Volledig verslag van de vergaderingen

Woensdag 24 februari 2010 - Brussel

21. Grote natuurramp in de autonome regio Madeira (debat)

  De Voorzitter. – Aan de orde is verklaring van de Commissie: Grote natuurramp in de autonome regio Madeira.

  Günther Oettinger, lid van de Commissie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, geachte afgevaardigden, de Commissie is ontsteld en bedroefd over de verschrikkelijke gebeurtenissen op Madeira en in het bijzonder over het grote aantal slachtoffers. Ik wil alle door deze ramp getroffen inwoners van Madeira mijn persoonlijke deelneming betuigen. De Commissie betuigt met name haar medeleven met de families van de slachtoffers.

Reeds gisteren heeft mijn collega Johannes Hahn als de bevoegde commissaris met de president van de autonome regio Madeira, de heer Jardim kunnen spreken. Volgens hem is de situatie nog ernstig, maar onder controle van de regionale en nationale reddingsteams. Ondersteuning door het Europees mechanisme voor civiele bescherming is momenteel niet nodig.

De schade is echter zo groot dat Madeira hoopt op financiële hulp uit het EU-Solidariteitsfonds. De Commissie bekijkt nu welke mogelijkheden er zijn voor financiële steun van de EU aan Madeira. Al na de verschrikkelijke vuurramp in 2003 kon voor meer dan 48 miljoen euro aan solidariteitssteun aan Portugal worden verleend. Het Solidariteitsfonds is in 2002 in het leven geroepen om lidstaten die door zware natuurrampen zijn getroffen op EU-niveau te kunnen bijstaan.

Voor de mobilisering van het Solidariteitsfonds moet echter aan bepaalde criteria worden voldaan. De belangrijkste voorwaarde is dat de Portugese regering een aanvraag voor hulp indient. Ik wil eraan herinneren dat volgens de Verordening betreffende het Solidariteitsfonds de mobilisering van het fonds normaal gesproken slechts is toegestaan bij rampen van grote omvang, waarbij de totale schade een drempel van 0,6 procent van het bruto nationaal inkomen van de getroffen staat overschrijdt. Voor Portugal betekent dit momenteel dat de schade meer dan 958 miljoen euro moet belopen. Onder buitengewone omstandigheden en wanneer aan speciale criteria is voldaan, kan echter ook voor kleinere, zogenaamde regionale rampen hulp worden verleend, namelijk wanneer ultraperifere gebieden zoals Madeira zijn getroffen. Omdat de Commissie tot dusverre onvoldoende op de hoogte is van de omvang van de schade, is het nu nog te vroeg om te kunnen zeggen of aan deze voorwaarden is voldaan.

De Portugese autoriteiten moeten nu snel een grondig schadeonderzoek verrichten en binnen tien weken bij de Commissie een aanvraag indienen. Reeds aanstaande vrijdag zal mijn collega Hahn een ontmoeting hebben met de minister van Binnenlandse Zaken van Portugal, de heer Pereira, om de verdere voortgang te bespreken. Op 6 en 7 maart zal de heer Hahn een bezoek aan Madeira brengen om de situatie ter plekke in ogenschouw te nemen. De diensten van het DG Regionaal Beleid zijn beschikbaar om de Portugese autoriteiten iedere denkbare ondersteuning bij de voorbereiding van de aanvraag te bieden.

Ik wil erop wijzen dat de financiële steun uit ons Solidariteitsfonds niet onmiddellijk wordt uitbetaald. Het fonds is een instrument om de lidstaten te helpen bij de financiële aanpak van rampen, maar het is geen snel inzetbaar instrument. De middelen voor het Solidariteitsfonds worden bijeen gebracht door een aanvullende bijdrage van de lidstaten boven op de normale begroting. Daarom moeten deze door het Europees Parlement, dus door u, en in de Raad door middel van een amendement worden goedgekeurd. Voor deze procedure zijn vanaf de aanvraag tot aan de uitbetaling meerdere maanden vereist. Van de kant van de Commissie zullen wij ons echter tot het uiterste inspannen om de procedure zo kort mogelijk te houden.

De structuurfondsen zijn niet beschikbaar voor directe noodhulp. Onder bepaalde omstandigheden kunnen ze worden ingezet om een bijdrage te leveren aan een langdurige wederopbouw. De Commissie zal op korte termijn de opties en mogelijke zinvolle en noodzakelijke programmawijzigingen met de regeringsinstanties in Portugal bespreken.

Ik wil u verzekeren dat de Commissie alles zal doen wat in haar macht ligt om de mensen en autoriteiten van Madeira te helpen bij de bestrijding van deze ernstige natuurramp!

  Nuno Teixeira, namens de PPE-Fractie. – (PT) Ik voer hier in dit Parlement vandaag het woord met de bezwaarde stem van iemand die het drama dat zich afgelopen zaterdag op Madeira heeft afgespeeld van dichtbij heeft meegemaakt. Ik wil me om te beginnen aansluiten bij degenen die hun medeleven hebben betuigd jegens de families van de slachtoffers. Voor zover we weten zijn er 42 mensen omgekomen. Ik bied hun mijn condoleances aan.

De werkelijke omvang van de ramp moet nog blijken. De reddingsteams, die sinds zaterdag ononderbroken hebben gewerkt en bovenmenselijke inspanningen hebben geleverd – waarvoor ik ze bij deze graag wil bedanken – bereiken nu pas de meest afgelegen dorpen en huizen. Gevreesd wordt dat het aantal slachtoffers nog hoger zal blijken te liggen.

Er zijn enorme verwoestingen aangericht, met ernstige materiële schade aan de toevoerwegen, terwijl een aantal bruggen en verbindingen volledig vernietigd zijn. Ook essentiële diensten zoals de stroom- en watertoevoer hebben schade opgelopen. Meer dan 600 mensen zijn huis en have kwijtgeraakt. De economische en sociale gevolgen van deze catastrofe maken het de mensen onmogelijk hun gewone bestaan weer te hervatten. Toch moeten we vooruit kijken. We moeten ook signalen van solidariteit, hoop en vertrouwen afgeven naar de getroffen mensen toe. Er zal hulp moeten worden verleend, en het Europees Parlement kan op dat punt een belangrijke bijdrage leveren, aangezien het Parlement een sleutelrol speelt in de procedure voor het mobiliseren van het Solidariteitsfonds. Als ons gevraagd wordt te interveniëren, moeten we dat zonder verwijl doen: we kunnen de getroffen mensen niet vragen te wachten – niet nu ze de hulp het dringendst nodig hebben.

Ik richt daarom een oproep aan de Commissie, aan de voorzitter van de Commissie, de heer Barroso, en vooral aan de heer Hahn, commissaris voor regionaal beleid. Ik sta achter zijn idee om binnenkort een bezoek aan Madeira af te leggen en wil hem graag vragen een boodschap van hoop, bijstand en steun voor de wederopbouw af te geven. Het is nu tijd geworden om weer op te bouwen wat de natuur maar weer eens van ons heeft teruggenomen. Ik heb daar het volste vertrouwen in. Het volkslied van Madeira heeft me dat immers geleerd: “De mensen van Madeira zijn nederig, stoïcijns en moedig. Dit is het volk dat tussen de harde rotsen de grond bewerkt – de helden van de woeste bergstreken. Ten behoeve van Madeira zullen zij hun geschiedenis eer aandoen en al werkend glorie en geluk verwezenlijken”.

  Edite Estrela, namens de S&D-Fractie. – (PT) Namens de Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement wil ik graag onze condoleances aanbieden aan de families van de slachtoffers, en onze solidariteit betuigen met al degenen die getroffen zijn door de ramp die zich op de 20ste van deze maand in de autonome regio Madeira, Portugal, heeft afgespeeld. Tropische regenbuien, hevige windstoten en woeste zeeën hebben het centrum van de toeristische stad Funchal onherkenbaar gemaakt en een spoor van dood en verwoesting achtergelaten. De schade aan de openbare en particuliere infrastructuur en het natuurlijke en culturele erfgoed is enorm. Volgens de vroegste schattingen, mijnheer de commissaris, beloopt de omvang van deze schade meer dan één miljard euro, wat betekent dat ze binnen de criteria van het Solidariteitsfonds valt. Helaas zijn er ook tientallen doden te betreuren en zijn er talloze mensen gewond geraakt. Er worden ook nog steeds personen vermist, terwijl honderden zijn dakloos zijn geworden. De beelden van de verwoesting en het leed zijn overal ter wereld te zien geweest en hebben niemand onverschillig gelaten. Vanuit alle hoeken van de wereld zijn er solidariteitsbetuigingen binnengekomen.

Nu is het de beurt aan de Europese Unie en de Europese Commissie om oprechte solidariteit te betuigen aan deze ultraperifere eilandregio, en wel door zo snel mogelijk het Solidariteitsfonds te mobiliseren en zo de economische en sociale gevolgen van deze ramp zoveel mogelijk op te vangen en bij te dragen tot het normaliseren van de omstandigheden in het getroffen gebied.

Ik besluit, mijnheer de commissaris, met de volgende vragen: dit Parlement heeft zijn goedkeuring gehecht aan een aantal wijzigingen met betrekking tot het Solidariteitsfonds – hoe komt het dat die wijzigingen nog niet zijn doorgevoerd? Waarom zijn ze nog niet van toepassing?

  Marisa Matias, namens de GUE/NGL-Fractie. – (PT) We zijn deze plenaire vergadering begonnen met een minuut stilte, en daarmee hebben we twee dingen willen zeggen: dat we solidair zijn met de slachtoffers van de ramp die Madeira getroffen heeft, en dat we erkentelijk zijn voor al die mannen en vrouwen die zich steeds weer, onvermoeibaar, hebben ingezet om de getroffen mensen hulp te bieden.

Diezelfde minuut stilte moet ons ook aan het denken zetten, en dan over dingen die iets verder verwijderd zijn van hetgeen we nu bespreken. Wat er nu op Madeira is gebeurd, is iets dat steeds vaker zal gebeuren. Door klimaatverandering zullen dit soort rampen zich steeds vaker voordoen, en we zullen manieren moeten vinden om daarmee om te gaan. We kunnen natuurrampen niet voorkomen, maar we mogen niet toelaten dat ze altijd zulke tragische gevolgen hebben voor het leven van de mensen. Daarom moeten we erop blijven hameren dat planning en ontwikkelingsstrategieën steeds gericht moeten zijn op het algemeen welzijn. Ik wil echter besluiten, mijnheer de Voorzitter, met iets dat nog veel belangrijker is en ons hier samen heeft gebracht: de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese instellingen moeten over het vermogen beschikken om in noodsituaties snel een respons te geven. We hebben dus behoefte aan financiële middelen en snelle procedures.

  Nuno Melo (PPE). – (PT) De tragische gebeurtenissen op Madeira hebben vele levens geëist, eigendommen vernietigd en het gelaat verminkt van een Portugees eiland dat zo trots is op zijn schoonheid, een schoonheid die vele bezoekers uit de hele wereld met eigen ogen hebben kunnen aanschouwen. Ik geloof dat niemand, zelfs niet in Portugal – of misschien: juist niet in Portugal – voorbereid kan zijn geweest op de verschrikkelijke beelden die we thuis in de elkaar opvolgende nieuwsverslagen hebben kunnen zien: beelden van mensen die door het water worden meegesleurd, instortende huizen en bruggen, en een heel landschap dat door natuurgeweld uiteengereten wordt.

Zoals we uit hetgeen hier gezegd is hebben kunnen afleiden, is dit uiteindelijk niet gewoon een ramp die zich ergens in een regio van Portugal heeft voorgedaan. Dit is een tragedie die een deel van de Europese Unie ernstig getroffen heeft, en die Unie dient uit solidariteit onvoorwaardelijke steun te verlenen. We moeten de gezinnen van de mensen die zijn omgekomen en al degenen die al hun have hebben verloren zonder enig voorbehoud steunen. We zullen ook moeten meehelpen bij het herstel van wat de mensen daar gebouwd hebben, door Madeira terug te geven wat de natuur het eiland heeft ontnomen. En dat gaat gebeuren, mijnheer de Voorzitter. Er is hier verwezen naar een paar regels uit het volkslied van Madeira, maar ik heb ook iets geleerd van een ander lied, het volkslied van Portugal, dat stelt: “Helden van de zee, nobel volk, moedige mensen”. Dit zijn dappere mensen die, zoals ze in de loop van geschiedenis herhaaldelijk hebben bewezen, tegenslagen altijd hebben weten te overwinnen.

Dat zal ook nu weer gebeuren – en stellig met de steun van de gehele Europese Unie.

  Constanze Angela Krehl (S&D). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, de aanleiding voor dit debat is zeker niet leuk. Madeira is door een ongelooflijke natuurramp getroffen en onze deelneming gaat uit naar de getroffen families. In deze situatie moet de Europese Unie steun bieden. Hier wordt een beroep gedaan op de solidariteit van de hele Europese Unie en ik kan slechts herhalen dat ik de Commissie verzoek om zo snel mogelijk het Solidariteitsfonds in werking te stellen om hulp te kunnen bieden. Tegen de Raad wil ik het volgende zeggen. Zorgt u er in de Raad alstublieft voor dat de hervorming van het Solidariteitsfonds, die het Europees Parlement al twee jaar geleden heeft goedgekeurd, eindelijk wordt doorgevoerd, zodat de getroffen gebieden sneller kunnen worden geholpen!

We moeten ook vooruitzien. Madeira heeft de laatste jaren veel middelen uit de structuurfondsen ontvangen en zal dit geld ook de komende jaren blijven ontvangen. Deze middelen moeten ook worden gebruikt voor preventieve maatregelen die de gevolgen van natuurrampen minder ernstig kunnen maken en daarmee het leed kunnen verzachten. Wij moeten er als Europese Unie voor zorgen dat dit in de regio’s, en daarmee in Madeira, wordt geïmplementeerd.

  João Ferreira (GUE/NGL). – (PT) De ramp op het eiland Madeira is van dien aard dat er noodmaatregelen moeten worden genomen. We zullen deze regio bijzondere financiële steun moeten verlenen. Die steun moet worden ingezet voor het herstel van de infrastructuur en de openbare werken die zijn verwoest of beschadigd, en moet verder worden toegewezen aan iedereen die op de één of andere wijze, hetzij economisch, hetzij sociaal, hetzij in zijn of haar familie, door deze ramp is getroffen.

Tragedies zijn nooit eerlijk – het is bijna altijd zo dat wie het minst heeft het meest kwijt raakt. Het is daarom van belang om zo goed als dat kan uit te vinden wie er familieleden, onderkomen of levensonderhoud zijn kwijtgeraakt en navenant schadeloos te stellen. Wat op Madeira is gebeurd heeft ons op een wel zeer dramatische wijze laten zien hoe belangrijk het is om de samenwerking en de solidariteit in de Europese Unie te versterken, ook als het gaat om het voorkomen van rampen. Nú is het vooral van belang dat we een geschikt kader voor preventie opzetten. We moeten daarbij gebruik maken van onder andere het cohesiebeleid, het plattelands- en regionaal beleid. En we zullen daar ook meer geld voor moeten vrijmaken, om zo de lidstaten te kunnen helpen bij het uitvoeren van maatregelen ter bescherming van mensen, het milieu en de economie.

  Danuta Maria Hübner (PPE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik wil uiting geven aan de bedroefdheid die alle leden van de Commissie regionale ontwikkeling ondervinden wegens het verschrikkelijke verlies van levens in Madeira en aan onze intentie om al het mogelijke te doen om Madeira te helpen. Natuurlijk doen de nationale en regionale autoriteiten al hun uiterste best om de problemen van de bevolking te verlichten en in het bijzonder van degenen die dakloos zijn geworden, en wij wachten dringend op hun verzoek voor Europese bijstand via het Europees Solidariteitsfonds. Ik ben ervan overtuigd dat dit verzoek door alle betrokkenen met uiterste voortvarendheid zal worden behandeld.

We vragen de Europese Commissie al haar middelen te mobiliseren en met de Portugese autoriteiten te bezien hoe de lopende Europese programma's kunnen worden bijgesteld om de regio hulp te verlenen. Laat ik onderstrepen dat het bestaande Solidariteitsfonds blijft kampen met de bekende beperkingen. In april 2005 heeft de Commissie een voorstel goedgekeurd voor de herziening van de regeling die vervolgens in mei 2006 door het Parlement in eerste lezing werd aangenomen. Ondanks het onbetwistbare nut van een flexibeler Solidariteitsfonds, ondanks de noodzaak de werkingssfeer ervan uit te breiden tot zowel onvoorziene door de mens veroorzaakte rampen als crimineel handelen en natuurrampen, is de Raad sinds mei 2006 niet in staat gebleken een gemeenschappelijk standpunt in te nemen over de herziening van het fonds.

In het licht van de verschrikkelijke gebeurtenissen in Madeira zien we duidelijker dan ooit dat we een Solidariteitsfonds nodig hebben dat doeltreffend de uitdagingen kan aangaan en de Unie in staat kan stellen onmiddellijke en effectieve bijstand te verlenen als een lidstaat door een ramp wordt getroffen. Ik doe daarom een beroep op het Spaanse voorzitterschap om de procedure tot aanpassing van het Solidariteitsfonds opnieuw in gang te zetten en op deze manier te tonen dat de geest van werkelijke Europese solidariteit nog steeds de essentie van het Europees project vormt.

  Paul Rübig (PPE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, deze ramp is natuurlijk ook een gevolg van de mondiale opwarming van de aarde. Wij moeten proberen om greep te krijgen op dit soort ontwikkelingen waarmee we steeds vaker te maken zullen krijgen. Daarom moeten we ons afvragen of het Globaliseringsfonds hier geen hulp moet bieden, vooral voor de werknemers op Madeira, omdat er natuurlijk veel arbeidsplaatsen verloren zijn gegaan. Ook moeten we ons daarom afvragen of we geen ondersteuning kunnen bieden bij de wederopbouw van kleine en middelgrote ondernemingen. We zouden juist aan ambachtslieden en de dienstensector belangrijke steun kunnen geven.

Ik verzoek de Commissie daarom te onderzoeken of er niet onmiddellijk middelen uit het Globaliseringsfonds beschikbaar kunnen worden gesteld.

  Antigoni Papadopoulou (S&D). – (EL) Mijnheer de Voorzitter, ik wil eveneens mijn diepste medeleven uitspreken naar aanleiding van de vreselijke ramp die Madeira heeft getroffen en mijn onvoorwaardelijke steun aan de Portugese regering betuigen. Ik hoop dat de tragische gevolgen in de zin van dodelijke slachtoffers en vermisten niet nog erger worden.

Onze planeet geeft ons een SOS-bericht. Klimaatverandering in combinatie met overmatig grondgebruik en een niet te stuiten industriële ontwikkeling toont aan hoe kwetsbaar ons milieu is. De desastreuze overstromingen in Duitsland in het verleden en in Oost- en Midden-Europese landen evenals de branden in Griekenland hebben wonden veroorzaakt die nog steeds open zijn. Rampen kennen absoluut geen nationale grenzen.

Ik dring er derhalve bij de Europese Commissie op aan om positief te reageren op de oproepen van het Europees Parlement om op communautair niveau actiever maatregelen te nemen ter bestrijding van natuurlijke en door de mens veroorzaakte rampen en de gevolgen daarvan.

Ik dring tevens aan op onmiddellijke steun voor de slachtoffers op Madeira. Het is uiterst belangrijk dat we een gemeenschappelijk beleid hebben evenals speciale noodfondsen en een pakket maatregelen voor onmiddellijk herstel van de schade, zonder allerlei bureaucratische procedures.

Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden van de slachtoffers.

  Ilda Figueiredo (GUE/NGL) . – (PT) De families die het slachtoffer zijn geworden van de tragedie op Madeira kunnen rekenen op ons medeleven en onze solidariteit. Onze gedachten gaan uit naar de tientallen doden en gewonden en de honderden daklozen. Als we de autonome regio Madeira een boodschap van hoop en solidariteit willen uitzenden, dan moeten we bij deze uitzonderlijke gelegenheid snelle en vereenvoudigde procedures toepassen om de mensen wier leven en have zijn verwoest te kunnen helpen.

Het is beslist zaak dat we het Solidariteitsfonds mobiliseren. We moeten echter ook alle andere relevante fondsen via noodprocedures inschakelen, teneinde de gezinnen in de autonome regio van Madeira die van deze ramp het slachtoffer zijn geworden te helpen bij het opbouwen van het getroffen gebied. Nu is het vooral van belang dat we snel te werk kunnen gaan.

  Georgios Papanikolaou (PPE). – (EL) Mijnheer de Voorzitter, de rampzalige overstromingen die de autonome regio Madeira hebben getroffen, herinneren ons eraan dat natuurrampen als gevolg van klimaatverandering, gebrekkige planning en infrastructuur evenals een gebrek aan informatie en bereidheid kunnen leiden tot een menselijk drama, zoals hier is gebeurd.

Ik wil het Parlement er eveneens op wijzen dat andere delen van Europa, zoals Bulgarije en de Evros-regio in Griekenland, enkele dagen geleden zijn getroffen door enorme overstromingen, waarbij veel materiële schade is ontstaan.

Ook wil ik het Parlement eraan herinneren dat de lidstaten volgens Richtlijn 2007/60/EG voor 2011 een voorlopige beoordeling van overstromingsrisico's moeten uitvoeren voor elk stroomgebied en de bijbehorende kustgebieden binnen hun grondgebied.

Wij moeten druk uitoefenen op de nationale regeringen om ervoor te zorgen dat deze richtlijn door de lidstaten wordt omgezet. De Europese Unie – en ik denk dat iedereen dit wel met mij eens is – moet echter intensievere maatregelen nemen om natuurrampen te bestrijden en, als puntje bij paaltje komt, mensenlevens te redden.

  Andrés Perello Rodriguez (S&D). - (ES) Mijnheer de Voorzitter, de ene keer zijn het branden, de andere keer droogteverschijnselen en dan weer verwoestende overstromingen zoals deze die het zuiden van de Unie tot het meest duidelijke en tegelijk meest betreurenswaardige voorbeeld van de vreselijke gevolgen van klimaatverandering maken. Als we een Europees waarnemingscentrum hadden, zou duidelijk blijken dat dat inderdaad het geval is, en daarom is de strijd tegen klimaatverandering zo belangrijk.

Het is echter ook belangrijk dat we nu met spoed Madeira bij deze tragedie te hulp schieten en bij de Commissie aandringen op onverwijld optreden. Hierbij is de grootst mogelijke urgentie geboden.

Het is bij zulke gelegenheden dat de Unie moet laten zien dat ze effectief is, dat ze solidair is en dat ze dicht bij haar burgers staat, vooral die welke haar steun het meeste nodig hebben.

Namens de Spaanse leden van de Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement en namens mezelf wil ik steun betuigen aan deze resolutie over hulpverlening aan ons geliefde buurland Portugal en het eiland Madeira, en er bij de Commissie op aandringen om onverwijld, zonder voorbehoud en zonder kosten te sparen, samen met de Portugese regering, de desastreuze gevolgen van deze tragedie te beperken.

  Seán Kelly (PPE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, reeds in mijn kinderjaren was maderacake mijn favoriete cake en toen ik ontdekte dat er een aantrekkelijk eiland met de naam Madeira bestond, had ik daar vanaf dat moment affiniteit mee. Dus toen ik hoorde van de verwoesting afgelopen zaterdag gingen mijn gedachten uit naar de mensen daar, vooral naar mijn vriend Nuno Teixeira en de andere Portugese collega’s, omdat we vlak voor Kerstmis in mijn eigen regio zelf onder overstromingen te lijden hebben gehad.

Ik was heel blij dat de commissaris zowel in zijn formulering als toonzetting duidelijk maakte dat hij een vriendschappelijke hand uitsteekt naar de bevolking op Madeira in deze voor hen verschrikkelijke tijd, die waarschijnlijk vanaf nu bekend zal staan als ‘zwarte zaterdag’.

Maar ruimer gezien vind ik dat we moeten kijken naar de criteria voor activering van het Solidariteitsfonds. Deze te baseren op 0,6 procent van het BBP en 985 miljoen euro is te hoog, omdat veel van deze tragedies zeer lokaal zijn, hoewel ze verschrikkelijk kunnen zijn.

We moeten daar naar kijken, maar op de korte termijn zullen we voor Madeira doen wat we kunnen, en ik ben in dit opzicht blij met de verklaring van de commissaris.

  Jaroslav Paška (EFD). – (SK) Namens de fractie Europa van Vrijheid en Democratie wil ik graag solidariteit betuigen met de inwoners van Madeira en de sterke overtuiging uitspreken dat de Europese hulp de slachtoffers dit keer sneller zal bereiken dan het geval was in Haïti. Ik wil graag geloven dat zowel de Europese Commissie als de Portugese regering doeltreffender zullen reageren op de natuurramp in Madeira dan in eerdere gevallen.

Ook sta ik achter mijn collega’s die aandringen op verbeteringen van het mechanisme waarmee EU-hulp wordt verleend ingeval van natuurrampen, zodat de hulp doeltreffend en snel verleend kan worden.

  Luís Paulo Alves (S&D). – (PT) Ook ik wil graag mijn solidariteit betuigen met de families en vrienden van al degenen die zaterdag bij de tragische gebeurtenissen op Madeira zijn omgekomen.

Als iemand die afkomstig is van de Azoren, als Portugees en als Europeaan roep ik dit Parlement en de Unie op om reële solidariteit te betuigen met de autonome regio Madeira en de bewoners van dit eiland.

Als de EU zich ergens moet manifesteren, dan is het wel in de afzonderlijke regio's en vooral op momenten als deze, nu onze solidariteit het dringendst gewenst is. Die moeten we nu dus tonen.

  Franz Obermayr (NI). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, staat u mij toe allereerst mijn oprechte deelneming met de slachtoffers en de getroffen families te betuigen. We hebben in Oostenrijk een duidelijk spreekwoord dat luidt: wie snel helpt, helpt dubbel. Dat zou buiten kijf moeten staan. We moeten snel de fondsen vinden waar we de middelen uit kunnen halen om de betrokkenen onmiddellijk te helpen. We moeten ook onderzoek verrichten.

Als bergbewoner kan ik me zeer goed indenken wat hier is gebeurd. Hier zijn ook fouten gemaakt, net als in ons land. We hebben waterlopen veranderd en waterbouwkundige werken verricht zonder rekening te houden met de natuur. Daardoor konden uit kleine beken en kanalen woeste rivieren ontstaan. Ik heb deze gebeurtenissen, die twee, drie jaar geleden ook bij ons in Oostenrijk aan de orde waren, met ontsteltenis gadegeslagen, dat wil zeggen met groot medeleven en begrip. Meteen na het opruimen, nadat de schade zo veel mogelijk is beperkt, moeten we samenwerken om deze fouten te verhelpen. Wij willen daarvoor onze hulp aanbieden. Wij hebben ook internationale hulp gekregen bij ons grote lawineongeluk in Galtür. Door de internationale hulp hebben wij een heel dorp kunnen evacueren en de mensen kunnen redden en uit het gebied weg kunnen vliegen. Het is nu tijd om een positief signaal te geven en internationale Europese solidariteit te tonen en ook ik ben bereid om hier een bijdrage aan te leveren.

  Elisa Ferreira (S&D). – (PT) Ook ik wil graag mijn solidariteit betuigen met de lijdende bevolking van Madeira, en de Europese instellingen, inzonderheid de Commissie, oproepen om alle mogelijke fondsen te mobiliseren en al het mogelijke te ondernemen om hulp te bieden. Ik wil er ook graag op wijzen dat het omgaan met de gevolgen van dit soort rampen nog moeilijker wordt als deze rampen zich in arme landen of regio’s voordoen. We moeten er in het geval van Madeira bovendien rekening mee houden dat deze ramp de economische basis van het eiland heeft getroffen. Madeira is namelijk afhankelijk van het toerisme. Daarom komt de klap dubbel hard aan: de natuurlijke schoonheid van het eiland, de toegangswegen en de kwaliteit van het bestaan – alles is weggevaagd. De toestand is dus heel anders als problemen van deze omvang zich voordoen in arme landen en arme regio’s, zeker als het gaat om van het toerisme afhankelijke bergstreken zoals Madeira.

Daarom is het absoluut cruciaal dat alle voorgestelde en geplande wijzigingen van het Solidariteitsfonds, waar reeds naar verwezen is, zo snel mogelijk worden doorgevoerd. Ze moeten meteen van kracht worden. Dit soort rampen zullen als gevolg van klimaatverandering immers steeds weer voorkomen, zeker in de armste regio’s van Europa. Dat zijn tenslotte de gebieden waar ‘s zomers ofwel extreme droogte heerst ofwel tropische regenbuien vallen.

  Günther Oettinger, lid van de Commissie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, geachte afgevaardigden, ik dank u voor de gelegenheid om hier in het Parlement met u over de overstromingen op Madeira te spreken.

U hebt een indrukwekkende oproep tot de Commissie gericht om Madeira in de huidige situatie bij te staan en een teken van Europese solidariteit te laten zien. De Commissie is daartoe bereid. Hoe dit precies gedaan kan worden, moet in de komende dagen en weken in nauwe samenwerking met de Portugese autoriteiten worden uitgewerkt. Wij moeten en zullen daarbij de regels van het fonds in acht nemen. Waar speelruimte is, zal de Commissie deze ten gunste van Madeira benutten. Allereerst moet de omvang van de schade worden vastgesteld en daarna moet er een aanvraag voor hulp worden voorbereid en ingediend. In deze volgorde moet dat gebeuren. Het directoraat-generaal Regionaal Beleid en mijn collega, commissaris Hahn, zullen daarbij advies en ondersteuning geven.

Mevrouw Estrela heeft een oproep gedaan om de belangrijkste richtlijn en de regels van het fonds verder te ontwikkelen. De Commissie heeft daartoe ruim vier jaar geleden een voorstel ingediend dat het Parlement positief heeft beoordeeld en dat nu nog bij de Raad ligt. Ik wil er echter op wijzen dat de toen door ons ingediende voorstellen in dit concrete geval geen betere hulpmogelijkheden zouden hebben geboden. Het is waar dat er in ons beleid veel aandacht moet blijven voor preventie. Het cohesiebeleid is precies het juiste instrument daarvoor.

Ik wil u nogmaals verzekeren dat de Commissie al het mogelijke zal doen om de mensen en het bestuur op Madeira te helpen bij de aanpak van deze verschrikkelijke gebeurtenis.

VOORZITTER: DIANA WALLIS
Ondervoorzitter

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt plaats tijdens de eerste vergaderperiode van maart.

Schriftelijke verklaringen (artikel 149)

  Maria da Graça Carvalho (PPE), schriftelijk. – (PT) Ik wil bij deze mijn medeleven betuigen aan de familieleden van de mensen die zijn omgekomen bij de natuurramp die Madeira getroffen heeft, en hun mijn welgemeende condoleances aanbieden.

Ik betuig ook mijn solidariteit met de bevolking van Madeira, met de instellingen op dit eiland en de regionale regering. Ik doe een beroep op de solidariteit van de Europese instellingen en roep ze op het Solidariteitsfonds snel en op een flexibele manier te mobiliseren, en Madeira, een ultraperifere eilandregio, een zo hoog mogelijk steunbedrag toe te wijzen.

Ik roep verder de Commissie op om bij de toewijzing van middelen uit de structuurfondsen – het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds – een snelle en vereenvoudigde procedure te volgen.

Tot slot doe ik een beroep op de goede wil van de Europese Commissie om bij de tussentijdse herziening van het communautair kader opnieuw met de bevoegde autoriteiten te onderhandelen over de uit de structuurfondsen toe te wijzen middelen, en daarbij rekening te houden met deze ramp.

  José Manuel Fernandes (PPE), schriftelijk. – (PT) Ik wil bij deze naar aanleiding van de ramp die zich op 20 februari jongstleden in de autonome regio Madeira heeft voltrokken, mijn oprechte medeleven en solidariteit betuigen met de bevolking van Madeira, de instellingen van dit eiland en de regionale regering. Er zijn bij deze ramp tientallen mensen omgekomen, gewond of vermist geraakt, dan wel dakloos geworden. Ook de materiële schade is enorm. De toestand noopt tot snelle en doeltreffende solidariteitsmaatregelen van de zijde van de EU. Daarom roep ik alle instellingen die bij de toewijzing van middelen uit het Solidariteitsfonds betrokken zijn snel te handelen en deze middelen op een zo kort mogelijke termijn beschikbaar te stellen. Van groot belang is ook dat andere fondsen van de Europese Unie op een flexibele wijze worden ingezet. Om tegemoet te komen aan de behoeften van de autonome regio Madeira moet er een vereenvoudigde procedure worden gevolgd, en er moeten voorschotten worden betaald, met een verhoogde communautaire bijdrage. Wij dringen erop aan het Solidariteitsfonds op de door het Parlement voorgestelde wijze te herzien. Dit fonds moet als een noodfonds functioneren: de middelen moeten op zeer korte termijn beschikbaar kunnen worden gesteld, en de toewijsbare bedragen moeten worden verhoogd.

  Krzysztof Lisek (PPE), schriftelijk. – (PL) Ik betuig mijn deelneming aan de families van de slachtoffers van de overstromingen en aardverschuivingen als gevolg van de hevige regenval op Madeira. Er valt niet te ontkomen aan de natuur en aangezien we natuurrampen niet kunnen voorkomen, zouden we alles in het werk moeten stellen om de verwoestende gevolgen ervan tegen te gaan en de slachtoffers te helpen. De Europese Unie zou met passende middelen snel en efficiënt moeten kunnen reageren op natuurrampen en andere crisissituaties. Zoals ik reeds heb benadrukt in amendementen op het ontwerpverslag van de heer Danjean over de tenuitvoerlegging van de Europese veiligheidsstrategie en het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid, is het in dit kader van essentieel belang toe te zien op de goede werking van instrumenten voor respons op crisissituaties door middel van een goede organisatie van commandocentra, waarmee wordt voldaan aan de noodzaak van actie als onderdeel van de eerste en tweede pijler. Door een goede planning en efficiënt beheer van deze centra zal er met succes kunnen worden opgetreden op het grondgebied van de EU-lidstaten en van andere landen die hulp nodig hebben.

De EU heeft met name behoefte aan een betere coördinatie van reddings-, politie-, militaire en brandbestrijdingseenheden. Er moet worden nagedacht over de inzet van speciale eenheden zoals de Poolse opsporings- en reddingsbrigade van de nationale brandweer, die in het bezit is van een VN-certificering.