Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Παρασκευή 24 Απριλίου 2009 - Στρασβούργο

5.1. Τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν

  Πρόεδρος. − Το επόμενο σημείο είναι η συζήτηση επί των έξι προτάσεων ψηφίσματος σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν⁽¹⁾.

  Ana Maria Gomes, συντάκτρια. − Κύριε Πρόεδρε, η ισότητα των φύλων αποτελεί παγκοσμίως κριτήριο καλής διακυβέρνησης, πολλώ δε μάλλον στο Αφγανιστάν, μετά τις δεκαετίες δοκιμασιών που υπέστησαν οι γυναίκες στη χώρα αυτή. Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ειρήνη και ανασυγκρότηση στο Αφγανιστάν χωρίς να δοθεί προτεραιότητα στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών.

Το σιιτικό οικογενειακό δίκαιο επιτρέπει το συζυγικό βιασµό, το γάμο μεταξύ παιδιών και απαγορεύει στις γυναίκες να βγουν από τα σπίτια τους χωρίς την έγκριση των συζύγων τους. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια των γυναικών δεν μπορούν να πέσουν θύματα προεκλογικών διαπραγματεύσεων με ισλαμιστές φονταμενταλιστές. Η διεθνής κοινότητα που βρίσκεται στο Αφγανιστάν οφείλει να ασκήσει πολλή περισσότερη πίεση στον Πρόεδρο Karzai και τις αφγανικές αρχές για τη θέσπιση νόμων που θα προβλέπουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και πολιτικών για την εφαρμογή των δικαιωμάτων αυτών και του σεβασμού της αξιοπρέπειας.

Όπως και το σιιτικό οικογενειακό δίκαιο, έτσι και η καθυστέρηση εφαρμογής της αφγανικής νομοθεσίας για τα μέσα ενημέρωσης, η οποία έχει εγκριθεί εδώ και μήνες από το αφγανικό Κοινοβούλιο με πλειοψηφία δύο τρίτων, αποτελεί εργαλείο στα χέρια του Προέδρου Karzai προκειμένου να συνεχίσει να ελέγχει τα κρατικά μέσα, ζωτικά όπλα της προπαγάνδας ενόψει των προεδρικών εκλογών.

Η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να επιτρέψει τη συνέχιση αυτής της κατάστασης. Ο νόμος αυτός είναι θεμελιώδης για την διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης και του τύπου στο Αφγανιστάν. Χωρίς αυτόν, ό,τι και αν κάνουμε στο Αφγανιστάν αποβαίνει μάταιο. Πρέπει να ληφθεί δράση σχετικά με τους δύο αυτούς νόμους και η διεθνής κοινότητα πρέπει να επιβεβαιώσει ότι οι αφγανικές αρχές συμμορφώνονται προς τις δεσμεύσεις και τους λόγους τους, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικότερα, τα δικαιώματα των γυναικών.

  Nickolay Mladenov, συντάκτης. − Κύριε Πρόεδρε, η διεθνής κοινότητα στέκεται με φρίκη απέναντι στις πληροφορίες που φθάνουν στα αυτιά της σχετικά με το αφγανικό σχέδιο νόμου για το καθεστώς των σιιτών γυναικών. Είναι αποκρουστικό να βλέπουμε ότι, στην αρχή του 21ου αιώνα, μια χώρα η οποία επιθυμεί να καταστεί δημοκρατία και να συμμορφώνεται προς τις διεθνείς της δεσμεύσεις, διαθέτει νόμους που περιορίζουν τα δικαιώματα των γυναικών.

Ωστόσο, πιστεύω ότι στη συζήτησή μας και γενικότερα σε ό,τι αφορά το Αφγανιστάν, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί κατά την προσέγγισή μας, διότι το Αφγανιστάν είναι μια χώρα η οποία έχει εξέλθει από μια βίαιη, καταπιεστική, θρησκευτική δικτατορία, έχει υπομείνει δεκαετίας εμφύλιου πολέμου και αποτελείται από μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι έχουν πληγωθεί και καταστραφεί περισσότερο από τα κτήρια.

Τα μηνύματα που στέλνουμε πρέπει να είναι συνεκτικά και πολύ προσεκτικά στη διατύπωσή τους. Πρέπει να καλέσουμε τις αφγανικές αρχές να εξετάσουν το νόμο, να τον αναθεωρήσουν και να διασφαλίσουν ότι συμφωνεί πλήρως με τις διεθνείς δεσμεύσεις και το σύνταγμα της χώρας.

Η Ευρώπη δεν εκμεταλλεύεται το ζήτημα ως μια εκλογική ευκαιρία αλλά ως κάτι το οποίο μπορούμε να μεταφέρουμε στους συναδέλφους και φίλους στο Αφγανιστάν ώστε να βεβαιωθούμε ότι μπορούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τις οποίες με τη θέλησή τους ανέλαβαν.

Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να βοηθήσουμε τον Πρόεδρο Karzai και την κυβέρνηση του Αφγανιστάν να αναθεωρήσουν το νόμο αυτό και να διασφαλίσουν ότι αυτός συμφωνεί με τις διεθνείς δεσμεύσεις και το σύνταγμα. Αποτελεί μέρος του διαλόγου μας και είμαστε απόλυτοι στο ότι δεν πρέπει να υιοθετούνται μέτρα τα οποία περιορίζουν τα δικαιώματα των γυναικών.

Συμφωνώ απόλυτα με τα όσα μόλις είπε η Ana Maria Gomes. Ας είμαστε, ωστόσο, προσεκτικοί διότι, όταν έχουμε να κάνουμε με μια τόσο τραυματισμένη κοινωνία, αυτό που έχει περισσότερη σημασία δεν είναι το πως τα μηνύματα μας γίνονται αντιληπτά εδώ αλλά εκεί. Ας παραμείνουμε συνεπείς ως προς αυτό και ας καλέσουμε την Επιτροπή και το Συμβούλιο να περάσουν το μήνυμα αυτό μέσω κάθε προγράμματος παροχής βοήθειας προς την κυβέρνηση και τις αρχές του Αφγανιστάν.

  Hélène Flautre, συντάκτρια. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, η τελική δήλωση της Αναθεωρητικής Διάσκεψης Durban II, στην οποία συμμετέχει Αφγανιστάν, ολοκληρώθηκε σήμερα διακηρύσσοντας την απόλυτη ανάγκη ποινικοποίησης με νόμο κάθε μορφής βίας απέναντι στις γυναίκες και την καταδίκη κάθε δικαστικού συστήματος βασισμένου στις διακρίσεις, περιλαμβανομένων των θρησκευτικών διακρίσεων.

Παράλληλα, το Αφγανιστάν προωθεί νομοθεσία η οποία εφαρμόζεται αποκλειστικά στον σιιτικό πληθυσμό και προβλέπει σαφείς διακρίσεις κατά των γυναικών όσον αφορά το γάμο, το διαζύγιο, την κηδεμονία παιδιών, το δικαίωμα κληρονομιάς και πρόσβασης στην εκπαίδευση.

Πρόκειται για κάτι εντελώς σχιζοφρενικό. Το Αφγανιστάν δεν μπορεί να απορρίπτει στην Καμπούλ τα όσα υπογράφει στη Γενεύη. Συμμετέχοντας στη διάσκεψη Durban II, το Αφγανιστάν δηλώνει την απόλυτη δέσμευσή του στην εξάλειψη των διακρίσεων. Για να διασώσει την αξιοπιστία του, πρέπει να αναλάβει δράση άμεσα.

Απορρίπτοντας το νόμο αυτό, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και ο Πρόεδρος θα δείξουν τη βούλησή τους να δεσμεύσουν τη χώρα τους στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο αφγανικό σύνταγμα και στις διεθνείς συνθήκες τις οποίες έχει συνομολογήσει το Αφγανιστάν. Οι αρχές έχουν καθήκον να μην υποκύψουν με κανέναν τρόπο στον εξτρεμισμό και να μην υποχωρήσουν. Τελικά, αυτό που αποφασίζεται μέσω του εν λόγω νομοσχεδίου είναι το μέλλον μιας κοινωνίας και η αφγανική κοινωνία έχει ήδη δηλώσει την επιθυμία της να μην παραμείνει εκτός του διαλόγου αυτού.

Οι γυναίκες μάχονται και αξίζουν όλη τη στήριξη και προστασία της πατρίδας τους. Έγκειται στις αρχές να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και να επιδείξουν την ικανότητά τους να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους. Οι ευρωπαϊκές επιτόπιες πολιτικές δυνάμεις πρέπει να τις βοηθήσουν στο φιλόδοξο έργο ανοικοδόμησης και να δείξουν το παράδειγμα.

Ας μην ξεχνούμε ότι οι πράξεις βίας που διαπράττονται από τους στρατούς μας και το γεγονός ότι ο πόλεμος βυθίζει στην φτώχια το Αφγανιστάν, απλώς τροφοδοτούν τις γραμμές των εξτρεμιστών.

  Erik Meijer, συντάκτης. − (NL) Κύριε Πρόεδρε, δύο είναι τα επιχειρήματα που προβάλλονται για να δικαιολογήσουν την ξένη στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν.

Το πρώτο επιχείρημα είναι η αυτοπροστασία του κόσμου εκτός Αφγανιστάν. Από το 2001, οι Ηνωμένες Πολιτείες ζουν με το φόβο νέων καταστροφών σε περίπτωση που η al-Qaeda χρησιμοποιήσει την επικράτεια του Αφγανιστάν για την προετοιμασία νέων επιθέσεων. Πρόκειται επομένως για το ίδιο συμφέρον άλλων κρατών. Ο στόχος αυτός έχει σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί.

Από την άλλη όμως, το δεύτερο επιχείρημα έχει να κάνει με τη θέση του λαού του Αφγανιστάν. Σκοπός ήταν η απελευθέρωσή του από την καταπίεση και την υπανάπτυξη. Το επιχείρημα καλύπτει πτυχές όπως η ελευθερία του τύπου, τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων, τις ατομικές ελευθερίες και, ιδίως, την προστασία των ίσων δικαιωμάτων για τις γυναίκες. Για χρόνια, τα νέα του διεθνούς τύπου που αφορούσαν το Αφγανιστάν κατακλύζονταν από ιστορίες για κορίτσια που ξανάρχιζαν το σχολείο, για τις γυναίκες που δεν ήταν πλέον υποχρεωμένες να φορούν μπούργκα και μπορούσαν να ζουν σαν ισότιμοι πολίτες, ανεξάρτητες από τους συζύγους τους και που συμμετείχαν όλο και περισσότερο στην πολιτική ζωή. Η εισβολή έμοιαζε σαν ένα φεμινιστικό σχέδιο.

Εν τω μεταξύ, τα γεγονότα του Αφγανιστάν φαίνεται σαν να αντικατοπτρίζουν πάνω κάτω αυτά της Τσετσενίας. Και οι δύο χώρες ελέγχονταν από φονταμενταλιστικές ισλαμικές ομάδες τις οποίες, και στις δύο περιπτώσεις, ξένες δυνάμεις επιθυμούσαν να πατάξουν. Και στις δύο περιπτώσεις δημιουργήθηκαν τερατώδεις συμμαχίες, η μία από τους Αμερικανούς και η άλλη από τους Ρώσους. Δηλαδή, σε μια προσπάθεια να ελέγξουν μια συγκεκριμένη ισλαμική φονταμενταλιστική ομάδα, εσύναψαν συμφωνίες με άλλες ισλαμικές, φονταμενταλιστικές ομάδες. Κατάληξη ήταν η επιδίωξη της ελευθερίας, η οποία δικαιολογούσε σε μεγάλο βαθμό την εισβολή, να θυσιαστεί στην πορεία.

Στο Αφγανιστάν, οι γυναίκες παραμερίζονται όλο και περισσότερο προς τη θέση που κατείχαν υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν. Τα κορίτσια δεν πάνε πια σχολείο και οι γυναίκες εξαφανίζονται από την πολιτική σκηνή. Υφίσταται μέχρι και νόμος που προστατεύει το δικαίωμα των ανδρών για σεξουαλική ικανοποίηση χωρίς τη συναίνεση των γυναικών. Αυτό ισοδυναμεί με βιασμό. Παράλληλα, το Κράτος μπορεί να απειλεί τους δημοσιογράφους με θανατική ποινή. Πρόκειται για αδιέξοδο. Η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να στηρίζει την κατάσταση αυτή.

  Marco Cappato, συντάκτης. − (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, τα γεγονότα στο Αφγανιστάν επηρεάζουν πολύ την αξιοπιστία μας απέναντι στη διεθνή κοινότητα. Η Emma Bonino, η επικεφαλής του πολιτικού μου κόμματος, συνελήφθη από τους Ταλιμπάν απλώς και μόνο επειδή βρισκόταν εκεί, με την ιδιότητα του Ευρωπαίου Επιτρόπου, και κρατήθηκε για κάποιες ώρες διότι παρεβρίσκετο εκεί για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών.

Παρά τις διαιρέσεις και τις διαφορετικές απόψεις σχετικά με την ένοπλη παρέμβαση και παρά τις θέσεις που έχουν υποστηριχθεί, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών.

Πριν από έξι χρόνια, εμείς, το Ειρηνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, οργάνωσε μια satyagraha: μια παγκόσμια, ειρηνική δράση υπέρ της συμμετοχής γυναικών στην υπουργική σύνθεση της αφγανικής κυβέρνησης. Σήμερα, αυτό που χρειάζεται είναι μια νέα κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας έτσι ώστε να εξασφαλιστεί όχι μόνο η προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών αλλά και η πλήρης συμμετοχή τους στα υψηλότερα επίπεδα της πολιτικής και θεσμικής ζωής.

Κάθε συνεργασία με την αφγανική κυβέρνηση πρέπει να γίνεται με σύνεση, προσοχή, η οποία επικαλείται, άλλωστε, σε κάθε περίπτωση, αλλά και την μεγαλύτερη δυνατή αποφασιστικότητα, διότι θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι μια Realpolitik απέναντι σε φονταμενταλιστικά κόμματα θα μπορούσε να καταλήξει σε μακρόχρονη ειρήνη στο Αφγανιστάν καθώς και στις δικές μας πόλεις και χώρες.

  Bernd Posselt, εξ ονόματος της ομάδας PPE-DE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, πριν από 30 χρόνια, το φθινόπωρο του 1979, το Σώμα αυτό ενέκρινε το πρώτο επείγον ψήφισμα σχετικά με το Αφγανιστάν. Συντάκτης του ήταν ο Otto von Habsburg, με τον οποίο συνεργαζόμουν εκείνη την περίοδο. Αφορούσε μια προειδοποίηση για επικείμενη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, η οποία τελικά πραγματοποιήθηκε μετά από λίγους μήνες.

Από εκείνη την περίοδο, η χώρα αυτή βιώνει μια τρομερή ιστορία δοκιμασιών. Οφείλουμε, λοιπόν, να αναρωτηθούμε: τί είναι το Αφγανιστάν; Κατ' αρχάς, πρόκειται, σε μεγάλο βαθμό για μια φυλετική κοινωνία, την οποία δεν μπορούμε ξαφνικά να εκσφεντονίσουμε στον 21ο αιώνα. Δεύτερον, είναι μια χώρα η οποία δίνει πολύ μεγάλη σημασία στην ανεξαρτησία της, την οποία υπερασπίστηκε καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες εναντίον του Βρετανικού και Ρωσικού ιμπεριαλισμού. Τρίτον, είναι μια χώρα η οποία υπέφερε πολύ κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και, ως αποτέλεσμα μιας ύποπτης επέμβασης -για να το πω αρκετά ξεκάθαρα- των δυτικών δυνάμεων, βρίσκεται σήμερα να έχει έναν Πρόεδρο τον οποίο μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν τον θεωρεί δικό του.

Είναι μια πολύ δύσκολη και περίπλοκη κατάσταση. Για αποφυγή οποιασδήποτε παρεξήγησης, σας διαβεβαιώνω ότι, όπως γνωρίζει ο κ. Cappato, δεν περιλαμβάνομαι στους αποκαλούμενους «ρεαλιστές πολιτικούς» και δεν αποδέχομαι συμβιβασμούς όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πρέπει να αντιταθούμε στον εν λόγω νόμο και στην καταπίεση των γυναικών χωρίς συμβιβασμούς. Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνει με έναν τρόπο που να εγγυάται επιτυχία και να μην δίνει την εντύπωση προσπάθειας εξωτερικού ελέγχου. Επομένως, πρέπει να βρούμε εταίρους εντός της πολυεθνικής κοινωνίας του Αφγανιστάν και να οικοδομήσουμε σταδιακά μια σύγχρονη κοινωνία.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να στηρίξουμε μια πολιτική προοπτική για το Αφγανιστάν παρά μια αμιγώς στρατιωτική λύση, όπως συνέβαινε έως σήμερα. Επομένως, ο νόμος χρειάζεται να αναθεωρηθεί. Δεν πρέπει να δείξουμε καμία διάθεση συμβιβασμού ως προς αυτό, καθώς πληρώνουμε αρκετά για αυτή τη χώρα όπου διαθέτουμε στρατιωτική παρουσία. Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνει με τη συμμετοχή των Αφγανών, με τρόπο που να σέβεται την αξιοπρέπειά τους και περιλαμβάνοντας, ως ύψιστη προτεραιότητα -είτε το θέλουν ορισμένοι είτε όχι- την αξιοπρέπεια των γυναικών.

  Lissy Gröner, εξ ονόματος της ομάδας PSE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, εν όψει της υπογραφής του σιιτικού οικογενειακού δικαίου, το οποίο επιδεικνύει περιφρόνηση εις βάρος των γυναικών στο Αφγανιστάν, καλώ την Επιτροπή να καταστήσει, για ακόμα μια φορά, τα δικαιώματα των γυναικών κύριο στοιχείο της στρατηγικής της για το Αφγανιστάν.

Το Νοέμβριο του 2002, η Σοσιαλιστική Ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έστειλε αντιπροσωπία στο Αφγανιστάν, με επικεφαλής εμένα, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες δεν είχαν αποκλειστεί από την ανοικοδόμηση της χώρας. Συνομιλήσαμε με τον Πρόεδρο Karzai, πολλούς εκπροσώπους της Κυβέρνησης, οργανώσεις γυναικών και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καθησυχαστήκαμε. Φαινόταν ότι σύντομα θα μπορούσε να επιτευχθεί η αφύπνιση υπέρ της ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας των γυναικών, ακόμη και χωρίς την μπούργκα. Για πρώτη φορά μετά το καθεστώς τον Ταλιμπάν, το σύστημα υγείας, η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η δυνατότητα απόκτησης εισοδήματος άνοιξαν για τις γυναίκες. Το υψηλότερο επίπεδο παιδικής θνησιμότητας στον κόσμο επίσης έδειχνε σημάδια βελτίωσης. Χάρη στην παρέμβασή μας, το νέο σύνταγμα προέβλεπε ποσόστωση γυναικών 25% στη σύνθεση του πρώτου εκλεγμένου Κοινοβουλίου και περίπου τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες επέστρεψαν στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο πατρίδα τους.

Ωστόσο, πολύ λίγα έχουν επιτευχθεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι προειδοποιήσεις οργανώσεων για τα δικαιώματα των γυναικών, όπως η medica mondiale, οι οποίες καλούσαν να δοθεί τέλος στη βία κατά των γυναικών, αγνοήθηκαν και στις αρχές Απριλίου ένας φανατικός ισλαμιστής Ταλιμπάν δολοφόνησε την Γερμανο-Αφγανή Sitara Achikzai, μέλος οργάνωσης για τα δικαιώματα των γυναικών. Ανακαλύψαμε ότι και άλλες γυναίκες είχαν δολοφονηθεί, όπως ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της αστυνομίας. Δεν μπορούμε απλώς να παρακολουθούμε αυτά τα γεγονότα χωρίς να κάνουμε τίποτα. Η αφύπνιση των πολιτών κινδυνεύει. Πρέπει να θέσουμε τέλος σε αυτό το νέο σιιτικό οικογενειακό δίκαιο.

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πρέπει να δηλώνει ρητά και ξεκάθαρα ότι ο νόμος πρέπει να καταργηθεί. Εάν δεν τα καταφέρουμε, η διεθνής στήριξη προς το Αφγανιστάν επίσης κινδυνεύει, εφόσον δεν προστατεύονται τα δικαιώματα των γυναικών. Οι επιλογές μας είναι είτε η αφύπνιση προς τη διεθνή κοινότητα, η οποία σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, είτε η οπισθοδρόμηση στην καταπίεση των Ταλιμπάν. Πρέπει να το δηλώσουμε ρητά και ξεκάθαρα στον κ. Karzai.

  Ewa Tomaszewska, εξ ονόματος της ομάδας UEN. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, αυτό που με ενοχλεί περισσότερο όσον αφορά την τροποποίηση του νόμου στο Αφγανιστάν είναι ότι οι γυναίκες έχασαν το δικαίωμα στην ιατρική φροντίδα. Αυτό έρχεται ως αποτέλεσμα της απαγόρευσης να βγαίνουν έξω από το σπίτι χωρίς τη συγκατάθεση του συζύγου και της απαγόρευσης να περνούν από ιατρικές εξετάσεις.

Λόγω του πολυετούς εμφύλιου πολέμου, η κατάσταση των νοσοκομείων και του εξοπλισμού τους στο Αφγανιστάν είναι καταστροφική. Η πρόσβαση στο νερό επίσης εμποδίζεται λόγω της διασποράς ναρκών. Οι γνώσεις υγιεινής και φροντίδας ελαφρών παθήσεων χωρίς ιατρική φροντίδα έχουν παύσει να περνούν από γενιά σε γενιά όπως γινόταν παραδοσιακά. Οι μητέρες δεν μαθαίνουν στις νεαρές γυναίκες ότι το χαμομήλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο πλύσιμο των μωρών λόγω των απολυμαντικών ιδιοτήτων του. Όλο και συχνότερα μητέρες δολοφονούνται. Πέραν αυτής της δραματικής κατάστασης, η απαγόρευση επίσκεψης σε ιατρό ή νοσοκομειακή εγκατάσταση μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες εις βάρος μιας ολόκληρης γενιάς. Παρά τις πολιτισμικές διαφορές, πρέπει να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε το πρόβλημα.

  Bastiaan Belder, εξ ονόματος της ομάδας IND/DEM.– (NL) Στη χώρα μου έχουμε μια παροιμία που λέει «το χαρτί μπορεί να περιμένει» που σημαίνει ότι υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα στις ευγενείς ιδέες και τους κανονισμούς από τη μία και στην καθημερινή πραγματικότητα από την άλλη. Η εφαρμογή αυτής της παροιμίας στα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν μας αποκαλύπτει μια σοκαριστική εικόνα.

Το κοινό ψήφισμα ορθώς αναφέρεται στο αφγανικό σύνταγμα και στις διεθνείς συνθήκες που έχει επικυρώσει η Καμπούλ, τα οποία προβλέπουν ίσα δικαιώματα για άνδρες και γυναίκες και ισότητα των φύλων έναντι του νόμου. Ωστόσο, η πραγματική κατάσταση των γυναικών στα Αφγανιστάν διηγείται μια διαφορετική ιστορία. Εν συντομία, η κατάσταση των γυναικών στο Αφγανιστάν μπορεί σε αδρές γραμμές να περιγραφεί βάσει 12 σύντομων σημείων, ήτοι ενός μέσου όρου προσδοκώμενης διάρκειας ζωής 44 ετών και ενός υψηλού ποσοστού θνησιμότητας κατά τον τοκετό (1.600 ανά 100.000 τοκετούς).Μόνο το 14% του συνόλου των γυναικών άνω των 15 ετών μπορούν να διαβάσουν. Χαίρουν χαμηλής κοινωνικής υπόστασης αφού θεωρούνται κτήματα των ανδρών. Ο αριθμός των απειλών και του εκφοβισμού, ακόμη και των δολοφονιών, γυναικών που κατέχουν δημόσιες θέσεις αυξάνεται συνεχώς. Η προστασία που χορηγείται στις γυναικείες οργανώσεις του Αφγανιστάν από τις τοπικές αρχές ή τις ξένες δυνάμεις κατά των επιθέσεων που δέχονται είναι ελάχιστη. Η οικογένεια ουσιαστικά αποφασίζει εάν τα κορίτσια θα μορφωθούν. Οι επιθέσεις εναντίον σχολείων θηλέων είναι συχνό φαινόμενο. Για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2008, οχτώ μαθήτριες και τέσσερις δασκάλες ακρωτηριάστηκαν στην πόλη της Κανταχάρ από Ταλιμπάν που έριξαν οξύ στα πρόσωπά τους. Εξακολουθεί να υφίσταται ο κίνδυνος σεξουαλικής βίας εντός και εκτός γάμου. Περίπου το 57% των κοριτσιών παντρεύονται πολύ προτού συμπληρώσουν τα 16 τους χρόνια. Τα εγκλήματα κατά των γυναικών σπάνια αναφέρονται εξαιτίας του φόβου αντιποίνων από την οικογένεια, τη φυλή, τους δράστες ή ακόμη και την αστυνομία. Η απελπιστική τους κατάσταση οδηγεί τις γυναίκες στον αυτό-ακρωτηριασμό ή ακόμη και στην αυτοκτονία.

Αυτή η απελπιστική εικόνα της θέσης των Αφγανών γυναικών, η οποία στέκεται απλώς στην επιφάνεια, υπογραμμίζει την άμεση ανάγκη μετατροπής του νομικού καθεστώτος που προβλέπουν τα χαρτιά για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν, σε εθνική, διεθνή και Ευρωπαϊκή πολιτική προτεραιότητα.

  Charles Tannock (PPE-DE). - Κύριε Πρόεδρε, ο νέος αφγανικός νόμος, ο οποίος στην ουσία νομιμοποιεί το βιασμό εντός του γάμου και το γάμο ανήλικων σιιτών γυναικών, απειλεί να γυρίσει τη χώρα πίσω στις μεσαιωνικές ημέρες της κυριαρχίας των Ταλιμπάν. Ο νόμος αυτός καθιστά δυσχερέστερη τη διάκριση, σε όρους εκσυγχρονισμού και σεβασμού των δικαιωμάτων των γυναικών, μεταξύ της εκλεγμένης αφγανικής κυβέρνησης και των τρομοκρατών Ταλιμπάν έναντι των οποίων μάχεται η πρώτη.

Ο νόμος καθιστά επίσης δυσκολότερη τη δικαιολόγηση της μαζικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας της διεθνούς κοινότητας προς το Αφγανιστάν. Αισθάνομαι άβολα που στρατιώτες από τη χώρα μου, το Ηνωμένο Βασίλειο, πεθαίνουν υπερασπιζόμενοι μια κυβέρνηση η οποία καπηλεύεται εξτρεμιστικά και σκοταδιστικά αισθήματα.

Προς τιμήν του, ο Πρόεδρος Karzai δήλωσε ότι ο νόμος αυτός θα καταργηθεί. Ωστόσο, χρειάστηκε η μεγάλη πίεση της διεθνούς κοινότητας, περιλαμβανομένου ενός ψηφίσματος από το Κοινοβούλιό μας, για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Η κατάργηση του νόμου δεν πρέπει, ωστόσο, να σκοτίσει το γεγονός ότι οι γυναίκες στο Αφγανιστάν συνεχίζουν να μην έχουν πρόσβαση στη σχολική εκπαίδευση και να υποφέρουν καθημερινά εξαιτίας αδικιών και διακρίσεων. Χρειάζεται ακόμη πολύς δρόμος προκειμένου να ενταχθεί το Αφγανιστάν στο σύγχρονο κόσμο και να εκπληρώσει τις διεθνείς υποχρεώσεις του.

  Lidia Joanna Geringer de Oedenberg (PSE). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, παρά το γεγονός ότι το Αφγανιστάν είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης για την Εξάλειψη Κάθε Μορφής Διάκρισης σε Βάρος της Γυναίκας και ότι η κυβέρνηση του Προέδρου Karzai έχει θεσπίσει την ισότητα των φύλων απέναντι στο νόμο και έχει παραχωρήσει σε γυναίκες το ένα τέταρτο των εδρών στο αφγανικό Κοινοβούλιο, οι γυναίκες στο Αφγανιστάν συνεχίσουν να είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας μέσα στην ίδια τους τη χώρα.

Για πολλούς Αφγανούς φονταμενταλιστές, η θέση της γυναίκας δεν είναι στο σχολείο ή στη δουλειά αλλά στο σπίτι. Παράδειγμα αυτού είναι ότι ο νόμος ο οποίος εγκρίθηκε πρόσφατα από τα δύο τμήματα του αφγανικού κοινοβουλίου και υπεγράφη από τον Πρόεδρο και προβλέπει ότι οι γυναίκες μπορούν να βγαίνουν από τα σπίτια τους, να σπουδάζουν, να κάνουν αίτηση για δουλειά ή να λαμβάνουν ιατρική φροντίδα μόνο κατόπιν έγκρισης του συζύγου ή του πατέρα τους. Επιπλέον, ο νόμος δίνει την κηδεμονία των παιδιών αποκλειστικά στον πατέρα ή τον παππού τους. Ευτυχώς ο νόμος δεν έχει τεθεί ακόμα σε ισχύ. Ως αποτέλεσμα πολυάριθμων αντιδράσεων, τόσο στο Αφγανιστάν όσο και στο εξωτερικό, το νομοσχέδιο προωθήθηκε στο αφγανικό υπουργείο δικαιοσύνης ώστε να διαπιστωθεί η συμμόρφωση του κειμένου με το σύνταγμα και τις διεθνείς συνθήκες.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να ζητήσει έντονα από αφγανικές αρχές να καταργήσουν αυτό το νόμου που παραβιάζει κατάφορα την Σύμβαση για την Εξάλειψη Κάθε Μορφής Διάκρισης σε Βάρος της Γυναίκας. Επιπλέον, πρέπει να απευθύνουμε σαφές κάλεσμα προς το αφγανικό υπουργείο δικαιοσύνης να καταργήσει κάθε νόμου που θέτει διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως κοινότητα, πρέπει να εκφράσει τη συμπαράστασή της σε όσους μάχονται για τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν, έτσι ώστε να μην επιτραπεί η κατάρρευση όλων όσων έχουν επιτευχθεί έως σήμερα σε αυτόν τον τομέα.

  Anna Záborská (PPE-DE). – (SK) Θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον Πρόεδρο Hans-Gert Pöttering για την αποδοχή του αιτήματός μου και τη συμπερίληψη του σημείου αυτού στα επείγοντα ψηφίσματα της συνόδου αυτής.

Η αξιοπρέπεια των γυναικών είναι εγγενές στοιχείο της προσωπικότητάς τους. Πρέπει να γίνεται σεβαστή στις προσωπικές σχέσεις και εντός της οικογένειας και είναι κάτι που όλες οι κοινωνίες πρέπει να ενθαρρύνουν. Οι νεαρές γυναίκες πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις ελεύθερα και αυτόνομα. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τη συνέχιση της τρέχουσας κατάστασης στο Αφγανιστάν. Οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών αποτελούν παράβαση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εξευτελίζουν τις γυναίκες και καταστρέφουν την ατομικότητά τους.

Η πολιτική μας πρέπει να είναι εννοιολογική αλλά σαφής. Δεν μπορούμε από τη μια πλευρά να επιτρέπουμε στον Πρόεδρο Hamid Karzai να απευθύνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από την άλλη να επιτρέπουμε την υιοθέτηση νόμων στο Αφγανιστάν που παραβιάζουν τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματα.

  Corina Creţu (PSE) . – (RO) Μας ανησυχεί όλους το γεγονός ότι ένας νόμος που επιτρέπει τη διακριτική και ταπεινωτική μεταχείριση των γυναικών στην οικογένεια και την κοινωνία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στο Αφγανιστάν. Η πράξη αυτή αντίκειται ανοικτά με το πρόγραμμα που προωθούμε στο Αφγανιστάν και ακόμη περισσότερο τώρα που η πλειονότητα των μελών του ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την ενίσχυση της συμμετοχής της στην προσπάθεια σταθεροποίησης του Αφγανιστάν. Η στρατιωτική πλευρά της διεθνούς παρουσίας στη χώρα είναι βεβαίως σημαντική, ίσως και καθοριστική. Ωστόσο, συμμετοχή δεν σημαίνει απλώς την εγγύηση της ειρήνης και τις επενδύσεις σε υποδομές αλλά κάτι ακόμη πιο περίπλοκο: τον εκσυγχρονισμό της αφγανικής κοινωνίας.

Για ποιόν χτίζουμε τα σχολεία όταν τα κορίτσια υπόκεινται σε διακρίσεις και δεν τους επιτρέπεται η πρόσβαση στην εκπαίδευση; Κανείς βεβαίως δεν ισχυρίζεται ότι η αφγανική κοινωνία πρέπει να αντιγράψει τις δυτικές κοινωνίες. Όμως, δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε μπροστά στις καταχρήσεις και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο όνομα του σεβασμού των τοπικών πολιτισμικών ταυτοτήτων. Για το λόγο αυτό θεωρώ ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν καθήκον να μεταφέρουν ένα αποφασιστικό μήνυμα στον Πρόεδρο…

(Ο Πρόεδρος διέκοψε την ομιλήτρια)

  Paul Rübig (PPE-DE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κ. Επίτροπε, κυρίες και κύριοι. Το Αφγανιστάν έχει περάσει από δύσκολες καταστάσεις. Θεωρώ ότι οι οικογένειες αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς στη χώρα αυτή και ότι ο ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια είναι σημαντικός. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να προωθήσουμε κατά κύριο λόγο την οικονομική ανάπτυξη και να στηρίξουμε ιδίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Φυσικά, η ύπαρξη σύγχρονων υποδομών είναι αναγκαία για την περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας. Θεωρώ ότι είναι ακριβώς αυτά τα έργα υποδομών που θα βοηθήσουν στη βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης στην εν λόγω χώρα και μέσω της μεσολάβησης της τεχνολογίας της πληροφορικής και της επικοινωνίας θα αναπτυχθεί μια διαφορετική θέαση του κόσμου, χωρίς να αλλοιωθεί καθόλου η ταυτότητα της χώρας.

  Antonio Tajani, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι. Η νομοθεσία ανθρωπίνων δικαιωμάτων της σιιτικής κοινότητας του Αφγανιστάν έχει δικαιολογημένα τραβήξει μεγάλη προσοχή.

Παρακολουθούμε από κοντά τις επιτόπιες πολιτικές εξελίξεις μέσω της αντιπροσωπίας μας, του ειδικού εντεταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αντιπροσώπων των κρατών μελών.

Βεβαίως σεβόμαστε την ανεξαρτησία της νομοθετικής διαδικασίας στο Αφγανιστάν, ιδίως όσον αφορά το Σύνταγμα, το άρθρο 131 του οποίου προβλέπει τη θέσπιση νομοθεσίας που θα σκοπεύει αποκλειστικά στη σιιτική κοινότητα. Ωστόσο, μαζί με τους εταίρους μας, στηρίξαμε μια προσέγγιση η οποία στοχεύει ορισμένα άρθρα του εν λόγω νόμου, τα οποία δεν συμμορφώνονται προς το αφγανικό σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο, το οποίο έχει προσυπογράψει η αφγανική κυβέρνηση.

Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση προέβη σε διάβημα προς την αφγανική κυβέρνηση στις 12 Απριλίου. Το διάβημα υπενθύμιζε στην κυβέρνηση τις υποχρεώσεις της όσον αφορά τις διεθνείς συνθήκες πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών.

Τονίσαμε ότι το νομοσχέδιο θα απέτρεπε σε μεγάλο βαθμό τις γυναίκες από την πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων τους και να συμμετέχουν και την ισότιμη συμμετοχή τους στην οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική ζωή του Αφγανιστάν.

Είναι πιθανόν η διεθνής αντίδραση και η αντίδραση της αφγανικής κοινωνίας των πολιτών να συνέδραμαν ώστε η αφγανική κυβέρνηση να επιστρέψει το νομοσχέδιο στον Υπουργείο Δικαιοσύνης το οποίο θα προβεί σε γενική αναθεώρηση που θα εστιάζει στις υποχρεώσεις του Αφγανιστάν, όπως απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Εννοείται ότι η αναθεώρηση θα διεξαχθεί υπό την πλήρη αρμοδιότητα της αφγανικής κυβέρνησης. Δεδομένου του πολιτικού σκηνικού της χώρας, είναι ζωτικής σημασίας η κυβέρνηση να αναλάβει πλήρως τις ευθύνες της εντός του πλαισίου της νομοθετικής και θεσμικής διαδικασίας.

Τόσο εμείς όσο και οι διεθνείς εταίροι μας, θα παρακολουθήσουμε την αναθεώρηση από κοντά. Η παρακολούθηση θα γίνει και στο πλαίσιο της στήριξής μας στη θεσμική ανασυγκρότηση του δικαστικού τομέα.

  Πρόεδρος. − Η συζήτηση περατώνεται.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί σήμερα στις 12.00 το μεσημέρι.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Toomas Savi (ALDE), γραπτώς. – Κύριε Πρόεδρε, κάθε ανθρώπινο ον έχει δικαίωμα σε μια ανθρώπινη ζωή, κάτι που σημαίνει ότι κανείς δεν πρέπει να υφίσταται διακρίσεις κανενός είδους και επομένως ούτε λόγω του φύλου του. Δυστυχώς τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία για εμάς τους Ευρωπαίους θεωρούνται αυτονόητα, παραβιάζονται κατάφωρα σε πολλές χώρες του κόσμου.

Μετά την κατάλυση του καθεστώτος των Ταλιμπάν, η κατάσταση στο Αφγανιστάν έχει βελτιωθεί. Ωστόσο, οι θετικές εξελίξεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν υπήρξαν πολλές. Οι συνεχιζόμενες παραβάσεις τους εις βάρος των γυναικών είναι απολύτως απαράδεκτες και είναι επομένως πολύ σημαντικό η Ευρωπαϊκή Ένωση να ασκήσει πιέσεις προς την αφγανική κυβέρνηση προκειμένου να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο. Ακόμη πιο εξοργιστικό από πολλούς αμφισβητούμενους νόμους σχετικά με την ισότητα των φύλων, είναι το γεγονός ότι η ίδια η αφγανική κοινωνία αποδίδει μεγαλύτερη εκτίμηση στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Επομένως, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στηρίξει εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την προώθηση της ισότητας των φύλων και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

(1) Βλ. Συνοπτικά πρακτικά.