Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010 - Στρασβούργο

21. Ο αντίκτυπος της διαφήμισης στη συμπεριφορά των καταναλωτών (συνοπτική παρουσίαση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A7-0338/2010) του κ. Juvin, εξ ονόματος της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών, σχετικά με τον αντίκτυπο της διαφήμισης στη συμπεριφορά των καταναλωτών (2010/2052(INI)).

  Philippe Juvin, εισηγητής. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, γιατί μια έκθεση σχετικά με τη διαφήμιση; Διότι η διαφήμιση μπορεί να είναι ό,τι καλύτερο, αλλά και ό,τι χειρότερο.

Μπορεί να είναι ό,τι χειρότερο εάν είναι παραπειστική, παρεισφρητική, παραπλανητική, εάν δεν τηρεί τους κανόνες, εάν δεν αποφέρει, εντέλει, το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον καταναλωτή, δηλαδή την πληροφόρηση. Μπορεί να είναι ό,τι καλύτερο, διότι η διαφήμιση αποτελεί επίσης έξοχο μέσο οικονομικής ανάπτυξης. Η διαφήμιση λιπαίνει τα γρανάζια της οικονομίας, και, όπως έχουν πει ορισμένοι, εάν υλοποιείται σωστά, αποτελεί εξίσου μέσο σύγκρισης για τον καταναλωτή, και τονώνει, κατά κάποιον τρόπο, τον ανταγωνισμό.

Η διαφήμιση δεν είναι, λοιπόν, κάτι καινούριο, επομένως, για ποιον λόγο συντάσσεται νέα πράξη εφόσον υπάρχουν ήδη συναφείς πράξεις; Για αρκετούς λόγους. Πρώτον, επειδή η διαφήμιση σήμερα δεν είναι αυτό που ήταν παλαιότερα. Πρόσφατα διάβασα σε μια αμερικανική έκθεση –αλλά η κατάσταση είναι παρόμοια και στην Ευρώπη– ότι στις 29 Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους, σε μία μόνον ημέρα, ο κύκλος εργασιών του ηλεκτρονικού εμπορίου ξεπέρασε το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ. Πρόκειται για θεαματική αύξηση στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου και των διαφημιστικών εργαλείων ηλεκτρονικής σύνδεσης. Ένας από τους λόγους που αιτιολογούν την παρούσα έκθεση είναι το γεγονός ότι οι πράξεις που ρυθμίζουν τη διαφήμιση είναι ορισμένες φορές εντελώς ακατάλληλες για τα εργαλεία που έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια.

Η διαφήμιση μπορεί να είναι παρεισφρητική, και τούτο, μάλιστα, συμβαίνει ολοένα συχνότερα· εισβάλλει στην ιδιωτική ζωή. Η διαφήμιση παρουσιάζει επίσης ένα εντελώς νέο στοιχείο, το οποίο δεν καλύπτεται από τις πράξεις: η διαφήμιση ενδέχεται να είναι συγκαλυμμένη· είναι πιθανόν να μην εμφαίνεται ως τέτοια. Ευρέως γνωστό είναι το σχετικό παράδειγμα στο Facebook, έναν από τους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης –και ένα νέο εργαλείο το οποίο δεν καλύπτεται από τη νομοθεσία–, όπου ομάδες χρηστών αναφέρουν, για παράδειγμα, κάποιο υποτιθέμενο ελάττωμα σχετικά με ένα προϊόν. Όλα αυτά μπορούν κυριολεκτικά να καταστρέψουν ένα εμπορικό σήμα μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες.

Είναι σαφές, επομένως, ότι η διαφήμιση του χθες δεν έχει καμία σχέση με τη διαφήμιση του σήμερα, η οποία χρησιμοποιεί εργαλεία που δεν υπήρχαν παλαιότερα. Αναφέρομαι εν προκειμένω στη συμπεριφορική διαφήμιση, τη στοχευμένη διαφήμιση, αλλά και στην ανάγνωση των προσωπικών μηνυμάτων ηλεκτρονικής αλληλογραφίας. Άραγε επιθυμεί ή δέχεται κανείς στην παρούσα Αίθουσα να διαβάζονται τα προσωπικά του μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας; Η αλήθεια είναι ότι αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα για διαφημιστικούς σκοπούς.

Κατά βάση, κυρίες και κύριοι, νομίζω ότι πρέπει να αναλογιστούμε μερικές πολύ απλές αξίες: τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, την προστασία των πιο ευάλωτων ατόμων, καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τα παιδιά συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον ευάλωτων ατόμων που γίνονται αποδέκτες της αποκαλούμενης συμπεριφορικής διαφήμισης, πράγμα που σημαίνει διαφήμιση η οποία στοχεύει στις συνήθειές τους. Αυτά τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται ότι η εν λόγω διαφήμιση δεν είναι απλώς διαφήμιση που τους αποστέλλεται τυχαία, ότι είναι διαφήμιση που στοχεύει στις ατομικές προτιμήσεις τους. Ένας ενήλικας μπορεί να το αντιληφθεί αυτό, ένα παιδί όμως όχι.

Συνεπώς, η νέα τεχνολογία εγείρει νέες προκλήσεις· σημαντικές οικονομικές προκλήσεις. Διαπιστώνουμε ότι, στην ουσία, πρόκειται για πολιτική συζήτηση. Το ζήτημα έχει διευθετηθεί κατά την άποψη ορισμένων επαγγελματιών, πρωταρχικό μέλημα των οποίων είναι να μην θιγεί ο κλάδος της διαφήμισης. Ακούμε επίσης ορισμένους επαγγελματίες να μας εξηγούν ότι, σε τελική ανάλυση, οι καταναλωτές προειδοποιούνται από μακροσκελείς και λεπτομερείς πολιτικές απορρήτου στους διάφορους ιστοτόπους. Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε ότι κανένας δεν διαβάζει αυτές τις μακροσκελείς, ακατανόητες πολιτικές απορρήτου και, όταν διαβάζονται, δεν γίνονται κατανοητές· για την ακρίβεια, είναι αδύνατον να διαβαστούν. Εντέλει, παρατηρούμε ότι επανερχόμαστε συνεχώς στο ίδιο ζήτημα. Η διαφήμιση πρέπει να είναι θεμιτή, πρέπει να σέβεται τους άλλους ανθρώπους και πρέπει να σέβεται την ιδιωτική ζωή. Οι καταναλωτές δεν πρέπει να κατασκοπεύονται, ούτε να γίνονται στόχος εν αγνοία τους. Πρέπει να υπάρχει σεβασμός απέναντι στους καταναλωτές, απέναντι στους πολίτες.

Ως εκ τούτου, κύριε Πρόεδρε –και ολοκληρώνω με αυτό–, δύο πρέπει να είναι οι στόχοι μας: πρώτον, η διαφήμιση πρέπει να είναι θεμιτή· πρέπει να είναι περισσότερο θεμιτή, να επιδεικνύει μεγαλύτερο σεβασμό, να παρουσιάζει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, και άρα να σέβεται περισσότερο την ιδιωτική ζωή. Αλλά και οι πολίτες, δηλαδή οι πολίτες που είναι καταναλωτές, θα πρέπει να είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι, να μην χειραγωγούνται, να είναι καλύτερα ενημερωμένοι και να διαθέτουν οξύτερη κριτική ικανότητα. Αυτός είναι ο απώτερος σκοπός της παρούσας έκθεσης.

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, ευελπιστώ να αποδεχθείτε αυτήν την έκθεση και να την υπερψηφίσετε, σε γενικές γραμμές, στο παρόν Σώμα.

  Zuzana Roithová (PPE). – (CS) Κύριε Πρόεδρε, επικροτώ την έκθεση σχετικά με τον αντίκτυπο της διαφήμισης στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Δεδομένου ότι η έκθεση δεν κάνει λόγο για τη ρύθμιση των διαφημίσεων τυχερών παιχνιδιών, θα ήθελα να αναφέρω ότι οι λοταρίες του διαδικτύου, και οι συναφείς διαφημίσεις ειδικότερα, δεν γνωρίζουν σύνορα και είναι εύκολα προσβάσιμες στους νέους. Επτά κράτη μέλη απαγορεύουν τα τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο, ωστόσο τα τελευταία εξακολουθούν να είναι προσβάσιμα στις εν λόγω χώρες. Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι αναγκαίο να επιχειρήσουμε να αποτρέψουμε τις αρνητικές συνέπειες της εξάρτησης από τα τυχερά παιχνίδια. Πρέπει να προωθήσουμε σε ολόκληρη την Ευρώπη την απαγόρευση των διαφημίσεων για τυχερά παιχνίδια που απευθύνονται σε παιδιά και νέους, διότι η έκθεση των παιδιών στην επιρροή των διαφημίσεων για εικονικές λοταρίες ενέχει κινδύνους για το μέλλον τους, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ανεξέλεγκτη διαφήμιση για τα οινοπνευματώδη ποτά, τα τσιγάρα και άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες. Επιπλέον, ορισμένες φορές οι διαφημίσεις για καζίνο και τυχερά παιχνίδια δεν υπόκεινται σε περιορισμούς ούτε και εκτός του διαδικτυακού χώρου, με αποτέλεσμα να διαπιστώνεται συχνά η λειτουργία καζίνο και η ανάρτηση διαφημίσεων κοντά σε σχολεία. Ελπίζω ότι η σημερινή συζήτηση θα δώσει νέα ώθηση στην Επιτροπή ώστε να προτείνει την απαγόρευση των διαφημίσεων για τυχερά παιχνίδια, λαμβανομένου υπόψη του αδιαμφισβήτητου δημοσίου συμφέροντος.

  Αντιγόνη Παπαδοπούλου, (S&D). – Κύριε Πρόεδρε, συγχαίρω τον εισηγητή Philip Juvin για την έκθεσή του σχετικά με τον αντίκτυπο της διαφήμισης στη συμπεριφορά των καταναλωτών.

Στην έκθεση αξιολογείται η υφιστάμενη νομοθεσία, υπογραμμίζονται προβλήματα στην εφαρμογή της και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, υποδεικνύονται δε η σημασία της αυτορύθμισης, της προστασίας ευάλωτων ομάδων, όπως είναι τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ηλικιωμένοι, αλλά και η ανάγκη αξιοποίησης της διαφήμισης ως ισχυρού καταλύτη για την καταπολέμηση στερεοτύπων και την αντιμετώπιση της προκατάληψης.

Ως συντάκτρια της σχετικής γνωμοδότησης της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων χαίρομαι ιδιαίτερα, και ευχαριστούμε τον εισηγητή, γιατί συμπεριέλαβε πλήρως τις εισηγήσεις μας για διασφάλιση της ισότητας των φύλων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, καλώντας όλους τους εμπλεκόμενους να συνεργαστούν στενά για την καταπολέμηση δυσφημιστικών ή παραπλανητικών διαφημίσεων που μειώνουν την εικόνα των γυναικών και για την προβολή υγιών προτύπων, έτσι ώστε να μπορεί η διαφήμιση να ασκήσει θετική επιρροή στις αντιλήψεις της κοινωνίας, σεβόμενη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια αλλά και τους ρόλους των φύλων.

  Christian Engström (Verts/ALE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να μιλήσω για το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 25, το οποίο θα τεθεί σε ξεχωριστή ψηφοφορία, και το οποίο ευελπιστώ να μπορέσουμε να διαγράψουμε από την έκθεση. Αυτό το εδάφιο αναφέρει ότι στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι μηχανές αναζήτησης προβάλλουν διαφημίσεις σε σχέση με μια δεδομένη λέξη αναζήτησης –δηλαδή όταν κάποιος πληκτρολογεί μια λέξη κλειδί και η εν λόγω λέξη αποτελεί εμπορικό σήμα–, θα πρέπει να απαιτείται η έγκριση του κατόχου του εμπορικού σήματος.

Αυτό μπορεί να ακούγεται λογικό εκ πρώτης όψεως, αλλά αντιβαίνει πλήρως στο ισχύον δίκαιο των σημάτων. Καταρχάς, τα εμπορικά σήματα καταχωρούνται βάσει 45 διαφορετικών κατηγοριών προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ το ίδιο σήμα μπορεί να υπάρχει σε διάφορες κατηγορίες του ίδιου μητρώου. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε, για παράδειγμα, ότι εάν κάποιος επιθυμεί η προβαλλόμενη διαφήμισή του να συνδέεται με τη λέξη «γκολφ», θα έπρεπε να διασφαλισθεί προηγουμένως η καθολική έγκριση εκ μέρους της «Volkswagen».

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ο αριθμός των εμπορικών σημάτων αυτός καθαυτός. Υπάρχουν εκατομμύρια εμπορικά σήματα στην Ευρώπη. Μόνο στο Γραφείο Εναρμόνισης στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς του Alicante, ο αριθμός τους ανέρχεται στις 600.000, ενώ το ίδιο συμβαίνει και αλλού, οπότε, εάν κάποιος θα ήθελε να διαφημίσει κάτι που συνδέεται με τη λέξη «ασήμι», θα έπρεπε πιθανότατα να λάβει προηγουμένως την έγκριση χιλιάδων κατόχων εμπορικών σημάτων. Αυτό, πολύ απλά, δεν είναι πρακτικό. Η ενδεχόμενη θέσπιση σχετικής διάταξης –την οποία και απεύχομαι– θα αφάνιζε ουσιαστικά το σύνολο της επιχειρηματικής δραστηριότητας των μηχανών αναζήτησης στην Ευρώπη, και θα εξάλειφε τη θεμιτή διαφήμιση και τον θεμιτό ανταγωνισμό. Για τον λόγο αυτόν, καλώ τους συναδέλφους να ψηφίσουν …

(Ο Πρόεδρος διακόπτει τον ομιλητή)

  Jaroslav Paška (EFD). – (SK) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ξεκινήσω δηλώνοντας ότι είναι θετική η έναρξη συζήτησης στον χώρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις αθέμιτες πρακτικές στη διαφήμιση, ιδίως σε συνδυασμό με την ανάπτυξη νέων διαφημιστικών μεθόδων και τεχνολογιών.

Οι νέες μέθοδοι ψηφιακής επικοινωνίας έχουν δημιουργήσει ευρύ φάσμα δυνατοτήτων για τις διαφημιστικές εταιρείες. Ωστόσο, οι νέες δυνατότητες στη διαφήμιση συνοδεύονται και από νέα προβλήματα, με την επιθετική διαφήμιση, την εξαπάτηση και εκμετάλλευση των εύπιστων παιδιών και εφήβων μέσω ορμητικών επιθέσεων στο συναίσθημά τους. Η ρύθμιση της διαφήμισης στο διαδίκτυο πρέπει να αποτελέσει ανταπάντηση στην ευρηματικότητα των κειμενογράφων, και είναι θεμελιώδους σημασίας ο περιορισμός των μεθόδων και των τεχνικών που παραβιάζουν την προστασία του απορρήτου και των δεοντολογικών πλαισίων ή παρεμβαίνουν στην ιδιαίτερη φύση της ανάπτυξης των παιδιών. Πρέπει, λοιπόν, να προβούμε σε διεξοδική ανάλυση και εξέταση των σημερινών τάσεων, εστιάζοντας στη χρήση νέων κανόνων για τον περιορισμό των τεχνολογιών και των δυνατοτήτων που παραβιάζουν το απόρρητο της οικογενειακής ζωής και των παιδιών, και οι οποίες βλάπτουν την υγιή ανάπτυξη της οικογένειας, πρέπει δε να εφαρμόσουμε αυτούς τους κανόνες με συνέπεια.

  Csanád Szegedi (NI). – (HU) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, καταρχάς, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον εισηγητή. Από την άποψη των αξιών που ενστερνίζομαι, συζητούμε ένα από τα σημαντικότερα θέματα της τελευταίας περιόδου. Το μόνο που με λυπεί είναι ότι αυτή η συζήτηση πραγματοποιείται υπερβολικά καθυστερημένα. Όπως υπογραμμίζει η έκθεση, τα πλέον ευάλωτα άτομα στη διαφήμιση είναι τα παιδιά και οι έφηβοι, που δεν έχουν αναπτύξει ακόμα ισχυρή ελεύθερη βούληση και επηρεάζονται εύκολα. Αυτό δεν ισχύει μόνο για την καταχρηστική, ψευδή και επιθετική διαφήμιση, αλλά και για όλες τις διαφημίσεις εν γένει, καθώς ζούμε σε έναν νέο κόσμο, στον οποίο οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με την αφόρητη πίεση της ένταξης στην καταναλωτική κοινωνία ήδη από μικρή ηλικία. Όλα τα είδη διαφήμισης θα πρέπει να απαγορεύονται ρητά στα παιδικά προγράμματα.

Επιπλέον, οφείλω να τονίσω ιδιαιτέρως το γεγονός ότι τη μεγαλύτερη απειλή για τους νέους δεν συνιστούν ενδεχομένως τα συμβατικά μέσα, όπως η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, αλλά ο κόσμος του διαδικτύου. Εκεί παρουσιάζει η διαφήμιση την πλέον επιθετική μορφή της, και εκεί μπορεί να προξενήσει τη μεγαλύτερη ζημία στον καταναλωτή-στόχο. Οι πιο αδίστακτες εταιρείες αδιαφορούν ακόμα και για τα προσωπικά δεδομένα και εισβάλλουν στο απόρρητο των ατόμων μέσω της χρήσης ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης. Αδιαμφισβήτητα, απαιτείται συναφώς η επιβολή απαγόρευσης και κυρώσεων. Εν προκειμένω, λοιπόν, οφείλουμε όλοι να κινητοποιηθούμε για την ανάληψη δράσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  Lara Comi (PPE). – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, υποστηρίζω πλήρως την πρόταση ψηφίσματος που υπέβαλε ο κ. Juvin σχετικά με τον αντίκτυπο της διαφήμισης στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Έχοντας κατά νου τη σημασία της διαφήμισης, όχι μόνο για την οικονομία, αλλά και για την εσωτερική αγορά και τους καταναλωτές, πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να αναλάβουμε δράση για την εξάλειψη του αρνητικού αντικτύπου που ενδέχεται να έχουν ορισμένες διαφημιστικές πρακτικές στους εν λόγω τομείς.

Συγκεκριμένα, εκτιμώ ιδιαιτέρως την αξιολόγηση του εισηγητή όσον αφορά το υφιστάμενο νομοθετικό και μη νομοθετικό πλαίσιο, καθώς και τις ελλείψεις που διαπιστώνονται στην ερμηνεία και την εφαρμογή του, και οι οποίες παρεμποδίζουν την επίτευξη του επιθυμητού επιπέδου εναρμόνισης.

Πρέπει να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας στην καταπολέμηση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στον τομέα της διαφήμισης, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής των ισχυόντων κανόνων.

Η πρόταση ψηφίσματος παρέχει πρόσφορη λύση στο συνεχιζόμενο πρόβλημα της επίτευξης σωστής ισορροπίας μεταξύ ανταγωνιστικών προτεραιοτήτων, όπως η ελευθερία έκφρασης και η προστασία των καταναλωτών.

Ολοκληρώνοντας, συγχαίρω για άλλη μια φορά τον εισηγητή και τους σκιώδεις εισηγητές.

  Miroslav Mikolášik (PPE). – (SK) Κύριε Πρόεδρε, οι διάφοροι τύποι διαφήμισης που έχουν εξαπλωθεί μέσω των νέων μέσων επικοινωνίας κατά τα τελευταία χρόνια αποτελούν πλέον κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο συνεπιφέρει τον κίνδυνο της εκμετάλλευσης της εμπιστοσύνης του μέσου καταναλωτή.

Κατά την άποψή μου, η προστασία των καταναλωτών σε αυτόν τον τομέα χρήζει της θέσπισης ελάχιστου νομικού υποβάθρου, συμφωνώ δε με τον εισηγητή και τον συγχαίρω για την έκθεσή του, καθώς και για το γεγονός ότι αντιμετώπισε το ζήτημα με λίαν εποικοδομητικό τρόπο, προς όφελος ευάλωτων ομάδων όπως τα παιδιά και οι νέοι ειδικότερα, όπως ανέφεραν ήδη ορισμένοι από τους προηγούμενους ομιλητές. Ως γιατρός, το υποστηρίζω σθεναρά. Πρέπει να αποτρέψουμε τις περιπτώσεις σκόπιμης παραπλάνησης, στο πλαίσιο των οποίων οι καταναλωτές λαμβάνουν αποφάσεις βάσει πληροφόρησης που εκλαμβάνουν ως προϊόν αντικειμενικών γεγονότων ή τεκμηριωμένων μελετών, ενώ, στην πραγματικότητα, η πληροφόρηση είναι απλώς προωθητικού ή εμπορικού χαρακτήρα. Προβληματίζομαι από την ανάπτυξη διαφημιστικών πρακτικών που στοχεύουν άμεσα στον ιδιώτη καταναλωτή, όπως η ανάγνωση μηνυμάτων ηλεκτρονικής αλληλογραφίας από τρίτους, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το περιεχόμενό τους για εμπορικούς σκοπούς. Οι διαφημιστικές πρακτικές που ασκούνται από τις εταιρείες πρέπει να σέβονται, χωρίς καμία εξαίρεση, το απόρρητο της προσωπικής αλληλογραφίας και να τηρούν τη νομοθεσία για την προστασία του απορρήτου.

  Seán Kelly (PPE). – (GA) Κύριε Πρόεδρε, είναι δύσκολο να είμαστε βέβαιοι εν προκειμένω, ειδικά όταν εξετάζεται ο αντίκτυπος της διαφήμισης στη συμπεριφορά των πολιτών. Καθημερινά εμφανίζονται έρευνες, η μία μετά την άλλη, και όλες περιέχουν διαφορετικά συμπεράσματα.

(EN) Παρ’ όλα αυτά, η διαφήμιση αποφέρει κέρδη· οι ιδιωτικές εταιρείες δαπανούν εκατομμύρια των εκατομμυρίων για τη διαφήμιση στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τις εφημερίδες, καθώς και για τη συγκαλυμμένη διαφήμιση όπως η χορηγία. Ταυτόχρονα, εγείρεται ένα δίλημμα ως προς την αξιολόγησή της. Από τη μια πλευρά, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μία από τις λύσεις για την αντιμετώπιση του αλκοολισμού είναι η απαγόρευση των διαφημίσεων. Πλην όμως, έχουμε διαπιστώσει κατά τις τελευταίες δεκαετίες την εκθετική αύξηση της χρήσης των ναρκωτικών, και, δεδομένου του παράνομου χαρακτήρα τους, όχι μόνο δεν διαφημίζονται, αλλά δεν πωλούνται καν σε καταστήματα.

Συνεπώς, νομίζω ότι απαιτείται η διενέργεια ανεξάρτητης ανάλυσης και σωστής έρευνας σε επίπεδο ΕΕ, χωρίς να εμπλέκονται έννομα συμφέροντα, ώστε να καθορισθούν πραγματικά οι θεμιτές και αθέμιτες πρακτικές, τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία, και κατόπιν μπορούμε να προβούμε στις ανάλογες ρυθμίσεις. Ειδάλλως, φρονώ ότι θα καταλήξουμε να διαβάζουμε καθημερινά διαφορετικές έρευνες, οι οποίες θα καταλήγουν στα συμπεράσματα που επιδιώκουν εκείνοι που αναθέτουν την εκπόνησή τους.

  Johannes Hahn, μέλος της Επιτροπής. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, εξ ονόματος της Επιτροπής, και ειδικότερα της Αντιπροέδρου κ. Reding, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εισηγητή για την παρούσα σημαντικότατη έκθεση, η οποία αναλύει αρκετές βασικές πτυχές της επιρροής της σύγχρονης διαφήμισης και της συμπεριφοράς των καταναλωτών. Προς αναζήτηση του βέλτιστου τρόπου αντιμετώπισης των προκλήσεων που αναδύονται από την ανάπτυξη του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών, η Επιτροπή διεξήγαγε κατά τα έτη 2009 και 2010 εκτενείς διαβουλεύσεις σχετικά με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των δεδομένων.

Οι διαβουλεύσεις επιβεβαίωσαν ότι εξακολουθούν να είναι έγκυρες οι υποκείμενες αρχές της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ για την προστασία δεδομένων. Παρ’ όλα αυτά, κατέστη εξίσου σαφές ότι η ΕΕ χρειάζεται μια πιο περιεκτική και συνεκτική προσέγγιση στην πολιτική της για την προστασία των προσωπικών δεδομένων εντός και εκτός των συνόρων της ΕΕ. Κατόπιν τούτου, η Επιτροπή δημοσίευσε στις 4 Νοεμβρίου σχετική ανακοίνωση με τίτλο «Συνολική προσέγγιση όσον αφορά την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Η ηλεκτρονική διαφήμιση αποφέρει πολλά οφέλη στους Ευρωπαίους πολίτες, παρέχοντάς τους, ειδικότερα, ελεύθερη πρόσβαση σε υπηρεσίες. Πολλές από τις τεχνικές της στοχευμένης διαφήμισης –προβολή, συγκειμενική διαφήμιση, ορισμένες διαφημίσεις που σχετίζονται με την έρευνα κ.λπ.– δεν αφορούν τον εντοπισμό επιμέρους ατόμων και δεν αποτελούν αντικείμενο μείζονος ανησυχίας. Η συνάδελφός μου, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Neelie Kroes, ζήτησε από τον κλάδο να θεσπίσει ένα πλαίσιο αυτορρύθμισης για την ηλεκτρονική συμπεριφορική διαφήμιση, με βάση το νομικό πλαίσιο της ΕΕ και τις τέσσερις αρχές της αποτελεσματικής διαφάνειας, τη δημιουργία κατάλληλης μορφή επιβεβαίωσης ή συγκατάθεσης, τη φιλικότητα προς τον χρήστη και την αποτελεσματική εφαρμογή. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τις προσπάθειες του κλάδου, ούτως ώστε να αξιολογήσει κατά πόσον κρίνεται αναγκαία η ανάληψη περαιτέρω ρυθμιστικής δράσης.

Σε ό,τι αφορά τα διαφημιστικά ηλεκτρονικά μηνύματα και το απόρρητο των επικοινωνιών, η μεταρρύθμιση των τηλεπικοινωνιών, η οποία εγκρίθηκε πριν από έναν χρόνο, ενίσχυσε και αποσαφήνισε τους κανόνες απορρήτου στην ΕΕ. Εισήγαγε επίσης τη ρητή υποχρέωση για τα κράτη μέλη να θεσπίσουν αποτρεπτικές κυρώσεις και να διασφαλίσουν ότι οι αρμόδιες αρχές δεν διαθέτουν μόνο τις απαραίτητες αρμοδιότητες για να τις επιβάλλουν, αλλά έχουν εξίσου στη διάθεσή τους τούς απαιτούμενους πόρους. Τα κράτη μέλη οφείλουν να έχουν μεταφέρει αυτές τις διατάξεις στο εθνικό τους δίκαιο έως τον Μάιο του 2011.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι υπάρχουν ορισμένες διαφορές στη μεταφορά της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι εν λόγω διαφορές, μερικές από τις οποίες διευθετεί σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, είναι οριακές, και φαίνεται να έχει επιτευχθεί το επιθυμητό επίπεδο εναρμόνισης.

Η χρήση γενικών ρητρών αφήνει κάποιο περιθώριο δράσης στα κράτη μέλη, αλλά διασφαλίζει ταυτόχρονα το μελλοντικό κύρος της οδηγίας. Σε σχέση με αυτό, η καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές αποτελεί μία από τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί από την Επιτροπή, προκειμένου να διασφαλισθεί η αποτελεσματικότητα της πλήρους εναρμόνισης· να διασφαλισθεί, με άλλα λόγια, ότι οι ίδιοι κανόνες ερμηνεύονται και εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο στα κράτη μέλη. Όπως προτείνεται στο σχέδιο έκθεσης, θα συνεχίσουμε οπωσδήποτε το έργο μας επί της καθοδήγησης, και θα επικαιροποιούμε το εν λόγω έγγραφο, ώστε να συμπεριλαμβάνει τα νέα ζητήματα και τις περαιτέρω εξελίξεις. Η Επιτροπή αναπτύσσει επίσης μια νομική βάση δεδομένων επί της νομοθεσίας, της νομολογίας και του συναφούς ακαδημαϊκού έργου, η οποία θα ευνοήσει την ομοιόμορφη εφαρμογή της οδηγίας από τα κράτη μέλη.

Σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις σχετικά με τη διαφήμιση υπό τη μορφή ανάρτησης σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα, τα φόρουμ και τα ιστολόγια, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι καταναλωτές ενεργούν εξ ονόματος ενός εμπόρου ή/και χρηματοδοτούνται με οποιονδήποτε τρόπο από κάποιον έμπορο για να προβούν σε ορισμένες παρουσιάσεις, χωρίς αυτό να καθίσταται σαφές στη διατύπωση της αντίστοιχης γνώμης ή δήλωσης, καλύπτονται ουσιαστικά από την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ως μορφή κρυφής διαφήμισης. Όσον αφορά τη διατύπωση απλών απόψεων, αυτές, φυσικά, δεν χαρακτηρίζονται ως διαφημίσεις.

Εν προκειμένω δε, η Επιτροπή θεωρεί ότι η νομοθεσία σχετικά με το μάρκετινγκ δεν αποτελεί το πλέον επαρκές μέσο, διότι πρόκειται για ζήτημα ελευθερίας της έκφρασης. Παρ’ όλα αυτά, η οδηγία περιέχει συγκεκριμένες διασφαλίσεις αναφορικά με τους ευάλωτους καταναλωτές. Η ηλικία είναι ένας παράγοντας τον οποίο πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι εθνικές αρχές κατά την εκτίμηση του θεμιτού χαρακτήρα μιας πρακτικής. Η έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, η οποία αναμένεται να εκπονηθεί εντός του 2011, θα βασίζεται στην εμπειρία των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένου του πεδίου της διαφήμισης που απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους, στον βαθμό που θα υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την εν λόγω πτυχή.

  Πρόεδρος. – Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τετάρτη, στις 12.30.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 149 του Κανονισμού)

  Tiziano Motti (PPE), γραπτώς. – (IT) Συμμερίζομαι πολλές από τις απόψεις του κ. Juvin σχετικά με τον αντίκτυπο της διαφήμισης στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Πιστεύω, ωστόσο, ότι η αποτροπή της διάδοσης σχολίων σε κοινωνικά δίκτυα, φόρουμ και ιστολόγια –τα οποία κινδυνεύουν, λόγω της φύσης τους, να αποτελέσουν ένα σύγχρονο είδος «κρυφής διαφήμισης»– μπορεί να επιτευχθεί με τον προσδιορισμό των νέων μορφών παραβάσεων που ευνοούνται από το διαδίκτυο, καθώς και με την επέκταση των κανόνων για τη διατήρηση δεδομένων στους παρόχους ηλεκτρονικού περιεχομένου, και όχι με την προσφυγή σε μεθόδους λογοκρισίας, διότι θεωρώ ως προτεραιότητα τον σεβασμό του δικαιώματος κάθε ανθρώπου να εκφράζει την άποψή του και στο διαδίκτυο, εκτός εάν παραβαίνει αποδεδειγμένα τον νόμο. Εκπλήσσομαι από το γεγονός ότι διατυπώνονται σκέψεις για τη λογοκρισία κάποιου σχολίου σε ένα φόρουμ, διότι θεωρείται ότι ενδέχεται να επηρεάσει τις αγοραστικές αποφάσεις των καταναλωτών, ενώ εκλαμβάνεται, παρά ταύτα, ως προσβολή του απορρήτου η επέκταση της ισχύουσας οδηγίας 2006/24/ΕΚ για τη διατήρηση δεδομένων, προκειμένου να καταστεί εφικτός ο εντοπισμός παιδεραστών που προσεγγίζουν παιδιά μέσω κοινωνικών φόρουμ. Μήπως εφαρμόζονται εν προκειμένω δύο μέτρα και δύο σταθμά; Οι καταναλωτές, και ιδίως οι νεαροί καταναλωτές, χρήζουν προστασίας από την κρυφή διαφήμιση. Παρ’ όλα αυτά, εξίσου σημαντική είναι και η προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, η οποία αποτελεί έναν από τους πυλώνες που στηρίζουν τις δημοκρατίες μας. Ελπίζω, επομένως, να παρασχεθούν στις αρμόδιες αρχές τα εργαλεία που χρειάζονται για τον εντοπισμό των δραστών εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο, μέσω της επέκτασης της οδηγίας 2006/24/ΕΚ, ώστε να συμπεριλαμβάνονται και οι πάροχοι περιεχομένου, όπως ζητείται στη δήλωση του Κοινοβουλίου της 23ης Ιουνίου 2010 (P7_DCL(2010)0029).