Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 9 september 2010 - Straatsburg

10.2. Mensenrechten in Syrië, in het bijzonder de zaak Haythan Al-Maleh

  De Voorzitter. − Aan de orde is het debat over zes ontwerpresoluties over mensenrechten in Syrië, in het bijzonder de zaak Haythan Al-Maleh⁽¹⁾.

  Charles Tannock, auteur. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, vorig jaar heb ik in Brussel de zoon van Haythan Al-Maleh ontmoet. Hij zocht steun voor de vrijlating van zijn vader. De heer Al-Maleh heeft een opvallende geschiedenis als verdediger van de mensrechten en jurist en hij heeft in de loop van de jaren veelvuldig kritiek geuit op de Ba'ath-dictatuur van Al-Assad in Syrië. De heer Al-Maleh is een kwakkelende oude man en hij zou op humanitaire gronden moeten worden vrijgelaten – hij heeft geen andere misdaad begaan dan dat hij in botsing is gekomen met de noodwetten en repressieve wetten tegen dissidenten in Syrië, die al meer dan veertig jaar van kracht zijn.

Syrië is helaas een problematische staat die onderdak biedt aan bekende terroristen, verdachte wapenuitvoer heeft naar Noord-Korea – met inbegrip van mogelijke nucleaire ambities – en politiek dicht bij de schurkenstaat Iran staat. Ik doe nu een beroep op het Syrische leiderschap en zijn president om hun belabberde mensenrechtenstatus te verbeteren en de heer Al-Maleh vrij te laten.

  Heidi Hautala, auteur. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, deze resolutie komt geen dag te vroeg. Lange tijd heb ik de zaak van Haythan Al-Maleh met bezorgdheid gevolgd. Te vaak heb ik het gevoel gehad dat deze zaak onvoldoende aandacht kreeg. We hebben geen tijd te verliezen: hij is tachtig jaar oud, en ik hoor van zijn zoon, die dit Parlement heeft bezocht, dat de gezondheid van zijn vader aan het verslechteren is. De heer Al-Maleh lijdt aan artritis, diabetes en schildklierproblemen, en ik begrijp dat hem de toegang tot geneesmiddelen wordt onthouden.

De heer Al-Maleh is op 14 oktober 2009 willekeurig gearresteerd door de Algemene Inlichtingendienst. Hij werd in een isoleercel opgesloten gehouden en is voor het Tweede Militaire Hof van Damascus gebracht, ondanks het feit dat militaire rechtbanken geen burgers zouden mogen berechten.

Op 4 juli 2010 is de heer Al-Maleh veroordeeld tot drie jaar gevangenschap wegens "het overbrengen van onjuiste en overdreven nieuws dat het nationale gevoel aantast". Collega's, we moeten beseffen dat veel landen zulke kwalificaties tegenwoordig helaas gebruiken voor strafrechtelijke vervolging. Dit is volstrekt onacceptabel. Dit is gebeurd uit hoofde van de artikelen 285 en 286 van het Syrische wetboek van strafrecht. Zulke aanklachten zijn duidelijk te vaag en gemakkelijk te misbruiken. Zij horen niet thuis in de rechtspraak van een moderne staat.

Er blijft ook ernstige bezorgdheid over de eerlijkheid van het proces van de heer Al-Maleh. Mijn belangrijkste boodschap is dat er serieuze redenen zijn om de heer Al-Maleh te beschouwen als een slachtoffer van repressie door de autoriteiten in respons op zijn mensenrechtenwerk, dat omvangrijk en indrukkwekkend is. Hij moet onmiddellijk worden vrijgelaten.

Ik wil er graag op wijzen dat de heer Al-Maleh een uitstekende kandidaat is voor de Sacharov-prijs. Ik zal actie ondernemen om te bewerkstelligen dat hij een van de kandidaten is.

  Marisa Matias, rapporteur. − (PT) Mevrouw de Voorzitter, wij behandelen hier vandaag opnieuw een situatie waarin sprake is van schending van de mensenrechten: de gevangenschap van de Syrische activist Haythan Al-Maleh, een 80-jarige advocaat die, naar verluidt, schuldig is aan "de verspreiding van valse en overdreven informatie die kan leiden tot verzwakking van het nationaal gevoel" in zijn land. De gevangenschap van deze mensenrechtenactivist houdt niet alleen een schending in van ontelbare internationale verdragen en conventies, maar staat bovendien haaks op de Syrische wetgeving zelf, aangezien daarin wordt bepaald dat militaire rechtbanken niet de bevoegdheid hebben om burgers te berechten.

De beslissing die is genomen met betrekking tot deze man en andere Syrische gevangenen die om soortgelijke redenen gevangenzitten, de diverse aanhoudingen, de beperking van de bewegingsvrijheid en de willekeurige maatregelen van de Syrische autoriteiten zijn praktijken die strijdig zijn met de belangrijke rol van Syrië in de regio en de inspanningen die het land heeft gedaan om de maatschappelijke situatie te verbeteren.

Ik herhaal: wij bespreken hier vandaag opnieuw een situatie waarin sprake is van schending van de mensenrechten. Immers, dit geval kan niet los worden gezien van de talloze debatten die wij hier deze week hebben gevoerd. Ik noem er twee: ten eerste, de veroordeling van de doodstraf door steniging die is opgelegd aan Sakineh Ashtiani. Het meerstemmige protest heeft reeds enig resultaat opgeleverd. Het is nog te vroeg om victorie te kraaien, maar het is zeker te vroeg om nu al te zwijgen. Ten tweede hebben wij hier vandaag een belangrijke resolutie aangenomen tegen het onaanvaardbare optreden van de regering van president Sarkozy tegen Roemeense en Bulgaarse burgers. De bescherming van de mensenrechten kent geen grenzen en is geen strijd die uitsluitend buiten onze muren kan worden uitgevochten.

We hebben hier vandaag het goede voorbeeld gegeven door te bewijzen dat we in staat zijn deze strijd ook binnen onze eigen muren te strijden. De ongerechtvaardigde gevangenschap van Haythan Al-Maleh heeft ons hier allen verenigd. Hij is een mensenrechtenactivist. Mensenrechtenactivisten moeten vrije mensen zijn: dat is ons verzoek aan de Syrische autoriteiten. Wij zijn ook mensenrechtenactivisten en wij zullen Haythan Al-Maleh niet in de steek laten.

  Véronique De Keyser, auteur. − (FR) Mevrouw de Voorzitter, ik sluit me aan bij alle collega's die hier met klem hebben gepleit voor de onmiddellijke vrijlating van de heer Al-Maleh.

Zoals eerder gezegd is het een oude man. Hij wordt beschuldigd van een misdaad, maar volgens een aantal artikelen van het wetboek van strafrecht die ons sterk overdreven lijken. Naast hem staan, in het bijzonder, andere verdedigers van de mensenrechten, andere advocaten en andere artsen die we allemaal kennen, die naar het Europees Parlement zijn gekomen en die vervolgens gevangen zijn genomen. Zij zijn gewetensgevangenen en dat kunnen we niet accepteren van Syrië.

Omdat het altijd belangrijk is om namen te noemen, wil ik de namen noemen van de heer Al-Hassani, de heer Al-Abdallah, en de heer Labouani, die ons hier bezocht hebben. Het zijn bijna allemaal vrienden.

Ik wil met klem benadrukken dat er in Syrië veel dingen zijn die elders ook goed zouden kunnen werken. En zo gek is het niet wat ik hier zeg. Er is echt vrijheid van geweten en godsdienst. Er wordt gewerkt aan onderwijs en gezondheid. Vluchtelingen uit Irak en Palestina worden er opgevangen. Dit land heeft zeker potentieel, ook internationaal gezien, en dat kunnen we niet negeren.

Ik zou tegen president Bachar al-Assad – die ik goed ken – willen zeggen: "President, u hebt deze gewetensgevangenen niet nodig om in uw land sterk te kunnen zijn en internationaal iets te kunnen betekenen. U kunt het zich ook veroorloven om de mensenrechten te verdedigen".

Ik vind dat we bij Syrië niet alleen aan systematische onderdrukking moet denken. Dit land bestaat, dames en heren, en dat kunnen we niet ontkennen. Maar er is meer in Syrië en daarom, commissaris, hechten wij zo veel waarde aan deze associatieovereenkomst. We weten dat Syrië deze overeenkomst vooralsnog heeft afgewezen. Houd ons op de hoogte van de onderhandelingen. Wij – velen van ons in elk geval – zouden graag zien dat Syrië de positieve rol speelt waar het toe in staat is op het internationale toneel en voor het vredesproces in het Midden-Oosten.

  Bernd Posselt, auteur. − (DE) Mevrouw de Voorzitter, onze ontwerpresolutie zendt een aantal heldere boodschappen uit. Ten eerste willen wij de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van de heer Haythan Al-Maleh, alle ander mensenrechtenactivisten en alle andere gewetensgevangenen. Wat ons betreft is er geen enkel compromis mogelijk ten aanzien van de mensenrechten. In onze ontwerpresolutie geven wij eveneens in overweging A en paragraaf 9 aan dat we een dialoog met Syrië willen. Per slot van rekening willen wij dat de overeenkomst met Syrië zo spoedig mogelijk tot stand komt als instrument voor mensenrechten en samenwerking, maar niet zonder voorwaarden.

Wij erkennen zonder meer - zoals mevrouw De Keyser heeft opgemerkt - dat er in Syrië niet alleen negatieve maar ook positieve ontwikkelingen hebben plaatsgevonden. Nergens anders op het Arabisch Schiereiland en in de Masjrak-landen worden christelijke en andere minderheden zo goed behandeld als in Syrië. Libanese christenen - prominente bovendien - hebben mij verteld dat ze alleen kunnen overleven omdat Syrië hen beschermend de hand boven het hoofd houdt.

Syrië is ook geen marionet van Iran, mijnheer Tannock, maar vormt een belangrijk tegenwicht tegen de dominantie van Iran. Daarom hebben wij een stabiel Syrië nodig, maar Syrië moet zelf ook maatregelen nemen om dit te bereiken.

  Frédérique Ries, auteur. − (FR) Mevrouw de Voorzitter, we kunnen ons afvragen of Syrië uiteindelijk niet gewend begint te raken aan de verwijten die we het land bijna elk jaar maken over schendingen van de mensenrechten op zijn grondgebied. Laten we echter blijven hopen dat we gehoord worden en blijven wachten op vooruitgang, meer vooruitgang – ik begrijp heus wel dat er verbetering is daar – voor alle Syrische burgers die streven naar meer vrijheid, vooral van meningsuiting.

Onze resolutie betreft vandaag in het bijzonder de heer Haythan al-Maleh, een onvermoeibare verdediger van de mensenrechten. Deze advocaat is na een belachelijk proces veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf voor het, ik citeer, "verspreiden van valse informatie die het nationale sentiment verzwakt". Zo luidt de tekst. In onze resolutie pleiten we dus voor de onmiddellijke vrijlating van de heer Haythan al-Maleh om de redenen die ik net heb genoemd – zijn hoge leeftijd en de gezondheidsproblemen waar hij mee te kampen heeft.

Uiteraard willen wij de aandacht vestigen op de schendingen van de mensenrechten in Syrië: executies – we noemen ze op in onze resolutie –, aanhoudingen, inperking van een hele reeks vrijheden en dat alles onder het mom van een noodtoestand, per definitie tijdelijk, die daar al ruim veertig jaar duurt.

We verzoeken de Europese Unie om deze vereisten, die barones Ashton herhaald heeft en die fundamenteel zijn, extra onder de aandacht te brengen vooral om ze te gebruiken als pressie-, discussie- of onderhandelingsmiddel in het kader van de ondertekening van de associatieovereenkomst.

We raken steeds verder verwijderd van wat meer dan tien jaar geleden de "Praagse Lente" werd genoemd, in 2000, toen Bachar al-Assad aan de macht kwam. Toen kregen we binnen slechts een paar maanden tijd een glimp liet zien van een opleving voor de Syrische burgermaatschappij. Ik denk dat het nu tijd is dat Syrië al deze onvermijdelijke hervormingen blijft invoeren als het een imago wil afgeven dat past bij de belangrijke rol waar we op hopen, waarvan we willen dat Syrië die speelt in de regio.

  Monica Luisa Macovei, namens de PPE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, de heer Al-Maleh heeft de Syrische autoriteiten in de media bekritiseerd en is veroordeeld voor het verspreiden van onjuiste informatie die de nationale veiligheid bedreigt. Zijn arrestatie, detentie, schuldigverklaring en veroordeling tot gevangenisstraf door een militaire rechtbank zijn een schending van zijn rechten, in het bijzonder van het recht op de vrijheid van meningsuiting en het recht op een eerlijk proces. Zij zijn een bedreiging voor alle verdedigers van de mensenrechten in het land.

Het doel van de vrijheid van meningsuiting is dat men in staat is om een regering te bekritiseren, informatie openlijk te delen en meningen te uiten zonder bang te hoeven zijn voor gevangenneming. Je gaat niet naar de gevangenis wegens de essentie van een toespraak: om meningen en ideeën te delen die de luisteraar niet deelt.

Ik schaar me daarom achter de oproep van mijn collega's aan het adres van Syrië om de heer Al-Maleh onmiddellijk vrij te laten. Ik vraag de Commissie om deze kwestie met voorrang bij de Syrische regering ter sprake te brengen.

  Corina Creţu, namens de S&D-Fractie. – (RO) Vandaag bespreken we een buitensporig geval van mensenrechtenschending, symbolisch voor de manier waarop een autoritaire staat zijn burgers wil behandelen.

De fundamentele vrijheden van het slachtoffer zijn geschonden en ook andere rechten zijn niet gerespecteerd, zoals het recht om voor onschuldig te worden gehouden, het recht op een eerlijk proces en het recht op het kiezen van de eigen verdediging.

Afgezien van al deze zeer ernstige onregelmatigheden bestaat de kern van de zaak uit de beschuldiging tegen Haitham Al-Maleh, een mensenrechtenactivist sinds lange tijd die al eerder in de gevangenis had gezeten voor zijn activiteiten voor grondwethervorming in de jaren 1980. Hij werd toen veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf.

Deze keer is Haitham Al-Maleh veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf voor het uiten van zijn mening, beschuldigd van het beschadigen van het moreel en het nationale gevoel door kritiek, met name op de noodtoestand die al vier decennia van kracht is en waardoor de grondrechten van burgers buiten werking worden gesteld.

Daarom bestaat het risico dat deze ernstig zieke tachtigjarige zijn einde vindt in de gevangenis, alleen omdat hij zijn recht op vrije meningsuiting heeft uitgeoefend, dat gegarandeerd wordt door het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, dat Syrië geratificeerd heeft.

Gegeven het feit dat de aanklacht in strijd is met het recht op vrije meningsuiting en dat zijn gezondheid steeds slechter wordt, steunen wij de oproep aan de Syrische autoriteiten om de aanklacht te laten vallen en Haitham Al-Maleh en de andere politieke gevangenen vrij te laten.

De eerste stappen richting een normaler en democratischer regime zou een algemeen pardon zijn, het stoppen van de pesterijen tegen en de bestraffing van mensenrechtenactivisten, het beëindigen van de arrestaties van politieke opponenten en het garanderen van een onafhankelijke rechterlijke macht.

  Marietje Schaake, namens de ALDE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, Syrië is een belangrijke speler in het Midden-Oosten. Vorig jaar, toen ik Damascus heb bezocht, was ik getroffen door het potentieel van de ambitieuze jonge generatie Syriërs.

Een verandering in de richting van meer openheid en respect voor de grondrechten is nodig voor de vooruitgang van het land zelf en voor zijn banden met de internationale gemeenschap.

In zijn inaugurale rede heeft president Al-Assad gesproken over creatief denken, transparantie en democratie. De gevangenissen van Syrië vulden zich echter weer snel met politieke gevangenen, journalisten en mensenrechtenactivisten, zoals onlangs, toen twee leidende mensenrechtenadvocaten, Haythan Al-Maleh en Muhammad Al-Hasani, werden veroordeeld wegens het uiten van kritiek op de mensenrechtenstatus van Syrië.

De schrijver Ali Abdullah zit ook nog vast, terwijl hij zijn straf al heeft uitgezeten. Er is geen vrijheid van meningsuiting, ook niet op het Internet.

Er is een heel grote en pijnlijke kloof tussen de zogenaamde ambities van Al-Assad en de werkelijkheid van het verwezenlijken van een democratie. Dit doet het land geen goed – vooral de jongere generatie niet.

De EU moet alle noodzakelijke beschikbare middelen aanwenden om Syrië in de juiste richting te duwen en te bereiken dat het land zijn mensenrechtenstatus verbetert.

  Paweł Robert Kowal, namens de ECR-Fractie. – (PL) Mevrouw de Voorzitter, mevrouw Schaake heeft gelijk dat heel veel mensen in Syrië willen dat hun land verandert. Toen ik in Syrië was heb ik deze mensen gezien en zelf gehoord wat ze zeiden. Nu we over deze zaak praten, denk ik terug aan de discussie van dinsdag over de staat van de Unie. Een van de fractievoorzitters heeft toen gezegd, dat we in belangrijke zaken geen faxmachine moeten zijn die allerlei verklaringen uitspuugt over gebeurtenissen in de wereld. We moeten deze barrière nemen en meer doen dan alleen praten - en praten doen we veel in dit Parlement. We willen onze woorden vertalen in doeltreffender acties. Ik maak mij zorgen over de situatie van de bekende mensenrechtenverdediger Haythan Al-Maleh, die is veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf voor de verdediging van de mensenrechten en het publiekelijk verkondigen van zijn opvattingen. Hij is meerdere malen geïntimideerd door de autoriteiten, hij heeft in de gevangenis gezeten, hij is beschuldigd en vervolgd. Ondanks dat heeft hij zijn activiteiten nooit opgegeven en is hij consequent doorgegaan met het onthullen van de illegale praktijken van de autoriteiten. Hij staat hierin niet alleen. Hij verwoordt de mening van de vele Syriërs die willen dat hun land verandert.

Een van de belangrijkste doelen van het Europees Parlement is betrokkenheid bij de verdediging van mensenrechten. Dit is zo'n zaak waar we niet als een faxmachine verklaringen moeten produceren. Haythan Al-Maleh is een gewetensgevangene die alleen maar wordt vastgehouden omdat hij gebruik heeft gemaakt van zijn recht op vrije meningsuiting. Wij kunnen niet rustig toekijken. Wij zijn gekozen om vrijuit onze opvattingen te uiten en daarom verwachten onze kiezers van ons dat wij hetzelfde recht voor anderen opeisen. Als wij nu niet opkomen voor Al-Maleh, wat betekent onze eigen verkiezing dan nog? Hoeveel autoriteit rest onze functie dan nog? Kunnen we dan over een paar jaar onze kiezers nog wel recht in de ogen kijken? Als wij ons beroepen op gelijkheid en gerechtigheid, op de rechtsorde en alles waar we in het verenigde Europa continu over praten, als we het hebben over vriendschap en vreedzame samenwerking, dan mogen wij ons niet verstoppen voor deze problemen. Problemen die grote inspanningen vragen van de EU-diplomatie, die vragen om de ontwikkeling van speciale vormen van pressie, waardoor de Syriërs de vrijheid van meningsuiting krijgen die zij wensen en die wij al genieten. Laten we de vrijheid van meningsuiting delen, laten we een beroep doen op de EU-instellingen om vooral in dit soort zaken bijzonder effectief te zijn, want de reputatie van de Europese Unie hangt ervan af.

  Elena Băsescu (PPE). – (RO) Ik betreur het feit dat er nog steeds beperkingen zijn op de vrijheid van meningsuiting in Syrië, een land dat in de afgelopen 10 jaar economische en sociale processen heeft ingesteld.

Hoewel de Syrische grondwet in principe de fundamentele mensenrechten garandeert is het geval van de heer Al-Maleh onderdeel van een serie willekeurige arrestaties en gevangennemingen.

Hij heeft geen eerlijk proces gekregen, mocht zichzelf niet verdedigen en blijft onderworpen aan de zware omstandigheden van de gevangenis. Ik ben vooral bezorgd over de slechte gezondheid van de heer Al-Maleh. Daarom roep ik de Syrische autoriteiten op om hem onvoorwaardelijk vrij te laten en zich te verbinden aan respect voor de mensenrechten.

Tot slot wil ik Syrië aanmoedigen om de Associatieovereenkomst te tekenen. Deze overeenkomst bevat belangrijke aspecten met betrekking tot civiele en politieke rechten, gegarandeerd door internationale wetgeving. Naleving van de Associatieovereenkomst zou het proces van democratisering en hervormingen versnellen.

  Cristian Dan Preda (PPE). – (RO) Ik wil mij natuurlijk ook aansluiten bij degenen die vandaag in dit huis hebben opgeroepen tot de onmiddellijke vrijlating van Haitham Al-Maleh. Zoals al is gezegd is hij een 80 jaar oude man met een broze gezondheid, en dit geval moet uiteraard beoordeeld worden vanuit humanitair perspectief.

Afgezien van het puur humanitaire deel van deze zaak, moeten we in de overweging meenemen dat Haitham Al-Maleh veroordeeld is door een militaire rechtbank, na een proces waarbij zijn fundamentele rechten met voeten zijn getreden. Ook is de uitspraak, zoals al is genoemd, in tegenspraak met internationale normen. Waarom is dit gebeurd? Alleen omdat Haitham Al-Maleh heeft gedaan wat hij al veertig jaar goed doet, namelijk in zeer serieuze, duidelijke en kritische termen spreken over de benodigde vrijheid om de situatie voor de mensen in zijn land te verbeteren.

Ik denk dat de Syrische autoriteiten het vooruitzicht van ondertekening van de Associatieovereenkomst met de EU moeten beschouwen als een stimulans om de algemene mensenrechtensituatie te verbeteren. Daarom is het tijd, dat Syrië laat zien dat zijn beloften op het gebied van mensenrechten niet alleen een structuur blijven maar ook worden toegepast in deze samenleving.

  Tadeusz Zwiefka (PPE). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, wij vragen de regering en de president van Syrië om strafkwijtschelding en vrijspraak voor een bekende advocaat en mensenrechtenverdediger. Dat is de juiste weg, omdat deze autoriteiten de besluiten nemen. Ik wil echter in herinnering roepen dat nog niet zolang geleden, aan het einde van de vorige zittingsperiode, de Grootmufti van Syrië in deze zaal te gast was. Hij heeft tijdens de plenaire vergadering gesproken over het bestaan van burgerlijke vrijheden in Syrië en gezegd dat de beginselen van democratie en vrijheid van meningsuiting in zijn land worden nageleefd. Wellicht moeten wij ons tot hem wenden, hij is een grote autoriteit in Syrië en een persoon die veel steun geniet van de samenleving. Misschien kan hij invloed uitoefenen op de regering en de president en wil hij zich aansluiten bij de strijd om een onschuldig veroordeelde mensenrechtenverdediger vrij te krijgen.

  Angelika Werthmann (NI). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, in Syrië zijn nog steeds de noodwetten van 1963 van kracht. De vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid en de vrijheid van vergadering zijn als gevolg daarvan uiterst beperkt. Politiek gemotiveerde arrestaties zijn in Syrië aan de orde van de dag, een van de gevangenen is de heer Al-Maleh. Hij heeft op grond van zijn betrokkenheid bij mensenrechtenaangelegenheden al meerdere jaren in de gevangenis doorgebracht. In oktober werd deze tachtig jaar oude man opnieuw opgepakt en door een militaire rechtbank tot een gevangenisstraf veroordeeld. De EU moet een krachtige rol spelen in de dialoog met derde landen om een einde te maken aan de vervolging en onderdrukking van politieke activisten en hun familieleden.

  Miroslav Mikolášik (PPE). - (SK) Dat onlangs in Syrië vooraanstaande mensenrechtenadvocaten een gevangenisstraf is opgelegd voor de uitoefening van hun recht op vrije meningsuiting toont aan, dat het land nog steeds een lakse en vaak verdraaide interpretatie hanteert van het International Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, waarvan het ondertekenaar is. Het feit dat in Syrië burgers worden vervolgd, beperkt in hun vrijheid, ongegrond gearresteerd, dat de activiteiten van mensenrechtenactivisten worden verhinderd en het recht op een rechtvaardig proces wordt genegeerd, zorgt voor interne destabilisatie in een land, dat anders het potentieel zou hebben om vrede en stabiliteit in de regio te verspreiden.

Naar mijn mening zou de Commissie het verlangen van Syrië om een associatieovereenkomst te sluiten met de Europese Unie zo veel mogelijk moeten uitbuiten om druk uit te oefenen op het land om zich ertoe te verplichten een einde te maken aan de voortdurende schendingen van de mensenrechten.

  Eija-Riitta Korhola (PPE). − (FI) Mevrouw de Voorzitter, de gevangenisstraf van Haythan Al-Maleh toont duidelijk aan wat de huidige mensenrechtensituatie in Syrië is. Het is een zeer dubieuze stap om de rechterlijke macht van militaire rechtbanken uit te breiden naar civiele zaken en die kan zelden of nooit worden gerechtvaardigd.

Zonder de inadequate behandeling van Haythan Al-Maleh ook maar enigszins te bagatelliseren, wil ik onderstrepen dat de echte problemen diep geworteld zijn in de structuren van de Syrische samenleving. De noodtoestand, die veel constitutionele rechten heeft bevroren, geldt al sinds hij in 1963 werd uitgevaardigd. De oorspronkelijke hoofdreden voor de voortzetting ervan, het conflict tussen Syrië en Israël, heeft zijn geloofwaardigheid lang geleden al verloren.

Geen enkele regering kan decennialang aan de macht blijven en beweren dat zij overeenkomstig democratische beginselen functioneert. Ik roep het Europees Parlement op de voortzetting van de noodtoestand krachtig te veroordelen en alle stappen te steunen die de terugkeer van echte democratie in Syrië mogelijk maken.

  Bogusław Sonik (PPE). - (PL) Het is verontrustend dat de Syrische autoriteiten dergelijke eigenmachtige arrestaties en vervolgingen van bekende mensenrechtenverdedigers toepassen. Het proces van de heer Al-Maleh voldeed niet aan de internationale justitiële standaarden, waaronder het vermoeden van onschuld en het recht op verdediging. Het verlenen van gratie aan de heer Al-Maleh en andere mensenrechtenverdedigers die geen gebruik konden maken van hun recht op een eerlijk proces, zou getuigen van een koerswijziging in het beleid van de autoriteiten ten gunste van de naleving van de internationale mensenrechten en de beginselen van een eerlijk proces. Daar komt nog bij, dat in oktober 2009 de ondertekening van de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Syrië, met daarin als fundamentele bouwsteen het respecteren van de mensenrechten, op verzoek van Syrië is uitgesteld. In verband met de actuele situatie moet de Europese Commissie een verslag presenteren aan het Europees Parlement over de voortgang van de gesprekken over het ondertekenen van die overeenkomst.

  Connie Hedegaard, lid van de Commissie. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, de recente golf van arrestaties en vonnissen tegen verdedigers van de mensenrechten, advocaten, journalisten en Koerden baart de Europese Unie grote zorgen.

Recent hebben drie belangrijke zaken de aandacht van de EU getrokken: die van de heer Muhammad Al-Hasani en de heer Haythan Al-Maleh – velen hebben hen vandaag genoemd, niet het minst de heer Al-Maleh – en ook die van de heer Ali Abdullah, een schrijver die in juni opnieuw is gearresteerd, nadat hij zijn straf had uitgezeten.

De Europese Unie heeft een aantal acties ondernomen. Deze zaken zijn – onder andere door de hoge vertegenwoordiger – op de gepaste niveaus ter sprake gebracht bij de Syrische autoriteiten. De EU heeft erop gestaan dat op humanitaire gronden rekening wordt gehouden met de zeer broze gezondheidstoestand van de tachtigjarige heer Al-Maleh. Om te beginnen zijn er met de grootst mogelijk discretie diplomatieke stappen gezet, maar bij het ontbreken van een antwoord van de autoriteiten, heeft de hoge vertegenwoordiger op 27 juli een verklaring afgelegd waarin zij herinnert aan de verplichtingen van Syrië uit hoofde van het internationaal recht en aandringt op de vrijlating van politieke gevangenen.

Ook al ontbreekt tot nu toe een positieve reactie, toch moeten – en zullen – de Europese acties doorgaan. De EU werkt op verschillende fronten tegelijk aan de bevordering van de mensenrechten in Syrië. De EU en de delegaties van de lidstaten in Damascus zullen de situatie blijven bewaken en de rechtszaken blijven observeren. De heer Al-Hasani en de heer Al-Maleh zijn in hoger beroep gegaan.

Steun voor de verdedigers van de mensenrechten en hun families en advocaten zal worden nagestreefd. Tegelijkertijd moet respect voor de mensrechten een terugkerend onderwerp zijn in elke dialoog van de EU met de Syrische autoriteiten, op alle niveaus.

Mevrouw De Keyser vroeg naar de status van de associatieovereenkomst. Syrië weigert nog steeds te reageren op de uitnodiging van de EU om deze overeenkomst te ondertekenen, die al sinds oktober 2009 in behandeling is. Syrië geeft aan dat de beoordeling van de politieke en economische gevolgen van de overeenkomst nog niet is afgerond. De overeenkomst zal ongetwijfeld beide partijen diverse voordelen brengen, maar voor de Europese Unie is het ook de beste manier om een geregelde en eerlijke politieke dialoog met Syrië tot stand te brengen, ook over mensenrechtenvraagstukken.

Het bevorderen van Europese steun op het gebied van de mensenrechten en democratie is een andere belangrijke weg. Enkele projecten die in de pijlijn zitten, betreffen de modernisering van het gerechtelijk apparaat en de versterking van de capaciteit van het Syrische maatschappelijk middenveld.

  Bernd Posselt, auteur. − (DE) Mevrouw de Voorzitter, neemt u mij niet kwalijk, maar mijn fractie heeft dit keer - zoals altijd - verzocht om een hoofdelijke stemming bij de eindstemming over de verzoeken om urgentverklaring, namelijk wat betreft Syrië. Dat lijkt door een technische storing echter niet bij u te zijn aangekomen. Ik verzoek u namens onze fractie, en de overige fracties zullen daar vast geen bezwaar tegen hebben, om toch een hoofdelijke stemming over de ontwerpresolutie over Syrië te houden.

  De Voorzitter. − Mijnheer Posselt, u hoeft het mij niet te vragen, want het gebeurt al.

Het debat is gesloten.

Wij gaan nu over tot de stemming.

(Uitslagen en nadere bijzonderheden betreffende de stemmingen: zie notulen)

  Jarosław Leszek Wałęsa (PPE), schriftelijk. – (PL) Ik ben blij dat vandaag in het Europees Parlement de kwestie van de schending van de mensenrechten in Syrië aan de orde is. Hier kunnen we niet onverschillig aan voorbij gaan. Ik roep de regering en de president van Syrië op om de heer Haythan Al-Maleh onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten. Het proces tegen deze tachtigjarige Syrische advocaat voldeed niet aan de internationale standaarden voor een eerlijk proces, waaronder het vermoeden van onschuld en het recht op verdediging. De beschuldigingen die hem ten laste zijn gelegd zijn niet te verenigen met de vrijheid van meningsuiting die gegarandeerd wordt door het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, dat Syrië heeft ondertekend. Ik wend mij ook tot de autoriteiten van Syrië om een eind te maken aan alle vormen van vervolging van mensenrechtenactivisten en hun families en hun het recht te geven om vrij te kunnen handelen zonder enig obstakel of dreigement. Ik roep de autoriteiten van Syrië op tot het naleven van de internationale mensenrechten en de internationale verplichtingen die het land is aangegaan die de vrijheid van meningsuiting en het recht op een eerlijk proces garanderen. Verder roep ik hen ook op te garanderen dat de gevangenen goed worden behandeld en niet worden onderworpen aan martelingen of andere vormen van vernedering en dat zij onmiddellijk, regelmatig en onbeperkt contact mogen hebben met familie, advocaten en artsen.

(1) zie notulen.