Pełne sprawozdanie z obrad

Wtorek, 15 września 2009 r. - Strasburg

4. Imigracja, rola Frontexu i współpraca międzypaństwowa (debata)

  Przewodniczący. − Kolejnym punktem porządku dziennego są oświadczenia Rady i Komisji w sprawie imigracji, roli Frontexu i współpracy międzypaństwowej.

  Tobias Billström, urzędujący przewodniczący Rady. – (SV) Panie przewodniczący! Sprawy dotyczące migracji są zawsze aktualne w pracach UE. Ważnym elementem w postępowaniu z przepływami migracyjnymi jest kontrola graniczna. Swobodny przepływ osób w obrębie UE oraz brak kontroli na granicach wewnętrznych skutkują wspólną odpowiedzialnością i wymagają szczególnie prawidłowego i skutecznego zarządzania naszymi granicami zewnętrznymi.

Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (Frontex) odpowiada za koordynowanie i wspieranie wysiłków państw członkowskich ukierunkowanych na monitorowanie oraz kontrolę zewnętrznych granic UE. Agencja Frontex stanowi ważny element w strategii zintegrowanego zarządzania granicami UE. Agencja Frontex stopniowo zwiększała swój potencjał od czasu jej założenia w 2005 roku. Proporcjonalnie do zwiększonego budżetu, Frontex odgrywa obecnie większą rolę w zarządzaniu operacyjną współpracą między państwami członkowskimi w związku z kontrolą zewnętrznych granic UE.

Agencja koordynuje obecnie szereg wspólnych działań i projektów pilotażowych na granicach na morzu, lądzie oraz w powietrzu, mających na celu zwalczanie nielegalnej imigracji, kładąc szczególny nacisk na określone obszary wysokiego ryzyka takie jak południowe granice UE na morzu, ale nie pomijając granic na północy i wschodzie. Kilkakrotnie w Radzie podkreślaliśmy konieczność rozwoju i umocnienia Frontexu. We wnioskach z 2008 roku Rada określiła polityczne priorytety dla dalszego rozwoju Agencji. W perspektywie krótkoterminowej podkreślono konieczność przyznania Frontexowi koniecznych zasobów oraz maksymalnego wykorzystania sprzętu, który państwa członkowskie zapewniają w ramach centralnego rejestru dostępnego wyposażenia technicznego (CRATE). Rada zalecała także Frontexowi zacieśnianie współpracy w obszarze kontroli granicznej z innymi organami kontroli granicznej, w tym z organami celnymi oraz z państwami trzecimi.

W perspektywie długoterminowej podkreślono potrzebę kontynuacji etapowego rozwoju działań Frontexu. Rada poparła plan Komisji dotyczący zbadania sposobu rozszerzenia mandatu Frontexu w celu umożliwienia szerszej współpracy z państwami trzecimi. Rozporządzenie w sprawie Frontexu jest obecnie poddawane ocenie, natomiast propozycje dotyczące możliwych zmian Komisja przedstawi na początku 2010 roku. Rada z niecierpliwością oczekuje chwili, w której wraz z Parlamentem Europejskim przyjmie stanowisko w sprawie zmian proponowanych przez Komisję.

Rolę Agencji oraz konieczność wzmocnienia zasobów na potrzeby współpracy uwydatniono również w Europejskim pakcie o imigracji i azylu, który Rada Europejska przyjęła w październiku 2008 roku. W pakcie tym nawiązano także do możliwości utworzenia oddzielnych oddziałów w ramach Frontex z uwagi na wyraźnie różne uwarunkowania, na przykład na wschodniej granicy na lądzie i granicy morskiej na południu. W związku z wydarzeniami w regionie śródziemnomorskim, we wnioskach z czerwca 2009 roku Rada Europejska uwydatniła także konieczność podjęcia wzmożonych wysiłków na rzecz zapobiegania nielegalnej imigracji i walki z nią, jak również na rzecz zapobiegania przyszłym tragediom ludzkim na południowej granicy morskiej UE. Szczególnie podkreślono konieczność zaostrzenia kontroli granicznych oraz ustanowienia wyraźnych zasad dla wspólnych patroli i przyjmowania uratowanych osób na lądzie, jak również konieczność częstszego korzystania ze wspólnych lotów na wypadek repatriacji.

Podsumowując, chciałbym wyjaśnić, że sytuacja w regionie śródziemnomorskim nie dotyczy jedynie podejmowania działań w obszarze kontroli granicznej. Sytuacja ta wymaga podjęcia szerokiego spektrum środków krótko- i długoterminowych. Punktem wyjścia powinno tu być globalne podejście UE do migracji, obejmujące współpracę oraz środki w całym obszarze polityki migracyjnej. Zasadnicze znaczenie ma tu rozszerzona współpraca z krajami pochodzenia oraz tranzytu, natomiast z państwami trzecimi należy wzmocnić dialog w takich obszarach jak legalna imigracja, migracja i rozwój, budowanie potencjału oraz repatriacja osób, które nie potrzebują ochrony. Za podstawę takiego dialogu trzeba przyjąć zasady solidarności i wspólnej odpowiedzialności.

PRZEWODNICZY: Gianni PITTELLA
Wiceprzewodniczący

  Jacques Barrot, wiceprzewodniczący Komisji. − (FR) Panie przewodniczący! Migracja to sprawa priorytetowa, która przysporzy instytucji wiele pracy, a ja chciałbym podziękować panu Tobiasowi Billströmowi, który jest dobrze zapoznany z tym problemem.

Jesteśmy w trakcie formułowania polityki imigracyjnej w oparciu o trzy filary: przestrzeganie prawa do azylu, walkę z nielegalną imigracją oraz europejską koordynację działań na rzecz zapewnienia legalnej migracji.

Wstęp na terytorium UE musi podlegać określonym zasadom, zgodnym z krajowymi politykami oraz ze wspólnymi normami wdrażanymi przez Unię, natomiast nie może być to wstęp nielegalny, często kosztem ludzkiego życia. Region śródziemnomorski musi pełnić raczej rolę ogniwa między naszymi cywilizacjami, a nie miejsca cierpień i spustoszenia.

Problemu nielegalnej imigracji nie mogą rozwiązywać wyłącznie państwa członkowskie, które są narażone w szczególny sposób ze względu fakt, że ich granice są zewnętrznymi granicami Unii. To naprawdę ważne, aby wszystkie państwa członkowskie wykazały solidarność w obliczu tego wyzwania. Unia przyjęła już wspólne zasady, przeznaczyła na ten cel środki oraz opracowała ważne sposoby działania. Wobec powyższego należy potwierdzić zapotrzebowanie na nowe inicjatywy, mając na uwadze skalę nielegalnych przepływów migracyjnych.

Problem nielegalnej migracji wymaga oczywiście skutecznej strategii prewencyjnej, którą należy wdrażać w partnerstwie ze wszystkimi krajami położonymi na szlakach migracyjnych. Unia Europejska robi wszystko, co w jej mocy, aby rozwijać ten dialog i współpracę. Celem takiego globalnego podejścia jest rozwiązanie problemu imigracji we wszystkich jej podstawowych wymiarach naraz oraz w wyważony sposób. Zgodnie ze słowami wypowiedzianymi właśnie przez pana Billströma, podejście takie koncentruje nasze prace na regionie Morza Śródziemnego, czyli na miejscu, w którym zbiegają się przepływy fal migracyjnych z różnych regionów, przechodzących przez rozmaite kraje Azji i Afryki.

Komisja zdecydowanie zobowiązała się wspierać właściwe ramy dwustronnej współpracy między regionami. W obliczu szerzenia się niedopuszczalnych tragedii ludzkich, odbyłem podróż do tych europejskich „punktów dostępu”, czyli na Lampedusę, Maltę, Wyspy Kanaryjskie oraz do Grecji. Zapoczątkowałem debatę w Komisji, natomiast do moich kolegów ministrów w Radzie skierowałem propozycje dotyczące spójniejszej i skuteczniejszej polityki europejskiej.

Zrealizowane następnie prace stanowiły podstawę dla szeregu decyzji podjętych przez czerwcową Radę Europejską. Od tamtej pory Komisja prowadzi prace w trzech podstawowych obszarach tematycznych. Pierwszy dotyczy azylu: Rada Europejska wezwała do koordynacji dobrowolnych działań dotyczących wewnętrznego rozmieszczenia osób podlegających międzynarodowej ochronie, które zamieszkują w państwach członkowskich najbardziej narażonych na omawiane naciski. W odpowiedzi na to wezwanie Komisja zainicjowała w lipcu projekt pilotażowy mający zapewnić pomoc Malcie. Przewidziała możliwość finansowania wspólnotowego dla państw członkowskich, które będą skłonne wykazać solidarność z Maltą. Dotychczas jedynie Francja zgodziła się na przesiedlenie na swoje terytorium blisko 100 uchodźców. Panie i panowie, panie przewodniczący! Życzyłbym sobie takiego gestu również ze strony innych państw członkowskich.

2 września przedstawiłem również Parlamentowi Europejskiemu i Radzie komunikat z propozycją wspólnego europejskiego programu przesiedlania uchodźców z państw trzecich. Panie Billström! Wiem, że ten program jest bliski pańskiemu sercu. Przedstawia on w zarysie wspólne roczne priorytety w kwestii przesiedleń oraz propozycje dotyczące skuteczniejszego wykorzystania pomocy finansowej, którą państwa członkowskie otrzymują w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców.

Dominującą rolę w skutecznym wdrożeniu tych inicjatyw musi odgrywać Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu. Instytucje wspólnotowe badają aktualnie wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie utworzenia tego Urzędu. Bardzo chciałbym, aby Parlament i Rada doszły w ramach szwedzkiej prezydencji do porozumienia skutkującego uruchomieniem przedmiotowego Urzędu Wsparcia w 2010 roku i bardzo tu liczę na naszą Komisję oraz szwedzką prezydencję. To wszystko na temat azylu.

Kolejny obszar tematyczny dotyczy granic zewnętrznych. Jak pan Billström już bardzo dobrze wyjaśnił, Rada Europejska chce umocnienia działań ukierunkowanych na kontrolę granic zewnętrznych, koordynowanych przez Frontex. Zwróciła się do nas o ustanowienie wyraźnych zasad angażowania wspólnych patroli oraz dokładnych przepisów w odniesieniu do przyjmowania na lądzie uratowanych osób i organizowania wspólnych lotów powrotnych.

Musimy również zbadać, w jaki sposób Frontex może współpracować w państwami trzecimi. Budżet na finansowanie działalności Frontexu w 2009 roku zwiększono do kwoty 36 milionów euro, natomiast obecnie zastanawiamy się, w jaki sposób Frontex może zorganizować repatriację nielegalnych migrantów.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że działania związane z kontrolą granic prowadzi się zgodnie z prawem wspólnotowym, zwłaszcza z kodeksem granicznym Schengen. Należy obowiązkowo przestrzegać praw podstawowych oraz zakazu powrotu. Na obszarach morskich działania te trzeba prowadzić również w zgodzie z międzynarodowym prawem morskim. Nie wszystkie państwa członkowskie jednak rozumieją bądź stosują te zasady w jednolity sposób. Dlatego właśnie zamierzamy rozważyć sposoby lepszego opracowania i objaśnienia tych zasad, co umożliwi w kontekście tych działań lepsze stosowanie prawa wspólnotowego i międzynarodowego.

Zajmujemy się również przygotowaniem wniosku, który umożliwi wprowadzenie zmian w rozporządzeniu ustanawiającym agencję Frontex i jej metody pracy. Wniosek zostanie przedstawiony na początku 2010 roku. Będzie on obejmował sprawozdanie Parlamentu Europejskiego oraz ocenę, którą Agencja będzie zobowiązana przeprowadzić na podstawie art. 33 rozporządzenia w sprawie Frontexu. Wniosek ma na celu optymalizację i umocnienie roli Frontexu w kwestiach współpracy granicznej.

Przechodzę do trzeciego obszaru tematycznego. Rada Europejska podkreśliła potrzebę zacieśnienia współpracy z głównymi krajami pochodzenia i tranzytu, zwracając się również do Komisji o przeanalizowanie możliwych w praktyce sposobów współpracy z tymi krajami. W ramach odpowiedzi na ten wniosek, Komisja podjęła ogromne wysiłki na rzecz wzmożenia dialogu i współpracy z Libią oraz Turcją, które są podstawowymi krajami na szlakach nielegalnej migracji w regionie Morza Śródziemnego.

W kwestii dotyczącej Libii wysłaliśmy z panem Billströmem w lipcu pismo do naszych libijskich partnerów, proponując im współpracę w wielu obszarach, ukierunkowaną na wspólne i wyważone zarządzanie przepływami migracyjnymi z Libii. Wyjaśniliśmy libijskim władzom, że chcielibyśmy pomóc im nie tylko we wzmocnieniu zdolności do zapobiegania przedostawaniu się na ich terytorium nielegalnych migrantów i ich wypływowi, ale też w lepszym traktowaniu migrantów, z poszanowaniem praw człowieka oraz międzynarodowych zasad, jak również w identyfikacji migrantów potrzebujących międzynarodowej ochrony i udzielaniu im pomocy.

Komisja współfinansuje już środki pilotażowe za pośrednictwem UNHCR, Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji oraz włoskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Będziemy jednak mogli nadać wymagany wymiar naszym działaniom wyłącznie w przypadku wyraźnego zobowiązania ze strony władz libijskich. Panie Billström! Nie ukrywam, że z niecierpliwością oczekuję odpowiedzi na nasze pismo.

Jeśli chodzi o Turcję, to Dyrektor Generalny ds. Sprawiedliwości, Wolności i Bezpieczeństwa, pan Jonathan Faull, przebywa dzisiaj z wizytą w Ankarze, by zbadać, w jakim zakresie i przy użyciu jakich środków rozszerzona współpraca mogłaby zachęcić tureckie władze do większego i bardziej odpowiedzialnego zaangażowania w zarządzanie migracją, ukierunkowane na readmisję nielegalnych imigrantów, a przede wszystkim na zapewnienie międzynarodowej ochrony uchodźcom. Jeżeli Turcja i Libia chcą skorzystać z naszych ofert, to wraz z panem Billströmem będziemy mogli złożyć w tych krajach wizytę przed końcem roku.

Na koniec chciałbym wspomnieć o programie sztokholmskim, który musi zapewnić podstawę dla skuteczniejszej wspólnej polityki oraz który umożliwi nam wspieranie skoordynowanej imigracji w duchu Europejskiego paktu o imigracji i azylu. W czerwcu przedstawiliśmy nasze propozycje, które spotkały się z przychylnym odbiorem podczas nieformalnej debaty ministerialnej zorganizowanej w lipcu przez szwedzką prezydencję.

Nie chcę się powtarzać i wymieniać na nowo trzech głównych obszarów tematycznych tej polityki, które obejmują także wspólny system azylowy, zgodny z naszymi tradycjami humanitarnymi, skuteczniejszą kontrolę nielegalnej imigracji w drodze bardziej zintegrowanego zarządzania naszymi granicami wewnętrznymi i polityką wizową, no i oczywiście naszą skuteczniejszą walkę z handlem ludźmi oraz wdrożenie konkretnej polityki w obszarze powrotów, ukierunkowanej na długoterminową ponowną integrację migrantów ze społeczeństwem, z którego się wywodzą, jak również otwarcie się na legalną migrację w ramach gwarantujących uznanie potrzeb krajów przyjmujących i nie zapominając o potrzebach krajów pochodzenia czy poszanowaniu praw migrantów.

To wszystko. Panie przewodniczący, panie i panowie! Przekroczyłem nieco czas wypowiedzi, ale chciałem kontynuować wysoce logiczne objaśnienia pana Billströma, uwydatniając podstawowe obszary tematyczne polityki, strategii europejskiej, która w moim przekonaniu zaczyna nabierać kształtu. Nasze państwa członkowskie muszą cały czas wykazywać pełną solidarność i determinację konieczną do wdrożenia tej strategii. Bardzo liczę na pomoc Parlamentu Europejskiego w tej kwestii.

  Simon Busuttil, w imieniu grupy PPE. – (MT) Panie przewodniczący! Dziękuję. Ja również chciałbym powitać pana ministra Billströma, a w szczególności wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej, pana Jacquesa Barrota. Panie przewodniczący! Proszę pozwolić, że pogratuluję wiceprzewodniczącemu Komisji Europejskiej jego poważnych i szczerych wysiłków, jakie podjął w obszarze imigracji i azylu, jak również podziękuję mu za te wysiłki. Moje uznanie i wdzięczność chciałbym przekazać również panu Barrotowi, za jego pasję w realizacji tych prac oraz za konkretne inicjatywy, które zainicjował w tym trudnym, kontrowersyjnym i wrażliwym obszarze. Panie przewodniczący! W tym momencie chciałbym przejść do pierwszego punktu, który poruszę, mając na uwadze złożoność tematu.

Łatwo jest wskazywać palcem jeden czy drugi kraj, jednak sytuacja wymaga z naszej strony poważnej i dogłębnej analizy. W innym wypadku ryzykujemy, że padniemy ofiarami absurdu. Proszę pozwolić, że przytoczę przykład. Ostatnio mieliśmy do czynienia z krytyką rządu włoskiego, który bezzwłocznie odsyłał przybywających imigrantów z powrotem do Libii. Musimy jednak zrozumieć, że dzięki włoskiemu postępowaniu znacznie spadła w tym roku liczba imigrantów, którzy decydowali się na niebezpieczną podróż, ryzykując przy tym życiem.

Ważne, abyśmy zdali sobie sprawę, że ten system powrotów zadał poważny cios zorganizowanej przestępczości i handlarzom ludźmi. Oznacza to, że chociaż konieczność przestrzegania prawa imigrantów do azylu nie podlega wątpliwości, to ponadto musimy nieprzerwanie dążyć do ostatecznego położenia kresu tragediom, jakie mają miejsce na Morzu Śródziemnym. Tak samo ważna jest walka z handlarzami ludźmi, którzy wykorzystują cierpienie i trudności, jakich doświadczają imigranci usiłujący przedostać się do Europy.

Dlatego nie możemy nawet na chwilę zapominać o złożoności tego tematu. Chciałbym poruszyć kilka innych kwestii. Musimy usprawnić działalność Frontexu, zwłaszcza w obszarze potencjalnej współpracy międzypaństwowej obejmującej konkretne sprawy, takie jak te związane z polityką w odniesieniu do powrotów dotyczących więcej niż jednego kraju. Niestety, ale w tej dziedzinie agencja Frontex nie podjęła jak dotąd wystarczających wysiłków. Na uwagę zasługują również inicjatywy, o których wspomniał wiceprzewodniczący Barrot, takie jak ogólny program przesiedleń, pilotażowy projekt dla takich państw jak Malta oraz utworzenie Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu. Inicjatywy te trzeba niezwłocznie wdrożyć. Na zakończenie chcę wspomnieć o innym, równie ważnym i wymagającym uwagi czynniku, a mianowicie o współpracy z Libią i innymi państwami trzecimi, z których pochodzą imigranci. Bez współpracy z tymi państwami nigdzie nie zajdziemy.

  Juan Fernando López Aguilar, w imieniu grupy S&D. – (ES) Panie przewodniczący, panie Billström, panie komisarzu Barrot! Zgadzam się ze znaczeniem kwestii i popieram stanowisko prezydencji i Komisji, aby nadać tej sprawie status jednego z najważniejszych obszarów globalizacji, wymagającego reakcji ze strony Europy.

Jest to obszar, któremu Europa może nadać kierunek, zapewniając wartość dodaną do zarządzania jednym z najbardziej jednoznacznych wymiarów globalizacji, a mianowicie niespotykanym wymiarem migracji, a w związku z tym także przepływami migracyjnymi i ich wpływem na wszystkie obszary mające znaczenie dla europejskiej integracji.

Państwa członkowskie nie mogą samodzielnie rozwiązać problemu tego zjawiska, polegając wyłącznie na zdolnościach, którymi dysponują. Dlatego potrzebujemy wspólnej polityki, której nadal nie sformułowano. Wszystko, co zostało zrobione na rzecz sformułowania tej wspólnej polityki, której opracowanie jest koniecznością, to wynik postanowień konstytucji europejskiej i traktatu lizbońskiego. Polityki jednak nadal nie sformułowano. Wszystkie dotychczasowe działania polegają jedynie na założeniach, co trzeba zrobić, i nadal znajdują się na bardzo wczesnym etapie.

Oczywiste jest jednak, że reakcja musi być spójna z tożsamością europejską. Dlatego należy zacząć od zobowiązania do wyeliminowania różnic u źródeł przez umocnienie współpracy w zakresie rozwoju.

Po drugie musimy zaostrzyć walkę z politycznym i kryminalnym wymiarem tego zjawiska, również stawiając czoło organizacjom trudniącym się handlem ludźmi. Jednocześnie musimy zapewnić poprawę w obszarze informowania o zagrożeniach związanych z nielegalną imigracją i handlem ludźmi, w obszarze szkoleń u źródeł oraz nielegalnego zatrudnienia. W naszej reakcji na przedmiotowy problem musimy koniecznie uwzględnić legalną migrację jako alternatywę dla nielegalnej imigracji.

I na koniec, musimy poważnie zaangażować się w kwestię praw człowieka. Dotyczy to nie tylko azylu i uchodźców, ale także zgodności z Europejskim paktem o imigracji i azylu, który podpisano w październiku 2008 roku.

W międzyczasie musimy jednak umocnić europejskie granice zewnętrzne, zarówno w kategoriach ich ochrony, jak i wspólnej odpowiedzialności za nie. Skutki nielegalnej imigracji we Włoszech, w Hiszpanii czy Grecji – widoczne na południowej granicy Hiszpanii na Morzu Śródziemnym oraz na Wyspach Kanaryjskich, gdzie zawijają łodzie pełne zdesperowanych ludzi – to nie tylko problem Hiszpanii czy Włoch. To problem całej Europy, którego nie da się rozwiązać przez zwykłą solidarność z Hiszpanią lub Włochami, a tym bardziej oczekiwaniami, że Hiszpania i Włochy zastosują europejski model w ich dwustronnych stosunkach z państwami afrykańskimi. Nie – to wspólna odpowiedzialność, wymagająca wspólnej reakcji.

Dlatego właśnie Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych popierała umocnienie Frontexu oraz zwiększenie budżetu przedmiotowej Agencji, mając nadzieję na poparcie tej Izby, ponieważ podpisujemy się pod stanowiskiem prezydencji szwedzkiej, która położyła nacisk na tę kwestię, przypisując jej duże znaczenie.

  Sonia Alfano, w imieniu grupy ALDE. – (IT) Panie przewodniczący, panie i panowie! Dziękuję panom Barrotowi i Billströmowi. 31 sierpnia skierowałam do Komisji priorytetowe pytanie. To prawda, że liczba migrantów przybywających do wybrzeży Włoch i Libii spadła, ale przyczyną tego stanu rzeczy jest wzrost liczby utonięć w Morzu Śródziemnym, które cały czas mają miejsce.

Niestety, Morze Śródziemne stało się zbiorową mogiłą, natomiast rząd Berlusconiego, czyli rząd włoski, podpisał z Libią porozumienie, które nieszczęśliwie umożliwia Włochom odmowę wpuszczenia na swoje terytorium nie tylko migrantów, ale też uchodźców z krajów, w których mają miejsce prześladowania lub toczy się wojna domowa, takich jak Somalia czy Erytrea, pozbawiając tych biednych ludzi prawa do ubiegania się o azyl i naruszając tym samym wszystkie międzynarodowe przepisy, zwłaszcza postanowienia konwencji genewskiej.

Chciałabym państwu przypomnieć, że zasada non-refoulement nie zna granic geograficznych i w żadnych okolicznościach nie może ona być przedmiotem targów czy negocjacji. Nie chcemy w dalszym ciągu sądzić, że porozumienie między Włochami a Libią w ostatecznym rozrachunku sprowadza się do interesów gospodarczych o wartości wynoszącej około 5 bilionów euro.

Wzywam Komisję, aby w razie takiego zamiaru z jej strony, nie zawierała w imieniu UE porozumienia z Libią podobnego do tego, które zawarły Włochy, gdyż widzieliśmy konsekwencje tego nikczemnego porozumienia. Powtarzam, że niestety, ale porozumienie to skazuje ludzi na męczarnie, gdyż właśnie z męczarniami mamy tu do czynienia: ośrodki zatrzymań, do których kieruje się te osoby w Libii, to prawdziwe męczarnie według doniesień prasowych i zdjęć, na przykład zdjęć ukazujących wielu z tych imigrantów w więzieniu Ganfuda, 10 kilometrów od Benghazi. Nie sądzę, aby męczarnie te uwzględniano w jakichkolwiek przyjacielskich czy instytucjonalnych porozumieniach.

Jak podkreślił Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, zasada non-refoulement zapobiega odsyłaniu ludzi na terytoria, na których ich życie lub wolność można uznać za zagrożone. Wysyłanie tych ludzi z powrotem do Libii, która, chciałabym państwu ponownie przypomnieć, nie podpisała ani nie ratyfikowała konwencji genewskiej, wydaje się doprawdy niewiarygodne. Ponadto, aby dolać oliwy do ognia, nielegalna imigracja to we Włoszech także przestępstwo i tak, po dramatycznym wyjściu na ląd z końcem sierpnia, kiedy to wielu Somalijczyków straciło życie, czterech czy pięciu z nich, którym udało się dotrzeć do miejsca przeznaczenia, oskarżono o imigrację i obecnie są sądzeni na mocy prawa włoskiego.

Wzywam teraz Komisję do podjęcia faktycznych działań, do oceny zgodności porozumienia między Włochami a Libią z międzynarodowym prawem i na koniec – do zdecydowanej zmiany tego stanu rzeczy w drodze braku poparcia dla nikczemnej polityki rządu włoskiego.

  Hélène Flautre, w imieniu grupy Verts/ALE. – (FR) Panie przewodniczący! Ostatnia nasza debata na ten temat po tragedii na Morzu Śródziemnym miała miejsce dnia 1 kwietnia.

Pamiętają państwo, że u wybrzeży Libii zginęło kilkuset migrantów. Apelowaliśmy o wszczęcie dochodzenia. Do dnia dzisiejszego nie otrzymaliśmy żadnych informacji na temat okoliczności tej tragedii.

Od tego czasu, jak państwu wiadomo, w połowie sierpnia znaleziono u wybrzeży Lampedusy 73 martwych Afrykańczyków. 25 sierpnia udało się ostatecznie uratować 57 Ertytrejczyków, którzy długo dryfowali w wodach Malty. 31 sierpnia Libia odmówiła wstępu 75 Somalijczykom.

Zewnętrzne granice Unii Europejskiej stały się w rzeczywistości zabójcze. Tak brzmi tytuł sprawozdania przygotowanego przez organizację pozarządową „Migreurop”, a ja zachęcam wszystkich państwa do uważnego zapoznania się z nim.

Panie Barrot! Odnosząc się do tej sytuacji, nawiązuje pan do niektórych kwestii podstawowych. Mówi pan o prawie do azylu, o prawie do międzynarodowej ochrony. Powinien pan wspomnieć również o prawie człowieka do opuszczenia kraju oraz o obowiązku pomagania innym, ktokolwiek by to nie był. To międzynarodowe prawo morskie. Omawiane sytuacje mają miejsce coraz częściej i coraz częściej występują na granicy między Turcją a Grecją. Dlatego właśnie nie uważam, panie Barrot, aby wzmocnienie zasobów Frontexu było właściwą reakcją na tę sytuację.

Uważam, że dzisiejsza Unia Europejska nie dorównuje swojemu własnemu projektowi. Unia Europejska narodziła się z odmowy pozbawiania innych godności i tego założenia należy się trzymać.

  Timothy Kirkhope, w imieniu grupy ECR. – Panie przewodniczący! Wspólny unijny program przesiedleń przedstawiony przez Komisję ma z pewnością szlachetne cele, aby stymulować szerszą współpracę między krajowymi rządami w obszarze przesiedlania uchodźców oraz osób ubiegających się o azyl. Jako brytyjskiego konserwatystę martwi mnie jednak jego wdrożenie. Nie chcemy już takich problemów jak te, które mieliśmy w Sangatte we Francji.

Uważam, że współpraca i solidarność w wymiarze całej Unii Europejskiej jest oczywiście ważna w przypadku rozmów o obciążeniach, z jakimi borykają się poszczególne narody, ale musimy wyraźniej zaznaczyć różnicę między osobami migrującymi z przyczyn ekonomicznych a osobami ubiegającymi się o azyl. Oczywiście mają one prawo poszukiwać schronienia, ale nam potrzeba także prawodawstwa, które nie wiązałoby poszczególnym narodom rąk, jeśli chodzi o decyzję, kogo przyjąć i komu przyznać azyl. Podejście zbiorowe, takie jak to proponowane przez Komisję, może osłabić możliwość podejmowania takich decyzji przez poszczególne narody UE.

Tymczasem uważam, że sprawą pierwszorzędną jest zabezpieczenie granic południowych. Frontex musi odgrywać pod tym względem większą rolę w celu zdecydowanego powstrzymania migrantów z przyczyn ekonomicznych, którzy zamierzają odbyć niebezpieczną podróż przez Morze Śródziemne. Musimy przyjąć bardziej zdecydowaną postawę wobec różnych państw trzecich, które w nieodpowiedzialny sposób zachęcają do takich czynów. Komisja twierdzi, że to rządy krajowe będą podejmowały ostateczną decyzję, jeśli chodzi o liczbę osób, które przyjmują, natomiast Wielka Brytania i inne państwa nie będą zmuszane do przyjmowania zbyt dużej liczby migrantów ekonomicznych, z którymi te państwa nie mogą sobie poradzić lub którym nie mogą zapewnić wsparcia w trudnych pod względem gospodarczym czasach, jakie nastały. To konieczne i prawidłowe postępowanie. Takie państwa jak Wielka Brytania potrzebują gwarancji, że nasza polityka w obszarze azylu i imigracji umożliwi nam podejmowanie decyzji i zagwarantuje, że podejście UE nadal będzie nacechowane otwartą współpracą, a nie przymusem.

  Willy Meyer, w imieniu grupy GUE/NGL. – (ES) Panie przewodniczący, panie Billström, panie komisarzu Barrot! Początek tej kadencji to dla nas wspaniała okazja, aby ponownie przemyśleć naszą politykę imigracyjną.

Nasza obecna polityka imigracyjna opiera się na widocznej obłudzie i cynizmie. Mówimy, że europejski projekt byłby niemożliwy bez pracowników migrujących, a jednak traktujemy ich jak przestępców, przyjmując takie prawodawstwo jak dyrektywę w sprawie powrotów, którą trafnie określa się „dyrektywą wstydu” i która jest niezgodna z zasadami i wartościami Unii Europejskiej.

Nikt nie rozumie takiej polityki dążeń do uczynienia z Europy twierdzy w obecnych czasach kryzysu, który jest kryzysem potrójnym, gdyż dotyczy sfery żywności, finansów i energii, ponieważ nasze prace mają ograniczony charakter i zmierzają w złym kierunku. Jeżeli Europa jest potrzebna, zwłaszcza jeżeli jest potrzebna dzięki migrującym pracownikom, to musimy przestrzegać ich wszystkich praw, nie czyniąc z nich przestępców, jak to czyni Unia Europejska. Po prostu przysparza to jeszcze więcej cierpień rodzinom, które tylko próbują uciec przed wojną czy głodem.

W związku z powyższym, najlepszą wizytówką na szczycie szefów państw lub rządów, który ma się odbyć wiosną przyszłego roku w Madrycie między Unią Europejską a Ameryką Łacińską i Karaibami, byłoby uchylenie tej „dyrektywy wstydu”, niezgodnej z naszymi zasadami i wartościami oraz niezrozumiałej dla wszystkich rządów, zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach, skąd do Unii Europejskiej napływają tysiące migrujących pracowników.

Dlatego apeluję, aby poważnie rozważyć uchylenie przedmiotowej „dyrektywy wstydu”.

  Gerard Batten, w imieniu grupy EFD. – Panie przewodniczący! Omawiane środki wchodzą w zakres tak zwanej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, obejmującej także obszar imigracji. Mowa tu o wspólnej polityce imigracyjnej i azylowej i wiemy, że bez względu na kłamstwa, jakimi brytyjski rząd karmi obywateli, zamierza on w końcu związać Wielką Brytanię tą polityką.

Polityka imigracyjna oparta na zasadzie „jeden rozmiar dla wszystkich” nie będzie jednak korzystna dla Wielkiej Brytanii. Wielka Brytania to jeden z najbardziej zaludnionych krajów na świecie, ku zaskoczeniu, bardziej zaludniony niż Indie, Chiny czy Japonia. Imigracja netto do Wielkiej Brytanii wynosi obecnie około 230 tysięcy osób rocznie, co daje dodatkowy milion nowych obywateli co pięć lat. Do 2031 roku liczba ludności wzrośnie z obecnych rekordowych 61,4 miliona do około 70 milionów, po czym będzie dalej rosła. Cały ten wzrost to skutek imigracji oraz urodzeń wśród imigrantów.

Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa nie jest przeciwna imigracji, ale uważa, że należy ją dokładnie kontrolować i powinna ona być z korzyścią dla Wielkiej Brytanii, a nie Unii Europejskiej czy kogokolwiek. Wielka Brytania nie potrzebuje wspólnej europejskiej polityki imigracyjnej. Musimy natomiast zatrzymać masowy napływ imigrantów oraz wprowadzić ściśle ograniczoną i kontrolowaną politykę imigracyjną. Powinniśmy stosować warunki Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 roku, która zobowiązuje ich do poszukiwania schronienia w pierwszym wyznaczonym bezpiecznym kraju, do którego przybywają, który z pewnością nie jest małą wyspą u wybrzeży Europy, zwaną Wielką Brytanią.

Powinniśmy zaprzestać propagowania wielokulturowości, która powoduje podziały i konflikty, natomiast powinniśmy asymilować i integrować istniejących migrantów w ramach jednej kultury, przy poszanowaniu wspólnych instytucji politycznych i prawnych. W Wielkiej Brytanii nie powinno być miejsca na prawo szariatu i uważam, że nie powinno go być nigdzie w Europie.

  Louis Bontes (NI). – (NL) Panie przewodniczący! Frontex nie zdaje egzaminu. Budżet na realizowaną aktualnie operację „Poseidon” wynosi 11 milionów euro. To bezcelowe. To wyrzucone pieniądze. Jedynym wyjściem jest bezpośrednie odsyłanie i kary dla krajów umożliwiających imigrację. Wspólna polityka azylowa i imigracyjna nie leży w interesie Holendrów. Holenderska Partia na rzecz Wolności, w której imieniu przemawiam, zawzięcie sprzeciwia się tej polityce. Doprowadzi ona do tego, że do Europu będzie przyjeżdżać jeszcze więcej ludzi bez żadnych perspektyw. Holendrzy nie potrzebują solidarności, ale naszego wstawiennictwa w ich interesie, tu – w tym miejscu. Połóżmy więc temu kres.

Chciałbym ustosunkować się do stanowiska szwedzkiej prezydencji. Prezydencja ta uważa, że Europa powinna otworzyć swoje granice, zezwalając na masową imigrację ze względu na europejski rynek pracy. Partia na rzecz Wolności z góry odrzuca takie założenie. To zasłona dymna dla umożliwienia masowej imigracji. Proszę popatrzeć, co się dzieje w dużych miastach – proszę przyjrzeć się, z jak ogromnymi borykają się problemami. Proszę pomyśleć o własnych obywatelach, własnym kraju, o własnej kulturze. Zawsze powinniśmy o tym pamiętać. Chciałbym dodać, że co za dużo, to niezdrowo. Połóżmy kres masowej imigracji, gdyż sprawy zaszły już za daleko.

  Agustín Díaz de Mera García Consuegra (PPE). – (ES) Panie przewodniczący, panie wiceprzewodniczący Komisji, panie urzędujący przewodniczący Rady! Wyzwania w obszarze migracji pozostają takie same, równie jak nasze zobowiązanie do stawienia im czoła.

Jakież są to wyzwania? Po pierwsze jest to dążenie do wspólnej polityki migracyjnej. Po drugie jest to konieczność znacznego udoskonalenia organizacji legalnej migracji. Trzecie wyzwanie to udoskonalenie procedur integracyjnych. Czwarte polega na zdecydowanym zwalczaniu nielegalnej migracji. Piąte wyzwanie to dalszy rozwój Frontexu. Szóstym wyzwaniem jest poprawa procedur, konwencji i porozumień z krajami pochodzenia i tranzytu, natomiast siódme to dążenie do postępu w obszarze wspólnej polityki azylowej.

Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu musi od 2010 roku stać się bezstronnym, prawdziwym i równouprawnionym urzędem, solidarnie współodpowiedzialnym oraz oferującym w przyszłości ochronę międzynarodową lub uzupełniającą.

Co się tyczy Frontexu, to sprawa koordynacji i współpracy; w żadnym wypadku nie chodzi tu o zastępowanie uprawnień krajowych. Konieczność rozszerzenia misji Frontexu na naszych południowych granicach, w Europie południowej, zwłaszcza w regionie śródziemnomorskim oraz na froncie atlantyckim, to nie tylko reakcja Unii Europejskiej na presję migracyjną w Grecji, na Malcie, we Włoszech czy w Hiszpanii; to także humanitarna reakcja, mająca zapobiegać śmierci i dramatom.

Przyjrzyjmy się, co się stało z budżetem Frontexu: jego kwota zmieniła się – w 2005 roku wynosiła 6 milionów euro, natomiast w roku 2010 wzrośnie do poziomu 78 lub 83 milionów euro. Panie przewodniczący! Obawiamy się jednak niezdolności Frontexu do zarządzania budżetem przyznanym mu przez Parlament. To byłoby niedopuszczalne z uwagi na mnogość wyzwań i misji, z którymi trzeba się uporać.

Bardzo ważne jest, aby Frontex tchnął życie w CRATE, czyli centralny rejestr dostępnego wyposażenia technicznego. Zasadnicze znaczenie ma również urzeczywistnienie zobowiązania państw członkowskich do wkładu w rejestr CRATE. Potrzebna nam jest szerzej zakrojona i lepsza koordynacja działań z Europolem. Musimy zarządzać Iconexem, natomiast, panie przewodniczący, w obszarze ochrony praw człowieka musimy zapewnić większą i lepszą koordynację działań Frontexu, Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji, jak również UNHCR.

Takie są nasze wyzwania i nasze zobowiązania.

  Claude Moraes (S&D). – Panie przewodniczący! Nie ma osoby, która nie doceniałaby ogromnych trudności w zapewnieniu równowagi, o której wspomniał przewodniczący naszej komisji, jak również presji migracyjnej, z którą zmaga się Unia Europejska oraz napięcia, z którym mamy do czynienia w regionie śródziemnomorskim. Tego lata ponownie przypomnieliśmy sobie o przykrej rzeczywistości, jakiej doświadczają migranci i osoby ubiegające się o azyl, uciekając przed prześladowaniami i ubóstwem.

Frontex niewątpliwie odgrywa podstawową rolę w podejściu Europy do kwestii migracji. W miarę jak budujemy bardziej skoordynowany system zarządzania naszymi granicami zewnętrznymi, znaczenie Frontexu rośnie. W związku z tym moja grupa jest przekonana o kluczowym znaczeniu zapewnienia właściwej równowagi: równowagi między zasobami Frontexu, o czym wspominało już wielu kolegów, z jednej strony, a lepszym uświadomieniem Frontexowi humanitarnych aspektów zadań, które realizuje. Pomyślmy na przykład, jak Frontex może pomóc zmniejszyć dramatyczną liczbę zgonów na morzu, która w ostatnich dziesięciu latach przekroczyła 12 tysięcy? Trzeba rozszerzyć zakres obowiązków Agencji o działania ratunkowe na morzu. Diabeł tkwi w szczegółach. Wiele z tych obszarów polityki wymaga pracy u podstaw i wiem, że Parlament, Komisja oraz Rada usiłują wdrożyć to założenie.

Musimy zapewnić, aby Frontex nie stał się tak zwyczajnie mechanizmem do trzymania ludzi z dala od Europy. Trzeba umożliwić dostęp na terytorium UE osobom, które w uzasadniony sposób potrzebują ochrony.

Panie komisarzu! Mówił pan o zasadzie non-refoulement. To ważne, aby pan to powtórzył. Dokładniej na temat sytuacji dotyczącej Włoch i Libii wypowiedzą się oczywiście moi koledzy z Włoch, ale nikt i żaden kraj nie może naruszać tej zasady.

W naszej sytuacji zasada non-refoulement będzie obowiązywała nawet państwa, które nie podpisały konwencji z 1951 roku. To bardzo ważne, abyśmy przestrzegali tych praw człowieka. Nie możemy wycofywać się z naszego obowiązku zapewnienia ochrony tym, którzy jej potrzebują.

W związku z powyższym, Frontex musi stanowić element uczciwego i wyważonego podejścia do kwestii migracji i azylu. Musimy zapewnić wdrożenie pakietu azylowego oraz zachować równowagę w obszarze legalnej migracji oraz ochrony uchodźców.

  Sarah Ludford (ALDE). – Panie przewodniczący! Za sprawą twierdzeń paranoidalnych i eurosceptycznych posłów do Parlamentu Europejskiego, brytyjska prasa zasiała panikę, że przyszły komisarz ds. praw podstawowych, którego pan Barroso zaakceptował na wniosek grupy ALDE, zmusi Zjednoczone Królestwo do przyjmowania większej liczby osób ubiegających się o azyl z całej Europy.

To nieprawda. Zgodnie z zapewnieniem wiceprzewodniczącego Barrota, projekt pilotażowy obejmujący pomoc dla Malty jest dobrowolny, natomiast proponowany system przesiedlania uchodźców zatwierdzonych przez UNHCR bezpośrednio spoza Europy również nie byłby obowiązkowy.

Żaden element polityki UE nigdy nie dotyczył limitów czy przymusu w kwestii przyjmowania migrantów przez poszczególne kraje. Usiłujemy jednak stworzyć atmosferę dobrowolnej solidarności i mam nadzieję, że przyszły komisarz ds. praw podstawowych przyczyni się do wyeliminowania przypadków utonięć migrantów w Morzu Śródziemnym.

W przyszłym miesiącu minie dziesięć lat od chwili, kiedy UE określiła cel wspólnego systemu azylowego i skoordynowała poszczególne obszary polityki migracyjnej. Pomimo znacznych wysiłków, zwłaszcza ze strony Komisji Europejskiej wspieranej przez posłów do Parlamentu Europejskiego, wyraźnie nam do tego daleko.

Sprawą zdecydowanie priorytetową jest właściwe zarządzanie przepływami, które zazwyczaj są tak zwanymi „mieszanymi przepływami” uchodźców oraz migrantów poszukujących pracy, i te dwie grupy należy rozróżnić. W ten sposób można dać europejskiej opinii publicznej pewność co do prawidłowego zarządzania, eliminując jednocześnie przypadki śmiertelne oraz zapewniając ochronę osobom, które się do niej kwalifikują.

Żaden z tych celów nie zostanie zrealizowany, jeżeli ludzi w kruchych łodziach będzie się wypychać z powrotem w morze, nie rozważając nigdy konieczności zapewnienia im ochrony. Jestem zszokowana, słysząc od pana komisarza Barrota, że państwa członkowskie nie stosują prawa morskiego jednolicie. Taki nieład jest niedopuszczalny. Frontex musi być prawidłowo wyposażony w zasoby oraz musi przestrzegać praw człowieka. Osobom takim trzeba umożliwić zejście na ląd oraz poddać ich ocenie pod kątem statusu uchodźcy i podzielić na uchodźców oraz tych, którzy nie kwalifikują się do pozostania.

Państwa członkowskie, które tak nie postępują, trzeba stawiać przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jeżeli zachodzi taka konieczność, natomiast pomysł obarczenia tym zadaniem Libii jest całkowicie oburzający z uwagi na rażące naruszanie praw człowieka, o czym mówiła już moja koleżanka –Sonia Alfano.

Rozsądna europejska polityka imigracyjna powinna obejmować wspólne ramy kryteriów migracji ekonomicznej, w których to ramach państwa członkowskie przyjmujące takich migrantów mogłyby działać na podstawie ich własnych decyzji o liczbie przyjmowanych migrantów. To, czego potrzebujemy, to koordynacja, wspólne standardy, wspólne ramy oraz solidarność.

  Franziska Keller (Verts/ALE). – Panie przewodniczący! Tak naprawdę nie podzielam pańskiego entuzjazmu, jeśli chodzi o Frontex. Mieliśmy doniesienia z Frontexu oraz z państw członkowskich, że Agencja dopuszcza się przypadków naruszania praw człowieka, zasady non-refoulement i nie daje uchodźcom możliwości ubiegania się o azyl, a to wszystko w imieniu Unii Europejskiej.

Panie ministrze Billström! Powiedział pan o konieczności zapewnienia kontroli i równowagi na naszych granicach zewnętrznych, ale pytam pana, czemu nie możemy zapewnić kontroli i równowagi wśród osób zajmujących się naszymi granicami zewnętrznymi i wytyczających te granice? Dlaczego nie możemy mieć przejrzystej i jasnej sytuacji w kwestii Frontexu i jego działań? Tu, w tej Izbie, w Parlamencie Europejskim, potrzebna nam jest jasna i przejrzysta informacja na temat poczynań Frontexu. Chcemy mieć jasność co do etapu, na jakim znajduje się postępowanie w sprawie nowych zasad działalności Frontexu, o których pan wspomniał, tak jak potrzebujemy wyjaśnień, w jaki sposób uchodźcy mogą otrzymać międzynarodową ochronę w przypadku ich przejęcia na morzu.

Potrzebujemy również przejrzystości w kwestii interesów prowadzonych z państwami trzecimi oraz chcemy wiedzieć, co dokładnie dzieje się z pieniędzmi, które UE włożyła na przykład w Libię. Wątpię, żeby to, co pan nazwał libijską pomocą dla uchodźców, stanowiło faktyczną pomoc, ale tu znowu brakuje nam przejrzystości i jeżeli, jak pan powiedział, nawet państwa członkowskie nie rozumieją praw migrantów tak samo jak pan je rozumie, to jaką będzie miał pan pewność, że pański tryb rozumowania przyjmą takie państwa trzecie jak Libia?

Chciałabym panu przypomnieć, że Parlament zawsze popierał ideę wprowadzenia obowiązkowej wspólnej odpowiedzialności w zakresie rozpatrywania wniosków o azyl i uważam, że pańska informacja na temat projektu pilotażowego, w ramach którego jedynie Francja przyjęła bardzo małą, a nawet śmieszną, liczbę 100 uchodźców od Malty, dowodzi, że nie wybiegamy zbyt daleko z naszą dobrowolną solidarnością. Tu jest potrzebny obowiązek.

  Ryszard Czarnecki (ECR). – (PL) Chcemy walczyć z imigracją. To wielki problem. Tymczasem psuje się nam tablica i komputer. Zacznijmy zajmować się tym, czym zająć się tak naprawdę możemy skutecznie.

Oczywiście migracja jest jednym z największych problemów współczesnej Europy. Co więcej, jest to problem, którym żyją nie tylko my politycy, ale którym żyją również społeczeństwa krajów członkowskich Unii Europejskiej. Być może jest to jedno z głównych w tej chwili wyzwań dla klasy politycznej w Europie i jeden z głównych problemów dla naszych wyborców. Imigracja niejedno ma imię, bo dzisiaj moi szacowni koledzy mówili w pewnym sensie w sposób uzasadniony o imigracji z Afryki, która koncentruje się na krajach basenu Morza Śródziemnego. Ja reprezentuję kraj – Polskę – w którym ta nielegalna imigracja jest oczywiście mniejsza, ale wędruje do nas z krajów dawnego Związku Radzieckiego, po części z Azji.

Stoi przed nami pytanie o filozofię unijnej walki z nielegalną imigracją, ale także, powiedzmy sobie to wprost, z ograniczeniem imigracji legalnej. Czy ciężar tej walki ma brać na siebie unijna agencja Frontex? Czy to na pewno celowe? Czy nie byłoby bardziej efektywne, skuteczne przeznaczenie tych środków, które dodatkowo chcemy dać Fronteksowi, dla poszczególnych krajów, które mają największy problem z nielegalną imigracją, a także tych krajów członkowskich Unii, których granice są granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej? Panie Przewodniczący, wydaje mi się, kończąc, że to byłoby bardziej celowe.

  Rui Tavares (GUE/NGL). – (PT) Panie Billström, panie Barrot! Nie mamy wyboru w kwestii konwencji genewskiej i praw człowieka. Jedynie wyjście, to przestrzegać postanowień konwencji, które podpisaliśmy. Prawo stanowi wyraźnie: wysyłanie uchodźców przybywających do wybrzeży Europy do krajów, które nie podpisały konwencji genewskiej o uchodźcach, stanowi naruszenie postanowień konwencji genewskiej. To nie jest abstrakcja wyrwana z kontekstu prawa; to prawdziwy argument.

Odsyłając uchodźców do Libii za pośrednictwem Frontexu czy państw członkowskich, naruszamy postanowienia konwencji, zwłaszcza że rząd włoski udostępnił nam swoje dane liczbowe, według których 75% osób przybywających do wybrzeży Europy ubiega się o azyl, a 50% z nich – około 38% lub jedna trzecia wszystkich – jest uprawnionych do ochrony humanitarnej.

Wybory polityczne prowadzą do wyborów moralnych i teraz musimy dokonać wyboru moralnego. To prawda, czyż nie jest problemem moralnym fakt, że w ostatnich latach zginęło ponad 14 tysięcy osób, próbując dotrzeć do wybrzeża Europy? Czyż nie jest w istocie sprawą moralności fakt, że tak duży odsetek osób ryzykujących życie powinien być uprawniony do ubiegania się o azyl w pierwszym miejscu? Czy naprawdę ludzie ci muszą ryzykować życie? Nie, nie powinni tego robić.

Od dawna powtarzamy, że czysto represyjna polityka imigracyjna, jak ta, która była realizowana, stawia nas w obliczu wyborów między życiem a śmiercią innych, obarczając nas wspólną odpowiedzialnością za każdy taki wybór.

Tu nie chodzi o to, żeby teraz wyrzucać pieniądze na Frontex, na początku jego mandatu – pieniądze, których Frontex nie może wydać, a Komisja uważa ich przekazywanie Frontexowi w tej chwili za niewskazane – w ten sposób nie rozwiążemy problemu. Problem możemy rozwiązać, analizując jeszcze raz mandat Frontexu, a potem Frontex może potrzebować więcej pieniędzy. Aby tak się jednak stało, Frontex musiałby współpracować z UNHCR i udzielić mu pełnych informacji, jak również musiałby uwzględnić aspekty humanitarne w swojej polityce, czego obecnie nie czyni. Panie i panowie! Równie poważna jest propozycja dotycząca funduszy na rzecz uchodźców: fundusze te maleją w miarę coraz większych inwestycji we Frontex.

  Roberta Angelilli (PPE). – (IT) Panie przewodniczący, panie i panowie! Szczerze mówiąc, to irytuje mnie, że niektórzy posłowie włoscy nie omieszkali skorzystać z okazji, aby od nowa wszcząć stary spór, wyłącznie w celu zaatakowania rządu włoskiego. Kiedy zaczynamy rozważać kwestię imigracji, nie powinniśmy się angażować w manipulacje ideologiczne, lecz przejść do sedna wytycznych określonych w Europejskim pakcie o imigracji i azylu, u którego podstaw leżą takie wartości jak integracja i solidarność.

Szczerze doceniam wysiłki, które Komisja podejmowała w ostatnich latach, ale komisarz Barrot zgodzi się ze mną, że musimy zwiększyć tempo, by stworzyć prawdziwą europejską strategię w obszarze imigracji, której priorytetem będzie bezkompromisowa walka z nielegalną imigracją oraz handlem ludźmi i wykorzystywaniem ich.

Musimy podjąć zdecydowane działania wymierzone przeciwko tym, którzy czerpią zyski z takiego handlu, włącznie z pracodawcami zatrudniającymi nielegalnie pracowników. Bezwarunkowo nie można dłużej tolerować sytuacji, w której problem imigracji spoczywa wyłącznie na barkach państw graniczących z basenem Morza Śródziemnego. Ostatni wniosek Komisji dotyczący wspólnego programu reintegracji to krok naprzód w kategoriach politycznej i praktycznej współpracy międzypaństwowej, ale musimy też pilnie wdrożyć szereg inicjatyw w celu wypracowania skuteczniejszej solidarności wewnątrzwspólnotowej.

Dlatego oczekujemy rychłej zapowiedzi ze strony urzędującego prezydenta Unii Europejskiej, zapowiedzi, która między innymi będzie odpowiedzią na szczerą prośbę włoskiego ministra – Franco Frattini, by zapoczątkować debatę w celu znalezienia sposobu na uczciwy podział między państwa członkowskie obciążeń i obowiązków związanych z przepływami nielegalnych imigrantów oraz osób ubiegających się o azyl polityczny.

Uważam, że to kluczowa sprawa, gdyż w innym wypadku znajdziemy się w paradoksalnej sytuacji, kiedy niektóre państwa członkowskie, w tym Włochy, Malta, Grecja i Hiszpania, będą zobowiązane przyjmować nielegalnych imigrantów, podczas gdy pozostałe państwa ukryją się za swobodnie interpretowanym pojęciem dobrowolnej solidarności. Nie mogą one już się przed tym ukrywać. Chciałabym podziękować Francji, która zgodziła się przyjąć 100 osób, 100 osób ubiegających się o azyl: 100 osób, ale spośród tysięcy, dziesiątek tysięcy osób ubiegających się o azyl. Dlatego dziękuję Francji, ale to kropla w morzu potrzeb.

Za zakończenie powiem między innymi, że nie możemy dłużej traktować imigracji w kategoriach panaceum. Przy braku poważnej polityki współpracy na rzecz rozwoju, w której Europa musi pełnić rolę lidera, skażemy część świata na nieuchronne ubóstwo, pozbawiając nadziei na przyszłość.

  Stavros Lambrinidis (S&D). – (EL) Panie ministrze, panie komisarzu! Parlament pilnie apelował o współpracę na szczeblu europejskim z krajami pochodzenia imigrantów oraz z krajami tranzytu. Nie tylko Libia jest takim krajem. Turcja także. Oprócz tego, że Turcja to kraj pochodzenia i tranzytu, to jest ona również państwem kandydującym. Ujmując inaczej, można by powiedzieć, że ma ona podwójny obowiązek przestrzegania politycznych zasad i respektowania instytucji Unii Europejskiej.

Przynajmniej cztery razy w ostatnich czasach zdarzyło się, że helikoptery Frontexu zostały zatrzymane przez turecki radar w przestrzeni powietrznej Grecji podczas wykonywania swoich zadań. Wczoraj turecki myśliwiec groził, że zmusi helikopter Frontexu do odwrotu.

Co zamierzają panowie zrobić i jak panowie zareagują w imieniu Unii Europejskiej na takie szykany wobec działań takiej europejskiej instytucji jak Frontex?

Obowiązkowa solidarność nie może też przybierać jedynie formy środków politycznych typu Frontex w południowych państwach. Solidarność trzeba wykazać także pod względem przyjmowania imigrantów przybywających do naszych krajów, które nie mogą każdorazowo zatrzymać tak dużej liczby osób. Komisja i Rada propagują w tym przypadku dobrowolną solidarność, która nie jest warta nawet papieru, aby ją opisywać. Czy mogą nam panowie powiedzieć, dlaczego w tym przypadku nie wprowadzają panowie także obowiązkowej solidarności?

Na zakończenie chcę powiedzieć, że pilotażowy program Włoch, Malty i Libii nie powinien być jedynym pilotażowym programem. Dlaczego nie ma pilotażowego programu w odniesieniu do zawracania imigrantów z powrotem do Turcji, którą można przyrównać do otwartej rany, jeśli chodzi o ten konkretny problem? Panie komisarzu! Czy rząd Grecji kiedykolwiek o to prosił, a pan odmówił spełnienia tej prośby? Czy może Libia, Włochy i Malta po prostu się do pana zgłosiły, a pan przyjął je, nie wysuwając żadnych innych żądań?

  Hélène Flautre (Verts/ALE). – (FR) Panie przewodniczący! Mam okazję wyjaśnić dwie drobne kwestie, które w moim przekonaniu i zgodnie z tym, co powiedział przed chwilą jeden z moich kolegów, uwydatniają obłudny charakter naszej polityki.

Pierwsza kwestia dotyczy porozumień dublińskich. Panie komisarzu! Zna pan dobrze sytuację w Calais; wie pan, że w Calais wiele osób mogłoby z łatwością wystąpić o status uchodźcy politycznego i otrzymałoby go. Dlaczego tego nie czynią? Ponieważ w wyniku porozumień dublińskich mają gwarancję, że zostaną wysłane do krajów, do których nie chcą jechać, w tym niekiedy z oczywistych powodów. Nie chcą jechać do Grecji, w której praktycznie nie mają szans na otrzymanie statusu uchodźcy.

Porozumienia dublińskie to dzisiaj instrument, który nie sprzyja ochronie osób najbardziej jej potrzebujących, prowadzący do różnic między państwami członkowskimi. Przestańmy więc rozprawiać o solidarności, skoro obowiązują instrumenty skutkujące powstawaniem różnic między państwami.

Druga kwestia dotyczy umów o readmisji. W pełni rozumiem, że celem jest wynegocjowanie tych umów z Turcją i Libią, czyli igranie z ideą posiadania jednego wielkiego środowiska krajów będących naszymi sąsiadami oraz ogromnych obozów do zatrzymywania przepływów migracyjnych. To niedopuszczalne z przyczyn praktycznych, moralnych i politycznych, i pan o tym wie, panie Barrot!

  Clemente Mastella (PPE). – (IT) Panie przewodniczący, panie i panowie! Od razu powiem, że gościnność to dla mnie wartość święta i nie ma w tym żadnej przesady. Ostatecznie to solidarność międzyludzka prowadzi do powstawania wspólnot państwowych regulowanych za pomocą określonych szczególnych zobowiązań: praw i obowiązków. Dlatego, jeśli chodzi o mnie, to jestem zdecydowanym przeciwnikiem wszystkiego, co przeciwstawia się tej podstawowej biblijnej zasadzie. Integracja i wszystko, co ona za sobą pociąga, to wyraźnie kwestia przyjmowania ludzi oraz sposobu, w jaki powinniśmy to zadanie realizować.

Co możemy zrobić? Gdzie powinniśmy umieszczać tych zdesperowanych ludzi, którzy przybywają do państw członkowskich i jednocześnie, w jaki sposób powinniśmy wyeliminować dalsze nieporozumienia, które czasami przybierają formę rozżalenia, złości i wściekłości, powodujących dość niepokojące formy wrogości?

Co powinniśmy zrobić na rzecz zapewnienia, aby ochrona prawa do azylu, zasady przytaczanej również w ostatnich dniach, nie pozostawiała jednocześnie otwartej furtki dla oszustów, którzy ubiegają się o azyl, czyli alibi, z którego niektórzy korzystają: ludzie ukrywający się za tym powszechnym prawem, którzy nie mają żadnych podstaw do ubiegania się o azyl, natomiast mają wszelkie możliwe powiązania z bezprawiem i przestępczością?

Panie Billström! Czy naprawdę sądzimy, że cała ta odpowiedzialność może spoczywać na barkach poszczególnych państw? Bardzo możliwe, że dotychczasowe działania Europy nacechowane były niepewnością, ale wydaje mi się, że nie może nas to powstrzymywać przed przyjęciem jednolitego i poważnego stanowiska wobec imigracji. Europa nie może przemawiać w taki sposób, jak postępowała, przy tak wielu niezgodnych głosach, ani nie może skazywać na odosobnienie najbardziej narażonych i bezbronnych państw, które znajdują się na pierwszej linii. Nie może tego robić bez wspólnego i zbiorowo wypracowanego stanowiska, którego do tej pory nie mieliśmy, ale którego podstawowych zasad nieustannie się broni.

Panie przewodniczący! Granic Europy nie można traktować jako sprawy pozostającej w gestii pojedynczych państw. Nie można urządzać, co miało miejsce już w tej Izbie, mówiąc dosadnie, przedstawień teatralnych, spierając się na temat poczynań rządu włoskiego czy innych rządów. Dla mnie to po prostu nie do pomyślenia, aby tragedie, które miały miejsce u wybrzeży Lampedusy oraz w Ceucie i Melilli, nie miały nic wspólnego z Brukselą, Berlinem i Paryżem.

Z tego wywodzą się napięcia między poszczególnymi państwami i Europą, powodując problemy i zwiększając deficyt demokracji w Europie, który będzie się jedynie pogłębiał w przypadku braku skoordynowanej polityki imigracyjnej; potęguje to wrażenie, że interesy poszczególnych państw górują nad większym dobrem. Panie przewodniczący! To tylko potęguje przygnębiające spostrzeżenia, że Bruksela i Strasburg zbyt często zajmują się drobiazgami, a nie sprawami dotyczącymi ogółu społeczeństwa. No i w końcu – podważa to polityczną tożsamość Europy.

Dlatego mam nadzieję, że szwedzka prezydencja podejmie działania na rzecz porozumienia z krajami najbardziej podatnymi na zagrożenia w celu wypracowania logicznego myślenia i zapewnienia tego, czego dotychczas brakowało, a mianowicie solidnej, wyważonej, zdrowej i rygorystycznej polityki imigracyjnej.

  David-Maria Sassoli (S&D). – (IT) Panie przewodniczący, panie Barrot, panie Billström, panie i panowie! Wzywaliśmy do tej debaty, aby zwrócić uwagę UE na przypadki poważnego naruszania podstawowych praw człowieka mające miejsce we Włoszech. Od maja władze włoskie zatrzymały na morzu  tysiąc migrantów i przekazały ich Libii na zasadzie nieformalnego i niekontrolowanego odesłania, nie dokonując identyfikacji tych osób, nie dając im prawa do ubiegania się o azyl ani nawet dostępu do procedur azylowych, narażając je na niehumanitarne i poniżające traktowanie w Libii. Zgodnie z tym, co powiedział komisarz Barrot, kiedy poprosił Włochy o szczegółowe informacje, my również uważamy, że praktyki te to naruszenie podstawowych zasad stanowiących fundamenty Europy.

Taki rodzaj postępowania jest niezgodny z europejską konwencją praw człowieka i z prawem wspólnotowym, zwłaszcza z kodeksem granicznym Schengen oraz dyrektywą w sprawie repatriacji oraz z prawem włoskim. Wczoraj Narody Zjednoczone wezwały Włochy do przestrzegania prawa międzynarodowego i również wczoraj 24 uchodźców z Somalii i Erytrei zawróconych przez Włochy wniosło przeciwko Włochom skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, zarzucając im naruszenie europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka.

Ponadto, panie i panowie, nielegalna imigracja we Włoszech zyskała status przestępstwa, a to jest obciążająca okoliczność. Sam fakt bycia migrantem skutkuje dyskryminacją i nierównością, prowadząc do ostrzejszych kar za to samo przestępstwo. Fakt bycia nielegalnym migrantem, tak jak to miało miejsce w przypadku rodzin naszych włoskich, portugalskich, polskich, greckich społeczności, blokuje dostęp do praw podstawowych i najbardziej podstawowej opieki, w tym do opieki zdrowotnej, a to wszystko ze strachu przed doniesieniem. Panie przewodniczący! Takie wypadki mają miejsce we Włoszech, a potępili je zarówno prawni i konstytucyjni eksperci, jak i świeckie oraz katolickie stowarzyszenia.

Co zamierza uczynić Komisja, by położyć kres takim naruszeniom? Parlament zawsze popierał walkę z nielegalną imigracją, ale tylko w zgodzie z prawami podstawowymi.

Panie przewodniczący! Chcielibyśmy dowiedzieć się, czy Komisja zamierza podjąć działania w odniesieniu do włoskiego ustawodawstwa i przeanalizować porozumienie między Włochami a Libią. Dwadzieścia lat po upadku muru berlińskiego nie możemy pozwolić, aby niektóre rządy budowały nowe mury.

  Niki Tzavela (EFD). – (EL) Panie przewodniczący, panie komisarzu! Rzeczywistość odbiega od wszystkiego, o czym się mówi w tej Izbie.

Widzimy, jak prezydent Kadafi bawi się całą sprawą, a międzynarodowe media nieustannie donoszą, że na wywiązanie się ze zobowiązań potrzeba 1 miliarda euro. Widzimy Turcję – państwo, które chce przystąpić do Unii Europejskiej – zawracającą codziennie statek powietrzny Frontexu oraz Unię Europejską, która nie reaguje na to w sposób, w jaki powinna zareagować.

Widzimy handlarzy, którzy przeprowadzają nielegalnych imigrantów, instruując ich, w jaki sposób należy się postrzelić w ramię czy nogę w razie zatrzymania, aby państwa członkowskie były zobowiązane zastosować inny rodzaj prawodawstwa niż to regulujące sprawy nielegalnej imigracji z uwagi na fakt, że mają do czynienia z rannymi. Widzimy, jak handlarze pouczają nielegalnych imigrantów, aby zniszczyli swoje dokumenty przed wejściem na terytorium danego kraju, dzięki czemu takie państwa przyjmujące jak Grecja nie będą wiedziały, gdzie ich odesłać; mamy do czynienia z imigrantami, którzy twierdzą, że ubiegają się o azyl, ale nie mają dokumentów, abyśmy mogli ustalić fakty.

Panie komisarzu! Dominuje chaos i należy koniecznie przywrócić porządek, przyjmując w tej kwestii dokładne i stanowcze stanowisko w imieniu Unii Europejskiej.

  Sylvie Guillaume (S&D). – (FR) Panie przewodniczący, panie wiceprzewodniczący, panie i panowie! Nieustannie słyszymy, że państwa członkowskie potwierdzają konieczność sformułowania wspólnej polityki zarządzania imigracją na szczeblu europejskim oraz polityki ukierunkowanej na społeczną integrację imigrantów.

Codziennie jednak przekonujemy się, że rzeczywistość bardzo odbiega od tych deklaracji. Na przykład w kontekście dyskusji o budżecie dokonano drastycznego obniżenia środków na Fundusz na rzecz integracji imigrantów. W kwestii dotyczącej państw członkowskich, to wiele z nich nadal jednostronnie narzuca bezwzględne ustawodawstwo oraz przepisy dotyczące wstępu na ich terytorium i poruszania się po nim, aby ograniczyć dostęp do swoich rynków pracy, systemów zabezpieczeń społecznych oraz systemów edukacyjnych, utrudniając także łączenie rodzin.

W ten sam sposób europejska polityka w obszarach walki z nielegalną imigracją i kontroli granic zewnętrznych jest ostatecznie obliczona na scedowanie obowiązku kontroli granic na naszych sąsiadów, wbrew prawom człowieka. Mieliśmy okazję przekonać się o tym na przykładzie Włoch i Libii.

Ta tendencja do wyprowadzania spraw na zewnątrz skutkuje w końcu wyswobodzeniem się Europy z jej obowiązków. To niedopuszczalne. Dodatkowe środki dla Frontexu nigdy nie zastąpią koniecznej solidarności, która musi łączyć państwa członkowskie, umożliwiając im współpracę w rozlokowaniu osób potrzebujących ochrony międzynarodowej oraz w rozlokowaniu zagranicznej siły roboczej, która jest potrzebna w celu sprostania demokratycznym wyzwaniom przyszłości.

Jakie podjęli panowie działania, by zapewnić faktyczną solidarność i realne rozwiązania dla cierpienia migrantów?

  Rita Borsellino (S&D). – (IT) Panie przewodniczący, panie Barrot, panie Billström, panie i panowie! Teraz zwracam się do pana Barrota. W ostatnich dniach, przy okazji ustalania europejskiego planu w obszarze azylu sam pan mówił o nieugiętej walce z nielegalną imigracją oraz o humanitaryzmie w przypadku przyjmowania ofiar prześladowań. W kategoriach prawnych oznacza to zapewnienie ochrony i prawa do azylu dla uciekających przed głodem, wojną i prześladowaniami, jak również zapobieganie ich wydaleniu do krajów, w których grozi im śmierć bądź niehumanitarne traktowanie.

To dokładne przeciwieństwo poczynań włoskiego rządu, co potwierdza niepokojący fakt odesłania ostatnio 75 imigrantów z Erytrei i Somalii do Libii, nawet bez sprawdzenia, czy mogliby oni ubiegać się o azyl, zgodnie z wymogami międzynarodowego prawa i z wczorajszym oświadczeniem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka. Porozumienie między Włochami a Libią nie może przekształcić tej strefy morskiej w wolną strefę, w której narusza się prawa człowieka.

Dlatego apeluję do Komisji, by możliwie najszybciej podjęła działania na rzecz przywrócenia przepisów prawa międzynarodowego i przestrzegania ich. Ponadto chciałabym wiedzieć, jaki jest postęp w negocjacjach dotyczących dwustronnego porozumienia między UE a Libią, które toczą się już od wielu lat. Kiedy zamierzają je panowie zakończyć? Czy Rada i Komisja mogą potwierdzić, że porozumienie to będzie nadrzędne w stosunku do porozumienia między Włochami a Libią? Czy mogą panowie wyjaśnić Parlamentowi kluczowe kwestie dotyczące zwalczania nielegalnej imigracji i zagwarantowania prawa do azylu oraz przestrzegania zasady non-refoulement?

  Anna Maria Corazza Bildt (PPE). – Panie przewodniczący! To ogromny zaszczyt dla mnie, móc przemawiać po raz pierwszy na posiedzeniu plenarnym i dziękuję panu ministrowi Tobiasowi Billströmowi za jego daleko idącą wyrozumiałość. Jako rodowita Włoszka muszę wypowiedzieć się na temat poważnej sytuacji, w jakiej znajdują się obywatele i kraje z regionu śródziemnomorskiego.

Chciałabym poprzeć dążenia pana ministra do osiągnięcia konsensusu w kwestii wspólnej europejskiej polityki migracyjnej, której bardzo potrzebujemy. Chciałabym także poprzeć jego inicjatywę dotyczącą Urzędu Wsparcia w zakresie Polityki Azylowej, będącą bardzo praktycznym i konkretnym sposobem zapewnienia wsparcia państwom członkowskim, które się czują obciążone, jak również sposobem na zapoczątkowanie współpracy międzypaństwowej.

Chciałabym zapytać pana ministra Billströma, czy poza środkami, o których już mówił, mógłby szczegółowo omówić w perspektywie długoterminowej środki, jakie możemy podjąć w celu wspierania krajów śródziemnomorskich i ich obywateli, przy jego podejściu, które stawia humanitaryzm, solidarność oraz stanowczość naprzeciw wszelkich form bezprawia.

  Georgios Papastamkos (PPE). – (EL) Panie przewodniczący! Niewątpliwie potrzebujemy wspólnej polityki imigracyjnej w celu wzmocnienia współpracy z państwami trzecimi, która będzie spójniejsza i skuteczniejsza. Pierwsze miejsce w ramach tej współpracy przysługuje Libii i Turcji, czego dowiodła ta debata.

Turcja prowokuje. Wciąż utrudnia działania i chcę poinformować tę Izbę, jak również chcę przekazać wiadomość panu Barrotowi, że Turcja przeszkadza helikopterom i statkom powietrznym Frontexu w prowadzeniu europejskich misji oraz wykonywaniu zadań. Posłowie do Parlamentu Europejskiego wywodzący się z Nowej Demokracji przeprowadzili parlamentarną analizę. Panie Barrot! Otrzyma pan szczegółowy opis tych przypadków prowokacji ze strony Turcji oraz jej irytującego postępowania.

Jeśli chodzi o readmisję i przemieszczanie, to musimy jeszcze bardziej wzmocnić Frontex oraz organizować wspólne loty powrotne. Panie Barrot, panie przewodniczący! Proszę jak najszybciej wybrać się z wizytą do Turcji i Libii. Problem jest bardzo duży. Proszę nie odkładać tego do końca roku. Dzisiaj albo jutro...

(Przewodniczący wyłączył mikrofon)

  Barbara Lochbihler (Verts/ALE). – (DE) Panie przewodniczący! Funkcjonariusze służb granicznych państw europejskich mają zakaz zawracania osób przybywających drogą morską, które mogłyby ubiegać się o azyl, lub eskortowania ich z powrotem, uniemożliwiania im dalszej podróży czy zawracania do krajów, które nie należą do UE. Tak stanowi europejska Konwencja o ochronie praw człowieka. Dzisiaj znowu usłyszeliśmy wiele przykładów naruszania przez Frontex tych zasad w praktyce. Dlatego musimy zapewnić kontrole w tym obszarze. Potrzebujemy tych kontroli jako posłowie do Parlamentu Europejskiego, gdyż to my odpowiadamy za przestrzeganie postanowień europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka.

Mam do państwa takie pytanie: do jakiego stopnia możemy monitorować, czy funkcjonariusze służb granicznych na międzynarodowych wodach przestrzegają przedmiotowych wymogów prawnych w obszarze praw człowieka? Lata całe mieliśmy świadomość naruszania przez Frontex praw człowieka w poszczególnych przypadkach. Cała działalność Agencji poważnie osłabia jednak wiarygodność UE, jeśli chodzi o ochronę praw człowieka.

  Alf Svensson (PPE). – (SV) Panie przewodniczący! Panie Billström, dziękuję panu. Zastanawiam się, czy chwilami nie podchodzimy zbyt nadgorliwie do słów „nielegalna imigracja”. Przecież ucieczka dla ratowania życia nie może być nielegalna, ponieważ prawa człowieka i swobody dotyczą każdego, bez względu na miejsce zamieszkania.

Chciałbym podkreślić, że zasadnicze znaczenie ma także ustalenie warunków, jakie panują w krajach, z których ludzie uciekają. Być może, UE mogłaby wykazać większą aktywność i zrobić coś więcej dla tych krajów, żeby ludzie nie musieli z nich uciekać tylko po to, by zyskać status nielegalnego imigranta. Być może, jak już wcześniej powiedziałem, jesteśmy zbyt nadgorliwi w interpretowaniu słowa „nielegalny”. Zawsze powtarzam, że obrona praw człowieka i swobód zarówno w UE, jak i poza nią, jest całkowicie legalna.

  Antonio Cancian (PPE). – (IT) Panie przewodniczący, panie i panowie! Obrady dzisiejszego ranka pod pańskim przewodnictwem wyglądały niemalże tak, jak we włoskim Parlamencie. W każdym razie jestem przekonany, że imigracja oznacza bezpieczeństwo oraz poszanowanie praw człowieka. Niestety, globalizacja i rozszerzenie Unii Europejskiej do 27 państw zachodziły w zbytnim pośpiechu, bez podejmowania właściwych kroków na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i poszanowania praw człowieka.

Wysłuchałem Komisji: strategia jest zdrowa i przyszłe działania również są doskonałe, ale zapominamy, że sprawa jest nagląca i dramatyczna, a my znaleźliśmy się w sytuacji nadzwyczajnej. Wszystko, co zostało dzisiaj rano powiedziane, to prawda w normalnej sytuacji, ale dzisiaj – zwłaszcza we Włoszech – sytuacja nie jest normalna. Dlatego nalegam, aby Komisja zwróciła większą uwagę na taktykę, a nie na strategię, postrzegając problem w wymiarze ogólnoeuropejskim. Dziękuję.

  Przewodniczący. − Obradom przewodniczy w tej chwili bez wątpienia Włoch, ale debata daleko odbiegała od prawdziwie włoskiej debaty. Szczęśliwie możemy powiedzieć, że miała ona szeroki zakres i obejmowała opinie z różnych regionów oraz różne punkty widzenia obywateli z całej Unii Europejskiej.

  Tobias Billström, urzędujący przewodniczący Rady. – (SV) Panie przewodniczący! Przede wszystkim chciałbym wszystkim podziękować za bardzo interesującą debatę. Wyrażono tu dzisiaj wiele wartościowych opinii. Chciałbym nawiązać do opinii pana Busuttila na temat szerzej zakrojonej współpracy z Libią. Mam nadzieję, że będę mógł pojechać do Libii razem z panem komisarzem Barrotem, aby budować stosunki z tym krajem, tak jak będę także kontynuował współpracę z Turcją. Ja również zgadzam się z panem Aguilarem, przewodniczącym Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, że jedyną metodą rozwiązania problemu nielegalnej imigracji jest otwarcie furtki dla imigracji legalnej. Zmniejszy to na przykład presję na system azylowy.

Koniecznie należy stawić czoło sieciom przestępczym, które wykorzystują desperację ludzi. Prezydencja szwedzka zorganizuje w Brukseli specjalną konferencję poświęconą tej kwestii oraz walce z handlem ludźmi. To zdecydowany priorytet prezydencji szwedzkiej, aby spróbować osiągnąć porozumienie w kwestii Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu oraz poprawić współpracę w praktyce. Oczywiście mamy nadzieję na wsparcie ze strony Parlamentu Europejskiego w tej sprawie.

Chciałbym powiedzieć pani Alfano, że przestrzeganie aktów prawnych przyjmowanych przez Radę Europejską jest ważne, tak samo jak ważne jest, aby wszystkie państwa członkowskie wdrażały je zgodnie z decyzjami. Ważne jest również, aby w nasze prace zaangażować Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, co pozwoli osiągnąć wysoką jakość, do której dążymy. Muszę także powiedzieć, że zgadzam się z panem Kirkhopem, jeśli chodzi o ocenę znaczenia przypisywanego rozróżnianiu azylu od imigracji pracowników. Rozumowanie takie doprowadza nas oczywiście do wniosku, że UE potrzebuje wspólnego europejskiego systemu azylowego, tak jak potrzebuje też lepszych możliwości dla legalnej imigracji pracowników, u której podstaw muszą leżeć krajowe potrzeby, pewność prawa oraz ochrona przed dumpingiem płac i wyzyskiem społecznym.

Jeżeli to zapewnimy, to nie będziemy potrzebowali polityki posłów Meyera, Battena lub Bontesa. Potrzebna nam jest rozsądna i dobrze przemyślana polityka migracyjna, która poprawi demograficzną strukturę UE oraz wzmocni gospodarkę i zapewni ludziom dobrobyt.

Pani Corazza Bildt oraz pan Svensson odnieśli się do sprawy rozwiązania przez nas problemu śmiertelnych przypadków w Morzu Śródziemnym. Nie ma jednego rozwiązania dla problemu migracji. Wymaga on całego pakietu rozmaitych inicjatyw w różnych obszarach. Szczególnie ważna jest szerzej zakrojona współpraca z krajami pochodzenia i tranzytu. W celu zapewnienia stabilności, bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju trzeba na przykład zwiększyć współpracę z tymi krajami w dziedzinie rozwoju.

Kraje pochodzenia i tranzytu oraz państwa członkowskie muszą także zapewnić ze swej strony lepsze ratownictwo morskie. Trzeba także wyjaśnić podział obowiązków w odniesieniu do działań ratownictwa morskiego. Musimy również wypracować wspólną wykładnię przepisów w sprawie ratownictwa morskiego, z jednej strony w kategoriach prawa do międzynarodowej ochrony, a z drugiej – w znaczeniu międzynarodowego prawa morza.

Na koniec chciałbym podziękować państwu bardzo za możliwość przybycia tu, do Parlamentu Europejskiego, oraz przedstawienia naszych poglądów, w imieniu moim własnym oraz prezydencji. Należy koniecznie podkreślić, że nasza strategia musi opierać się na wielu elementach i inicjatywach. Sądzę, że ta debata wyraźnie tego dowiodła. Dziękuję bardzo.

(Oklaski)

  Jacques Barrot, wiceprzewodniczący Komisji. − (FR) Panie przewodniczący! Debata ta dowiodła, jeżeli w ogóle było to konieczne, skali problemów związanych z migracją.

Chciałbym zaznaczyć, że musimy wyważyć nasze stanowisko, uwzględniając odpowiednio odrzucenie nielegalnej imigracji – i tu dodałbym, że często można ją przypisać przemytnikom i handlarzom, jak również uwzględniając chęć wspierania określonego rodzaju legalnej migracji w kontekście walki z nielegalną imigracją, co stanowi decyzję pozostającą w gestii państw członkowskich, oraz chęć zachowania obowiązku udzielania azylu.

Przede wszystkim chciałbym się bardzo zwięźle ustosunkować do sprawy Frontexu, zaznaczając, że jesteśmy w trakcie przygotowywania wniosku zmieniającego rozporządzenie w sprawie Frontexu i jego metod pracy. Naturalnie zauważyłem wyrażoną wolę zapewnienia większej przejrzystości.

Z drugiej strony zamierzamy także wyjaśnić zasady, które powinny pomóc w spójnym stosowaniu prawa wspólnotowego i międzynarodowego w kontekście operacji realizowanych przez Frontex.

Jeśli chodzi o problemy włoskie, to muszę powiedzieć, że w lipcu wysłaliśmy do włoskich władz pismo, żądając udzielenia wszelkich przydatnych informacji na temat zawracania łodzi zatrzymanych na międzynarodowych wodach. Właśnie otrzymaliśmy od włoskich władz odpowiedź, którą nasze służby bardzo szczegółowo analizują.

Chciałbym dodać, że prawodawstwo wspólnotowe zobowiązuje państwa członkowskie do realizowania działań w ramach kontroli granicznej zgodnie z zasadą non-refoulement. Zasada ta oznacza, że państwo musi powstrzymać się od odsyłania ludzi na terytorium, na którym osoby takie narażone by były na tortury, kary czy niehumanitarne lub poniżające traktowanie. Odsyłanie osób ubiegających się o azyl i uchodźców jest zabronione w przypadku zagrożenia dla ich życia czy wolności na podłożu rasowym, religijnym lub narodowościowym. Krótko ujmując, zapewniamy podtrzymanie obowiązku ochrony w takich przypadkach.

Na koniec chciałbym powtórzyć, że wraz z panem Billströmem pragniemy zaangażować się w szczery dialog zarówno z Libią, jak i Turcją, nie tylko aby dotrzeć do sedna sprawy, umożliwić współpracę w zakresie kontroli granicznej w celu zapobiegania nielegalnej imigracji, ale też aby przy wsparciu ze strony Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców zorientować się, w jaki sposób możemy zainicjować w tych śródziemnomorskich krajach procedury, które zapewnią, że osoby faktycznie ubiegające się o azyl nie będą musiały zwracać się do przemytników czy handlarzy w celu dotarcia do wybrzeży Europy, a ich wnioski o azyl będą rozpatrywane w tych krajach.

Będzie to zatem podstawowy dialog prowadzony w ostatnim kwartale. Chciałbym podziękować szwedzkiej prezydencji za jej gotowość do tak efektywnej współpracy.

Na zakończenie chciałbym powtórzyć, że potrzebujemy europejskiej strategii w odniesieniu do przepływów migracyjnych. Uważamy, że państwa członkowskie muszą naprawdę wykazać większą wzajemną solidarność w tym obszarze. Państwa członkowskie borykają się z takimi samymi problemami. Trzeba przyznać, że nielegalna imigracja wpływa ostatecznie na wszystkie państwa członkowskie, a nie tylko na te, które są położone przy zewnętrznych granicach.

Uważam, że taka solidarność jest naprawdę ważna. Proponujemy ją na zasadzie dobrowolności, ale taką dobrowolność trzeba będzie bez wątpienia sformalizować jako prawdziwą reakcję na problemy.

Tak się przedstawia sytuacja; nie będę przedłużał odpowiedzi na to pytanie. Zrobiłem dużo notatek podczas różnych wypowiedzi, które tu wygłoszono.

Na zakończenie chciałbym skierować do Parlamentu Europejskiego dość pilny apel o pomoc, zwłaszcza w zakresie tej strategii, czyli europejskiej polityki azylowej. Z uwagi na fakt, że sprawa była podniesiona, zaznaczyłbym, iż chcielibyśmy poprawy w zakresie stosowania porozumienia dublińskiego przez umożliwienie pewnej elastyczności. Potrzebowaliśmy zgody Rady i Parlamentu, aby założyć wspomniany urząd wsparcia do końca roku. Zamierzamy się również przygotować do harmonizacji procedur przekazywania instrukcji. Wszystko to przyczynia się do sformułowania realnej europejskiej polityki azylowej, którą uważam za całkowicie spójną z wartościami, jakie w mojej opinii są przedmiotem konsensusu w Europie. Wierzymy w te wartości. Należy je koniecznie urzeczywistnić w działaniach.

W każdym razie jestem wdzięczny Parlamentowi Europejskiemu za pomoc, której nam udziela w realizacji tego trudnego zadania.

(Oklaski)

  Przewodniczący. – Zamykam debatę.

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

  Elisabetta Gardini (PPE), na piśmie. – (IT) Nielegalna imigracja to istna plaga, która od kilkunastu lat dotyka południowe państwa UE, zwłaszcza Włochy, Maltę i Hiszpanię. Powszechnie wiadomo, że spośród wszystkich państw członkowskich UE to rząd włoski boryka się z największą liczbą nielegalnych imigrantów, zdesperowanych ludzi poszukujących lepszej przyszłości, pochodzących przede wszystkim z Afryki.

Przeciwnie do głosów przedstawicieli włoskiej lewicy, którzy po raz kolejny niewłaściwie wykorzystali Parlament Europejski, by w nieuzasadniony sposób zaatakować włoski rząd pod przywództwem premiera Berlusconiego, ośrodki wstępnych przyjęć zapewniają opiekę medyczną, mieszkanie z utrzymaniem oraz pomoc prawną przez cały okres ustalania, czy nielegalny imigrant może pozostać we Włoszech, czy też musi być repatriowany zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami.

Musimy pilnie przyjąć skuteczne środki wspólnotowe w obszarze imigracji i azylu. Naprawdę nie możemy przypuszczać, że Włochy mogą wziąć na swoje barki wszystkie obciążenia związane ze zjawiskiem, którego skala ekspotencjalnie rośnie.

Niektórzy posłowie zgłaszali pomysł ustanowienia „kwot nielegalnych imigrantów”. To przykład dobrych intencji, ale niestety brakuje im poparcia w formie konkretnej woli politycznej: dopiero co prezydencja szwedzka naświetliła trudności z uzyskaniem zgody na te kwoty.

  Louis Grech (S&D), na piśmie. – Z zadowoleniem przyjmuję tę debatę, w której zwrócono uwagę na fragmentaryczną i niespójną politykę UE w obszarze kontroli granicznych, imigracji i osób ubiegających się o azyl. Cieszę się, kiedy słyszę, że Rada i Komisja uważają te sprawy za priorytetowe, ale do tej pory mieliśmy jedynie do czynienia z półśrodkami i nie zauważyliśmy żadnych znaczących rezultatów, jeśli chodzi o rozwiązanie przedmiotowego problemu. Wydaje się, że na szczeblu UE brakuje politycznej woli do zapewnienia odpowiednich środków, które służyłyby rozwiązaniu tego problemu w prawidłowy sposób. W obecnej chwili najbardziej obciążone są państwa członkowskie położone przy zewnętrznych granicach, a ich sytuacja z każdym dniem pogarsza się z powodu braku środków i zdolności. Ostatnio omawiano pewne dobre propozycje, takie jak zmiana mandatu FRONTEXu, system przesiedlania uchodźców na szczeblu całej UE oraz utworzenie Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu. Apeluję do Komisji o szybkie działanie w celu wdrożenia tych propozycji. Potrzebujemy więcej rozwiązań opartych na podejściu zakładającym podział obciążeń, gdyż jest to jedyna właściwa reakcja. Komisja i Rada muszą wykazać więcej zdecydowania w zapewnieniu koniecznych funduszy dla FRONTEXu. Aby skutecznie chronić nasze granice, Agencja powinna być wyposażona we własny sprzęt i środki oraz powinna działać przez cały rok.

  Marian-Jean Marinescu (PPE), na piśmie. – (RO) Przyszłe rozszerzenie strefy Schengen o Rumunię zwiększy znaczenie zapewnienia bezpieczeństwa na zewnętrznych granicach Rumunii, a w związku z tym i rolę Frontexu w Rumunii. Agencja Frontex musi odgrywać coraz większą rolę w procesie poprawy monitorowania i kontroli zewnętrznych granic Rumunii, które stanowią ponad 2 tysiące kilometrów zewnętrznej granicy UE, czyli, inaczej mówiąc – przyszłej zewnętrznej granicy strefy Schengen. W ubiegłym roku agencja Frontex podpisała umowy o współpracy z Rosją oraz z krajami byłej Republiki Jugosławii, z Ukrainą i Mołdawią. To postęp w zarządzaniu wszystkimi granicami. Wskazane by było jedynie, aby Komisja Europejska przeanalizowała możliwe sposoby wykorzystania tej podstawy prawnej przez Frontex. Kolejną sprawą, którą Komisja musi zbadać, jest możliwość podpisania umów o współpracy z innymi państwami trzecimi. Zawarcie jak największej liczby umów tego rodzaju ułatwi skuteczną koordynację wspólnych operacji, przyczyniając się w konsekwencji do poszanowania praw człowieka i wolności obywatelskich oraz do walki z transgraniczną przestępczością.

  Tiziano Motti (PPE), na piśmie. – (IT) Zgadzam się ze stwierdzeniem pana przewodniczącego Buzka, że Europa zawsze czerpała korzyści z imigracji w zakresie, w jakim dotyczy to imigracji regulowanej i zintegrowanej, przy poszanowaniu instytucji i prawa kraju przeznaczenia. Imigracja to wartościowy środek w przeprowadzeniu odnowy społecznej i zapewnieniu fluktuacji zasobów siły roboczej, wzbogacający ludzi wskutek wymiany kulturalnej. Nasze judeochrześcijańskie korzenie wyrabiają w nas pragnienie okazania życzliwości i gościnności wobec cierpiących.

Jeżeli jednak nielegalna imigracja skutkuje nadzwyczajnymi sytuacjami, problemami, przestępczością i niepewnością, zachodzi konieczność przyjęcia konkretnej strategii na rzecz integracji na poziomie, który państwa mogą utrzymać, uwzględniając uwarunkowania demograficzne. Oszukujemy sami siebie, jeżeli wierzymy, że problem ten ogranicza się do krajów graniczących z Morzem Śródziemnym: swobodny przepływ obywateli w UE może jedynie stymulować swobodny przepływ wielu nielegalnych imigrantów, którzy zeszli na przestępczą drogę. Każde europejskie państwo ma w tym moralny i bezpośredni interes, gdyż sprawa dotyczy przestępczości oraz bezpieczeństwa pół miliarda obywateli, którzy udzielili nam mandatu, byśmy ich ochraniali, podejmując pilne i konkretne działania zarówno w odniesieniu do istniejących problemów, jak i problemów, które mogą się szybko pojawić. Praw obywateli nie można wymieniać na ogólną obojętność państw członkowskich czy autorytarne ostrzeżenia Komisji Europejskiej.

PRZEWODNICZY: Alejo VIDAL-QUADRAS
Wiceprzewodniczący