Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2009 - Στρασβούργο

13. Συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΚ / Τατζικιστάν (συζήτηση)

  Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει την κοινή συζήτηση σχετικά με

– τις δηλώσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη σύναψη συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και της Δημοκρατίας του Τατζικιστάν και

– τη σύσταση (A7-0007/2009) του Alojz Peterle, εξ ονόματος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου και της Επιτροπής για την σύναψη συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους αφενός, και της Δημοκρατίας του Τατζικιστάν αφετέρου

(12475/2004 – 11803/2004 – C6-0118/2005 – 2004/0176(AVC)).

  Cecilia Malmström, Προεδρεύουσα του Συμβουλίου. – (SV) Κυρία Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, κυρία Επίτροπε, κύριε Peterle, είμαι χαρούμενη που μου δίνεται η ευκαιρία να συζητήσω αυτό το απόγευμα τους δεσμούς της ΕΕ με το Τατζικιστάν και, συγκεκριμένα, τη σημασία που αποδίδουμε στην οικοδόμηση νέων θεμελίων όσον αφορά τις σχέσεις μας με τη συγκεκριμένη χώρα συνάπτοντας μια συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας.

Γνωρίζω ότι το Κοινοβούλιο ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για το ζήτημα αυτό. Ήδη τον Φεβρουάριο του 2008, στο ψήφισμά σας σχετικά με μια στρατηγική της ΕΕ για την Κεντρική Ασία, ζητήσατε από τα κράτη μέλη να επικυρώσουν γρήγορα τη συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας – επιβεβαιώνοντας με αυτόν τον τρόπο την πρόθεση του Κοινοβουλίου να εγκρίνει τη συμφωνία στο εγγύς μέλλον.

Η συμφωνία έχει πλέον επικυρωθεί και εκφράζεται ισχυρή επιθυμία να προβούμε στις ενέργειες που απομένουν το ταχύτερο δυνατόν, ώστε να μπορέσει η συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας να τεθεί σε ισχύ όσο το δυνατόν συντομότερα, ελπίζουμε πριν από το τέλος του έτους. Εάν το επιτύχουμε, θα στείλουμε ένα σαφές μήνυμα ότι ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Τατζικιστάν.

Το Τατζικιστάν αποτελεί σημαντικό μέρος της συνολικής στρατηγικής μας για την Κεντρική Ασία. Αυτή η δύσκολα προσβάσιμη χώρα είναι μία από τις φτωχότερες στον κόσμο. Τα σύνορά της με το Αφγανιστάν δεν ελέγχονται επαρκώς, καθιστώντας τη χώρα σημαντική οδό διακίνησης ναρκωτικών και εισόδου ριζοσπαστών ισλαμιστών στην περιοχή. Συνεπώς, ενδιαφερόμαστε ιδιαιτέρως να στηρίξουμε το Τατζικιστάν, προσβλέποντας και στο δικό του συμφέρον και στην επίλυση κοινών προβλημάτων μας. Το πράττουμε αυτό μέσω μιας σειράς επαφών. Η σουηδική Προεδρία απέστειλε μια ομάδα υψηλού επιπέδου στην περιοχή τον Ιούλιο, ενώ μια υπουργική διάσκεψη ΕΕ-Κεντρικής Ασίας διεξήχθη εχθές στις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, το Τατζικιστάν είναι μια από τις ελάχιστες χώρες στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ με την οποία δεν έχουμε συνάψει ακόμη μια συνολική συμφωνία μετά τη λήξη του ψυχρού πολέμου. Εάν επιθυμούμε πραγματικά να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα που ανέφερα, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα κατάλληλο πλαίσιο στο οποίο θα αναπτυχθούν οι μελλοντικές σχέσεις μας. Οι συνθήκες για πολιτικό διάλογο και πρακτική συνεργασία με το Τατζικιστάν πρέπει να βελτιωθούν ώστε να εκφράζουν καλύτερα τις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή. Μια συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας θα μας παρέχει ένα πιο διαρθρωμένο μέσο συζήτησης θεμάτων κοινού συμφέροντος: ανθρώπινα δικαιώματα, κράτος δικαίου, εμπόριο ναρκωτικών και οργανωμένο έγκλημα, τρομοκρατία και θρησκευτικές οργανώσεις.

Ταυτόχρονα, πρέπει να σημειωθεί πρόοδος σε ζητήματα που σχετίζονται με τη δημοκρατία, τη χρηστή κοινωνική διαχείριση και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην περιοχή. Γνωρίζουμε καλά ότι δεν πρόκειται για εύκολο έργο. Ως εκ τούτου, επικροτώ ιδιαιτέρως τον διαρθρωμένο διάλογο με το Τατζικιστάν σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οποίος μας παρέχει μια ευκαιρία να διεξαγάγουμε εποικοδομητική συζήτηση. Ο δεύτερος γύρος του διαλόγου αυτού θα διεξαχθεί στο Dushanbe στις 23 Σεπτεμβρίου.

Πρέπει να συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε το Τατζικιστάν να θεσπίσει πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Οι εξελίξεις είναι συχνά πολύ ανησυχητικές. Θα επιθυμούσαμε να δούμε μια πιο δημοκρατική προσέγγιση στο εσωτερικό της χώρας όσον αφορά την ελευθερία οργάνωσης, τη θρησκευτική ελευθερία, την ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών. Πρέπει να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να πείσουμε το Τατζικιστάν ότι το κράτος δικαίου πρέπει να τηρείται στο πλαίσιο της καταπολέμησης των παράνομων δραστηριοτήτων, του εμπορίου ναρκωτικών και της τρομοκρατίας. Πρέπει να τονίσουμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι βασικές ελευθερίες πρέπει να γίνονται σεβαστές ως ένας τρόπος πρόληψης εθνοτικών ή πολιτισμικών συγκρούσεων.

Ανησυχούμε επίσης ιδιαιτέρως για την εκτεταμένη διαφθορά που παρατηρείται στη χώρα. Παρεμποδίζει όχι μόνο την ανάπτυξη του Τατζικιστάν, αλλά και τις αποτελεσματικές συνεισφορές από δωρητές. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο δίαυλο για να απευθύνουμε έκκληση προς τις αρχές του Τατζικιστάν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα αυτό το ταχύτερο δυνατό. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε το γεγονός ότι όλες οι οδοί διαμετακόμισης για το εμπόριο ναρκωτικών –ή, έστω, πάρα πολλές εξ αυτών- περνούν από το Τατζικιστάν. Η χώρα είναι ευάλωτη σε ριζοσπαστικά κινήματα και το διεθνές οργανωμένο έγκλημα. Πρέπει να αυξήσουμε τη στήριξή μας προς το Τατζικιστάν προκειμένου να καταπολεμήσουμε αυτές τις δραστηριότητες, παρέχοντας, ταυτόχρονα, εναλλακτικές πηγές εισοδήματος. Αυτή η στρατηγική εναρμονίζεται με τη δέσμευσή μας προς το Αφγανιστάν και το έργο μας για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στη χώρα. Επικροτούμε το ενδιαφέρον του Τατζικιστάν για συνεργασία και στηρίζουμε τις προσπάθειές του.

Το Τατζικιστάν επέδειξε ανοικτή και εποικοδομητική στάση κατά τις συζητήσεις σχετικά με τις κοινές μας προκλήσεις. Αυτό είναι θετικό. Ο διάλογος αυτός είναι σημαντικό στοιχείο της στήριξής μας προς τις προσπάθειες του Τατζικιστάν για προώθηση της συνεργασίας με τους γείτονές του και εξεύρεση λύσεων σε επείγοντα, σύνθετα, περιφερειακά προβλήματα όπως η αλλαγή του κλίματος, οι υδάτινοι πόροι και οι συνοριακοί έλεγχοι. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ενδιαφερόμαστε έντονα για την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη αντιμετώπιση πολλών από τα προβλήματα αυτά, επικροτώ την ευκαιρία που μας δίνεται να δημιουργήσουμε μια νέα βάση για τις σχέσεις μας με το Τατζικιστάν. Η συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μάς παρέχει ένα πλαίσιο εντός του οποίου μπορούμε να αναπτύξουμε περαιτέρω τις διμερείς μας σχέσεις και, ως εκ τούτου, συνεισφέρει στην επίτευξη των συνολικών στόχων της στρατηγικής μας για ολόκληρη την Κεντρική Ασία. Για τους λόγους αυτούς, καλώ το Κοινοβούλιο να υπερψηφίσει τη συμφωνία, ώστε να καταστεί δυνατόν να τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατό.

  Benita Ferrero-Waldner, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κυρία Πρόεδρε, καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Peterle για την εξαιρετική έκθεσή του, καθώς και το ψήφισμα, που μας παρέχει μια πολύ καλή ανάλυση της κατάστασης που επικρατεί στο Τατζικιστάν και διατυπώνει συστάσεις τις οποίες μπορώ να στηρίξω.

Από την έγκριση της στρατηγικής της ΕΕ για την Κεντρική Ασία τον Ιούνιο του 2007, οι σχέσεις μας με όλες τις χώρες της Κεντρικής Ασίας αναπτύσσονται ολοένα και περισσότερο προς αμοιβαίο όφελός μας. Ο ρυθμός των μεταξύ μας επαφών αυξάνεται, και υπάρχει πλέον αμοιβαία κατανόηση των οφελών που αποκομίζονται από τη μεγαλύτερη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας, διαχείρισης και ελέγχου των συνόρων, εκπαίδευσης, διακυβέρνησης και ενεργειακής διαφοροποίησης. Η στρατηγική επιτυγχάνει να σφυρηλατήσει ένα νέο είδος εταιρικής σχέσης με τις πέντε δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.

Είναι σαφές, ωστόσο, ότι αυτή η συνολική στρατηγική βασίζεται σε μεμονωμένες και διαφοροποιημένες διμερείς σχέσεις που εκφράζουν τις ποικίλες προσδοκίες και προσανατολισμούς των εν λόγω χωρών. Όπως όλοι γνωρίζετε, η συνεργασία μας με το Τατζικιστάν εξακολουθεί να διέπεται επί του παρόντος από τη συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας που συνήφθη με την ΕΣΣΔ το 1989 και επικυρώθηκε από το Τατζικιστάν το 1994. Η συμφωνία αυτή δεν αντικατοπτρίζει πλέον πλήρως τις φιλοδοξίες μας βάσει της στρατηγικής για την Κεντρική Ασία, ούτε εξυπηρετεί την ενίσχυση των σχέσεων που επιδιώκουμε να αναπτύξουμε σήμερα με το Τατζικιστάν.

Ως εκ τούτου, η σύμφωνη γνώμη σας για τη νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΕ-Τατζικιστάν, η οποία τίθεται σήμερα ενώπιόν σας προς συζήτηση, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου, το οποίο μας επιτρέπει να διευρύνουμε και να εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας με τη συγκεκριμένη χώρα.

Επί του παρόντος, το Τατζικιστάν βρίσκεται αντιμέτωπο, όπως προαναφέρθηκε, με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Είναι σημαντικό –και προς όφελος των ιδίων συμφερόντων των Ευρωπαίων– να κατορθώσει το Τατζικιστάν να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες αυτές. Πρόκειται για μια χώρα που έχει κοινά σύνορα με το Αφγανιστάν τσε μήκος σχεδόν 1 500 χλμ., και η οποία βρίσκεται κοντά στην κοιλάδα Swat του Πακιστάν. Είναι μια ευάλωτη επικράτεια όσον αφορά την εξάπλωση των συγκρούσεων από τις περιοχές αυτές και τη διείσδυση μαχητικών ισλαμικών οργανώσεων.

Το Τατζικιστάν είναι επίσης καίριας σημασίας για τις προσπάθειες περιορισμού της ροής παράνομων ναρκωτικών από το Αφγανιστάν προς την Ευρώπη. Ως εκ τούτου, η μεγαλύτερη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο συμβάλλοντας στην αποτροπή της επέκτασης της αστάθειας.

Ένα βασικό σημείο των αδυναμιών του Τατζικιστάν είναι η ασθενής οικονομία του. Η φτωχότερη από τις δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας πλήττεται έντονα από τη σημαντική μείωση των τιμών του αλουμινίου και του βαμβακιού λόγω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πτώση των εμβασμάτων κατά 34% το πρώτο εξάμηνο του 2009, εγείρει ανησυχίες ότι τα επίπεδα της φτώχειας ενδέχεται να αυξηθούν, και ότι η επισφαλής κοινωνικο-οικονομική κατάσταση μπορεί να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή.

Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο με το Τατζικιστάν, υποστηρίζοντας και ενθαρρύνοντας απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Αυτό ήταν και το επίκεντρο των συχνών επισκέψεων του ειδικού εκπροσώπου της ΕΕ κ. Morel, καθώς και της δικής μου επίσκεψης την άνοιξη του 2008. Έχει σημειωθεί πρόοδος, αλλά είναι σαφές ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα. Η κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι, πέραν της αύξησης των εμπορικών συναλλαγών και της συνεργασίας, είναι πρόθυμη να εφαρμόσει μέτρα για τη βελτίωση της κοινωνικής πρόνοιας, του τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης, της αντιμετώπισης της διαφθοράς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πρέπει να επικροτηθεί η κίνηση του προέδρου Rahmon να δημιουργήσει θέση διαμεσολαβητή. Ο διαμεσολαβητής θα αποτελέσει σημαντικό συνομιλητή στον επόμενο γύρο των συνομιλιών ΕΕ-Τατζικιστάν που αναφέρατε σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις 23 Σεπτεμβρίου. Η δικαστική μεταρρύθμιση εξακολουθεί να σημειώνει αργή πρόοδο, αλλά ευελπιστούμε ότι οι συστάσεις του πρόσφατου σεμιναρίου για την κοινωνία των πολιτών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα που πραγματοποιήθηκε στο Dushanbe θα ληφθούν υπόψη από την κυβέρνηση, ιδίως όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του δικηγορικού επαγγέλματος και τον νέο κώδικα ποινικής δικονομίας στο Τατζικιστάν.

Φυσικά, γνωρίζω πολύ καλά τις ανησυχίες σας σχετικά με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Τατζικιστάν και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η Επιτροπή θα λάβει τις ανησυχίες αυτές δεόντως υπόψη της κατά τις συνομιλίες μας με την εν λόγω χώρα.

Όσον αφορά τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, διαπιστώνουμε πρόοδο, για παράδειγμα, σχετικά με τη δημιουργία μηχανισμού ελάφρυνσης του χρέους που αφορά το βαμβάκι, που ελπίζουμε να ανοίξει το δρόμο για ευρύτερες γεωργικές μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή της ελεύθερης άσκησης των γεωργικών δραστηριοτήτων, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της φτώχειας στη χώρα.

Η σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη ΣΕΣΣ σήμερα θα μας βοηθήσει να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με το Τατζικιστάν σε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και να διασφαλίσουμε τη διεξοδική υλοποίησή τους. Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες βασίζονται ήδη σε μια σχετικά μεγάλου ύψους διμερή βοήθεια από την Επιτροπή. Πράγματι, η βοήθεια αυτή ανέρχεται σε 66 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2007 έως 2010, ποσό που πρόκειται να αυξηθεί στα 70 εκατομμύρια την τριετία 2011 έως 2013.

Η βοήθειά μας θα επικεντρωθεί στην στήριξη του τομέα της κοινωνικής προστασίας και υγείας, στη μεταρρύθμιση της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών και στην τεχνική βοήθεια για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Η διαδικασία αυτή θα υποστηριχτεί από την αντιπροσωπεία μας στο Dushanbe. Πρόθεσή μου είναι, πριν από το τέλος της φετινής χρονιάς, η περιφερειοποιημένη υπηρεσία μας να καταστεί μια ολοκληρωμένη αντιπροσωπεία που θα προωθεί τη μεταρρυθμιστική διαδικασία και θα διευκολύνει την πλήρη εφαρμογή της ΣΕΣΣ. Συγκεκριμένα, ευελπιστώ ότι θα μας βοηθήσει να συνεχίσουμε την ενδελεχή αξιολόγηση της προόδου στους καίριους τομείς που ανέφερα, η οποία στη συνέχεια θα μετράται βάσει σαφών σημείων αναφοράς.

  Alojz Peterle, εισηγητής. − (SL) Η απόφαση να συναφθεί συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, των κρατών μελών τους και του Τατζικιστάν εναρμονίζεται με τη στρατηγική του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για μια νέα εταιρική σχέση με την Κεντρική Ασία, καθώς και τη σαφή βούληση του Τατζικιστάν να αναπτύξει ευρείες σχέσεις συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο εμπόριο και σε άλλους τομείς.

Με χαρά διαπιστώνω ότι όλα τα κράτη μέλη επικύρωσαν τη συμφωνία αυτή και ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να δώσουμε τη σύμφωνη γνώμη μας για τη συμφωνία με το Τατζικιστάν, ακριβώς όπως συναινέσαμε παλαιότερα για τις συμφωνίες με το Καζακστάν, την Κιργιζία και το Ουζμπεκιστάν. Η συμφωνία αυτή θα σηματοδοτήσει το τέλος της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας που είχε συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Ενεργώντας με βάση τις θεμελιώδεις αξίες και αρχές της, η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει με τη συμφωνία αυτή τα στρατηγικά της συμφέροντα σε συνεργασία με το Τατζικιστάν, μια χώρα που τη θεωρεί πολύ σημαντικό εταίρο σε αυτήν την περιοχή της υφηλίου. Η ΕΕ επιθυμεί επίσης να εμβαθύνει τις σχέσεις της με το Τατζικιστάν, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στην ασφάλεια, τη σταθερότητα και την οικονομική πρόοδο της χώρας, καθώς και στην ανάπτυξη και εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών της, και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.

Οι πιο συγκεκριμένοι στόχοι της ευρωπαϊκής πολιτικής για το Τατζικιστάν σχετίζονται πρωτίστως με τη στήριξη του αγώνα κατά της φτώχειας, την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης και της μεταρρύθμισης, καθώς και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της διακίνησης ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος. Η έκθεση αυτή υιοθετεί επικριτική στάση όσον αφορά την κατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα, εκφράζοντας ανησυχίες για τη διαφθορά και την κατάσταση της κοινωνίας των πολιτών, ενώ, ταυτόχρονα, καλεί την κυβέρνηση του Τατζικιστάν να αντιμετωπίσει την προβληματική κατάσταση στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης το συντομότερο δυνατό.

Η έκθεση εκφράζει ακόμη δικαιολογημένες ανησυχίες για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των δικαιωμάτων των γυναικών, τη θρησκευτική ελευθερία, τη δικαστική ανεξαρτησία, καθώς και για τις συνθήκες που διέπουν το έργο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Κατόπιν των ανωτέρω, η έκθεση επικροτεί την έναρξη διαλόγου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η πρόοδος του οποίου είναι σημαντική για την ανάπτυξη διμερών σχέσεων.

Η συμφωνία αυτή εκφράζει την πεποίθησή μας ότι το Τατζικιστάν έχει τις δυνατότητες να δημιουργήσει ένα σύγχρονο, λειτουργικό κράτος, ικανό να ανταποκριθεί στον περιφερειακό του ρόλο και να καταπολεμήσει τον εξτρεμισμό που εξαπλώνεται από το Αφγανιστάν και αλλού στην περιοχή. Μεταξύ άλλων, η έκθεση μας υπενθυμίζει επίσης τη σημασία της ενέργειας και των υδάτινων πόρων, καθώς τα ζητήματα αυτά απασχολούν τις διακυβερνητικές σχέσεις μεταξύ των χωρών της Κεντρικής Ασίας και απαιτούν κοινή αντιμετώπιση.

Καταλήγοντας, επιτρέψτε μου να συγχαρώ τους συναδέλφους μου για την εποικοδομητική συνεργασία τους, και την Επιτροπή για την πολύτιμη βοήθειά της. Πάνω από όλα, όμως, θα ήθελα να ευχαριστήσω την πρεσβεία της Δημοκρατίας του Τατζικιστάν για τη συνεργασία της.

Πιστεύω ακράδαντα ότι, με τη συμφωνία αυτή, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορέσει να στηριχθεί στη συνεργασία που είχε με το Τατζικιστάν έως σήμερα και να την εμβαθύνει, και ευελπιστώ ότι σε αυτό το πνεύμα θα εφαρμοστεί η συγκεκριμένη συμφωνία στο εγγύς μέλλον. Συνιστώ θερμά να εγκρίνετε τη συμφωνία με το Τατζικιστάν.

  Filip Kaczmarek, εξ ονόματος της Ομάδας PPE. – (PL) Θα ήθελα να συγχαρώ τον εισηγητή Alojz Peterle για την εξαιρετικά αντικειμενική και –θα ήθελα να το τονίσω αυτό– πολύ ισορροπημένη έκθεσή του σχετικά με τη συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και του Τατζικιστάν.

Το Τατζικιστάν έχει δεχθεί πολλές επικρίσεις λόγω της έλλειψης δημοκρατίας. Αυτό που αποδοκιμάζουμε συχνότερα είναι η έλλειψη ελευθερίας του Τύπου, θρησκευτικής ελευθερίας, καθώς και τη διαφθορά. Δεν επιθυμώ να εξετάσω αυτές τις κατηγορίες εδώ. Ωστόσο, πρέπει να λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι το Τατζικιστάν σημείωσε πρόσφατα πρόοδο ως προς την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και σε ποικίλους άλλους ευαίσθητους τομείς. Επιπλέον, πρόκειται για μια σχετικά σταθερή χώρα, η οποία είναι σημαντική, λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική γεωγραφική της θέση. Ωστόσο, τα θέματα αυτά έχουν ήδη καλυφθεί σήμερα.

Ως γειτονική χώρα του Αφγανιστάν, και με τα συναφή προβλήματα της μεγάλης κλίμακας παραγωγής και πώλησης ναρκωτικών, της τρομοκρατίας και του αυξανόμενου εξτρεμισμού, καθώς και με μια άλλη επίσης ολοένα και πιο ασταθή γειτονική χώρα, το Πακιστάν, το Τατζικιστάν θα μπορούσε να αποτελεί φυσικό σύμμαχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, είναι προς όφελος της ΕΕ να συνεχίσει τη στήριξη των δημοκρατικών διαδικασιών στη συγκεκριμένη χώρα και να ενισχύσει το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό δυναμικό της.

Ας μην ξεχνάμε ότι το Τατζικιστάν είναι η φτωχότερη από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Ήταν μία από τις 12 χώρες που συμπεριλήφθηκαν πέρυσι στον κατάλογο των Ηνωμένων Εθνών για τις χώρες που επλήγησαν εντονότερα από την παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Εν προκειμένω, χαίρομαι ιδιαιτέρως για το γεγονός ότι στην έκθεση αναφέρονται επίσης οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας. Ας θυμίσουμε και στο Τατζικιστάν τους στόχους αυτούς.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος του Τατζικιστάν. Και οι δύο πλευρές πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες ώστε να εφαρμόσουν τη συμφωνία το συντομότερο δυνατό, στηρίζοντας με τον τρόπο αυτόν την ανάπτυξη της χώρας και σταθεροποιώντας την οικονομική κατάστασή της. Με το να επικρίνουμε απλώς όσα είναι λάθος στο Τατζικιστάν δεν πρόκειται να επιτευχθεί αυτό. Πρέπει ακόμη να στείλουμε ένα θετικό μήνυμα ότι ενδιαφερόμαστε να αναπτύξουμε επαφές με τη χώρα αυτή και, κατά τη γνώμη μου, η έκθεση του κ. Peterle, μαζί με το σύνολο του Κοινοβουλίου, μόλις απέστειλαν αυτό το μήνυμα.

  Niccolò Rinaldi, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (IT) Κυρία Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, το Τατζικιστάν είναι μια λέξη που σπάνια ακούγεται στο Κοινοβούλιο, και γι´αυτό εμείς –ομιλώ εξ ονόματος της Ομάδας της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, καθώς και ως μέλος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου και της αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με την Κεντρική Ασία– επικροτούμε τη συμφωνία αυτή. Επικροτώ ακόμη την απόφαση να αναληφθεί ταχεία δράση για την προώθηση των υπηρεσιών της αντιπροσωπείας μας στην περιοχή, όπως ανέφερε η κυρία Επίτροπος μόλις τώρα.

Επιπλέον, το Τατζικιστάν, που είναι μια χώρα που μπορεί να μας εκπλήξει, αλλά συχνά περιγράφεται ως προφυλακή της Ευρώπης, δεν βρίσκεται στο περιθώριο σε παγκόσμιο επίπεδο - ακριβώς όπως καμία από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, με πρώτη και κύρια το Αφγανιστάν. Σε αυτήν τη χώρα έχουν διεξαχθεί ορισμένες πολύ σημαντικές μάχες σε σχέση με τη διακίνηση των ναρκωτικών, τον αγώνα για την καταπολέμηση του αυταρχισμού και του φονταμενταλισμού, και την εγκαθίδρυση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, τα οποία, δυστυχώς, είναι ακόμη πολύ αδύναμα.

Με το παρόν νομοθετικό μέσο θα μπορέσουμε να σημειώσουμε προόδους, όχι μόνο από πλευράς εμπορίου αλλά, ελπίζω, και από πολιτικής και πολιτιστικής πλευράς.

  Heidi Hautala, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (FI) Κυρία Πρόεδρε, οι συνθήκες είναι πολύ πιο ευνοϊκές για την έναρξη εταιρικής σχέσης και συνεργασίας με το Τατζικιστάν απ´ ό,τι είναι για παράδειγμα με το Ουζμπεκιστάν ή το Τουρκμενιστάν, καθώς οι δύο αυτές χώρες τελούν υπό απόλυτη δικτατορία. Το Τατζικιστάν, ωστόσο, βρίσκεται σε καλύτερο δρόμο, και η συμφωνία αυτή θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει κάποια επιρροή στην κατάσταση εκεί. Ήταν ευχάριστο που ακούστηκε ότι, για το Συμβούλιο και την Επιτροπή, το σύμφωνο συνεργασίας θα επικεντρωθεί στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία και ότι θα επιχειρήσουν να προωθήσουν την ανάπτυξη του κράτους δικαίου. Εξαιρετικό ήταν επίσης που ακούστηκε ότι θεσπίστηκε ο θεσμός του διαμεσολαβητή στο Τατζικιστάν. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό μέσο σε πολλές χώρες, και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στηρίξει πλήρως αυτόν τον νέο θεσμό.

Θα ήθελα ακόμη να θέσω άλλο ένα ζήτημα που αφορά τους υδάτινους πόρους. Η περιοχή αυτή είναι πλούσια σε υδάτινους πόρους, και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να βοηθήσει το Τατζικιστάν να εκμεταλλευτεί τους πόρους αυτούς ορθολογικά και δημοκρατικά, λαμβάνοντας υπόψη και τα συμφέροντα των χωρών των οποίων οι επικράτειες βρίσκονται κατάντη και μπορούν ενδεχομένως να επηρεαστούν από τις επιπτώσεις της δημιουργίας μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών. Σε κάθε περίπτωση, η Ομάδα των Πρασίνων/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία θα ήθελε να τονίσει τη σημασία της περιφερειακής συνεργασίας για την ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας της Κεντρικής Ασίας.

  Charles Tannock, εξ ονόματος της Ομάδας ECR. – (EN) Κυρία Πρόεδρε, το Τατζικιστάν δεν διαθέτει τους ενεργειακούς και ορυκτούς πόρους άλλων χωρών της Κεντρικής Ασίας. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την περιθωριοποίηση του Τατζικιστάν υπέρ των πλουσιότερων και μεγαλύτερων γειτονικών χωρών του.

Η Κεντρική Ασία είναι μια περιοχή ζωτικής σημασίας για την πολιτική και ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Όσον αφορά την ενίσχυση των σχέσεων με την ΕΕ, ορισμένες χώρες στην περιοχή θα προοδεύσουν ταχύτερα από άλλες. Πρόκειται για κάτι αναπόφευκτο. Αλλά πρέπει να διατηρήσουμε ένα αίσθημα συλλογικής δέσμευσης όσο συνεχίζουμε να βελτιώνουμε τους δεσμούς με μια, μέχρι αρκετά πρόσφατα, διπλωματικά απομονωμένη και ιδιαίτερα παραμελημένη περιοχή, ιδίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ευνοϊκή μεταχείριση ορισμένων χωρών της Κεντρικής Ασίας σε βάρος άλλων δημιουργεί δυσαρμονία και διχασμό στην περιοχή. Συγκεκριμένα, οι ισλαμιστές τρομοκράτες στην περιοχή έχουν φανεί αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούν τη φτώχεια και την ανεπαρκή διακυβέρνηση προκειμένου να ριζοσπαστικοποιήσουν τους ανθρώπους και να διαδώσουν το μήνυμα του μίσους.

Η κυβέρνηση του Τατζικιστάν έχει απορρίψει τον εξτρεμισμό και, με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, επιδιώκει τώρα να εδραιώσει τη δημοκρατία της. Το Τατζικιστάν φέρει ακόμη τα σημάδια ενός βάναυσου εμφυλίου πολέμου μεταξύ κοσμικών και δυνάμεων της Τζιχάντ, που ξέσπασε αμέσως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οι πολίτες στο Τατζικιστάν δεν επιθυμούν επ’ ουδενί την επανάληψη των αιματοχυσιών, και γι´ αυτό στήριξαν θαρραλέα τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ κατά των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Η αποστολή ISAF στο Αφγανιστάν είναι ζωτικής σημασίας για το μακροπρόθεσμο μέλλον του Τατζικιστάν και την επιθυμία του να βρει ένα καταφύγιο ασφάλειας στη Δύση.

Είναι σωστό να λεχθεί ότι οι επιδόσεις του Τατζικιστάν όσον αφορά τον εκδημοκρατισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι τέλειες, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι ο διάλογος και η δέσμευση από την πλευρά της ΕΕ θα ενθαρρύνουν το Τατζικιστάν προς μια θετική αλλαγή. Σίγουρα, αυτή φαίνεται να είναι η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στη Λευκορωσία και το Ουζμπεκιστάν, επομένως και το Τατζικιστάν αξίζει την ίδια μεταχείριση. Ως εκ τούτου, η Ομάδα ECR στηρίζει μια βαθύτερη στρατηγική πολιτική και οικονομική εταιρική σχέση με το Τατζικιστάν βάσει μιας δέσμευσης για πρόοδο προς τη διαφάνεια, τη δημοκρατία και τα υψηλότερα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

  Sabine Lösing, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (DE) Κυρία Πρόεδρε, σας ευχαριστώ για την έκθεση. Ως μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, σε μια συζήτηση ρώτησα τον αρμόδιο εκπρόσωπο της Επιτροπής σχετικά με τον ρόλο της συμφωνίας αυτής στο πλαίσιο της κοινοτικής διαχείρισης της μετανάστευσης. Δήλωσε σαφώς ότι, όταν τεθεί σε ισχύ, θα ανοίξει τον δρόμο για συνεργασία με την υπηρεσία για την ασφάλεια των συνόρων (Frontex) και για πολλούς κανονισμούς σχετικά με τη μετανάστευση, όπως στο πλαίσιο συμφωνιών επανεισδοχής και ασφάλειας των συνόρων με το Αφγανιστάν. Τα σύνορα μήκους 1 200 χλμ. μεταξύ του Τατζικιστάν και του Αφγανιστάν έχουν ήδη επισημανθεί εδώ. Στη συνέχεια, το ζήτημα αυτό θα αποτελέσει άλλον έναν στόχο της πολιτικής καταστολής της ΕΕ για την παρεμπόδιση της εισόδου προσφύγων.

Με αυτόν τον τρόπο, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να προστατευτεί από τους πρόσφυγες πολύ πέρα από τα εξωτερικά της σύνορα. Και πάλι όμως, διαπιστώνουμε ότι αυτό αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα αυτών των συμφωνιών εταιρικής σχέσης, πρόσφυγες εγκλείονται σε στρατόπεδα, όπου, όπως όλοι γνωρίζουμε, επικρατούν απάνθρωπες συνθήκες, όπως συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία. Το πρόβλημα έχει ήδη εξεταστεί εδώ σε γενικές γραμμές. Αυτή η μορφή της αποκαλούμενης διεθνούς διαχείρισης της μετανάστευσης ενέχει σοβαρές παραβιάσεις της Σύμβασης της Γενεύης για τους πρόσφυγες και των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Συνεπώς, καλώ την ΕΕ να ξεκινήσει να καταπολεμά την αιτία της φυγής και όχι τους πρόσφυγες. Η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας είναι ένα μέσο να καταστεί η οχυρωμένη Ευρώπη ακόμη πιο αδιαπέραστη, και για αυτόν τον λόγο εμείς, η Ομάδα GUE/NGL, τη βλέπουμε με μεγάλο σκεπτικισμό.

  Bastiaan Belder, εξ ονόματος της Ομάδας EFD. – (NL) Κυρία Πρόεδρε, με πάσα ειλικρίνεια δηλώνω ότι αυτή η συζήτηση μου δημιουργεί ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μια πλευρά, επικροτώ το γεγονός ότι το ψήφισμα του κ. Peterle επισημαίνει με σαφήνεια τους πολλούς προβληματικούς τομείς στην οικονομία και την κοινωνία του Τατζικιστάν. Από την άλλη, μου φαίνεται ακατανόητο το ότι, σε καίρια σημεία, το Τατζικιστάν περιγράφεται ως σχετικά σταθερή χώρα. Μόλις το άκουσα ξανά στη συζήτηση και δεν μπορώ επ’ ουδενί να κατανοήσω από πού προέρχεται αυτή η άποψη. Λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει την εντύπωση ότι αυτή η συμφωνία πρέπει να συναφθεί οπωσδήποτε. Αυτό θα έχει αδιαμφισβήτητες συνέπειες για την αξιοπιστία των πολλών επικρίσεων που και πάλι θα πρέπει να διατυπωθούν στη συνέχεια.

Αυτό που διαβάζω στην παράγραφο 2 σχετικά με την απογοήτευση της κυβέρνησης του Τατζικιστάν με αφήνει άναυδο. Πρέπει να συζητήσουμε την απογοήτευση, κυρίες και κύριοι, για παράδειγμα, της προτεσταντικής μειονότητας ή των μουσουλμάνων που είναι αντιμέτωποι με έναν νόμο περί θρησκείας ο οποίος επεμβαίνει έντονα στη θρησκευτική τους ζωή. Αντί για αυτήν την παντελώς άστοχη απογοήτευση, η κυβέρνηση του Τατζικιστάν πρέπει να ασχοληθεί με τις πάρα πολλές εργασίες που πρέπει να εκτελέσει στο εσωτερικό της χώρας. Ελπίζω, κυρία Επίτροπε, ότι και το ζήτημα αυτό παρακολουθείται με ευσυνειδησία.

  Pino Arlacchi (ALDE). – (EN) Κυρία Πρόεδρε, υποστηρίζω σθεναρά τη συγκεκριμένη συμφωνία. Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προόδου για τη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Τατζικιστάν, μιας πολύ σημαντικής χώρας για διάφορους λόγους.

Επιθυμώ απλώς να αναφερθώ στη συνεισφορά στη σταθερότητα και την ασφάλεια της ηπείρου της ΕΕ. Το Τατζικιστάν βρίσκεται στο σταυροδρόμι διακίνησης ναρκωτικών από το Αφγανιστάν προς την Ευρώπη και τη Ρωσία. Το 30% τουλάχιστον της ηρωίνης που παράγεται στο Αφγανιστάν εισέρχεται στην Ευρώπη και τη Ρωσία μέσω του Τατζικιστάν. Πριν από δέκα έτη, η διεθνής κοινότητα ξεκίνησε μια μεγάλη επιχείρηση στο Τατζικιστάν, ενισχύοντας όλους τους μηχανισμούς ελέγχου ναρκωτικών, και με μεγάλη μου χαρά διαπιστώνω, δέκα χρόνια μετά, ότι η επιχείρηση αυτή είναι αποτελεσματική και προχωρά πολύ καλά. Η συγκεκριμένη συμφωνία αποτελεί άμεση συνεισφορά στη σταθερότητα και την ασφάλεια της Ευρώπης.

Διαπιστώνω ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί περιορισμοί και οι συνάδελφοι υπογράμμισαν τα προβλήματα του Τατζικιστάν όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη φτώχεια κ.λπ, αλλά πιστεύω ότι αυτή η συμφωνία εκφράζει την καλύτερη εικόνα της Ευρώπης και την υποστηρίζω σθεναρά.

  Pier Antonio Panzeri (S&D). – (IT) Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, και εγώ πιστεύω ότι αυτή η συμφωνία συνεργασίας με το Τατζικιστάν αποτελεί πράγματι ένα πολύ θετικό βήμα και ότι μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη ορισμένων, κατά την άποψή μου, σημαντικών και συγκεκριμένων στόχων.

Ο πρώτος στόχος αφορά τη στρατηγική θέση της συγκεκριμένης χώρας, που μπορεί πράγματι να αποδειχθεί χρήσιμη για την προώθηση ενός χώρου ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας. Ο δεύτερος στόχος, πιστεύω, είναι και πρέπει να είναι η προώθηση της ανάπτυξης της χώρας από οικονομικής και κοινωνικής πλευράς, καθώς γνωρίζουμε ότι πρόκειται για μία από τις φτωχότερες χώρες στην περιοχή.

Τέλος, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η ελευθερία, η δημοκρατία και τα δικαιώματα αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία που διέπουν την εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας. Αφήνοντας κατά μέρος τυχόν περιορισμούς που μπορεί να υπάρχουν, πιστεύω ότι πρέπει να επικροτήσουμε την έκθεση που υποβάλλεται σε ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο.

  Jelko Kacin (ALDE). – (SL) Θα ήθελα να συγχαρώ τον κ. Peterle για την εξαιρετική έκθεσή του. Το επίθημα «-stan» σημαίνει «κράτος» και το Τατζικιστάν είναι η τελευταία από τις χώρες που οι ονομασίες τους λήγουν σε «-stan» την οποία αναγνωρίζουμε ως κράτος. Μέχρι τώρα, ανέκαθεν την παραβλέπαμε, κάτι που ήταν μεγάλη αδικία.

Ωστόσο, η σταθερότητα της Κεντρικής Ασίας εξυπηρετεί τα συμφέροντα της ίδιας της περιοχής, τα δικά μας συμφέροντα, καθώς και τα στρατηγικά συμφέροντα του κόσμου συνολικά. Όλες οι χώρες στον κόσμο αλληλοσυνδέονται όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία, και γι’ αυτό πρέπει επίσης να δείξουμε ωριμότητα διασφαλίζοντας ότι δίνεται η ίδια προσοχή σε όλες οι χώρες της περιοχής, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, το στάδιο ανάπτυξης ή την ποσότητα του ενεργειακού πλούτου που κατέχουν.

Μου φαίνεται ότι πλέον διορθώσαμε αυτό το σφάλμα και αναπληρώσαμε τον χαμένο χρόνο. Για τον λόγο αυτόν, θα ήθελα να συγχαρώ και τον εισηγητή και την Επιτροπή, καθώς και την Επίτροπο Ferrero-Waldner και τη σουηδική Προεδρία, που εντέλει διόρθωσαν αυτήν την καθυστέρηση του παρελθόντος. Από εδώ και στο εξής, τα πράγματα θα βελτιωθούν.

  Janusz Władysław Zemke (S&D). – (PL) Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω ιδιαιτέρως που μου δώσατε τη δυνατότητα να υποβάλω ένα ερώτημα. Πιστεύω ότι η σύναψη της συμφωνίας θα είναι μια θετική κίνηση, καθώς αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Ωστόσο, με απασχολεί ένα ερώτημα που θα ήθελα να υποβάλω και στην υπουργό Malmström: μεταξύ των πολλών δραστηριοτήτων που έχει προγραμματίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα ήταν επιθυμητό να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην παροχή βοήθειας προς το Τατζικιστάν για την εκπαίδευση των προσώπων που είναι αρμόδια για την ασφάλεια των συνόρων με το Αφγανιστάν; Γνωρίζουμε καλά ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα. Τα σύνορα εκτείνονται σε μήκος 1°500 χιλιομέτρων. Το Τατζικιστάν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την προστασία των συνόρων, καθώς διαθέτει μεγάλους μειονοτικούς πληθυσμούς στην πλευρά του Αφγανιστάν. Συνεπώς, πιστεύω ότι μεταξύ των ποικίλων πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να εξετάσουμε και τη βοήθεια για την εκπαίδευση των δυνάμεων του Τατζικιστάν και των ανθρώπων που είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια των συνόρων.

  Bernd Posselt (PPE). – (DE) Κυρία Πρόεδρε, και εγώ θα ήθελα να δηλώσω ότι ο κ. Peterle συνέταξε μια εξαιρετική έκθεση. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές ένα ζήτημα: οι άνθρωποι της Κεντρικής Ασίας που αγαπούν την ελευθερία συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους εταίρους μας. Στην περιοχή κυριαρχούσαν συχνά οι ξένες δυνάμεις. Για πρώτη φορά μετά από μεγάλο διάστημα –μετά από αιώνες– η περιοχή είναι και πάλι ελεύθερη. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτήν την ευκαιρία για να εδραιώσουμε μια γνήσια εταιρική σχέση μεταξύ ελεύθερων μερών.

Άκουσα πρωτύτερα να γίνεται λόγος για την εγκληματικότητα. Φυσικά, πρέπει να συνεργαστούμε για την καταπολέμηση του εγκλήματος, αλλά πρώτα πρέπει να εξετάσουμε τον πολιτισμό αυτών των χωρών και να κατανοήσουμε ότι πρόκειται για έθνη που ασκούσαν εμπορική δραστηριότητα από τα αρχαία χρόνια. Δεν εμπορεύονται μόνο ναρκωτικά· εμπορεύονται αγαθά που ήταν ανέκαθεν σημαντικά για την Ευρώπη και τον κόσμο. Ως εκ τούτου, πρέπει να δηλώσουμε ότι πρόκειται για εταιρική, όχι για πατερναλιστική σχέση.

  Αθανάσιος Πλεύρης (EFD). - Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα και εγώ να θίξω το θέμα της εγκληματικότητας που ήδη αναφέρθηκε, όπως επίσης και αυτό της λαθρομετανάστευσης. Είναι γεγονός ότι το Τατζικιστάν βρίσκεται σε ένα νευραλγικό σημείο, σε μία γεωπολιτική θέση, και η Ευρώπη θα πρέπει να εξετάσει με ποιο τρόπο θα καταφέρουμε να περιορίσουμε αφενός την εγκληματικότητα, η οποία σχετίζεται ειδικά με τα ναρκωτικά από το Αφγανιστάν, και αφετέρου -πρωτίστως- τις μεταναστευτικές ροές.

Είναι γεγονός ότι πλέον η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει αυτήν τη μεταναστευτική ροή, μέσω του Τατζικιστάν, από το Αφγανιστάν καθώς και από τις άλλες χώρες, ένα γεγονός που σήμερα το πληρώνουν πρωτίστως οι μεσογειακές χώρες, όπως οι Μάλτα, Κύπρος, Ελλάδα και Ιταλία, αλλά αργότερα είναι βέβαιο, με μαθηματική ακρίβεια, ότι θα το πληρώσουν και όλες οι χώρες της βόρειας Ευρώπης.

Πρέπει ασφαλώς να σεβόμαστε τα δικαιώματα όλων αυτών των ανθρώπων που έρχονται από τις εν λόγω χώρες, αλλά κάποια στιγμή και η Ευρώπη πρέπει να κατοχυρωθεί και να γίνει αντιληπτό ότι δεν μπορούμε να αντέξουμε όλη αυτήν τη μεταναστευτική ροή από την Ασία.

  Cecilia Malmström, Προεδρεύουσα του Συμβουλίου. – (SV) Κυρία Πρόεδρε, όπως αναφέρει ο κ. Peterle στην εξαιρετική έκθεσή του, η συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας είναι μέρος της ευρύτερης στρατηγικής για αυξημένη περιφερειακή σταθερότητα στην Κεντρική Ασία. Είναι ορθό να προχωρήσουμε σε αυτήν τη σημαντική κίνηση, καθώς υπάρχουν τόσο πολλά προβλήματα και είναι τόσο εκτεταμένα και επηρεάζουν τόσες πολλές χώρες, και κυρίως το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, αλλά κάθε χώρα αντιμετωπίζει τα δικά της ειδικά προβλήματα. Ο κ. Peterle εξετάζει όλα αυτά τα ζητήματα με πολύ συστηματικό τρόπο στην έκθεσή του.

Χαίρομαι που η Ευρωπαϊκή Ένωση κρατά ψηλά τον πήχη όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ένα πρόβλημα στο Τατζικιστάν. Πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη στη χώρα όσον αφορά τον σεβασμό για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Για αυτόν τον λόγο είναι τόσο χρήσιμο, όπως δήλωσε η Επίτροπος, να διεξάγουμε αυτόν τον διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είμαι βέβαιη ότι η Επιτροπή θα είναι πολύ σαφής στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας σχετικά με τις ευρωπαϊκές αξίες και τις προσδοκίες που έχουμε από το Τατζικιστάν.

Φέτος το καλοκαίρι, η ΕΕ στήριξε μια διάσκεψη που αφορούσε ακριβώς το ζήτημα της ενίσχυσης του κράτους δικαίου στο Τατζικιστάν και στην οποία παρέστησαν εκπρόσωποι από τον τομέα της έρευνας, την κοινωνία των πολιτών, μη κυβερνητικές οργανώσεις και ξένοι εμπειρογνώμονες, καθώς και πολλοί εκπρόσωποι των αρχών του Τατζικιστάν. Πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά τη βελτίωση της ανεξαρτησίας των δικαστικών αρχών και την ενίσχυση του κράτους δικαίου.

Η κ. Hautala έθιξε το ζήτημα των υδάτινων πόρων. Είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για την περιοχή. Η ΕΕ στηρίζει αρκετά έργα βιώσιμης ανάπτυξης σχετικά με την υδροηλεκτρική ενέργεια. Τα έργα αυτά πρέπει να βασίζονται σε επιστημονικές μελέτες, να έχουν περιφερειακή προοπτική, και να λαμβάνουν υπόψη τις συγκεκριμένες υφιστάμενες ανάγκες.

Ο κ. Zemke ανέφερε το ζήτημα της διαχείρισης των συνόρων. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Η ΕΕ στηρίζει την περιοχή με βοήθεια ύψους 66 εκατομμυρίων ευρώ έως το 2010 και 70 εκατομμυρίων ευρώ τα επόμενα τρία έτη. Η βοήθεια αυτή θα παράσχει αναμφίβολα τη δυνατότητα ενίσχυσης όχι μόνο της διαχείρισης και του ελέγχου των συνόρων, αλλά και της εκπαίδευσης των υπαλλήλων των τελωνειακών και αστυνομικών αρχών. Είμαι βέβαιη ότι η Επιτροπή θα επιστρέψει σε αυτό το θέμα αργότερα.

Συνοψίζοντας, υπάρχουν πολλά δύσκολα και σύνθετα προβλήματα στο Τατζικιστάν και σε ολόκληρη την περιοχή. Φαίνεται κάποιο φως στο τούνελ, αλλά δεν πρέπει να υποτιμάμε τα προβλήματα. Είμαι πολύ ευχαριστημένη που το Κοινοβούλιο συμφωνεί ομόφωνα για τη σημασία αυτού του βήματος, να συναφθεί συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας. Η συμφωνία θα μας παράσχει ένα καλύτερο μέσο με το οποίο θα εργαστούμε για τη βελτίωση της σταθερότητας και την επίλυση των προβλημάτων αυτών, και με το οποίο θα διεξάγουμε ενεργό διάλογο με τη χώρα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προόδου το οποίο καλύπτει ένα κενό που υπήρχε στην περιφερειακή στρατηγική μας μέχρι σήμερα.

  Benita Ferrero-Waldner, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κυρία Πρόεδρε, πιστεύουμε ακράδαντα εδώ και πολύ καιρό ότι η στρατηγική ΕΕ-Κεντρικής Ασίας είναι ζωτικής σημασίας και θα έχει θετικές επιπτώσεις στην ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία των χωρών της Κεντρικής Ασίας. Όπως ανέφερε ορθά ο κ. Tannock, δεν πρέπει να περιθωριοποιήσουμε το Τατζικιστάν. Αντιθέτως, πιστεύω ότι πρέπει να αναλάβουμε δεσμεύσεις για αυτήν τη χώρα που είναι η φτωχότερη της Κεντρικής Ασίας.

Τούτου λεχθέντος, ναι, φυσικά και έχουμε πλήρη επίγνωση ότι οι προκλήσεις για τη συγκεκριμένη χώρα είναι τεράστιες. Νομίζω ότι ήταν ο κ. Arlacchi αυτός που ανέφερε ότι το Αφγανιστάν παραμένει η πρώτη χώρα παραγωγής οπιούχων και ηρωίνης στον κόσμο και, φυσικά, όλη η διακίνησή τους γίνεται μέσω του Τατζικιστάν και άλλων χωρών της Κεντρικής Ασίας. Αφγανικό όπιο και ηρωίνη εξάγονται από τη χώρα, κυρίως μέσω του Ιράν και του Πακιστάν στις νότιες διαδρομές, και μέσω του Τουρκμενιστάν, του Ουζμπεκιστάν, του Τατζικιστάν και του Καζακστάν στις βόρειες διαδρομές. Επομένως, γνωρίζουμε ότι πρόκειται για εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα. Αλλά ταυτόχρονα διαπιστώνουμε ότι η παραγωγή ναρκωτικών μειώθηκε στο Αφγανιστάν και αποτελεί πραγματικά πλέον ζήτημα συνεργασίας η περαιτέρω μείωσή της.

Για τον λόγο αυτόν, θεσπίσαμε το BOMKA, το πρόγραμμα διαχείρισης των συνόρων. Είναι ένα εξαιρετικό πρόγραμμα, καθώς καταπολεμά το λαθρεμπόριο. Το πρόγραμμα βοηθά αυτές τις χώρες να εμπορεύονται νόμιμα, αλλά, ιδίως, επιχειρεί να καταπολεμήσει την παραγωγή ναρκωτικών. Επισκέφτηκα αυτοπροσώπως τους οργανισμούς αυτούς και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι λειτουργούν πολύ καλά. Επίσης διοργανώνουμε εκπαιδευτικές δράσεις. Η εκπαίδευση συγκαταλέγεται στα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιτρέψτε μου να προσθέσω κάτι ακόμη για το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας θα μας παράσχει ένα μέσο για εμβάθυνση του διαλόγου μας με το Τατζικιστάν στον τομέα αυτόν, και υπάρχει η ρήτρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα μας δώσει τη δυνατότητα και τα μέσα να συζητήσουμε με τις αρχές του Τατζικιστάν όλα τα σχετιζόμενα ζητήματα, όπως η παιδική εργασία, τα δικαιώματα των γυναικών, η ελευθερία του συνέρχεσθαι και η θρησκευτική ελευθερία – σωστά, κ. Belder, γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα προβλήματα.

Αναφέρθηκε ακόμη το ζήτημα των υδάτινων πόρων. Γνωρίζω τα προβλήματα αυτά εδώ και πολλά έτη. Προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε τους πολίτες του Τατζικιστάν και τώρα διαδραματίζουμε ρόλο παράγοντα διευκόλυνσης μεταξύ των χωρών της Κεντρικής Ασίας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε περιφερειακό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα και τις ανάγκες των χωρών - που βρίσκονται και ανάντη, δηλαδή το Τατζικιστάν και το Κουρδιστάν, και κατάντη, δηλαδή το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν. Πιστεύω ότι μόνο σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να βρεθεί μια μόνιμη λύση. Συνεπώς, συνεργαζόμαστε με όλες τις χώρες και, στο πλαίσιο αυτό, έχει προγραμματιστεί διάλογος σχετικά με την εθνική πολιτική για τους υδάτινους πόρους το 2010 -του χρόνου- όπου θα συζητηθούν όλα αυτά τα ζητήματα, και στη συνέχεια, φυσικά, θα επιχειρήσουμε την επίτευξη συμφωνίας.

Τα τελικά μου σχόλια: είναι η κατάλληλη στιγμή να στηρίξουμε το τελικό στάδιο της διαδικασίας επικύρωσης της συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας. Η πιο στενή συνεργασία με το Τατζικιστάν, με τη στήριξη της δική σας, του Κοινοβουλίου, εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολιτών μας. Μια θετική ψήφος θα στείλει ισχυρό μήνυμα στο Τατζικιστάν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί τις δεσμεύσεις της βάσει της στρατηγικής της για την Κεντρική Ασία. Θα ανοίξει το δρόμο για μια εταιρική σχέση που είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη δική μας ασφάλεια και θα μας βοηθήσει να προωθήσουμε μεγαλύτερη περιφερειακή συνεργασία, ένα στοιχείο ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα της Κεντρικής Ασίας.

  Alojz Peterle, εισηγητής. − (SL) Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους για τις φιλοφρονήσεις σας, τις νέες σκέψεις και τα νέα σημεία έμφασης. Χαίρομαι που διαπιστώνω ότι το Κοινοβούλιο παραμένει ενωμένο, για μια ακόμη φορά, σε αυτήν τη συζήτηση και ότι επιθυμεί να σφυρηλατήσει μια ισχυρότερη και στενότερη εταιρική σχέση με το Τατζικιστάν. Χαίρομαι επίσης για το ότι γνωρίζουμε την ταυτότητα του Τατζικιστάν και τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζει στην περιοχή.

Προσωπικά θα είμαι ικανοποιημένος εάν δώσουμε την ίδια προσοχή και στην παρακολούθηση της εφαρμογής της συμφωνίας αυτής, και θα έχουμε σύντομα την ευκαιρία να το πράξουμε. Ωστόσο, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω τον σημαντικό ρόλο του Κοινοβουλίου σε αυτήν τη συνεργασία, ένα μέσο της οποίας θα είναι η αντιπροσωπεία μας στις χώρες της Κεντρικής Αφρικής.

Πιστεύω ακράδαντα ότι θα μπορέσουμε να οριστικοποιήσουμε αυτήν τη συμφωνία αύριο με μεγάλη πλειοψηφία. Όταν τεθεί σε ισχύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Τατζικιστάν θα έχουν τη δυνατότητα να συνεργαστούν, σε περιφερειακό, διμερές και διεθνές επίπεδο. Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνδρομή και τη συνεργασία σας.

  Πρόεδρος. − Έλαβα πρόταση περάτωσης της συζήτησης από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού.⁽¹⁾

Η κοινή συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2009.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 149 του Κανονισμού)

  Jiří Maštálka (GUE/NGL), γραπτώς. – (CS) Επικροτώ όλες τις συμφωνίες μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι οι συμφωνίες αυτές βασίζονται σε ίσα δικαιώματα και αμοιβαία οφέλη. Εάν αποδειχθεί στην έκθεση που παρουσιάστηκε στη σημερινή σύνοδο της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι η προτεινόμενη συμφωνία θα βοηθήσει στην ενίσχυση και την εδραίωση της παρουσίας της Ένωσης στο Τατζικιστάν και την Κεντρική Ασία από πολιτική, οικονομική και εμπορική πλευρά, τότε θα ήθελα επειγόντως να επιστήσω την προσοχή σας στους παρακάτω προβληματισμούς, που μοιράζομαι με πολλούς άλλους ανθρώπους. Η συμφωνία δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να εκληφθεί ως ενδεχόμενο ενδιάμεσο βήμα για στρατιωτική παρουσία της ΕΕ στην εν λόγω περιοχή. Είναι απόλυτη αναγκαιότητα να αναπτυχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ειρηνευτικός φορέας, απαλλαγμένος από φιλοδοξίες υπερδύναμης ή στρατιωτικές φιλοδοξίες. Ο διακηρυγμένος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν μπορεί να διεξαχθεί στην εν λόγω περιοχή χωρίς τη συνεργασία της Ρωσίας και άλλων γειτονικών κρατών. Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ότι πρέπει να προσεγγίσουμε την εξόρυξη και τη χρήση πρώτων υλών με πνεύμα πλήρους ισότητας και αμοιβαίου συμφέροντος.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ κ. ANGELILLI
Αντιπροέδρου

(1) Βλ. Συνοπτικά Πρακτικά.