Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 17 september 2009 - Straatsburg

9.1. Moorden op mensenrechtenactivisten in Rusland

  De Voorzitter. − Ik heb zes ontwerpresoluties⁽¹⁾ over moorden op mensenrechtenactivisten in Rusland ontvangen (artikel 122).

  Heidi Hautala, auteur. - (FI) Mijnheer de Voorzitter, wij zouden hier eigenlijk een herdenking moeten houden voor de mensenrechtenactivisten die recentelijk in de Noord-Kaukasus zijn vermoord en een kaars moeten aansteken ter nagedachtenis aan hen. Wij moeten beseffen dat Natalia Estemirova, Zarema Sadulayeva, Alik Dzhabrailov en vele anderen die hebben geleden en hun leven hebben gegeven bij het verdedigen van de mensenrechten al onze steun verdienen. Helaas konden wij hen niet genoeg steunen toen zij nog leefden.

Het is alarmerend dat Rusland niet in staat is adequate strafrechtelijke onderzoeken te doen om deze moorden op te lossen en de schuldigen voor het gerecht te brengen. Ik heb geconstateerd dat de Europese Unie officieel contact heeft opgenomen met Rusland over deze zaak. Klaarblijkelijk is onze inzet ontoereikend en moeten wij serieus overwegen hoe wij de rechtsstaat in Rusland kunnen laten werken en hoe wij deze zaak veel krachtiger naar voren kunnen brengen wanneer wij met Rusland over een nieuwe partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst onderhandelen.

Wij moeten ook overwegen hoe wij de verdedigers van de mensenrechten in Rusland beter dan nu kunnen steunen. Wij moeten overwegen of wij bescherming kunnen bieden aan mensen die in gevaar verkeren en of de Europese instellingen snel visa voor hen kunnen regelen, zodat zij kunnen vluchten uit Rusland, waar zij en hun leven in gevaar zijn. Naar de mening van de Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie is het belangrijk dat het Europees Parlement over een centrum beschikt dat informatie verspreid over de situatie van mensenrechtenactivisten wier leven in gevaar is en hen probeert te helpen in samenwerking met de andere instellingen. Wij kunnen zeer veel doen. Anna Politkovskaya heeft bij leven eens gezegd dat het Westen zo veel kan doen, maar zo weinig doet.

(Applaus)

  Véronique De Keyser, auteur. – (FR) Mijnheer de Voorzitter, ik ga de paar minuten die ik tot mijn beschikking heb gebruiken om het standpunt van mijn fractie toe te lichten, die de gezamenlijke verklaring niet heeft ondertekend en een aparte resolutie indient.

Om te beginnen wil ik graag zeggen dat wij het volledig eens zijn met de gezamenlijke resolutie betreffende Natalia Estemirova, Zarema Sadulayeva en Alik Dzhabrailov.

Wij zijn geschokt door deze nieuwe moorden, die feitelijk deel uitmaken van een reeks moorden op mensenrechtenactivisten in Tsjetsjenië.

In onze resolutie hebben wij precies hetzelfde gevraagd als in de gezamenlijke resolutie: wij veroordelen de aanslag, wij eisen een onderzoek, en wij spreken onze bezorgdheid uit over het verslechterende mensenrechtenklimaat voor activisten in Rusland.

Ons standpunt wijkt in die zin af van de gezamenlijke resolutie dat laatstgenoemde verwijst naar alle mensenrechtenverdedigers en de situatie in het noorden van de Kaukasus in het algemeen. Wij denken dat daarvoor wellicht andere podia zijn – en ik leg me hierop vast –, met name in de resolutie voorafgaand aan de top tussen de EU en Rusland. Wij willen graag dat de kwestie van de mensenrechtenactivisten en het beschermen van deze activisten wordt opgenomen in die resolutie, maar ook aan de orde komt bij alle onderhandelingen die we verder nog zullen voeren met Rusland.

Dus het gaat hier, en ik zeg dat met nadruk, enkel om een probleem van ‘op het verkeerde moment op de verkeerde plaats’. Dit is een kwestie die op politieke wijze moet worden afgehandeld en niet alleen hier, nu we het hebben over urgente zaken. Daarom hebben wij ervoor gekozen een fijn onderscheid aan te brengen, maar vanzelfsprekend zitten wij wat de kern van het probleem aangaat volledig op één lijn met de andere fracties.

  Renate Weber, auteur. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, staat u mij toe een aantal feiten voor dit Parlement op een rij te zetten. In januari van dit jaar nog werd Stanislav Markelov, de mensenrechtenadvocaat die de vermoorde journaliste Anna Politkovskaya bijstond, midden op de dag in het centrum van Moskou neergeschoten. Bij diezelfde gelegenheid werd de journaliste Anastasia Baburova, die hem probeerde te beschermen, eveneens neergeschoten en gedood.

In juli werd Natalia Estemirova, een bekende Russische mensenrechtenactiviste en journaliste, dood aangetroffen in Ingoesjetië, nadat zij was ontvoerd door gewapende mannen in het naburige Tsjetsjenië. Nog geen maand later werd nog een non-gouvernementele activiste, Zarema Sadulayeva, tezamen met haar echtgenoot ontvoerd en vermoord.

In augustus werd de journalist Malik Akhmedilov doodgeschoten, kort nadat hij zijn huis in Dagestan had verlaten. Zes voortreffelijke journalisten en mensenrechtenactivisten dood in nog geen acht maanden!

Deze ontvoeringen en moorden vormen slechts het topje van de ijsberg van wat het effect is van de verslechterde mensenrechtensituatie in Rusland, waar een onafhankelijk stemgeluid, met inbegrip van advocaten, journalisten en overige activisten, in toenemende mate te stellen heeft met geweld, bedreigingen en onrechtmatige vervolging.

De schendingen van de mensenrechten in Rusland, en met name in de Noord-Kaukasus, kunnen niet langer worden genegeerd. Wij kunnen toch niet zo naïef zijn om te geloven dat het zeer machtige Rusland, dat beschikt over een van meest geavanceerde geheime diensten ter wereld, niet in staat zou zijn de daders te vinden en voor het gerecht te brengen.

Ongeacht onze politieke kleur moeten wij toch allen inzien dat als aanslagen op mensenrechtenverdedigers onbestraft blijven, dit alleen maar kan uitmonden in meer geweld en een toenemende cultuur van rechteloosheid. De Russische autoriteiten moeten overeenkomstig de VN-Verklaring over mensenrechtenverdedigers zorgen voor de fysieke veiligheid en de vrijheden van verkeer en meningsuiting van mensenrechtenactivisten.

  Bernd Posselt, auteur. − (DE) Mijnheer de Voorzitter, aan ons voormalig oudste lid in jaren, Otto von Habsburg, werd ooit gevraagd of hij het jammer vond dat hij geen keizer was, maar lid van het Europees Parlement. Hij antwoordde daarop ontkennend, omdat hij als keizer een domoor "Excellentie" zou moeten noemen, terwijl hij als lid van het EP een domoor gewoon een domoor kon noemen. Aan dit verhaal moet ik altijd denken wanneer het om mensenrechtenkwesties gaat.

Wij zijn geen diplomatiek orgaan, wij zijn een politiek-parlementair orgaan, Wij kunnen de waarheid zeggen. Er is een spreekwoord dat luidt: "De vis begint vanaf de kop te stinken". Het is niet zo – en ik dank mijn collega, mevrouw Weber, voor haar duidelijke woorden in dit verband – dat deze incidenten en moorden in de Kaukasus slechts toevalligheden zijn of het werk van een of andere duistere macht, maar sinds de heer Poetin aan de macht is gekomen, wat met de kwestie van Tsjetsjenië en de mysterieuze ontploffingen van huizen in Moskou samenhangt, is er een bloedspoor geweest dat steeds opnieuw naar Tsjetsjenië leidt en onschuldige mensen treft: de burgerbevolking en met name ook mensenrechtenactivisten, die zich, zoals degenen die reeds zijn genoemd – en velen onder hen hebben we persoonlijk gekend – niet alleen voor de mensenrechten van de Tsjetsjenen inzetten, maar voor een democratisch Rusland, voor begrip tussen de bevolkingen van Tsjetsjenië en Rusland en voor vrede in de Kaukasus. Deze mensen worden werkelijk de een na de ander vermoord.

Daarom was het nodig, mevrouw De Keyser, om een spoeddebat te houden. We maken ons toch belachelijk, als een vrouw die in dit Parlement onderscheidingen heeft ontvangen en die ons vanwege haar inzet voor de mensenrechten in Straatsburg een bezoek heeft gebracht, voor onze ogen wordt vermoord en we het debat daarover uitstellen.

Rusland houdt nauwgezet in de gaten of wij in staat zijn om direct te reageren, en we moeten ook direct reageren door heel duidelijk te zeggen: houd op met het moorden, met de schendingen van de mensenrechten, en geef Tsjetsjenië en Rusland vrijheid, maar maak eerst en vooral een einde aan de systematische schendingen van de mensenrechten en moorden onder mysterieuze omstandigheden.

  Tomasz Piotr Poręba (ECR) , auteur. – (PL) De kwestie van mensenrechtenschendingen in Rusland staat wederom op de agenda van het Europees Parlement.

Naast de stelselmatige vervolging van religieuze en etnische minderheden, worden er ook regelmatig mensenrechtenactivisten vermoord. Journalisten en medewerkers van ngo’s in Rusland riskeren elke dag hun leven bij de uitoefening van hun werk. Bedreigingen, ontvoeringen, marteling, willekeurige gevangenneming en moorden zijn schering en inslag. Het feit dat de Russische autoriteiten deze misdaden niet actief onderzoeken, dat er geen echte resultaten zijn behaald en dat de daders op vrije voeten blijven, bewijst niet alleen de volledige ineffectiviteit van het optreden van de autoriteiten, maar ook hun stilzwijgende instemming en onverschilligheid.

Eerbiediging van de mensenrechten zou een essentieel onderdeel moeten zijn van de betrekkingen tussen de Europese Unie en Rusland. Het is onze plicht om te eisen dat Rusland ervoor zorgt dat er deugdelijke en effectieve onderzoeken worden uitgevoerd, dat de daders worden gestraft en dat er een einde komt aan deze vreselijke moorden.

  Cornelia Ernst, auteur. − (DE) Mijnheer de Voorzitter, geachte dames en heren, als nieuw lid van het Europees Parlement wil ik ten eerste zeggen dat mensenrechtenkwesties ook voor mijn partij, de Duitse partij Die Linke, van enorm groot belang zijn, en dat het er voor ons om draait daadwerkelijk alle schendingen van de mensenrechten te veroordelen, ongeacht waar of door wie ze worden gepleegd. Dit heeft niets te maken met bemoeienis in nationale aangelegenheden.

Al jaren ben ik bijzonder verontrust en boos over de herhaaldelijke moorden op mensenrechtenactivisten die zich met de situatie in Tsjetsjenië bezighouden. Natalia Estemirova, Stanislav Markelov, Zarema Sadulayeva, dit zijn allemaal voorbeelden van werkelijk schokkende moorden. Daarom is het ook belangrijk dat wij ons in dit Parlement hiermee bezighouden.

Het verontrust me dat zaken zoals de moord op Anna Politkovskaya niet worden onderzocht. Als dit proces wordt heropend, hoop ik oprecht dat de schuldigen gevonden en gearresteerd worden, anders dreigt er meer bloedvergieten en zal dit worden gezien als een vrijbrief om dergelijk geweld te plegen. Wij verwachten slechts dat deze moorden onmiddellijk en volledig worden onderzocht, en dat de schuldigen niet worden gespaard. Rusland moet niet langer afwachten, maar zelf de strijd voor de bescherming van de mensenrechten op zich nemen. Het kan niet zo zijn dat wie zich voor de bescherming van de mensenrechten inzet, op de een of andere manier een doodvonnis krijgt. Ik ben ook van mening dat deze kwesties ook dringend aan de orde moeten komen tijdens de aanstaande top tussen Rusland en de EU, en dat deze kwesties niet als bijzaken moeten worden behandeld, maar werkelijk passende aandacht moeten krijgen.

Persoonlijk verwacht ik dat we mensenrechtenkwesties ook in dit Parlement op een eerlijke manier behandelen. Ik had graag gezien dat we dit onderwerp niet op een donderdagmiddag hadden behandeld, en ik ben van mening dat dit soort kwesties voor ons ook een belangrijke rol moeten spelen, als het om economische en handelsaangelegenheden gaat. In die gevallen spelen dergelijke kwesties vaak slechts een ondergeschikte rol. Dat willen we veranderen en dat wilde ik ook gezegd hebben!

  Filip Kaczmarek, namens de PPE-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, in een land met een hoog misdaadcijfer kan men de theorie opvatten dat de sterfgevallen onder mensenrechtenactivisten toevallig zijn. Ze zijn toevallig omdat in zulke landen in het algemeen veel mensen het slachtoffer worden van een misdrijf. Vandaag, op 17 september, moet ik u allen herinneren aan een treurige verjaardag, namelijk de zeventigste verjaardag van de inval van de Sovjet-Unie in Polen. Na deze inval schoten de Sovjettroepen ten minste 21 768 Poolse burgers dood. Waarom noem ik dit feit? Omdat de Russen nu beweren dat dit een gewone misdaad was, net zoals de moorden op mensenrechtenactivisten ‘gewone misdaden’ zijn.

Het aantal mensenrechtenactivisten dat in Rusland wordt vermoord, is zo groot dat het volkomen onverantwoord is om dit verschijnsel te interpreteren als het gevolg van ‘gewone misdaden’. De theorie dat deze moorden ‘toevallig’ zijn, is niet houdbaar. Het stelselmatige karakter van deze moorden betekent dat er iets in het politieke en sociale klimaat in Rusland moet zijn dat zulke frequente moorden heeft veroorzaakt. De morele crisis in dat land, de neiging om de dood te bagatelliseren, ontmenselijking, relativisme en vervagende waarden zorgen ervoor dat dit probleem niet serieus wordt genomen. Ik denk dat onze resolutie evenwichtig is en de Russen zal helpen deze kwestie op te lossen.

  Justas Vincas Paleckis, namens de S&D-Fractie. – (LT) De S&D-Fractie kan niet onverschillig blijven tegenover de recente moorden op mensenrechtenactivisten in Rusland. De dood van Anna Politkovskaya, Natalia Estemirova, Zarema Sadulayeva en Andrei Kulagin mag niet zonder betekenis blijven. We veroordelen de plegers van deze barbaarse daden in de sterkste bewoordingen alsook het feit dat er helaas in sommige streken van Rusland een klimaat van straffeloosheid heerst en dat er geen onderzoek wordt gedaan naar politieke moorden.

De Russische president, Dmitri Medvedev, heeft toegezegd dat de plegers van de moorden zullen worden achterhaald en bestraft. Zijn reactie was uitgesprokener dan die van de vorige president, maar tot dusverre is het bij woorden gebleven. De tijd zal leren of de Russische autoriteiten in staat zijn de gedane toezeggingen gestand te doen, die zo belangrijk zijn voor de burgers van dat land en voor de internationale gemeenschap. Naar onze mening valt de beoordeling van Russische acties in de noordelijke Kaukasus buiten de werkingssfeer van de voorgestelde resolutie en daarom hebben de sociaal-democraten besloten een eigen afzonderlijk document aan te nemen. De sociaal-democraten zijn ervan overtuigd dat de mensenrechtensituatie in Rusland daadwerkelijk zou verbeteren als het mensenrechtenoverleg tussen de EU en Rusland zou worden geïntensiveerd. Het Europees Parlement, de Doema, burger-, maatschappelijke en mensenrechtenorganisaties in de EU en in Rusland dienen een actieve bijdrage te leveren aan dit overleg. Wij benadrukken dat bescherming van de mensenrechten uitgebreid aan de orde dient te komen in de volgende vergadering van de leiders van de EU en Rusland. Deze kwestie wordt een vast onderdeel van de nieuwe overeenkomst tussen de EU en Rusland.

  Laima Liucija Andrikienė (PPE). – (LT) Dit debat en de resolutie van het Europees Parlement over de moord op mensenrechtenactivisten in Rusland zijn van bijzonder groot belang, vooral nu we het ene na het andere nieuwsbericht krijgen over de moord in Rusland op de mensenrechtenverdedigers Natalia Estemirova, Alik Dzhabrailov, Zarema Sadulayeva en anderen. De Europese Unie kan niet onverschillig blijven tegenover de brute moord op mensenrechtenactivisten. In onze relaties met Rusland moeten we erop wijzen en wijzen we erop dat onderzoek naar deze moorden te lang duurt en in de regel wordt afgesloten zonder dat is vastgesteld wie de schuldigen zijn. Dergelijke onaanvaardbare praktijken worden de norm in Rusland, met name in het geval van misdaden in Tsjetsjenië, waar een sfeer van straffeloosheid heerst. Een van onze fundamentele waarden is respect voor mensenrechten, menselijke waardigheid en menselijk leven, en pragmatische belangen mogen nooit boven deze waarden worden gesteld. Ik ben van mening dat de Russische president, Dmitri Medvedev, het aan zijn eer verplicht is om ervoor te zorgen dat alles in het werk wordt gesteld om de gevallen van kidnapping en moord te onderzoeken waarbij mensenrechtenverdedigers zijn betrokken, en om de schuldigen voor het gerecht te brengen.

  Tunne Kelam (PPE). - (EN) Mijnheer de Voorzitter, de mensenrechtensituatie in Rusland is er niet beter op geworden. Wij roepen nu wel de Russische autoriteiten op om alles te doen wat in hun macht ligt om de bescherming van mensenrechtenverdedigers te waarborgen, maar wij weten natuurlijk allemaal dat er één belangrijk ding ontbreekt, namelijk de wil om ook echt ‘alles’ te doen. Toch zou dit mogelijk moeten zijn, als het Kremlin maar zijn beslissende invloed op de Russische machtsstructuren en het Russische rechtsstelsel uitoefent. Zo bezien wekt het falen van het Russische rechtsstelsel om mensenrechtenverdedigers te beschermen de verdenking dat het regime medeplichtig is aan deze misdaden.

Onze boodschap van vandaag moet gericht zijn aan de regeringen van de EU en de Commissie. Zolang de zorgen over het lot van mensenrechtenverdedigers niet verder komen dan het niveau van verklaringen en geen gevolgen hebben voor de economische betrekkingen, kunnen de heren Poetin en Medvedev gerust concluderen dat de EU niet in staat is lessen te trekken uit de schaamteloze moord op Anna Politkovskaya.

  Bogusław Sonik (PPE). – (PL) We bespreken de mensenrechtenschendingen in Rusland op een dag met een belangrijke symbolische waarde. Precies zeventig jaar geleden, op 17 september 1939, bezette het Rode Leger – in samenzwering met Hitler – een derde deel van Polen, dat op dat moment streed tegen de Duitse invasie. Het leger van Stalin vermoordde duizenden Polen, en honderdduizenden Polen werden afgevoerd naar werkkampen in de Sovjet-Unie. In Katyń werden in opdracht van Stalin duizenden Poolse officieren vermoord. 17 september blijft voor ons voor altijd een dag van schande voor Stalins Rusland.

Tegenwoordig heeft Rusland niet de moed om deze vreselijke waarheid onder ogen te zien. De huidige regering probeert op niet-overtuigende wijze het toenmalige bondgenootschap van Rusland met Hitler te rechtvaardigen. Tot op de dag van vandaag weigert Moskou toegang te geven tot de archieven over het bloedbad in Katyń.

In de geschiedenissen van veel landen komen vreselijke gebeurtenissen voor. Het is een teken van volwassenheid van een natie als zij haar verleden onder ogen kan zien en datgene in haar geschiedenis dat afgekeurd moet worden, kan afkeuren. Het huidige Duitsland is een voorbeeld van zo’n houding. Pas dan zal het verleden niet langer een last zijn voor het Rusland van vandaag en zal het land met opgeheven hoofd kunnen toetreden tot de gemeenschap van vrije, democratische landen. Pas dan zal Rusland voor eens en voor altijd het juk van zijn stalinistische verleden kunnen afwerpen en kunnen stoppen met de strijd tegen zijn eigen burgers, die op dit moment hun leven wagen om de fundamentele vrijheden en de mensenrechten te verdedigen.

We eren de slachtoffers van deze moorden. We zullen jullie niet vergeten.

  Rui Tavares (GUE/NGL). – (PT) Goedemiddag, dames en heren. De moord op Natalia Estemirova heeft ons hier allen diep bedroefd, meer nog omdat we het nieuws van haar ontvoering vernamen op de dag dat we hier voor het eerst bijeen waren en enkele uren later in kennis werden gesteld van de moord. Dit is iets dat niemand, waar ook ter wereld, onberoerd kan laten. Net als mijn collega, mevrouw Ernst, ben ik ervan overtuigd dat links de mensenrechten en de mensenrechtenactivisten overal moet beschermen, ongeacht het land waar de schendingen zich voordoen.

De gevolgen van deze aanvallen, van deze aanslagen op de mensenrechtenactivisten in Rusland, zijn bijzonder onrustwekkend. Ze hebben een intimiderend effect en zijn ongetwijfeld uitermate traumatiserend voor alle mensen die de mensenrechten in Rusland willen beschermen. Ze zijn met andere woorden de eerste stap in een offensief dat niet alleen de mensenrechten van de activisten zelf, maar mettertijd ook de mensenrechtensituatie als zodanig in het gedrang zal brengen.

Het effect van deze moorden is dan ook onvoorspelbaar en verontrustend. Zonder een snel en doeltreffend gerechtelijk onderzoek en zonder garanties dat de veiligheid van de mensenrechtenactivisten zal worden gewaarborgd, kan de situatie inderdaad onrustwekkende proporties aannemen. Daarom stem ik graag voor de resolutie en zal ik de oproepen aan deRussische autoriteiten om de mensenrechtenactivisten te beschermen uit deze resolutie met plezier onder de aandacht blijven brengen.

Ik kom uit Portugal, uit het andere eind van Europa. Volgende week vertrek ik naar Rusland. Ik ga overigens morgen bij de Russische ambassade mijn visum ophalen. Ik ben van oordeel dat de betrekkingen tussen Europa en Rusland van uitzonderlijk belang zijn en dat Europa veel aan Rusland verschuldigd is. Het eerste dat Europa aan Rusland verschuldigd is, is openhartigheid en duidelijkheid op het gebied van de bescherming van de mensenrechten en de vrijheden van onze Russische medeburgers in Europa.

  Eija-Riitta Korhola (PPE). - (FI) Mijnheer de Voorzitter, uw moedertaal is zo mooi dat ik heb besloten te proberen u in het Hongaars te bedanken: köszönöm. Mijnheer Tavares, ik wil op uw opmerkingen reageren. Werk ten behoeve van de mensenrechten is niet alleen een zaak van links: het gaat ook ons van centrumrechts aan. Laat dit ons aanmoedigen om samen te werken. Mevrouw Ernst wees ons zeer terecht op iets belangrijks: wij debatteren hier, terwijl in de plenaire vergadering de meeste leden al op weg zijn naar huis, en wij moeten samenwerken om hier een prioriteit van ons beleid van te maken.

Ik was eerder lid van de Commissie buitenlandse zaken, en toen de Subcommissie mensenrechten werd opgericht, was ik ook daar lid van. Toen ik amendementen indiende, deed ik dat soms bij de Commissie buitenlandse zaken. Mijn collega’s vroegen mij dan waarom ik daar nog steeds amendementen over mensenrechten indiende, terwijl wij daarvoor toch een Subcommissie mensenrechten hadden. Toen dacht ik dat er iets mis was als onze Subcommissie mensenrechten een soort getto zou worden of een afgesloten luik voor de behandeling van deze zaken. Laten wij samenwerken om te voorkomen dat dit met de mensenrechten gaat gebeuren.

  Kristian Vigenin (S&D). - (BG) Mijnheer de Voorzitter, commissaris, ik heb me gestoord aan de verklaring van de heer Posselt. Ik wil graag onderstrepen dat de resultaten van mevrouw De Keyser op het gebied van de bescherming van de mensenrechten in een discussie van deze aard niet in twijfel mogen worden getrokken. Ze heeft bewezen op dit terrein binnen het Parlement een sleutelfiguur te zijn.

Ik zal onder geen beding toestaan, en ik geloof ook niet dat het terecht is, dat we vraagtekens zetten bij de betrokkenheid van de S&D-Fractie bij de bescherming van de mensenrechten, mijnheer Posselt, omdat we dat ook deden toen uw fractie de misdaden in Guantánamo en de behandeling van gevangenen in Irak door Amerikaanse militairen probeerde te bagatelliseren.

Wat de mensenrechten in Rusland betreft: we erkennen dat er is inderdaad sprake is van een ernstig probleem. De resolutie die wij indienen, is krachtig en scherp genoeg, maar we vinden wel dat dit Parlement zich op de inhoud van de kwesties moet richten in plaats van telkens aan te komen met een waslijst met problemen inzake onze betrekkingen met Rusland, terwijl we daar in Rusland niets mee bereiken.

Wat wij in dit verband doen, is een delegatie van de S&D-Fractie naar Moskou sturen, waar volgende week besprekingen over deze kwestie worden gehouden. We moeten onszelf ervan weerhouden naar aanleiding van nijpende mensenrechtenkwesties zoals deze weer met een waslijst met problemen te komen. Dat is niet het doel van het debat van vandaag.

  Miroslav Mikolášik (PPE). – (SK) Ik wil graag mijn droefenis en ernstige bezorgdheid uitspreken over de gebeurtenissen die in juni van dit jaar hebben plaatsgevonden in de Russische Federatie. Ik ben diep geschokt door de brute moord op Russische activisten, zoals Natalia Estemirova en Andrei Kulagin en anderen, die zich inzetten voor de bevordering van de mensenrechten en die pleitbezorgers waren voor waarheid en rechtvaardigheid. Alles dient in het werk te worden gesteld om de moordenaars te achterhalen en te bestraffen. Ik verwelkom en steun alle maatregelen die nodig zijn om deze moordzaken op te lossen.

Ook vond in augustus 2008 een schending van internationale overeenkomsten plaats, toen Russische strijdkrachten tijdens het conflict tussen Rusland en Georgië bewoonde gebieden aanvielen en niets deden om de burgerbevolking te beschermen tegen schending van hun rechten door gewapende strijders uit Zuid-Ossetië, op grondgebied dat de facto onder Russische invloed stond. De Russische regering dient ondubbelzinnig te verklaren dat mensenrechtenschendingen niet zullen worden getolereerd.

  Charles Tannock (ECR). - Mijnheer de Voorzitter, er ontwikkelt zich in Rusland een sfeer van criminele straffeloosheid ten aanzien van de mishandeling van mensenrechtenactivisten. Journalisten die het wagen om vraagtekens te plaatsen bij de officiële opvattingen, worden geïntimideerd; etnische minderheden hebben onevenredig te lijden van geweldsmisdrijven die onopgelost lijken te blijven; actievoerders voor meer vrijheid worden in het beste geval gemarginaliseerd en in het slechtste geval met geweld tot zwijgen gebracht.

Het is moeilijk te zien waar de bedreigingen van mensenrechtenverdedigers in Rusland precies vandaan komen, maar keer op keer blijkt dat moedwillige wantoestanden ongestraft blijven en zien wij een futloze houding van de kant van de justitiële autoriteiten.

Rusland is gewend geraakt aan de dubbelzinnige houding van de EU. Deze bleek onder meer uit de manier waarop de Unie reageerde op de Russische intimidatie van de Oekraïne en de Russische invasie en bezetting van het soevereine grondgebied van Georgië deze zomer.

Het spreekt voor zich dat er essentiële strategische belangen op het spel staan en dat de EU in principe over haar goede betrekkingen met Rusland moet waken, maar wij mogen niet toestaan dat wij hierdoor onszelf van de plicht ontslaan om ons uit te spreken voor de fundamentele vrijheden en gemeenschappelijke waarden die wij in Europa delen, alsmede voor de vrijheden en waarden waarin het Russische volk zelf in volledige vrede en veiligheid zou moeten kunnen delen.

  Krisztina Morvai (NI). – (HU) Al een kwart eeuw houd ik me beroepsmatig bezig met de bescherming van mensenrechten. Als jurist denk ik daarom met bijzonder en diep medeleven aan mijn collega’s, die in verband met deze prachtige missie het leven hebben gelaten. Langs deze weg wil ik ook mijn oprechte medeleven betuigen aan hun naasten en geliefden.

Wat zou in zo’n geval de juiste procedure zijn? Onmiddellijk een grondig onderzoek eisen van de instanties van de staat in kwestie. Ik zou graag zien dat dit Parlement daartoe de geloofwaardigheid en de morele bevoegdheid zou hebben. Ik vrees echter dat dit niet het geval is. Waarom niet? Omdat dergelijke eisen alleen aan staten buiten de EU worden gesteld. Dit gebeurt echter niet als in een lidstaat van de Europese Unie mensenrechten met voeten worden getreden, zoals in mijn land, Hongarije, waar mensen in de ogen werden geschoten tijdens een massabijeenkomst die was georganiseerd door de partij van de voorzitter van deze sessie, Pál Schmitt, waarbij duizenden aanwezig waren om de revolutie en vrijheidsstrijd van 1956 te herdenken. Dit Parlement heeft dit geval en de sindsdien voortdurende crisissituatie nooit laten onderzoeken.

Ik vrees dat zolang dit niet gebeurt en zolang de vicevoorzitter van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken een persoon is die lid was van de regering die op ogen liet schieten, we geen echte geloofwaardigheid of morele bevoegdheid hebben om in een ander land, in een andere staat buiten de Europese Unie om een dergelijk onderzoek te vragen. Ik verzoek u dus een direct onderzoek voor te stellen en te eisen naar de schendingen van de mensenrechten in Hongarije. Dank u wel.

  Cristian Dan Preda (PPE). – (RO) Ik wil om te beginnen zeggen dat ik teleurgesteld ben over het feit dat toen er over de zuivelcrisis werd gedebatteerd de Kamer vol was, en nu er over de mensenrechten wordt gedebatteerd er volgens mij niet meer dan veertig van ons in de Kamer over zijn. Het is triest dat de zaken er zo voorstaan. Ik zeg niet dat de zuivelcrisis niet belangrijk is, maar een probleem als de mensenrechten is voor ieder van ons van het grootste belang.

Ik zou ook willen zeggen dat ik de gedachte onacceptabel vind dat dit jaar, zoals we allemaal weten, vele landen in Midden- en Oost-Europa de twintigste verjaardag van de ineenstorting van het communisme vieren en een macht recht bij ons voor de deur die deze communistische regimes heeft voortgebracht, zo’n onverschilligheid tentoonspreidt jegens de misdaden die tegen mensenrechtenactivisten zijn begaan. Ik ben van mening dat ieder van ons duidelijk moet bevestigen dat hij of zij met het totalitarisme heeft gebroken.

  Meglena Kuneva, lid van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, het debat van vandaag over de situatie van mensenrechtenverdedigers in Rusland komt niets te vroeg en is zeer terecht. De recente golf van geweld tegen mensenrechtenverdedigers heeft maar al te duidelijk gemaakt hoe groot de gevaren zijn die deze mensen bij hun werkzaamheden lopen. Velen van hen hebben de ultieme prijs moeten betalen voor het onthullen van schendingen van de mensenrechten. Wij brengen hulde aan al diegenen die hun leven hebben verloren en al diegenen die onder dergelijke omstandigheden hun werk blijven voortzetten.

Een groot deel van het geweld tegen mensenrechtenverdedigers heeft plaatsgevonden in het noorden van de Kaukasus, tegen een achtergrond van toenemende instabiliteit. De Commissie is met velen van hen bekend. Het zijn gerespecteerde partners bij de uitvoering van mensenrechtenprojecten: onschuldige burgers, ordehandhavingspersoneel en ambtenaren die het leven hebben gelaten in de voortdurende strijd in deze regio.

Maar het geweld tegen mensenrechtenverdedigers blijft niet beperkt tot de Noord-Kaukasus. Er zijn berichten van activisten, advocaten en onafhankelijke journalisten die in de gehele Russische Federatie worden geconfronteerd met geweld, pesterijen en intimidatie. De EU moet zich blijven uitspreken tegen dit geweld en moet erop staan dat Rusland zich aan de verplichtingen houdt die het land is aangegaan als lid van de Verenigde Naties, de OVSE en de Raad van Europa.

Het is van cruciaal belang dat de aanslagen en gewelddadige moorden op maatschappelijke activisten nauwgezet worden onderzocht en dat de daders snel worden gevonden en bestraft. Alleen door effectieve en rechtmatige vervolging van deze misdrijven kan het klimaat van angst en straffeloosheid worden verholpen.

President Medvedev heeft zich uitgesproken tegen wat hij het ‘wettelijk nihilisme’ noemt dat in Rusland heerst. De EU staat klaar om Rusland te ondersteunen bij de voortdurende hervormingen van zijn rechtsstelsel. De EU hecht grote waarde aan de gelegenheid die zij krijgt om met de Russische autoriteiten te praten over haar zorgen ten aanzien van de mensenrechten. Wij verwelkomen de open houding die president Medvedev heeft ingenomen bij zijn gesprekken met de EU over deze zaken.

De volgende top tussen de EU en Rusland is een volgende gelegenheid om dit debat voort te zetten. Dit zal moeten worden aangevuld met uitwisselingen tussen deskundigen. Het reguliere mensenrechtenoverleg tussen de EU en Rusland biedt een mogelijkheid om de reikwijdte van het debat en het bereik van de gesprekspartners waarmee de mensenrechten worden besproken, te vergroten.

De veiligheid van de mensenrechtenverdedigers moet een topprioriteit zijn. Wij dringen er bij de Russische autoriteiten op aan al het mogelijke in het werk te stellen om te zorgen dat diegenen die zich inspannen om schendingen van de mensenrechten aan het licht te brengen, hun werk kunnen doen zonder angst voor geweld of intimidatie.

  De Voorzitter. − Het debat is gesloten.

De stemming vindt na afloop van het debat plaats.

(1) Zie notulen.