Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 25 november 2010 - Straatsburg

12.1. Irak – met name de doodstraf (met inbegrip van de zaak Tariq Aziz) en aanvallen op christelijke gemeenschappen

  De Voorzitter. – Aan de orde is het debat over zes ontwerpresoluties inzake Irak – met name de doodstraf (met inbegrip van de zaak Tariq Aziz) en aanvallen op christelijke gemeenschappen⁽¹⁾.

  Bastiaan Belder, auteur. − Voorzitter, commissaris, geachte collega's, een Duits dagblad kopte op 12 november "Dodelijke jacht op Iraakse christenen". De foto bij het artikel toonde een christelijke familie in een kerk in de hoofdstad Bagdad, in een kerk als onderkomen. Het gezin had zijn toevlucht gezocht tot het bedehuis nadat islamitische terroristen doelbewust de woonhuizen van christenen waren begonnen aan te vallen. Het weerzinwekkende bloedbad van 31 oktober tijdens de eredienst in de Syrisch-katholieke bisschopskerk vormt derhalve bepaald geen incident. De christelijke minderheid in het tweestromenland staat al jaren aan regelrechte geloofsvervolging bloot. Dat is de droeve realiteit in Irak. Zie de massale exodus van Iraakse christenen. Sinds 2003 daalde hun aantal in Irak van 850 000 naar 350 000, waarvan 115 000 binnenlands ontheemden. Wat mogen de moedige "achterblijvers" – tussen aanhalingstekens, want ze horen daar – verwachten van Europa? Let wel, een christelijke minderheid waarvan de historische wortels in Irak teruggaan tot de eerste eeuw, inclusief 's werelds oudste kerken en kloosters. Drie concrete Europese hulpacties voor Iraakse christenen zou ik willen bepleiten. Ten eerste: steun Iraakse christenen, die naar de Koerdische regio zijn gevlucht, om een nieuw bestaan op te bouwen. Geef ze een toekomst binnen eigen land. Datzelfde geldt voor de christelijke minderheid in de vlakte van Ninevé. Europese hulp bij beroepsopleidingen, banen voor jongeren, leningen voor startende ondernemers. Ten tweede: de Europese instellingen moeten de Iraakse regering dringend verzoeken – dat is heel urgent – de religievermelding op persoonsbewijzen te schrappen, want zo'n schrapping zou de persoonlijke veiligheid van religieuze minderheden, in het bijzonder christenen, aanzienlijk verhogen. Daarenboven leidt de bestaande religievermelding op identiteitsbewijzen op het ogenblik tot discriminatie bij onder meer sollicitaties en verandering van religie. Ten derde: op parlementair niveau zou ik onze Delegatie voor de betrekkingen met Irak willen verzoeken de vijf christelijke parlementariërs van het Iraakse parlement onze bereidheid te tonen hen met raad en daad bij te staan in deze precaire periode. En vanzelfsprekend, Voorzitter, commissaris, juich ik sowieso alle parlementaire contacten toe tussen Europa en Irak om de jonge democratie te steunen, en ik ben ook erg blij dat collega Mauro binnenkort een verslag over de Europese Unie en Irak voor de Commissie buitenlandse zaken zal voorleggen. Heel belangrijk. Tenslotte, Raad en Commissie, ik reken op uw – de Raad is er niet, maar goed, dat maakt niet uit – krachtige inspanning in de richting van de Iraakse autoriteiten voor het naakte voortbestaan van christelijke gemeenschappen en kerken in het legendarische tweestromenland.

  Véronique De Keyser, auteur. – (FR) Mevrouw de Voorzitter, sinds de oorlog in Irak gaat dit land, in plaats van bevrijd te zijn van een militaire dictatuur, ten onder aan geweld. Het spektakel van de ophanging van Saddam Hoessein heeft geenszins bijgedragen aan een afname van dat geweld. Integendeel, het heeft de spanningen in dit land alleen maar verergerd.

U weet dat de strijd van de Europese Unie tegen de doodstraf een niet-aflatende strijd is. Wij zijn van mening dat we, door de doodstraf in Europa af te schaffen, hebben geholpen een stap vooruit te komen op de weg naar menselijke beschaving. Daarom vinden wij het idee van de mogelijke executie door middel van ophanging van Tariq Aziz, die samenwerkte met Saddam Hoessein, en twee van zijn handlangers verachtelijk, niet vanwege de persoon van Tariq Aziz, die ondanks alles, en ik heb hem goed gekend, een opmerkelijk persoon was, die helaas bij een totalitair systeem betrokken was geraakt. Toch ben ik van mening, en dat zeg ik op persoonlijke titel, dat hij, zeker op het laatste moment, belangrijke pogingen heeft gedaan om zijn land open te stellen.

Maar het is niet de zaak van Tariq Aziz waar het hier om gaat. We kunnen toch morgen niet onze televisie aanzetten en daar als symbool van de bevrijding van Irak de ophanging van Tariq Aziz aanschouwen. Daarom vraag ik mijn collega's om voor deze resolutie te stemmen, die ook een paragraaf bevat, die mijn instemming heeft, over de vervolging van christenen in Irak.

  Anneli Jäätteenmäki, auteur. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, de doodstraf is een schending van het recht op leven zoals vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het vormt de ultieme ontkenning van het bestaan van mensenrechten.

Desalniettemin werd in 2009 in 18 landen de doodstraf voltrokken. In Irak werden meer dan 120 mensen en in Iran zelfs 388 mensen geëxecuteerd. De landen waar de doodstraf bestaat – waaronder de Verenigde Staten en China, en zo kunnen wij nog even doorgaan – zeggen dat mensen worden geëxecuteerd "in naam van het recht". Maar de doodstraf heeft niets te maken met "recht".

De Europese Unie zet zich resoluut in voor afschaffing van de doodstraf overal ter wereld, en voor universele aanvaarding van dit beginsel. Deze resolutie herinnert ons eraan dat wij de strijd tegen de doodstraf moeten voortzetten. Wij doen een oproep aan de Irakese regering om de doodstraf af te schaffen.

  Peter van Dalen, auteur. − Voorzitter, donkere wolken van moslimextremisme trekken over de gehele wereld en het Midden-Oosten. In Pakistan heeft Asia Bibi gemerkt dat ze ondanks haar gratie voor de extremisten niet veilig is. Ze zal helaas moeten uitwijken naar een ander land. Christenen in Irak zijn ook al massaal uitgeweken. Ze zijn structureel slachtoffer van die extremisten. In Irak wordt met zeer grof geweld een geloofsgemeenschap verdreven die daar al veel langer zit dan die extremisten. Daarom verdienen de christenen onze steun. Ze moeten bijeen kunnen blijven komen om hun geloof te belijden. Mijn oproep aan de Commissie is dan ook aan dit vraagstuk topprioriteit te geven. Krachtige Europese steun aan gematigde groepen in Irak is hard nodig. Dan kan mogelijk worden voorkomen dat straks een moslimextremist de laatste is die de kerkdeuren in Irak definitief dichttrekt en afsluit.

  Frieda Brepoels, auteur. − Voorzitter, collega's, de Verts/ALE-Fractie steunt voluit de twee punten in de resolutie. Ten eerste moet de strijd tegen de doodstraf worden voortgezet en ook de oproep om de doodstraf niet uit te voeren op Tariq Aziz en twee andere voormalige officieren. Ten tweede moet iedere persoon in Irak de mogelijkheid hebben om zijn geloof te belijden in het land, en elke aanval hierop veroordelen wij. Tot daar zijn wij opgetogen, maar mijn fractie is minder opgezet met wat er niet in de resolutie staat. Het Europees Parlement weigert blijkbaar te spreken over de vele mensenrechtenschendingen in Irak, waar wij als Europese lidstaten medeverantwoordelijk voor zijn. De buitenlandse troepen hebben toegelaten dat Iraakse veiligheidstroepen gevangenen onmenselijk behandelden, zelfs folterden en vermoordden. Het Verenigd Koninkrijk is hiervoor in maart dit jaar door het Europees Hof voor de rechten van de mens veroordeeld. De recente onthullingen door Wikileaks bevestigen deze praktijken, en deze zijn onaanvaardbaar. Om die reden hadden wij graag een sterke veroordeling gezien van de genoemde praktijken, gepleegd door zowel Amerikaanse als Europese troepen. Een verwijzing naar de oproep van de Hoge commissaris voor de mensenrechten van de VN, Navi Pillay, om de beschuldigingen van illegale ontvoeringen enerzijds en van mishandeling en moord in Iraakse gevangenissen anderzijds, grondig te onderzoeken, zou ook in deze resolutie op zijn plaats zijn. Het onderzoek ter zake dat recent door het Verenigd Koninkrijk is gestart moet algemeen navolging krijgen en lidstaten die troepen inzetten, moeten hun mensen voor hun wandaden verantwoordelijk houden. Ook de Commissie en de Raad moeten hierop aandringen; doodzwijgen is geen optie meer.

  Miguel Portas, auteur. – (PT) Mevrouw de Voorzitter, ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat de poging om Tariq Aziz terecht te stellen, de minister-president van Irak onder het regime van Saddam Hoessein, een tragedie en een farce is. Deze man is al tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Daarmee zijn we het niet oneens, maar ik denk niet dat we deze poging om hem terecht te stellen kunnen bespreken en veroordelen zonder tegelijkertijd te vermelden dat de Iraakse presidentiële raad al meer dan 900 doodvonnissen heeft laten volstrekken. We hebben de plicht om evenveel gewicht te geven aan degenen die onbekend zijn als aan degenen die heel bekend zijn. We verwelkomen natuurlijk de veroordeling van islamitisch terrorisme tegen christelijke gemeenschappen, maar we mogen niet zwijgen over de 30 000 personen die in Irak zonder aanklacht vastzitten, vanwege de militaire bezetting, en we mogen ook niet vergeten dat dit in de Iraakse samenleving tot problemen en conflicten heeft geleid. Het probleem bij deze resolutie is dat er met zo weinig aspecten rekening wordt gehouden. Daarom heeft mijn fractie een eigen resolutie ingediend.

  Constance Le Grip, auteur. – (FR) Mevrouw de Voorzitter, graag wilde ik, ter gelegenheid van dit debat over de situatie in Irak, over de terdoodveroordeling van Tariq Aziz en over de situatie van de christenen in Irak, de totale oppositie van mijn Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) tegen de doodstraf herhalen.

Maar ik zou daarnaast, namens de fractie waar ik toe behoor, bovenal onze verontwaardiging willen uiten over de plotselinge verslechtering van de situatie van de christenen in Irak en onze gevoelens willen uitspreken over de recente moordaanvallen op de christelijke gemeenschappen in Irak, met name de lafhartige gijzeling in de Oud-Syrische kathedraal in Bagdad waar op 31 oktober jongstleden 58 doden vielen. Wij betuigen natuurlijk ook onze solidariteit aan de slachtoffers en de families van de slachtoffers.

Ter gelegenheid van dit debat willen wij de Iraakse autoriteiten plechtig en ernstig oproepen om alles te doen wat in hun macht ligt om de veiligheid en integriteit van de christenen in Irak te waarborgen; alle religieuze plaatsen in Irak te beschermen, de godsdienstvrijheid van de christenen in Irak te waarborgen, maar ook die van alle religieuze gemeenschappen en alle religieuze minderheden, en zich in te zetten voor een inperking van het interetnisch geweld. Waar het hier echt om gaat is vrede, om nationale verzoening in dit land en om de verdediging van onze waarden van vrijheid en tolerantie.

  Mario Mauro (PPE). - (IT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, de veroordeling tot de doodstraf van Tariq Aziz en het drama van de vervolgde christenen zijn misschien onderwerpen die logischerwijs apart zouden moeten worden behandeld. Toch is het misschien goed dat we beide onderwerpen tegelijkertijd bespreken, omdat we met deze resolutie duidelijk willen maken dat wij rechtvaardigheid willen in Irak en voor Irak.

We willen rechtvaardigheid in Irak, omdat de christenen die het slachtoffer worden van de fundamentalistische ideeën van de talrijke groepen die om de macht strijden, absoluut onschuldig zijn. We willen rechtvaardigheid voor Irak, omdat het stabiliserings- en democratiseringsproces dat Irak momenteel ondergaat, geen schade mag oplopen door de dood van een man die misschien wel schuldig is, maar die het niet verdiend om te worden geëxecuteerd.

Daarom geloof ik dat de resoluties verdergaande praktische implicaties kunnen krijgen als wij de oordelen en onderwerpen die erin aan de orde worden gesteld, overnemen in de overeenkomst tussen de EU en Irak. In praktische zin kan in die overeenkomst worden vastgesteld dat wij voorwaarden stellen voor het sluiten van economische overeenkomsten, voorwaarden die betrekking hebben op de eerbiediging van de mensenrechten en de bescherming van Irakese christenen.

  Ana Gomes (S&D). – (PT) Mevrouw de Voorzitter, de dictator Saddam Hoessein heeft Irak en de Irakezen talloze gruweldaden aangedaan. Daarna, sinds 2003, hebben er in het land onder de buitenlandse militaire bezetting vreselijke schendingen van de mensenrechten plaatsgevonden, personen zijn gearresteerd, ontvoerd, soms zelfs wederrechtelijk gedood. Daarom is het des te significanter dat president Talabani heeft gezegd dat hij als socialist en humanist zou weigeren om het doodvonnis voor Tariq Aziz te tekenen. Ik denk dat het van het grootste belang is dat wij als Parlement verklaren dat we tegen de doodstraf zijn, los van de persoon, los van diens godsdienst, en dat we niet alleen maar strijden tegen het doodsvonnis tegen Tariq Aziz omdat hij een christen is. Net als mijn collega's betreur ik de aanvallen op de christelijke gemeenschap in Irak uiteraard ten zeerste, een gemeenschap die deel uitmaakt van de Iraakse culturele traditie, en die de Irakezen meer dan wie dan ook waarderen en weten te behouden. We mogen echter niet vergeten dat degenen die het meest hebben geleden onder het terroristische en fanatieke geweld in Irak moslims zijn, of ze nu sjiieten of soennieten zijn, of tot een andere stroming behoren. Het is belangrijker dan ooit dat wij, de Europese Unie, meer doen voor onze relaties met Irak, en deze kwestie bespreken met onze collega's in het Iraakse parlement, met name de afschaffing van de doodstraf.

  Marietje Schaake, namens de ALDE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, na de door de VS geleide invasie in 2003 werd de doodstraf in Irak tijdelijk niet meer toegepast, maar in augustus 2004 werd ze opnieuw ingevoerd. Sindsdien zijn honderden mensen ter dood veroordeeld en zijn velen terechtgesteld.

Voor een stabiele toekomst is het in Irak net als in om het even welk land cruciaal dat mensenrechtenschenders voor het gerecht worden gedaagd. Politici en voormalige politici mogen daarop geen uitzondering vormen, aangezien ze de uiteindelijke en vaak rechtstreekse verantwoordelijkheid dragen voor die schendingen. Het is algemeen bekend dat de mensenrechten in Irak op grote schaal werden geschonden onder de verantwoordelijkheid van Saddam Hoessein, Tariq Aziz en anderen. Eerlijke processen en correcte procedures zijn onontbeerlijk om verzoening te verzekeren en om een constructieve stap in de richting van een betere toekomst te zetten.

De Europese Unie is een gemeenschap van waarden en is als regio uniek in de wereld, met name wat de doodstraf betreft, die we volledig hebben afgeschaft. In onze betrekkingen met andere landen, ongeacht of het daarbij gaat om de Verenigde Staten dan wel om China, Iran of Irak, roepen we op om mensen bij wijze van straf niet het ultieme recht – het recht op leven – te ontzeggen.

Jalal Talabani heeft verklaard dat hij het executiebevel voor Tariq Aziz niet zal ondertekenen, en we zijn ingenomen met dat signaal. Het zou deel moeten uitmaken van een samenleving die op de rechtsstaat gebaseerd is, waarin de mensenrechten van alle burgers worden geëerbiedigd, en de EU is bereid om de Iraakse regering te helpen om zich in die richting te ontwikkelen en te verzekeren dat schenders van mensenrechten op een correcte manier ter verantwoording worden geroepen.

De stabiliteit van Irak is broos en zou wel eens kunnen worden verstoord door terechtstellingen die op de goedkeuring van de staatsmacht kunnen rekenen. Ondertekening en ratificatie van het tweede facultatieve protocol inzake de afschaffing van de doodstraf bij het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten en van protocol nr. 13 bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden zouden Irak versterken in zijn aanpak van mensenrechtenschendingen. Het zou ook een welkome stap zijn op weg naar opname van het land in de internationale gemeenschap.

  Marie-Christine Vergiat, namens de GUE/NGL-Fractie. – (FR) Mevrouw de Voorzitter, mijn fractie, de Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links, sluit zich niet aan bij de gemeenschappelijke resolutie over dit onderwerp, evenmin als bij de resolutie over Tibet. De zittingen van deze donderdagmiddag nemen een steeds surrealistischer vorm aan in deze vergaderzaal, zowel door de leegte die we constateren als door de aangeroerde onderwerpen en de wijze waarop ze worden behandeld. De prisma's waardoor sommigen hier steeds naar het ene of het andere land of naar het ene of het andere onderwerp kijken, staan haaks op het universele en ondeelbare idee van de mensenrechten zoals die in de internationale teksten die we pretenderen te verdedigen, uiteen zijn gezet.

Deze manier om de geloofwaardigheid van de Europese Unie op dit gebied teloor te zien en doen gaan is koren op de molen van al diegenen die zeggen dat Europeanen een westerse visie op de mensenrechten hebben en dat ze ook op dat gebied hun eigen model willen opleggen aan anderen.

Dames en heren, ik ben het met u eens dat terdoodveroordelingen, waaronder die van Tariq Aziz, en executies, die vaak voorkomen in Irak en ook vrouwen en kinderen treffen, aan de kaak gesteld moeten worden. Ik zou het echter prettig hebben gevonden als we ons op dezelfde wijze hadden gekant tegen de situatie van duizenden mensen die zonder reden worden vastgehouden, geen proces krijgen en slachtoffer zijn van folteringen. Ik zou het prettig hebben gevonden als we ons hadden gekant tegen de gewelddadigheden die door de Iraakse strijdkrachten en de bezettingsmacht worden gepleegd, en als we ons ook hadden gekant tegen de kindsoldaten en, vooral vandaag, op de internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen, tegen het geweld waar vrouwen in het kader van dit conflict het slachtoffer van zijn in Irak. Ik had het ook prettig gevonden als we ons hadden verzet tegen de manier waarop de Verenigde Staten het Kamp Ashraf hebben verlaten zonder zich te bekommeren om de honderden mensen die in dat kamp leefden.

Om al deze redenen, mevrouw de Voorzitter, zal onze GUE/NGL-Fractie niet voor deze resolutie stemmen, en evenmin voor de resolutie met betrekking tot Tibet.

  Franz Obermayr (NI). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, op 10 november zijn vijf mensen omgekomen in een bomaanslag tegen christenen, en nog maar een paar dagen daarvoor was er een aanslag op een katholieke kathedraal. Honderd mensen werden daarbij gegijzeld en veertig mensen kwamen als gevolg daarvan om. De afgelopen jaren zijn 900 000 christenen Irak ontvlucht. Deze gebeurtenissen schetsen een droevig beeld van de situatie van christenen in Irak en in het gehele Midden-Oosten. Het gaat niet om op zichzelf staande incidenten, maar betreft eerder een mondiale trend die plaatsvindt vlak buiten de grenzen van Europa, zowel in Egypte als incidenteel in Turkije. De EU zou genoeg druk moeten kunnen uitoefenen om de discriminatie van christenen te bestrijden. Wij hoeven alleen maar te denken aan het noordelijk deel van Cyprus, waar vanaf de Turkse bezetting ongeveer 150 kerken zijn vernietigd of omgebouwd tot moskee, en waar nog slechts één kerk over is waar de christelijke bevolking één keer per jaar een mis mag houden. En bedenk wel, ik heb het nu niet over Irak, maar over een eiland in de Middellandse Zee op de grens van Europa.

Ik geloof dat het zinvol is als wij een permanent systeem invoeren om de vervolging van christenen bij te houden. Dat moet worden gevolgd door concrete acties, bijvoorbeeld het systematisch opnemen van clausules in internationale handelsovereenkomsten met de EU, die de vervolging van christenen verbieden. Wij kunnen niet leven met een situatie waarin wij enerzijds handel drijven met landen, maar anderzijds onze ogen sluiten voor de vervolging van christenen aldaar.

Ik zou willen afsluiten met een paar woorden over de voormalige minister van Buitenlandse Zaken, de heer Aziz: zelfs voormalige leden van het regime van Saddam Hoessein hebben recht op een eerlijke rechtsgang. Voor wraakoefeningen is hier geen plaats. Zelfs deze voormalige ministers verdienen een eerlijk proces. Deze situatie is onacceptabel, met name in een nog jonge staat die wil uitgroeien tot democratie. Om die reden zou ik de EU willen oproepen om passende stappen te ondernemen en daarbij ondubbelzinnig te werk te gaan.

  Esther de Lange (PPE). - Voorzitter, in onze veilige Europese Unie zien we geloof en kerkbezoek als een privé-aangelegenheid. Maar in Irak is het uitkomen voor je christelijke geloof bijna een bewijs van uitzonderlijke moed geworden. We veroordelen vandaag natuurlijk de afschuwelijke aanslag van zondag 31 oktober, maar inmiddels zijn er nieuwe aanslagen gevolgd, waarbij ook weer doden zijn gevallen; afgelopen maandag nog twee broers in de stad Mosul. Collega Belder heeft de cijfers genoemd als het gaat om de steeds kleiner wordende groep Iraakse christenen die zich nog in Irak bevinden, waarvan er dan bovendien nog weer eens minstens 100 000 vluchteling in eigen land zijn. Dat lijkt toch op een gerichte strategie van sommige groeperingen om deze bevolkingsgroep te verdrijven. Wij kunnen als EU, commissaris, daar niet bij blijven toekijken. In de eerste plaats zal de Unie natuurlijk de helaas nog steeds zwakke Iraakse autoriteiten moeten aanspreken en ondersteunen om actie te ondernemen. Maar ik wil graag nog een stap verder gaan en inderdaad, zoals collega Mauro zegt, in de partnerschapsovereenkomst met Irak, waar nu over gesproken wordt, een veilige leefomgeving voor Iraakse christenen in Irak als prioriteit opnemen. Als ondervoorzitter van de Delegatie voor de betrekkingen met Irak zal ik daarop blijven toezien en ik hoor graag wat de Commissie hiervan vindt.

  Mitro Repo (S&D). - (FI) Mevrouw de Voorzitter, het is schokkend en onaanvaardbaar dat veel onschuldigen in Irak weer eens hebben moeten lijden vanwege hun geloof.

Aanvallen tegen religieuze gemeenschappen moeten altijd en overal worden veroordeeld. Het recht van alle religieuze groepen om bijeen te komen en hun geloof te belijden moet onvoorwaardelijk zijn. De Europese Unie maakt zich niet alleen zorgen om christenen: de vrijheid van godsdienst en geweten moet voor iedereen in gelijke mate gelden. Het waarborgen van dit universele mensenrecht is ook de beste garantie om conflicten te voorkomen en op te lossen.

Deze resolutie is naar mijn mening een groot blijk van steun van het Europees Parlement aan het Irakese volk en een oproep aan hen om tegen geweld en terrorisme op te treden en resoluut voor democratie en algemene menselijke waardigheid te strijden.

  Tunne Kelam (PPE). – (EN) Mevrouw de Voorzitter, in Irak zijn in een maand tijd meer dan 50 christenen vermoord door extremisten.

Het is een bijzondere verantwoordelijkheid van de nieuwe Iraakse regering om veiligheid, gerechtigheid en gelijke rechten voor alle geloofsgemeenschappen te garanderen. Dat is voor de regering in Bagdad de enige manier om respect te verwerven en vertrouwen op te bouwen, niet alleen intern maar ook in haar betrekkingen met de EU.

In veel landen in het Midden-Oosten waar traditioneel christelijke minderheden op de vlucht moeten slaan, is de toestand alarmerend. De meeste Assyriërs in Irak zijn nu binnenlandse ontheemden. Het is volgens mij uiterst belangrijk dat mevrouw Ashton in de uitvoering van ons gemeenschappelijk buitenlands beleid regelmatig het probleem van vrijheid van godsdienst aan de orde stelt en dat toekomstige verdragen tussen de EU en derde landen een clausule met betrekking tot vrijheid van godsdienst bevatten.

  Justas Vincas Paleckis (S&D). – (LT) Mevrouw de Voorzitter, het afgelopen jaar heeft de christelijke gemeenschap in Irak te maken gehad met een enorme toename van religieus geweld en vervolging. Christenen ontvluchten Irak, bang voor bomaanslagen en bloedbaden. Terwijl ik deze afschuwelijke terroristische aanvallen veroordeel, moet ik eerlijk zeggen dat de Amerikaanse invasie de situatie in dit opzicht heeft verergerd, en het is daarom de verantwoordelijkheid van de Verenigde Staten om de situatie te verbeteren. In het algemeen hebben religieuze en nationale verdeeldheid en onderlinge haat in Irak zulke vormen aangenomen dat het land in groot gevaar is. De democratische wereld verwacht dat de Iraakse regering zo snel mogelijk de doodstraf afschaft. Ik verwelkom het besluit van de president van Irak om het bevel voor de executie van Tariq Aziz niet te ondertekenen, maar wij zullen nauwlettend in de gaten houden hoe het Iraakse parlement zich in deze zaak gedraagt.

  Bernd Posselt (PPE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, het is een schandaal dat na tweeduizend jaar van aanwezigheid van christelijke gemeenschappen in de geografische regio die wij nu kennen als Irak, deze gemeenschappen worden bedreigd met verdwijning, met name gelet op de interventie door het Westen van de afgelopen jaren en het feit dat deze gebeurtenissen plaatsvinden onder een democratische regering die wordt gesteund door de Europese Unie. Wij kunnen dit niet tolereren. Nog afgezien van het algemene punt van godsdienstvrijheid, is dit een absoluut schandaal en daarom verwelkom ik ook het feit dat een aantal christelijke bisschoppen in december uit Irak naar Straatsburg zal afreizen om ons in detail te informeren over de situatie van hun religieuze gemeenschappen.

Het moet duidelijk zijn dat het hier niet volstaat om het gebruikelijke vermoeide gebaar te maken. Er ligt hier werkelijk een taak voor ons. 80 procent van de Europeanen is christen. Uiteraard zijn wij voorstander van religieuze vrijheid in het algemeen, maar wie bekommert zich nog om de belangen van deze mensen als wij het niet doen? Er zijn mensen die zelfs het gruwelijke regime van Saddam Hoessein in hun land hebben overleefd, maar wier bestaan nu wordt bedreigd.

Dat is waarom het Europees Parlement zich moet richten op de mensenrechten in deze regio. Ik wil daarom een beroep doen op barones Ashton om hetzelfde te doen en om ons regelmatig op de hoogte te stellen van de toestand van deze christenen.

  Bogusław Sonik (PPE). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, het vermoorden van christenen gaat maar door, vandaag in Irak, Nigeria, Egypte, Afghanistan, gisteren in Sudan, Indië en Indonesië, en morgen, als ze dit overleven, als ze geen slachtoffers worden van pogroms, geweld, verkrachting en agressie, dan moeten ze leven als paria's, en hun geloof verbergen, zelfs daar waar hun culturele, politieke en economische wortels veel verder teruggaan dan de opkomst van de islam in hun thuisland. Ondanks het appel van de westerse moslimintellectuelen wordt er in deze landen niets gedaan om hun veiligheid te garanderen. Hun enige schuld is dat ze hetzelfde geloof belijden als de Europeanen en de Amerikanen.

In 2010 heeft het moslimfundamentalisme Arabische volgelingen van Christus voor onze ogen vernietigd. Geen enkele gemeenschap verdient zo'n lot. Er moet worden opgemerkt dat moslims in geen enkel land met een christelijke cultuur zo slecht worden behandeld als de christenen in moslimgebieden. Het Parlement dient een verslag op te stellen over de situatie van de christenen in moslimlanden en de Europese instellingen dienen bij onderhandelingen met deze landen de kwestie van vervolgingen op de agenda plaatsen.

  Carl Schlyter (Verts/ALE). – (SV) Mevrouw de Voorzitter, niets is minder logisch dan de doodstraf – iemand doden om aan te tonen dat het verkeerd is om te doden. De Iraakse bevolking is het slachtoffer van enorme verdrukking geweest. Eerst trad de dictator Saddam Hoessein met geweld en verdrukking op tegen andersdenkenden en tegen diegenen die kritiek uitten op zijn regime. Nu gaat de bevolking gebukt onder een bezettingsmacht die meer belangstelling heeft voor de opbouw van gewapende macht dan voor democratie. Er wordt nog altijd met geweld en onderdrukking opgetreden tegen diegenen die kritiek hebben op de bezettingsmacht.

Nu worden de christenen voortdurend het slachtoffer van geweld en verdrukking. Er moet een einde komen aan het geweld en de verdrukking in Irak. We hebben in dat opzicht een verantwoordelijkheid. Je zou het etnische zuivering kunnen noemen. Dat is waar we het hier over hebben. Mensen worden uit Irak verjaagd. Wij moeten er daarom op toezien dat we ze niet uit de EU verjagen. Dat is onze plicht. We mogen geen Irakezen terugsturen naar zeker lijden en zekere verdrukking.

  Konrad Szymański (ECR). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, de Iraakse overheid heeft waarschijnlijk goede bedoelingen, maar we moeten allemaal een grotere inspanning leveren om de christelijke gemeenschap in dat land te beschermen. Deze gemeenschap wordt momenteel gediscrimineerd, aangevallen, en zelfs vermoord, dit alles met slechts een doel: haar volledig verwijderen uit een streek waar ze al bijna tweeduizend jaar woont.

De Europese Unie moet in deze kwestie resoluter optreden en geen rekening houden met de zelfcensuur van politieke correctheid, die zelfs voelbaar is in de tekst van de resolutie die we zo dadelijk zullen aannemen. Om de Iraakse christenen vandaag te beschermen zijn er natuurlijk hulpverlening aan ontheemde personen en opvang in onze landen vereist, maar ook politieke veranderingen in Irak. En dit moet zeker het motto, het hoofdmotto van ons diplomatiek beleid in de wereld worden. Dat is mijn appel naar de Commissie en naar Catherine Ashton toe. Vrijheid van godsdienst, in het bijzonder voor de christelijke gemeenschappen, moet het „vlaggenschip" van de Europese diplomatie zijn.

  Catherine Soullie (PPE). – (FR) Mevrouw de Voorzitter, de christenen zijn waarschijnlijk een van de meest vervolgde religieuze bewegingen ter wereld. In het Midden-Oosten worden ze door bepaalde extremistische groepen gezien als, en ik citeer, "legitieme doelen" en het doel is eenvoudigweg hun vertrek uit de regio, een regio waar het christendom is ontstaan en waar de historische aanwezigheid van dat christendom onontbeerlijk is voor een bepaald evenwicht. De gebeurtenissen bij de kathedraal in Bagdad zijn slechts het hoogtepunt van een situatie die we al veel te lang passief hebben aangekeken.

De Europese Unie moet, als speler op het wereldtoneel en handelspartner van een groot aantal landen in deze regio, haar verontwaardiging ten opzichte van deze situatie duidelijk laten horen. Discriminatie, in welke vorm dan ook, mag niet getolereerd worden. De democratie kan in deze regio slechts overwinnen als de meest fundamentele mensenrechten, zoals de vrijheid van godsdienst, worden gerespecteerd.

  Sergio Paolo Francesco Silvestris (PPE). - (IT) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, het Parlement moet zich luid en duidelijk uitspreken tegen het geweld tegen de christelijke minderheid in Irak. Dit is een hoofdstuk in een lange geschiedenis van discriminatie en martelaarschap, die al meer dan tweeduizend jaar voortduurt. Het is niet te bevatten dat deze geschiedenis ook in het derde millennium wordt voortgezet.

Ik ben het eens met de noodzaak om gematigde Irakezen en naar Koerdistan gevluchte christenen te steunen, en ook met de noodzaak om verwijzingen naar de geloofsovertuiging te verwijderen uit identiteitsdocumenten. Ik wil vandaag echter de aandacht vragen voor het meest absurde aspect van deze trieste geschiedenis. Voor christenen is het kruis, dat misschien symbool lijkt te staan voor de dood, juist een symbool van vrijheid, omdat de dood van Christus aan het kruis de mens heeft bevrijd van de zonde en de duisternis. Het is ongehoord dat er mensen zijn die niet de vrijheid hebben om een symbool van vrijheid te aanbidden, en dat deze mensen bij het verlaten van de kerk worden vermoord, enkel omdat ze de kerk hadden bezocht.

  Janusz Lewandowski, lid van de Commissie. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, de Europese Commissie deelt de diepe bezorgdheid van het Europees Parlement met betrekking tot de mensenrechtensituatie in Irak die de Parlementsleden zo expliciet en duidelijk hebben verwoord. De Raad Buitenlandse Zaken veroordeelde maandag onvoorwaardelijk de recente terroristische aanslagen, met name de aanslagen die gericht waren tegen plaatsen waar burgers samenkomen, waaronder gebedsplaatsen van christenen en moslims.

Naar aanleiding van de vaststelling van de conclusies die de hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter van de Commissie, mevrouw Ashton, had voorgesteld, benadrukte de Raad ook dat de nieuwe regering in Irak zichzelf ten dienste zal moeten stellen van nationale verzoening. Dat betekent dat ze de belangen en noden moeten vertegenwoordigen van alle Irakezen, ongeacht geloofsovertuiging en etnische afkomst. De bescherming en bevordering van de mensenrechten, met inbegrip van de rechten van personen die tot minderheden behoren, moeten een topprioriteit zijn. In haar dialoog met Irak uit de Europese Unie regelmatig haar bezorgdheid met betrekking tot de mensenrechten, met inbegrip van vrijheid van godsdienst of geloof, maar ook met betrekking tot de doodstraf.

Tien dagen geleden deed de EU een dringende en rechtstreekse oproep aan de autoriteiten als reactie op het arrest van het Iraakse Hooggerechtshof dat vijf vertegenwoordigers van het voormalige regime, waaronder Tariq Aziz, ter dood veroordeelde. De EU herinnerde aan haar vastberaden verzet tegen de toepassing van de doodstraf, ongeacht de omstandigheden, waarbij ze als een eerste stap aandringt op een mondiaal moratorium op de doodstraf. Mensenrechten bekleden een prominente plaats in de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst die we weldra met Irak hopen te ondertekenen. Dat is het antwoord op de vraag van mevrouw de Lange.

Sinds 2003 is een belangrijk deel van de EU-samenwerking met Irak gericht geweest op het versterken van de rechtsstaat en het bevorderen van de mensenrechten en fundamentele vrijheden, bijvoorbeeld via EUJUST LEX en communautaire bijstand. Er zijn ook veel middelen uitgetrokken om de meest kwetsbare Irakezen te beschermen en helpen. Velen van hen zijn, om voor de hand liggende redenen, binnenlands ontheemd en leven nu in gebieden waar minderhedengroepen een groot deel van de bevolking uitmaken. Onze activiteiten waren zeer divers van aard: van het bevorderen van de mensenrechten, over het beter bekend maken van de mensenrechten onder kwetsbare groepen tot het renoveren van scholen in gebieden die tijdens het debat al werden vermeld, zoals Nineveh, met een grote christelijke bevolking.

Humanitaire hulp blijft ook de kwetsbaarsten in en buiten Irak bereiken. Europese hulp kan niet specifiek bedoeld zijn voor etnische of religieuze gemeenschappen maar zou de kwetsbaarste Irakezen, ongeacht waar ze leven, moeten helpen en doet dat ook.

We onderschatten de uitdagingen niet waarmee de Iraakse regering wordt geconfronteerd. Het is geen gemakkelijke taak om de extremisten uit te roeien die met barbaarse daden sektarische spanning proberen te veroorzaken. Veiligheid, ontwikkeling en de handhaving van de mensenrechten zijn nauw met elkaar verbonden. De EU blijft vastberaden om Irak zo goed mogelijk te helpen om met betrekking tot elk van die drie kwesties vooruitgang te boeken. Minder verdienen de mensen in Irak niet.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt zo dadelijk plaats.

Schriftelijke verklaringen (artikel 149)

  Monica Luisa Macovei (PPE), schriftelijk. – (EN) Ik treed mijn collega's in dit Parlement bij in hun veroordeling van de aanhoudende moorden, executies en mensenrechtenschendingen in Irak. Voor de christelijke minderheid in Irak is de situatie een kwestie van leven of dood: in een meedogenloos bloedbad in de Sayidat Al-Najat-kathedraal werden op 31 oktober bijna 50 mensen gedood. Human Rights Watch schat dat bijna de helft van de christelijke bevolking in Irak – honderdduizenden mensen – sinds 2003 het land heeft moeten ontvluchten. We moeten voor hun leven en hun vrijheid blijven vechten. We moeten opkomen voor de rechten van minderheden en ons blijven verzetten tegen moord, geweld, segregatie en elke vorm van discriminatie op basis van etnische afkomst of religieuze overtuiging. Ik roep de Commissie en de Raad op om de kwestie van de veiligheid van christenen in Irak dringend aan de orde te stellen, nu de EU in de richting van nauwere samenwerking met de Iraakse regering blijft gaan.

(1) Zie notulen