Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 6 września 2010 r. - Strasburg

24. Rola kobiet w starzejącym się społeczeństwie (krótka prezentacja)

  Przewodnicząca. – Kolejnym punktem porządku dziennego jest sprawozdanie sporządzone przez panią poseł Sirpę Pietikäinen w imieniu Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia, w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie (2009/2205(INI)) (A7-0237/2010).

  Sirpa Pietikäinen, sprawozdawczyni. – (FI) Pani przewodnicząca! Według badań przeprowadzonych w Unii Europejskiej i państwach członkowskich starzenie się jest nazbyt często postrzegane jako zjawisko negatywne, jako ciężar z powodu rent i emerytur oraz usług, lub też jako poważne wydatki związane z opieką zdrowotną i medycyną.

W istocie jednak starzenie się oraz prawa osób starszych oznaczają nie tylko składowe praw podstawowych, lecz również czynnik bardzo wzbogacający społeczeństwo. Ludzie starsi są odpowiedzialni za ogromną cześć nieformalnej opieki nad swoimi partnerami, małżonkami, krewnymi i dziećmi. Posiadają również sporą znajomość pracy i otoczenia społecznego oraz wiedzę na ten temat, nie wspominając o tym, że stanowią bardzo ważną grupę konsumencką, a z pewnością nie tylko ciężar dla społeczeństwa.

Karta praw podstawowych oraz podejście do starzenia się w myśl przepisów prawa wymagają od nas odrzucenia negatywnego postrzegania osób starzejących się lub starszych, wymagają nacechowanego szacunkiem, pozytywnego podejścia do starości i osób starszych. W przypadku kobiet i kobiet starszych staje się to szczególnym wyzwaniem . Starzenie się to kwestia bardzo powiązana z kobietami i równouprawnieniem, ponieważ kobiety lepiej dożywają starości, częściej angażują się w nieformalną, domową opiekę, często pracują w sektorze usług socjalnych oraz w sektorze opieki zdrowotnej, które odpowiadają za prywatne i publiczne usługi opieki zdrowotnej dla osób starszych.

Kobiety również często doznają podwójnej lub potrójnej dyskryminacji. Starszej kobiecie jest ciężej pracować i robić karierę zawodową, ciężej jej znaleźć zatrudnienie po zwolnieniu z pracy. Ponadto problem dotyczy również opieki zdrowotnej i usług, jeżeli starsza kobieta przynależy do mniejszości etnicznej, seksualnej lub religijnej, bądź też grupy szczególnie wrażliwej pod względem statusu społeczno-gospodarczego.

Ponadto starzejące się kobiety są również obarczone większym ryzykiem życia w ubóstwie, a ich emerytury pracownicze są często mniejsze. Niestety w większości przypadków badania nad starzeniem się w Unii Europejskiej nie wykazują żadnych form wrażliwości genderowej ani nie wprowadzają różnic między kobietami a mężczyznami, o których często się wspomina w kontekście opieki zdrowotnej, badań medycznych oraz badań nad chorobami.

W związku z tym autorka sprawozdania wzywa Komisję do opracowania do końca 2011 roku planu działania, który ma zagwarantować więcej zasobów na badania potrzebne do zrozumienia starości. Przekonajmy się, jakie działania są wymagane do poprawy jakości opieki nad osobami starszymi, zwłaszcza kobietami, oraz do podwyższenia poziomów zabezpieczenia społecznego. Wezwijmy do przyjęcia dyrektywy w sprawie usług podstawowych. Zabiegajmy o rozpoznanie chorób związanych z płcią i wiekiem oraz metod ich leczenia, zażądajmy w szczególności sprawozdania w sprawie dyskryminacji ze względu na wiek oraz dotąd podjętych i wciąż podejmowanych działań na szczeblu Unii Europejskiej i szczeblu krajowym, mających na celu eliminację dyskryminacji ze względu na wiek.

W 2012 roku wystąpimy o nowe środki służące zbadaniu, jak można wyeliminować dyskryminację w Unii Europejskiej. Dziękuję moim koleżankom i kolegom za znakomitą współpracę. Oczekuję skutecznego działania ze strony Komisji w kwestiach osób starszych i starzenia się.

  Zuzana Roithová (PPE). – (CS) Kobiety w wieku ponad 65 lat są o 5 % bardziej narażone na ubóstwo niż mężczyźni, co tworzy mizerny obraz naszej cywilizacji. Dzieje się zaś tak dlatego, że troszczyły się one o swoje rodziny, wychowywały dzieci, dlatego, że ich średnie dochody w całym życiu zawodowym były niższe aniżeli dochody mężczyzn. Taki stan rzeczy nie może dalej trwać. Czas, jaki kobiety spędziły na opiece nad małymi dziećmi, powinien być traktowany nie jako okres urlopowy, lecz okres pracy, za którą są uprawnione do wynagrodzenia, jak również odprowadzenia składki na system emerytalny. Dotyczy to również mężczyzn opiekujących się dziećmi zamiast matek. Oczywiście nie zgadzam się z poglądem, że państwo winno uwzględniać szczególną sytuację starszej lesbijki, kobiety biseksualnej czy transseksualnej. Czy oznacza to, że powinien przysługiwać im wyższy status, aniżeli pozostałym starszym kobietom? Mam nadzieję, że takie dyskryminacyjne artykuły nie przejdą w jutrzejszym głosowaniu.

  Karin Kadenbach (S&D). – (DE) Pani przewodnicząca! Niestety przedmiotowe sprawozdanie jest wciąż bardzo potrzebne. Należy żałować, że kobiety w starzejącym się społeczeństwie pozostają, podobnie jak wcześniej, jego upośledzonymi członkami. Jeśli przyjrzeć się historiom zatrudnienia kobiet, to staje się jasne, że większość prac związanych z opieką domową – nie tylko wychowywanie i opieka nad dziećmi, ale również pozostałe prace domowe – wciąż przypadają kobietom, i podobnie jak wcześniej, ogromna część tej pracy jest pomijana pod względem finansowym oraz pod innymi względami. Nasila się problem ubóstwa osób starszych.

Chcę również zwrócić uwagę na drugą kwestię. W sferze opieki zdrowotnej musimy zwracać szczególną uwagę na potrzeby kobiet. Wiemy, że kobiety generalnie świetnie sobie radzą z opieką zdrowotną nad pozostałymi członkami swych rodzin, lecz zbyt mało troszczą się o własne zdrowie. Apeluję zatem do Komisji o wysłanie stanowczego przypomnienia państwom członkowskim, że o kobiety również należy zadbać.

  Petru Constantin Luhan (PPE). – (RO) Zdaje się, że jestem jednym z niewielu mężczyzn, który zabiera głos w tej sprawie. Chce jednak zwrócić państwa uwagę na niektóre aspekty finansowe.

Owo sprawozdanie, jak również inicjatywa Komisji w sprawie ogłoszenia roku 2012 Europejskim Rokiem Aktywnego Starzenia się i Międzynarodowej Solidarności, mogą dostarczyć ram wymaganych do opracowania nowych wytycznych, w tym wytycznych dotyczących polityki spójności i rozwoju regionalnego.

Możemy przeprowadzić, a następnie wykorzystać badania i analizy, o których mowa w sprawozdaniu, aby ustanowić nowe kryteria określania i wspierania regionów mierzących się z wieloaspektowym zagadnieniem starzenia się kobiet.

Liczba starzejących się kobiet, rodzaje chorób wymagających określonych interwencji medycznych lub społecznych, struktury rodzinne oraz rola kobiet w opiece nad osobami starszymi mogą stanowić czynniki, które Komisja zamieści w spisie czynników określających ramy tworzenia regionalnych planów rozwoju na szczeblu krajowym.

Ze szczególnym zadowoleniem przyjąłem to sprawozdanie i stanowczo uważam, że wywrze ono wpływ na podejście innych komisji do tej problematyki.

  Catherine Stihler (S&D). – Pani przewodnicząca! Pragnę złożyć podziękowania sprawozdawczyni. Uważam, że przygotowała znakomite sprawozdanie. Jak wszyscy wiemy, nikt z tu obecnych nie staje się młodszy, a potrzeba pozytywnego postrzegania zjawiska starzenia się jest niezwykle ważna. To cud, że żyjemy dłużej i zdrowiej. Powinniśmy to świętować. Jednakże wielu kobietom wcale nie o to chodzi, a sprawozdanie właśnie tę kwestię porusza.

W 2010 roku to przeważnie na kobietach ciąży większość obowiązków w zakresie opieki w rodzinie. Może to być opieka nad dziećmi bądź starszymi krewnymi. I jak dowiadujemy się ze sprawozdania, jest to przyczyna ubóstwa kobiet w podeszłym wieku, kiedy to powinny zachować godność i być otaczane szacunkiem, jak stwierdziła sprawozdawczyni.

Owo sprawozdanie jest również ważne dlatego, że wprowadza pojęcie przemocy wobec osób starszych, zjawisko jednogłośnie potępiane przez Izbę, które jednak wymaga przyznania wyższego priorytetu politycznego.

Potrzebna jest również wymiana najlepszych praktyk w zakresie aktywnego starzenia się, Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz sposobów wykorzystania nowych technologii. Dziękuję sprawozdawczyni i mam nadzieję, że wszyscy będziemy zabiegać o to, żeby uczynić starzenie się zjawiskiem o jak najbardziej aktywnym i godnym przebiegu.

  Antonyia Parvanova (ALDE). – Pani przewodnicząca! Również ja pragnę pogratulować sprawozdawczyni. Wspomniano, że starzenie się ludności ma duże negatywne oddziaływanie na kwestie ochrony socjalnej i finansów publicznych. W ogólnym kontekście zmian demograficznych, naturalnie kobiety są bardziej narażone na ubóstwo i ograniczone emerytury. Dlatego ważne jest, by uwrażliwiano nas, jako decydentów, na ten problem i obawy ludzi starszych, szczególnie kobiet, tak byśmy mogli zapobiegać ich marginalizacji.

W tym zakresie konieczne jest dalsze zintensyfikowanie naszych wysiłków, zarówno na szczeblu UE, jak i krajowym, na rzecz pełnego wykorzystania instrumentów i przyszłych środków w ramach polityki emerytalnej, polityki w zakresie ochrony zdrowia i długotrwałej opieki, polityki zatrudnienia, migracyjnej i integracji społecznej, a także rozwoju infrastruktury.

Jest to problem, do debatowania nad którym jesteśmy w tej Izbie coraz częściej zmuszani.

  Barbara Matera (PPE). – (IT) Pani przewodnicząca, panie i panowie! Sprawozdawczyni zwraca uwagę na podwójną dyskryminację, jaka spotyka kobiety, szczególnie starsze. Pragnę dobitnie powiedzieć, jak powinniśmy definiować potrójną dyskryminację: starsze, samotne kobiety.

Przedmiotowe sprawozdanie dotyczy ważnych problemów, poczynając od problemu pracy i ponownego zatrudnienia siły roboczej obejmującej osoby starsze, szczególnie kobiety.

Kobiety te muszą być postrzegane jako pożyteczna siła robocza, bogata w doświadczenie i zdolna szkolić młodszych pracowników. Mówiąc wprost, są one niezbędnym zasobem umożliwiającym wzrost w całej Europie i realizację celów, jakie sobie wyznaczyła, zasobem, któremu musimy zapewnić godne życie, w tym kompletną i skuteczną pomoc socjalną oraz opiekę zdrowotną, zasobem, który należy wspierać w obrębie naszego starzejącego się społeczeństwa, które musi się nauczyć, jak właściwie się starzeć.

  Monika Flašíková Beňová (S&D). – (SK) Zdecydowanie popieram sprawozdanie w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie, szczególnie dlatego, że przeciwstawiono się w nim negatywnemu postrzeganiu starości. Debaty w sprawach społecznych są często zdominowane postrzeganiem starości przez pryzmat gospodarki. W kontekście reform państwa socjalnego starość jest przedstawiana jako problem z punktu widzenia systemu emerytalnego i służby zdrowia.

Ludzie starsi pełnią jednak szereg ważnych ról. Dzięki swoim szerokim doświadczeniom zawodowym stanowią one również ważne źródło wsparcia dla społeczeństwa i rodziny. Nawet jeżeli nie pełniły ważnych z gospodarczego punktu widzenia ról, powinniśmy mimo to postrzegać większą średnią długość życia jako dowód poprawy jakości życia w społeczeństwie i nie patrzeć na ludzi starszych jak na ciężar, ale jak na pełnoprawnych członków społeczeństwa, zasługujących na godne życie. Argument ten dotyczy w szczególnym stopniu kobiet starszych, które są bardziej zagrożone ubóstwem i są szczególnie uzależnione od usług publicznych i prywatnych, a także od publicznej opieki zdrowotnej, co oznacza, że starzejące się kobiety korzystają z usług niewystarczających lub niskiej jakości.

  Ilda Figueiredo (GUE/NGL). – (PT) Myślę, że wymownym faktem jest to, że tak wiele osób jest zainteresowanych rozmową na te tematy. Komisja powinna odbierać to jako potrzebę znalezienia odpowiedzi na te problemy, ponieważ nierównouprawnienie jest szczególnie dotkliwe wśród kobiet starszych, z uwagi czy to na niskie dochody większości kobiet, czy na trudności z dostępem do wysokiej jakości usług publicznych, w szczególności usług opieki zdrowotnej.

Dyskryminacja pod względem płac i ze względu na macierzyństwo odbija się bezpośrednio na emeryturach kobiet. Emerytury te są niższe, co przekłada się na bardzo poważne zagrożenie ubóstwem wśród kobiet starszych. Wszystkie kobiety mają prawo zestarzeć się z godnością, tak więc w trakcie Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym należy poświęcić szczególną uwagę starszym kobietom, aby zapewnić poszanowanie ich kobiecej godności.

  Joanna Katarzyna Skrzydlewska (PPE). – (PL) Starzenie się społeczeństwa to zjawisko, które wymaga naszej szczególnej uwagi. Wśród problemów, z jakimi mamy do czynienia, problem ubóstwa, choć mający wiele płaszczyzn, w dużym stopniu wynika z wysokiego poziomu bezrobocia. Znaczący spadek zatrudnienia jest odnotowywany już w grupie wiekowej powyżej 50 roku życia i szczególnie dotyka kobiety. Ze względu na swój wiek nie czują się one atrakcyjne dla pracodawców. Część z nich decyduje się na przejście na wcześniejszą emeryturę, a ich niska emerytura pozostawia je niekiedy w skrajnym ubóstwie. Aby zwiększyć poziom zatrudnienia w tej grupie wiekowej należy zastosować rozwiązania prawne na szczeblu rządowym w poszczególnych państwach. Przedsiębiorcy potrzebują stymulacji w zatrudnianiu osób powyżej 50 roku życia. Może to przybrać postać zwolnień podatkowych, utworzenia specjalnych rozwiązań w ramach systemu opieki zdrowotnej oraz szeregu bezpłatnych szkoleń dostosowujących takich pracowników do potrzeb pracodawców. Takie pomysły pozwolą nie tylko podnieść poziom życia tych osób, ale również przyniosą wymierne korzyści w budżetach poszczególnych państw.

  Silvia-Adriana Ţicău (S&D). – (RO) Ludność Unii Europejskiej starzeje się. W 2008 roku ludzie powyżej 65. roku życia stanowili ponad 17 % unijnej populacji. Wzrost oczekiwanej długości życia jest jednak ściśle powiązany z dostępnością usług medycznych i przyzwoitego poziomu życia.

Z perspektywy historycznej udział kobiet w zatrudnieniu w służbie zdrowia jest wysoki i ciągle rośnie. Kobiety stanowią ogółem około trzech czwartych siły roboczej na poziomie UE. W niektórych państwach członkowskich ponad 50 % studentów uczelni medycznych to kobiety. Trwałość systemów emerytalnych zależy między innymi od zwiększenia dzietności i tworzenia miejsc pracy.

Zapewnienie opieki dzieciom w wieku 0-6 lat jest niezwykle ważne dla młodych matek, jeśli chodzi o możliwość zapewnienia sobie przez nie równowagi między pracą a życiem. Każde euro zainwestowane w usługi opieki nad dzieckiem przyniesie społeczeństwu zwrot w wysokości sześciu euro w postaci nowych miejsc pracy i ponownej integracji młodych matek na rynku pracy.

  Dacian Cioloş, komisarz. – (FR) Pani przewodnicząca, szanowni państwo – czy powinienem raczej powiedzieć „panie”, ponieważ, jak widzę, w tej debacie o kobietach uczestniczy niewielu panów – chciałbym podziękować pani poseł Pietikäinen za jej projekt sprawozdania w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie. Sprawozdanie dotyczy ważnego problemu w kontekście dzisiejszych wyzwań demograficznych, a także zawiera pomocną analizę tego problemu przeprowadzoną w oparciu o podejście wielodyscyplinarne.

Komisja zdaje sobie sprawę, że starsze kobiety i mężczyźni borykają się z poważnymi trudnościami, gdy starają się żyć aktywnie, zarobić na świadczenia emerytalne i zestarzeć się z godnością, w miarę jak zmniejsza się ich sprawność fizyczna.

Faktem jest, że starsze kobiety są szczególnie narażone z uwagi na utrwalone stereotypy na temat roli poszczególnych płci, a także z uwagi na dyskryminację, jaka ich spotyka na rynku pracy.

Wpływ, jaki wywierają na uprawnienia emerytalne kobiet przerwy w karierze zawodowej lub urlopy opiekuńcze, w połączeniu z różnicami płac, które nadal utrzymują się między kobietami a mężczyznami, naraża starzejące się kobiety na większe ubóstwo.

Komisja podjęła kilka inicjatyw, by zwrócić uwagę na potrzeby starzejących się społeczeństw Unii Europejskiej, w których starsze kobiety mają do odegrania zasadniczą rolę. Całkiem niedawno Komisja podkreślała w swojej zielonej księdze w sprawie emerytur, jak ważne jest zmniejszenie różnic między kobietami a mężczyznami, szczególnie w zakresie sprawowania opieki, płac i zatrudnienia.

Komisja będzie w dalszym ciągu podkreślała znaczenie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie w kontekście strategii na rzecz równości między kobietami a mężczyznami na lata 2010-2015, która zostanie przyjęta w tym miesiącu.

Komisja zapewni również, by kwestie dotyczące równouprawnienia znalazły się w jej wniosku dotyczącym ogłoszenia roku 2012 Europejskim Rokiem Aktywnego Starzenia się.

Jako że jest to moje ostatnie wystąpienie tego wieczoru, pozwolę sobie skorzystać z okazji i podziękować tłumaczom, oraz przeprosić, jeśli mówiłem za szybko.

  Przewodnicząca. – Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się we wtorek, 7 września 2010 r., o godz. 12.30.

Oświadczenia pisemne (art. 149)

  Vasilica Viorica Dăncilă (S&D), na piśmie. – (RO) Europa stoi wobec poważnego problemu. Jej ludność starzeje się, a zatem potrzebne są odpowiednie środki, by stawić czoło rzeczywistości. Ponadto nie należy zapominać o potencjale, jaki mają do zaoferowania ludzie starsi, a który w większości państw członkowskich jest ignorowany. Doświadczenie i kwalifikacje, jakimi te osoby dysponują, mogą zostać wykorzystane do szkolenia ludzi młodych, z myślą o przekazaniu pałeczki młodszym pokoleniom w różnych dziedzinach i na różnych poziomach fachowości. Chociaż unijne prawodawstwo zakazuje dyskryminacji ze względu na wiek, we wszystkich państwach członkowskich, w środowisku pracy często dochodzi do jawnych i ukrytych przypadków dyskryminacji, szczególnie wobec kobiet. W związku z tym popieram propozycję przeprowadzenia ogólnounijnych kampanii uświadamiających, mających na celu walkę z dyskryminacją ze względu na wiek oraz propagowanie solidarności pokoleniowej. Uważam, że korzystne jest przekazywanie unijnych środków na wspieranie projektów skierowanych na przykład do znajdujących się w gorszej sytuacji socjalnej samotnych i starszych kobiet. Zapewniłoby to ogromne wsparcie w walce z dyskryminacją związaną z wiekiem.

  Lena Kolarska-Bobińska (PPE), na piśmie. – (PL) Dobrze, że w sprawozdaniu PE położono nacisk na sytuację kobiet powyżej pięćdziesiątego roku życia w kontekście zmian demograficznych zachodzących w Europie. Dotychczasowe sprawozdania wskazywały na powolną poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy i w życiu publicznym. W ciągu najbliższych lat może nastąpić wyraźna zmiana – pogorszenie sytuacji tej grupy kobiet, zwłaszcza w krajach, które mają słabiej rozwinięty albo niesprawny system opieki społecznej i zdrowotnej. W krajach tych starzenie się społeczeństwa spowoduje szczególne obciążenie kobiet obowiązkami opiekuńczymi – opieką nad starzejącymi się rodzicami i krewnymi. Już dzisiaj to kobiety są obciążone tego typu obowiązkami, a w przyszłości szczególnie się to nasili. W wielu kwestiach będą one zastępowały i wyręczały niewydolne instytucje. Już dzisiaj trzeba przygotowywać się do bomby demograficznej, jaką tym razem będzie ogromna liczba osób starszych i niesprawnych. Przystosowanie instytucji będzie długotrwałe i trudne, dlatego trzeba od razu myśleć, jak pomóc rodzinom w starzejącym się społeczeństwie. Komisja Europejska i Parlament muszą już dziś zacząć monitorować dostosowywanie się instytucji w krajach członkowskich do potrzeb starzejącego się społeczeństwa. Sprawozdanie słusznie podkreśla potrzebę wprowadzenia ułatwień w dostępie do usług publicznych i prywatnych, w szczególności do opieki zdrowotnej. Ważne, by zapisy te miały swoje odzwierciedlenie w codziennym życiu i nie pozostały tylko martwym zapisem w unijnych dokumentach.

  Elżbieta Katarzyna Łukacijewska (PPE), na piśmie. – (PL) Panie przewodniczący! W sprawozdaniu Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie słusznie zauważono, że kobiety w wieku emerytalnym częściej narażone są na życie w ubóstwie. Przyczyną tego zjawiska jest bardzo często niższa akumulacja świadczeń emerytalnych, co jest konsekwencją niższego wynagrodzenia kobiet i okresowych redukcji wynagrodzeń, na przykład w czasie pełnienia opieki nad dziećmi. W projekcie wymienia się wiele elementów, które mogłyby podnieść jakość życia kobiet po 50 roku życia - m.in. podjęcie dodatkowej pracy w niepełnym wymiarze godzin. Przede wszystkim należy jednak zastanowić się, co zrobić, aby kobiety zbliżające się do wieku emerytalnego nie musiały obawiać się utraty pracy, a tym samym środków finansowych. Unia Europejska powinna położyć szczególny nacisk na wyrównywanie wynagrodzeń pomiędzy mężczyznami i kobietami. Zgodnie z Kartą Praw Podstawowych oraz Traktatem Lizbońskim dyskryminacja ze względu na płeć jest zakazana w miejscu pracy. Dlatego też w sprawozdaniu muszą znaleźć się punkty, które zapewniałyby kobietom takie same zarobki, jakie otrzymują mężczyźni. Dodatkowo ważne jest, aby opinia publiczna akcentowała wszystkie kwestie związane z dyskryminacją kobiet w miejscu pracy.

  Siiri Oviir (ALDE) , na piśmie. – (ET) Wszyscy obywatele Unii Europejskiej muszą mieć równe szanse pełnego uczestniczenia w życiu społecznym, pracy i aktywności gospodarczej, a także korzystania z poziomu życia i dobrobytu uznawanych za normalne w społeczeństwie, w którym żyjemy. Niestety obecny ogólnoświatowy kryzys gospodarczy i społeczny pogłębił ubóstwo i wykluczenie kobiet, szczególnie kobiet starszych. Ponieważ oczekiwania długość życia kobiet jest średnio sześć lat dłuższa niż mężczyzn, płeć staje się niezwykle istotnym czynnikiem starzenia się. Myślę, że walka z ubóstwem kobiet i wykluczeniem musi być nadal jednym z najważniejszych wyzwań UE, w związku z czym państwa członkowskie powinny poprawić swoje systemy opieki społecznej, uczenia się przez całe życie, jak i aktywną politykę na rzecz integracji, tak by stworzyć kobietom w różnym wieku możliwości odegrania aktywnej roli w życiu społeczeństwa i chronić je przed groźbą ubóstwa. Ważne jest, by skupić te wspólne wysiłki państw członkowskich na zagwarantowaniu równych szans, jako że równouprawnienie nie jest celem samym w sobie, ale fundamentem ogólnych celów UE – wzrostu, zatrudnienia i uzyskania spójności społecznej.