Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Πέμπτη 7 Μαΐου 2009 - Στρασβούργο

7. Σχέδιο Κανονισμού της Επιτροπής για την καταχώρηση, την αξιολόγηση και την αδειοδότηση των χημικών προϊόντων και για τους περιορισμούς που επιβάλλονται σε αυτά (REACH), σύμφωνα με το παράρτημα XVII (συζήτηση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση για την προφορική ερώτηση προς την Επιτροπή που κατέθεσαν ο κύριος Ouzký και ο κύριος Sacconi, εξ ονόματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, σχετικά με το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής για την καταχώρηση, την αξιολόγηση και την αδειοδότηση των χημικών προϊόντων και για τους περιορισμούς που επιβάλλονται σε αυτά (REACH), παράρτημα XVII (O-0071/2009 – B6-0230/2009).

  Guido Sacconi, ερωτών. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, η συζήτησή μας σήμερα είναι ιδιαίτερα σημαντική, όπως γνωρίζουμε, για δύο λόγους: πρώτον, γιατί θα συζητήσουμε για μία από τις ουσίες που έχει προκαλέσει τις περισσότερες βλάβες και θανάτους μεταξύ των πολιτών και των εργαζομένων των εργοστασίων όπου χρησιμοποιείται και παράγεται, ήτοι τον αμίαντο. Δεύτερον, γιατί συζητάμε για ένα από τα πρώτα μέτρα για την εφαρμογή του εξαιρετικά σημαντικού κανονισμού που, κατά κάποιο τρόπο, έχει σηματοδοτήσει αυτήν την κοινοβουλευτική περίοδο, με άλλα λόγια τον κανονισμό REACH.

Με την ερώτηση που καταθέσαμε και το σχέδιο ψηφίσματος που θα ψηφίσουμε σήμερα – επιτρέψτε μου να πω ευθύς εξαρχής για να καθησυχάσω την Επιτροπή και τον Αντιπρόεδρο Tajani ο οποίος παρευρίσκεται εδώ σήμερα εκ μέρους της – δεν τασσόμαστε ενάντια στο σχέδιο κανονισμού εφαρμογής που ενέκρινε η Επιτροπή για αυτό το θέμα. Παραπέμπω στο Σημείο 2.6 αυτού του σχεδίου μέτρου, το οποίο προβλέπει το παράρτημα 17 που λείπει και που θα έπρεπε να αναπαράγει τις διατάξεις του παραρτήματος 1 της οδηγίας 76 – της οδηγίας περί επικίνδυνων ουσιών, την οποία θα αντικαταστήσει η REACH, και επομένως θα καταργηθεί – αυτό το Σημείο 2.6 διευρύνει την απαγόρευση διάθεσης στην αγορά ινών αμίαντου και προϊόντων που περιέχουν αμίαντο.

Η αλήθεια είναι ότι σε αυτήν την ίδια απόφαση, ωστόσο, υπάρχουν παρεκκλίσεις, που εφαρμόζονται σε ορισμένα κράτη μέλη – προς υπόμνηση, είναι τέσσερα – τα οποία μπορούν να διατηρήσουν είδη που κυκλοφόρησαν πριν το 2005 στην αγορά, όπως επίσης και τα αμιαντούχα διαφράγματα χρυσότιλου που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις ηλεκτρόλυσης. Η δυνατότητα αξιοποίησης αυτών των εξαιρέσεων υπόκειται ασφαλώς στη συμμόρφωση των κρατών μελών προς όλους τους κοινοτικούς κανόνες για την προστασία των εργαζομένων, που στην ουσία σημαίνει ότι αυτές οι εγκαταστάσεις, κλείνοντας τον κύκλο της ζωής τους, δεν προκαλούν προβλήματα στην υγεία των εργαζομένων.

Υπάρχει λόγος που δεν είμαστε αντίθετοι με αυτό: αυτές οι εξαιρέσεις πράγματι υπάρχουν, αλλά οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η Επιτροπή έχει προβλέψει ένα μηχανισμό, θα μπορούσαμε να πούμε, μέσω του οποίου αυτές οι εξαιρέσεις συν το χρόνο – το 2012, για να ακριβολογούμε – θα επανεξεταστούν μέσω εκθέσεων που θα καταρτιστούν από τα εν λόγω κράτη μέλη, βάσει των οποίων ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων θα καταρτίσει ένα φάκελο που θα προβλέπει τη σταδιακή άρση των εξαιρέσεων.

Έτσι, δεν είμαστε αντίθετοι, αλλά ασφαλώς με το ψήφισμά μας θέλουμε να δώσουμε σε εσάς στην Επιτροπή μια ισχυρή ώθηση να είστε λίγο πιο τολμηροί, να προχωράτε λίγο παραπέρα και λίγο ταχύτερα, ας πούμε, έχοντας προπάντων κατά νου ότι ήδη υπάρχουν εναλλακτικές για τον χρυσότιλο, τουλάχιστον για τις εγκαταστάσεις υψηλής τάσης, και μάλιστα οι θιγόμενες εταιρείες έχουν θέσει σε εφαρμογή πολλά υποσχόμενα ερευνητικά προγράμματα για να βρουν εναλλακτικές και για τις εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης.

Υπάρχουν δύο στόχοι στο ερέθισμα και τη συμβολή μας. Ο πρώτος είναι να ορίσουμε για τους εαυτούς μας μια ημερομηνία, μια προθεσμία – προτείνουμε το 2015 – έως την οποία να έχουν αρθεί αυτές οι εξαιρέσεις, θέτοντας σε εφαρμογή μια στρατηγική πραγματικής άρσης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων τα οποία θα απαιτούν στη συνέχεια την κατεδάφιση αυτών των εγκαταστάσεων με ασφάλεια κι επίσης να εξασφαλίζεται η ασφάλεια όσον αφορά τις εξαγωγές.

Τέλος, το δεύτερο πράγμα που ζητάμε από την Επιτροπή – και θα εκτιμούσαμε μια απάντηση επ’ αυτού, επίσης – αφορά ένα σημείο ζωτικής σημασίας για εμάς, ήτοι το γεγονός ότι δεν έχει εγκριθεί ακόμα μια κοινοτική λίστα αμιαντούχων ειδών για τα οποία ισχύει κάποια εξαίρεση κι έτσι ασφαλώς ζητάμε να γίνει αυτό το συντομότερο δυνατό, έως το 2012, για να υπάρξει καλύτερος έλεγχος και βαθύτερη κατανόηση.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ: ΚΥΡΙΟΥ MARTÍNEZ MARTÍNEZ
Αντιπροέδρου

  Antonio Tajani, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. − (FR) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, καταρχήν επιτρέψτε μου να ζητήσω συγγνώμη εκ μέρους των συναδέλφων μου, του Αντιπροέδρου Verheugen και του κυρίου Δήμα, οι οποίοι δυστυχώς αδυνατούν να παρευρίσκονται σήμερα εδώ για να συμμετάσχουν σε αυτήν τη συζήτηση. Γνωρίζω ότι ο κύριος Verheugen είχε έντονες και γόνιμες συζητήσεις με τον εισηγητή, τον κύριο Sacconi, τον οποίο θα ήθελα να ευχαριστήσω για την εξαιρετική του δουλειά – αυτό το λέω και σε προσωπικό επίπεδο.

Η Επιτροπή συμφωνεί απόλυτα με το στόχο των επαγγελμάτων υγείας και περιβάλλοντος, αφενός, με την πρόληψη κάθε έκθεσης στον αμίαντο, και, αφετέρου, ετοιμάζοντας μια πλήρη απαγόρευση της χρήσης του αμίαντου, σε όλες του τις μορφές.

Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύουν πολύ αυστηροί κανονισμοί για τη διάθεση στην αγορά, τη χρήση, την εξαγωγή και τη διάθεση ινών αμίαντου. Η διάθεση στην αγορά και η χρήση όλων των ινών αμίαντου έχουν ήδη απαγορευτεί απολύτως με την οδηγία 1999/77/ΕΚ.

Όσον αφορά δε άλλες χρήσεις, τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν τη χρήση μιας μορφής χρυσότιλου σε εγκαταστάσεις ηλεκτρόλυσης οι οποίες ήδη λειτουργούσαν το 1999 έως ότου αυτές ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους και υπάρχουν κατάλληλα υποκατάστατα που δεν περιέχουν αμίαντο.

Τέσσερα κράτη μέλη χρησιμοποιούν αυτήν την παρέκκλιση. Μια επανεξέταση το 2006-2007 έδειξε ότι όλα τα όρια έκθεσης στο χώρο εργασίας τηρούνταν και ότι τότε δεν υπήρχε κάποια εναλλακτική λύση για κάποιες πολύ συγκεκριμένες διεργασίες. Αυτό το υπάρχον όριο θα ενσωματωθεί στο παράρτημα XVII του κανονισμού REACH και η παρέκκλιση που ισχύει για τα διαφράγματα που περιέχουν χρυσότιλο θα επανεξεταστεί ξανά το 2011.

Τον Ιούνιο του 2011 τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις για τις προσπάθειές τους να αναπτύξουν διαφράγματα που δεν περιέχουν χρυσότιλο, για τα μέτρα που λαμβάνουν για να προστατέψουν τους εργαζόμενους και για τις πηγές και τις ποσότητες χρυσότιλου που χρησιμοποιούνται. Η Επιτροπή θα ζητήσει στη συνέχεια από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων να εξετάσει τα στοιχεία που θα έχει λάβει με σκοπό την κατάργηση αυτής της παρέκκλισης.

Η οδηγία 87/217/ΕΟΚ σχετικά με την πρόληψη και τη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος από τον αμίαντο προβλέπει μέτρα ελέγχου των εκπομπών αμίαντου στη διάρκεια ορισμένων εργασιών κατεδάφισης, απορρύπανσης και διάθεσης προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι αυτές οι δραστηριότητες δεν προκαλούν ρύπανση από ίνες ή σκόνη αμίαντου.

Η οδηγία 83/477/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2003/18/ΕΚ, για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που οφείλονται στην έκθεσή τους στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας, περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων που εξασφαλίζουν επαρκή προστασία της υγείας των εργαζομένων, όπου οι τελευταίοι είναι εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε ίνες αμίαντου. Οι εταιρίες πρέπει να παρουσιάσουν στοιχεία για την ικανότητά τους να εκτελέσουν εργασίες κατεδάφισης ή αφαίρεσης του αμίαντου. Πριν από τις εργασίες κατεδάφισης ή αφαίρεσης του αμίαντου, πρέπει να καταρτίσουν ένα σχέδιο που να προσδιορίζει τα απαιτούμενα μέτρα για να εξασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι δεν είναι εκτεθειμένοι σε μια περιεκτικότητα του αέρα σε αμίαντο άνω των 0,1 ινών αμίαντου ανά εκ.3 στη διάρκεια μιας μέσης βάρδιας οκτώ ωρών.

Η οδηγία πλαίσιο 2006/12/ΕΚ περί στερεών αποβλήτων και η οδηγία 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων, παράλληλα με την απόφαση του Συμβουλίου για τα κριτήρια αποδοχής στερεών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής, υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για διατάξεις σχετικά με την ελεγχόμενη διάθεση ινών αμίαντου και εξοπλισμού που περιέχει ίνες αμίαντου. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα απόβλητα ανακτώνται ή καταστρέφονται χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία και χωρίς να απαιτείται η χρήση διαδικασιών ή μεθόδων που θα μπορούσαν να βλάψουν το περιβάλλον.

Υπάρχουν αναλυτικές απαιτήσεις αναφορικά με τη διαδικασία διάθεσης και υγειονομικής ταφής του αμίαντου. Ενδεικτικά, ο χώρος αποθήκευσης πρέπει να καλύπτεται εκ νέου κάθε μέρα και πριν από κάθε διαδικασία συμπίεσης. Ο χώρος υγειονομικής ταφής πρέπει να καλύπτεται εκ νέου από μια τελική στρώση, προκειμένου να αποφευχθεί η διασπορά των ινών. Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για πρόληψη τυχόν πιθανής χρήσης της γης μετά το κλείσιμο του χώρου υγειονομικής ταφής. Τυχόν ενδεχόμενες εξαγωγές ινών αμίαντου ρυθμίζονται σύμφωνα μα τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 689/2008, και, από το 2005, έχει καταγραφεί μόνο μία περίπτωση εξαγωγής ινών αμίαντου από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε τρίτη χώρα.

Επιπλέον, οι σχετικές με τον αμίαντο αποφάσεις στο παράρτημα XVII του REACH σκοπό έχουν να απαγορεύσουν την παραγωγή ινών αμίαντου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οι εξαγωγές δεν θα είναι εφικτές. Τα απόβλητα που περιέχουν αμίαντο είναι επικίνδυνα απόβλητα. Η Σύμβαση της Βασιλείας και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 για τις μεταφορές αποβλήτων απαγορεύουν την εξαγωγή αποβλήτων αμίαντου σε χώρες που δεν είναι μέλη του ΟΟΣΑ. Όσον αφορά τις μεταφορές μεταξύ κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ, υπόκεινται σε μια διαδικασία προηγούμενης γραπτής κοινοποίησης και συγκατάθεσης.

Εν κατακλείδι, και υπό το πρίσμα αυτών των ζητημάτων, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η Επιτροπή θα εξετάσει το κατά πόσο υπάρχουν λόγοι να προτείνει άλλα νομοθετικά μέτρα για την ελεγχόμενη διάθεση ινών αμίαντου και την απορρύπανση ή διάθεση εξοπλισμού που περιέχει ίνες αμίαντου, που ξεπερνούν την ισχύουσα νομοθεσία τόσο για τη διαχείριση των αποβλήτων όσο και για την προστασία των εργαζομένων.

(IT) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι Βουλευτές, όσον αφορά τη λίστα ειδών που περιέχουν αμίαντο, που μπορεί να επιτρέπονται στην αγορά μεταχειρισμένων, δεν είναι ακόμα διαθέσιμη – για να απαντήσω ευθέως στο ερώτημα του κυρίου Sacconi – αλλά η Επιτροπή σχεδιάζει πράγματι να επανεξετάσει την κατάσταση το 2011 προκειμένου να καταρτίσει μια εναρμονισμένη λίστα που θα ισχύει σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για το λόγο αυτό ελπίζω να έχω ανταποκριθεί στο αίτημά σας.

  Anne Ferreira, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, όπως έχει ήδη ειπωθεί, το 1999 η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε μια οδηγία που απαγόρευε τον αμίαντο από την 1 Ιανουαρίου 2005, αλλά επιτρέποντας μια παρέκκλιση για τα διαφράγματα που χρησιμοποιούνται σε υφιστάμενα στοιχεία ηλεκτρόλυσης έως το τέλος της ζωής τους.

Αυτή η παρέκκλιση, η οποία έπρεπε να εξεταστεί εκ νέου πριν την 1 Ιανουαρίου, σκοπό είχε να επιτρέψει στις εμπλεκόμενες εταιρείες να σχεδιάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα σταματούσαν να χρησιμοποιούν αμίαντο. Και σήμερα βρισκόμαστε εδώ, με μια καθυστέρηση 18 μηνών. Έχει έρθει επομένως η ώρα να υπάρξει κάποια πρόοδος. Αληθεύει ότι, στο πλαίσιο της επανεξέτασης του παραρτήματος XVII του REACH, η Επιτροπή προτείνει να επεκτείνει την ισχύουσα απαγόρευση στη χρήση και τη διάθεση στην αγορά ινών αμίαντου και προϊόντων που περιέχουν αυτές τις ίνες, αλλά διατηρεί τη δυνατότητα χρήσης του αμίαντου σε εγκαταστάσεις ηλεκτρόλυσης σε εργοστάσια, χωρίς να επιβάλλει κάποιο χρονικό όριο, αν και υπάρχουν εναλλακτικές που δεν περιέχουν αμίαντο και χρησιμοποιούνται από πολλές εταιρείες.

Επιπλέον, η Επιτροπή εγκρίνει μια διάταξη που επιτρέπει τη διάθεση στην αγορά ειδών που περιέχουν αμίαντο σύμφωνα με ένα σύστημα το οποίο θα μπορούσε να ποικίλει από τη μία χώρα στην άλλη. Αυτό είναι απαράδεκτο, δεδομένου ότι η χρήση αυτού του προϊόντος ευθύνεται για ένα μεγάλο αριθμό ασθενειών που συνδέονται με την έκθεση σε ίνες αμίαντου. Περαιτέρω, ο αριθμός των ανθρώπων που υποκύπτει σε αυτές τις ασθένειες είναι πιθανό να συνεχίσει να αυξάνεται μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, καθώς αυτό το προϊόν συνεχιζόταν να χρησιμοποιείται έως και πριν από μερικά χρόνια. Οι επιπτώσεις του αμίαντου στην υγεία είναι γνωστές εδώ και καιρό.

Θα προσέθετα επίσης ότι η απόφαση της Επιτροπής υπονομεύει ορισμένες διατάξεις της REACH, πέραν της αρχής της αντικατάστασης. Είναι ένα κακό μήνυμα που στάλθηκε στις άλλες χώρες. Η τρέχουσα οικονομική κρίση δεν μπορεί να δικαιολογήσει αυτήν την παράταση.

Εξάλλου, αυτή η θέση της Επιτροπής, η οποία τυγχάνει της υποστήριξης της πλειοψηφίας των κρατών μελών στο Συμβούλιο, είναι ασυνεπής με τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία επιδιώκει να θεσπίσει μια παγκόσμια απαγόρευση του αμίαντου.

Έχω ένα τελευταίο επιχείρημα πριν κλείσω: η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων υποστηρίζει σήμερα ότι δεν την συμβουλεύτηκαν πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα και υπαινίσσεται ότι μόνο η άποψη ορισμένων εταιρειών ακούστηκε και λήφθηκε υπόψη. Η Επιτροπή, από την πλευρά της ισχυρίζεται το αντίθετο. Θα μπορούσατε να μας διαφωτίσετε πάνω σε αυτό το θέμα;

  Satu Hassi, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (FI) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, η ιστορία του αμίαντου είναι λυπηρή και μας διδάσκει τι μπορεί να συμβεί όταν αγνοούμε την αρχή της προφύλαξης. Ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως ένα υλικό με εξαιρετικές τεχνικές ιδιότητες κι έπειτα, αργότερα, διαπιστώθηκε ότι σκοτώνει ανθρώπους. Για παράδειγμα, στη χώρα μου, ο αριθμός των θανάτων κατ’ έτος που οφείλονται στον αμίαντο εξακολουθεί να μην έχει μειωθεί. Εξάλλου, μπορεί να περάσουν έως και 40 χρόνια μέχρι να εκδηλωθεί η ασθένεια.

Ο σκοπός του ψηφίσματος που έχουμε μπροστά μας δεν είναι να αναιρέσει την απόφαση επιτροπολογίας στην οποία αναφέρεται. Πιστεύω ότι τα σημαντικότερα σημεία του είναι οι παράγραφοι 8 και 9, τα οποία έχουν να κάνουν με την ιδέα ότι η Επιτροπή θα πρέπει να καταθέσει μια νομοθετική πρόταση κάποια στιγμή μέσα στο έτος αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να καταστρέφονται πλήρως ο αμίαντος, οι ίνες αμίαντου και ο εξοπλισμός και οι κατασκευές που τον περιέχουν.

Ασφαλώς, ακόμα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων δημόσιων κτιρίων, πλοίων, εργοστασίων και σταθμών παραγωγής ενέργειας με κατασκευές που περιέχουν αμίαντο, και, για παράδειγμα, οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτόν όταν τα κτίρια ανακαινίζονται, εάν δεν λαμβάνονται αυστηρά μέτρα προστασίας. Αυτές οι κατασκευές που περιέχουν αμίαντο χρειάζεται να εντοπιστούν και να κατεδαφιστούν και ο αμίαντος πρέπει να καταστραφεί με ασφάλεια και κατά τέτοιο τρόπο που οι άνθρωποι να μην εκτεθούν ποτέ ξανά σε αυτόν.

Θα πρέπει να διδαχτούμε από τη θλιβερή ιστορία του αμίαντου και τις εμπειρίες μας από αυτόν, όταν αντιμετωπίζουμε νέους και υφιστάμενους κινδύνους υγείας. Για παράδειγμα, οι ερευνητές που μελετάνε τους σωλήνες νανο-άνθρακα έχουν πει ότι οι συνέπειές τους στην υγεία είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοιες με εκείνες του αμίαντου. Για το λόγο αυτό, χρειάζεται να διδαχτούμε από την εμπειρία μας και να πράξουμε σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, για παράδειγμα, όταν εγκρίνουμε βασικές νομοθετικές πράξεις όσον αφορά τα νανο-υλικά.

  Vittorio Agnoletto, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Tajani, κυρίες και κύριοι, πραγματικά φαίνεται ότι λες και οι χιλιάδες θάνατοι που έχει ήδη προκαλέσει ο αμίαντος και οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που κινδυνεύουν να πεθάνουν μέσα στα επόμενα χρόνια λόγω της κλιμακούμενης έκθεσης στον αμίαντο – η λανθάνουσα περίοδος, γνωρίζουμε, ότι μπορεί να φτάνει τα 15 ή ακόμα και 20 χρόνια – δεν μετράνε καθόλου.

Φαίνεται λες και η δίκη Eternit, η οποία ξεκίνησε στο Τορίνο για τα γεγονότα στο Casale Monferrato, όπου δεν υπάρχει ούτε μία οικογένεια που να μην έχει υποστεί κάποια απώλεια, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Ο αμίαντος θα έπρεπε να είχε απαγορευτεί λειτουργικά από τα κράτη μέλη εφαρμόζοντας την οδηγία του 1999. Τα κράτη θα έπρεπε να είχαν λάβει κάθε δυνατή προφύλαξη για να προστατέψουν τους εκτεθειμένους εργαζόμενους, εφαρμόζοντας την οδηγία του 2003, κλείνοντας εργοστάσια, εξουδετερώνοντας μολυσμένους χώρους και αποζημιώνοντας τα θύματα και τον τοπικό πληθυσμό. Αυτό δεν συνέβη παντού. Λίγα ή και τίποτα δεν έχει συμβεί.

Ήδη ανέφερα τη δίκη στο Τορίνο, όπου κατηγορούνται Ελβετοί και Βέλγοι ιδιοκτήτες. Όλοι το γνώριζαν, αλλά λίγα έγιναν, και πάνω απ’ όλα η βιομηχανία απέφυγε τις ευθύνες της, εκμεταλλευόμενη τα παραθυράκια που δημιουργεί η αδράνεια των κρατικών αρχών. Αυτή η αδράνεια είναι ορατή στα συμβάντα στην Ιταλία, στο Brioni, όπου ο αμίαντος δεν έχει αφαιρεθεί, στο Porto Marghera και στο Cengio, όπου ακόμα σημειώνονται θάνατοι. Σήμερα, η βιομηχανία ζητά από την Επιτροπή να δεχτεί μια ακόμη εξαίρεση από τον κανονισμό 2006 REACH, που έχει ήδη δοθεί για ένα περιορισμένο διάστημα, για τις αμιαντούχες ίνες χρυσότιλου.

Αληθεύει ότι οι εγκαταστάσεις ηλεκτρόλυσης χαμηλής τάσης αντιπροσωπεύουν μια περιορισμένη εφαρμογή και υπάρχουν μόνο λίγες τέτοιες εγκαταστάσεις, αλλά όπου οι βιομήχανοι ισχυρίζονται ότι είναι αδύνατον να χρησιμοποιηθεί κάποια εναλλακτική, τότε οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να κλείνουν. Αυτό μπορεί να είναι εκβιαστικό, αλλά εναλλακτικές αυτής της διαδικασίας έχουν βρεθεί στη Σουηδία, χρησιμοποιώντας τεχνολογία μεμβρανών χωρίς αμίαντο ως υποκατάστατο στη χαμηλή τάση και μια παρόμοια λύση έχει επίσης υιοθετηθεί για την παραγωγή υδρογόνου. Γιατί «ναι» σε ορισμένα κράτη και «όχι» σε κάποια άλλα; Γιατί στον μακρύ αγώνα για την απαγόρευση των PCB έχουν υπάρξει αναρίθμητες παραλείψεις και τεχνικές σκόπιμης καθυστέρησης, που τυγχάνουν της υποστήριξης ακόμα και της Γενικής Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τη Βιομηχανία. Και σε αυτήν την περίπτωση, δεν υπήρξε ένα καλό παράδειγμα προς μίμηση.

Η οδηγία του 1999 που απαγόρευε τον αμίαντο όριζε ότι της επανεξέτασης αυτής της έγκρισης έπρεπε να προηγηθεί μια γνωμοδότηση από την επιστημονική επιτροπή τοξικολογίας, η οποία δεν καταρτίστηκε ποτέ. Έτσι σέβεται η Επιτροπή τις οδηγίες; Για να μην αναφέρουμε τα συνδικάτα που ισχυρίζονται ότι ποτέ δεν ζητήθηκε η γνώμη τους.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάνει μια προσπάθεια να αντισταθμίσει τα ελαττώματα των άλλων. Αυτό το ψήφισμα καλεί την Επιτροπή να γεφυρώσει, έως το 2009, ένα νομοθετικό κενό στην απαγόρευση των μεταχειρισμένων προϊόντων που περιέχουν αμίαντο: κομμάτια στέγης, εξαρτήματα αεροπλάνων και οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να απορριφθεί μια και καλή. Και πάλι όμως, ορίζονται συγκεκριμένες ημερομηνίες για μια στρατηγική απαγόρευσης κάθε μορφής αμίαντου έως το 2015, αλλά αυτοί οι στόχοι είχαν ήδη οριστεί το 1999. Έχουν περάσει δέκα χρόνια και οι θάνατοι συνεχίζονται.

Μεταξύ των πρώτων πρωτοβουλιών αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου, η Συνομοσπονδιακή Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Αριστερά των Πράσινων των Βορείων Χωρών απεύθυνε έκκληση για την ίδρυση ενός κοινοτικού ταμείου για να αποζημιώνονται τα θύματα και επί τούτου ταμεία για την απορρύπανση. Αυτό ήταν ένα συγκεκριμένο αίτημα στην Επιτροπή, η οποία σήμερα αντίθετα υποκύπτει στη βούληση των πολυεθνικών. Χρειάζεται να προχωρήσουμε, όμως, σε πρακτικές δράσεις και δεσμεύσεις. Μόνο όταν θα εφαρμοστούν αυτά, ξεκινώντας από τα αιτήματα αυτού του ψηφίσματος, θα μπορούμε να δείξουμε μεγαλύτερη κατανόηση. Σήμερα αυτή η προθυμία δεν είναι ορατή κι επομένως θα καταψηφίσουμε την αναγνώριση αυτής της εξαίρεσης.

  Πρόεδρος. − Ο κύριος Bowis λαμβάνει το λόγο. Τρέφουμε μεγάλη συμπάθεια και σεβασμό στο πρόσωπό του και χαιρόμαστε που τον βλέπουμε να έχει αναρρώσει.

  John Bowis, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – Κύριε Πρόεδρε, πολύ ευγενικό εκ μέρους σας. Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Χαίρομαι που επέστρεψα για την τελευταία εβδομάδα μου σε αυτό το Κοινοβούλιο – ή οποιοδήποτε κοινοβούλιο. Εικοσιπέντε χρόνια στα αιρετά αξιώματα νομίζω ότι είναι υπεραρκετά.

Απλά θα ήθελα, με αυτήν την τελευταία ευκαιρία, να πω ότι πολλοί από εμάς σε αυτό το Σώμα έχουμε επενδύσει μεγάλο κομμάτι του εαυτού μας στη διαδικασία REACH: Ο Guido Sacconi και πολλοί συνάδελφοι έθεσαν τα θεμέλια για ένα πλαίσιο ασφαλέστερων, καλύτερων χημικών. Το μήνυμά μου στο επόμενο Κοινοβούλιο είναι το εξής, «Να προσέχετε, να έχετε τα μάτια σας στη διαδικασία».

Ομοίως, όπως είπε ο Satu Hassi, έχουμε μια μακρά ιστορία με τον αμίαντο και έχουμε την αίσθηση ότι χρειάζεται να έχουμε τεταμένη την προσοχή μας. Όταν ήμουν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του νοσοκομείου, έχοντας κάνει μπαϊπάς καρδιάς και νιώθοντας λύπη για τον εαυτό μου, παρακολουθούσα στην τηλεόραση το σεισμό στην Ιταλία και αυτό έθεσε τα προβλήματά μου στη σωστή τους διάσταση. Αλλά, ασφαλώς, μου θύμισε επίσης σε αυτό το πλαίσιο ότι, όταν συμβαίνει μια τέτοιου μεγέθους καταστροφή, μπορεί να εκλυθεί αμίαντος στην ατμόσφαιρα. Ο αμίαντος πολύ συχνά είναι ασφαλής όσο είναι καλυμμένος. Μόλις διαφύγει, τότε υφίσταται ο κίνδυνος κι επομένως ένα από τα μηνύματα πρέπει να είναι ότι χρειάζεται να εξετάσουμε τις περιοχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση που βρίσκονται σε κίνδυνο για να διαπιστώσουμε πού θα έπρεπε να επισημάνουμε τον κίνδυνο και να τον παρακολουθούμε στο μέλλον.

Κατόπιν τούτου, απλά θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου για τη φιλία τους, την υποστήριξή τους και τα μηνύματα τους τις τελευταίες εβδομάδες. Θα φυλάω σαν κόρη οφθαλμού τα 10 χρόνια μου σε αυτό το Κοινοβούλιο και θα παρακολουθώ με ενδιαφέρον καθώς το επόμενο Κοινοβούλιο θα ασχολείται με τα έργα που ίσως εμείς μπορέσαμε να θέσουμε σε εφαρμογή.

(Χειροκρότημα)

  Πρόεδρος. − Σας ευχαριστούμε πολύ, κύριε Bowis. Μπορείτε να μείνετε ήσυχος ότι πολλοί από εμάς θα σας θυμόμαστε για πάντα και θα σας ευγνωμονούμε για τις προσπάθειές σας και την αφοσίωσή σας στο Κοινοβούλιο.

  Guido Sacconi, ερωτών. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, έτσι ακριβώς αισθάνομαι κι εγώ. Κι εγώ θα ήθελα να κάνω ένα προσωπικό σχόλιο.

Καταρχήν, όμως, πρέπει να αναγνωρίσω ότι η απάντηση της Επιτροπής στις συγκεκριμένες ερωτήσεις που θέτουμε στο ψήφισμά μας ήταν θετική, ως επί το πλείστον. Ασφαλώς, το νέο Κοινοβούλιο θα είναι εκείνο που θα πρέπει να μεριμνήσει να ελέγξει και να εξασφαλίσει ότι θα πληρούνται οι δεσμεύσεις που αποτυπώνονται και εντός των προβλεπόμενων χρονικών περιόδων.

Σε προσωπικό επίπεδο, θα ήθελα να πω δύο πράγματα. Πρώτον, τις καλύτερες ευχές μου στον κύριο Bowis, με τον οποίο έχουμε συνεργαστεί πολύ. Ίσως οι δυο μας θα μπορούσαμε να ιδρύσουμε μια λέσχη παρατηρητών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ειδικά για να παρακολουθούμε εκείνα τα θέματα πάνω στα οποία έχουμε εργαστεί τόσο πολύ οι δύο μας και είδαμε πιστεύω πολλούς καρπούς.

Δεύτερον, πρέπει να πω, κάπως συμβολικά, ότι το γεγονός ότι η τελευταία μου ομιλία σε αυτό το Σώμα έπρεπε να είναι για τον REACH και την εφαρμογή του, ο οποίος με απασχόλησε από την έναρξη αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου, όταν φαινόταν ότι ποτέ δεν θα φτάναμε στο τέλος αυτού του νομοθετικού ταξιδιού, δείχνει λοιπόν ότι είμαι ένας τυχερός άνθρωπος, τυχερός επίσης που γνώρισα ανθρώπους σαν κι εσάς και σαν κι εσάς, κύριε Πρόεδρε. Μέσα από τη συνεργασία μας καταφέραμε να συνεννοηθούμε πραγματικά και έχουμε παράγει πιστεύω πραγματικά σημαντικά αποτελέσματα για τους Ευρωπαίους πολίτες.

  Πρόεδρος. – Σας ευχαριστώ, κύριε Sacconi. Σας διαβεβαιώνω ότι κι εσείς θα μας λείψετε για το έργο σας και την αφοσίωσή σας. Επιτρέψτε μου να σας ευχηθώ τύχη και ευτυχία σε ό,τι ασχοληθείτε στο μέλλον το οποίο, είμαι σίγουρος ότι θα συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο τον οποία είχαμε συνηθίσει εδώ.

  Antonio Tajani, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, και εγώ, προτού ολοκληρωθεί αυτή η συζήτηση, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο Sacconi και τον κύριο Bowis και το κάνω αυτό σαν παλιός συμμαθητής τους, έχοντας υπηρετήσει σε αυτό το Κοινοβούλιο κι εγώ ο ίδιος τόσα πολλά χρόνια.

Θα ήθελα να τους ευχαριστήσω για το έργο που επιτέλεσαν και που συμμετείχαν στις διάφορες συμμαχίες που έχουν ενισχύσει την καλή φήμη του Κοινοβουλίου μας. Έτσι, ως βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και σήμερα ως Επίτροπος και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, τους ευχαριστώ για την εξαιρετικά πολύτιμη συμβολή τους στο έργο του Κοινοβουλίου, αποδεικνύοντας ότι μπορούν να υπάρχουν – παρά τα όσα λένε κατά καιρούς κάποιοι δημοσιογράφοι – καλοί αντιπρόσωποι που συμμετέχουν και υπηρετούν γνήσια τους θεσμούς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν μισό δισεκατομμύριο Ευρωπαίους. Για το λόγο αυτό, ήθελα να τους ευχαριστήσω σε αυτήν την τελευταία ομιλία μου αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου ως επίτροπος.

Όπως έλεγα, ήθελα ούτως ή άλλως να ευχαριστήσω τον κύριο Sacconi, ως μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, που έθεσε επί τάπητος αυτό το ζωτικής σημασίας ζήτημα και τον κύριο Bowis, η ομιλία και τα σχόλια του οποίου έδειξαν πόσο σημαντικό είναι αυτό το ζήτημα για όλους τους πολίτες. Πιστεύω και ελπίζω ότι αυτή η συζήτηση κατόρθωσε να διασκεδάσει τυχόν αμφιβολίες και ανησυχίες: η Επιτροπή θα ενημερώνει τακτικά το Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού και, ας είμαι σαφής, δεν θα συμβιβαστεί ως προς την προστασία των εργαζομένων, την υγεία και το περιβάλλον.

Όσον αφορά τις παρατηρήσεις που έκανε η κυρία Ferreira και ο κύριος Agnoletto, θα ήθελα να επισημάνω εξ ονόματος της Επιτροπής ότι η γνώμη της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων ζητήθηκε και συγκεκριμένα οι εργαζόμενοι με χημικά τάχθηκαν υπέρ της διατήρησης της εξαίρεσης.

Θα ήθελα επίσης να επισημάνω ότι δεν είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχουν χρονικά όρια, δεδομένου ότι η εξαίρεση θα ανακληθεί όταν καταστεί διαθέσιμο κάποιο εναλλακτικό προϊόν. Εξάλλου, ας σας υπενθυμίσω ότι η Επιτροπή θα διεξάγει μια γενική επανεξέταση το 2011. Σας ευχαριστώ και πάλι για τα σχόλιά σας και για όλη τη σκληρή δουλειά που κάνατε για ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα που αφορά την υγεία των εργαζομένων και, θα έλεγα επίσης, την υγεία όλων των πολιτών της ΕΕ.

  Πρόεδρος. − Για να ολοκληρώσω τη συζήτηση, έλαβα μία πρόταση ψηφίσματος⁽¹⁾ που κατατέθηκε σύμφωνα με το άρθρο 108(5) του Κανονισμού.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί σήμερα στις 12 το μεσημέρι.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Richard Seeber (PPE-DE), γραπτώς. – (DE) Περαιτέρω μειώσεις του αμίαντου στην Ευρώπη πρέπει να χαιρετίζονται χωρίς δισταγμό.

Καθώς οι καρκινογόνες επιδράσεις των ινών αμίαντου είναι γνωστές εδώ και δεκαετίες και η ΕΕ επίσης εισήγαγε μια απαγόρευση της χρήσης αυτής της επικίνδυνης ουσίας σε νέα προϊόντα το 2003, τα τελευταία κατάλοιπα χρήσης του αμίαντου θα πρέπει πλέον να αρχίσουν να εξαφανίζονται σιγά σιγά από την Ευρώπη.

Τα περισσότερα κράτη μέλη ήδη επιλέγουν εναλλακτικές μεθόδους. Ειδικά στον τομέα των εγκαταστάσεων ηλεκτρόλυσης μπορούν συχνά να χρησιμοποιηθούν άλλα υλικά ως μια εναλλακτική του αμίαντου.

Υπό το πρίσμα της αυξημένης ευαισθητοποίησης των λαών της Ευρώπης σε ζητήματα υγείας και οι πολύ υψηλές προδιαγραφές για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας στην Ευρώπη, είναι απαράδεκτο καρκινογόνες ουσίες να κυκλοφορούν ακόμα στην Ευρώπη.

(1) Βλ. Πρακτικά.