Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Πέμπτη 23 Απριλίου 2009 - Στρασβούργο

23. Διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου, ιδίως βάσει της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, στο πλαίσιο των αντιτρομοκρατικών ενεργειών, της εφαρμογής του νόμου, του ελέγχου της μετανάστευσης, των τελωνειακών υπηρεσιών και των ελέγχων στα σύνορα (συζήτηση)

  Πρόεδρος. - Η ημερήσια διάταξη προβλέπει την έκθεση (A6-0222/2009) της κ. Ludford, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με το πρόβλημα της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου, ιδίως βάσει της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, στο πλαίσιο των αντιτρομοκρατικών ενεργειών, της εφαρμογής του νόμου, του ελέγχου της μετανάστευσης, των τελωνειακών υπηρεσιών και των ελέγχων στα σύνορα [2008/2020(INI)].

  Sarah Ludford, εισηγήτρια. − Κυρία Πρόεδρε, κατά την περασμένη δεκαετία, νόμοι και πρακτικές εισήχθησαν για τη διευκόλυνση της φύλαξης και ανταλλαγής τεράστιων όγκων προσωπικών δεδομένων. Επί του παρόντος, η ΕΕ προτείνει ορισμένα μέτρα που διευκολύνουν τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου, μία τεχνική συγκέντρωσης δεδομένων από διάφορες πηγές προκειμένου να δημιουργηθεί ένα είδος μοντέλου με βάση το οποίο εντοπίζονται εκείνοι οι άνθρωποι των οποίων τα χαρακτηριστικά, η συμπεριφορά ή οι διασυνδέσεις φαίνονται ύποπτες και χρήζουν περαιτέρω ελέγχου ως πιθανοί ένοχοι εγκλημάτων ή τρομοκρατίας.

Υπήρξε επίσης κινητοποίηση στην αστυνόμευση προς μια προγνωστική και προληπτική προσέγγιση, η οποία, όχι χωρίς αξία σε ορισμένες περιστάσεις, μπορεί να οδηγήσει σε κατασταλτικά μέτρα κατά αθώων ανθρώπων βάσει στερεοτύπων, συχνά βάσει της φυλετικής καταγωγής ή της θρησκείας.

Ο λόγος που ανησυχώ για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου και την εξόρυξη δεδομένων είναι γιατί το σημείο εκκίνησής τους είναι ο γενικός κανόνας ότι οι αποφάσεις εφαρμογής του νόμου πρέπει να βασίζονται στην προσωπική συμπεριφορά ενός ατόμου. Υπάρχει ο κίνδυνος ότι ένα αθώο άτομο μπορεί να υποβληθεί σε αυθαίρετα σταματήματα, ανακρίσεις ή διακοπή ταξιδιού. Στη συνέχεια, αν καταχωρηθεί ως πρόσωπο ενδιαφέροντος μπορούν να ακολουθήσουν περιορισμοί, όπως για παράδειγμα άρνηση θεωρήσεων και εισόδου, απαγορεύσεις στην απασχόληση ή ακόμη σύλληψη και κράτηση.

Σε έναν κόσμο αυξανόμενης ανταλλαγής δεδομένων, ο εντοπισμός κάποιου ως ατόμου ασφάλειας ή ενδιαφέροντος αστυνόμευσης, αν δεν διορθωθεί, μπορεί να έχει μόνο ενοχλητικές ή ακριβές αλλά πάντως τρομερές συνέπειες. Αρκεί κανείς να θυμηθεί ότι ο Καναδός, θύμα βασανιστηρίων, Maher Arrar – στη φοβερή εμπειρία του οποίου βασίστηκε η ταινία ‘Έκδοση κρατουμένου’ – πιάστηκε λόγω της διαμόρφωσης γενικής εικόνας βάσει ανθρώπων που τύχαινε να γνωρίζει ο αδελφός του. Χωρίς ο ίδιος να έχει κάνει κάτι που δικαιολογεί κάποια υποψία, πέρασε παρ’ όλα αυτά επτά μήνες σε φυλακή βασανιστηρίων στη Συρία.

Η έκθεση που σας παρουσιάζω επωφελήθηκε σημαντικά από τις πληροφορίες των σκιωδών εισηγητών, τους οποίους ευχαριστώ θερμά. Σκιαγραφεί πρότυπα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία δεδομένων και την αποφυγή των διακρίσεων σε μια απόπειρα να υποστηρίξει δύο βασικές αρχές που πρέπει να τηρούνται σε κάθε άσκηση διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου: ότι οι κατασταλτικές συνέπειες πρέπει να βασίζονται στην ατομική συμπεριφορά και ότι η αρχή της ισότητας ενώπιον του νόμου πρέπει να τηρείται.

Δεν εγείρουν νομικές ενστάσεις όλες οι περιπτώσεις διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου. Είμαστε όλοι εξοικειωμένοι με τα θρίλερ στα οποία καλείται ο ψυχολόγος για να καταρτίσει ένα εγκληματικό προφίλ του υπόπτου για φόνο. Και αν ένας μάρτυρας δώσει μια σαφή περιγραφή, ένα προφίλ – ενός ληστή τράπεζας, για παράδειγμα: λευκός, άντρας και 30 ετών – θα ήταν ανοησία να συλληφθεί κάποιος που ήταν Ασιάτης, γυναίκα και περίπου 50 ετών.

Ο εμφανέστερος κίνδυνος διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου είναι βάσει της εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής. Αν χρησιμοποιηθεί από αξιωματούχους της αστυνομίας ως η μόνη βάση για να αποφασίσουν ποιον θα σταματήσουν, θα ψάξουν ή θα συλλάβουν, τότε πρόκειται για τεμπέλικα, παραπλανητικά στερεότυπα, που οδηγούν σε παράνομες διακρίσεις κατά των μειονοτήτων.

Υπάρχει μεγάλη ανησυχία για τη θυματοποίηση των Ρόμα με αυτό τον τρόπο. Στην πόλη μου, το Λονδίνο, ο αντίκτυπος των μαύρων νέων ανδρών οδήγησε σε σκληρότερες κατευθυντήριες οδηγίες και εγγυήσεις – καμία εκ των οποίων, πρέπει να τονιστεί, δεν θα πρέπει να εμποδίζει τη διερεύνηση εγκλήματος βάσει εμπιστευτικών πληροφοριών.

Εκτός από τις ανησυχίες σχετικά με τη νομιμότητα, αμφισβητώ έντονα την αποτελεσματικότητα της διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου. Η επιμονή αναζήτησης υπόπτων με βάση την εμφάνιση ή τη συμπεριφορά μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από την έρευνα γι’ αυτούς που είναι πραγματικά επικίνδυνοι. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος οι πραγματικοί εγκληματίες να προσαρμοστούν στο προφίλ χρησιμοποιώντας ανθρώπους που μοιάζουν αθώοι ως εμπόρους ναρκωτικών ή βομβιστές αυτοκτονίας ή αλλάζοντας δρομολόγια μακριά από αυτά που παρακολουθούνται.

Οι προσπάθειες αντιτρομοκρατικής δράσης επικεντρώνονται στους Ασιάτες, ιδιαίτερα αυτούς που είναι πακιστανικής καταγωγής. Τριάντα δύο τοις εκατό των Βρετανών μουσουλμάνων αναφέρουν ότι έχουν υποβληθεί σε διακρίσεις στα αεροδρόμια. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αλλοτρίωσης αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι μπορεί να καταλήξουν να μη συνεργάζονται με την αστυνομία, παρακωλύοντας σε τελική ανάλυση την ασφάλεια.

Η παρούσα έκθεση επομένως ζητά τη συμμόρφωση της ευρωπαϊκής ή εθνικής νομοθεσίας για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου με το υπάρχον ευρωπαϊκό δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες. Αν είναι δυνατό, όλες οι εγγυήσεις για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου θα πρέπει να συγκεντρωθούν σε μια ενιαία νομοθετική πράξη.

Εκτός από τη νομική αξιολόγηση, περαιτέρω μελέτες θα πρέπει να διεξαχθούν για την αναλογικότητα και την αποτελεσματικότητα της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου. Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων, στις αντίστοιχες ικανότητές τους, θα πρέπει να παίξουν βασικό ρόλο σε αυτές τις μελέτες.

Τέλος, αν η διαμόρφωση γενικής εικόνας προσώπου πρόκειται να χρησιμοποιηθεί νόμιμα και δίκαια ως μέσο που συμβάλλει στη διατήρηση της ασφάλειας, πρέπει να θεσπιστεί ένα συνεπές και δίκαιο νομικό πλαίσιο.

  László Kovács, Μέλος της Επιτροπής. − Κυρία Πρόεδρε, εξ ονόματος της Επιτροπής θα ήθελα να χαιρετίσω αυτή την πρωτοβουλία του Κοινοβουλίου να φέρει το ζήτημα της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου, ιδίως βάσει της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, στο πλαίσιο των αντιτρομοκρατικών ενεργειών, της εφαρμογής του νόμου, του ελέγχου της μετανάστευσης, των τελωνειακών υπηρεσιών και των ελέγχων στα σύνορα, στο επίκεντρο της προσοχής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η έκθεση Ludford αντιπροσωπεύει μια πολύ καλή πλατφόρμα που συμβάλλει περαιτέρω στο ζήτημα αυτό εγκαινιάζοντας μια ευρεία συζήτηση και προτείνοντας τρόπους αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος. Θέλω να υπογραμμίσω ότι η ήδη υπάρχουσα νομοθεσία για την προστασία δεδομένων διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας των προσωπικών δεδομένων – συμπεριλαμβανομένων των ευαίσθητων δεδομένων όπως οι πληροφορίες για τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή – και εφαρμόζεται ανεξάρτητα από την τεχνολογία που χρησιμοποιείται. Επομένως, είναι προφανές ότι οι γενικές αρχές προστασίας δεδομένων ισχύουν και για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου ως έναν επιπλέον τρόπο επεξεργασίας δεδομένων.

Η Επιτροπή πιστεύει ότι η αδικαιολόγητη ή περιττή εθνοτική διαμόρφωση γενικής εικόνας προσώπου είναι άδικη και απαγορευμένη πρακτική, ακόμη και όταν αυτό γίνεται στα πλαίσια εφαρμογής του νόμου ή σε σχέση με τον έλεγχο της μετανάστευσης, των τελωνειακών υπηρεσιών και των ελέγχων στα σύνορα, και αντίκειται στις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με σημαντικά όργανα που έχει προτείνει η Επιτροπή – όπως ο κώδικας συνόρων του Σένγκεν, το ευρωπαϊκό σύστημα δακτυλοσκόπησης (Eurodac), το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS), το Σύστημα Πληροφοριών για τις θεωρήσεις (VIS) – η χρήση αδικαιολόγητων τεχνικών διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου δεν επιτρέπεται. Για παράδειγμα, όσον αφορά τους ελέγχους στα σύνορα, οι διατάξεις του Άρθρου 6 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν απαιτούν οι συνοριακοί φύλακες να εκτελούν τους ελέγχους χωρίς διακρίσεις κατά των ταξιδιωτών με βάση τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις.

Θα ήθελα επίσης να αναφέρω τις δραστηριότητες του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στο πεδίο αυτό. Ο Οργανισμός πρόκειται να παρουσιάσει ένα εγχειρίδιο καλών πρακτικών για την καταπολέμηση και την πρόληψη της εθνοτικής διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου. Η Επιτροπή υποστηρίζει την εισαγωγή στο πρόγραμμα εργασίας 2010 του οργανισμού της κοινής κατάρτισης με το FRONTEX, όπου το εν λόγω εγχειρίδιο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Η Επιτροπή υποστηρίζει επίσης την εισαγωγή στο πρόγραμμα εργασίας 2010 του οργανισμού ενός προγράμματος για την εφαρμογή του Άρθρου 6 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν με στόχο τη συλλογή δεδομένων.

Τέλος, η Επιτροπή χαιρετίζει την έρευνα για τις μειονότητες και τις διακρίσεις που παρουσιάστηκε χθες. Οι ενότητες για την εφαρμογή του νόμου και τους ελέγχους στα σύνορα μας παρέχουν περαιτέρω και πρόσφατα δεδομένα σχετικά με εμπειρίες εθνοτικής διαμόρφωσης γενικής εικόνας προσώπου. Η Επιτροπή θα μελετήσει φυσικά προσεκτικά τα αποτελέσματα της Έρευνας για τις Μειονότητες και τις Διακρίσεις, τα οποία θα δημοσιευτούν κεφάλαιο προς κεφάλαιο κατά τη διάρκεια του έτους. Όμως μπορούμε ήδη να συμπεράνουμε ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία είναι φαινόμενα που εξακολουθούν να υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι επηρεάζουν τις ζωές των μελών των εθνοτικών μειονοτήτων.

Η Επιτροπή συμφωνεί με το σχέδιο έκθεσης ότι η επεξεργασία δεδομένων για στατιστικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό πρακτικών έμμεσων διακρίσεων ή αδικαιολόγητης εφαρμογής του νόμου. Ωστόσο, αυτή η άποψη πρέπει να αξιολογηθεί κατάλληλα. Επομένως, η Επιτροπή εξετάζει την ευκαιρία να ζητήσει από την Ομάδα Εργασίας Προστασίας Δεδομένων του Άρθρου 29 να καταρτίσει μια γνωμοδότηση σχετικά με την επεξεργασία δεδομένων για στατιστικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής.

Η Επιτροπή παρακολουθεί επίσης στενά τις δραστηριότητες του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με το σχέδιο Σύστασης για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου. Η Επιτροπή πρόκειται να ζητήσει από το Συμβούλιο εντολή που θα την εξουσιοδοτήσει να διαπραγματευτεί αυτό το σχέδιο σύστασης.

Όσον αφορά την ανάγκη για ένα νομικό πλαίσιο για τον ορισμό της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου, η Επιτροπή πιστεύει ότι η σχετική νομοθεσία της ΕΕ για τη διαχείριση των συνόρων και την προστασία δεδομένων είναι επαρκής για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Απαιτεί οποιαδήποτε δραστηριότητα επεξεργασίας να έχει συγκεκριμένη, αναγνωρισμένη νομική βάση και να σέβεται ιδιαιτέρως τις αρχές της αναγκαιότητας, αναλογικότητας, οριοθετημένου σκοπού και ακρίβειας. Υπόκειται στον έλεγχο ανεξάρτητων δημόσιων αρχών. Επί του παρόντος το πλαίσιο περιλαμβάνει επίσης αυστηρούς κανόνες σχετικά με την επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ή αυτοματοποιημένων αποφάσεων. Όλες αυτές οι αρχές ισχύουν επίσης και για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου ως τρόπο πραγματοποίησης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.

Η Επιτροπή δεσμεύεται – και εγώ προσωπικά δεσμεύομαι – να καταπολεμήσει το ρατσισμό και την ξενοφοβία στο μέτρο των εξουσιών που της απονέμονται από τις Συνθήκες, και αυτό περιλαμβάνει περιπτώσεις που προέρχονται από δημόσιες αρχές. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να ενισχύσει την πολιτική μας για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στα πλαίσια της Στοκχόλμης, πράγμα που θα πρέπει να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του ζητήματος της εθνοτικής διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου.

Για άλλη μια φορά, εξ ονόματος της Επιτροπής, χαιρετίζω θερμά το σχέδιο έκθεσης και ανυπομονώ για την υιοθέτησή του αύριο στην Ολομέλεια.

  Claude Moraes, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – Κυρία Πρόεδρε, ως Σοσιαλιστές στηρίζουμε πλήρως την έκθεση αυτή και συμβάλαμε σ’ αυτό γιατί πιστεύουμε ότι είναι η πρώτη φορά σε αυτό το Κοινοβούλιο που η πολιτική, νομική και ηθική συζήτηση γύρω από το θέμα της εθνοτικής διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου και των επιπτώσεών στους πολίτες θίχτηκε σωστά.

Πιστεύουμε ότι η προγνωστική διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου και η εξόρυξη δεδομένων είναι ζητήματα που παρέμειναν ανεξέταστα για πολύ καιρό και χαιρετίζω θερμά τη θετική προσέγγιση της Επιτροπής τόσο για την αναγνώριση του ζητήματος αυτού όσο και για την κατανόηση των πιθανών έμμεσων διακρίσεων που μπορεί να προκαλέσει η εθνοτική διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου.

Οι Σοσιαλιστές ελπίζουν ότι αν η έκθεση αυτή υιοθετηθεί αύριο και μετά την προσεχή σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου θα υπάρχει επαρκής πολιτική ώθηση για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος σε υψηλότερα επίπεδα. Γιατί; Όσον αφορά την εκλογική περιφέρεια του Λονδίνου και εμένα προσωπικά, μπορώ να πω ότι γνωρίζω τι σημαίνει διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου. Σημαίνει να σε σταματάνε και να σε ψάχνουν τακτικά λόγω της εμφάνισής σου και όχι να σε σταματάνε και να σε ψάχνουν επειδή υπάρχει σωστές εμπιστευτικές πληροφορίες, σωστή αστυνόμευση, με σωστές διαδικασίες που εφαρμόζονται.

Αυτό το είδος διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου είναι χάσιμο πόρων. Δεν πιάνει τους τρομοκράτες, δεν πιάνει τους εγκληματίες. Αυτό που κάνει είναι να στοχεύει έμμεσα ή άμεσα αυτούς που είναι ευάλωτοι, που έχουν μια εθνοτική καταγωγή η οποία είναι απλά η λάθος εθνοτική καταγωγή

Αυτό μπορεί να οδηγήσει – και νομίζω οι άνθρωποι θα πρέπει να το καταλάβουν αυτό – στην αφαίρεση των ερευνών και άλλων καταχρήσεων που είδαμε. Η έκθεση αυτή είναι ένα σημαντικό βήμα προόδου στην προστασία των ανθρώπων ενάντια σε κάτι το οποίο είχε παραμείνει ανεξέταστο μέχρι στιγμής, αλλά χαίρομαι που η Sarah Ludford το έθιξε τώρα στο Κοινοβούλιο και θα στηρίξουμε πλήρως την έκθεση αυτή αύριο.

  Carl Schlyter, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Sarah Ludford για την έκθεσή της. Η Kathalijne Buitenweg δεν μπορεί να είναι παρούσα, αλλά θα εκπροσωπήσω τις απόψεις της.

Πρέπει να ξεκινήσω θέτοντας το ερώτημα: τι σημαίνει τρομοκράτης; Τι είδους συναισθήματα δημιουργούν οι τρομοκράτες; Δημιουργούν ανασφάλεια. Οι τρομοκράτες καθιστούν επίσης τους πάντες ευάλωτους και τους εμποδίζουν να συνεχίσουν τη ζωή τους όπως θέλουν.

Μετά εξετάζει κανείς τη νομοθεσία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας με τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου και βλέπει ότι δημιουργεί ανασφάλεια και προβλήματα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Δεν μπορεί κανείς να καταπολεμήσει την τρομοκρατία με νόμους κατά της τρομοκρατίας που δημιουργούν τα ίδια συναισθήματα ανασφάλειας.

Νομίζω ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει υπάρξει σαφές επ’ αυτού, λέγοντας ότι πρέπει να καταργηθεί. Βλέπουμε ότι δεν είναι ούτε αποτελεσματική ούτε νόμιμη. Το Κέντρο Carter στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε την αναποτελεσματικότητά της. Το Γερμανικό πρόγραμμα επιθεώρησης μουσουλμάνων ηλικίας 18-40 στη Γερμανία δεν υπήρξε αποτελεσματικό. Δεν λειτουργεί και ελπίζω πραγματικά ότι μπορούμε να αφαιρέσουμε τις τελευταίες εξαιρέσεις που επιτρέπουν στα αεροδρόμια και λιμάνια και ούτω καθεξής να χρησιμοποιούν αυτές τις αναποτελεσματικές μεθόδους που κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν άσχημα.

Και πώς μπορεί κανείς να πει ότι θα υπάρχει υψηλό επίπεδο προστασίας όταν οι άνθρωποι αφήνουν στα καφέ CD που περιέχουν δεδομένα 20 εκατομμυρίων ανθρώπων και όταν γνωρίζουμε πόσο εύκολη είναι η πειρατεία στους υπολογιστές; Το έκανα κι εγώ όταν ήμουν παιδί.

Πιστεύω λοιπόν ότι η έκθεση αυτή είναι σημαντική. Το Συμβούλιο πρέπει να προσαρμόσει τη λογική του και να διαθέσει τους πόρους αποτελεσματικά, στοχεύοντας σε συγκεκριμένα άτομα και επικεντρώνοντας το χρόνο σε αυτά αντί να πραγματοποιεί εθνοτικές καταχωρήσεις, κάτι που συνιστά πλήρη παραβίαση των προτύπων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

  Emine Bozkurt (PSE). – (NL) Πρώτα από όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Baroness Ludford για την κομψή αυτή έκθεση. Η έκθεση θα έπρεπε να ήταν ακόμα πιο ισχυρή, αλλά αντιπροσωπεύει πρόοδο στη συζήτηση επ’ αυτού του θέματος.

Μερικές φορές η «διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου» μπορεί να είναι απαραίτητη, αλλά τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να είναι ξεκάθαρα οριοθετημένες και να προστατεύονται από καταχρήσεις. Οι δυνατότητες αποθήκευσης, ανταλλαγής και ερμηνείας πληροφοριών τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί γρηγορότερα από τα απαραίτητα όρια που οι δημοκρατίες ορίζουν στο πλαίσιο αυτό. Οι υπηρεσίες ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών δεν απέκτησαν καλύτερες ή πιο αξιόπιστες πληροφορίες ως αποτέλεσμα της εξόρυξης δεδομένων και της έρευνας με βάση τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου, αλλά αντί γι’ αυτό περισσότερο φόρτο εργασίας. Ένας πράκτορας ασφάλειας έκανε την εύστοχη σύγκριση με το να προσπαθεί κανείς να γεμίσει ένα ποτήρι νερό με μια μάνικα, με άλλα λόγια, ιδιαίτερα αναποτελεσματικό.

Φυσικά, η διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου βάσει εθνοτικής καταγωγής χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια, αν και γενικά την αποκαλούμε με άλλο όνομα. Ακόμα κι εγώ, που έχω ύψος μόλις 1,60, και επομένως μάλλον όχι και το πιο απειλητικό παρουσιαστικό, έχω υποβληθεί τακτικά σε ελέγχους στα τελωνεία. Ένας ασήμαντος προσωπικός εκνευρισμός, αλλά πολλοί άνθρωποι που συμμορφώνονται ευσυνείδητα με το νόμο βιώνουν αυτή την ενόχληση όχι τακτικά, αλλά συστηματικά. Το μήνυμα που λαμβάνουν αυτοί οι άνθρωποι από την κοινωνία μας είναι ότι είναι πάντα ύποπτοι, λιγότερο αξιόλογοι και ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι. Δεν πρόκειται να πιάσουμε πραγματικούς εγκληματίες, που προέρχονται από όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, με αυτή τη μέθοδο.

  László Kovács, Μέλος της Επιτροπής. − Κυρία Πρόεδρε, οι παρεμβάσεις των διαφόρων Βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καταδεικνύουν τη σημασία του ζητήματος της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς και την προσοχή που δίνεται σε αυτό από το Κοινοβούλιο.

Η έκθεση δίνει μια εξαιρετική εικόνα των ζητημάτων που θίχτηκαν με τη χρήση των τεχνικών διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου, ιδιαιτέρως όταν βασίζονται στην εθνοτική ή φυλετική καταγωγή, την εθνικότητα ή τη θρησκεία στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου, του ελέγχου της μετανάστευσης, των τελωνειακών υπηρεσιών και των ελέγχων στα σύνορα.

Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά – και θα συνεχίσει να παρακολουθεί – τα προβλήματα που θέτει η χρήση της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου γενικά και ειδικότερα στους τομείς που αναφέρονται ρητά στην έκθεση.

Η Επιτροπή εγκαινιάζει επί του παρόντος μια διαβούλευση σχετικά με τις προκλήσεις που θέτουν οι νέες τεχνολογίες στην προστασία δεδομένων. Τα αποτελέσματά της θα πρέπει να τροφοδοτήσουν τη σκέψη της Επιτροπής και να την κατευθύνουν κατά την αντιμετώπιση των προβλημάτων που μπορεί να θέσει η διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου στους τομείς στης δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας.

Τα πρόσφατα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων σχετικά με τις μειονότητες και τις διακρίσεις στην ΕΕ, για τα οποία η Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της χθες, δείχνουν ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία είναι επίμονα φαινόμενα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι επηρεάζουν τις ζωές των μειονοτήτων μας.

Η Επιτροπή πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας προκειμένου να αποφασίσει πώς θα προχωρήσει. Για άλλη μια φορά, χαιρετίζω θερμά το σχέδιο έκθεσης και ανυπομονώ για την υιοθέτησή του αύριο στην Ολομέλεια.

  Sarah Ludford, εισηγήτρια. − Κυρία Πρόεδρε, εκφράζω την ικανοποίησή μου για τη θετική αντίδραση του κυρίου Επιτρόπου. Νομίζω ότι κάποια από τα πράγματα για τα οποία μίλησε θα είναι εξαιρετικά χρήσιμα – ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η καθοδήγηση στην εθνοτική διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου, η συνεργασία της Επιτροπής με το Συμβούλιο της Ευρώπης για τη σύστασή του και η πρόταση να ζητηθεί καθοδήγηση από την Ομάδα Εργασίας του Άρθρου 29.

Θα ήθελα να ωθήσω την Επιτροπή λίγο περισσότερο, ωστόσο, να επικεντρωθεί στα συγκεκριμένα προβλήματα της διαμόρφωσης της γενικής εικόνας προσώπου. Εξάλλου έχουμε μια σύσταση υπό συζήτηση για τη διαμόρφωση της γενικής εικόνας προσώπου στο πλαίσιο των δεδομένων από τις καταστάσεις με τα ονόματα των επιβατών (PNR), υπάρχουν λοιπόν ειδικά προβλήματα.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τη μικρή αλλά ξεχωριστή ομάδα συναδέλφων που συνέβαλαν στη συζήτηση. Νομίζω ότι δύο πράγματα έγιναν εξαιρετικά εμφανή: πρώτα από όλα, το γεγονός ότι τα καλούμενα μέτρα «ασφάλειας» μπορούν να δημιουργήσουν ανασφάλεια και, δεύτερον, ότι μπορεί να είναι απώλεια πόρων αντί για στοχοθέτηση. Επομένως, αυτό για το οποίο μιλάμε εδώ είναι η αποτελεσματικότητα καθώς και οι πολιτικές ελευθερίες.

  Πρόεδρος. - Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο, Παρασκευή 24 Απριλίου 2009, στις 12 το μεσημέρι.