Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 22 listopada 2010 r. - Strasburg

14. Wspólny system VAT w odniesieniu do okresu obowiązywania minimalnej stawki podstawowej (debata)

  Przewodnicząca – Kolejnym punktem porządku obrad jest sprawozdanie (A7-0325/2010) pana posła Casy w imieniu Komisji Gospodarczej i Monetarnej w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE dotyczącą wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do okresu obowiązywania minimalnej stawki podstawowej [COM(2010)0331 – C7-0173/2010 – 2010/0179(CNS)].

  David Casa, sprawozdawca – (MT) Pani Przewodnicząca! Najpierw chciałbym zwrócić uwagę tej Izby na to, że w Komisji Gospodarczej i Monetarnej przeprowadzane jest obecnie bardzo ważne głosowanie i dlatego muszę przeprosić państwa w imieniu wielu posłów do PE, którzy nie będą mogli być tutaj obecni, ponieważ mamy opóźnienie i procedura głosowania dopiero co się rozpoczęła.

Jak słusznie stwierdziła pani przewodnicząca, sporządzone przeze mnie sprawozdanie jest bardzo ważne, ponieważ dotyczy systemu VAT, który staramy się zmienić. Jak wszyscy wiedzą, negocjacje w sprawie zmiany stałego systemu VAT toczą się od dłuższego już czasu, a pomimo tego nie poczyniliśmy żadnych znaczących postępów. Okres obowiązywania stosowanego od 1993 roku systemu przejściowego jest stale przedłużany i wszyscy wiemy, że sytuacja ta nie jest odpowiednia i że niezbędne jest znalezienie trwalszego rozwiązania.

Stosowany obecnie system przejściowy nie przynosi pożądanych rezultatów, jeśli chodzi o rynek wewnętrzny. System ten zmniejsza wydajność przedsiębiorstw, a także ogranicza ich skuteczność transgraniczną. Niepokoi również to, że system ten powoduje występowanie złożonych nadużyć finansowych, takich jak oszustwa karuzelowe, które omawialiśmy ostatnio w Parlamencie. Takie nadużycia i oszustwa wywierają niezwykle negatywny wpływ na poziom dochodów państw członkowskich. Wypracowanie właściwego rozwiązania nie będzie dla nas łatwe i będzie wymagało przeprowadzenia długiej i szczegółowej debaty oraz długich i szczegółowych konsultacji.

Wszyscy wiemy, że Komisja zobowiązała się niedawno do sporządzenia zielonej księgi w celu pobudzenia debaty w tej sprawie. Poprzez sprawozdanie, za które odpowiadam, wzywamy Komisję do zapewnienia, żeby proces ten został przeprowadzony sprawnie i uczynimy wszystko, co w naszej mocy, żeby wprowadzenie tego nowego systemu przyczyniło się, po pierwsze, do zwiększenia efektywności rynku wewnętrznego, po drugie, do ograniczenia obciążeń nakładanych na przedsiębiorstwa, i po trzecie, do zapewnienia możliwości zwalczania nadużyć finansowych w najskuteczniejszy sposób.

Poprzez to sprawozdanie, które, jak wiemy, zostało już przyjęte na Komisji Gospodarczej i Monetarnej, wzywamy także Komisję do zapewnienia, żeby konkretne propozycje zostały ogłoszone do 2013 roku. Pragnę podkreślić tę ostatnią kwestię: nie proponuję, żeby Komisja musiała opracować system, którzy zostałby przyjęty i wdrożony do 2013 roku. Oświadczam jedynie, że propozycje te powinny zostać ogłoszone do 2013 roku.

Chciałbym jednak – i sądzę, iż odzwierciedla to stanowisko posłów tego Parlamentu – żeby ten nowy system został przyjęty i wdrożony jeszcze w tej kadencji, żeby z kolei okres obowiązywania stosowanego obecnie systemu przejściowego nie musiał być ponownie przedłużany. Choć zatwierdzimy przedłużenie okresu obowiązywania obecnego systemu, oczekujemy niezwłocznego podjęcia konkretnych kroków mających na celu rozważenie tych nowych propozycji.

Chciałbym podziękować moim kolegom, a zwłaszcza kontrsprawozdawcom, za to sprawozdanie i przewiduję, że w sprawie tej toczyć się będą żarliwsze dyskusje, które szybko przyniosą rozwiązanie.

PRZEWODNICZY: ALEJO VIDAL-QUADRAS
Wiceprzewodniczący

  Algirdas Šemeta, komisarz – Panie Przewodniczący! Chciałbym podziękować Parlamentowi Europejskiemu, a w szczególności panu posłowi Davidowi Casie, za sporządzenie w szybkim tempie konstruktywnego sprawozdania w sprawie wniosku Komisji dotyczącego przedłużenia na kolejnych pięć lat okresu obowiązywania stosowanych obecnie przepisów dotyczących minimalnej stawki podstawowej podatku VAT. Wniosek ten jest nieskomplikowany i nie budzi kontrowersji.

Szybkie przygotowanie przez Parlament Europejski opinii w sprawie tego wniosku dla Komisji umożliwi Radzie przyjęcie wniosku przed końcem roku – tuż przed wygaśnięciem obecnych przepisów. Wniosek ten był już rzeczywiście omawiany na grupie roboczej Rady. Nie pojawiły się żadne przeszkody na drodze do szybkiego przyjęcia.

Jak powiedział pan poseł David Casa, wniosek Komisji zapewni przedsiębiorcom niezbędną pewność prawną i umożliwi dalsze zbadanie, jaka jest odpowiednia wysokość podstawowej stawki podatku VAT na szczeblu Unii Europejskiej.

Komisja rzeczywiście rozpocznie wkrótce szeroko zakrojoną debatę nad przyszłością podatku VAT w celu dokonania oceny i zajęcia się szeregiem niedociągnięć w obowiązującym obecnie unijnym systemie VAT, takich jak jego złożoność, wysoki poziom obciążeń administracyjnych nakładanych na przedsiębiorstwa i nadużycia finansowe.

Do końca roku zaproponuję moim kolegom komisarzom opublikowanie Zielonej Księgi dotyczącej oceny obowiązującego obecnie systemu i kierunków działań preferowanych w przyszłości. Z niecierpliwością oczekuję odpowiedzi na następujące pytania: jak stworzyć prostszy, szczelniejszy i nowocześniejszy system VAT, jak ograniczyć koszty ściągania i zmniejszyć koszty przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, związane z koniecznością przestrzegania przepisów przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości popełniania nadużyć finansowych i zapewnieniu państwom członkowskim niezbędnej elastyczności. Na podstawie uzyskanych wyników Komisja określi swoją politykę w dziedzinie podatku VAT na przyszłość w formie komunikatu w sprawie kierunków dalszych działań, który zostanie przedstawiony pod koniec 2011 roku.

Zgłoszone poprawki wyraźnie pokazują zainteresowanie Parlamentu udziałem w debacie nad dalszą strategią dotyczącą VAT. Z zadowoleniem przyjmuję tę oznakę zainteresowania i mam nadzieję, że na późniejszym etapie będziemy mieli możliwość przeprowadzenia z państwem owocnej debaty nad tą istotną sprawą. Uważam jednak, że poprawki te nie wchodzą w zakres wniosku będącego przedmiotem dzisiejszej debaty, gdyż wniosek ten dotyczy jedynie kwestii przedłużenia okresu obowiązywania stosowanej obecnie minimalnej stawki podstawowej. Co więcej niektóre z tych poprawek wyprzedzają debatę, którą powinniśmy przeprowadzić dopiero po opublikowaniu zielonej księgi. Dotyczy to w szczególności poprawki wzywającej Komisję do przedstawienia do 2013 roku propozycji ostatecznych przepisów dotyczących stawek podatku VAT.

Na tym etapie Komisja nie może zobowiązać się do przedstawienia wniosku dotyczącego podatku VAT w określonym terminie. Komisja nie może bowiem przewidzieć wyników konsultacji, których zakres obejmował będzie nie tylko stawki podatku VAT. Mam nadzieję, że konsultacje te dadzą nam wyraźne wyobrażenie o priorytetach dotyczących przyszłości podatku VAT. Planowanie przedstawienia przez Komisję kolejnych wniosków legislacyjnych będzie zatem zależeć, w znacznym stopniu, od wyników tych konsultacji.

  Sari Essayah, w imieniu grupy PPE – (FI) Panie Przewodniczący! Wniosek Komisji dotyczy przede wszystkim kwestii przedłużenia do 2015 roku okresu obowiązywania stosowanego obecnie systemu oraz działań na rzecz ograniczenia przedziału stawek podatkowych maksymalnie do 10 %. Jest to bardzo ważne, ponieważ jeśli tego nie zrobimy, w niektórych sektorach konkurencja pomiędzy państwami członkowskimi będzie mogła ulec zniekształceniu.

Głównym założeniem przyjętym przez autorów tego sprawozdania Parlamentu jest to, że wkrótce Komisja rozpocznie program konsultacji w sprawie wprowadzenia nowego systemu podatku od wartości dodanej. Uważam, że wbrew temu, co sądzi pan komisarz, poprawki zgłoszone przez posłów są niezwykle istotne, ponieważ jeszcze na tym etapie chcemy określić kierunek, w którym, miejmy nadzieję, rozwijać się będzie ten nowy system VAT. Niezbędne jest ograniczenie w przyszłości obciążeń administracyjnych związanych z podatkiem VAT oraz zapewnienie, na przykład, żeby sporządzanie sprawozdań było dla małych i średnich przedsiębiorstw jak najłatwiejsze, a jednocześnie zwalczanie nadużyć finansowych było skuteczne.

W wielu krajach Europy gospodarka publiczna jest obecnie w opłakanym stanie i jednym z proponowanych rozwiązań jest podnoszenie stawek VAT. Nie uzdrowi to jednak sytuacji w krajach, w których powszechne jest unikanie płacenia tego podatku. Chciałbym tutaj przywołać sprawozdanie pana posła Casy, przyjęte tutaj wcześniej. Sprawozdanie to poświęcone było, przede wszystkim, sposobom zwalczania nadużyć finansowych popełnianych w kontekście podatku VAT należnego z tytułu sprzedaży towarów i usług szczególnie zagrożonych nadużyciami tego typu. Mam nadzieję, że Komisja rzeczywiście zacznie coś z tym robić w przyszłości.

  George Sabin Cutaş, w imieniu grupy S&D – (RO) Panie Przewodniczący! Jak wskazano w przedmiotowym wniosku Komisji dotyczącym dyrektywy, stosowanie minimalnej stawki podatku VAT pomaga zapewnić funkcjonowanie tego systemu na akceptowalnym poziomie.

Uważam, że powinniśmy rozważyć wprowadzenie wspólnych ram regulacyjnych uwzględniających wnioski wyciągnięte z doświadczeń dotyczących nierównowagi budżetowej pogłębionej kryzysem finansowym. Niezbędne jest przyjęcie nowej unijnej strategii dotyczącej VAT, koncentrującej się na ograniczeniu biurokracji oraz przeszkód fiskalnych utrudniających działalność przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich. Powinniśmy także wziąć pod uwagę konieczność zapobiegania nadużyciom finansowym i zwalczania ich. Uważam jednak, że do czasu uzgodnienia tej strategii decyzja dotycząca przedłużenia do dnia 31 grudnia 2015 r. okresu obowiązywania przejściowego systemu minimalnej stawki VAT ma na celu uspokojenie przedsiębiorców, wyeliminowanie w Unii Europejskiej różnic strukturalnych i stymulację harmonizacji przepisów podatkowych.

Zanim opublikujemy zieloną księgę w sprawie przeglądu systemu VAT, chciałbym zwrócić uwagę na skłonność niektórych borykających się z recesją rządów do podnoszenia stawki podatku VAT do 24-25 %, jak zrobiono to w Rumunii i na Węgrzech. Dotychczas względne zobowiązanie do utrzymania maksymalnej stawki podatku VAT w przedziale 10 % powyżej limitu 15 % jest wypełniane. Uważam, że niezbędne jest jednak wprowadzenie bezwzględnego zakazu w tym zakresie w celu zapobieżenia przekroczeniu górnego progu 25 %. Nie zapominajmy, że za tymi statystykami kryją się zwykli obywatele, których poziom życia jest, ze względu na politykę oszczędnościową i nadmierne opodatkowanie, coraz niższy.

Podsumowując, chciałbym powiedzieć, że nadmierne opodatkowanie nie jest rozwiązaniem dla niewydolnej gospodarki. Przyczynia się jedynie do przedłużenia męki.

  Olle Schmidt, w imieniu grupy ALDE – (SV) Panie Przewodniczący, Panie Komisarzu! Chciałbym bardzo podziękować panu posłowi sprawozdawcy. Uważam, że z zasady powinniśmy unikać ograniczania konsumpcji stawkami VAT. Jednakże tak długo jak derogacje i obniżone stawki VAT nie wywierają wyraźnego niekorzystnego wpływu na funkcjonowanie wolnego rynku, akceptowaliśmy, jak dotychczas, różnice pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi. Jak Państwo jednak wiedzą, w swoim sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku profesor Monti stwierdza, że występujące obecnie różnice mogą także wywierać niekorzystny wpływ na jednolity rynek. Dlatego ważne jest, byśmy zabiegali o wprowadzenie ostatecznego systemu stawek VAT i wyraźne wskazywali, że w przeglądzie dyrektywy dotyczącej podatku VAT należy się kierować strategią dotyczącą jednolitego rynku, a nie koniecznością zaspokojenia odrębnych interesów poszczególnych państw.

Niezbędne jest także – wspomniał o tym pan komisarz – żebyśmy skoncentrowali się na ograniczeniu obciążeń administracyjnych, wyeliminowaniu przeszkód podatkowych i poprawie otoczenia biznesu, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, a jednocześnie zapewnili odporność tworzonego przez nas systemu na nadużycia finansowe.

Podatki są bezspornie sprawą krajową, w przypadku której istotne jest prawo państwa do samostanowienia. Jednocześnie należy pamiętać, że właściwie funkcjonujący rynek wewnętrzny wymaga zapewne szerszej i ściślejszej niż obecnie współpracy, w tym w sprawach podatkowych. Mam zatem nadzieję, że Komisja i pan komisarz będą mieli odwagę uporać się z tymi problemami, przedstawiając kolejne wnioski i że wnioski te będą miały za punkt wyjścia konieczność zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, mimo sprzeciwu poszczególnych krajów. Trudne do rozwiązania problemy wymagają w trudnych czasach szczegółowej analizy.

  Jaroslav Paška (EFD) – (SK) Panie Przewodniczący! W przedłożonym wniosku Komisja proponuje utrzymanie minimalnej stawki podstawowej podatku VAT przez kolejnych pięć lat, tzn. do 2015 roku, na poziomie 15 %. Choć rozumiem argumentację Komisji, że poprzez tę dyrektywę chce zapewnić przedsiębiorstwom pewność prawną, to jednak uważam, że analiza systemu VAT wymaga intensywnych prac. Uważam, że jest tak, ponieważ wiele przedsiębiorstw i wiele przypadków utraty podatku w handlu transgranicznym pokazuje, że stosowany w Unii Europejskiej system VAT jest źle zorganizowany.

Nie jest to tylko kwestia rzeczywistej stawki; problemem są przepisy stosowane na rynkach krajowych oraz w handlu międzynarodowym, które w wielu przypadkach umożliwiają trwanie tego procederu. Dlatego chciałbym skorzystać z okazji, żeby zaapelować o dokonanie przeglądu całego systemu VAT, co przyniosłoby korzyści zarówno naszym gospodarkom jak i naszym przedsiębiorstwom. Uważam, że ostateczny termin 2013 roku jest w pełni realistyczny i po prostu powinniśmy rozwiązać ten problem nie poprzez określenie stawek, lecz poprzez uporządkowanie przepisów.

  Andrew Henry William Brons (NI) – Panie Przewodniczący! Podatki są, w najlepszym przypadku, złem koniecznym i powinny zawsze odzwierciedlać potrzeby wydatkowe. Ustalanie stawki podatku przed oszacowaniem potrzeb pod względem wydatków prowadzi jedynie do zabierania obywatelom pieniędzy, po to żeby następnie podjąć decyzję, na co te pieniądze wydać. Prowadzi to jedynie do rozrzutności.

Harmonizacja stawek VAT obejmująca wprowadzenie wspólnej stawki podstawowej i wspólnej stawki obniżonej, co Komisja zaproponowała jeszcze w 1993 roku, pozbawiłaby państwa członkowskie kolejnych kompetencji. Prawo do pobierania podatków jest jednym z atrybutów suwerennego państwa. Byłby to jeszcze jeden krok na drodze do tego, żeby to Unia Europejska stała się suwerennym państwem, a państwa członkowskie stały się niczym więcej jak tylko pozbawionymi kompetencji jego dodatkami. Zwalczanie nadużyć finansowych i ograniczenie obciążeń nakładanych na MŚP to tematy zastępcze. Harmonizacja przepisów dotyczących podatku VAT jest niczym więcej jak tylko centralizacją i umocnieniem władzy UE.

  Elena Băsescu (PPE) – (RO) Panie Przewodniczący! Celem nowej strategii dotyczącej VAT powinno być ograniczenie obciążeń administracyjnych, eliminacja przeszkód podatkowych i poprawa ram prawnych dla działalności gospodarczej, zwłaszcza w przypadku MŚP. Jesteśmy świadkami wyraźnej nierównowagi w odniesieniu do rozwoju rynku wewnętrznego. Dlatego przedsiębiorstwa europejskie zostały postawione w niekorzystnej sytuacji. Ponadto system VAT w swoim obecnym kształcie i sposobie stosowania przez poszczególne państwa członkowskie ma słabe strony, wykorzystywane przez oszustów do czerpania korzyści.

Chciałabym zaapelować do Komisji, żeby przedstawiła wyniki swoich analiz. Komisja powinna także przeprowadzić konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami dotyczące nowej strategii dotyczącej VAT. W związku z tym niezbędne będzie zajęcie się wspólnymi aspektami, takimi jak obniżone stawki VAT, zwolnienia z podatku VAT, możliwość wyznaczenia stawki maksymalnej oraz miejsce opodatkowania dostaw w handlu wewnętrznym UE.

  Algirdas Šemeta, komisarz – Panie Przewodniczący! Chciałbym Państwu podziękować za uwagi oraz opinie przedstawione podczas tej debaty. Cieszy mnie, że Parlament Europejski i Komisja podzielają opinię w sprawie konieczności dokonania przeglądu obowiązującego obecnie systemu VAT.

Jak podkreśliłem w swoim wystąpieniu na początku posiedzenia, popieram istotę poprawek dotyczących przyszłości podatku VAT. Niemniej jednak Komisja uważa, że omawiany tu wniosek, który ma charakter techniczny, dotyczy jedynie okresowego przedłużenia obowiązywania minimalnego poziomu podstawowej stawki VAT.

Wyniki konsultacji poświęconych nowej strategii dotyczącej VAT zostały wspomniane jedynie w celu przedstawienia przyczyn, dla których za wcześnie jest jeszcze, żeby wyznaczyć stały poziom stawki podstawowej. Nie ma zatem powodów, żeby odnosić się do celów i ram nowej strategii dotyczącej VAT w tym kontekście i na tym etapie.

Jeszcze raz oświadczam, że Komisja nie jest w stanie podjąć żadnych zobowiązań dotyczących terminu przedstawienia kolejnego wniosku legislacyjnego w sprawie stawek. Niezbędne jest przeprowadzenie najpierw debaty nad przyszłością podatku VAT, która umożliwi nam wyrobienie sobie opinii w sprawie priorytetów dla Komisji. Wyniki tych konsultacji ukierunkują planowanie przez Komisję przyszłego wniosku legislacyjnego.

Kończymy prace nad zieloną księgą i w najbliższych tygodniach przedstawimy rzeczywiste kwestie do debaty z udziałem wszystkich zainteresowanych, a mianowicie konsumentów, posłów do PE, interesariuszy i państw członkowskich. Kwestie, które zostaną podniesione, dotyczyć będą właśnie problemów przywołanych podczas dzisiejszej debaty.

Oczekuję owocnych rozmów w najbliższych miesiącach, które umożliwią Komisji opracowanie dużo lepszej strategii dotyczącej VAT w przyszłości.

  David Casa, sprawozdawca – (MT) Panie Przewodniczący! Tak, faktycznie cieszy mnie, że pan komisarz zrozumiał, iż wzywamy do niezwłocznego sporządzenia zielonej księgi w celu pobudzenia bardziej szczegółowej debaty nad wnioskami Komisji. Jak wspomnieli już moi koledzy posłowie, musimy szybko wyeliminować z obowiązującego obecnie systemu wszelkie możliwości nadużyć finansowych i pomóc przedsiębiorstwom, w miarę naszych możliwości, znieść bariery, które ten system stwarza. Chcielibyśmy również mieć bardziej efektywny rynek wewnętrzny.

Dziś nie debatowaliśmy nad tym, jakich rozwiązań potrzebujemy. Zwracamy się do Komisji jedynie o niezwłoczne przedstawienie wniosków, żeby ułatwić przystąpienie do właściwych rozmów dotyczących nowego systemu, a tym samym umożliwić nam jak najszybszą poprawę tego, co mamy obecnie. Zdaję sobie sprawę, że tak naprawdę celem tego sprawozdania jest przedłużenie okresu obowiązywania. Chciałbym jednak zwrócić uwagę Komisji, że oczekujemy przedstawienia nam przez Komisję jak najszybciej odpowiednich wniosków, ponieważ umożliwi nam to również podzielenie się z Komisją naszymi pomysłami, a ostatecznie zapewnienie bardziej sprawiedliwego dla wszystkich systemu.

  Przewodniczący – Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się jutro o godz. 11:30.

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

  Franz Obermayr (NI), na piśmie – (DE) Dla większości państw członkowskich Unii Europejskiej i większości krajów trzecich, których rynki są powiązane na szczeblu międzynarodowym, podatek VAT (lub podatek od sprzedaży) jest jednym z podstawowych źródeł finansowania państwa. Podatek od sprzedaży jest zatem co najmniej tak istotny jak podatki bezpośrednie. Utrzymanie minimalnej stawki podstawowej na poziomie 15 % przez kolejnych pięć lat przyczyni się do zapewnienia konkurencji na rynku wewnętrznym oraz zapewni przedsiębiorstwom pewność prawną. Jeśli chodzi o obniżone stawki VAT w Unii Europejskiej, w przypadku obniżonych stawek VAT na niektóre rodzaje usług, takie jak naprawy, fryzjerstwo czy usługi kosmetyczne, Komisja powinna także zadbać o uniknięcie zakłóceń konkurencji. Takie formy ulg podatkowych wywierają negatywny wpływ, na przykład na małe przedsiębiorstwa w Austrii, które mogą nie być w stanie stawić czoła konkurencji ze strony usługodawców ze Słowacji czy Węgier. Istnieje jednak rozwiązanie tego problemu, polegające, z jednej strony, na wprowadzeniu systemu ukierunkowanego subsydiowania MŚP za pomocą podatku od sprzedaży, a z drugiej strony, na unikaniu zakłóceń w konkurencji pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.