Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τρίτη 18 Μαΐου 2010 - Στρασβούργο

18. Η κρίση της ηφαιστιακής τέφρας (συζήτηση)

  Πρόεδρος. - Το επόμενο σημείο της ημερήσιας διάταξης είναι η συζήτηση σχετικά με προφορική ερώτηση προς την Επιτροπή για την κρίση της ηφαιστειακής τέφρας, του Brian Simpson, εξ ονόματος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (O-0061/10 - B7-0217/10).

  Silvia-Adriana Ţicău, συντάκτρια. – (EN) Κυρία Πρόεδρε, ο κ. Simpson ζητεί συγγνώμη που αδυνατεί να παραστεί στη συζήτηση σχετικά με την κρίση της ηφαιστειακής τέφρας. Κατά ειρωνεία της τύχης, ενόψει της αποψινής συζήτησης, εγκλωβίστηκε στους περιορισμούς πτήσεων που σχετίζονται με τα περιοριστικά μέτρα λόγω του νέφους της τέφρας στο Ηνωμένο Βασίλειο, και, ως εκ τούτου, δεν κατόρθωσε να μεταβεί στο Στρασβούργο για τη συζήτηση. Για τον λόγο αυτόν, θα μιλήσω εγώ εξ ονόματός του απόψε.

Η προφορική ερώτηση σχετικά με την κρίση της ηφαιστειακής τέφρας είναι σήμερα, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διακοπής της εναέριας κυκλοφορίας, εξίσου σημαντική όσο και κατά την αρχική έκρηξη του ισλανδικού ηφαιστείου τον προηγούμενο μήνα, όταν είδαμε να κλείνει το μεγαλύτερο τμήμα του εναέριου χώρου της ΕΕ για έξι ημέρες. Επί του παρόντος, δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι μόνο με τον απόηχο αυτής της διακοπής και με τον οικονομικό της αντίκτυπο, αλλά και με την παρούσα εν εξελίξει αβεβαιότητα σχετικά με τη συνέχιση και την παράταση της διακοπής της κυκλοφορίας στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο.

Παρότι πιστεύω πως αποκομίσαμε ορισμένα σημαντικά διδάγματα και δράσαμε αναλόγως μετά την πρωτοφανή έκταση, διάρκεια και αιτία του αρχικού κλεισίματος του εναέριου χώρου, είναι σαφές ότι η αντίδραση σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να επιταχυνθεί λόγω των συνεχιζόμενων διακοπών των πτήσεων.

Ενόψει των προκλήσεων που εγείρονται για τις εναέριες μεταφορές εξαιτίας της πρωτοφανούς φύσης και της απροσδιόριστης διάρκειας της διακοπής, με ενδιαφέρει σήμερα να λάβω διαβεβαιώσεις ότι οι μηχανισμοί που διαθέτουμε για την αντιμετώπιση της διακοπής λειτουργούν αποτελεσματικά και ότι αντιμετωπίζονται με ικανοποιητικό τρόπο οιαδήποτε κενά έχουν διαπιστωθεί κατά τις τελευταίες εβδομάδες.

Μπορώ να δηλώσω με ικανοποίηση ότι ο κανονισμός σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών αεροσκαφών αποδείχθηκε ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ενός δικτύου ασφαλείας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα επωμίζονται οι επιβάτες το βάρος των οικονομικών επιπτώσεων της διακοπής της εναέριας κυκλοφορίας και ότι δεν θα παραμένουν καθηλωμένοι λόγω του χάους. Εντούτοις, το κλείσιμο του εναέριου χώρου έθεσε σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων εκ μέρους των αεροπορικών εταιρειών όσον αφορά τα δικαιώματα των επιβατών, ειδικά ενόψει της ενδεχόμενης καταβολής αποζημίωσης στον κλάδο των αερομεταφορών.

Τι είδους ενημέρωση λαμβάνει η Επιτροπή για τη μεταχείριση των επιβατών και τι είδους διαβεβαιώσεις μπορεί να παράσχει ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των αεροπορικών εταιρειών σύμφωνα με τη νομοθεσία; Επιπλέον, η υφιστάμενη κατάσταση κατέδειξε πόσο ευάλωτοι είναι οι επιβάτες που έχουν κάνει κράτηση σε αεροπορικές εταιρείες τρίτων χωρών και για τους οποίους δεν ισχύει η νομοθεσία περί των δικαιωμάτων των επιβατών αεροσκαφών. Ποιες είναι οι προτάσεις της Επιτροπής για την αντιμετώπιση αυτού του κενού στη νομοθεσία;

Επίσης, αναγνωρίσαμε –πολύ νωρίς σε αυτήν την κρίση– τις σοβαρές οικονομικές απώλειες του κλάδου των αερομεταφορών κατά τη διάρκεια του κλεισίματος του εναέριου χώρου. Μέλημά μου για οιαδήποτε δέσμη μέτρων αποζημίωσης που θα διατεθεί στον κλάδο των αερομεταφορών είναι να διασφαλιστεί ότι η εν λόγω αποζημίωση θα αφορά τους διάφορους τομείς του κλάδου των αερομεταφορών –όχι μόνο τις αεροπορικές εταιρείες– και ότι τα μέτρα αποζημίωσης θα έχουν πανευρωπαϊκό χαρακτήρα.

Γνωρίζω ότι ορισμένα κράτη μέλη θα επιδείξουν μεγαλύτερη ευαισθησία από κάποια άλλα στο ζήτημα της παροχής οικονομικής ενίσχυσης στις αεροπορικές εταιρείες τους. Τι είδους διαβεβαιώσεις μπορεί να παράσχει η Επιτροπή ότι ορισμένοι όροι θα εξομοιωθούν, ούτως ώστε να αποφευχθούν τυχόν στρεβλώσεις όσον αφορά την αποζημίωση που θα καταβληθεί σε επίπεδο κρατών μελών και να διασφαλιστεί η εφαρμογή ισότιμων όρων;

Επανέρχομαι τώρα στο πλέον πιεστικό μέλημα επί του παρόντος, το οποίο αφορά τις υφιστάμενες διαδικασίες για τον προσδιορισμό των ζωνών απαγόρευσης πτήσεων στην ΕΕ. Η συνεχιζόμενη διακοπή της κυκλοφορίας στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο έφερε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τις διαδικασίες που εφαρμόζονται για τον προσδιορισμό των ζωνών απαγόρευσης πτήσεων. Εκφράζονται ανησυχίες ότι κάποια κράτη μέλη επιδεικνύουν υπέρμετρη επιφυλακτικότητα κατά την έγκριση των ζωνών απαγόρευσης πτήσεων και ότι είναι ασφαλές για τα αεροσκάφη να πετούν σε υψηλότερες πυκνότητες τέφρας από αυτές που επιτρέπονται επί του παρόντος από τους κοινοτικούς κανόνες.

Το συνεχιζόμενο κλείσιμο και άνοιγμα του εναέριου χώρου από τα κράτη μέλη κατά τις τελευταίες εβδομάδες ανέδειξε σαφώς την ανάγκη υιοθέτησης πιο ενιαίας προσέγγισης σε επίπεδο ΕΕ και όχι της διαφοροποιημένης προσέγγισης που παρατηρούμε σήμερα. Γνωρίζω επίσης ότι η Επιτροπή έδωσε εκ νέου έμφαση στη βελτίωση της συλλογής δεδομένων και στη διαμόρφωση μεθοδολογιών, προκειμένου να σχηματιστεί πιο αναλυτική εικόνα των κινδύνων που ενέχονται για τα αεροσκάφη τα οποία διέρχονται από νέφος τέφρας.

Πώς επηρεάζουν οι νέες πληροφορίες που διαθέτουμε τους περιορισμούς που ισχύουν σήμερα και τον προσδιορισμό των ζωνών απαγόρευσης πτήσεων;

Τέλος, διαπιστώσαμε την αξία του ενισχυμένου ευρωπαϊκού συντονισμού για την αντίδραση στην κρίση από το νέφος της ηφαιστειακής τέφρας. Στους λοιπούς τομείς για τους οποίους αναγνωρίσαμε τη σημασία του μεγαλύτερου συντονισμού συγκαταλέγεται η επιτάχυνση της πρωτοβουλίας για τον ενιαίο ευρωπαϊκό ουρανό και η δημιουργία ενός σχεδίου δράσης για την κινητικότητα που θα συνδράμει την ΕΕ στην καλύτερη αντιμετώπιση κρίσεων αυτού του είδους.

  Siim Kallas, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. – (EN) Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να παράσχω ενημέρωση σχετικά με την εξέλιξη της κρίσης του ισλανδικού ηφαιστείου η οποία συνδέεται, φυσικά, με τις αερομεταφορές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επλήγη σοβαρά από τις συνέπειες της έκρηξης του ηφαιστείου Eyjafjallajökull στην Ισλανδία. Εξαιτίας της ηφαιστειακής έκρηξης, ένα νέφος ηφαιστειακής τέφρας κάλυψε το μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης. Η ηφαιστειακή τέφρα περιέχει πολλές προβληματικές ουσίες που βλάπτουν τα αεροσκάφη, και, ιδίως, τους κινητήρες τους. Η παρουσία αυτής της απειλής για την ασφάλεια στον εναέριο χώρο ανάγκασε τις εθνικές αρχές να λάβουν αποφάσεις, σύμφωνα με τις σχετικές διαδικασίες που έχουν αναπτυχθεί σε διεθνές επίπεδο, για το κλείσιμο όλων των πληττομένων ζωνών του εναέριου χώρου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινητοποίησε άμεσα πόρους για την αντιμετώπιση των πιεστικότερων προβλημάτων. Λαμβανομένης υπόψη της εξέλιξης της κατάστασης και της ανάγκης υιοθέτησης πιο διαφοροποιημένης προσέγγισης των διαδικασιών που αφορούν τα πρότυπα και τη διαχείριση κινδύνων, η Επιτροπή, σε συνεργασία με την ισπανική Προεδρία και τον Eurocontrol, ανέλαβε, το σαββατοκύριακο της 17ης και 18ης Απριλίου, την πρωτοβουλία να προτείνει συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση. Οι εργασίες αυτές, σε πλήρη συνεργασία με τα κράτη μέλη και τον κλάδο, οδήγησαν στον καθορισμό νέων διαδικασιών. Κατά την έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Μεταφορών της ΕΕ, που διεξήχθη στις 19 Απριλίου 2010, εγκρίθηκε η εν λόγω νέα διαδικασία, επιτρέποντας έτσι το εκ νέου άνοιγμα του εναέριου χώρου, σταδιακά και με συντονισμένο τρόπο, στις 20 Απριλίου 2010, στις 08.00.

Σε συνέχεια αυτής της άμεσης δράσης, η Επιτροπή παρουσίασε έκθεση σχετικά με τις επιπτώσεις της κρίσης εξαιτίας του νέφους ηφαιστειακής τέφρας στον κλάδο των αερομεταφορών, η οποία έτυχε ευρείας υποστήριξης από το Συμβούλιο των Υπουργών Μεταφορών στην έκτακτη συνεδρίασή του στις 4 Μαΐου 2010. Παρότι το κεντρικό θέμα της έκθεσης ήταν η αντιμετώπιση της τρέχουσας ηφαιστειακής κρίσης, η έκθεση επεδίωξε επίσης να εξετάσει την ανάγκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά παρόμοιες καταστάσεις κρίσης στο μέλλον, εφόσον επέλθουν.

Τα γεγονότα των τελευταίων δέκα ημερών κατέδειξαν ότι η κατάσταση απέχει ακόμα πολύ από την επίλυσή της στην παρούσα φάση. Το ηφαίστειο εξακολουθεί να είναι ενεργό και πραγματοποιείται επανειλημμένα κλείσιμο του εναέριου χώρου, συναρτήσει των καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τη διασπορά του νέφους τέφρας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεσμεύεται να εξασφαλίσει ότι θα δοθεί άμεση συνέχεια στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Μεταφορών που εγκρίθηκαν στις 4 Μαΐου 2010. Βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να αναφέρω τα πρώτα μέτρα που ελήφθησαν συναφώς.

Επήλθε συμφωνία για την ευρωπαϊκή μονάδα συντονισμού κρίσεων με ισχύ από 11ης Μαΐου 2010. Αυτήν την εβδομάδα καθορίζονται οι τελικές ρυθμίσεις για τη σύστασή της. Στις 7 Μαΐου 2010, εγκρίθηκε από την επιτροπή ενιαίου ουρανού ο διορισμός συντονιστή για τα λειτουργικά τμήματα εναέριου χώρου. Επίσης στις 7 Μαΐου 2010, η επιτροπή ενιαίου ουρανού προέβη στον διορισμό επιτροπής αξιολόγησης των επιδόσεων του Eurocontrol ως οργάνου αξιολόγησης των επιδόσεων του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού. Στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) ανατέθηκε το καθήκον να καθορίσει δεσμευτικά πρότυπα για τα επίπεδα ανοχής των κινητήρων στην τέφρα.

Η Επιτροπή θα ζητήσει σύντομα τη δημιουργία ομάδας δράσης για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων βελτίωσης των υφιστάμενων ευρωπαϊκών προτύπων πρόγνωσης και διασποράς, προκειμένου να ενισχυθεί η εκτίμηση και η διαχείριση των σχετικών κινδύνων σε παρόμοιες καταστάσεις κρίσης. Θα ακολουθήσουν και άλλα μέτρα, διότι η Επιτροπή εργάζεται με στόχο να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του Συμβουλίου Υπουργών Μεταφορών, όπως διατυπώθηκαν στα συμπεράσματά του της 4ης Μαΐου 2010.

  Marian-Jean Marinescu, εξ ονόματος της Ομάδας PPE. – (RO) Η ηφαιστειακή έκρηξη του Απριλίου μάς έδειξε ότι η κυκλοφορία στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο δεν είναι προετοιμασμένη για κατάλληλη αντίδραση σε περίπτωση απροσδόκητης διακοπής. Δεν υπήρξε συντονισμός, ευελιξία ή προσπάθεια για τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των συνθηκών πτήσεων.

Η δέσμη μέτρων SES ΙΙ εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του 2009 σε χρόνο ρεκόρ, όπως αναφέρεται και στο ενημερωτικό σημείωμα της Επιτροπής. Η δέσμη μέτρων εγκρίθηκε παρά την αντίδραση των κρατών μελών. Στην πραγματικότητα, η μετάφραση και η δημοσίευση διήρκεσαν περισσότερο από τις διαπραγματεύσεις αυτές καθαυτές. Η κρίση επήλθε και διαπιστώσαμε το όφελος από την έγκριση της δέσμης μέτρων SES II.

Κατά την άποψή μου, αν τα κράτη μέλη εγκατέλειπαν τις σημερινές επιφυλάξεις τους, θα μπορούσαμε να έχουμε σχεδόν άμεσα τον ενιαίο ευρωπαϊκό ουρανό. Προς τον σκοπό αυτόν, χρειαζόμαστε δίκτυο απευθείας πτήσεων και αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου της κυκλοφορίας που θα αγνοεί εφεξής τα εθνικά σύνορα. Δυστυχώς, δεν υπάρχει πρόθεση για κάτι τέτοιο. Επομένως, η μοναδική λύση είναι να εφαρμόσουμε ταχύτατα τη δέσμη μέτρων SES ΙΙ.

Η Επιτροπή κατέθεσε επείγοντα μέτρα, τα οποία έχουν ήδη ζητηθεί ουσιαστικά στους εγκριθέντες κανονισμούς. Πρόκειται για εξαίρετα μέτρα. Ωστόσο, η κύρια δράση που απαιτείται είναι η δημιουργία λειτουργικών τμημάτων εναέριου χώρου το αργότερο έως την καθορισμένη προθεσμία ή πριν από το τέλος του 2012. Αυτό απαιτεί επίσης τον ρυθμιστικό οδηγό ο οποίος δεν αναφέρεται, δυστυχώς, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 4ης Μαΐου. Η απουσία του οδηγού μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα κράτη μέλη ως πρόσχημα για καθυστερήσεις. Επιπλέον, ο οδηγός πρέπει να αποτελέσει το μέσο που θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι, την καθορισμένη ημερομηνία, δεν θα έχουμε μόνο συντονισμένες ζώνες κυκλοφορίας, αλλά και τον ενδεδειγμένο ενιαίο ευρωπαϊκό ουρανό.

Ο οδηγός πρέπει να προβλέπει τον έλεγχο της κυκλοφορίας εντός των τμημάτων, σε συντονισμό με τα παρακείμενα τμήματα, ούτως ώστε να μην υπάρχει επικάλυψη ζωνών. Διαφορετικά, θα αντικαταστήσουμε τα υφιστάμενα εθνικά σύνορα με τα όρια των τμημάτων, παρατείνοντας κατά τον τρόπο αυτόν χωρίς καμία δικαιολογία την προθεσμία για την υλοποίηση του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού. Δεν νομίζω ότι θα χρειαστεί να εξετάσουμε μελλοντικά την ενδεχόμενη ανάγκη θέσπισης κανονισμού σχετικά με τη δέσμη μέτρων SES III για τον συνδυασμό των τμημάτων. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει επίσης να εφαρμοστεί το σύστημα SESAR σε ιδανικές συνθήκες και με ελάχιστο κόστος.

Το 2011 θα προσχωρήσουν στον χώρο Σένγκεν τα τελευταία κράτη μέλη. Θεωρώ απαράδεκτο να διατηρούμε σύνορα στον εναέριο χώρο όταν δεν έχουμε σύνορα στο έδαφος.

  Saïd El Khadraoui, εξ ονόματος της Ομάδας S&D. – (NL) Θα ήθελα να ξεκινήσω εκφράζοντας τις ευχαριστίες μου για την απάντησή σας. Κατά την άποψή μου, δεν έχουν απαντηθεί ακόμα πλήρως πολλές ερωτήσεις, και, συνεπώς, θα ήθελα περαιτέρω διευκρινίσεις σε αρκετά σημεία.

Η απουσία του κ. Simpson καταδεικνύει ότι το θέμα εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και ότι οι συνέπειες τέτοιων εκρήξεων είναι απρόβλεπτες και ενδέχεται να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την κινητικότητα των πολιτών, αλλά και την οικονομία, εάν παραταθεί η κατάσταση. Κατά τη γνώμη μου, τούτο καταδεικνύει επίσης ότι, στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να συμβεί κάτι παρόμοιο, για παράδειγμα, σε μερικές εβδομάδες –στην αιχμή της θερινής περιόδου– και να πρέπει να κλείσει ο εναέριος χώρος.

Συνεπώς, πρέπει να συνεχίσουμε να επεξεργαζόμαστε, όχι μόνο διαρθρωτικά μέτρα για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των αερομεταφορών μας και του συστήματος μεταφορών μας εν γένει –θα επανέλθω σύντομα σε αυτό–, αλλά και τη διαχείριση κρίσεων. Προ ολίγου ανφερθήκατε επίσης στη σύσταση κάποιου είδους μονάδας συντονισμού. Αυτό το ζήτημα θα διασαφηνιστεί περαιτέρω αυτήν την εβδομάδα.

Μολαταύτα, θα μπορούσατε ενδεχομένως να αναφερθείτε ήδη λίγο πιο εκτεταμένα στο είδος των καθηκόντων που προβλέπετε για αυτήν την μονάδα συντονισμού; Ποια θα είναι ακριβώς τα αρχικά της καθήκοντα; Τα περιστατικά του Απριλίου κατέστησαν απολύτως σαφές ότι ο συντονισμός μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών –όπως οι αερολιμένες, οι αεροπορικές εταιρείες και τα ταξιδιωτικά πρακτορεία– δεν είναι επαρκής και ότι δεν υπάρχει μηχανισμός ενημέρωσης των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με τη δράση που πρέπει να αναλαμβάνουν σε τέτοιες περιπτώσεις. Επιπλέον, οι εγκλωβισμένοι ταξιδιώτες, για παράδειγμα, δεν γνωρίζουν ποια είναι ακριβώς τα δικαιώματά τους.

Επομένως, χρειαζόμαστε, κατά τη γνώμη μου, ευρωπαϊκό σχέδιο ετοιμότητας που θα παρέχει τη δυνατότητα να λαμβάνονται άμεσα οι ορθές αποφάσεις και να γίνονται οι σωστές επαφές. Στην ουσία, το ίδιο ισχύει και για τον επαναπατρισμό των ταξιδιωτών. Εξάλλου, δεδομένου ότι το θέμα αφορά δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, πρέπει να δημιουργηθεί κατά κάποιον τρόπο ένα σύστημα για την εξυπηρέτησή τους.

Τα δικαιώματα των επιβατών αποτελούν πολύ σημαντικό στοιχείο. Η Ευρώπη επιτέλεσε πολύ σημαντικό έργο στον τομέα αυτόν, πράγμα που πρέπει να επικροτηθεί. Όπως όμως γνωρίζετε, υπάρχουν κενά στη νομοθεσία. Μιλούμε για αεροπορικές εταιρείες τρίτων χωρών, οι οποίες δεν διέπονται στην πραγματικότητα από το δικό μας δίκαιο· ως εκ τούτου, θα συνηγορούσα υπέρ της ενσωμάτωσης τέτοιου είδους δικαιωμάτων στις συμφωνίες των αερομεταφορών μας με τρίτες χώρες. Θεωρώ, επίσης, ότι πρέπει να παρακολουθούμε την εφαρμογή αυτού του είδους νομοθεσίας από τα κράτη μέλη. Μόλις αυτήν την εβδομάδα, πληροφορηθήκαμε ότι οι ιταλικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο στην αεροπορική εταιρεία Ryanair. Αυτή είναι καλή είδηση· τι συμβαίνει όμως στα άλλα κράτη μέλη; Μπορούμε να λάβουμε σχετική αξιολόγηση;

Ασφαλώς, υπάρχουν και τα πολυάριθμα διαρθρωτικά μέτρα, αλλά δεν θέλω να επιμείνω υπερβολικά σε αυτά: για παράδειγμα, η εν εξελίξει δημιουργία του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού, αλλά και οι σιδηρόδρομοι. Αποδείχθηκε ότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές δεν αποτελούν βιώσιμη εναλλακτική λύση. Πολλοί είναι οι λόγοι για αυτό: αφορούν διάφορα συστήματα, καθώς και περιστάσεις όπως η έλλειψη ολοκληρωμένου συστήματος έκδοσης εισιτηρίων. Κατά τη γνώμη μου, κύριε Επίτροπε, αυτό είναι επίσης πολύ σημαντικό. Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνουν ακόμα πάρα πολλά, αλλά έχετε την υποστήριξή μας εν προκειμένω.

  Gesine Meissner, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (DE) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, πραγματοποιήσαμε ήδη συζήτηση σχετικά με το νέφος της τέφρας και τα συναφή προβλήματα για τις αερομεταφορές αμέσως μετά την ηφαιστειακή έκρηξη.

Κατά την κρίση αυτή παρατηρήσαμε διάφορα πράγματα. Παρατηρήσαμε, βεβαίως, ότι οι αερομεταφορές είναι πραγματικά σημαντικές για τον τομέα των μεταφορών, διότι δεν εγκλωβίζονται μόνο επιβάτες, αλλά ενδέχεται να μην μεταφέρονται ούτε αγαθά. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η BMW αντιμετώπισε ορισμένα προβλήματα συμφόρησης στην παραγωγή λόγω καθυστέρησης των παραλαβών της. Παρατηρήσαμε ότι χρειαζόμαστε όλα τα μέσα μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της αεροπλοΐας. Από την άλλη πλευρά, παρατηρήσαμε ότι η αδυναμία πραγματοποίησης πτήσεων για αρκετές ημέρες αποτελεί σημαντική κρίση για τις αεροπορικές εταιρείες. Οι αεροπορικές εταιρείες δήλωσαν ότι μια πενθήμερη διακοπή μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, μια διακοπή είκοσι ημερών θα μπορούσε να έχει προκαλέσει ενδεχομένως την κατάρρευση ολόκληρου του κλάδου για αρκετά μεγάλο διάστημα. Οι ίδιες οι αεροπορικές εταιρείες είπαν ότι δεν χρειάζεται ακόμα να μιλήσουμε για αποζημιώσεις· τούτο θα ήταν όμως απαραίτητο αν η κατάσταση διαρκούσε περισσότερο.

Τα δικαιώματα των επιβατών αποτέλεσαν αντικείμενο διαφορετικών σχολίων από διάφορους ομιλητές. Έθεσαν πλέον σε πρακτική δοκιμασία τον κανόνα, σύμφωνα με τον οποίο μπορούν να γίνουν τα πάντα, ακόμα σε τέτοιες έκτακτες περιπτώσεις, για τους επιβάτες όσον αφορά την ενημέρωση, την αποζημίωση και την αντιστάθμιση, στον βαθμό που τους είναι απαραίτητες και με τον τρόπο που είχαμε θεσπίσει αρχικά στο παρόν Σώμα.

Υπάρχουν ακόμα δύο συγκεκριμένα θέματα στα οποία θα ήθελα να υπεισέλθω. Το πρώτο αφορά τον ενιαίο ευρωπαϊκό ουρανό. Δεν διαθέτουμε ενιαίο ευρωπαϊκό εναέριο χώρο, και η απουσία του κατέστη οδυνηρά αισθητή και αυτήν τη φορά. Ο ενιαίος ευρωπαϊκός εναέριος χώρος δεν θα είχε εμποδίσει, ασφαλώς, την έκρηξη του ηφαιστείου, αυτό το γνωρίζουμε όλοι· οπωσδήποτε, όμως, θα μας επέτρεπε να διαχειριστούμε καλύτερα την ομαλή μεταφορά των επιβατών. Φυσικά, διορίσαμε συντονιστή για τα λειτουργικά τμήματα εναέριου χώρου (FAB). Τώρα ξεκινά το έργο του, και όλοι ευελπιστούμε ότι το έργο του θα μπορέσει, σύντομα σχετικά, να οδηγήσει στην καθιέρωση του ενιαίου ευρωπαϊκού εναέριου χώρου. Επομένως, το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι πόσος χρόνος θα χρειαστεί έως ότου επιτευχθεί πραγματικά αυτό. Ίσως να μην είστε σε θέση να δώσετε ακριβή απάντηση εν προκειμένω.

Συζητήσαμε επίσης προηγουμένως εάν ο καλύτερος ευρωπαϊκός συντονισμός του τομέα των σιδηροδρόμων –κάτι που αναμέναμε, αλλά και διαθέτουμε, θεωρητικά, εδώ και πολύ καιρό– θα είχε ενδεχομένως βοηθήσει τους επιβάτες να επιστρέψουν πιο γρήγορα στις πατρίδες τους. Και ως προς αυτό το θέμα διαπιστώσαμε σαφέστατα πού βρίσκονται τα προβλήματά μας.

Θα περάσω τώρα στο τελευταίο μου ερώτημα. Διαθέτουμε ικανοποιητικές ρυθμίσεις διαχείρισης κρίσεων για τέτοιες περιπτώσεις; Έχουμε το πανεπιστημιακό ίδρυμα στο Λονδίνο, το οποίο υπάρχει ουσιαστικά για να παρέχει πληροφορίες σε περιπτώσεις σεισμών. Η ενασχόλησή του δε με τις ηφαιστειακές εκρήξεις συνιστά δευτερεύουσα αρμοδιότητά του. Εν προκειμένω, παρέχει προβλέψεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή βάσει έμμεσων δεδομένων, και δέχεται επικρίσεις για αυτό. Τι μπορούμε να διδαχθούμε από άλλα μέρη του κόσμου όπου οι ηφαιστειακές εκρήξεις είναι πιο συνηθισμένες, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ινδονησία κ.λπ.; Σε ποιες άλλες μετρήσεις προβαίνουν; Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαθέτω, είναι καλύτερα προετοιμασμένες για τέτοιες καταστάσεις. Μπορεί να μην είχαμε προβλέψει κάτι τέτοιο στην Ευρώπη, αλλά πρέπει, μολαταύτα, να αποκομίσουμε τα σχετικά διδάγματα. Είμαστε ένας τόπος υψηλής τεχνολογίας, έχουμε πολλές δυνατότητες, και ερευνητές στη Γερμανία, για παράδειγμα, απηύθυναν έκκληση για ένα εξειδικευμένο δίκτυο παρακολούθησης των αερολυμάτων, ήτοι των απειροελάχιστων σωματιδίων, που περιέχει η ηφαιστειακή τέφρα. Τι άλλο θεωρείτε ότι μπορούμε να κάνουμε; Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις τεχνολογίες μας προς το συμφέρον των αερομεταφορών, των πολιτών και των αγαθών;

  Eva Lichtenberger, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DE) Κυρία Πρόεδρε, το κλείσιμο του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου ήταν αναμφίβολα ένα αναγκαίο προληπτικό μέτρο χάριν της ασφάλειας. Επομένως, θα έπρεπε να είχε βρεθεί πιο κατάλληλη τεχνική για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτού χρειαστεί να κλείσει εκ νέου ο εναέριος χώρος. Δυστυχώς, οφείλω να δηλώσω ότι τούτο σαφώς δεν επετεύχθη, ούτε όσον αφορά τον συντονισμό των μετρήσεων ούτε όσον αφορά τις αναλύσεις ή τους επιβάτες. Και τη δεύτερη φορά, η μεταχείριση των επιβατών που καθηλώθηκαν εξαιτίας της αναβολής των πτήσεών τους δεν ήταν καθόλου ικανοποιητική, και η βελτίωση αυτού του ζητήματος πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Διερωτώμαι, εντέλει, πότε θα υπάρξουν πραγματικά σχέδια.

Επιπλόεν, κύριε Επίτροπε, δεν δώσατε ιδιαίτερα αναλυτική απάντηση στο ερώτημα που αφορά τη χρηματοδότηση και την ενδεχόμενη αποζημίωση των αεροπορικών εταιρειών. Πρόκειται για καίριο ζήτημα, διότι το θέμα αυτό εξακολουθεί να συζητείται διαρκώς. Πώς ακριβώς πρόκειται, λοιπόν, να επιλυθεί; Ποιοι ακριβώς αναμένεται να αποζημιωθούν; Οι αεροπορικές εταιρείες; Θα μεταβιβάσουν άραγε τα χρήματα στους επιβάτες; Θα λάβουν, για παράδειγμα, αποζημίωση οι επιχειρηματίες που έχασαν σημαντικά ραντεβού; Θα λάβουν αποζημίωση αντιπρόσωποι ή εταιρείες που υποχρεώθηκαν σε αναμονή της παραλαβής ανταλλακτικών; Γιατί θα πρέπει να λάβουν αποζημίωση μόνο οι αεροπορικές εταιρείες; Θεωρώ ότι δεν δικαιολογείται κάτι τέτοιο σε σύγκριση με τις οικονομικές επιπτώσεις αυτής της κρίσης. Ακόμα, πρέπει πραγματικά να λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι, τελικά, οι αεροπορικές εταιρείες λαμβάνουν επί μακρόν επιδότηση από τους ευρωπαίους πολίτες μέσω της κατάργησης του φόρου επί της κηροζίνης, πράγμα που σημαίνει, φυσικά, ότι έχουν λάβει ήδη εκ των προτέρων επιδότηση.

Κύριε Επίτροπε, το εν λόγω ερώτημα εκκρεμεί και αναμένω μια απάντηση από εσάς.

  Roberts Zīle, εξ ονόματος της Ομάδας ECR. – (LV) Σας ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε. Θα έπρεπε ενδεχομένως να ξεκινήσω ευχαριστώντας τον κ. Kallas για την υπομονή του αυτές τις πέντε ημέρες. Θα μπορούσαμε ίσως να παρατηρήσουμε ότι θα χρειαζόταν ενδεχομένως να αναληφθεί μεγαλύτερη δράση κατά τις πρώτες δύο ή τρεις ημέρες, γενικά όμως πιστεύω ότι οι Επίτροποι επιτέλεσαν πολύ σωστά το έργο τους και ότι οι αποφάσεις του Συμβουλίου ήταν τέτοιες ώστε να ενθαρρύνουν σημαντικά, στο πλαίσιο του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού, τα μέτρα που ελήφθησαν για τον διορισμό συντονιστών λειτουργικών τμημάτων εναέριου χώρου και την εφαρμογή των μέτρων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας, καθώς και ότι πολλά άλλα από τα εν λόγω μέτρα ελήφθησαν γρήγορα. Παράλληλα, κατανοώντας την ένταση μεταξύ των συμφερόντων των επιχειρήσεων και των πολιτικών συμφερόντων και προασπίζοντας τα δικαιώματα των επιβατών, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι τηρήθηκε ο κανόνας της ισχύουσας νομοθεσίας, σύμφωνα με τον οποίο οι αποφάσεις για το άνοιγμα ή το κλείσιμο συγκεκριμένων ζωνών του εναέριου χώρου λαμβάνονται από τα κράτη μέλη. Διότι αν υποθέσουμε ότι συνέβαινε –Θεός φυλάξοι– ένα ατύχημα και ότι η Επιτροπή ή τα αρμόδια ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είχαν ενδεχομένως υπερβεί τις εξουσίες τους, τότε θα ετίθετο ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, όχι όσον αφορά το μέγεθος της ζημίας για τις επιχειρήσεις, αλλά όσον αφορά την απόδοση ευθυνών για την εσφαλμένη απόφαση που ελήφθη και συντέλεσε στην πρόκληση του ατυχήματος σε συγκεκριμένη ζώνη του εναέριου χώρου εντός των κρατών μελών, και τότε η κατάσταση θα ήταν πολύ διαφορετική. Κατόπιν τούτου, πιστεύω ότι θα πρέπει να συναγάγουμε ορισμένα συμπεράσματα από την εν λόγω σχετικά κρίσιμη κατάσταση. Όπως είπα, ελήφθησαν αρκετά βραχυπρόθεσμα μέτρα, ασφαλώς όμως, όσον αφορά τα δικαιώματα των επιβατών –όπως ανέφερε ήδη ο κ. El Khadraoui–, διάφορες αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους αγνόησαν όντως τα δικαιώματα των επιβατών (και δεν πρόκειται για εταιρείες τρίτων χωρών, αλλά για εταιρείες κρατών μελών της ΕΕ), εγκαταλείποντας, ουσιαστικά, τους επιβάτες τους για πέντε ημέρες και πέντε νύχτες. Στην πραγματικότητα, αυτές οι εταιρείες θα είναι οι κερδισμένες –αυτές θα εξοικονομήσουν χρήματα– και τούτο παραμένει ανεπίλυτο ζήτημα που εμπίπτει άμεσα στο πεδίο επιβολής των δικαιωμάτων των επιβατών, με τη μορφή που παρουσιάζονται σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μία άλλη μακροπρόθεσμη πρόκληση είναι η έλλειψη διασύνδεσης μεταξύ διαφόρων ευρωπαϊκών κρατών και του κεντρικού τμήματος της Ευρώπης με άλλα μέσα μεταφορών. Σας ευχαριστώ.

  Jacky Hénin, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (FR) Κυρία Πρόεδρε, καταρχάς θεωρώ σημαντικό να επισημάνω ότι στην προκειμένη περίπτωση, όπως και σε άλλες, πρέπει να υπερισχύσει η αρχή της προφύλαξης διότι διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές. Εάν πρόκειται, όμως, να υπερισχύσει, η εφαρμογή της δεν πρέπει να καταλήγει σε ακραίες αποφάσεις που ενδέχεται να οδηγήσουν τους πολίτες στην εντύπωση ότι η προφύλαξη ισοδυναμεί με αδεξιότητα.

Επομένως, για ποιον λόγο λάβαμε υπόψη, στην προκειμένη περίπτωση, μόνο τη χρήση ενός παλαιού εικονικού μαθηματικού και μετεωρολογικού προτύπου και αγνοήσαμε τις ενώσεις των πιλότων, οι οποίες συνιστούσαν την εκτέλεση δοκιμαστικών πτήσεων και τη χρήση μετεωρολογικών αερόστατων; Θα μπορούσαμε ενδεχομένως τότε να αποφύγουμε την πλήρη παράλυση των αερολιμένων και την αναστάτωση που ακολούθησε.

Ενώ τα επίσημα πρόσωπα αντιμετωπίζονται πάντα καλά, μεγάλος αριθμός ευρωπαίων πολιτών εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους από ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεών τους.

Τέλος, επαναλαμβάνω το αίτημά μου για σύσταση κοινοβουλευτικής εξεταστικής επιτροπής που θα φέρει στο φως τις απάτες που διέπραξαν ορισμένοι κατά τη διάρκεια της εν λόγω κρίσης.

  Juozas Imbrasas, εξ ονόματος της Ομάδας EFD. – (LT) Δεν θα επαναλάβω τις σκέψεις που έχουν ήδη εκφράσει πολλοί ομιλητές σχετικά με τις συνέπειες του ηφαιστείου της Ισλανδίας, το κλείσιμο του εναέριου χώρου και τη ζημία για τις αεροπορικές εταιρείες και τους καταναλωτές, δηλαδή τους επιβάτες που εγκλωβίστηκαν στους αερολιμένες. Σήμερα πληροφορούμαι με χαρά ότι σύντομα θα ληφθούν αποφάσεις για τη δημιουργία του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού και ότι, σύμφωνα με τον Επίτροπο, ένας συντονιστής εναέριου χώρου άρχισε ήδη να εργάζεται τον Μάιο. Σήμερα όμως, δεδομένου ότι δεν είμαστε βέβαιοι αν θα μπορέσουμε να συντονίσουμε τόσο ασταθείς καταστάσεις ή ακόμα και ελαφρώς παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον, νομίζω ότι θα πρέπει να εξετάσουμε πώς θα αναπτύξουμε και θα προσδώσουμε μεγαλύτερη προσοχή σε άλλα, εναλλακτικά μέσα μεταφορών και τρόπους μετακίνησης επιβατών –όπως ανέφερε η γερμανίδα συνάδελφος–, για παράδειγμα, τους σιδηροδρόμους. Στην περιοχή μας, την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, η οποία εκπροσωπείται από τη Λιθουανία, τη Λεττονία και την Εσθονία (που βρίσκονται στο άκρο της βορειοανατολικής Ευρώπης), η κατάσταση λόγω της έκρηξης του ηφαιστείου ανέδειξε ιδιαιτέρως την ανάγκη μας για άρτιες σιδηροδρομικές υπηρεσίες, και έχω, εν προκειμένω, κατά νου το έργο «Rail Baltica». Κατανοώ ότι και άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες αντιμετωπίζουν ενδεχομένως το ίδιο πρόβλημα και η κατάσταση δεν είναι καλύτερη (έτσι δεν είναι;), αλλά σήμερα αναφέρομαι στη δική μου περιφέρεια και, συνεπώς, στην προκειμένη περίπτωση, θα θέλαμε να έχουμε τη δυνατότητα να φθάνουμε στη δυτική και την κεντρική Ευρώπη μέσω της Πολωνίας, μόλις συνδεθεί η τελευταία με το σιδηροδρομικό μας δίκτυο. Διαφορετικά, θα είμαστε απομονωμένοι από το σύστημα μεταφορών της ΕΕ. Άλλες χώρες διαθέτουν σιδηροδρόμους και πιθανώς επιβατικές αμαξοστοιχίες μεταφοράς αυτοκινήτων, εμείς όμως, οι τρεις χώρες της Βαλτικής, δεν διαθέτουμε ακόμα κάτι τέτοιο. Θα ήθελα, λοιπόν, να ρωτήσω τον Επίτροπο αν δίδεται ή θα δοθεί στο άμεσο μέλλον επαρκής προσοχή στην αρμόζουσα υλοποίηση έργων εναλλακτικών μεταφορών. Με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα κατορθώσουμε να συγκεντρώσουμε την απαιτούμενη πολιτική βούληση και να εξασφαλίσουμε εναλλακτικούς τρόπους για τη μετακίνηση των επιβατών, ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε τις επιπτώσεις αυτού του είδους σε παρόμοιες καταστάσεις κρίσης.

  Luis de Grandes Pascual (PPE). – (ES) Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Kallas για την παρουσία του εδώ και για το έργο που έχει επιτελέσει σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο.

Πρόκειται για συζήτηση που έπρεπε να λάβει χώρα, κυρίες και κύριοι, και, δυστυχώς, νομίζω ότι δεν θα είναι η τελευταία αυτού του είδους. Δεν θα σας κουράσω επαναλαμβάνοντας τα στατιστικά δεδομένα αυτού του σοβαρού συμβάντος και τον αρνητικό του αντίκτυπο στην οικονομία. Θα ήθελα απλώς να υπενθυμίσω ποιοι έχουν πληγεί.

Πρώτον, επλήγησαν οι επιβάτες. Δέκα εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς πτήσεις και χωρίς καθοδήγηση σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν. Ο αντίκτυπος στους επιβάτες ήταν τόσο σημαντικός ώστε δεν μπόρεσαν να τους προστατεύσουν οι διατάξεις των οδηγιών και των κανονισμών. Η εξαίρεση από την ευθύνη σε περίπτωση φυσικών καταστροφών ή ανωτέρας βίας στις συμβάσεις μάς υπενθυμίζει την ανάγκη ύπαρξης κοινού ταμείου για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων μιας γενικευμένης καταστροφής όπως η καταστροφή που προκλήθηκε από το ηφαίστειο.

Τώρα θα περάσω στις αεροπορικές εταιρείες. Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA) εκτιμά ότι έχουν χάσει 1.700 εκατομμύρια ευρώ σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ένωση Ευρωπαϊκών Αεροπορικών Εταιρειών (ΑΕΑ) αποτιμά το ύψος της ζημίας στα 850 εκατομμύρια ευρώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό το πλήγμα ήταν καθοριστικό για την επιδείνωση της κλιμακούμενης κρίσης που απειλεί με κλείσιμο πολλές αεροπορικές εταιρείες.

Το άλλο θύμα ήταν ο τουρισμός. Οι επιπτώσεις ήταν ολέθριες για τον τουρισμό. Πρώτον, λόγω της ακύρωσης συμβάσεων που είχαν συναφθεί εκ των προτέρων, όπως συνηθίζεται στον εν λόγω τομέα, και δεύτερον, λόγω της αβεβαιότητας, η οποία προξένησε αλλαγή στις συνήθεις τάσεις όσον αφορά τις κρατήσεις.

Αυτή είναι η διάγνωσή μου, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι. Το συμπέρασμα μπορεί να είναι μόνο ένα: τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν διαθέτουν τα μέσα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας κρίσης τέτοιας εμβέλειας.

Τώρα θα περάσω στην κριτική, διότι η κριτική είναι αναγκαία και αναπόφευκτη· ακόμα δε και η αυτοκριτική, εφόσον παραστεί ανάγκη. Ουδείς μπορεί να απαλλαχθεί των ευθυνών του, διότι όλοι οι εμπλεκόμενοι έδρασαν εσφαλμένα, καθυστερημένα και αναποτελεσματικά, ενίοτε δε χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι για αυτό. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαλλαχθούν των ευθυνών τους, διότι, μολονότι οι αποφάσεις ενέπιπταν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων τους, δεν κατόρθωσαν, παρ’ όλα αυτά, να δράσουν. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν μπορούν να απαλλαχθούν των ευθυνών τους, διότι χρειάστηκαν τέσσερις ολόκληρες ημέρες για να αντιδράσουν, και διότι η αντίδρασή τους, που επικαλείτο την ασφάλεια ως προτεραιότητά τους, δεν επέφερε, δυστυχώς, την εκτόνωση, αλλά την παράλυση της κατάστασης.

Τώρα θα σχολιάσω την απάντηση της Επιτροπής. Σήμερα, η Επιτροπή επαναλαμβάνει τα μέτρα που μας είχε εξαγγείλει. Πρόκειται, κατά την άποψή μου, για εύλογα μέτρα, αλλά διαπιστώνεται έλλειψη σαφήνειας σχετικά με το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους.

Δεν μιλούμε για κάτι που ανήκει στο παρελθόν. Ακόμα και σήμερα ελλοχεύει ο κίνδυνος ακινητοποίησης των αεροσκαφών, και το γεγονός ότι εξαρτώμαστε από τα ρεύματα του αέρα είναι ανησυχητικό. Γνωρίζω ότι δεν μπορούμε να καταπολεμήσουμε τα στοιχεία της φύσης. Αυτό δήλωσε και ένας διάσημος ισπανός ναυτικός αναφορικά με μια σημαντική ναυμαχία στην οποία ηττηθήκαμε.

Η κρίση δεν θα μας βοηθήσει να λάβουμε μέτρα. Τα κράτη μέλη θα έχουν ενδοιασμούς ως προς τη χορήγηση πόρων. Ωστόσο, αν επιδείξουμε φιλαργυρία, αυτό το ηφαίστειο ενδέχεται να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημία στην ευρωπαϊκή οικονομία από ό,τι προβλέπεται.

Ζητώ από την Επιτροπή να επιδείξει αποφασιστικότητα, και ζητώ από το Συμβούλιο να αντιμετωπίσει επειγόντως την ανάγκη λήψης αποφάσεων. Ζητώ από όλους να φανούν γενναιόδωροι κατά την υλοποίηση εναλλακτικών λύσεων για την αντιστάθμιση της ανεπάρκειας των θεσμικών οργάνων. Δεν καταλογίζω ευθύνη στην Επιτροπή ή στο Συμβούλιο, πρέπει όμως να αποδεχτούμε τη διάγνωση ότι τα θεσμικά όργανα, όπως παρουσιάζονται σήμερα, δεν κατόρθωσαν να επιλύσουν μια κρίση τέτοιας εμβέλειας και τέτοιων διαστάσεων.

  Inés Ayala Sender (S&D). – (ES) Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Kallas για το έργο του κατά τις τελευταίες ημέρες και να επισημάνω ότι η κρίση κατά την οποία η τέφρα από το ισλανδικό ηφαίστειο προκάλεσε την παρεμπόδιση της κινητικότητας στην Ευρώπη, η οποία μόλις χθες προκάλεσε νέο κλείσιμο του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, σε συνδυασμό με τις δύο έκτακτες συνεδριάσεις του Συμβουλίου που συγκάλεσε η ισπανική Προεδρία κατόπιν πρότασης από την Επιτροπή, μας δίδαξαν διάφορα πράγματα.

Πρώτον, μας δίδαξαν ότι η εν λόγω κρίση έπληξε ολόκληρο τον τομέα –όχι μόνο τις αεροπορικές εταιρείες, αλλά και τους αερολιμένες– και συγχαίρουμε την Επιτροπή για τη σφαιρική της αντίληψη κατά την εξέταση των επιπτώσεων και της βοήθειας. Αυτό ήταν έργο του κ. Kallas, του κ. Almunia, ακόμα δε και του κ. Tajani, ο οποίος εξέτασε τις επιπτώσεις στον τουρισμό και στα πρακτορεία. Ως εκ τούτου, επικροτούμε τη συγκεκριμένη προσέγγιση της Επιτροπής.

Δεύτερον, ενώ γνωρίζαμε ήδη ότι ο ενιαίος ευρωπαϊκός ουρανός ήταν αναγκαίος, τώρα ξέρουμε ότι συνιστά επιτακτική ανάγκη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να διορίσουμε οπωσδήποτε τον συντονιστή –έναν πρώην συνάδελφό μας με υψηλά προσόντα– και, φυσικά, να άρουμε τα εμπόδια που εξακολουθούν να υπάρχουν στο Συμβούλιο.

Επίσης, πρέπει να δρομολογήσουμε επειγόντως το ερευνητικό σύστημα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας (ATM) του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού, στο οποίο ερείδεται ο ενιαίος ευρωπαϊκός ουρανός, μαζί με την εγγυημένη χρηματοδότηση. Θα μπορούσε να μας αναφέρει η Επιτροπή τι είδους ενδοιασμούς ή επιφυλάξεις παρατήρησε κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου στις 4 Μαΐου; Πρέπει να ξέρουμε. Έχουμε μάλιστα και την εντύπωση ότι υπάρχουν κράτη μέλη που ανοίγουν τον εναέριο χώρο τους περισσότερο από άλλα, και αυτό δεν είναι θετικό σε έναν τόσο ανταγωνιστικό τομέα όπως οι αερομεταφορές.

Επιπροσθέτως, μολονότι το Κοινοβούλιο δίδει προτεραιότητα στα δικαιώματα των επιβατών –και τούτο έχει ειπωθεί κατ’ επανάληψη–, με μεγάλη επιφύλαξη από την πλευρά του Συμβουλίου, έχει καταστεί πλέον σαφής η ανάγκη επανεξέτασης της εφαρμογής της συναφούς νομοθεσίας. Η Επιτροπή πρέπει, κατά την άποψή μας, να είναι άτεγκτη απέναντι στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους που προκαλούν σύγχυση, λέγοντας ψέματα στους επιβάτες και στην κοινή γνώμη. Πρέπει να ακολουθήσουν, φυσικά, οι απαραίτητες διαδικασίες επιβολής κυρώσεων.

Επίσης, σας καλώ, κύριε Επίτροπε, να δρομολογήσετε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που πρότεινε η Ομάδα μου για τον προϋπολογισμό του 2010, ώστε να διαθέτουμε γραφεία καταναλωτών στους αερολιμένες τα οποία θα διευκολύνουν τα λήψη των αναγκαίων μέτρων για τους επιβάτες και τους καταναλωτές εν μέσω της γενικής σύγχυσης.

Ενώ ορισμένοι από εμάς αγωνίζονταν ήδη για τα σιδηροδρομικά δίκτυα, τα διευρωπαϊκά δίκτυα, ως εναλλακτική λύση σε μέσα μεταφορών που έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο –και τούτο κατέστη σαφές στην Ισπανία, για παράδειγμα, με τη σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας (AVE) μεταξύ Βαρκελώνης και Μαδρίτης–, γνωρίζουμε πλέον ότι πρέπει να αναπτύξουμε επειγόντως ένα εναλλακτικό δευτερεύον σύστημα κινητικότητας, όπως σοφά έγινε στην περίπτωση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να είναι πιο φιλόδοξη η επανεξέταση των διευρωπαϊκών δικτύων σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές προοπτικές.

  Marian Harkin (ALDE). (EN) Κυρία Πρόεδρε, η προσωπική μου προοπτική στην παρούσα συζήτηση επικεντρώνεται στον αντίκτυπο στους πιο περιφερειακούς αερολιμένες και στις αεροπορικές εταιρείες που αντιμετωπίζουν ήδη οικονομικές δυσκολίες.

Ζω σε ένα νησί που βρίσκεται πίσω από ένα άλλο νησί, το οποίο βρίσκεται ανοικτά των ακτών της Ευρώπης. Ακριβώς λόγω της θέσης τους, οι περιφερειακοί μας αερολιμένες, αλλά και οι αεροπορικές μας εταιρείες έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη δυνατότητα σύνδεσης και την κινητικότητα. Στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας υπάρχουν πολλοί περιφερειακοί αερολιμένες. Έχουμε τους αερολιμένες Donegal, Sligo, Ireland West Airport Knock, Shannon και Kerry. Δεδομένου ότι βρισκόμαστε πλησίον της Ισλανδίας και ότι έχουμε καθεστώς νήσου, αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα εξαιτίας της τέφρας.

Όσον αφορά τους περιφερειακούς αερολιμένες, φρονώ ότι η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει πλήρως διεθνείς πτήσεις PSO (υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας), με στόχο τη δυνατότητα σύνδεσης περιφερειακών αερολιμένων με κόμβους, και ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν πραγματική ευελιξία στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων για περιφερειακούς αερολιμένες. Επιπλέον, πολλές αεροπορικές εταιρείες αντιμετωπίζουν ήδη οικονομικά προβλήματα και ενδέχεται να διακόψουν τη λειτουργία τους εξαιτίας της παρούσας κρίσης. Ας μην εξαπατώμεθα. Η κατάσταση δεν πρόκειται να λήξει σύντομα. Θα οδηγήσει σε απώλεια θέσεων εργασίας στον τομέα των αεροπορικών εταιρειών και, συνακόλουθα, σε μείωση του ανταγωνισμού στην αγορά. Πρέπει να εξετάσουμε πολύ σοβαρά με ποιον τρόπο μπορεί η ΕΕ να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο όσον αφορά τόσο τη δίκαιη κατανομή της οικονομικής ενίσχυσης όσο και τα μέσα διαχείρισης κρίσεων που έχουμε στη διάθεσή μας.

Τέλος, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η κείμενη νομοθεσία θεσπίστηκε για να εμποδίσει τις αεροπορικές εταιρείες να ακυρώνουν πτήσεις κατά πώς τις εξυπηρετεί, τώρα όμως έχουμε περιπέσει σε μια κατάσταση στην οποία ο εναέριος χώρος είναι κλειστός και οι αεροπορικές εταιρείες δεν μπορούν να εκτελέσουν πτήσεις. Το οικονομικό βάρος για όλους τους παράγοντες –επιβάτες, αεροπορικές εταιρείες και αερολιμένες– είναι πολύ σημαντικό. Το ερώτημα είναι το εξής: ποιος ευθύνεται και ποιος επωμίζεται το οικονομικό βάρος;

  Isabelle Durant (Verts/ALE). – (FR) Κυρία Πρόεδρε, εφόσον αυτή η νέα ηφαιστειακή έκρηξη μας φέρει αντιμέτωπους με τα ίδια προβλήματα που έχουμε ήδη βιώσει, θα ήθελα να προχωρήσω πέρα από τη διαχείριση κρίσεων και το σύστημα συντονισμού, όπου έχει σημειωθεί πρόοδος, και να εστιάσω, όπως έκαναν και άλλοι, στη διαλειτουργικότητα και στο σύστημα κράτησεων των σιδηροδρόμων. Οι χερσαίες μεταφορές, και, ειδικότερα, οι σιδηρόδρομοι, πρέπει να είναι σε θέση να αντικαθιστούν πιο εύκολα τις αερομεταφορές όταν αυτές τίθενται εκτός λειτουργίας. Τα ηφαίστεια δεν συνιστούν τη μοναδική αιτία που μπορεί να τις θέσει εκτός λειτουργίας· στην πραγματικότητα, ενδέχεται να καθηλωθούν και σε άλλες περιπτώσεις.

Ωστόσο, πέραν αυτής της πτυχής, και σε πιο διαρθρωτικό επίπεδο μάλιστα, θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με την κάλυψη κινδύνων από τον ίδιο τον κλάδο σε τέτοιου είδους κρίσεις – και το τονίζω, από τον ίδιο τον κλάδο. Ουσιαστικά, πιστεύω ότι κάθε φορά που χορηγείται κρατική ενίσχυση (ή κάθε φορά που ανακύπτει πρόβλημα), αποδεικνύεται ταχύτατα ότι η κρατική ενίσχυση δεν αιτιολογείται σε δημοσιονομικό επίπεδο και οδηγεί σε απαράδεκτη διάκριση μεταξύ αεροπορικών εταιρειών, μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης του τομέα των αερομεταφορών που ενδέχεται να προβάλλουν τις ίδιες απαιτήσεις και, τέλος, μεταξύ των τελικών δικαιούχων αυτής της πιθανής ενίσχυσης και εκείνων που αποκλείονται από αυτήν.

Δεδομένου του μεγέθους των αεροπορικών εταιρειών, θεωρώ ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι κάναμε και στον τραπεζικό τομέα και να προσανατολιστούμε προς κανόνες για την προληπτική εποπτεία τους, κανόνες που θα τις υποχρεώσουν να διαθέτουν κάποια μορφή υποχρεωτικής ασφάλισης. Η ασφάλιση αυτή θα τους παράσχει τη δυνατότητα να καλύπτουν αυτό το είδος κινδύνου με συνδυαστική κάλυψη του κόστους, χωρίς να ζητούν διαρκώς από τα κράτη μέλη να τις ασφαλίσουν δωρεάν, ειδικά εφόσον οι αεροπορικές εταιρείες επωφελούνται ήδη σήμερα από την ιστορική φορολογική απαλλαγή της κηροζίνης και των αεροπορικών εισιτηρίων.

Τέλος, πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι οι εν λόγω αεροπορικές εταιρείες αποζημιώνουν δεόντως τους επιβάτες τους, χωρίς όμως να μετακυλίουν τη δαπάνη αυτή στους φορολογουμένους.

  Jacqueline Foster (ECR). – (EN) Κυρία Πρόεδρε, γνωρίζουμε όλοι την τρομακτική διακοπή της εναέριας κυκλοφορίας που προκλήθηκε και εξακολουθεί να προκαλείται από το νέφος ηφαιστειακής τέφρας. Ακυρώθηκαν περισσότερες από 100.000 πτήσεις και περίπου 12 εκατομμύρια επιβάτες δεν μπόρεσαν να ταξιδέψουν όπως είχαν προγραμματίσει. Η μεταφορά αγαθών και φορτίων καυθστέρησε ή δεν πραγματοποιήθηκε καθόλου και τούτο έπληξε επιχειρήσεις, τόσο μεγάλες όσο και μικρές. Οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες και οι αερολιμένες μας υπέστησαν ολέθριες οικονομικές ζημίες. Εκτιμώ ότι μόνο οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες έχασαν περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Μέσα σε αυτό το χάος, ένα πράγμα είναι σαφές: οι αερομεταφορές έχουν τεράστια σημασία για την ευρωπαϊκή οικονομία, και εμείς, ως άτομα, εξαρτώμεθα από έναν ακμάζοντα και αποτελεσματικό κλάδο αερομεταφορών, στον οποίο η ασφάλεια των πληρωμάτων και των επιβατών συνιστά την κορυφαία προτεραιότητα. Υπό αυτήν την έννοια, επιδοκιμάζω την απόφαση της Επιτροπής να αντιδράσει αποφασιστικά μετά την υποχρεωτική καθήλωση του ευρωπαϊκού τομέα αερομεταφορών.

Η Επιτροπή δεν αναγνώρισε μόνο την ανάγκη εξέτασης του ενδεχόμενου οικονομικής αποζημίωσης, αλλά και την αναγκαιότητα επίσπευσης της εφαρμογής των μέτρων του SESAR. Θεωρώ ότι, κατά κανόνα, το κράτος δεν πρέπει να στηρίζει με τεχνητό τρόπο τις επιχειρήσεις. Όπως όλοι γνωρίζουμε και αποδεχόμαστε, η διαχείριση οιασδήποτε επιχείρησης εμπεριέχει κινδύνους. Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο, οι περιστάσεις είναι εξαιρετικές. Είχαμε να βιώσουμε τόσο παρατεταμένη διαταραχή στον κλάδο, με τόσο τεράστιες οικονομικές απώλειες, από την 11η Σεπτεμβρίου, και, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη μέλη επί του παρόντος, θα τους συνιστούσα να υποστηρίξουν σχέδια για την ενίσχυση ενός κλάδου ο οποίος είναι απλώς αδύνατον να αντέξει περαιτέρω απώλειες.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι το εξής: τι μπορεί και τι θα πρέπει να γίνει στο μέλλον για την αντιμετώπιση κρίσεων αυτού του είδους; Πρώτον, οι αεροπορικές εταιρείες πρέπει να συμμετέχουν εξαρχής σε συζητήσεις για το ενδεχόμενο κλείσιμο του εναέριου χώρου. Δεύτερον, η δέσμη μέτρων SESAR πρέπει να προωθηθεί με συνετό τρόπο. Εξακολουθώ να διατηρώ ορισμένες επιφυλάξεις σχετικά με τη δημιουργία διαχειριστή δικτύου. Δεν είμαι καταρχήν αντίθετη σε αυτήν την ιδέα, αλλά είμαι βαθύτατα πεπεισμένη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα ερωτήματα που χρήζουν απάντησης. Για παράδειγμα, ποιος ακριβώς θα είναι ο ρόλος του; Σε ποιον θα είναι υπόλογο το εν λόγω πρόσωπο; Με ποιον τρόπο αναμένεται κάτι τέτοιο να βελτιώσει την παρούσα κατάσταση; Κύριε Επίτροπε, αναμένω να διεξαχθεί σοβαρή συζήτηση επί του θέματος αυτού πριν από τη θέσπιση οιασδήποτε νομοθεσίας, διότι μια απερίσκεπτη αντίδραση θα μπορούσε να αποβεί πιο επιβλαβής από ό,τι θα αναμενόταν.

Φρονώ επίσης ότι θα ήταν συνετό να εξετάσουμε πώς αντιμετωπίζεται το θέμα της ηφαιστειακής τέφρας στη Βόρεια Αμερική και αλλού. Στο Ηνωμένο Βασίλειο εφαρμόζουμε τους ίδιους όρους αναφοράς με τον ΔΟΠΑ, οι Αμερικανοί όμως χρησιμοποιούν διαφορετική μέθοδο για τον υπολογισμό της διασποράς της τέφρας. Φαίνεται πως εφαρμόζουν πιο ακριβή προσέγγιση, και πιστεύω ότι θα μπορούσαμε ενδεχομένως να διδαχθούμε κάτι συναφώς.

Επιπροσθέτως, πρέπει να θυμόμαστε ότι όταν λαμβάνονται αποφάσεις στην ΕΕ που αφορούν το κλείσιμο του εναέριου χώρου της, οι επιπτώσεις των αποφάσεων αυτών δεν σταματούν στα δικά μας σύνορα, και πρέπει να διεξάγονται συζητήσεις με τις υπόλοιπες χώρες της ICAP.

Τέλος, ως υπεύθυνοι χάραξης της ευρωπαϊκής πολιτικής, έχουμε καθήκον να αναπτύξουμε ένα βιώσιμο μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα για τις αερομεταφορές στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή συνιστώσα. Θεωρώ ότι θα πρέπει να υποστηρίξουμε τη θέσπιση μέτρων για τη βελτίωση της διαχείρισης κινδύνων, τον διακανονισμό αιτιολογημένων απαιτήσεων αποζημίωσης χωρίς στρέβλωση του ανταγωνισμού, καθώς και την προώθηση άρτια ισορροπημένων και οικονομικά αποδοτικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

  Jaroslav Paška (EFD). – (SK) Το κλείσιμο του εναέριου χώρου μετά την έκρηξη του ισλανδικού ηφαιστείου τον Απρίλιο επιβεβαίωσε ότι οι αερομεταφορές είναι εξαιρετικά ευαίσθητες σε διάφορους περιορισμούς των συνθηκών πτήσεων. Τεράστια προβλήματα στη διασφάλιση τακτικών πτήσεων δεν δημιουργούν στις αεροπορικές εταιρείες μόνο τα νέφη ηφαιστειακής τέφρας, αλλά και οι έντονες χιονοπτώσεις, οι ανεμοστρόβιλοι, η πυκνή ομίχλη και άλλα καιρικά φαινόμενα.

Για τον λόγο αυτόν, οι υπεύθυνες αεροπορικές εταιρείες συνάπτουν διάφορα ασφαλιστήρια συμβόλαια με ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες αναμένεται να καλύπτουν τις οικονομικές τους απώλειες εξαιτίας απρόβλεπτων καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης. Φυσικά, το κόστος ασφάλισης των αεροπορικών εταιρειών συμπεριλαμβάνεται στην τιμή των αεροπορικών εισιτηρίων, και οι επιβάτες πληρώνουν επίσης, μέσω του αντιτίμου του αεροπορικού τους εισιτηρίου, για την παροχή εκ μέρους της αεροπορικής εταιρείας των απαραίτητων υπηρεσιών και των εναλλακτικών δυνατοτήτων μεταφοράς τους σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω και να επαναλάβω για άλλη μια φορά, κύριε Επίτροπε, ότι οι επιβάτες καταβάλλουν, μέσω του αντιτίμου του αεροπορικού εισιτηρίου, ένα χρηματικό ποσό, ούτως ώστε οι αεροπορικές εταιρείες να μπορούν να αντιμετωπίσουν λειτουργικά τα προβλήματα που ανακύπτουν σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης και να ζητήσουν αργότερα από την ασφαλιστική εταιρεία την ανάλογη αποζημίωση για τη ζημία που έχει προκύψει.

Ένας μέσος πολίτης της ΕΕ που δεν χρησιμοποιεί άμεσα αεροπορικές υπηρεσίες ουδόλως εμπλέκεται σε αυτήν τη συναλλαγή. Ως εκ τούτου, είναι απολύτως ανάρμοστο να μετακυλίονται τέτοιου είδους ζημίες από τις αερομεταφορές στα κράτη μέλη της ΕΕ. Πολύ ορθά, επομένως, οι κυβερνήσεις που διοικούν με σύνεση δεν θέλουν να συμμορφωθούν με αυτές τις παράλογες απαιτήσεις. Αν υπάρχουν κάποιοι φορείς που πρέπει να αποζημιώνουν τις αεροπορικές εταιρείες για τους περιορισμούς λόγω των έκτακτων καιρικών συνθηκών, αυτοί θα πρέπει να είναι οι ασφαλιστικές τους εταιρείες, οι οποίες οφείλουν να εκπληρώνουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις εντός του συμφωνηθέντος πλαισίου στα ασφαλιστήρια συμβόλαιά τους.

Άλλωστε, το ίδιο ισχύει και για έκαστο πολίτη της ΕΕ: αν το σπίτι του καταστραφεί από πυρκαγιά, για παράδειγμα, ή αν ο πάγος συνθλίψει τη στέγη του, λαμβάνει αποζημίωση μόνο από την ασφαλιστική εταιρεία του, εφόσον βέβαια είναι ασφαλισμένος. Καμία αεροπορική εταιρεία και καμία κυβέρνηση κράτους μέλους της ΕΕ δεν θα του χορηγήσει καινούριο σπίτι ή καλύτερη κατοικία.

Για ποιον λόγο, λοιπόν, να συνεισφέρουν οι πολίτες στην αντιστάθμιση των απωλεσθέντων κερδών των αεροπορικών εταιρειών; Κάτι τέτοιο θα ήταν ασφαλώς παράλογο. Ως εκ τούτου, κυρίες και κύριοι, πιστεύω ακράδαντα ότι σε ένα υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον δεν μπορεί να αιτιολογηθεί καμία στήριξη –και εννοώ καμία απολύτως στήριξη– αυτού του είδους προς τις αεροπορικές εταιρείες από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, και, επομένως, από τους πολίτες, της ΕΕ.

  Joanna Katarzyna Skrzydlewska (PPE). – (PL) Τον Απρίλιο, η έκρηξη ενός ηφαιστείου προκάλεσε πλήρη παράλυση της κυκλοφορίας στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο. Το γεγονός αυτό, το οποίο δεν προκάλεσε φυσικά κανένας, είχε αρνητικές επιπτώσεις τόσο για τους επιβάτες όσο και για όλες τις ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες. Σε δεκάδες αεροδρόμια, οι επιβάτες εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους και δεν είχαν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την επανέναρξη των πτήσεων. Η μοναδική απολύτως συγκεκριμένη ενημέρωση ήταν οι δηλώσεις για κλείσιμο περισσότερων ζωνών του εναέριου χώρου.

Μολονότι δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε κανέναν για τις δυνάμεις της φύσης και την επίδρασή τους στην καθημερινή μας ζωή, θα πρέπει να υποβάλουμε πολύ άμεσες ερωτήσεις σχετικά με την εν λόγω κατάσταση και να συνοψίσουμε τις δράσεις των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι αρμόδια για ζητήματα όπως η εγγύηση της ασφάλειας των επιβατών.

Δυστυχώς, νομίζω ότι η δράση τους ήταν αναμφίβολα ανεπαρκής και πολύ καθυστερημένη σε σχέση με το συμβάν που έλαβε χώρα. Διότι, εντέλει, όλο αυτό το χάος στις αερομεταφορές που βίωσαν οι επιβάτες, καθώς και η πλήρης άγνοιά τους αναφορικά με τον χρόνο επανέναρξης των πτήσεων, παρουσιάζουν μια εξαιρετικά αρνητική εικόνα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης πρωτίστως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κατά συνέπεια, θα ήθελα να πληροφορηθώ τι προτίθεται να κάνει η Επιτροπή στο μέλλον, σε περίπτωση άλλων ηφαιστειακών εκρήξεων. Ποια μέτρα θα λάβει η Επιτροπή προκειμένου να αποτρέψει, σε παρόμοια κατάσταση, την εκ νέου παράλυση ολόκληρης σχεδόν της Ευρώπης και, το κυριότερο, να βελτιώσει τη ροή πληροφοριών προς τους επιβάτες, η οποία ελλείπει καταφανώς μέχρι στιγμής; Θεωρώ ότι τα μέτρα που προτείνει επί του παρόντος η Επιτροπή είναι, δυστυχώς, ανεπαρκή.

  Σπύρος Δανέλλης (S&D). - Κύριε Επίτροπε, το κλείσιμο δύο σημαντικών ευρωπαϊκών αερολιμένων χθες, στο Λονδίνο και στο Άμστερνταμ, λόγω νέας συσσώρευσης ηφαιστειακής τέφρας, κατέδειξε ότι η καθήλωση των πτήσεων τον Απρίλιο δεν ήταν αποτέλεσμα ενός απίθανου συμβάντος άνευ μακροχρόνιων επιπτώσεων ή κινδύνου επανάληψης. Η απουσία, εξάλλου, του συναδέλφου Simpson απόψε από τη συζήτησή μας είναι πολύ πιο ηχηρή από την παρουσία του.

Διανύουμε μια δύσκολη οικονομική περίοδο που φέρνει απανωτές συγχωνεύσεις στον κλάδο των αερομεταφορών και που διέπεται από αβεβαιότητες για τις εταιρείες αλλά και για τους εργαζομένους σε αυτόν. Για τρεις συνεχόμενες ημέρες τον Απρίλιο οι καθημερινές απώλειες του διεθνούς κλάδου έφθασαν τα 400 εκατομμύρια δολάρια, απειλώντας να τινάξουν στον αέρα τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης των οικονομικά ασθενέστερων αερομεταφορέων της Ευρώπης. Είναι βέβαιο ότι έλειψαν, και συνεχίζουν να λείπουν, τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία, που να επιτρέπουν η αξιολόγηση ρίσκου να λαμβάνει χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να αξιοποιεί, βάσει συγκεκριμένης μεθόδου, όλα τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη και οι ευρωπαϊκές αρχές.

Ο κίνδυνος επανάληψης της εξαιρετικά επιζήμιας σύγχυσης που ζήσαμε κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου είναι υπαρκτός και πρέπει τα μέτρα που θα ληφθούν να θωρακίζουν θεσμικά την ικανότητα της Ένωσης να παρεμβαίνει με συντονισμένο και προμελετημένο τρόπο σε κρίσεις αυτού του είδους, περιορίζοντας την απίστευτη ταλαιπωρία εκατομμυρίων επιβατών και την οικονομική ζημία αερομεταφορέων και τουριστικών επιχειρήσεων.

  Pat the Cope Gallagher (ALDE). – (EN) Κυρία Πρόεδρε, δεδομένου ότι η Ιρλανδία δεν διαθέτει χερσαία σύνδεση με την ηπειρωτική Ευρώπη, οι ιρλανδοί επιβάτες αεροσκαφών αντιμετώπισαν εξαιρετικές δυσκολίες· θα τολμούσα δε να πω, περισσότερες από τους πολίτες οιουδήποτε άλλου κράτους μέλους. Για παράδειγμα, εγώ προσωπικά μετέβην αυτήν την εβδομάδα διά ξηράς στο Στρασβούργο, και υποχρεώθηκα να ταξιδέψω με οχηματαγωγό πλοίο για την Ουαλία, με αυτοκίνητο έως το Folkestone και με τραίνο έως το Στρασβούργο. Αυτό το αναφέρω, διότι συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα του πλήθους των διαδρομών που έκαναν ιρλανδοί πολίτες τις τελευταίες εβδομάδες.

Οι υπουργοί Μεταφορών της ΕΕ δημιούργησαν τρεις χωριστές ζώνες πτήσεων βάσει του κινδύνου για την ασφάλεια των αεροσκαφών. Οφείλω να δηλώσω ότι, μετά τη δημιουργία της τρίτης ζώνης, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 300.000 ώρες πτήσεων από τις αεροπορικές εταιρείες. Τούτο συνιστά ευπρόσδεκτη εξέλιξη και, φυσικά, εξακολουθούν να απαιτούνται περαιτέρω μέτρα.

Υποστηρίζω θερμά τις προσπάθειες για την επίσπευση της καθιέρωσης του σχεδίου του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού. Στη δήλωση της Μαδρίτης, που εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο από την ισπανική Προεδρία, θεσπίστηκε οδικός χάρτης για την υλοποίηση της εν λόγω πολιτικής. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο Επίτροπος, που βρίσκεται απόψε μαζί μας, θα είναι επικεφαλής σε αυτό.

Πρέπει επίσης να εξεταστεί επιμελώς και ο ρόλος του Eurocontrol. Σε αντίθεση με τον συντονιστικό ρόλο που εκπληρώνει επί του παρόντος, πρέπει να του εκχωρηθούν νομικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες. Ήδη εχθές, επετεύχθη κοινή συμφωνία μεταξύ της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου για τον περιορισμό της διακοπής των αεροπορικών μετακινήσεων: ευπρόσδεκτη εξέλιξη.

(GA) Η ηφαιστειακή τέφρα δεν αναγνωρίζει πολιτικά ή γεωγραφικά σύνορα, και αυτό το συμβάν μάς υπενθύμισε για άλλη μια φορά την τεράστια δύναμη της φύσης. Είναι πλέον σαφές ότι υφίσταται πραγματική ανάγκη κοινής πολιτικής για τις εναέριες μεταφορές στον εναέριο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ενισχυθεί μετά την παρούσα κρίση.

  Zigmantas Balčytis (S&D). – (LT) Οι συνέπειες της κρίσης εξαιτίας της ηφαιστειακής τέφρας είχαν αρνητικό αντίκτυπο στο σύστημα μεταφορών ολόκληρης της Ευρώπης, όταν η τέφρα από την έκρηξη του ηφαιστείου οδήγησε στην αναγκαστική ακύρωση 100.000 και πλέον πτήσεων και στη διακοπή των μετακινήσεων δέκα εκατομμυρίων επιβατών. Η κρίση αυτή έπληξε σοβαρότατα τα ανατολικά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι παρέμειναν εντελώς απομονωμένα από τη δυτική Ευρώπη και, σε αντίθεση με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, δεν είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν εναλλακτικούς τρόπους μεταφορών. Τούτο, όμως, αποδεικνύει για άλλη μια φορά τη σημασία της ανάπτυξης υποδομών των μεταφορών, της ανάπτυξης των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών και της δημιουργίας ενός συστήματος εναλλακτικών μέσων για τη μεταφορά τόσο αγαθών όσο και επιβατών. Ως εκ τούτου, πρέπει να καθιερώσουμε ένα σύστημα μεταφορικών μέσων επιβατών το οποίο θα λειτουργεί αποτελεσματικά, δεν θα εξαρτάται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τις αερομεταφορές και στο οποίο θα κυριαρχούν άλλοι, εναλλακτικοί τρόποι μεταφορών, ιδίως για τις μεταφορές στην κεντρική Ευρώπη. Πρέπει πραγματικά να δημιουργήσουμε ένα σύστημα μεταφορών που δεν θα εξασφαλίζει μόνο την αποτελεσματική μεταφορά επιβατών, αλλά και την ομαλή λειτουργία της οικονομίας. Συμφωνώ με τις ιδέες που αναφέρθηκαν σχετικά με την υλοποίηση πρόσθετων συνδέσεων και, ως εκ τούτου, σας συνιστώ να υποστηρίξετε το έργο του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού διαδρόμου για την ανταγωνιστική μεταφορά φορτίων, το οποίο αναμένεται να επιτρέψει τη σύνδεση των προαναφερθεισών χωρών της Βαλτικής με άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης, καθώς και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για ολόκληρη την Κοινότητα. Επιπροσθέτως, μετά την υλοποίηση του εν λόγω έργου, οι κάτοικοι της περιοχής θα έχουν στη διάθεσή τους εναλλακτική λύση για τις αερομεταφορές.

  Gabriel Mato Adrover (PPE). – (ES) Κυρία Πρόεδρε, θα μιλήσω για τον τουρισμό, έναν θεμελιώδη τομέα για τις Κανάριες Νήσους, οι οποίες υποδέχονται περίπου 12 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως. Αν χρειάζεται πράγματι κάτι ο τουρισμός, αυτό είναι η βεβαιότητα. Καταστάσεις όπως αυτή που βιώσαμε –και η οποία ενδέχεται να επαναληφθεί– έχουν δραματικές επιπτώσεις σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα για τις Κανάριες Νήσους.

Δεν υπέστησαν απώλειες μόνο οι αεροπορικές εταιρείες, οι αερολιμένες και οι τουριστικοί πράκτορες: τεράστια ζημία υπέστησαν και τα ξενοδοχεία, οι εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων, τα εστιατόρια και οι υπηρεσίες εν γένει. Μόνο κατά το διάστημα από τις 15 έως τις 23 Απριλίου, ακυρώθηκαν 313.818 αεροπορικά εισιτήρια για τις Κανάριες Νήσους, με επακόλουθη ζημία ύψους περίπου 57,3 εκατομμυρίων ευρώ, διότι δεν αφίχθησαν οι τουρίστες. Πρόκειται, ασφαλώς, για σημαντική απώλεια.

Χρειαζόμαστε άμεσα μέτρα όταν επέρχεται το συμβάν, όπως είναι το άνοιγμα των αερολιμένων τη νύχτα χωρίς πρόσθετο κόστος και η ενδεδειγμένη μέριμνα για το κοινό, για τους επιβάτες· χρειαζόμαστε, όμως, και αντιστάθμιση.

Δεν πρόκειται να ασκήσω κριτική σχετικά με όσα έγιναν ή με όσα δεν έγιναν ή να αποφανθώ εάν η διαχείριση της κρίσης ήταν ικανοποιητική ή όχι. Κρίνεται απλώς σκόπιμο να μην λησμονούμε ότι ενδέχεται να ξανασυμβεί και ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο.

  Karin Kadenbach (S&D). – (DE) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την προσήλωσή σας σε ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια των επιβατών. Τις τελευταίες ημέρες διαπιστώσαμε ότι έντονη κερδοσκοπική δραστηριότητα δεν ασκείται καταφανώς μόνο στον χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά μερικές αεροπορικές εταιρείες είναι εξίσου πρόθυμες να διακινδυνεύσουν την ασφάλεια των επιβατών, τουλάχιστον θεωρητικά – ευτυχώς, όμως, όχι ακόμα στην πράξη. Τελικά, δεν μιλούμε απλώς για τους επιβάτες των αεροσκαφών, αλλά και για τους ανθρώπους που βρίσκονται στο έδαφος. Οφείλω να σας ζητήσω να συνεχίσετε να εργάζεστε προς τον σκοπό αυτόν. Οφείλω, όμως, να σας ζητήσω επίσης να συνεχίσετε να εργάζεστε για την ενημέρωση και τα δικαιώματα των επιβατών.

Τις τελευταίες ημέρες διαπιστώσαμε ότι δεν έχουν όλοι, ούτε όλες οι ηλικιακές ομάδες, απεριόριστη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Τηλεφωνικές γραμμές υπέστησαν βλάβες, το Διαδίκτυο δεν ήταν διαθέσιμο, και οι άνθρωποι που δεν συνηθίζουν να πετούν με εισιτήριο διακεκριμένης θέσης όπως εμείς στην παρούσα Ολομέλεια, τουρίστες και ηλικιωμένοι, δεν είχαν σχεδόν καμία ενημέρωση. Οφείλω να σας ζητήσω να συνεχίσετε να εργάζεστε προς τον σκοπό αυτόν.

  João Ferreira (GUE/NGL). – (PT) Κυρία Πρόεδρε, η κατάσταση που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία κατέδειξε τον σημαντικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει ένα συγκεκριμένο είδος φυσικών φαινομένων –που ευτυχώς είναι σπάνια, αλλά προφανώς εμφανίζονται περιοδικά– στην οικονομία και την κοινωνία. Με τον τρόπο αυτόν, υπογραμμίστηκε και πάλι η σημασία υιοθέτησης προληπτικής προσέγγισης των εν λόγω φαινομένων. Στην προκειμένη περίπτωση, τούτο σημαίνει την επιδίωξη της λήψης όλων των μέτρων για τον περιορισμό του προανεφερθέντος αντικτύπου, και όχι την πρόληψη εμφάνισης του φαινομένου, διότι κάτι τέτοιο είναι πασιφανώς αδύνατο.

Δεν δικαιολογείται, ωστόσο, η χρήση του προσχήματος του καλύτερου συντονισμού της κρίσης ως αντίδραση σε αυτά τα φαινόμενα, προκειμένου να επιχειρηθεί η αναβίωση ευρέος φάσματος πρωτοβουλιών. Αναφέρομαι στην πρωτοβουλία του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού και τον στόχο να στραφεί ο ευρωπαϊκός έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας στην ελευθέρωση και κατόπιν στην ιδιωτικοποίηση. Σε αυτό το πλαίσιο, εάν η υφιστάμενη κρίση της ηφαιστειακής τέφρας έχει επιβεβαιώσει κάτι, αυτό είναι η σημασία της διατήρησης του ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας στο πεδίο αρμοδιοτήτων του δημοσίου τομέα: πραγματοποιείται για λόγους δημοσίου συμφέροντος και αποτελεί, πρωτίστως και κατ’ εξοχήν, βασική εγγύηση της δημόσιας ασφάλειας.

  Angelika Werthmann (NI). - (DE) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, συζητούμε για τις διαταραχές της εναέριας κυκλοφορίας, καθώς και για τις οικονομικές επιπτώσεις τους στις αερομεταφορές. Θα ήθελα να επισημάνω, για ακόμα μια φορά, ότι το σημαντικότερο είναι η ασφάλεια των πολιτών της Ευρώπης.

Κύριε Επίτροπε, έχουν ληφθεί πολλά μέτρα και είναι πλέον καιρός να εξετάσουμε και να θέσουμε σε εφαρμογή συγκεκριμένες εναλλακτικές λύσεις, για παράδειγμα, την επέκταση του διευρωπαϊκού δικτύου υψηλής ταχύτητας, το οποίο μπορεί να συμβάλει και στη μείωση των εκπομπών CO2.

  Paul Rübig (PPE). - (DE) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, υπάρχουν σε ολόκληρο τον πλανήτη 2.000 ηφαίστεια, εκ των οποίων τα 50 είναι ενεργά. Επομένως, δεν πρόκειται μόνο για ευρωπαϊκό πρόβλημα, αλλά για πρόβλημα της διεθνούς αεροπλοΐας.

Πρέπει να διευκρινιστεί στην έρευνα πού ακριβώς υπάρχουν κίνδυνοι και πού υπάρχει επίσης κάποιο πεδίο ευθύνης. Θα ήθελα, λοιπόν, να ζητήσω από τον Επίτροπο, αλλά και από τον Eurocontrol, να αναθέσουν ενδεχομένως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας το καθήκον διεξαγωγής ερευνών, προκειμένου να αξιολογήσουμε σωστά τον κίνδυνο. Εντέλει, ο πιλότος του αεροσκάφους υπέχει πάντα την τελική ευθύνη και έκαστος καταναλωτής καλείται επίσης να αναλογιστεί εάν αυτό τον εκθέτει σε κίνδυνο ή όχι. Ο καθένας μπορεί να εξαλείψει τον κίνδυνο αποφεύγοντας απλώς τις αεροπορικές πτήσεις. Ωστόσο, στο επίκεντρο των πραγμάτων πρέπει να βρίσκεται η αντικειμενική θεώρηση ολόκληρου του ζητήματος.

  Seán Kelly (PPE). – (EN) Κυρία Πρόεδρε, ο ήρωας Joxer που δημιούργησε ο μεγάλος ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας Sean O’Casey, θεωρούσε ότι ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται «σε κατάσταση κρίσης». Και αυτό, ασφαλώς, μπορούν να το διαπιστώσουν όλοι. Αν κοιτάξουμε προς τα κάτω, βλέπουμε πετρέλαιο να αναβλύζει από μια πετρελαιοπηγή καταστρέφοντας το περιβάλλον· αν κοιτάξουμε προς τα πάνω, θα δούμε ηφαιστειακή τέφρα να εκλύεται από ένα ηφαίστειο αποδεκατίζοντας τις αεροπορικές εταιρείες· και αν κοιτάξουμε προς τα έξω, βλέπουμε την ύφεση που απορρέει από τις τράπεζες να εξοντώνει την οικονομία.

Φυσικά ταλαιπωρήθηκα και εγώ, όπως πολλοί άλλοι, από την ηφαιστειακή τέφρα. Την πρώτη φορά ήταν όταν επέστρεφα στην πατρίδα μου: χρειάστηκα δύο ημέρες για αυτό· αναγκάστηκα να διανύσω τμήμα της διαδρομής με ωτοστόπ. Τη δεύτερη φορά δεν μπορούσα να μεταβώ στην τελευταία σύνοδο της Ολομέλειας· χρειάστηκα μιάμιση ημέρα για να φθάσω στις Βρυξέλλες και μιάμιση ημέρα για να μεταβώ εδώ, αλλά αυτό που έμαθα ήταν πως είναι αδύνατον να κλείσει κανείς εισιτήριο για το Eurostar όταν ταξιδεύει. Χρειάζεται την πιστωτική του κάρτα τόσο για την κράτηση όσο και για την παραλαβή του εισιτηρίου, πράγμα που είναι αδύνατο όταν βρίσκεται κανείς καθ’ οδόν.

Θα ήθελα να ζητήσω από την Επιτροπή να κάνει χρήση της επιρροής της ώστε να προσπαθήσει να τους πείσει να υιοθετήσουν το ίδιο σύστημα που ισχύει για τα οχηματαγωγά πλοία και τις αεροπορικές εταιρείες.

  Inés Ayala Sender (S&D). – (ES) Κυρία Πρόεδρε, δεν είμαι η μοναδική, αλλά σας ευχαριστώ. Ήθελα απλώς να προσθέσω ότι πρέπει να είμαστε σε θέση να κάνουμε ευρεία χρήση όλων των διαθέσιμων τεχνολογιών για τη μέτρηση της τέφρας. Στην πραγματικότητα, λίγες ημέρες μετά το κλείσιμο των εναέριων χώρων, στο πλαίσιο επίσκεψής μας στο Astrium της Τουλούζης, ενημερωθήκαμε για ένα εξαιρετικά διεξοδικό σύστημα πληροφόρησης σχετικά με τη σύσταση της ατμόσφαιρας μέσω δορυφορικού δικτύου, και δεν γνωρίζουμε με σαφήνεια αν χρησιμοποιήθηκε αυτή η υφιστάμενη συστηματική πληροφόρηση, η οποία προέρχεται, επιπλέον, από μια ευρωπαϊκή επιχείρηση, ήτοι από την «European Aeronautic Defence and Space Company». Θα μπορούσε να μας ενημερώσει ο Επίτροπος εάν χρησιμοποιήθηκε ή εάν εξετάζεται το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί;

  Siim Kallas, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. – (EN) Κυρία Πρόεδρε, αξιότιμοι κύριοι βουλευτές, σας ευχαριστώ θερμά για τις πολλές ενδιαφέρουσες και αναλυτικές παρατηρήσεις σας σχετικά με το συγκεκριμένο πρόβλημα της τέφρας. Στην αρχή είχα στη διάθεσή μου μόνο τρία λεπτά. Τώρα έχω τουλάχιστον τον δεκαπλάσιο χρόνο για να αναπτύξω όλα αυτά τα θέματα, αλλά θα είμαι σύντομος –μην ανησυχείτε– ή τουλάχιστον δεν θα μακρηγορήσω.

Μπορώ μόνο να πω ότι ήταν πραγματικά μια ιδιαζόντως συγκλονιστική και εξαιρετική περίοδος, και τώρα επανέρχεται. Είναι σαφές ότι τα ηφαίστεια εξακολουθούν να εκρήγνυνται, όπως συμβαίνει και με το συγκεκριμένο ηφαίστειο της Ισλανδίας. Όλα αυτά εντάσσονται στη δραστηριότητα του κλάδου των αερομεταφορών, διακοπές όμως στις αερομεταφορές δεν προκαλούν μόνο τα ηφαίστεια, αλλά και οι καταιγίδες, το χιόνι και παρόμοια φαινόμενα. Πρέπει να καταστήσουμε απολύτως σαφές ότι πρόκειται για τμήμα της συγκεκριμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Κανείς δεν μπορεί να ευθύνεται μεμονωμένα για τον κίνδυνο αυτόν – ούτε οι αεροπορικές εταιρείες ούτε οι κυβερνήσεις ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει επίσης να πω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει, προς το παρόν, καμία απολύτως δικαιοδοσία επί της ρύθμισης της εναέριας κυκλοφορίας. Του ζητήματος αυτού επιλαμβάνονταν μέχρι στιγμής διακυβερνητικοί οργανισμοί και εθνικές αρχές.

Είναι αδύνατον να αποκλείουμε, να προλαμβάνουμε ή να προβλέπουμε οτιδήποτε ενδέχεται να συμβεί στις αερομεταφορές. Πρέπει να υπάρχει επιμερισμός των κινδύνων και οι πελάτες που αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν αεροπορικές υπηρεσίες πρέπει να είναι –όπως πρέπει και όλοι να είμαστε– προετοιμασμένοι για κάποια καθυστέρηση εάν, για παράδειγμα, ο διάδρομος προσαπογειώσεων στον αερολιμένα των Βρυξελλών δεν έχει καθαριστεί από το χιόνι ή από κάτι άλλο.

Όσον αφορά την κριτική ότι δράσαμε αργά και όσον αφορά το ποιος ανέλαβε ουσιαστικά δράση: ήμουν στον Eurocontrol· ο κίνδυνος από την τέφρα συνιστά πραγματική απειλή και δεν μπορούμε να προσβλέπουμε στην πιθανότητα εξεύρεσης τελικά επιστημονικών λύσεων για το μέγεθος των σωματιδίων που μπορεί να θεωρηθεί επικίνδυνο για τους κινητήρες, διότι κανείς δεν θέλει να προβεί σε αυτήν την εκτίμηση. Μπορούμε να προσδιορίσουμε το μέγεθος των σωματιδίων και να αξιολογήσουμε το νέφος, αλλά κανείς δεν θέλει να παράσχει εκτίμηση και να δηλώσει ότι αυτή η τέφρα δεν είναι πλέον επικίνδυνη για τους κινητήρες. Κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά πολύπλοκο. Η απόφαση να κλείσει ο εναέριος χώρος ελήφθη με αυστηρή τήρηση των υφισταμένων κανόνων και από κοινού με όλους τους αρμόδιους οργανισμούς που ήταν υπεύθυνοι για αυτό. Θα ήθελα να ρωτήσω εκείνους που θέλουν να μάθουν ποιος είναι τώρα υπεύθυνος για το κλείσιμο του εναέριου χώρου ποιος θα ήταν υπεύθυνος αν ο εναέριος χώρος δεν είχε κλείσει και είχε συμβεί κάτι.

Όταν ο Eurocontrol επεδίωξε να αναζητήσει ορισμένες διαφορετικές προσεγγίσεις για το νέφος της τέφρας, δεν ήταν εύκολη ούτε η απόφαση ούτε η συζήτηση, διότι επρόκειτο για μιί απόφαση ανάληψης τεράστιας ευθύνης για την ασφάλεια των αερομεταφορών. Η ασφάλεια των αεροσκαφών και των ανθρώπινων ζωών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Θεωρώ ότι, υπό αυτές τις συνθήκες, πραγματοποιήθηκε με εύλογη ταχύτητα, διότι το ηφαίστειο ήταν, και εξακολουθεί να είναι, κάτι ιδιαίτερα εξαιρετικό και έκτακτο.

Όσον αφορά το μέλλον, το κύριο ζήτημα που ανέφερε κάποιος είναι το εξής: τι συμβαίνει στην Ινδονησία; Τι συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες; Υπάρχει ευθύνη, την οποία υπέχουν κυρίως οι πιλότοι. Επί του παρόντος, οι πιλότοι στην Ευρώπη τείνουν να αποποιηθούν αυτού του είδους τη νέα ευθύνη. Η ευρωπαϊκή εναέρια κυκλοφορία είναι εξαιρετικά έντονη και πρέπει να υπάρχει κάποια μορφή συνδυασμού μεγαλύτερης ευελιξίας και σαφών δεδομένων σχετικά με τις πιθανές απειλές και τους ενδεχόμενους κινδύνους. Δεν γνωρίζω για την Ινδονησία, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες το σύστημα είναι πολύ απλό: ο πιλότος αποφασίζει πώς θα παρακάμψει την τέφρα, και οφείλω να δηλώσω ότι το σύστημα λειτουργεί πολύ καλά. Στην Ευρώπη, ωστόσο, πρέπει προφανώς να δημιουργήσουμε πρώτα κάποια κοινή προσέγγιση της μεθοδολογίας για την πιθανή εκτίμηση των κινδύνων.

Όσον αφορά τους επιβάτες, πρέπει να πω ότι, από την πλευρά της Επιτροπής, ανέκαθεν δηλώναμε με συνέπεια και έμφαση ότι πρέπει να τηρείται η νομοθεσία για τα δικαιώματα των επιβατών. Το μήνυμα είναι σαφέστατο. Επαναλαμβάνω ότι η επιβολή αυτής της νομοθεσίας εναπόκειται στην αρμοδιότητα των κρατών μελών· αντιλαμβάνομαι, ωστόσο, ότι οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες και τα περισσότερα κράτη μέλη έλαβαν επίσης πολύ σοβαρά το εν λόγω ζήτημα. Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα και, φυσικά, θα δοθεί στη συνέχεια δημοσιότητα και σε αρνητικά παραδείγματα, ως επί το πλείστον, όμως, αντιμετωπίστηκαν με σοβαρότητα, και προγραμματίζουμε και αναθεώρηση των δικαιωμάτων των επιβατών. Τότε θα προβούμε οπωσδήποτε στην τελική εκτίμηση του τρόπου χειρισμού των περιπτώσεων απόπειρας καταστρατήγησης των δικαιωμάτων των επιβατών και ακραίας ερμηνείας τους. Γενικά, η νομοθεσία περί των δικαιωμάτων των επιβατών λειτούργησε πολύ καλά και αυτό το σκεπτικό πρέπει να διατηρηθεί. Τα δικαιώματα των επιβατών ορίζουν ότι, υπό αυτές τις έκτακτες συνθήκες, πρέπει να παρέχεται στους επιβάτες ενημέρωση, μέριμνα και εναλλακτική πτήση ή επιστροφή του αντιτίμου του εισιτηρίου, όχι αποζημίωση. Πρόκειται για διαφορετικό όρο.

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τον ενιαίο ουρανό, έχει δρομολογηθεί ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, και δεν μπορώ να παραπονεθώ για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών κατά τη διάρκεια αυτής της συγκεκριμένης περιόδου. Το Συμβούλιο Μεταφορών ήταν πολύ συνεργάσιμο και έλαβε πολλές αποφάσεις, οι οποίες θα απαιτούσαν πιθανότατα πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα υπό διαφορετικές συνθήκες. Πραγματικά δεν μπορώ να πω ότι είχαμε κακή συνεργασία με τα κράτη μέλη κατά την προετοιμασία και τη διεξαγωγή αυτού του έκτακτου Συμβουλίου Μεταφορών.

Όσον αφορά τα οικονομικά και τις οικονομικές επιπτώσεις, οι κανόνες είναι πολύ απλοί και διατυπώνονται σαφέστατα στο έγγραφο που καταρτίστηκε από τρεις Επιτρόπους – τον κ. Rehn, τον κ. Almunia και τον υποφαινόμενο. Πρόκειται για κρατική ενίσχυση, και η κρατική ενίσχυση μπορεί να χορηγηθεί εάν τα κράτη μέλη θεωρούν ότι συντρέχουν επαρκείς λόγοι για την παροχή κρατικής ενίσχυσης σε αεροπορική εταιρεία που βρίσκεται σε δυσπραγία, διότι τα δικαιώματα των επιβατών και όλα αυτά τα έξοδα πρέπει να καλυφθούν από την αεροπορική εταιρεία. Εάν η αεροπορική εταιρεία βρίσκεται σε δυσπραγία και αν ένα κράτος μέλος θεωρεί ότι η κατάσταση αυτή είναι πραγματικά πολύ άσχημη, τότε μπορεί να χορηγηθεί κρατική ενίσχυση, αλλά πρέπει προηγουμένως να διενεργηθεί ενδελεχής αξιολόγηση ούτως ώστε να μη δημιουργηθούν στρεβλώσεις και αθέμιτα πλεονεκτήματα στην αγορά. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη ανησυχία και των αεροπορικών εταιρειών, και η δίκαιη προσέγγιση απέναντι σε όλους είναι μέλημα και της Επιτροπής. Το τμήμα μας που είναι αρμόδιο σε θέματα ανταγωνισμού θα εξετάσει οπωσδήποτε πολύ προσεκτικά όλες τις πιθανές περιπτώσεις κρατικής ενίσχυσης.

Προς το παρόν, δεν γνωρίζω αν έχει υποβάλει κανείς αίτηση για χορήγηση κρατικής ενίσχυσης στον συγκεκριμένο τομέα, διότι, όπως είπα στην αρχή, οι αεροπορικές εταιρείες διαθέτουν σχέδια εκτάκτου ανάγκης.

Κάποιος ανέφερε ότι θα πρέπει να διαθέτουν ασφάλιση. Τις ρώτησα και για την ασφάλιση. Η ασφάλιση είναι κατά το μάλλον ή ήττον αδύνατη, διότι κανείς δεν μπορεί να περιγράψει το προϊόν ή μάλλον μπορεί να το περιγράψει, αλλά θα είναι τόσο ακριβό που η αγορά του θα είναι απαγορευτική. Οι εταιρείες διαθέτουν σχέδια εκτάκτου ανάγκης σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων που διαταράσσουν τα χρονοδιαγράμματα. Φυσικά, ως οικονομολόγος, μπορώ να διαπιστώσω ότι υπάρχει αρκετό περιθώριο για διάφορες ευρηματικές λύσεις ως προς τον προσδιορισμό τόσο των στοιχείων που πρέπει να ενταχθούν στις ζημίες όσο και των πραγματικών αριθμών. Ο ακριβής προσδιορισμός των επιπτώσεων αυτής της ηφαιστειακής τέφρας που μπορούν να προβληθούν ως απαίτηση συνιστά τεράστιο έργο.

Όσον αφορά τις εναλλακτικές μεταφορές, ασφαλώς θα τις προωθήσουμε. Θα πραγματοποιήσουμε σύντομα συνεδρίαση σχετικά με τα ΔΕΔ-Μ, στο πλαίσιο της οποίας η Επιτροπή θα προωθήσει την ανάπτυξη ενός δικτύου άλλων τρόπων μεταφορών. Ρώτησα τους αρμόδιους των σιδηροδρόμων τι είναι εφικτό να γίνει και τι έκαναν στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια της παρούσας κρίσης, και μου διαβίβασαν πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Υπήρχαν μεν πρόσθετα τραίνα, αλλά η ενημέρωση σχετικά με τη διαθεσιμότητα, τα δρομολόγια και άλλες πληροφορίες παραμένει, προς το παρόν, εξαιρετικά πλημμελής. Μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές μας για το άμεσο μέλλον θα είναι η διασφάλιση καλύτερης ενημέρωσης για όλες αυτές τις δυνατότητες.

Επαναλαμβάνω ότι, σε περίπτωση κρίσης στον τομέα των αερομεταφορών, η μεταφορά των επιβατών στις πατρίδες τους ή στους προορισμούς τους θα εξακολουθεί να εναπόκειται στην αρμοδιότητα των αεροπορικών εταιρειών. Είναι πολύ σημαντικό να εξετάζονται και άλλοι τρόποι μεταφοράς, καθώς και άλλοι κινητήρες, κατά τα στάδια προγραμματισμού. Πρόκειται για ακόμα μια ενδιαφέρουσα πτυχή. Πρέπει να αποκομίσουμε συγκεκριμένα διδάγματα, και τα αποκομίζουμε· και θα προωθήσουμε περαιτέρω πολλά σχέδια και μέτρα για τη δημιουργία πιο εκσυγχρονισμένης διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη.

Πρέπει να επισημάνω ότι τα ηφαίστεια δεν υπακούουν σε κανέναν κανόνα, και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα εκτάκτων γεγονότων. Πάντα θα υπάρχει κάποιος κίνδυνος που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, και τέτοιοι κίνδυνοι πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στον προγραμματισμό των δραστηριοτήτων μας.

  Πρόεδρος. - Η συζήτηση έληξε.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 149 του Κανονισμού)

  Jaromír Kohlíček (GUE/NGL), γραπτώς. – (CS) Κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, όταν τον 18ο αιώνα εξερράγη ένα ηφαίστειο στην Ισλανδία, η χώρα τυλίχθηκε σε ένα σύννεφο τέφρας και στην Ευρώπη δεν υπήρχαν σοδειές για τα τρία επόμενα έτη. Δεν έχουμε αναφορές σχετικά με τη ζημία στις αερομεταφορές. Η εφετεινή, πολύ μικρότερη έκρηξη του Eyjafjallajökull έφερε κυριολεκτικά την καταστροφή στις αερομεταφορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ζημία για τις αεροπορικές εταιρείες και τους αερολιμένες –με άλλα λόγια, η άμεση ζημία– ήταν ανάλογη της χαοτικής κατάστασης στη μέριμνα για τους ταξιδιώτες που καθηλώθηκαν σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Τα δικαιώματα των επιβατών συνιστούν αδιαμφισβήτητα ενδιαφέρον θέμα ακαδημαϊκής συζήτησης, αλλά στην προκειμένη περίπτωση αποτέλεσαν την τελευταία προτεραιότητα του ενεχόμενου προσωπικού. Δεν έχουμε αναφορές σχετικά με τη χρήση άλλων μεταφορικών μέσων για την επιστροφή των ανθρώπων στις πατρίδες τους. Οι χαοτικές αντιδράσεις καταδεικνύουν έλλειψη συντονισμού, αλλά και επιφυλάξεις, σε μια συγκυρία κατά την οποία έπρεπε να έχουν ληφθεί άμεσες αποφάσεις για το εκ νέου άνοιγμα του εναέριου χώρου. Κύριε Επίτροπε, θα επιταχύνει η Επιτροπή το έργο της επί της πρακτικής εφαρμογής των επιμέρους αποτελεσμάτων του προγράμματος SESAR για τη διαχείριση των δραστηριοτήτων των εναέριων μεταφορών; Οι υπόλοιπες ερωτήσεις μου θα αποτελούσαν απλώς επανάληψη των ερωτήσεων του Brian Simpson.

  Joanna Senyszyn (S&D), γραπτώς. – (PL) Υπάρχουν 56.000 πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που νοσούν και περιμένουν μεταμόσχευση, εκ των οποίων οι 2.000 βρίσκονται στην Πολωνία. Καθημερινά πεθαίνουν 12 άνθρωποι λόγω της έλλειψης οργάνων για μεταμόσχευση. Τα ποσοστά δωρητών οργάνων κυμαίνονται από λιγότερο από έναν δωρητή ανά εκατομμύριο ατόμων στη Βουλγαρία έως 34-35 δωρητές ανά εκατομμύριο ατόμων στην Ισπανία. Στην Πολωνία, ο αντίστοιχος αριθμός ανέρχεται σε 11 άτομα. Τα περισσότερα όργανα λαμβάνονται από νεκρούς δότες βάσει προγενέστερης ρητής συναίνεσης (προσέγγιση της έγκρισης) ή τεκμηρίου της συναίνεσης (προσέγγιση της άρνησης). Στην Πολωνία, είναι δυνατή η αφαίρεση κυττάρων, ιστών και οργάνων από νεκρούς δότες εάν το αποθανόν πρόσωπο δεν είναι καταχωρημένο στο κεντρικό μητρώο αντιρρήσεων. Η εξέλιξη στον τομέα των μεταμοσχεύσεων προϋποθέτει κλίμα κοινωνικής συναίνεσης για τη συμπλήρωση των δηλώσεων πρόθεσης που καθιστούν δυνατή τη λήψη οργάνων μετά τον θάνατο ενός προσώπου, καθώς και την απόρριψη της άρνησης στη δωρεά οργάνων.

Συμμετέχω προσωπικά με ενεργό τρόπο στο έργο για την προώθηση της μεταμόσχευσης, και παροτρύνω όλους τους συναδέλφους να κάνουν το ίδιο. Στην Πολωνία, έχω διανείμει κονκάρδες και βραχιόλια για την ενθάρρυνση της υποστήριξης της μεταμοσχευματικής ιατρικής. Μαζί με συναδέλφους από άλλες πολιτικές Ομάδες, ξεκίνησα την «Αλυσίδα συγγενών», μια εθνική κοινωνική εκστρατεία για τη διάδοση της μεταμόσχευσης και της εθελοντικής αιμοδοσίας. Η προαγωγή της ιδέας της μεταμόσχευσης και ο συντονισμός της ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ των κρατών μελών μπορεί να σώσει χιλιάδες ζωές. Είναι θεμελιώδους σημασίας η δημιουργία κοινής κοινοτικής βάσης δεδομένων σχετικά με τα όργανα που είναι διαθέσιμα για δωρεά και μεταμόσχευση, καθώς και η δημιουργία βάσης δεδομένων για όλους τους ζώντες και νεκρούς δωρητές. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε εξίσου σημαντικό εργαλείο για την καταπολέμηση της εμπορίας οργάνων και ανθρώπων.

  Debora Serracchiani (S&D), γραπτώς. – (IT) Η υπόθεση του ισλανδικού ηφαιστείου και των υφισταμένων επιπτώσεών της μας οδηγεί στη σκέψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει να καταλαμβάνεται εξ απροόπτου από καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης ή από απρόβλεπτα γεγονότα, αλλά πρέπει, πρωτίστως, να προστατεύει τους επιβάτες μετερχόμενη υπάρχοντα ή νέα μέσα και μέτρα διαχείρισης. Ως παράδειγμα τέτοιων μέτρων, δεν θα μπορούσαν οι αεροπορικές εταιρείες να έχουν προσφερθεί να αγοράσουν σιδηροδρομικά εισιτήρια προς αποφυγή των μεγάλων ουρών στα εκδοτήρια σιδηροδρομικών εισιτηρίων, ιδίως για τους επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα;