24. Стратегията на Европейския съюз за региона на Балтийско море и ролята на макрорегионите в рамките на бъдещата политика на сближаване (кратко представяне)
Πρόεδρος. - Το επόμενο σημείο είναι η έκθεση του Wojciech Michał Olejniczak, εξ ονόματος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης, σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας και το ρόλο των μακροπεριφερειών στη μελλοντική πολιτική συνοχής (2009/2230(INI)) (A7-0202/2010)
Wojciech Michał Olejniczak, sprawozdawca. − Panie Przewodniczący! Na wstępie chcę podziękować sprawozdawcom cieniom za owocną współpracę, dzięki której powstał dokument o istotnym znaczeniu dla szeregu obszarów działania Wspólnoty. Sprawozdanie „Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego i rola makroregionów w przyszłej polityce spójności” podkreśla współdziałanie regionów w celu realizacji zadań obejmujących szereg polityk, w tym transport, rybołówstwo, energię, rolnictwo, wreszcie badania naukowe. Ten ambitny plan uzyskał możliwość rzeczywistej realizacji w roku 2004, kiedy osiem z dziewięciu państw bałtyckich znalazło się w strukturach Unii Europejskiej.
Priorytetowymi elementami współpracy w ramach makroregionu są polityka transportowa i ochrona środowiska. Łączy je konieczność wyrównywania standardów infrastrukturalnych oraz fakt, iż w doskonały sposób obrazują charakterystyczną dla tego podejścia strukturę zależności państw członkowskich.W obszarze Bałtyku nie można mówić o efektywnym przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom i skażeniom ekosystemu bez zintegrowanych działań ze strony każdego z państw leżącego u jego brzegów.
Po drugie, współpraca w ramach makroregionu niewątpliwie przynosi i przyczynia się do stworzenia sprzyjających warunków rozwoju innowacji. Korzystając z ogromnego potencjału intelektualnego jego mieszkańców, możemy doprowadzić do zwiększenia konkurencyjności gospodarki całego makroregionu. Ten fakt z kolei będzie miał istotne znaczenie dla rozwoju całej Unii Europejskiej, dla której silniejsza pozycja i stabilniejsza sytuacja gospodarcza ma niepodważalne znaczenie strategiczne.
Po trzecie, nie można zapomnieć o celach społecznych. Stworzenie warunków dla dobrobytu obywateli, włączenie do projektów elementów kulturowych, edukacyjnych i turystycznych ma niebagatelne znaczenie. Ponadto wspomaganie tworzenia społeczeństwa obywatelskiego, które jest podstawą demokratycznego systemu politycznego, będzie dodatkowo wpływało na wzmocnienie procesu integracji. Jednak nie można mówić o tych zmianach, jeśli nie poprawi się ogólna sytuacja życiowa ludności. Trzeba zatem nieustannie, aktywnie wspierać tworzenie nowych miejsc pracy.
Strategia Unii Europejskiej dla pionierskiego, pilotażowego makroregionu Morza Bałtyckiego stanowi obecnie ważny punkt odniesienia w debacie nad przyszłością polityki spójności po 2013 r. Obecnie projekty realizowane w ramach strategii korzystają ze środków w ramach wspomnianej polityki. Jednak z uwagi na ich wielosektorowość należy ukierunkować dzisiejszą debatę tak, aby w niedalekiej przyszłości ustalić konkretne metody, źródła oraz odpowiedni sposób finansowania strategii makroregionalnych w przyszłym okresie programowania.
Mając na względzie przyszłość tych strategii, z dużą nadzieją patrzymy na zamysł Komisji Europejskiej stworzenia bazy danych najlepszych praktyk, pozwalającej na dokładną obserwację i czerpanie przykładów z funkcjonujących już działań. Kierując się potrzebą jak najwyższej skuteczności programów prowadzonych w ramach strategii dla Bałtyku i kolejnych projektów makroregionalnych, wzywamy Komisję do wypracowania instrumentów i obiektywnych kryteriów dla ochrony dotychczasowej działalności. Dzięki temu średniookresowa analiza realizacji strategii będzie mogła stanowić punkt odniesienia dla następnych tego typu przedsięwzięć.
Należy przy tym pamiętać o konieczności odpowiedzi na kluczowe w tym względzie pytania: czy strategie te mają być realizowane w ramach polityki spójności i w jaki sposób je finansować, aby efektywnie wykorzystać środki pochodzące z Unii Europejskiej? Z dużą satysfakcją obserwuję rozwój idei makroregionów. Wszystkie mają szanse skupienia się ponad granicami na zagadnieniach ważnych z punktu widzenia spójności terytorialnej, czyli wprowadzić w życie ideę integracji, którą od początku promuje Unia Europejska. Tworzenie regionów funkcjonalnych, które dzielą te same cele, ma ponadto szansę zwiększenia skuteczności polityki regionalnej.
Szanowni Państwo! Przykład Morza Bałtyckiego służy jako wzór i zachęta do prac nad kolejnymi makroregionami, dając świadectwo znacznie lepszej integracji.
Seán Kelly (PPE). - A Uachtaráin, ba mhaith liom a rá ar dtús go bhfuilim i bhfabhar na straitéise seo idir na tíortha timpeall ar an Muir Bhailt. Ar an gcéad dul síos, ní chuireann sí isteach beag ná mór ar thíortha eile ná ní chuireann sí isteach ar an Aontas Eorpach féin.
Tá sí bunaithe ar an trí ‘ní hea’ – agus tá siadsan an-thábhachtach. Uimhir a haon, níl aon chistiú breise á bhunú, uimhir a dó, níl creat dlíthiúil breise á bhunú, agus uimhir a trí, níl institiúidí breise á mbunú. Mar a dúirt an rapóirtéir, tá na tíortha ag teacht le chéile chun fadhbanna comónta a réiteach, cosúil leis an gcomhshaol agus fadhbanna sóisialta agus eacnamaíochta. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh a lán maitheasa teacht as seo agus d’fhéadfadh sé a bheith ina eiseamlár do straitéis mhacraréigiúnach eile amach anseo.
Táim críochnaithe taobh istigh d’aon nóiméad amháin.
Artur Zasada (PPE). - Panie Przewodniczący! Jestem przekonany, że strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego przyczyni się do jego zrównoważonego rozwoju. Należy jednak dopilnować, aby dokument ten był odpowiednio często aktualizowany i konsekwentnie realizowany.
W mojej ocenie jednym z największych wyzwań dla regionu Morza Bałtyckiego jest stworzenie sprawnej morskiej, drogowej oraz wodnej sieci transportowej. Dlatego cieszę się, że w ostatecznej wersji dokumentu znalazła się moja poprawka podkreślająca znaczenie środkowoeuropejskiego korytarza transportowego. Wierzę, że korytarz ten, stanowiący najkrótsze połączenie pomiędzy Skandynawią a Adriatykiem, ma fundamentalne znaczenie dla całego regionu Morza Bałtyckiego. Wzmocni on infrastrukturalne oraz społeczne więzi pomiędzy miastami i regionami, a także przyczyni się do wzrostu ich zamożności. Jako projekt nie tylko gospodarczy, ale także polityczny i kulturalno-historyczny zasługuję on na najwyższą uwagę.
Piotr Borys (PPE). - Panie Przewodniczący! Chciałbym pogratulować panu posłowi Olejniczakowi wspaniałego sprawozdania. Jak wiemy, dzisiaj podchodzimy z nowym wyzwaniem do polityki spójności. Niewątpliwie polityka makroregionalna dotyczy takich sfer i obszarów, jak chociażby strategia Morza Bałtyckiego czy strategia Morza Śródziemnego.
Chcę wskazać na fakt, który już podkreślił w swoim wystąpieniu pan poseł Zasada. Dzisiaj te dwie spójne przestrzenie – Morza Bałtyckiego i Morza Śródziemnego – muszą być połączone transgranicznym spójnym korytarzem transportowym. Należy w tym zakresie uruchomić wszelkie możliwe środki w nowym sposobie finansowania, aby te dwa ośrodki wzrostu mogły być ze sobą skutecznie połączone. Chcę wspomnieć, że do dnia dzisiejszego trwają konsultacje sieci TNT, która zakładałaby spójność w transporcie kolejowym, drogowym oraz wodnym. Aspekt połączenia tych dwóch obszarów wydaje się jednym z kluczowych elementów połączenia polityki makroekonomicznej rozwoju Morza Bałtyckiego i Morza Śródziemnego.
Olga Sehnalová (S&D). - Při nedávné návštěvě Výboru pro dopravu a cestovní ruch v Lotyšku a Estonsku byl problém dopravního propojení Pobaltí se sousedními regiony oprávněně jedním z velmi diskutovaných témat. Nejde pouze o bezprostřední propojení směrem na východ, kde existují významná úzká hrdla (příkladem za všechny je estonské a současně unijní hraniční město Narva s několikadenním čekáním na průjezd hranice), stejně důležité je i propojení se vzdálenějšími evropskými regiony. Z tohoto pohledu má svůj nesporný přínos tzv. Baltsko-jaderský koridor spojující region Baltského moře s jihem Evropy. Má jednoznačnou podporu všech dotčených krajů a samospráv a povede i k dalším pozitivním efektům pro hospodářský rozvoj území daleko za hranicemi makroregionu Baltského moře.
Csaba Sándor Tabajdi (S&D). - Gratulálok Olejniczak úr jelentéséhez, hiszen a balti stratégia volt az első makrorégió az Európai Unióban. Számunkra, akik a Duna makrorégiót szeretnénk létrehozni, számos tanulsággal jár a balti régió tapasztalata. Egyik ilyen tanulság, hogy nem szabad túl sok prioritást kitűzni, meg kell állapodni abban a két-három fő célkitűzésben, ami a Duna-menti országokat összeköti. Hasonlóan a balti stratégiához ez a közlekedés, a Duna hajózhatóvá tétele, a másik ilyen dolog a környezetvédelem, a Duna tisztaságának, biodiverzitásának a megőrzése, és a harmadik pedig a turizmus. Én azt hiszem, hogy a 2011-es magyar elnökségnek ez egy kiemelt prioritása lesz, és nagyon örülök, hogy a Bizottságot szlovák biztos, a Bizottság alelnöke, Sefcovic úr képviseli. Reméljük, hogy a Duna-stratégiához nem kell öt év mire létrejön, hiszen a balti régió jó példa a számunkra.
Jacek Olgierd Kurski (ECR). - Panie Przewodniczący! Jako poseł z Gdańska, miasta nad Bałtykiem, popieram strategię dla regionu Morza Bałtyckiego jako projekt pilotażowy dla podobnych strategii makroregionalnych. Chciałbym, żeby to był projekt udany. Czynię to jednak z dwoma zastrzeżeniami.
Po pierwsze, aby strategia wypełniła się konkretnymi projektami, muszą być pieniądze. Żeby były pieniądze, muszą być konkretne źródła finansowania. Inaczej strategia staje się seminarium i pustym gawędziarstwem. Po to, aby były źródła finansowania, trzeba rozstrzygnąć, czy będą to ekstra pieniądze na tę strategię, czy też będą pochodziły z okrojenia innych programów sektorowych, czy polityk regionalnych. Byłoby to niedobrze.
Drugie zastrzeżenie ma charakter partykularny. Morze Bałtyckie jest niestety wciąż najbardziej zanieczyszczonym europejskim morzem. Tymczasem za przyzwoleniem Unii Europejskiej i poparciem niektórych z jej krajów budowany jest kontrowersyjny projekt Gazociągu Północnego. Jak słusznie podkreślono w sprawozdaniu, istnieje potrzeba zmniejszenia zależności regionu od dostaw energii z Rosji. Cóż warte są nasze rezolucje, jeśli 2 lata temu Parlament Europejski sprzeciwiał się budowie Gazociągu Północnego, a po 2 latach jest on budowany. Pomimo tych zastrzeżeń warto poprzeć tę strategię i dać szansę temu regionowi.
Jarosław Kalinowski (PPE). - Panie Przewodniczący! Gratulując sprawozdawcy, pragnę jeszcze raz podkreślić, że strategia dla regionu Morza Bałtyckiego jest pierwszą tego typu strategią o wymiarze makroregionalnym, której potencjalny sukces będzie stanowić wzór dla kolejnych tego typu obszarów. Celem jej powstania jest wyrównanie różnic w rozwoju społeczno-gospodarczym państw bałtyckich. Bardzo ważnymi filarami tej strategii są ochrona środowiska i infrastruktura transportowa. Takie zintegrowanie terytorium z pewnością przyczyni się do większej dynamiki rozwoju i atrakcyjności krajów regionu Morza Bałtyckiego.
Warunkiem sukcesu powyższej strategii jest jednak wypracowanie dobrej, efektywnej współpracy w zarządzaniu tak na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym, jak i lokalnym.
Petru Constantin Luhan (PPE). - Importanţa strategiei pentru regiunea Mării Baltice constă în faptul că aceasta reprezintă atât un cadru integrat de abordare a provocărilor şi oportunităţilor din această regiune, cât şi un proiect-pilot pentru viitoarele strategii macroregionale. Din acest motiv, analiza succesului ei poate fi un model pentru felul în care pot fi implementate strategiile viitoare şi, în special, cea a Dunării.
Consider că politicile şi programele Uniunii Europene au o importanţă semnificativă pentru regiune şi vor constitui elemente-cheie ale strategiei. Pentru aceasta, este foarte important ca statele membre participante să folosească toate fondurile care le-au fost puse la dispoziţie pentru această perioadă de programare.
De asemenea, doresc să subliniez faptul că punerea în valoare a specificităţii regiunilor ar putea să ducă la o utilizare mult mai eficientă a fondurilor comunitare şi la crearea de valoare adăugată la nivel regional.
Maroš Šefčovič, Vice-President of the Commission. − Mr President, I would like once again to thank the rapporteur for this very important report and to thank Parliament for its commitment to the European Union’s strategy for the Baltic Sea region. This new macro-region is testing out the new way of working. Its success will very much depend on how the action plan that accompanies the Commission communications will be fulfilled. It is very clear that the commitment of the states, regions and other stakeholders will be of crucial importance for the success of the Baltic Sea Strategy.
It is the first time that we have prepared an integrated strategy for a group of Member States who face the same challenges and who may benefit from the same opportunities. It will be a tailor-made strategy. We are preparing the implementation process for the strategy, with new governance and a new working method with a view to turning words into actions. For the first time we are trying to come up with an overall synergy where we would like to put the financial possibilities – different instruments, programmes and regional possibilities – together in order to establish a new macroeconomic approach to the region.
By addressing the environment, the economy, energy and transport, as well as safety and security issues, the strategy provides a new integrating approach and brings together the key policy areas, maximising the impact by encouraging interaction between the fields concerned. This approach has already proven to be a big success, as many projects have already been created, speeded up and co-financed by Structural Fund programmes only eight months into the implementation phase.
The Commission is very committed to keeping up the momentum we have achieved so far with this strategy. The annual stakeholders’ conference in Tallinn on 14 and 15 October of this year will offer an opportunity to learn the lessons of the first months of the strategy and to make further proposals if needed. The environment is the first of four pillars of the EU strategy for the Baltic Sea region, and the revitalisation of the water quality of the sea itself is the keystone of the strategy.
Several speakers referred to transport, which is of course another important issue that has to be considered in a comprehensive way. Some promising projects are already under consideration, in particular supporting 20 priority axes, which will definitely improve integration of the region.
The Baltic Sea region is pioneering the macro-regional approach. Its results will give us a feel for the added value that this new working method can bring. The Commission is therefore monitoring its progress carefully and looks forward to seeing the development of the Danube Strategy, which is currently being prepared. As Mr Tabajdi said, being from Slovakia, I am very glad that this project is being prepared. I am even happier that it will be under the careful eye of Commissioner Hahn, who comes from Austria and who I am sure must have a very good understanding of the Danube region. Whether further macro-regions should follow depends on how these first two perform and whether other proposals are made to demonstrate a specific added value that goes beyond existing cooperation, and if they really meet the clear needs that cannot be fulfilled through other means.
I am hoping for a successful outcome with regard to the further implementation and accomplishments of the Baltic Sea Strategy, and I wish the incoming Hungarian Presidency every success with a view to cooperation with the Commission resulting in solid proposals on the Danube Strategy and the Danube region.
Πρόεδρος. - Η συζήτηση έληξε.
Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο, Τρίτη 6 Ιουλίου, στις 12 το μεσημέρι.
Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 149)
Vasilica Viorica Dăncilă (S&D), în scris. – Având în vedere că, în bazinul Mării Baltice există diferenţe importante în domeniul economic şi al inovaţiei, şi că sunt necesare atât creşterea potenţialului regiunilor foarte dezvoltate, cât şi reducerea inegalităţilor, cu scopul de a crea un spaţiu cu un nivel ridicat al concurenţei, indispensabil în contextul îmbătrânirii populaţiei, cred cu tărie că includerea politicilor de valorificare a potenţialului creativ şi experienţei persoanelor de vârsta a treia poate contribui la stabilizarea acestei categorii în cadrul populaţiei Uniunii Europene.
Salut, totodată, contribuţia viitoarei strategii la consolidarea cooperării dintre state şi regiuni la nivel macroregional, precum şi la elaborarea de noi strategii comune de acţiune, cu scopul de a contribui la realizarea unui model de cooperare transfrontalieră în Europa care poate determina consolidarea atractivităţii regiunii la nivel european şi internaţional.
Cred cu tărie că este vitală necesitatea instituirii unui Observator al Mării Baltice pentru mediu, a unui sistem de alarmă în caz de accidente şi poluări grave transfrontaliere, precum şi a unei forţe comune de acţiune pentru aceste situaţii.
Elżbieta Katarzyna Łukacijewska (PPE), na piśmie. – Szanowni Państwo! Uważam Strategię UE dla regionu Morza Bałtyckiego za inicjatywę słuszną, mającą na celu poprawę skuteczności realizacji poszczególnych polityk europejskich, takich jak polityka spójności, polityka transportowa, polityka morska, polityka ochrony środowiska, polityka innowacyjności. Jednakże wokół tej koncepcji narosło wiele nieporozumień, które chciałabym, aby zostały wyjaśnione.
Konieczne wydaje mi się jasne postawienie kwestii finansowania tej strategii, aby wśród jej potencjalnych beneficjentów nie narastały fałszywe przekonania i oczekiwania. W projekcie budżetu na rok 2011 została zlikwidowana osobna linia budżetowa na tę strategię, a ona sama została ujęta w kategorii Europejskiej Polityki Sąsiedztwa Wschód. Przedstawiciele Komisji Europejskiej analizują, jak najlepiej wykorzystać fundusze strukturalne na ten cel, kiedy większość środków została już zaprogramowana, zanim ta strategia w ogóle powstała. Zbyt mało mówi się o wykorzystaniu środków dostępnych w ramach takich instrumentów, jak Program Ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji, 7. Program Ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego, czy środków przeznaczonych na rozbudowę transeuropejskich sieci transportowych.
Dlatego apeluję o precyzyjne określenie odpowiedzialności za realizację tej strategii i ról poszczególnych podmiotów, abyśmy nie mieli do czynienia z kolejnym projektem, o którym dużo się mówi, a który nie ma wymiernych efektów.
Γεώργιος Σταυρακάκης (S&D), γραπτώς. – Θα ήθελα για ακόμη μια φορά να συγχαρώ τον εισηγητή για την εξαιρετική έκθεση. Η Στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής εγκαινιάζει μια νέα εποχή για τις λειτουργικές περιοχές και αποτελεί τη βάση για πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση σημαντικών προκλήσεων μέσα από την υιοθέτηση ολοκληρωμένων προσεγγίσεων. Ο συντονισμός των δράσεων στο πλαίσιο διαφορετικών πολιτικών με εδαφικό αντίκτυπο μπορεί να αποτελέσει οδηγό για την μελλοντική εξέλιξη της πολιτικής συνοχής. Ωστόσο η σημασία της Στρατηγικής δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό. Η πιο σημαντική πτυχή της είναι το γεγονός ότι διαμορφώθηκε μέσα από ευρείες διαβουλεύσεις των ενδιαφερομένων φορέων της περιοχής σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Οι πυλώνες, οι τομείς προτεραιότητας και τα βασικά σχέδια της Στρατηγικής δεν έχουν επιβληθεί εκ των άνω αλλά αποτελούν φυσική εξέλιξη σχεδίων και πρωτοβουλιών που έχουν αναπτυχθεί από καιρό στην περιοχή και απαντούν σε συγκεκριμένες ανάγκες της καθημερινότητας των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύεται η σημασία της εταιρικής σχέσης μεταξύ όλων των φορέων μιας δεδομένης περιοχής προκειμένου να διασφαλιστούν τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα από τις δράσεις που χρηματοδοτούνται με χρήματα του Ευρωπαίου πολίτη. Αποτελεί ουσιαστικά ένα πρώτο τεστ προκειμένου να εφαρμοστεί μελλοντικά και σε άλλες λειτουργικές περιοχές.
Jarosław Leszek Wałęsa (PPE), na piśmie. – Na początku swojego wystąpienia chciałbym podziękować posłowi Olejniczakowi za jego sprawozdanie nad strategią dla Regionu Morza Bałtyckiego – pierwszego unijnego makroregionu, które definiuje tą wielofunkcyjną płaszczyznę współpracy oraz w którym koncentruje się nad wspólnymi celami rozwojowymi oraz wyzwaniami czy trendami dla przyszłej polityki makroregionalnej. Ma również na celu wypracowanie swoistej mapy działania dla kolejnych strategii makro-regionalnych. Region Morza Bałtyckiego charakteryzuje szeroka, wielopoziomowa współpraca w dziedzinie ekonomii, ochrony środowiska oraz szeroko pojętego rozwoju społecznego. Kraje wchodzące w ten obszar podzielają wiele wspólnych wyzwań i choć pozostają niezależne wzmacniają wdrażanie strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego. Sprawozdanie, pomimo swojego dość ogólnego wydźwięku definiuje wiele wspólnych celów i zaleceń niezbędnych do pomyślnej realizacji Strategii, czyli stworzenie dobrej platformy współpracy, efektywnej koordynacji oraz systemu zarządzania. Aby wszystkie te wyzwania mogły być pomyślnie zrealizowane potrzebne są jednak środki finansowe. A tych niestety brakuje. 8 krajów Unii Europejskiej oraz Rosja jest beneficjentami Strategii. Nie pozwólmy, aby nieuregulowana kwestia finansowania Strategii stanęła na przeszkodzie w rozwoju i udoskonaleniu tej ambitnej, ponadpaństwowej inicjatywy.