστές δουλειές που μπορεί να προσφέρονται εξαρτώνται από την καλή θέληση των κομμάτων. Ευχόμαστε στον Ανώτατο Εκπρόσωπο καλή τύχη στην επίλυση του γόρδιου δεσμού της παθητικότητας των πολιτικών, laissez-faire και laissez-aller, ούτως ώστε η ειρήνη και η σταθερότητα να μπορέσουν επιτέλους να επανέλθουν και το μέλλον των ανθρώπων να γίνει πιο αισιόδοξο από ό,τι είναι τώρα.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. DOS SANTOS
Αντιπρόεδρος

  Hannes Swoboda, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω και τους δύο εισηγητές εξ ονόματος της Σοσιαλιστικής Ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για άλλη μια φορά καταρτίστηκαν καλές αναφορές και θα έχουν ευρεία υποστήριξη.

Θα ήθελα να εστιάσω σε αυτά που είπε ο Επίτροπος Rehn, γιατί κατά τη γνώμη μου ήταν το σημαντικότερο μήνυμα στη σημερινή συζήτηση, ότι δηλαδή η διαδικασία προσχώρησης, το rapprochement των χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν θα πρέπει να διακοπεί, όχι μόνο για το συμφέρον αυτών των χωρών, αλλά και για το δικό μας συμφέρον. Ο Επίτροπος είπε ότι πρέπει να είναι κανείς ρεαλιστής στην Επιτροπή. Ίσως σε αυτό το Κοινοβούλιο θα μπορούσαμε να είμαστε λίγο περισσότερο ιδεαλιστές, αλλά, σε τελική ανάλυση, κι εμείς επίσης πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος και ο στόχος δεν θα επιτευχθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Γι’ αυτό το λόγο τα σχόλια που ακούω από κάποιους ανθρώπους, τα οποία κινούνται στα πλαίσια του «αφήστε την Κροατία να γίνει μέλος και αυτό θα θέσει τέρμα για κάποιο διάστημα», είναι λάθος σήμα. Τίποτα από αυτά για τα οποία η κ. Pack έκανε έκκληση και δικαίως απαίτησε δεν θα συμβεί αν οι άνθρωποι εκεί έχουν το αίσθημα ότι, ό,τι κι αν συμβεί, δεν είναι ευπρόσδεκτοι σ’ αυτή την Ευρωπαϊκή Ένωση και η προσχώρησή τους θα αποκλειστεί ούτως ή άλλως.

Το δεύτερο σημείο είναι ότι πρέπει να πούμε δυνατά και ξεκάθαρα ότι τα διμερή προβλήματα που επί του παρόντος μας αφορούν, τουλάχιστον όσον αφορά τη διαδικασία, την πρόοδο, θα πρέπει να επιλυθούν με τον ίδιο τρόπο με τα διμερή ζητήματα. Στο μέλλον, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων, ούτως ώστε να μην παρακωλύουν ολόκληρη τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων.

Τρίτον, αυτό που είπε ο υπουργός είναι επίσης πολύ σημαντικό. Δεν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά των πολιτικών και των ανθρώπων της χώρας αντί γι’ αυτούς. Οι άνθρωποι στη χώρα πρέπει να κάνουν οι ίδιοι τη δουλειά τους. Όπως είπε η Doris Pack, οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να επιλύσουν μόνες τους τα προβλήματά τους. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτή η πορεία πρέπει να εξαρτάται από την απόδοση αυτών των χωρών και όχι από την προθυμία μας. Η προθυμία μας πρέπει να είναι εκεί.

  Johannes Lebech, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (DA) Κύριε Πρόεδρε, η βασική ουσία του ψηφίσματος της κ. Ibrisagic για τα Δυτικά Βαλκάνια είναι εντελώς ξεκάθαρη. Έχει δώσει έμφαση στη συσχέτιση μεταξύ των μεταρρυθμίσεων στην περιοχή και της πιθανότητας προσχώρησης των χωρών στην ΕΕ. Αυτή είναι η δυναμική που εφαρμόσαμε τόσο θαυμάσια κατά την τελευταία σημαντική διεύρυνση της ΕΕ. Το ψήφισμα προσδιορίζει ορισμένους σημαντικούς τομείς στους οποίους αυτές οι χώρες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την απόδοσή τους, καθώς και τα πολλά περιβόητα προβλήματα που ταλαιπωρούν την περιοχή. Ωστόσο, για μένα είναι επίσης σημαντικό σήμερα να τονίσουμε σε αυτές τις χώρες, στους πολιτικούς τους και τους λαούς τους ότι πρέπει να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους. Κι αυτοί επίσης πρέπει να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία, γιατί δεν είναι μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή που αναμένεται να λύσει τα προβλήματα. Επιπλέον, η διαδικασία ένταξης πρέπει επίσης να προωθηθεί από αυτές τις χώρες εκ των έσω. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και την εγκληματικότητα και να δημιουργήσουν μια ισχυρή κοινωνία των πολιτών και οικονομίες και κοινωνίες της γνώσης. Αυτή είναι η διαδικασία που θα θέλαμε να δούμε να λαμβάνει χώρα, ώστε να μπορούμε να ανυπομονούμε για όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να γίνουν αυτόνομα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια μέρα, γεγονός που θα αποτελέσει το θεμέλιο για τη διασφάλιση της ειρήνης, ασφάλειας και συνεργασίας – και σε αυτό το μέρος της Ευρώπης.

  Paul Marie Coûteaux, εξ ονόματος της ομάδας IND/DEM. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, δεν υπάρχει περίπτωση εμείς να εγκρίνουμε μια τέτοια έκθεση. Πρώτον, οι συνεχείς αναφορές της στη Συνθήκη της Λισσαβώνας είναι απαράδεκτες, καθώς αυτή η συνθήκη δεν έχει κυρωθεί και αναμφίβολα δεν θα κυρωθεί ποτέ. Πρέπει να το αντιμετωπίσετε: η επιχείρηση της οποίας ο στόχος ήταν ο καθαρός και τέλειος υπερεθνικός χαρακτήρας, η οποία ξεκίνησε πριν οχτώ χρόνια με τη μεγάλη σύμβαση Giscard, ναυάγησε πλήρως.

Πάνω από όλα, αδυνατούμε να δεχτούμε τον ειρωνικό τόνο μιας έκθεσης, της οποίας ο ίδιος ο τίτλος «Εδραίωση της σταθερότητας και της ευημερίας στα Δυτικά Βαλκάνια», είναι εκπληκτικά υποκριτικός. Μια πραγματικά εκπληκτική έκθεση, η οποία με την καταφανή πρόθεση της προετοιμασίας της προσχώρησης νέων χωρών, εκ των οποίων της Βοσνίας, της λεγόμενης Μακεδονίας, της Αλβανίας και – γιατί όχι; – και του Κοσσυφοπεδίου, μιλάει σαν η σημερινή κατάσταση στα Βαλκάνια να ήταν σταθερή, αγνοώντας πλήρως το τρομερό παιχνίδι που παίζεται από δύο μεγάλες δυνάμεις, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία, οι οποίες συμμετείχαν επιμελώς στην πολιτική διάλυση της όλης περιοχής.

Για να επιτευχθεί αυτή η διάλυση, θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ έφτασαν στο σημείο να βομβαρδίσουν το Βελιγράδι, την πρωτεύουσα ενός ευρωπαϊκού κράτους. Η προσεχής δέκατη επέτειος αυτού του καταστροφικού επεισοδίου θα αποσιωπηθεί φυσικά, αλλά εγώ είμαι αποφασισμένος να το υπενθυμίσω εδώ.

Το Κοσσυφοπέδιο είναι το σύμβολο αυτής της επιχείρησης πολιτικής διάλυσης. Είναι εύκολο να δει κανείς το όφελος που αυτές οι δυνάμεις μπορούν να αποκομίσουν από μια τέτοια περιοχή ανομίας, ανοιχτής σε κάθε είδους παράνομη εμπορία και, εφόσον βρίσκεται στην καρδιά της ηπείρου μας, είναι φυσικά ένα τόσο κατάλληλο μέρος για την εγκατάσταση στρατιωτικών βάσεων.

Ωστόσο, το Κοσσυφοπέδιο αποκαλύπτει την πραγματική όψη μιας πολιτικής που στόχευε στη βαλκανοποίηση της Ευρώπης. Αυτή είναι μια Ευρώπη κατά το γερμανικό στιλ, μια Ευρώπη των περιφερειών ή εθνικών ομάδων, αυτή η Ευρώπη με εκατό σημαίες, η οποία, εξαλείφοντας τα κράτη, θα εξαλείψει σταδιακά τη βούληση των λαών προκειμένου να αφοπλίσει τους λαούς και να τους παραδώσει στις κάθε είδους ολιγαρχίες.

Η έκθεση τα αποσιωπά όλα αυτά. Στη σιωπή της, με τη συνήθη κάλυψη των καλών προθέσεων, αυτή η Ευρώπη βαλκανοποιείται και εξουδετερώνεται σε βαθμό που εξαφανίζεται από την ιστορία. Ωστόσο, η ιστορία είναι αυτή που θα τα κρίνει όλα αυτά. Στο μεταξύ, κυρίες και κύριοι, θα σας αφήσω στις εργασίες σας.

  Charles Tannock (PPE-DE). - Κύριε Πρόεδρε, η έκθεση Ibrisagic φυσικά τονίζει ότι η σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια είναι η κύρια προτεραιότητά μας. Πράγματι, κατά την άποψή μου, η προσχώρηση στην ΕΕ είναι η κόλλα που δένει την περιοχή με την ειρήνη και τη σταθερότητα. Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι η Κροατία θα είναι η επόμενη χώρα που θα γίνει μέλος της ΕΕ, αν η Σλοβενία ρυθμίσει το συνοριακό της ζήτημα, εκτός φυσικά αν η μικροσκοπική Ισλανδία προσχωρήσει νωρίτερα.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι ελαφρώς δυσκολότερα, με την Βοσνία και Ερζεγοβίνη μετά το Dayton να απέχει πολύ από το γίνει ένα πραγματικό έθνος και την Ελλάδα να μπλοκάρει την πρόοδο της Μακεδονίας για το ζήτημα του ονόματος. Επιπλέον, έχουμε τη χρηματοπιστωτική κρίση και τις γερμανικές και γαλλικές γενικές ενστάσεις σε οποιαδήποτε περαιτέρω διεύρυνση χωρίς την κύρωση της Συνθήκης της Λισσαβώνας, αν και κατά την άποψή μου είναι απλά μια πρόφαση για να σταματήσει κάθε διεύρυνση.

Η απόφαση πολλών χωρών της ΕΕ και των Η.Π.Α. να αναγνωρίσουν το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητη χώρα έχει επίσης δημιουργήσει νέες διαχωριστικές γραμμές σε μια περιοχή που υπέφερε τόσο θλιβερά από τη διαίρεση στο παρελθόν. Ξέρουμε ήδη ότι το Κοσσυφοπέδιο δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ, καθώς ορισμένα κράτη μέλη δεν θα το αναγνωρίσουν, και υπάρχει μια παρόμοια ιστορία σχετικά με την ένταξή του στον Ο.Η.Ε. Αντιθέτως, η γειτονική Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Μακεδονία προοδεύουν αργά προς μια ενδεχόμενη προσχώρηση στην ΕΕ. Επομένως το Κοσσυφοπέδιο θα μπορούσε να καταλήξει να είναι ένας απομονωμένος θύλακας στερημένος από το δικαίωμα προσχώρησης στην ΕΕ αλλά χρηματοδοτούμενος από τους φορολογούμενους τις ΕΕ για τις δεκαετίες που έρχονται.

Η απόπειρα επίλυσης ενός ζητήματος με διεθνές μονομερές διάταγμα προκάλεσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που επέλυσε, ειδικά στην ίδια την περιοχή. Μια πιο ισορροπημένη και μετρημένη προσέγγιση θα μπορούσε τελικά να έχει διευκολύνει το λαό του Κοσσυφοπεδίου να απολαύσει τα προνόμια της προσχώρησης στην ΕΕ. Η υπομονή είναι αρετή σε όλα τα θέματα, το ίδιο και στην εξωτερική πολιτική.

  Libor Rouček (PSE). – (CS) Κυρίες και κύριοι, ακόμα και σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, η ΕΕ δεν πρέπει να ξεχνά τη δέσμευση που ανέλαβε με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων όσον αφορά τη μελλοντική επέκταση της ΕΕ. Επομένως εκφράζω την ικανοποίησή μου για τη συζήτηση αυτή και τη σαφή επιβεβαίωση της δέσμευσης για μελλοντική επέκταση. Η ευρωπαϊκή ένταξη ανήκει στα ζωτικά συμφέροντα όλων των κατοίκων της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της χώρας στην οποία δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή κατά τη σημερινή συζήτηση. Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητο να δηλωθεί ότι η υπόσχεση της προσχώρησης στην ΕΕ προσφέρθηκε στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη ως μία χώρα και όχι στα συστατικά μέρη της. Για το λόγο αυτό – και αυτό το έχουμε επαναλάβει πολλές φορές εδώ – οι αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την είσοδο στην ΕΕ πρέπει να εφαρμοστούν. Η συνταγματική μεταρρύθμιση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης θα πρέπει να καταλήξει στην ύπαρξη ενός εύρυθμου κεντρικού κράτους με την κατάλληλη νομοθετική, δημοσιονομική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία να το διευκολύνουν να διατηρήσει μια εύρυθμη ενιαία αγορά, να επιδιώξει πολιτική, οικονομική και κοινωνική συνοχή και να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της χώρας στο εξωτερικό, μια μέρα και ως μέλος της ΕΕ. Θα ήθελα να ολοκληρώσω κάνοντας έκκληση στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την κατάργηση του καθεστώτος των θεωρήσεων. Οι επαφές απαλλαγμένες από την υποχρέωση θεώρησης και η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων θα παρείχε σημαντική βοήθεια στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην πορεία τους για την προσχώρηση στην ΕΕ.

  Jules Maaten (ALDE). – (NL) Θα θίξω μόνο το θέμα της Βοσνίας και το ψήφισμα της κ. Pack, το οποίο θα έχουμε τη χαρά να υποστηρίξουμε αύριο.

Οι συζητήσεις για τη Βοσνία είναι πάντα απογοητευτικές και χαίρομαι που ο κύριος Επίτροπος μπόρεσε να αναφέρει ορισμένα θετικά σημεία όσον αφορά τις εξελίξεις στη Βοσνία. Ωστόσο, μερικές φορές αναρωτιέται κανείς αν το ποτήρι είναι μισογεμάτο ή μισοάδειο. Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν υπάρχει καν ποτήρι, όσον αφορά τη Βοσνία.

Ο κ. Swoboda είπε πριν από λίγο ότι ένα πρόβλημα με τις εκεί εξελίξεις είναι ότι έχει κανείς την αίσθηση ότι όποιες αλλαγές κι αν γίνουν εκεί, η χώρα δεν πρόκειται να προσχωρήσει στην Ένωση. Ωστόσο, όταν μιλάω με τους ανθρώπους εκεί, μου δημιουργείται ακριβώς η αντίθετη εντύπωση, δηλαδή ότι λένε «Ακόμη κι αν δεν αλλάξουμε τίποτα, θα γίνουμε ούτως ή άλλως μέλος γιατί θέλουν πολύ να μας έχουν εκεί». Για όποια από τις δύο παρανοήσεις και να μιλάμε, πρέπει να τις ξεφορτωθούμε και τις δύο.

Αν εκεί γίνουν μεταρρυθμίσεις και αν οι άνθρωποι καταπιαστούν με την επεξεργασία ενός αξιοσέβαστου νομικού συστήματος και με την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, τότε ένα ευρωπαϊκό μέλλον είναι ρεαλιστικό, αλλά αν αυτό δεν συμβεί, τότε δεν είναι. Αυτό το μήνυμα πρέπει να μεταδοθεί ξεκάθαρα και νομίζω ότι το ψήφισμα της κ. Pack το καταφέρνει αυτό θαυμάσια.

  Pierre Pribetich (PSE). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, η σταθερότητα και η ευημερία στα Βαλκάνια είναι ένας στόχος – δηλαδή ο βασικός στόχος – γιατί πίσω από όλα αυτά βρίσκεται το θέμα της ειρήνης στην περιοχή μας.

Ναι, η διαδικασία προσχώρησης είναι ένα εργαλείο, αλλά δεν θα πρέπει να μετατραπεί αργά σε υφαντό της Πηνελόπης, όπου ξηλώνουμε τη νύχτα αυτό που υφάναμε την ημέρα.

Η φυσική κλίση των Βαλκανίων είναι να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή είναι μια ξεκάθαρη πολιτική βούληση, δηλαδή ένα φως που, ειδικά για το λαό, αποτελεί ένα σήμα.

Δεν μιλάω για διεύρυνση, αλλά αυτό που είναι απαραίτητο, πάνω από όλα, είναι να ενθαρρύνουμε την ένταξη των χωρών και των περιοχών των Βαλκανίων. Ναι, πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε απαιτητικοί, ότι απαιτούμε δημοκρατία και δικαιοσύνη, αλλά το να χρησιμοποιούμε αυτές τις απαιτήσεις συνεχώς για να απορρίπτουμε την ένταξη είναι, κατά την άποψή μου, ένα βασικό πολιτικό λάθος. Παραθέτω ως απόδειξη αυτά τα ζητήματα, μεταξύ άλλων, διμερών συγκρούσεων. Πρέπει να συμφωνήσουμε – και αυτό φαίνεται στην έκθεση – σε μια διαδικασία για τη διευθέτηση των διμερών προβλημάτων, χωρίς όμως όλα αυτά να μπλοκάρουν τη διαδικασία προσχώρησης. Αυτός είναι ένας τρόπος να οικοδομήσουμε και να εκσυγχρονίσουμε την Ευρωπαϊκή μας Ένωση, διευρυμένη ώστε να συμπεριλάβει όλες τις βαλκανικές χώρες.

  Angelika Beer (Verts/ALE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Επίτροπο Rehn για τη σύνοψη που μας έκανε σήμερα σχετικά με τα Δυτικά Βαλκάνια.

Μόλις επέστρεψα από τη Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο και θα ήθελα να θίξω τρία σημεία. Το πρώτο είναι η διχόνοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν επιμείνει στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας δεν θα έχουμε σταθερότητα και δεν θα ξεπεράσουμε τις εθνικές διαιρέσεις στα Βαλκάνια.

Δεύτερον, η στρατηγική των Γερμανών συντηρητικών στο CDU έχει πέσει στα Βαλκάνια σαν βόμβα, γιατί αφαιρεί την ευρωπαϊκή προοπτική αξιοπιστίας και, αν η ευρωπαϊκή προεκλογική εκστρατεία διεξάγεται έτσι, θα υπάρχουν εκ νέου συγκρούσεις στα Βαλκάνια.

Τρίτον, και γι’ αυτό πρέπει να ενεργήσουμε τώρα, όχι μόνο για να διατηρήσουμε την προοπτική, αλλά και για να την κάνουμε πραγματοποιήσιμη. Η Ελλάδα πρέπει να άρει τον αποκλεισμό της προσχώρησης της Μακεδονίας το ΝΑΤΟ και πρέπει να ενωθούμε για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, διαφορετικά η αποστολή EULEX θα δοκιμαστεί.

  Erik Meijer (GUE/NGL). - (NL) Η Βοσνία και Ερζεγοβίνη είναι στην πραγματικότητα μια Γιουγκοσλαβία σε μέγεθος τσέπης, μια ομοσπονδία στην οποία διαφορετικοί λαοί πρέπει να επιλέξουν αν θα ζουν μαζί ειρηνικά ή αν θα επιδίδονται σε εσωτερικές συγκρούσεις για την επικράτεια.

Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1992, έχουν γίνει προσπάθειες προκειμένου η Βοσνία και Ερζεγοβίνη να καταστεί ενιαίο κράτος, αλλά χωρίς όφελος. Αναμένω ότι αυτό δεν θα είναι δυνατό στο εγγύς ή απώτερο μέλλον. Η συμφωνία μεταξύ των τριών λαών και των πολιτικών ηγετών τους για αποτελεσματική διακυβέρνηση είναι δυνατή μόνο όταν κανένας δεν νιώθει να απειλείται πλέον από τους άλλους ή από τον έξω κόσμο. Μόνο όταν ο Ανώτατος Εκπρόσωπος της ΕΕ και οι ξένες στρατιωτικές δυνάμεις αποσυρθούν από αυτή τη χώρα θα καταστεί δυνατός ο συμβιβασμός. Μέχρι τότε, θα εξακολουθεί να υπάρχει στασιμότητα.

Επομένως, δεν ψηφίζω υπέρ του προτεινόμενου ψηφίσματος για τη χώρα αυτή, το οποίο μπορεί να οδηγήσει μόνο στη συνέχιση του προτεκτοράτου και ως εκ τούτου της στασιμότητας. Πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι η Βοσνία και Ερζεγοβίνη κατοικείται κυρίως από τρεις λαούς, κανείς εκ των οποίων δεν αποτελεί πλειοψηφία στη χώρα εκείνη και μερικοί εκ των οποίων νιώθουν συνδεδεμένοι με τη Σερβία, ένα μέρος με την Κροατία, ενώ άλλοι θέλουν να δώσουν έμφαση σε μια ιδιαίτερα βοσνιακή ταυτότητα. Αυτό πρέπει να το λάβουμε υπ’ όψιν μας.

  Marusya Ivanova Lyubcheva (PSE). – (BG) Κύριε Πρόεδρε, είναι χαρά μου να συμμετέχω στη συζήτηση για το έγγραφο αυτό, το οποίο τονίζει ότι η βέλτιστη βάση για το μέλλον όλων των χωρών στην περιοχή είναι η πλήρης ένταξή τους ως κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα Βαλκάνια ήταν και πάντα θα είναι μια ευρωπαϊκή περιοχή. Η προώθηση της συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο θα πρέπει επίσης να είναι μία από τις θεμελιώδεις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέλω εδώ να επιστήσω την προσοχή στην ανάγκη υποστήριξης του διακοινοβουλευτικού διαλόγου σε περιφερειακό επίπεδο ως σημαντικού στοιχείου στη διαδικασία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ στην περιοχή μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Η υποστήριξη των δραστηριοτήτων του Περιφερειακού Κέντρου για τη Συνεργασία είναι ιδιαίτερα σημαντική, εφόσον συνεχίζει επιτυχώς την υποστήριξη των πολιτικών και των αρχών του Συμφώνου Σταθερότητας για τη μετατροπή της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων σε μια περιοχή ασφάλειας και σταθερότητας.

Υποστηρίζω την άρση του καθεστώτος των θεωρήσεων ως σημαντικό βήμα προς την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων.

  Petr Nečas, Προεδρεύων του Συμβουλίου. – (CS) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πολύ χρήσιμη συζήτηση. Χαίρομαι επίσης που τα κράτη μέλη της ΕΕ έδωσαν τη γενική υποστήριξή τους στην ιδέα της ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Θα ήθελα εδώ να εκφράσω την ειλικρινή συμφωνία μου με τη δήλωση του κ. Rouček, ο οποίος έκανε μια πολύ ισχυρή έκκληση από αυτή την άποψη, καθώς η ενίσχυση των διαπροσωπικών επαφών μεταξύ των πολιτών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και των πολιτών της ΕΕ είναι σίγουρα ένα θετικό βήμα, το οποίο θα βοηθήσει να ξεπεραστεί το αίσθημα της απομόνωσης που νιώθουν μερικά από αυτά τα κράτη και το οποίο θα βοηθήσει στη δημιουργία μιας Ευρώπης χωρίς σύνορα. Πιστεύω επίσης ότι η οικονομική κρίση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα δεν πρέπει να γίνει δικαιολογία για την επιβράδυνση της διαδικασίας επέκτασης, όπως είπαν επίσης ομιλητές όπως ο κ. Rouček. Αντιθέτως, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τη σταθερότητα στην περιοχή η διαδικασία να μη χάσει την ορμή της.

Χαίρομαι επίσης που επιτεύχθηκε πρόοδος στις διαπραγματεύσεις σχετικά με την αίτηση του Μαυροβουνίου για ένταξη στην ΕΕ, την οποία το Συμβούλιο μόλις παρέδωσε στην Επιτροπή για διατύπωση. Η προεδρία θεωρεί ότι αυτό το βήμα είναι ένα πολύ σημαντικό σήμα για ολόκληρη την περιοχή. Θεωρούμε επίσης σημαντική την απεμπλοκή των συνομιλιών προσχώρησης με την Κροατία. Θεωρούμε την επιβάρυνση με διμερή ζητήματα δυσμενή για το πρόγραμμα δράσης της επέκτασης. Η πρόοδος στην ευρωπαϊκή ένταξη με τη Σερβία συνεχίζει να είναι πρόκληση και εξαρτάται από την πλήρη συνεργασία με το σχετικό διεθνές δικαστήριο, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης και παράδοσης των υπόλοιπων κατηγορουμένων. Η προεδρία εργάζεται σκληρά για την εφαρμογή της ενδιάμεσης συμφωνίας σχετικά με το εμπόριο και εμπορικά θέματα από την πλευρά της ΕΕ καθώς επίσης και για την έναρξη της διαδικασίας κύρωσης της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης που υπογράφτηκε πέρυσι. Η σημασία της διαδικασίας σταθεροποίησης και σύνδεσης για τη μεταρρύθμιση στη Σερβία και για την υποστήριξη της επικρατούσας φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης είναι αδιαμφισβήτητη. Οι προεδρικές και τοπικές εκλογές στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σεβάστηκαν την πλειοψηφία των δημοκρατικών προτύπων και γενικά αναγνωρισμένων όρων για την ελεύθερη και δημοκρατική διεξαγωγή εκλογών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι χωρίς μια λύση στη διμερή διένεξη σχετικά με το όνομα της χώρας, η πρόοδός της προς την πορεία για την ιδιότητά της ως υποψήφιας χώρας θα παραμείνει ελάχιστη.

Όσον αφορά τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η χώρα πρέπει να προχωρήσει. Η εξάρτηση από τη διεθνή κοινότητα δεν βοηθάει αλλά μάλλον διαβρώνει την αρχή της υπευθυνότητας και απομακρύνει την ευθύνη από τους τοπικούς πολιτικούς, όπως πολύ σωστά τόνισε εδώ ο κ. Swoboda. Θα ήθελα να εκμεταλλευτώ αυτή την ευκαιρία για να κάνω έκκληση στους πολιτικούς αρχηγούς της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης να ενώσουν ενεργά τις δυνάμεις τους με στόχο να οδηγήσουν τη χώρα τους προς ένα καλύτερο μέλλον. Η επιστροφή σε μια πολιτική που βασίζεται σε εθνικές αρχές είναι αντιπαραγωγική, όπως πολύ σωστά το έθεσε η Doris Pack. Η σχεδιασμένη μετάβαση από ένα Γραφείο του Ανωτάτου Εκπροσώπου σε ένα ενισχυμένο Γραφείο του Ειδικού Εντεταλμένου της ΕΕ δεν σημαίνει ότι η διεθνής κοινότητα και η ΕΕ εγκαταλείπουν τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Αντιθέτως, η ΕΕ είναι εκεί για να βοηθήσει και έχει πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι η Βοσνία και Ερζεγοβίνη δεν είναι απλά μία ακόμα υποψήφια χώρα αλλά μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση με πολύ ευαίσθητα θέματα και προβλήματα. Ως μέρος της στρατηγικής της, η ΕΕ σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα γραφείο και μια πολιτική για την ειρήνη και θα είναι έτοιμη να αναλάβει όλες τις δραστηριότητες συντονισμού από τη διεθνή κοινότητα στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Ωστόσο, αυτό θα γίνει μόνο όταν η ίδια η Βοσνία και Ερζεγοβίνη αποδείξει ότι είναι έτοιμη για μια τόσο σημαντική ποιοτική αλλαγή. Το πρώτο σημαντικό βήμα προς την Ευρώπη έγινε με την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, αλλά αυτό ήταν μόνο η αρχή. Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε να παρέχουμε συνδρομή σε αυτή την αναπόφευκτα μακρά διαδικασία.

Το 2009 είναι μια σημαντική χρονιά και θα μπορούσε να είναι αποφασιστικής σημασίας για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Πρώτον, η μετάβαση από ένα Γραφείο του Ανωτάτου Εκπροσώπου σε ένα Γραφείο του Ειδικού Εντεταλμένου της ΕΕ μπορεί να υλοποιηθεί. Αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα απομάκρυνσης από την εξάρτηση για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Δεύτερον, η περίοδος μετά τις επόμενες γενικές εκλογές το 2010 θα αξιοποιηθεί πλήρως για την προώθηση του προγράμματος δράσης θεμελιώδους μεταρρύθμισης, συμπεριλαμβανομένης της συνταγματικής μεταρρύθμισης, όπως σωστά επισήμανε η κ. Pack. Τρίτον, ολόκληρη η περιοχή σημειώνει πρόοδο. Δε θα πρέπει απλά να επιτρέψουμε η Βοσνία και Ερζεγοβίνη να μείνει πίσω. Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα να ολοκληρώσω με κάτι που όλοι μας επιθυμούμε. Επιθυμούμε η Βοσνία και Ερζεγοβίνη να σημειώσει πρόοδο. Εκτιμούμε την υποστήριξη που λαμβάνουμε προς την επίτευξη αυτού του στόχου από τα αξιότιμα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

  Olli Rehn, Επιτροπή. − (FI) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους γι’ αυτήν την υπεύθυνη συζήτηση και για την υποστήριξή σας για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Συμμερίζομαι την ανησυχία που εκφράστηκε στη συζήτηση αυτή από Μέλη όπως η κ. Pack, ο κ. Swoboda και ο κ. Maaten όσον αφορά την πολιτική ανάπτυξη της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Κατά διαστήματα φαίνεται σαν η Βοσνία και Ερζεγοβίνη να έχει μια αλάνθαστη ικανότητα να δημιουργεί και να ανανεώνει πολιτικές εντάσεις, αν και η κοινή λογική υπαγορεύει ότι θα έπρεπε να αναμένουμε οι βελτιωμένες εξελίξεις να κινηθούν προς άλλη κατεύθυνση και η πολιτική συμφιλίωση να βρει μια θέση στο πολιτικό μέλλον της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Συμφωνώ με τον κ. Maaten ότι όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συμμερίζονται την άποψη ότι μια μέρα θα μπορέσουν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν εκπληρώσουν τα κριτήρια για την προσχώρηση στην Ένωση, τα οποία βασίζονται στα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Αυτό ισχύει επίσης και για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Στην περίπτωση των κριτηρίων που ισχύουν γι’ αυτή, δεν θα υπάρξουν συντομεύσεις ή εκπτώσεις ευκαιρίας, και αν κάποιος πιστεύει ότι θα υπάρξουν, απατάται. Είναι πολύ σημαντικό αυτός ο ορθός τρόπος σκέψης να εδραιωθεί στην πολιτική συζήτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, ούτως ώστε οι πολίτες της να μπορέσουν να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα σχετικά με το είδος της πολιτικής που έχουν το δικαίωμα να περιμένουν από δημοκρατικά εκλεγμένους πολιτικούς.

Βλέπω το μέλλον της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης ως ακολούθως και, κατά την άποψή μου, βασίζεται στη συνεργασία με τον Javier Solana, με τον οποίο έχουμε πραγματοποιήσει αρκετές ανακοινώσεις όσον αφορά το μέλλον της χώρας και το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκεί. Πρώτον, ο στόχος μας είναι να περάσουμε από την εποχή του Dayton στην εποχή των Βρυξελλών, δηλαδή από την εποχή του Ανωτάτου Εκπροσώπου της διεθνούς κοινότητας στην ενισχυμένη παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Αυτό προφανώς σημαίνει επίσης το σύστημα των «δύο καπέλων» στην περίπτωση του Ειδικού Εντεταλμένου της ΕΕ και του Διευθυντή της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους πολιτικούς και οικονομικούς πόρους που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Προφανώς, ένα προτεκτοράτο δεν μπορεί να κάνει αίτηση για προσχώρηση στην ΕΕ και γι’ αυτό το λόγο η μετάβαση αυτή είναι ένα οργανικό συστατικό, ένα ζωτικό στοιχείο για τις στενότερες σχέσεις της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι και γι’ αυτό το λόγο προς το συμφέρον των πολιτικών της χώρας και ιδιαιτέρως των πολιτών της να εκπληρωθούν οι όροι και προϋποθέσεις αυτής της διαδικασίας αλλαγής.

Αυτό το θέμα έχει επίσης πολιτική σημασία, γιατί είναι πάρα πολύ εύκολο να κατηγορείται η διεθνής κοινότητα για τα προβλήματα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, όταν οι άνθρωποι δεν θέλουν να κοιτάξουν στον καθρέφτη. Είναι πάρα πολύ εύκολο να κατηγορείται ο Ανώτατος Εκπρόσωπος όταν εσείς θα έπρεπε να διαπραγματεύεστε και να προσπαθείτε να καταλήξετε σε συμφωνία με τους με τους συμπατριώτες σας. Ελπίζω ότι από αυτήν την άποψη η πολιτική κουλτούρα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης θα βελτιωθεί και θα ωριμάσει και ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας θα αναλάβουν επίσης την ευθύνη να διασφαλίσουν ότι δεν θα δοθεί περισσότερος χώρος στην αρνητική, εθνικιστική γλώσσα από ό,τι συμβαίνει τώρα στη χώρα.

Δεύτερον, η χώρα πρέπει να μεταρρυθμίσει το σύνταγμά της, ούτως ώστε να μπορέσει να οικοδομήσει ένα βιώσιμο σύστημα κυβέρνησης. Αυτή τη στιγμή, το σύστημα κυβέρνησης της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης είναι πάρα πολύ δαπανηρό, πάρα πολύ αναποτελεσματικό και απλά ασύμβατο με την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς, το σύνταγμα πρέπει να μεταρρυθμιστεί – με εξέλιξη, όχι με επανάσταση – και χαίρομαι που υπάρχουν κάποια σημάδια ότι εξέχουσες πολιτικές προσωπικότητες συζητούν διάφορα θέματα στο πλαίσιο αυτό.

Τρίτον και τελευταίο, η άρση του καθεστώτος των θεωρήσεων είναι κρίσιμο σημείο για το μέλλον της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης στην Ευρώπη και είμαι βέβαιος ότι, έτσι εξοπλισμένη, η χώρα θα μπορέσει να μπει στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, γεγονός που θα είναι προς το συμφέρον της χώρας, των πολιτών της και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  Anna Ibrisagic, εισηγήτρια. – (SV) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Nečas για τη συμμετοχή του στη συζήτηση αυτή εδώ απόψε. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τον κ. Rehn που έθιξε τις διμερείς διενέξεις που έχουν γίνει de facto ευρωπαϊκά προβλήματα και που τόνισε πόσο σημαντικό είναι για μας να μην θυσιάσουμε τη διεύρυνση ως αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Οι διμερείς διενέξεις συγκρατούν επί του παρόντος τις ευκαιρίες της Κροατίας και της Μακεδονίας να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση της προσχώρησης στην ΕΕ καθώς εφαρμόζουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Με την έκθεσή μου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα προσθέσει τη φωνή του στη χορωδία αυτών που επιμένουν ότι οι διμερείς διενέξεις πρέπει να παραμένουν ακριβώς αυτό – διμερείς – και να μην συγχέονται με τη διαδικασία προσχώρησης.

Τέλος, θα ήθελα να πω ότι πιστεύω πως η διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια είναι πάρα πολύ σημαντική για την ειρήνη, την ελευθερία και την ευημερία της ηπείρου μας για να τη διακινδυνεύσουμε.

Αυτό είναι ένα μήνυμα που θα ήθελα η έκθεσή μου να στείλει στα 500 εκατομμύρια Ευρωπαίους που πρόκειται σύντομα να επιλέξουν ένα νέο Κοινοβούλιο, στις κυβερνήσεις των κρατών μελών, στην Επιτροπή και στους λαούς και τους πολιτικούς των Δυτικών Βαλκανίων. Πρόκειται για ένα μήνυμα που είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σταλεί σε μια στιγμή που η οικονομική κρίση κινδυνεύει να οδηγήσει περισσότερους ανθρώπους και πολιτικούς στην Ευρώπη από ποτέ να θέλουν να κλείσουν την πόρτα πίσω τους και να μην επιτρέψουν σε άλλους ανθρώπους να ζουν, να εργάζονται και να συναλλάσσονται όπου επιθυμούν στην ήπειρό μας. Ελπίζω, επομένως, ότι αυτό είναι ένα μήνυμα που οι συνάδελφοί μου αυτού του Κοινοβουλίου θα πάρουν μαζί τους στην προσεχή προεκλογική εκστρατεία. Αν η Ευρώπη έγινε ψυχρότερη και πιο εσωστρεφής, τότε είναι προτεραιότητα για μας σ’ αυτή την Αίθουσα να εργαστούμε για να την ξανακάνουμε εγκάρδια και ανοιχτή.

  Πρόεδρος. – Έλαβα μία πρόταση ψηφίσματος⁽¹⁾που κατατέθηκε σύμφωνα με το άρθρο 103(2) του Κανονισμού.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Παρασκευή 24 Απριλίου 2009.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Alexandru Nazare (PPE-DE), γραπτώς. – (RO) Η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων είναι ειδική περίπτωση μεταξύ των χωρών στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται κοντά. Είναι μια περιοχή που αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, όπου πολλές ακόμα φάσεις πρέπει να επακολουθήσουν πριν η διαδικασία προσχώρησης να μπορέσει να ολοκληρωθεί. Ωστόσο, είναι μια περιοχή της οποίας οι προοπτικές ένταξης στην ΕΕ είναι σαφείς και ξεκάθαρες.

Τόσο οι συνάδελφοί μου όσο κι εγώ θέλαμε να διασφαλίσουμε ότι αυτό το ψήφισμα επιβεβαιώνει αυτό το γεγονός κατ’ αρχήν και λεπτομερώς όσον αφορά την αλληλεπίδραση της ΕΕ με τις χώρες στην περιοχή. Εκφράζουμε την ανησυχία μας, όπως τόνισα στις τροποποιήσεις μου, για ορισμένα ζητήματα: το καθεστώς των θεωρήσεων, τη διαδικασία για την πληροφόρηση των πολιτών σχετικά με την ΕΕ, την οικονομική συνεργασία με τα κράτη στα Δυτικά Βαλκάνια, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τα προγράμματα σπουδών στην ΕΕ για νέους ανθρώπους από την περιοχή, καθώς επίσης και την ενίσχυση του διακοινοβουλευτικού διαλόγου ακόμα και πριν από την ένταξη των κρατών αυτών στην ΕΕ.

Πιστεύουμε ότι η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης μπορεί να συνεχιστεί σε επίπεδο πολιτών όταν επιβραδύνεται σε θεσμικό επίπεδο. Πιστεύω επίσης ότι, βλέποντας τα πράγματα από αυτή την προοπτική, μπορούμε να αφήσουμε την ανησυχία μας για τη σταθερότητα της περιοχής να συνεχίσει να μεταφέρεται με άλλους πρακτικούς τρόπους εκτός από τη ρητορική, ή από ιστορικής άποψης.

  Csaba Sándor Tabajdi (PSE), γραπτώς. – (HU) Η πολιτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το καλύτερο διαθέσιμο όργανο για τη διατήρηση της σταθερότητας και την επικράτηση της ειρήνης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να υποδεχτούμε την Κροατία το 2011 κατά τη διάρκεια της ουγγρικής Προεδρίας, αλλά αυτό εξαρτάται από την τελική συμφωνία της Κροατίας με τη Σλοβενία όσον αφορά την έναρξη διμερών συνομιλιών με διεθνή διαμεσολάβηση σχετικά με τη διαίρεση του κόλπου Piran. Ο σκοπός των συνομιλιών σχετικά με τον κόλπο Piran είναι η επίλυση του τρέχοντος συνοριακού ζητήματος μεταξύ των δύο χωρών, χωρίς την οποία η Κροατία δεν θα μπορέσει ασφαλώς να γίνει μέλος της Κοινότητας. Ένας επιπλέον όρος είναι επίσης η Κροατία να συνεργαστεί πλήρως με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη για την αναζήτηση και έκδοση των εγκληματιών πολέμου.

(1) Βλ. Συνοπτικά Πρακτικά.