Volledig verslag van de vergaderingen

Woensdag 20 oktober 2010 - Straatsburg

11. Oekraïne (debat)

  De Voorzitter. – Aan de orde is de verklaring van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid: Oekraïne.

Aangezien barones Ashton vandaag niet bij ons kon blijven, zal commissaris Füle namens haar de verklaring afleggen.

  Štefan Füle, lid van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, dank u wel voor deze gelegenheid, en ik bied excuses aan namens Catherine Ashton, die mij gevraagd heeft om u door te geven wat zij u wilde vertellen.

Ik ben blij dat ik deze gelegenheid krijg om een verklaring af te leggen over de huidige situatie in Oekraïne. Ik wil mijn opmerkingen maken in het licht van drie belangrijke aanstaande gebeurtenissen: de ministeriële bijeenkomst van de Europese Unie en Oekraïne die op 26 oktober plaatsvindt in Luxemburg, de lokale verkiezingen die plaatsvinden op 31 oktober, en de veertiende Top EU-Oekraïne die op 22 november wordt gehouden in Brussel.

Sinds kort kent Oekraïne een hoog niveau van politieke vrijheden. Er wordt erkend dat opeenvolgende verkiezingen zijn gehouden in overeenstemming met de internationale normen. Oekraïne heeft een maatschappelijk middenveld en mediaomgeving ontwikkeld die dynamisch en divers zijn. Er hebben over de hele linie constante verbeteringen plaatsgevonden op het punt van het respect voor de mensenrechten.

Als gevolg van deze ontwikkelingen en van de inzet van opeenvolgende regeringen voor nauwere banden met de Europese Unie, hebben de betrekkingen tussen de Europese Unie en Oekraïne een aanzienlijke impuls gekregen. Dit blijkt het duidelijkst uit de ambitieuze en verstrekkende associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne waarover we momenteel onderhandelingen voeren en die de dubbele doelstelling van politieke associatie en economische integratie met de Europese Unie beoogt te verwezenlijken.

De regering van president Janoekovitsj heeft in de afgelopen maanden een aantal belangrijke economische hervormingen doorgevoerd, die lof verdienen. Tot deze hervormingen behoren de vaststelling van een wet inzake overheidsaanbestedingen, die een belangrijke rol moet spelen in de strijd tegen corruptie en het vergroten van het concurrentievermogen.

De vaststelling van een wet op de hervorming van de gassector, die de weg bereidt voor de toekomstige toetreding van Oekraïne tot het Verdrag tot oprichting van de Energiegemeenschap, alsook de overeenkomst die het land onlangs met het IMF heeft gesloten voor een stand-by-overeenkomst, zijn ook kritieke stappen in het zekerstellen van de macrofinanciële stabiliteit, transparantie en een terugkeer naar groei. Deze hervormingen gaan in de goede richting en moeten worden voortgezet.

De regering van Oekraïne is er ook in geslaagd om een mate van stabiliteit te bereiken die het politieke establishment van Oekraïne in de afgelopen jaren niet heeft weten te bereiken. Dit is een belangrijke en noodzakelijke ontwikkeling om effectief bestuur van het land te waarborgen. Toch maken we ons zorgen over de aanhoudende en wijdverbreide berichten over een verslechtering van het respect voor de fundamentele vrijheden en democratische beginselen in Oekraïne. Met name klachten met betrekking tot de vrijheid van de media, de vrijheid van vergadering en de vrijheid van vereniging zijn zorgwekkend.

Respect voor deze fundamentele waarden is essentieel. Zij zijn de beste borgen van individuele vrijheden. Ze waarborgen een werkelijke ‘wedstrijd van ideeën’. Ze zijn een essentiële component van waarlijk open, innovatieve en concurrerende maatschappijen.

Op 1 oktober heeft het Constitutioneel Hof van Oekraïne in een uitspraak de grondwetshervormingen ongedaan gemaakt die na de Oranje Revolutie van 2004 waren doorgevoerd. Dit besluit maakt het alleen maar des te noodzakelijker dat Oekraïne bredere grondwetshervormingen doorvoert via een inclusief constitutioneel hervormingsproces, en een belangrijk thema van de resolutie van het Europees Parlement van 25 februari van dit jaar grotendeels oppakt. Een dergelijk proces moet trachten een effectief en blijvend grondwettelijk systeem van ‘checks and balances’ tot stand te brengen dat in overeenstemming is met de Europese normen.

Voor de Europese Unie en onze lidstaten zijn respect voor de mensenrechten, democratische beginselen en de rechtsstaat fundamentele beginselen die ons verbinden. Het zijn beginselen waarover geen compromissen kunnen worden gesloten, en dat geldt ook voor onze betrekkingen met belangrijke partners zoals Oekraïne. Het tempo en de mate van onze toenadering tot Oekraïne zullen worden bepaald door de mate waarin deze waarden worden gerespecteerd.

  Michael Gahler, namens de PPE-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, collega’s, het Oekraïense volk heeft zich steeds opnieuw op indrukwekkende wijze uitgesproken voor een Europese toekomst. Onrustbarende berichten uit dit land duiden echter op ontwikkelingen waarmee het land afstand van Europa neemt. Daarom zijn we voor de gemeenteraadsverkiezingen aan dit debat begonnen. We kunnen in november in verband met de Top EU-Oekraïne over economische hervormingen spreken.

Daarom moeten we nu spreken over intimidaties door de geheime dienst, beperkingen van de persvrijheid en de mogelijkheid om ongehinderd aan de verkiezingen deel te nemen. Dergelijke ontwikkelingen kunnen niet door positieve berichten op economisch gebied gecompenseerd worden. ‘Economische welvaart door autoritair gezag‘ is een Chinese benadering, niet een Europese. Degenen die het nu in Oekraïne voor het zeggen hebben, moeten niet denken dat ze daarmee wegkomen, vanwege het simpele feit dat het grote Europese publiek hiervan geen weet heeft of omdat ook de vorige regering gebreken vertoonde op het gebied van goed bestuur en corruptiebestrijding. Dat klopt, maar er heerste geen controlesfeer en er was geen sprake van bezoeken van de geheime dienst, zoals aan de rector van de katholieke universiteit in Lviv of aan jonge mensen die bij ngo’s of oppositiepartijen betrokken zijn. Stroom afsluiten in bedrijven, computers in beslag nemen, partijbureaus bezetten vanwege zogenaamd gevaar voor aanslagen – het is daar één groot déjà vu. Deze dingen gebeuren systematisch. De geheime dienst wordt door een zekere Choroskovski geleid, die eigenlijk aan het hoofd van een media-imperium staat en die nu ook nog in de commissie voor benoeming van de hoogste rechter heeft plaatsgenomen. Ook daardoor neemt Oekraïne afstand van Europa. Er is weinig meer over van gelijke kansen in de politieke strijd om de gemeenteraadsverkiezingen. De oppositie wordt ten dele van de verkiezingen uitgesloten, terwijl er spontaan marionettenpartijen worden gevormd die door welwillende lokale autoriteiten tot de verkiezingen worden toegelaten. In Kiev zijn de districtsraden eenvoudigweg afgeschaft, zodat daar geen verkiezingen plaatsvinden – men weet dat de regeringspartij daar nu niet wint. De macht streeft naar controle over tot nu toe andersgezinde regio’s.

Wij stellen onze Europese ervaringen hiertegenover. Onze lidstaten hebben belangrijke beslissingen genomen in een democratische consensus tussen de regering en een oppositie die bereid is verantwoordelijkheid te dragen – voor Europese hervormingen, voor de rechtsstaat, voor een concurrerende markteconomie, voor Europese integratie. Wij willen dat Oekraïne deze weg verder met ons aflegt.

(Spreker verklaart zich bereid een ‘blauwe kaart‘-vraag krachtens artikel 149, lid 8 van het Reglement te beantwoorden)

  Marek Henryk Migalski (ECR). – (PL) Ik dank u dat u mij de gelegenheid geeft om een vraag te stellen. Het is altijd fijn om een bijdrage te kunnen leveren aan een dergelijk debat. U heeft inderdaad een zeer somber beeld geschetst van de huidige ontwikkelingen in Oekraïne. U heeft het land zelfs met China vergeleken. Bent u echt van oordeel dat de situatie in Oekraïne op dit moment zo dramatisch is dat we zulke ernstige beschuldigingen moeten uiten aan het adres van dit land? Wat is uw oordeel over Rusland in dit verband? Doet u Oekraïne geen onrecht door het op gelijke voet te stellen met Rusland?

  Michael Gahler, namens de PPE-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik heb gezegd dat we in Europa geen economische welvaart kunnen verwezenlijken via de weg van autoritair gezag. Die benadering kennen we van China. Ik heb geen vergelijking gemaakt, maar ik heb slechts gezegd dat dit de verkeerde weg zou zijn en dat het geen Europese weg is. Het door mij geschetste beeld is voor de mensen daar volgens mij zeer realistisch. Wat de effecten van de zogenaamde economische prestaties zullen zijn, moet nog blijken.

  Adrian Severin, namens de S&D-Fractie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, Oekraïne is een heel belangrijk land voor ons. Het is een land dat kampt met veel problemen. Ik wil de commissaris bedanken voor een perfecte beschrijving van de situatie, alsook een perfecte beschrijving van onze verwachtingen.

Er is door middel van vrije en eerlijke verkiezingen een nieuwe regering gekozen, die door ons allemaal wordt erkend. Het is nu het juiste moment om deze regering de tijd te geven om resultaten te boeken, en niet voorbarig vanaf de eerste minuten van haar mandaat haar prestaties of gebrek aan prestaties te beoordelen. Het echte probleem van dit debat is een probleem dat wij hier hebben. We hebben dit land te snel opgedeeld in pro-westerse en pro-oosterse mensen. Omdat de pro-westerse mensen nu niet aan de macht zijn, hebben we een probleem met het erkennen van het vermogen van de pro-oosterse mensen om resultaten te boeken en het land te helpen zijn Europese verwachtingen te bevorderen. Dat is het echte probleem met het debat van vandaag, en we moeten begrijpen dat de echte pro-Europeanen de pro-Oekraïners zijn – degenen die hun land de rechtsstaat, democratie en Europese modernisering kunnen brengen.

Ik wil afsluiten met mijn collega’s eenvoudigweg te vragen de resolutie die we geacht worden aan te nemen, uit te stellen, want de Oekraïners staan voor verkiezingen en staan voor onderhandelingen met ons. We zouden geen resoluties moeten aannemen midden in een politiek proces, nog voordat we de feiten kennen op basis waarvan we daadwerkelijk conclusies kunnen trekken.

  Adina-Ioana Vălean, namens de ALDE-Fractie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, we lijken het moeilijk te vinden te bepalen hoe we met onze oosterbuur Oekraïne moeten omgaan.

Het is net zo moeilijk voor Oekraïne, dat Europa de ene dag behandelt als een bondgenoot en de andere dag als een probleem. Ik denk daarom dat we pragmatisch moeten zijn, de realiteit onder ogen moeten zien en gemeenschappelijke punten op onze agenda’s moeten zoeken om tot overeenkomsten te komen.

Economische samenwerking is altijd Europa’s krachtigste motor voor grotere integratie geweest en Europa dankt sinds 1956 zijn succes aan deze pragmatische aanpak.

We moeten ons dus blijven richten op zowel institutionele als economische hervormingen die Oekraïne gelijktijdig moet ondernemen. Deze tweesporenaanpak is de enige mogelijke aanpak, als we een positieve spiraal willen creëren die tot democratische stabiliteit in dit land en in de oostelijke nabuurschap kan leiden.

Een van de prioriteiten zou moeten zijn een gezond ondernemingsklimaat en de totstandkoming van een functionerende markteconomie in Oekraïne te ondersteunen door hun hervormingen op het punt van eigendom en btw, alsook hun inspanningen om de corruptie op hoog niveau te bestrijden aan te moedigen.

Dit is de reden waarom ik de associatieovereenkomst beschouw als een krachtig hervormingsinstrument en waarom we onze onderhandelingen over de totstandbrenging van een diepgaand en breed vrijhandelsgebied en over de toetreding van Oekraïne tot het Verdrag tot oprichting van de Energiegemeenschap zouden moeten voortzetten.

In dit verband verwelkom ik de toetreding van Oekraïne tot de WTO, die moet worden gezien als een belangrijke stap in de aanvaarding van Europese economische normen door Oekraïne.

Ik hoop dat we erin zullen slagen het voortdurende uitstel van de totstandbrenging van het vrijhandelsgebied te boven te komen en de positieve spiraal van wederzijds vertrouwen zullen aanmoedigen, die gunstig is voor de hele regio en voor Europa.

  Rebecca Harms, namens de Verts/ALE-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, allereerst wil ik zeggen dat ik de ongerustheid over de verscherping van de situatie en de ondemocratische ontwikkelingen in Oekraïne deel. Er komen steeds meer berichten over de beperking van de vrijheid van meningsuiting van journalisten, over regelrechte bedreigingen van individuele geëngageerde leden van ngo’s, van mensen die zich voor de ontwikkeling van de democratie inzetten. Ook over de rol van de geheime dienst moeten we ons werkelijk zorgen maken. De discussies over de persvrijheid en de democratische ontwikkeling in haar geheel zijn volgens mij echter niet pas na de laatste verkiezingen begonnen, maar – dat heb ik hier al vaak gezegd – alle leidende actoren in Oekraïne hebben steeds hun macht misbruikt, ook ter verwezenlijking van hun eigen belangen. Dit misbruik wordt erger en daar moeten we ons echt zorgen over maken.

We bewijzen onszelf geen dienst indien we deze resolutie aannemen zonder ons zorgen te maken over bepaalde economische ontwikkelingen in Oekraïne. Ik zie met net zulke grote bezorgdheid dat de invloed van Rusland in de economie van Oekraïne, in de energiesector, maar ook in andere sectoren systematisch groter is geworden. Ik zou daarom ook adviseren niet morgen te stemmen, maar nadat de delegatie in Kiev is geweest – een delegatie gaat daar het weekend na het komende weekend heen – en om het na een zorgvuldige voorbereiding op alle terreinen en voordat we dan hier de top hebben, eens te worden over het standpunt van het Europees Parlement met betrekking tot de situatie in Oekraïne.

Ik ben met veel Oekraïense vrienden deze weg vanuit de pre-democratische tijden naar de nieuwe tijd afgelopen. Oekraïne bevond zich op een heel goede weg. We hebben de indruk dat de laatste verkiezingen volgens democratische spelregels zijn verlopen. Indien de situatie nu niet beter maar slechter zou worden, moeten we ons niettemin heel goed afvragen op welke manier we tussenbeide moeten komen en op welke manier we niet tussenbeide moeten komen. Ik zou in ieder geval afraden om een beslissing te nemen vóór het volgende bezoek aan Oekraïne. Er wordt beter naar ons geluisterd indien we de dingen die hier in de resolutie worden behandeld ter plekke ter discussie stellen.

Zoals ik al zei, maak ik me echt zorgen, omdat ik veel berichten krijg waaruit blijkt dat het allemaal de verkeerde kant op gaat. We bewijzen onszelf echter geen dienst als we ons afsluiten voor het debat ter plaatse en te snel een beslissing nemen.

  Michał Tomasz Kamiński, namens de ECR-Fractie. – (PL) Een groot aantal Parlementsleden dat hier aanwezig is, heeft een actieve rol gespeeld in de Oranje Revolutie door de Oekraïense democraten in moeilijke tijden de helpende hand te reiken. We hebben echter altijd benadrukt dat ons engagement in Oekraïne niet tot doel had om bepaalde politieke krachten te steunen, maar om van Oekraïne een democratisch en vrij land te maken. We mogen vandaag niet uit het oog verliezen dat het Europees Parlement zich niet heeft gemengd in de interne politieke situatie van het land, maar dat het op twee heel belangrijke manieren de rol van bewaker heeft vervuld: enerzijds heeft het de Europese ambities van de Oekraïense bevolking aangewakkerd en bevestigd en anderzijds heeft het steun verleend aan de democratie, de mensenrechten en alle waarden die door ons als Europese waarden worden beschouwd. Ik ben van mening dat de teneur van de voorgestelde resolutie niet in het voordeel is van landen die zichzelf als vrienden van Oekraïne bestempelen. De resolutie van vandaag zal Oekraïne enkel in de armen van Rusland drijven en van degenen die zeggen: “Je zult zien dat er voor ons geen plaats is in het Westen. Voor ons sluit het Westen zijn deuren.”

We moeten een open houding aannemen ten aanzien van Oekraïne. We moeten uitleggen wat de Europese normen zijn en we moeten druk blijven uitoefenen op het land om te verzekeren dat deze normen in acht worden genomen. Anderzijds moeten we in elk geval verhinderen dat Oekraïne zich opnieuw op het Oosten richt. Ik zou de heer Gahler – wiens inzet voor de mensenrechten en de internationale politiek ik ten zeerste waardeer – willen vragen waarom hij het nodig acht om zich zo scherp uit te laten over Oekraïne. Ik zou graag van hem horen of zijn collega, mevrouw Merkel, zich tijdens haar recente ontmoeting met de heer Poetin ook zo kritisch heeft opgesteld ten aanzien van Rusland.

  Bastiaan Belder, namens de EFD-Fractie. – Voorzitter, Oekraïne haalde begin deze week – ik zeg het hier maar in dit auditorium – jammer genoeg op weinig vleiende wijze de Nederlandse pers. Dat was op maandag. Kort gezegd, het is daar het wilde westen van het oosten van Europa. Buitenlandse investeerders zouden de rechteloosheid vrezen in Oekraïne, waar vorig jaar maar liefst 3 000 gebouwen en bedrijven door middel van bedrog en geweld zijn onteigend. Daarbij spelen ‘raiders’ en ‘s lands politici overigens onder één hoedje, aldus de gedupeerde ondernemers. Intussen vormen de lidstaten van de EU de grootste directe buitenlandse investeerders in Oekraïne sinds 1991.

Commissaris Füle, herkent u de grote zorgen van Europese investeerders in Oekraïne, en welke concrete maatregelen treft de Commissie om legitieme, legale Europese zakelijke belangen in de Oekraïense economie te beschermen? Dat is namelijk ook engagement. We hebben niets op Oekraïne tegen, mijn partij is er zelfs heel sterk voor dat Oekraïne op termijn lid wordt van de Europese Unie, maar we moeten natuurlijk wel nuchter blijven. We zien zorgelijke ontwikkelingen op het gebied van de mensenrechten, maar ook op economisch en zakelijk gebied.

  Andreas Mölzer (NI). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, binnen enkele maanden na de presidentsverkiezingen in februari van dit jaar waarin Janoekovitsj zijn comeback vierde, gaan de democratische verworvenheden van de Oranje Revolutie blijkbaar verloren. Wanneer echter zelfs de financiële markten de nieuwe regering als stabieler en betrouwbaarder beoordelen dan die van de Oranje Revolutie, is dat ook een teken dat de democratie naar westerse – naar Europese – maatstaven niet één op één naar alle landen kan worden overgedragen, ook niet naar de landen van de postcommunistische invloedssfeer. Met het huidige besluit van het Constitutioneel Hof zou de positie van de president sterker en die van het parlement zwakker worden, daar kunnen we verzekerd van zijn. Kenners van de regio zeggen dat er de facto vóór het pro-formabesluit van het Hof al sprake was van een presidentieel systeem. Door de toenemende beperkingen van de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting kunnen de beloften van Janoekovitsj dat de democratische standaards worden gehandhaafd, in twijfel worden getrokken. Indien de president erin slaagt om enerzijds zijn macht te verstevigen en anderzijds door centrale hervormingen in Oekraïne, dat toch een van de armste landen van het continent is, een economische opleving tot stand te brengen, kan hij misschien langer de touwtjes in handen houden. Daar moet de Unie dan volgens mij eenvoudigweg nota van nemen.

  György Schöpflin (PPE). − (EN) Mijnheer de Voorzitter, de ontwikkelingen in Oekraïne illustreren duidelijk het oude gezegde dat macht corrumpeert en absolute macht absoluut corrumpeert. De thans heersende elite oefent macht uit sinds de verkiezing van president Janoekovitsj, en veel van hetgeen er is gedaan, wijst op een voorkeur voor het concentreren van macht.

Dit is des te opvallender als we terugdenken aan de resultaten van de presidentsverkiezingen, die Janoekovitsj met een krappe meerderheid heeft gewonnen en die hebben laten zien dat hij alleen ruime steun genoot in het zuiden en oosten van het land. Toch – en dit is het opvallende element van de huidige Oekraïense politiek – is er een gestage beweging in de richting van marginalisering van alternatieve machtscentra. De media, de rechtsstaat, de oppositie, de autonomie van het centrale bestuur worden hier allemaal door getroffen. Wat in het bijzonder zorgwekkend is, is dat de geheime politie de bevoegdheid heeft gekregen om zich zeer vergaand te mengen in de aangelegenheden van het land.

Dit alles belooft weinig goeds voor de toekomst, in het bijzonder als Oekraïners werkelijk een toekomst in Europa willen, want het systeem dat Janoekovitsj opbouwt, wijst niet naar Europa, maar ervandaan.

Het meest positieve dat over de wijzigingen gezegd kan worden, is dat ze het land een mate van stabiliteit hebben gebracht, maar deze stabiliteit voorspelt in toenemende mate stagnatie en immobiliteit. Tegelijkertijd klopt het dat Janoekovitsj de betrekkingen met Rusland zeker heeft verbeterd, maar daarmee een mate van onderwerping aan Moskou heeft geaccepteerd die nieuw is. Of de Oekraïense samenleving deze transformatie op den duur zal accepteren, is nog maar de vraag.

  Marek Siwiec (S&D). – (PL) Laten we ons afvragen wat er eigenlijk in Oekraïne is gebeurd. Is er een staatsgreep gepleegd? Een militaire coup? Dat lijken mij de enige omstandigheden waarin we de hele nacht aan resoluties zouden werken om de volgende dag meteen plaats te nemen aan de onderhandelingstafel. De manier waarop vandaag onderhandeld wordt, heeft tot gevolg dat de absolute meerderheid ons bepaalde formuleringen opdringt en eenzijdig bepaalt wat de inhoud van de resoluties is. De taal die in de ontwerpresolutie van de PPE-Fractie, ofwel de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-Democraten) wordt gehanteerd, is de taal die doorgaans wordt gebruikt om Afrikaanse dictators en Zuid-Amerikaanse regimes te veroordelen. Dit is niet het gepaste taalgebruik om de situatie in Oekraïne te omschrijven. Ik zou de leden van de PPE-Fractie willen vragen om de volgende keuze te maken: willen we Oekraïne beschrijven met de taal van commissaris Füle – die voorstander is van “ja, maar” of, anders gezegd, “sommige dingen zijn goed, maar er zijn ook heel wat zaken die ons niet bevallen” – of kiezen we voor een negatieve formulering die te kennen geeft dat we overal kritiek op hebben en dat alles moet worden veroordeeld?

De chaos in Oekraïne heeft vijf jaar geduurd. Daarvan zijn we zelf getuige geweest. We hebben de democraten geholpen. We hebben iedereen geholpen die toenadering zocht tot de Europese Unie. De voorbije zes maanden was er sprake van een zekere consolidatie die mogelijkerwijs een negatieve uitkomst zal hebben. Het is onze taak om deze negatieve gevolgen aan de kaak te stellen, maar niet nu en niet op deze manier. Ik begrijp de teleurstelling van de PPE-Fractie over de verkiezingsnederlaag van Julia Timosjenko. Ik wil hierover het volgende zeggen: jammer, misschien maakte ze kans op de overwinning, maar ze heeft het niet gehaald. Dat is een feit. Laten we dus de ogen openen voor wat er daadwerkelijk aan de gang is. Laten we de Oekraïense autoriteiten nauwlettend in de gaten houden, evenwel zonder het kind met het badwater weg te gooien.

  Paweł Robert Kowal (ECR). – (PL) Ik zou commissaris Füle van harte willen bedanken voor zijn constructieve houding, aangezien de betrekkingen tussen de Europese Unie en Oekraïne hierdoor ingrijpend zullen veranderen. Daarnaast wil ik mevrouw Harms bedanken voor haar evenwichtige standpunt en haar – zoals gewoonlijk – wijze woorden over Oekraïne. Uit alle informatie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa blijkt dat Oekraïne een van de weinige landen van de voormalige Sovjet-Unie is waar tot op heden rechtvaardige verkiezingen zijn gehouden. Dit is een belangrijk succes voor Oekraïne, zowel voor het oranje als voor het blauwe kamp. Dit is een verwezenlijking die we niet in twijfel mogen trekken vooraleer de volgende verkiezingen hebben plaatsgevonden. De Europese Unie en het Europees Parlement zouden een grote politieke fout begaan wanneer ze vandaag naar de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-Democraten) zouden luisteren en vraagtekens zouden plaatsen bij de mogelijkheid om in een van de weinige landen in het Oosten succesvolle verkiezingen te houden. Laten we Oekraïne helpen om normale verkiezingen te organiseren. Laten we geen oordeel vellen voor deze verkiezingen hebben plaatsgevonden.

Ik wil graag het woord richten tot de Oekraïense gasten die hier vandaag aanwezig zijn: de plaats van Oekraïne is hier, in dit Parlement, en daarom gelden voor Oekraïne dezelfde criteria als voor de landen van de Europese Unie. Daar heeft u allen samen voor gevochten – zowel de aanhangers van blauw als van oranje. Elk probleem in verband met de mensenrechten of de persvrijheid, hoe klein ook, zal hier aandachtig worden onderzocht. Wees niet verwonderd, Oekraïense broeders, de reden hiervoor is dat wij Oekraïne als een Europees land behandelen, overeenkomstig de Europese normen.

Tot slot zou ik u willen oproepen om eendrachtig op te treden in de contacten met de Europese instellingen en het Parlement. Wij geloven dat Oekraïne zich in de toekomst in ons midden zal bevinden. We weten dat dit nog niet meteen het geval zal zijn, maar wij willen uw land hierbij helpen. Ik ben het eens met mevrouw Harms dat het beter zou zijn om pas na de verkiezingen een resolutie op te stellen. Op dat ogenblik, voor de EU-top, zullen we immers in staat zijn om openlijk over deze aangelegenheid te debatteren en om een standpunt in te nemen dat het gemeenschappelijk standpunt van het Europees Parlement weerspiegelt.

  Inese Vaidere (PPE). – (LV) Dames en heren, Oekraïne is een land van groot strategisch belang voor de Europese Unie. Daarom mogen de gebeurtenissen in dat land ons niet onverschillig laten. Op 1 oktober gingen tienduizenden Oekraïners de straat op om te protesteren tegen de constitutionele veranderingen die Janoekovitsj in gang heeft gezet en die zijn bevestigd door het Constitutionele Hof, waarvan de samenstelling kort na de verkiezing van de president werd gewijzigd. Deze hervormingen werden doorgevoerd zonder democratisch debat en zonder de goedkeuring van de Commissie van Venetië. De veranderingen verzwakken het machtsevenwicht en brengen de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Oekraïne in gevaar. De economische hervormingen komen ook in gevaar. Onze Oekraïense vrienden hebben hun bezorgdheid uitgesproken over de organisatie van de komende verkiezingen, de buitensporige vertegenwoordiging van de regeringscoalitie in de centrale verkiezingscommissie, de beperkingen die gelden voor niet-gouvernementele organisaties en staatsinmenging in de activiteiten van oppositiepartijen. Dit is nu net de reden waarom deze resolutie vandaag nodig is. Helaas heeft de regeringscoalitie de motie van de oppositie in het Oekraïense parlement om het lidmaatschap van de Europese Unie tot een prioriteit van het buitenlands beleid van Oekraïne te maken, afgewezen. We moeten echter het belang van samenwerking met Oekraïne blijven benadrukken en de tenuitvoerlegging van overeenkomsten die zijn afgesloten, volgen. De Europese Unie moet erop staan dat de corruptie wordt bestreden – en daarbij helpen – en dat de vrijheid van de pers gegarandeerd is. Een situatie waarbij een mediamagnaat tevens aan het hoofd van de staatsveiligheidsdienst staat en lid is van de Hoge Raad voor de Magistratuur, die bevoegd is om rechters te benoemen en ontslaan, is niet kenmerkend voor een democratisch land. Tot slot moeten we ook positieve stappen nemen en niet alleen zorgen voor de invoering van een visumvrije regeling in de toekomst, maar ook voor economische samenwerking, met name op het gebied van energie, terwijl we afwachten hoe Oekraïne zich democratisch ontwikkelt. Dat zou de doelstelling zijn van de volgende resolutie, die we na de verkiezingen moeten opstellen en die zou moeten handelen over energie, de economie en andere kwesties van belang voor Oekraïne. Ik dank u.

(Spreker verklaart zich bereid een ‘blauwe kaart‘-vraag krachtens artikel 149, lid 8 van het Reglement te beantwoorden)

  Marek Siwiec (S&D). − (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik heb een heel eenvoudige vraag. Misschien is het een interpretatieprobleem, maar u zei dat de huidige regering van Oekraïne een toekomstig lidmaatschap van de Europese Unie heeft verworpen.

Voor zover ik heb begrepen uit de verklaring van de president en de officiële verklaring inzake het langetermijnbeleid van het Oekraïense parlement, is het lidmaatschap van de Europese Unie een van hun topprioriteiten.

Mijn vraag is dus of ik u verkeerd heb begrepen, of dat u de president van Oekraïne verkeerd hebt begrepen.

  Inese Vaidere (PPE). – (LV) Ja, ik zal dit punt graag verduidelijken. Het was duidelijk een inaccurate vertaling. De president van Oekraïne heeft aangekondigd dat hij bereid is de convergentie met de Europese Unie voort te zetten. Niettemin is het lidmaatschap van de Europese Unie, volgens het besluit van het Oekraïense parlement, geen eerste prioriteit geworden.

(Spreker verklaart zich bereid een ‘blauwe kaart’-vraag krachtens artikel 149, lid 8 van het Reglement te beantwoorden)

  Rebecca Harms (Verts/ALE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik wil mevrouw Vaidere graag vragen, nu we alle punten van onze ontsteltenis over machtsmisbruik en onderdrukking in Oekraïne in een tekst hebben vastgelegd, wat er tegen is om met deze tekst in de hand over veertien dagen naar Kiev te reizen, erover te praten en dan te beslissen wat we verder moeten doen? Ik wil dat graag weten, want op grond van de ervaringen van onze delegatie tot nu toe lijkt mij dat de beste en productiefste aanpak, juist als we democratische invloed willen krijgen.

  Inese Vaidere (PPE). – (LV) Ja, ik zal daar graag antwoord op geven. Vraagt u me niet waarom, mevrouw Harms, maar ik maak me, zelfs na onze deelname aan de Oekraïense toppen, persoonlijk zorgen over de signalen die we momenteel van onze Oekraïense vrienden ontvangen over de samenstelling van de Centrale Verkiezingscommissie, de vrijheid van de media en de beperkingen die niet-gouvernementele organisaties zijn opgelegd. Deze zaken vinden allemaal plaats en door onze bezorgdheid hierover uit te spreken kunnen we er, volgens mij, nu net voor zorgen dat de regionale verkiezingen in een veel betere sfeer verlopen. Er is niemand die ons ervan weerhoudt om volgende week naar Oekraïne te gaan, zelfs niet met onze resolutie. Niemand weerhoudt ons ervan een andere resolutie over economische kwesties op te stellen, zoals ik al zei. We moeten dit zeker doen, maar wat betreft de bezorgdheid over de verslechtering van de democratische situatie, moeten we helaas, althans, denk ik dat we ...

(Spreekster wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Kristian Vigenin (S&D). − (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik zou willen zeggen dat de kwaliteit van het debat vandaag laat zien dat het niet is voorbereid. We hadden dit debat niet nodig, en dit is niet het moment om resoluties over Oekraïne aan te nemen, noch vandaag noch morgen.

Ik moet u eraan herinneren dat het land zich zes maanden geleden in een vrije val bevond en op het punt stond in chaos te vervallen. We hadden politieke, economische en financiële instabiliteit – zelfs een diepe crisis – maar nu hebben we een heel andere situatie. We moeten erkennen dat de regering van Oekraïne erin is geslaagd om het land in een paar maanden tijd terug te brengen naar een normale situatie, terug naar politieke, economische en financiële stabiliteit.

Er zijn problemen. We ontkennen dat niet. Maar we moeten toegeven dat ze naar onze stem luisteren; er zijn bijvoorbeeld enkele corrigerende maatregelen genomen op het punt van het kiesrecht en enkele verkiezingspraktijken. In dit opzicht zal onze stem daar worden gehoord, zolang we niet bij elke gelegenheid luid schreeuwen, maar Oekraïne fatsoenlijk behandelen.

Ik denk daarom dat we onze parlementaire commissie, die over tien dagen naar Oekraïne gaat, een slechte dienst bewijzen; we bewijzen onszelf een slechte dienst door onze eigen rol te ondermijnen door tien dagen voor de verkiezingen zulke resoluties aan te nemen. Zo’n stap is nog nooit eerder voorgekomen. Het is duidelijk een poging om de verkiezingen te beïnvloeden. We mogen niet toestaan dat ons Parlement dit spelletje meespeelt.

Ik stel daarom voor dat we de aanneming van de resolutie uitstellen en dat we onze collega’s in de parlementaire samenwerkingscommissie EU-Oekraïne vragen om bij de collega’s daar navraag te doen, deze kwesties te bespreken …

(Spreker wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Traian Ungureanu (PPE). − (EN) Mijnheer de Voorzitter, de nieuwe Oekraïense autoriteiten zijn slechts nieuw in naam. Er waait een wind van terugkeer naar autoritaire praktijken over het land. Het rechtskader voor de komende lokale verkiezingen is gewijzigd en zou de participatie van de oppositiepartijen in gevaar kunnen brengen. De grondwet is gewijzigd, en er is opnieuw een de facto presidentsregime ingevoerd. De media en het maatschappelijk middenveld staan voortdurend onder druk, en de Oekraïense geheime dienst lijkt zijn Sovjetdagen te herbeleven.

Het is tijd dat we door middel van een resolutie duidelijk onze bezorgdheid uitspreken. De Oekraïense autoriteiten moeten de boodschap krijgen dat nauwere banden met de EU niet kunnen worden gewaarborgd door uitsluitend vriendelijke verklaringen. Een ondemocratische Oekraïense regering kan geen betrouwbare partner zijn voor de EU, vooral niet in het strategisch gevoelige gebied van de Zwarte Zee.

  Hannes Swoboda (S&D). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik denk dat we allemaal onze verantwoordelijkheid moeten nemen. De regering in Oekraïne moet effectief uitvoering geven aan de rechtsstaat en de vrijheid van de media, maar ook de oppositie moet verantwoordelijkheid tonen en mag geen verkeerde informatie doorgeven. Als ik kijk naar hoeveel van de beweringen in uw ontwerpresolutie direct door de betrokkenen werden ontkend, dan toont dat aan dat hier vaak verkeerde informatie wordt doorgegeven. Ook wij moeten verantwoordelijkheid tonen. We mogen ons niet mengen in de discussie over de binnenlandse politiek. Het heeft toch geen zin, waarde collega’s – en ik richt mij nu vooral tot de leden van de Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) – dat we nu op grond van partijpolitiek de een of andere partij verdedigen. Dat is onze taak niet.

We hebben volgende week besprekingen met de minister van Buitenlandse Zaken, we hebben daarna de verkiezingen, dan de parlementaire samenwerkingscommissie EU-Oekraïne die naar Oekraïne gaat, en het is altijd zo geweest – collega Gahler, hierbij doe ik een beroep op uw rechtvaardigheidsgevoel – dat we na de verkiezingen zeggen of die goed of slecht zijn verlopen en dat we niet al vóór de verkiezingen zeggen dat ze slecht zullen verlopen. Dat is niet onze taak en daarbij doe ik een beroep op uw rechtvaardigheidsgevoel waarvan u normaal gesproken altijd blijk geeft, en ik verzoek u ook in dit geval rechtvaardig te blijven.

  Elżbieta Katarzyna Łukacijewska (PPE). – (PL) Alleen zij die in een socialistisch systeem zijn opgegroeid, kunnen ten volle begrijpen wat het voor een volk betekent als de persoonlijke vrijheid en de pers- en mediavrijheid wordt beperkt. Alleen zij begrijpen hoe moeilijk de weg is die deze naties hebben afgelegd. Ik begrijp degenen die hier vandaag hun bezorgdheid uiten en de aandacht vestigen op het gebrek aan respect voor de rechten van de burgers en op de complexe problemen waarmee Oekraïne te kampen heeft. We moeten echter ook oog hebben voor de kleine, maar positieve veranderingen die zich in het land hebben voltrokken. Een voorbeeld hiervan zijn de recente democratische verkiezingen waarbij wij, vertegenwoordigers van het Europees Parlement, als waarnemers aanwezig waren.

Ik roep iedereen op om zich in te leven in de situatie van miljoenen Oekraïense burgers en honderden jonge Oekraïners. Zij rekenen op de Europese Unie. Zij rekenen op onze hulp bij het opbouwen van een democratie en een maatschappelijk middenveld. Het is erg gemakkelijk om kritiek te uiten, maar – als Poolse – herinner ik me maar al te goed dat ook wij ooit hulp hebben gekregen.

(Spreekster wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Kyriakos Mavronikolas (S&D). - (EL) Ook ik stem in met hen die beweren dat er geen reden is om op zo korte termijn een resolutie aan te nemen, met name vóór de verkiezingen, vóór het bezoek en vooral vóór de aanwezigheid van het Europees Parlement in Oekraïne. Deze regering is onlangs gekozen; er bestaan weliswaar problemen, maar wij moeten erkennen dat zij volgens democratische procedures is gekozen en haar toestaan om haar inspanningen voort te zetten. Een resolutie zal pas na de komende verkiezingen in Oekraïne zin hebben.

  Siiri Oviir (ALDE). − (ET) Ik had weliswaar een vraag aan mijn collega, mevrouw Vaidere, maar ik wil iets zeggen wat ik op mijn hart heb. Het is niet het juiste moment om de resolutie over Oekraïne nu, dus meteen morgen al, aan te nemen, en het Oekraïense volk, dat met erkentelijkheid naar het Europees Parlement kijkt, zal ons niet begrijpen als dat wel gebeurt. Dat komt doordat de onderhavige ontwerpresolutie niet de juiste toon treft, niet nauwkeurig genoeg is en zelfs feitelijke onjuistheden bevat.

Mevrouw Vaidere wees erop dat de voorzitter van de Commissie van Venetië de grondwetswijziging heeft bekritiseerd. Ik heb een brief van hem, met de datum van vandaag, waarin hij zich erover verbaast dat dit punt in onze resolutie staat en hij in duidelijke bewoordingen zegt dat hij dat niet heeft gedaan, noch hier, noch daar, noch ergens anders.

  Marek Henryk Migalski (ECR). – (PL) In tegenstelling tot de heer Vigenin ben ik van mening dat dit tot dusver een uitstekend en erg nuttig debat is. Het gebeurt maar zelden dat er in dit Parlement zulke interessante debatten worden gevoerd. Ik zou alle aanwezigen hiervoor van harte willen bedanken. Uit de woorden van mevrouw Łukacijewska blijkt dat zelfs binnen de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-Democraten) verdeeldheid bestaat over deze kwestie. Dat is goed nieuws. Wij zouden de socialisten – in het bijzonder de heer Swoboda, de heer Severin en de heer Siwiec – moeten bedanken omdat ze ten volle begrijpen dat er voor de verkiezingen geen beslissingen mogen worden genomen die zo nadelig zijn voor onze Oekraïense vrienden. Verder hebben commissaris Füle en mevrouw Harms terecht gewezen op enkele feiten die aanleiding geven tot bezorgdheid. Wij zijn ons hier eveneens van bewust.

  Jaromír Kohlíček (GUE/NGL). – (CS) Beheers u toch, collega’s, en probeer toch eens, al was het maar voor één keer, uw hoofd te gebruiken. In één week tijd krijgt u het echt niet voor elkaar om wetten te veranderen en de samenstelling van de kiescommissie te wijzigen. Het is interessant dat telkens wanneer bepaalde politieke krachten in de gaten krijgen dat hun bondgenoten in een land buiten de Europese Unie niet aan het langste eind trekken, die krachten in het buitenland meteen twijfels uitspreken ten aanzien van de toestand van de democratie in het desbetreffende land. Ik sluit me aan bij de woorden van de heer Kamiński en anderen. Het is inderdaad van belang dat het Europees Parlement middels zijn optreden bijdraagt aan de ontwikkeling van de democratie en helpt de voorwaarden voor de verdere ontwikkeling van de wederzijdse betrekkingen te verbeteren. Met het streven de stabiliseringsmaatregelen van de Oekraïense regering te ondersteunen, is men naar het zich laat aanzien op de eksteroog gaan staan van diegenen die garen spinnen bij chaos en rechteloosheid. Het lijkt erop dat die laatsten in de ogen van mijn collega’s betere partners zijn dan de huidige regering. Het lijkt mij verstandig de ontwerpresolutie voorlopig te laten liggen en na terugkomst van de delegatie uit Kiev het debat over dit onderwerp opnieuw op te pakken.

  Jaroslav Paška (EFD) – (SK) De Oekraïne is voor mij een van de potentiële partners van de Europese Unie die ons het meest nabij staan.

De Oekraïners staan veel dichter bij de Europese beschaving dan de Turken of de Albanezen. Het Oekraïense volk heeft in volle vrijheid gekozen voor verandering nadat de democratische oranje politieke krachten het land aan de bedelstaf hadden gebracht en tot wanhoop en verval hadden gedreven. Janoekovitsj bevond zich lange tijd in de oppositie en zijn houding tegenover de huidige oppositie is volledig ingegeven door de manier waarop de oranje regering hem toentertijd bejegende. En we moeten toegeven dat hij zich misschien ook nog de periode daarvoor herinnert, toen de oranje beweging hem chicaneerde en de Europese Unie slechts welwillend toekeek. Als we de Oekraïners niet als toekomstige lidstaat verliezen willen, moeten we geduld oefenen en ons richten op economische samenwerking en werken aan een atmosfeer van wederzijds vertrouwen. De regering moeten we uitleggen dat in een democratische samenleving de oppositie een legitieme plaats heeft en aan de oppositie dat zij wanneer zij niet voldoende steun heeft van de bevolking geen enkele aanspraak kan maken op de macht.

  Michael Gahler (PPE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, omdat ik persoonlijk ben aangesproken, wil ik eigenlijk in het kader van de ‘catch the eye’-procedure in één minuut antwoord geven. Is dat goed?

  Franz Obermayr (NI). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, met de oprichting van de Energiegemeenschap in 2006 is een geïntegreerde Europese energiemarkt voor gas en elektriciteit tot stand gekomen en de geplande toetreding van Oekraïne heeft tot doel om de energievoorziening nu ook in de richting van Oost-Europa veilig te stellen. Dat is goed, want de laatste jaren zijn er enkele serieuze problemen geweest en vooral het gasconflict tussen Rusland en Oekraïne heeft de gasvoorziening van de Europese lidstaten sterk getroffen. Het was vervolgens natuurlijk duidelijk dat Rusland vanwege de prijsdiscussies de gasleveringen stopte en alleen al mijn vaderland, Oostenrijk, had te maken met een vermindering van 33 procent van de Russische gasleveringen, maar ook Frankrijk, Hongarije en Italië moesten een daling van 20 tot 40 procent noteren. Hier moet de Commissie als coördinator van de Energiegemeenschap actie ondernemen. Ze moet Oekraïne bij de arm nemen en wijzen op zijn verplichtingen ten aanzien van de voorzieningszekerheid van Europa. De energievoorziening van onze lidstaten mag niet eenvoudigweg een speelbal worden in de prijzenoorlog tussen Rusland en Oekraïne. Dus we moeten goede gesprekken voeren, maar we moeten ook hard optreden en laten we alsjeblieft de energievoorziening voor onze lidstaten veiligstellen.

  Mariya Nedelcheva (PPE) . – (BG) Het Europees Parlement heeft Oekraïne altijd gesteund op zijn weg naar democratie, op basis van het beginsel van de rechtsstaat en het met ons delen van gemeenschappelijke waarden inzake de Europese integratie.

Verkiezingen fungeren in elke democratie als een barometer. Hiermee kunnen we de kwaliteit van het democratisch proces beoordelen, de stabiliteit van de instellingen, de mate van volwassenheid van de politieke partijen en de opvattingen van het maatschappelijk middenveld. Ik juich de beslissing van de Oekraïense autoriteiten toe om bij de verkiezingen van 31 oktober aanstaande waarnemers uit te nodigen.

Ik ben ervan overtuigd dat hun missie het vertrouwen in het verkiezingsproces zal vergroten en dat hun waarnemingen een bijdrage zullen leveren aan het bevestigen van de transparantie en onpartijdigheid van het functioneren van de Oekraïense instellingen. Afgezien van verkiezingen moet de grondwet, als hoogste wet van Oekraïne, garanderen dat de staatsmachten elkaar in evenwicht houden en elkaar wederzijds controleren.

Oekraïne kan erop vertrouwen dat zijn Europese partner consequent zijn inspanningen steunt om tot hervormingen en stabiliteit te komen. De mening van de Europese Unie en haar maatschappelijk middenveld biedt een extra prikkel en een garantie dat het land hier uiteindelijk in zal slagen.

  Vilija Blinkevičiūtė (S&D). – (LT) Vorige week bracht Viktor Janoekovitsj, de president van Oekraïne, een officieel bezoek aan mijn land, Litouwen, en bevestigde daar opnieuw dat Oekraïne als doel heeft lid van de Europese Unie te worden. Dat zal ongetwijfeld nog jaren duren en het zal een hoop huiswerk en diverse hervormingen vergen op tal van terreinen, zoals het waarborgen van de mensenrechten, corruptiebestrijding, armoedebestrijding en versterking van de democratie. Maar ik ben het eens met mijn collega’s die hier in het Europees Parlement spraken; we moeten Oekraïne als land niet meteen veroordelen en we moeten het er niet van weerhouden een gelijkwaardige partner te worden en daarom herhaal ik dat wij als Europees Parlement echt als gelijkwaardige partners moeten samenwerken en Oekraïne verder in de richting van de Europese Unie moeten helpen.

  Ivo Vajgl (ALDE). – (SL) Oekraïne is een grote en belangrijke partner van de Europese Unie, een land dat ongetwijfeld een Europese toekomst heeft. Volgens mij is de slechtste dienst die wij Oekraïne kunnen bewijzen – een land met een ingewikkelde interne structuur en een moeilijke geschiedenis – dat we erover spreken als het onderwerp van onze ideologische ruilhandel tussen partijen.

Daarom ben ik van mening dat elk document dat we goedkeuren, weldoordacht en erg evenwichtig moet zijn. De oppositie van gisteren is de regering van vandaag, zoals in elk ander land met democratische verkiezingen. Het is dan ook begrijpelijk dat de oppositie ontevreden is omdat ze haar macht verloren heeft. Zij zal echter haar kans krijgen wanneer de tijd daarvoor rijp is en wanneer de kiezers daar zo over beslissen. Volgens mij is het verkeerd wanneer wij steunen op de argumenten van één partij, en ik zou vooral willen zeggen dat ik erop vertrouw…

(Spreker wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Charles Tannock (ECR). − (EN) Mijnheer de Voorzitter, Oekraïne is onze grootste Europese democratische geassocieerde partner, en ook ik hoop dat het land op een dag lid wordt van de Europese Unie. Als zoveel sprekers heb ik wat twijfels over de gepastheid van een resolutie van het Europees Parlement zo kort voor hun lokale verkiezingen, en mijn fractie, de ECR-Fractie, heeft een aantal amendementen ingediend om de resolutie evenwichtiger te maken en een minder herhalend karakter te geven.

Janoekovitsj heeft de presidentsverkiezingen op democratische wijze gewonnen, zij het met een kleine marge. Er zijn inderdaad enkele zorgwekkende autoritaire ontwikkelingen in Kiev, van pogingen om de ‘temniki’-censuur van de persvrijheid opnieuw in te voeren tot de inzet van de veiligheidsdienst FBU, die door een oligarch wordt geleid voor politieke doeleinden. Het Westen houdt het proces echter nauwlettend in de gaten. President Janoekovitsj staat nu onder druk. De erfenis van de Oranje Revolutie is nog sterk en het maatschappelijk middenveld van Oekraïne dat daaruit is voortgekomen, is heel robuust.

Iedereen weet dat ik nauwe banden heb met de kopstukken van de oppositie, maar ook ik denk dat we te veel inmenging in de interne binnenlandse en politieke aangelegenheden van Oekraïne moeten vermijden, want die zou heel goed een averechts effect kunnen hebben voor dit Parlement, en we zouden de …

(Spreker wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Lena Kolarska-Bobińska (PPE). – (PL) In de aanloop naar de presidentsverkiezingen werden precies dezelfde argumenten aangehaald. Toen hebben we ons in dit Europees Parlement ook afgevraagd wat voor resolutie we dienden aan te nemen en welk standpunt we moesten innemen ten aanzien van de gebeurtenissen die zich voorafgaand aan de Oekraïense presidentsverkiezingen hadden voorgedaan. We hebben op dat moment besloten dat we na de verkiezingen een resolutie zouden opstellen en dat is wat we hebben gedaan. We hebben de regering en de oppositie opgeroepen om de mensenrechten en de vrijheid van meningsuiting en van vereniging te eerbiedigen.

Het is inmiddels enkele maanden geleden dat we deze resolutie hebben aangenomen. Helaas kunnen we nu al vaststellen dat een aantal bepalingen niet wordt nageleefd. Ik begrijp dus dat men bezorgd is over het feit dat in het kader van de lokale verkiezingen – die van essentieel belang zijn voor het bevorderen, het versterken en het tot stand brengen van democratie – mogelijk bepaalde rechten worden geschonden. Dat is ook een van de redenen waarom ik deze resolutie mee heb opgesteld.

(Spreekster wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Štefan Füle, lid van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, dank u wel dat u mij deze gelegenheid geeft om te reageren op wat eigenlijk een heel interessant debat is geweest; ik zal me in mijn reactie richten op drie punten.

Laat ik eerst reageren op een concrete vraag van de heer Belder over investeringen en het ondernemingsklimaat. Er moet op dit gebied meer gebeuren in Oekraïne. Dat is duidelijk, en ik heb deze kwestie een aantal keren ter sprake gebracht, in het kader van de Associatieraad of in het kader van verschillende bijeenkomsten. De laatste keer dat ik de gelegenheid had om deze kwestie ter sprake te brengen, was vorige week met premier Azarov. Er zijn een aantal kwesties, zoals de wet inzake de plaatsing van overheidsopdrachten en de mogelijkheid om deze wet te herroepen door verschillende wijzigingen waarover nu in het Oekraïense parlement wordt gediscussieerd.

Er moet meer gebeuren met betrekking tot de rechtsstaat, en natuurlijk hebben we de afgelopen dagen met grote belangstelling de zaak-Mittal gevolgd. Er moet meer worden gedaan om de gedane toezeggingen en beloften na te komen om de btw-kwestie aan te pakken, die ook voor onze bedrijven een ergernis is. Wij zijn vastbesloten om via onze contacten met de Oekraïense autoriteiten en via geregelde contacten met zakenlieden de belangen van Europese investeerders en Europese zakenlieden te beschermen.

Mijn tweede punt is dat het geen gemakkelijk proces is waarin we verwikkeld zijn met Oekraïne. Dit is een proces waarin uitspraken over een Europese toekomst soms nuttig kunnen zijn, maar geen resultaat zullen opleveren. Wat wel resultaat zal opleveren, is binnen de Oekraïne meer van de Europese Unie opbouwen.

Ze hebben onze hulp nodig. Wat ze ook nodig hebben, is dat wij hun van tijd tot tijd een ‘reality check’ geven. Dat is wat ze van ons verwachten.

Wat we niet nodig hebben, is dat we worden gedwongen tot het voeren een onecht debat over wat belangrijker is: stabiliteit of het respecteren van en het zich inzetten voor waarden, en dit brengt mij op mijn derde punt.

Wie ben ik om commentaar te geven op de ontwerpresolutie die aan dit Parlement is voorgelegd, maar ik denk dat het feit dat dit debat plaatsvindt, al een waardevol signaal geeft. Ik denk dat het feit dat afgevaardigden van dit Parlement binnenkort naar Oekraïne gaan en de meeste van deze boodschappen zullen doorgeven, op zich al een zeer waardevolle boodschap overbrengt. Ik denk dat een andere zeer waardevolle boodschap op het punt van wat we verwachten van de Oekraïners, is dat de aanstaande lokale verkiezingen op 31 oktober de democratische houding van hun land opnieuw zullen bevestigen.

Hierbij wil ik het laten, als het mag.

  De Voorzitter. – Overeenkomstig artikel 151, lid 1 van het Reglement is het woord aan de heer Gahler op grond van een persoonlijke toespeling.

Gelieve het heel kort te houden en uitsluitend in te gaan op de persoonlijke toespeling.

  Michael Gahler (PPE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik wil graag ingaan op wat collega Swoboda heeft gezegd. Hij heeft iets gezegd wat niet helemaal klopte. We hadden als Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) in onze resolutie inderdaad een verkeerd citaat van de Commissie van Venetië opgenomen. Ik heb met de heer Markert gesproken en hij heeft mij verteld wat hij eigenlijk gezegd heeft. Daarom staat het citaat ook niet meer in de gemeenschappelijke resolutie. U ziet dus dat dit helemaal niet meer ter discussie staat.

U hebt over de rechtsstaat in zijn algemeenheid gesproken. Ik zou echter liever hebben gezien dat u als Sociaaldemocratische Fractie in het Europees Parlement ook duidelijk en concreet iets had gezegd over de dingen die de geheime dienst daar doet. Indien partijen daar niet tot de verkiezingen worden toegelaten, is dat iets waarop men ook vóór de verkiezingen kritiek kan hebben. Dan kan het resultaat van de verkiezingen al niet meer voldoen aan democratische en Europese maatstaven.

  Hannes Swoboda (S&D). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, het is niet de bedoeling dat dit een dialoog wordt. Maar, mijnheer Gahler, u moet toch ten minste zo goed geïnformeerd zijn dat u weet dat ik zelfs ook in een persbericht, ook namens mijn fractie, duidelijk heb gemaakt dat de geheime dienst diensten gecontroleerd moeten worden. Ik heb dat ook in een gesprek met minister-president Azarov zo gezegd. Wij hebben een duidelijke mening op dit punt.

Ik wil u nogmaals verzoeken er toch nog een nachtje over te slapen of het niet echt zinniger zou zijn als we gezamenlijk, als een brede gemeenschap, een resolutie aannemen, in plaats van met een krappe meerderheid, zoals nu het geval zou zijn. Het zou verstandig zijn om daar nog eens over na te denken.

  De Voorzitter. – Tot besluit van het debat zijn er zes ontwerpresoluties⁽¹⁾ ingediend, overeenkomstig artikel 110, lid 2 van het Reglement.

Het debat is gesloten.

De stemming vindt morgen, donderdag 21 oktober 2010, om 12.00 uur plaats.

Schriftelijke verklaringen (artikel 149)

  Justas Vincas Paleckis (S&D), schriftelijk. – (LT) Oekraïne heeft altijd een speciale rol gespeeld in het Oostelijk Partnerschap. De grootte, de ligging en de onbestendige geschiedenis van het land maken het tot een belangrijke brug tussen oost en west. Het is niet zo verbazingwekkend dat Europa de politieke ontwikkelingen binnen Oekraïne als altijd nauwlettend volgt. Maar het huidige beeld is enigszins ambivalent. We moeten erkennen dat de nieuwe regering door middel van vrije en democratische verkiezingen is gekozen en dat zij Oekraïne uit de economische en politieke chaos die zes maanden geleden nog heerste, heeft helpen trekken. Anderzijds mogen we zorgwekkende tendensen op het gebied van de vrijheid van de media niet negeren. Ik ben het echter eens met de collega’s die opmerkten dat de resolutie van vandaag op een slecht moment komt. Ik denk dat we de resolutie moeten uitstellen en dat we na het bezoek door een delegatie van het Europees Parlement dat volgende week op het programma staat en na de komende raadsverkiezingen en de bijeenkomst op hoog niveau EU-Oekraïne in staat zullen zijn een evenwichtiger en objectiever parlementair standpunt in te nemen. Oekraïne kan ten slotte als een goed voorbeeld voor andere landen in het Gemenebest van Onafhankelijke Staten dienen door de weg van toenadering tot de EU te volgen en tegelijkertijd goede betrekkingen met Rusland te onderhouden.

  Indrek Tarand (Verts/ALE), schriftelijk. − (EN) Ik waardeer het debat over Oekraïne, waarin standpunten duidelijk worden verwoord. Mijn conclusie is dat de Oekraïense democratie hulp nodig heeft, maar niet in de vorm van dit document. Het is belangrijker voorwaarden voor ontwikkeling te scheppen. Een daarvan is het verlichten van de spanning in de regio. En dat is de reden, ceterum censeo, waarom het Franse plan om het oorlogsschip Mistral aan Rusland te verkopen moet worden tegengehouden!

(De vergadering wordt om 17.55 onderbroken en om 18.00 hervat)

VOORZITTER: DIANA WALLIS
Ondervoorzitter

(1) Zie notulen.