Συζητήσεις

Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 2010 - Στρασβούργο

24. Πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών συνοπτική παρουσίαση

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A7-0227/2010) του κ. João Ferreira, εξ ονόματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών (COM(2009)0082 - 2009/2151(INI)).

  João Ferreira, εισηγητής. – (PT) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, πολλές φορές κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τα δελτία των ειδήσεων απασχόλησαν έντονα καταιγίδες, πλημμύρες, καύσωνες, πυρκαγιές και άλλες καταστροφές, οι οποίες είχαν σοβαρό αντίκτυπο στον πληθυσμό, το έδαφος, την οικονομία και το περιβάλλον.

Όμως δεν ήταν η μοναδική χρονιά που συνέβη αυτό. Τα πρώτα έξι έτη λειτουργίας του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ, η Επιτροπή έλαβε 62 αιτήματα οικονομικής στήριξης από 21 διαφορετικές χώρες. Εξ αυτών, το ένα τρίτο περίπου εντάσσεται στην κατηγορία των μεγάλων καταστροφών. Άλλες καταστροφές δεν οδήγησαν σε υποβολή αιτημάτων για την κινητοποίηση του ταμείου, παρότι προκάλεσαν εκτεταμένες, και σε πολλές περιπτώσεις μακροπρόθεσμες, επιπτώσεις στους πληγέντες πληθυσμούς, στο περιβάλλον και στην οικονομία.

Οι καταστροφές είναι εξαιρετικά άδικες. Σχεδόν πάντοτε πλήττουν σοβαρότερα όσους διαθέτουν τα λιγότερα μέσα προστασίας, είτε πρόκειται για άτομα είτε για κράτη. Για τον λόγο αυτόν, στην έκθεση επισημαίνεται ότι μια κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη των καταστροφών θα πρέπει να έχει ως κεντρικό μέλημα τη μείωση των υφιστάμενων ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και των κρατών μελών στον εν λόγω τομέα, κυρίως συμπεριλαμβανόμενης της βοήθειας για τη βελτίωση της πρόληψης στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας και διαθέτουν πιο περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.

Οι φυσικές καταστροφές, και κατ’ επέκταση οι ανθρωπογενείς καταστροφές, μπορούν και πρέπει να προλαμβάνονται.

Συχνά, οι συνέπειες των καταστροφών επιτείνονται λόγω πολιτικών οι οποίες δημιουργούν σχέσεις ανισότητας μεταξύ των ανθρώπινων πληθυσμών και του περιβάλλοντός τους.

Στην έκθεση αυτή αναγνωρίζεται ότι ορισμένες τομεακές πολιτικές, όπως λόγου χάρη η κοινή γεωργική πολιτική, έχουν συμβάλει στο φαινόμενο να είναι πιο εκτεθειμένοι σε κινδύνους ορισμένες περιοχές και οι κάτοικοί τους, εν προκειμένω επειδή ενθάρρυναν την εγκατάλειψη της παραγωγής και τη συνακόλουθη ερημοποίηση.

Είναι, συνεπώς, σημαντικό να λάβουμε μέτρα για την αντιστάθμιση και αντιστροφή αυτής της κατάστασης. Η προαγωγή της συνετής χρήσης του εδάφους, καθώς και της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης σε αρμονία με τη φύση, είναι ζωτικός παράγοντας πρόληψης των καταστροφών.

Η έκθεση αυτή βρίθει κατευθυντηρίων γραμμών και συστάσεων· σε αυτό συνέβαλαν σημαντικά οι συζητήσεις που διεξήχθησαν στους κόλπους των διαφόρων επιτροπών, ο διάλογος με τους σκιώδεις εισηγητές και τους συντάκτες γνωμοδοτήσεων σχετικά με τις διάφορες προσεγγίσεις του θέματος, καθώς και οι προτάσεις τις οποίες κατέθεσαν όλες οι πλευρές για την τελική διαμόρφωση του κειμένου. Ευχαριστώ όλους για τη συνεισφορά τους και για το ενδιαφέρον που επέδειξαν, καθώς και για το ανοικτό πνεύμα με το οποίο προσήλθαν σε μια συζήτηση η οποία υπήρξε εμβριθής και εμπλούτισε τις γνώσεις μας.

Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω εν συντομία ορισμένες από τις συστάσεις που διατυπώνονται στην έκθεση: δημιουργία ενός κατάλληλου δημοσιονομικού πλαισίου για την πρόληψη καταστροφών, το οποίο θα ενισχύει και θα συντονίζει τα υφιστάμενα δημοσιονομικά μέσα· καθορισμός σειράς δράσεων οι οποίες πρέπει να τύχουν ειδικής στήριξης από τα κράτη μέλη με σκοπό την αντιμετώπιση καταστάσεων κινδύνου· ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης στα κράτη μέλη, και δημιουργία και ενίσχυση συνδέσεων μεταξύ των διαφόρων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης· δημιουργία δημοσίου προγράμματος γεωργικών ασφαλίσεων· σύσταση ευρωπαϊκού κέντρου παρακολούθησης της ξηρασίας και της ερημοποίησης, και δρομολόγηση ειδικής πρωτοβουλίας για τα δάση και την πρόληψη των πυρκαγιών.

Τέλος, σε συνέχεια των μέτρων πρόληψης, και έχοντας υπόψη την πείρα που αποκτήθηκε κατά τις πρόσφατες καταστροφές, καθίσταται αναγκαία η αναθεώρηση των διατάξεων που διέπουν το Ταμείο Αλληλεγγύης, έτσι ώστε να είναι δυνατή η πιο ευέλικτη και έγκαιρη κινητοποίηση αυτού του μηχανισμού.

Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, το θέμα των καταστροφών έχει αποτελέσει ήδη επανειλημμένως θέμα ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ορισμένες από τις συστάσεις που διατυπώνονται στην παρούσα έκθεση περιλαμβάνονταν ήδη σε αυτά τα προηγούμενα ψηφίσματα. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει πόσο επείγουσα είναι η εφαρμογή τους. Οι συστάσεις αυτές πρέπει να ληφθούν υπόψη και να τεθούν σε εφαρμογή. Δυστυχώς, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί σε αυτόν τον τομέα, και η Επιτροπή φέρει ιδιαίτερη ευθύνη γι’ αυτήν την καθυστέρηση.

Απευθύνω έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεωρήσει την ευρεία συναίνεση που προσείλκυσε η έκθεση αυτή κατά την ψηφοφορία και τη συζήτηση στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή –η οποία ευελπιστώ ότι θα επιβεβαιωθεί και κατά την ψηφοφορία στη σημερινή συνεδρίαση– ως σαφές μήνυμα για το ότι αυτό το ψήφισμα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα, καθώς και για το ότι τα μέτρα που περιλαμβάνει αξίζουν να εφαρμοστούν στην πράξη.

  Maria do Céu Patrão Neves (PPE). – (PT) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, η υπό εξέταση έκθεση έχει τεράστια σημασία, ιδίως στην τρέχουσα συγκυρία, κατά την οποία αυξάνεται ο ρυθμός εκδήλωσης φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, οι οποίες προκαλούν όλο και μεγαλύτερο ανθρώπινο, κοινωνικοοικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος. Συνεπώς, έχει ζωτική σημασία να ενεργήσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά, ιδίως στον τομέα της πρόληψης, που αποτελεί και το κύριο σημείο εστίασης της έκθεσης.

Είχα την τιμή να είμαι συντάκτρια της γνωμοδότησης της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου για το θέμα αυτό, και θέλω εν προκειμένω να συγχαρώ τον κ. Ferreira, ο οποίος κατέστησε δυνατή την εκπόνηση ενός ωφέλιμου κειμένου όσον αφορά την ενσωμάτωση στοιχείων της γνωμοδότησης της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου στην έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων.

Το ενδιαφέρον μας στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου εστιάζεται κυρίως στις συνέπειες των πλημμυρών, της ξηρασίας και των πυρκαγιών, ειδικότερα, για τη γεωργική παραγωγή και τη δασοκομία.

Υπενθυμίζουμε τα πολλαπλά πλήγματα που υπέστη φέτος η Πορτογαλία από τέτοια φαινόμενα, καθώς οι πλημμύρες στη Μαδέρα προκάλεσαν υλικές καταστροφές κόστους 1,3 δισ. ευρώ, ενώ οι δασικές πυρκαγιές το καλοκαίρι προκάλεσαν καταστροφές το κόστος των οποίων εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 385 εκατ. ευρώ.

Ενόψει όλων αυτών, θεωρούμε ότι επιβάλλεται να εφαρμοστούν επειγόντως όχι μόνον οι μέθοδοι πρόληψης που περιγράφονται στην έκθεση, αλλά και, σε επίπεδο παρεμβάσεων, ένα κοινό και υποχρεωτικό ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης κινδύνου και ταμείων αλληλασφάλισης στον τομέα της γεωργίας, καθώς και η μεταρρύθμιση του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ.

  Petru Constantin Luhan (PPE). – (RO) Στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρατηρείται αισθητή αύξηση του αριθμού και της σοβαρότητας των φυσικών καταστροφών. Οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές που σημειώθηκαν αυτό το καλοκαίρι το αποδεικνύουν. Εκτός από τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, οι καταστροφές αυτές έχουν προκαλέσει σοβαρές ζημίες σε πολλά κράτη μέλη, επηρεάζοντας τομείς όπως οι υποδομές, οι οικονομικοί στόχοι, η γεωργική γη, καθώς και φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι.

Θέλω να υπογραμμίσω τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που έχει διαδραματίσει η πολιτική συνοχής στην πρόληψη του κινδύνου φυσικών καταστροφών. Θεωρώ ότι πρέπει να αγωνιστούμε για να γεφυρώσουμε τις υφιστάμενες διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών, ιδίως συμβάλλοντας στη βελτίωση της πρόληψης στις περιφέρειες και τα κράτη μέλη που είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε κινδύνους και διαθέτουν λιγότερους οικονομικούς πόρους. Η χορήγηση χρηματοδότησης από την ΕΕ είναι η μόνη λύση που θα επιτρέψει σε αυτά τα κράτη να αντεπεξέλθουν στις συνέπειες των καταστροφών.

  Seán Kelly (PPE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, ελέχθη ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές έχουν αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας τεράστιες απώλειες περιουσιών αλλά και ανθρώπινων ζωών. Το περασμένο έτος ήταν το χειρότερο όσον αφορά τις πλημμύρες στη χώρα μου· θέλω να ευχαριστήσω τον Επίτροπο Barnier και την Επιτροπή για την ευελιξία που επέδειξαν διαθέτοντάς μας πόρους –ύψους 13 εκατ. ευρώ– από το Ταμείο Αλληλεγγύης.

Δυστυχώς, ένα μέρος των ιρλανδικών αρχών δεν επέδειξε την ίδια ευελιξία. Στο Bandon, παραδείγματος χάριν, υπήρξε γενική συμφωνία ότι πρέπει να ληφθούν αμέσως προσωρινά μέτρα, πραγματοποιώντας βυθοκόρηση του ποταμού έτσι ώστε, εφόσον σημειωθεί και φέτος παρόμοια πλημμύρα, να μην προκληθούν οι ίδιες καταστροφές· διαφώνησε, όμως, η αρχή εσωτερικής αλιείας, οπότε η περιοχή φαίνεται να διατρέχει και πάλι κίνδυνο εάν εκδηλωθεί νέα πλημμύρα.

Όλα αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη, την οποία επεσήμανε και ο εισηγητής, να αξιοποιήσει η Επιτροπή τις δυνατότητές της, την ισχύ και την επιρροή της για να εξασφαλίσει ότι θα ληφθούν μέτρα για την άμβλυνση παρόμοιων καταστροφών στο μέλλον. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επαναληφθούν.

  Πρόεδρος. – Το μήνυμα είναι: «μην εγκαταλείπετε το Bandon!»

  Miroslav Mikolášik (PPE). – (SK) Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, πολλά κράτη μέλη δέχθηκαν σοβαρά πλήγματα από μια σειρά φυσικών καταστροφών οι οποίες, εκτός από τις εκτεταμένες υλικές ζημίες, προκάλεσαν επίσης απώλειες ανθρωπίνων ζωών, οι οποίες δεν μπορούν να υπολογιστούν με οικονομικούς όρους.

Δεδομένου ότι οι φυσικές καταστροφές υπερβαίνουν τις δυνατότητες κάθε κράτους χωριστά όσον αφορά την αποκατάσταση των προκαλούμενων ζημιών, θα ήθελα να υπογραμμίσω και πάλι την ανάγκη εκσυγχρονισμού του Ταμείου Αλληλεγγύης. Συγκεκριμένα, επιβάλλεται να ενισχυθεί η διαφάνεια και να προσαρμοστούν τα κριτήρια, καθώς και να καταστεί δυνατή η ταχύτερη κινητοποίηση των πόρων. Κατά την αναθεώρηση των προϋποθέσεων για την άντληση πόρων από το Ταμείο Αλληλεγγύης, πρέπει να λάβουμε υπόψη και την περιφερειακή πτυχή, έτσι ώστε να μην δημιουργείται το παράδοξο φαινόμενο του αποκλεισμού από τις οικονομικές ενισχύσεις των περιφερειών που τις χρειάζονται περισσότερο. Μιας και τα στοιχεία της φύσης δεν σέβονται τα εθνικά σύνορα, θέλω επίσης να επισημάνω την ανάγκη ανταλλαγής εμπειριών και βελτίωσης του συντονισμού και της συνεργασίας, ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές.

  Peter Jahr (PPE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να επισημάνω ότι τα σχόλιά μου πρέπει να θεωρηθούν συμπληρωματικά των δηλώσεων του αμέσως προηγούμενου ομιλητή. Εκτός από τις οικονομικές προϋποθέσεις που είναι αναγκαίες για την αντιμετώπιση των ζημιών από πλημμύρες και τη λήψη μέτρων πρόληψης, στην περιφέρεια από την οποία κατάγομαι –το Ελεύθερο Κράτος της Σαξονίας– την τελευταία φορά που αντιμετωπίσαμε πρόβλημα πλημμυρών, διαπιστώσαμε επίσης ότι επιβάλλεται πρωτίστως να βελτιωθεί αισθητά η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Αρκεί να συμφωνήσουμε απλώς ως προς τη λήψη μέτρων πρόληψης. Δεν αλλάζει τίποτε με το να βρίσκεται σε καλή κατάσταση το πλησιέστερο στις εκβολές τμήμα ενός ποταμού όταν δεν κατέστη δυνατό να εφαρμοστούν με σωστό τρόπο τα αντιπλημμυρικά μέτρα στο προηγούμενο τμήμα του. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας μας.

Επομένως, η πτυχή στην οποία πρέπει κατά κύριο λόγο να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι η διασυνοριακή συνεργασία, καθώς οι φυσικές καταστροφές δεν σταματούν στα εθνικά σύνορα. Μόνον εάν συνεργαστούμε θα κατορθώσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτές τις καταστροφές.

  Αντιγόνη Παπαδοπούλου (S&D). – Κύριε Πρόεδρε, σε όσα έχουν λεχθεί θα ήθελα να προσθέσω, ως εισηγήτρια της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, αυτά που έχουμε γράψει στη γνωμοδότηση.

Η δική μας συμβολή συνίσταται στο γεγονός ότι, πέραν από όλα έχουν λεχθεί για τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, τα ταμεία αλληλεγγύης, την επιχειρησιακή συνεργασία, δώσαμε ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι, όταν πρόκειται για την παροχή βοήθειας, πρέπει να ακολουθείται η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης.

Δηλαδή, η βοήθεια που δίδεται σε πληγείσες περιοχές πρέπει να χορηγείται σύμφωνα με τις υπάρχουσες ανάγκες χωρίς να γίνονται διακρίσεις βάσει φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων απόψεων, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, περιουσίας, καταγωγής, ή άλλων χαρακτηριστικών των αποδεκτών που είναι θύματα τέτοιων ανθρωπογενών ή φυσικών καταστροφών.

Επίσης, υπενθυμίζουμε ότι σε καταστάσεις καταστροφής και έκτακτης ανάγκης, τίθενται σε κίνδυνο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία και πρέπει να προστατεύονται.

  Πρόεδρος. – Σας ευχαριστούμε πολύ. Σας είμαστε επίσης ευγνώμονες για την ελληνική λέξη «καταστροφή».

  Michel Barnier, μέλος της Επιτροπής. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, εξ ονόματος της συναδέλφου και φίλης Kristalina Georgieva, η οποία δεν μπορούσε να παραστεί στην αποψινή συζήτηση, θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Ferreira για την ποιότητα, καθώς και για τον πολύ εμπεριστατωμένο και ισορροπημένο χαρακτήρα αυτής της επίκαιρης έκθεσης.

Όπως επισημάνατε όλοι, και ιδίως ο κ. Mikolášik πριν από λίγο, παρατηρούμε αύξηση του αριθμού των καταστροφών τόσο εκτός της Ευρώπης –συγκεκριμένα στο Πακιστάν, αλλά και στην Αϊτή– όσο και στις δικές μας χώρες, στην ευρωπαϊκή επικράτεια, και κυρίως στην Κεντρική Ευρώπη. Στις παρεμβάσεις σας αναφέρατε τη Μαδέρα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, και ο κ. Jahr υπενθύμισε επίσης τις πλημμύρες στη Σαξονία. Ωστόσο, δεν έχω λησμονήσει τις πλημμύρες του 2002, οι οποίες με ώθησαν, όταν ήμουν Επίτροπος για θέματα περιφερειακής πολιτικής, να σχεδιάσω και εντέλει να προτείνω, με την υποστήριξη του κ. Prodi, την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί συχνά αφότου δημιουργήθηκε.

Τα γεγονότα αυτά μας υπενθυμίζουν ότι δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε, αλλά να βελτιώνουμε διαρκώς τις διαδικασίες μας, να ενισχύουμε την ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε καταστροφές, και να προωθήσουμε μια πολιτική πρόληψης –η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από τη θεραπεία– με σκοπό την ελαχιστοποίηση των τραγικών συνεπειών αυτών των καταστροφών.

Η Επιτροπή δεσμεύεται να διατηρήσει αυτήν την ισορροπημένη προσέγγιση προκειμένου να καλυφθούν οι τρεις πτυχές της πρόληψης, της προετοιμασίας και της αντίδρασης. Κύριε Ferreira, υπογραμμίζετε τη σπουδαιότητα των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ για την υποστήριξη των δράσεων των κρατών μελών στον τομέα της πρόληψης.

Ο κ. Luhan ανέφερε τα διαρθρωτικά ταμεία, τα οποία μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση εθνικών μέτρων πρόληψης. Υπάρχει το Ταμείο Αλληλεγγύης, τη σπουδαιότητα του οποίου αναγνώρισε ο κ. Kelly, και η διαχείριση του οποίου μπορώ να πω ότι είναι αμερόληπτη, κυρία Παπαδοπούλου, αν και οι κανόνες που διέπουν τη χρήση του μπορούν πάντα να υποβληθούν σε διαφορετικές αξιολογήσεις. Αυτό το Ταμείο Αλληλεγγύης, τη λειτουργία του οποίου γνωρίζω πολύ καλά, υποστηρίζει επίσης μέτρα έκτακτης ανάγκης για τη χορήγηση αποζημιώσεων σε πληθυσμούς που έχουν υποστεί καταστροφές.

Αυτήν την περίοδο, η Επιτροπή αξιολογεί την αποτελεσματικότητα όλων αυτών των υφιστάμενων μέσων. Εξετάζουμε μια σειρά μέτρων πρόληψης τα οποία θα μπορούσαν να λάβουν τα κράτη μέλη εφόσον ζητηθεί χρηματοδότηση από την ΕΕ. Στόχος μας είναι να αυξήσουμε συγχρόνως την απορρόφηση των πόρων, και αυτό ήταν νομίζω το αίτημα που διατύπωσε η κ. Patrão Neves.

Η επένδυση στον τομέα της πρόληψης είναι αναγκαία διότι είναι ένα ακόμη μέσο ελαχιστοποίησης των δαπανών αποκατάστασης και ανοικοδόμησης. Όπως μας επισημάνατε, κύριε Ferreira, πρέπει να αναπτύξουμε μια μεθοδολογία χαρτογράφησης των κινδύνων.

Εργαζόμαστε για τη χάραξη κατευθυντηρίων γραμμών με βάση υφιστάμενες εθνικές πρωτοβουλίες, καθώς και για την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών, προκειμένου να καταστεί δυνατός ο καθορισμός μιας κοινής προσέγγισης της ΕΕ έναντι συγκεκριμένων κινδύνων. Αναφέρομαι στις δασικές πυρκαγιές, οι οποίες έχουν πλήξει την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία τα τελευταία χρόνια, καθώς και στις καταστροφές λόγω ακραίων κλιματικών συνθηκών. Έως τα τέλη του 2012, θα ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μέτρα πρόληψης βάσει ορθών πρακτικών.

Φέτος εγκρίναμε επίσης μια Πράσινη Βίβλο για την προστασία των δασών, ενώ δημιουργούμε ένα παρατηρητήριο το οποίο θα αναλύει τις ξηρασίες στην ΕΕ.

Τέλος, βρίσκονται σε εξέλιξη ποικίλες πρωτοβουλίες, οι οποίες αποβλέπουν στην αύξηση των γνώσεών μας για τις καταστροφές και τον αντίκτυπό τους. Επομένως, στο μέλλον θα μπορούμε να συζητήσουμε καλύτερα αυτά τα θέματα.

Όπως γνωρίζετε, η Επιτροπή –και ο Πρόεδρός της ο οποίος, το 2004, αμέσως μετά και στο πλαίσιο της ανάλυσης των συνεπειών του τσουνάμι και άλλων καταστροφών, μου ζήτησε να επεξεργαστώ την ιδέα της συγκρότησης μιας Ευρωπαϊκής Δύναμης Πολιτικής Προστασίας– θα παρουσιάσει προσεχώς προτάσεις, για τις οποίες θα είναι αρμόδια η κ. Georgieva, με σκοπό την ενίσχυση της δυνατότητας της ΕΕ να αντιδρά σε περιπτώσεις καταστροφών.

Θα συνεχίσουμε επίσης να εξετάζουμε προτάσεις με σκοπό τη βελτίωση της πρόληψης. Γι’ αυτούς λοιπόν τους λόγους εκτιμώ ότι οι ενέργειες στις οποίες θα προβεί η Επιτροπή, οι προτάσεις τις οποίες θα υποβάλει, και σε εσάς αλλά και στα κράτη μέλη, θα αμβλύνουν τις ανησυχίες που, με πολύ εποικοδομητικό και αποτελεσματικό τρόπο επισημαίνετε στην έκθεσή σας, κύριε Ferreira, μετά από όλες αυτές τις καταστροφές.

  Πρόεδρος. – Η συζήτηση επί του θέματος αυτού έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο (Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2010) στις 12.00.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 149 του Κανονισμού)

  Luís Paulo Alves (S&D), γραπτώς. – (PT) Υποστηρίζω αυτήν την έκθεση διότι θεωρώ ότι έχει τεράστια σημασία, κυρίως για τους ανθρώπους σε χώρες όπως η Πορτογαλία ή περιφέρειες όπως η Μαδέρα και οι Αζόρες, από όπου κατάγομαι, οι οποίες πλήττονται συχνά από καταστροφικές πυρκαγιές, καταιγίδες και σεισμούς. Για τους κατοίκους των περιοχών αυτών, το ενδεχόμενο να είναι καλύτερη η προστασία τους μέσω ενός βελτιωμένου πλαισίου μέτρων ασφαλείας, να τους παρέχεται αποτελεσματικότερη βοήθεια από μια μόνιμη ευρωπαϊκή δύναμη, και να ενισχύονται με πιο ικανοποιητικό τρόπο χάρη στην αυξημένη ευελιξία του Ταμείου Αλληλεγγύης, αποτελεί βήμα προόδου με τεράστια σημασία.

Πρέπει να αυξηθούν επίσης τα ποικίλα μέτρα πρόληψης και να τύχουν ειδικής ενίσχυσης, καλύπτοντας τομείς όπως τα δάση, οι ακτές ή γεωργικές δραστηριότητες σε περιοχές που πλήττονται από τη μείωση του πληθυσμού τους και διατρέχουν κίνδυνο φυσικών καταστροφών. Καλώ, συνεπώς, την Επιτροπή να παρουσιάσει νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προστασία των δασών και την πρόληψη δασικών πυρκαγιών και σεισμών, καθώς και για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δημοσίου συστήματος γεωργικών ασφαλίσεων στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι αγρότες. Είναι, τέλος, αναγκαίο να αναθεωρηθούν και να γίνουν πιο ευέλικτοι οι κανόνες που διέπουν το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ προς όφελος των περιφερειών οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόσθετα μειονεκτήματα, όπως οι άκρως απομακρυσμένες περιφέρειες, όπως απέδειξε χαρακτηριστικά η τραγική περίπτωση της Μαδέρας.

  Edite Estrela (S&D), γραπτώς. – (PT) Η έκθεση σχετικά με την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, για την οποία άσκησα καθήκοντα σκιώδους εισηγήτριας, αποτελεί έκφραση της ευρείας συναίνεσης που επικρατεί ως προς την ανάγκη υιοθέτησης μιας ενεργού και ολοκληρωμένης προσέγγισης από ποικίλους φορείς και άτομα που μετέχουν στην πρόληψη των φυσικών καταστροφών. Προβλέπει επίσης την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την ενίσχυση της συνεργασίας, σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης. Παρά το γεγονός ότι την ευθύνη της πρόληψης έναντι φυσικών καταστροφών φέρουν πρωτίστως τα κράτη μέλη, στην έκθεση περιγράφεται μια σειρά βασικών μέτρων, ορισμένα από τα οποία περιλαμβάνονταν ήδη στην έκθεσή μου, την οποία ενέκρινε προηγουμένως το Κοινοβούλιο, όπως η κατάρτιση χαρτών κινδύνων, η ενίσχυση και οργάνωση χρηματοδοτικών μέσων, η αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία του Ταμείου Αλληλεγγύης, η έρευνα και ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και η σύσταση του ευρωπαϊκού κέντρου παρακολούθησης της ξηρασίας και της ερημοποίησης. Θέλω δε να υπογραμμίσω τη σημασία των προτάσεων που κατέθεσε η Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ένα σχέδιο οδηγίας για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης μιας πολιτικής της ΕΕ για τη λειψυδρία, τις ξηρασίες και την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος, σε συνδυασμό με νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τη δασοπροστασία και την πρόληψη πυρκαγιών.

  Rovana Plumb (S&D), γραπτώς. – (RO) Τα τελευταία χρόνια, τα κράτη μέλη της ΕΕ επλήγησαν από μεγάλο αριθμό καταστροφών, οι οποίες οδήγησαν σε 62 αιτήσεις οικονομικής ενίσχυσης από 21 διαφορετικές χώρες. Ο υπολογισμός των ζημιών είναι σχεδόν πάντα δύσκολος, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη η απώλεια ανθρώπινων ζωών. Τα κράτη μέλη αποτελούν τους πρώτους και κύριους υπευθύνους για την προστασία των πολιτών τους και για την πρόληψη καταστροφών. Γι’ αυτό είναι απολύτως εύλογη η αύξηση της συνεργασίας στον τομέα της πρόληψης, όπως και ο καλύτερος συντονισμός των προσπαθειών, η ενίσχυση της αλληλεγγύης και της αμοιβαίας βοήθειας, ιδίως δεδομένου ότι οι καταστροφές τείνουν να επηρεάζουν περισσότερο αυτούς που βρίσκονται σε δεινότερη θέση, που δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για την προστασία των ιδίων, των οικογενειών τους και των περιουσιών τους.

Τάσσομαι υπέρ της καθιέρωσης συνεργασίας μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, με βάση την ανάληψη αρμοδιοτήτων για τη διαχείριση των καταστροφών, τη χωροταξία και τη χαρτογράφηση και διαχείριση κινδύνων, καθώς και της δημιουργίας ενός δικτύου που θα αποτελεί φόρουμ ανταλλαγής εμπειριών και μέτρων πρόληψης, με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Συγχρόνως, κρίνεται σκόπιμη και αναγκαία η δημιουργία, σε επίπεδο ΕΕ, ενός κατάλληλου δημοσιονομικού πλαισίου για την πρόληψη των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, που να ενισχύει και να συντονίζει τα υφιστάμενα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της πολιτικής συνοχής, της περιφερειακής πολιτικής και της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης.

  Γεώργιος Σταυρακάκης (S&D) , γραπτώς. – Θα ήθελα καταρχήν να συγχαρώ τον κ. Φερέιρα για την εξαιρετική έκθεση. Είναι εξαιρετικά σημαντική η εκτενής αναφορά στο ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον κύκλο διαχείρισης καταστροφών, αφού αυτές είναι που υφίστανται περισσότερο τη σφοδρότητα των καταστροφών. Θα ήθελα επίσης να καλωσορίσω την ειδική αναφορά στις ανάγκες των ορεινών και νησιωτικών περιοχών καθώς και στην ανάγκη μείωσης των ανισοτήτων μεταξύ περιφερειών αναφορικά με την ικανότητά τους να προστατεύσουν τους πληθυσμούς τους. Μην ξεχνάμε ότι εμπειρία και πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό έχουν αναπτυχθεί σε όλα τα επίπεδα: τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό. Αυτό που χρειάζεται πλέον είναι εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ φορέων και συντονισμός των πολιτικών. Σε αυτό το πλαίσιο, και όπως υποστήριξα και με σχετικές τροπολογίες που κατέθεσα στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης, η βελτίωση της ικανότητας πρόληψης απαιτεί μεταξύ άλλων: -αξιοποίηση της πολύτιμης εμπειρίας που έχει αποκτηθεί στο πλαίσιο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG, -περαιτέρω ενίσχυση και αξιοποίηση των δομών διακρατικής, διασυνοριακής και διαπεριφερειακής συνεργασίας, -πλήρη αξιοποίηση της Ευρωπαϊκής ενιαίας τηλεφωνικής γραμμής έκτακτης ανάγκης «112», -απλοποίηση των κανόνων διαχείρισης και ενίσχυση της ευελιξίας του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ. Καλούμαστε όλοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας προκειμένου οι προτάσεις της έκθεσης να γίνουν πράξη.

  Dominique Vlasto (PPE), γραπτώς. – (FR) Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η συχνότητα και η ένταση των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαρές ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Το ευρωπαϊκό σύστημα πρόληψης πρέπει, συνεπώς, να βελτιωθεί. Ειδικότερα, είναι κρίσιμο να εντοπιστούν το ταχύτερο δυνατόν οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο, έτσι ώστε να γνωρίζουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης πλημμυρών, τους πληθυσμούς που ενδέχεται να πληγούν και τις πιθανές ζημίες. Αυτή η προσέγγιση, η οποία περιγράφεται στην οδηγία για τις πλημμύρες, θα μας επιτρέψει να αντιδρούμε πιο αποτελεσματικά στο πλαίσιο του κύκλου διαχείρισης της καταστροφής. Οι καταιγίδες που έπληξαν το διοικητικό διαμέρισμα Var στις 15 Ιουνίου 2010 μας υπενθυμίζουν ότι πρέπει να ενισχύσουμε περαιτέρω τις ικανότητες άμεσης επέμβασης της ΕΕ. Αναφέρομαι, ειδικότερα, στο μέσο υποστήριξης των θυμάτων φυσικών καταστροφών –το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ– το οποίο είναι εξαιρετικά ανελαστικό και δυσκίνητο. Τα κατώτατα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται για την ενεργοποίησή του είναι υψηλά και πολύ αυστηρά, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα ώστε η αξιολόγηση των ζημιών να αφήνει τους πληγέντες πληθυσμούς σε κατάσταση αβεβαιότητας, ή ακόμη και να τους στερεί τη δυνατότητα ουσιαστικής βοήθειας. Έχει ζωτική σημασία να διαμορφωθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την όσο το δυνατόν ταχύτερη και εκτενέστερη κινητοποίηση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, προς όφελος των πληθυσμών και περιφερειών που πλήττονται.