Pełne sprawozdanie z obrad

Wtorek, 14 grudnia 2010 r. - Strasburg

5. Prawa podstawowe w Unii Europejskiej (2009) - skuteczne wdrażanie po wejściu w życie Traktatu z Lizbony (debata)

  Przewodniczący – Kolejnym punktem porządku obrad jest sprawozdanie pani poseł Gál, w imieniu Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, w sprawie sytuacji praw podstawowych w Unii Europejskiej (2009) – kwestie instytucjonalne po wejściu w życie traktatu lizbońskiego (2009/2161(INI) (A7-0344/2010).

  Kinga Gál, sprawozdawczyni – (IT) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Wejście w życie traktatu lizbońskiego roztoczyło przed nami wizję silnej Europy pod względem uprawnień Wspólnoty. Dla obywateli niesie ono obietnicę urzeczywistnienia tej wizji. Dotyczy to między innymi ochrony praw podstawowych, a zatem, inaczej niż w latach poprzednich, tegorocznie sprawozdanie dotyczy nowych podstaw prawnych, a także wzmocnionych i nowo ustanowionych uprawnień i instytucji; zawiera ono również wnikliwą analizę sytuacji powstałej w związku z wejściem w życie traktatu lizbońskiego. Celem sprawozdania jest zaproponowanie nowego i kompleksowego podejścia do ochrony praw podstawowych.

Od grudnia 2009 roku ochrona podstawowych praw człowieka w Unii Europejskiej opiera się na wielu filarach. Z jednej strony na traktacie lizbońskim, a z drugiej – na karcie praw podstawowych, która stała się teraz prawnie wiążąca. Przestrzeganie karty stało się normą w procesie tworzenia i wprowadzania w życie unijnych przepisów zarówno przez unijne instytucje, jak i państwa członkowskie. Podobnym filarem wspólnotowego systemu prawnego będzie nasze przystąpienie do europejskiej konwencji praw człowieka – proces ratyfikacji jest obecnie w toku. Ale jednym z najważniejszych filarów nadal pozostanie system gwarancji praw człowieka zapisany w systemach prawnych państw członkowskich. Te podstawy prawne zostaną ponadto wzmocnione przez instytucje wspólnotowe, zarówno na szczeblu Wspólnoty, jak i państw członkowskich. Jeżeli chodzi o szczebel wspólnotowy, pragnę wspomnieć o Komisji, o tece komisarza ds. praw podstawowych, o grupie roboczej Rady, Parlamencie, natomiast spośród agencji chciałabym wyróżnić rolę Agencji Praw Podstawowych.

Celem mojego sprawozdania jest podnoszenie świadomości z myślą o zapewnieniu, by istniejące instytucje i mechanizmy funkcjonowały w sposób skuteczny i przejrzysty – zarówno pod względem monitorowania procesu decyzyjnego i ustawodawstwa, gromadzenia danych, jak i przekazywania informacji – i by nie traktowały praw wybiórczo. Ważne jest, by poszczególnie instytucje nie tylko raportowały, ale również reagowały i zgłaszały sobie nawzajem uwagi. Powinny wzajemnie korzystać z wykonywanej przez siebie pracy w dziedzinie ochrony praw człowieka i wzajemnie ją wspierać, a ponadto powinny podejmować decyzje w sposób spójny, obiektywny i w oparciu o fakty.

W związku z tym w sprawozdaniu zbadaliśmy, czego Parlament oczekuje od tych instytucji. Odnieśliśmy się do wydanego w październiku komunikatu Komisji, w którym przedstawiono podobną koncepcję. Jednym z głównych celów sprawozdania jest podkreślenie, że obecna struktura praw podstawowych musi się rozpoczynać i kończyć na jednostce, czyli na obywatelu. Oznacza to, że musimy dostarczyć obywatelom wystarczających informacji, tak by zapewnić im wiedzę na temat dostępnych im możliwości i umożliwić im korzystanie z nich. System ochrony praw podstawowych musi być zrozumiały, dostępny, skuteczny i użyteczny, ponieważ cała struktura jest warta tyle, ile może z niej skorzystać unijny obywatel. W realizacji tych celów wyżej wspomniane instytucje i państwa członkowskie muszą przyjąć wyważoną rolę, by zapewnić UE możliwość zwiększenia jej wiarygodności w oczach obywateli. Wreszcie, moje sprawozdanie skupia się nie tylko na tych obszarach, które wymagają szybkiego działania, ale również na strategiach średnio- i długoterminowych, takich jak strategie na rzecz integracji Romów, walki z ubóstwem wśród dzieci czy na rzecz rozwiązania problemu możliwości używania języka mniejszości, że wymienię tylko kilka z nich.

Mam nadzieję, że dzięki temu sprawozdaniu, które zostanie przyjęte w dniu jutrzejszym, będziemy mogli wysłać łatwo zrozumiały i jasny przekaz do wyżej wymienionych instytucji: do Komisji, Rady, agencji, organów państw członkowskich i sądów, tak byśmy mogli jeszcze bardziej poprawić skuteczność tego systemu. W związku z tym proszę Państwa o poparcie w jutrzejszym głosowaniu, tak byśmy w okresie polizbońskim, gdy mamy już fundamenty i instytucje, mogli działać w tym duchu.

  Viviane Reding, wiceprzewodnicząca Komisji – Panie Przewodniczący! Dzisiejsza debata w sprawie sytuacji pod względem praw podstawowych w Unii Europejskiej jest bardzo ważna, nie tylko dlatego, że toczy się dziesięć lat po proklamowaniu karty – rocznicę uchwalenia karty obchodziliśmy na początku miesiąca – ale również dlatego, że jest to pierwsza dyskusja w Parlamencie poświęcona temu, co pani poseł Gál nazywa „nową polizbońską architekturą praw podstawowych”. Ma ona całkowitą rację. Rozpoczęliśmy nowy rozdział, jeżeli chodzi o znaczenie praw człowieka i praw podstawowych w Europie. Chciałabym podziękować sprawozdawczyni oraz członkom Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych za ich bardzo cenny wkład w tę debatę.

Mamy teraz prawnie wiążącą kartę, która jest częścią prawa pierwotnego UE. Teraz musimy wcielić tę kartę w życie. To właśnie z tego względu Komisja przyjęła w październiku komunikat w sprawie strategii skutecznego wprowadzania karty w życie. Głównym celem Komisji w tym względzie jest uczynienie praw określonych w tej karcie jak najskuteczniejszymi, z korzyścią dla wszystkich mieszkańców UE, a Państwo, jako posłowie do tego Parlamentu, reprezentują mieszkańców.

Karta musi być dla nas kompasem, a my musimy dawać dobry przykład, szczególnie podczas prac legislacyjnych. Dotyczy to wewnętrznych prac przygotowawczych Komisji oraz uchwalania przepisów przez Parlament Europejski i Radę, a także stosowania nowych przepisów przez państwa członkowskie.

Komisja wymaga od wszystkich departamentów Komisji przeprowadzania – za pomocą listy kontrolnej praw podstawowych – systematycznej oceny oddziaływania nowych wniosków legislacyjnych na prawa człowieka. Cieszę się, że w sprawozdaniu pani poseł Gál poparto to podejście. Podkreślono w nim w szczególności, jak ważne jest, by Parlament Europejski i Rada zwracały uwagę na przestrzeganie zapisów w trakcie całego procesu legislacyjnego. Opracowywany tekst musi być zgodny z zapisami karty, a co więcej, należy również uwzględnić skutki późniejszych zmian tego tekstu. Każda instytucja musi zatem myśleć o tym, jak zapewnić odpowiednią ocenę zmian do wniosków legislacyjnych. Popieram zawarty w sprawozdaniu apel o poprawę współpracy wśród instytucji.

Musimy się również przyglądać, jak stosowane są zapisy karty w trakcie wdrażania unijnego prawa przez państwa członkowskie. Chciałabym powtórzyć w tym Parlamencie, że nie będę cofała się przed wszczynaniem postępowań w sprawie naruszeń wspólnotowego prawa, jeżeli będzie to konieczne.

W sprawozdaniu podkreślono również znaczenie przystąpienia Unii Europejskiej do europejskiej konwencji praw człowieka. Szybkie ratyfikowanie konwencji przez Unię Europejską jest dla Komisji priorytetem. Negocjacje są zaawansowane i postępują szybko i konstruktywnie. Jeśli sprawy pójdą dobrze – a wszystko na to wskazuje – mam nadzieję, że uda nam się osiągnąć ostateczne porozumienie w pierwszej połowie 2011 roku. Tak więc, sprawy idą szybko i bezproblemowo.

W pełni podzielam również cel zapewnienia sprawnej współpracy z organizacjami międzynarodowymi. Oczywiście zabiegamy o to na co dzień. Komisja już teraz uwzględnia Konwencję o prawach dziecka ONZ w trakcie prac nad nowymi wnioskami mającymi wpływ na dzieci. Niedawno odbyliśmy również debatę w sprawie osób niepełnosprawnych, i oczywiście również w tej dziedzinie wymagamy stosowania oenzetowskiej konwencji w państwach członkowskich oraz na szczeblu unijnym.

Sprawozdawczyni wspomniała o Agencji Praw Podstawowych, która ma do odegrania kluczową rolę, jeżeli chodzi o zapewnienie nam porównywalnych i rzetelnych danych na temat sytuacji w 27 państwach członkowskich w tych dziedzinach, w których może działać UE. Również na tym polu chcemy pracować nie tylko w teorii, ale i w praktyce. Poprosiłam agencję, na przykład, by przyłączyła się do prac grupy roboczej ds. Romów. Komisja popiera rozszerzenie mandatu tej agencji, tak by umożliwić jej świadczenie pomocy eksperckiej również w obszarach współpracy sądowej w sprawach karnych i współpracy policyjnej. Aby to umożliwić, 2 grudnia Komisja przyjęła wniosek dotyczący zmiany wieloletnich ram, wyszczególniający obszary tematyczne, w których może pracować agencja.

Teraz przejdę do nowej kwestii, która moim zdaniem jest stuprocentowo zbieżna z linią przyjętą przez sprawozdawczynię, a mianowicie do kwestii impetu, jaki został uzyskany dzięki traktatowi lizbońskiemu, który musimy podtrzymać. Mając to na uwadze, wiosną 2011 roku Komisja opublikuje swoje pierwsze sprawozdanie roczne ze stosowania karty. Przyjęliśmy założenie, że sprawozdanie to będzie publikowane każdej wiosny w formie sprawozdania rocznego. Myślę, że będzie to dobra chwila, żeby Parlament wkroczył do akcji i sprowokował prawdziwą debatę na temat realizacji postanowień karty w praktyce. W trakcie przygotowywania naszego pierwszego sprawozdania rocznego w sprawie wprowadzania karty w życie, wiosną 2011 roku, będę zwracała szczególną uwagę na sprawozdanie Parlamentu Europejskiego oraz inne jego działania w zakresie praw podstawowych. Umożliwi nam to nie tylko prowadzenie debaty w sprawie przestrzegania praw człowieka poza Unią Europejską – ten Parlament prowadzi ją na co dzień – ale również odbywanie corocznych debat w sprawie praw podstawowych oraz ich wcielania w życie przez poszczególne rządy wewnątrz Unii, a także sprawdzenie, czy europejskie instytucje należycie wywiązują się ze swoich obowiązków.

  Simon Busuttil, w imieniu grupy PPE – (MT) Panie Przewodniczący! Zacznę od podziękowania pani poseł Gál za jej sprawozdanie, szczególnie za to, że skupiła się na tak ważnym temacie, jakim jest Karta praw podstawowych Unii Europejskiej i jej wcielanie w życie. Uważam, że skupienie się sprawozdawczyni na tej kwestii miało w tym roku zasadnicze znaczenie. Pragnę wyrazić swoje przekonanie, jak ważne jest, byśmy nadal uznawali prawa człowieka za prawa podstawowe, obawiam się bowiem, że czasami nie wszyscy interpretują koncepcję praw podstawowych w ten sam sposób. Po pierwsze należy wyraźnie zaznaczyć, że prawa człowieka nie oznaczają, iż powinniśmy ignorować, dajmy na to, koncepcję pomocniczości albo lekceważyć wartości wyznawane przez państwa członkowskie. Niestety są tacy, którzy próbują manipulować kwestią praw podstawowych. Unia Europejska powinna pozostawić państwom członkowskim rozwiązywanie takich problemów, jak eutanazja czy aborcja. Po drugie, powinniśmy zadbać, by prawa podstawowe były faktycznie prawami podstawowymi i by nie obejmowały innych praw, które, choć ważne, nie są podstawowe i dlatego istnieje ryzyko, że zapewnienie ich przestrzegania stanie się w dzisiejszej sytuacji nierealne. Chodzi tutaj o prawa związane z kwestiami imigracji, które są bardzo ważne, ale nie zawsze są prawami podstawowymi. Wreszcie, musimy zabiegać o przyjęcie rozsądnego podejścia, na przykład, do bezpieczeństwa i znaczenia ochrony danych. Dlatego na zakończenie pragnę powiedzieć, że potrzebujemy praw podstawowych, ale jednocześnie musimy zapewnić, by były one zarówno logiczne, jak i realne.

  Monika Flašíková Beňová, w imieniu grupy S&D – (SK) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Również ja pragnę podziękować sprawozdawczyni, pani poseł Gál, ponieważ uważam, że udało jej się zrealizować główny cel sprawozdania, którym jest dookreślenie ról, jakie odegrają poszczególne instytucje i mechanizmy w nowej polizbońskiej architekturze praw podstawowych.

Uważam, że w sprawozdaniu kluczowe znaczenie mają trzy obszary. Ważne jest, by Unia nie tylko broniła praw swoich obywateli, albo ludzi zamieszkujących jej terytorium, ale również by stała się światowym wzorem w tej dziedzinie. Nowo powołana Europejska Służba Działań Zewnętrznych może odegrać kluczową rolę w tym względzie. Dlatego pragnę zaapelować do Komisji, by zapewniła tej służbie dyplomatycznej strukturę, zasoby i działania, w taki sposób, by umożliwić europejskiej dyplomacji skuteczne krzewienie praw podstawowych za granicą.

Po drugie, po wejściu w życie traktatu lizbońskiego demokracja i prawa człowieka uzyskały nowe oblicze dzięki europejskiej inicjatywie obywatelskiej. Inicjatywa ta zwiększa rolę unijnych obywateli, którzy mogą z niej korzystać, by inicjować proces legislacyjny. Po trzecie, pragnę wyrazić swoje zadowolenie z tego, że w sprawozdaniu wezwano państwa członkowskie i instytucje UE do zdwojenia wysiłków na rzecz podnoszenia świadomości obywateli w zakresie praw podstawowych.

Na koniec pragnę podziękować sprawozdawcy za żywe reagowanie na nasze uwagi i za to, że w sprawozdaniu zawarto nasz wyraźny postulat dotyczący walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, w rozdziale wyszczególniającym działania konieczne dla ochrony praw podstawowych.

  Renate Weber, w imieniu grupy ALDE – Panie Przewodniczący! Jutro popołudniu będziemy mogli dzielić się swoimi przemyśleniami na temat sytuacji pod względem praw człowieka na świecie, ale dziś rano skupiamy się na stanie tych praw w Unii Europejskiej. Omawianie sytuacji najpierw w Unii Europejskiej, a następnie w innych częściach świata to moim zdaniem słuszna kolejność, ponieważ zanim zaczniemy krytykować innych, powinniśmy zrobić porządek we własnym domu. Jeżeli faktycznie chcemy, by traktowano nas poważnie, nie możemy przymykać oczu na naruszanie praw człowieka u siebie.

Przedmiotowa rezolucja, której pragnę pogratulować naszej sprawozdawczyni, pani poseł Gál, skupia się na dalszym rozwijaniu unijnej polityki w dziedzinie ochrony i wzmacniania praw człowieka po wejściu w życie traktatu lizbońskiego. Nie tylko rozstrzyga ona, kto jest odpowiedzialny za co, ale skupia się również na tematach, które powinny być przedmiotem naszej głównej troski w przyszłości.

Chciałabym podkreślić dwie rzeczy. Niezmiernie ucieszyło mnie poparcie, z jakim spotkał się w Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych pomysł utworzenia czegoś w rodzaju „mechanizmu zamrażającego”, za pomocą którego kwestionowane rozwiązania polityczne lub decyzje mogą być zamrażane przez Komisję, aż do momentu podjęcia przez nią formalnej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia wspólnotowych przepisów. Wierzę, że taki mechanizm wniesie wartość dodaną do procesu tworzenia bardziej wiarygodnej polityki w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej. Dlatego mam nadzieję, że w jutrzejszym głosowaniu cały Parlament poprze ten mechanizm.

Druga kwestia dotyczy prawa i obowiązku tego Parlamentu do ciągłego analizowania sytuacji pod względem praw człowieka w państwach członkowskich i krytycznego wyrażania własnych poglądów, w tym poprzez piętnowanie, o ile będzie to konieczne.

  Hélène Flautre, w imieniu grupy Verts/ALE – (FR) Panie Przewodniczący! To bardzo dobre sprawozdanie, pierwsze po wejściu w życie traktatu lizbońskiego. Chciałbym szczególnie podziękować sprawozdawczyni, pani poseł Gál, za jej ciężką pracę, otwartość i owocną współpracę. Pragnę powrócić do wspomnianych już czterech przesłań, jakie płyną ze sprawozdania.

Pierwsze to stawiany przez nas wymóg, by Komisja wypełniała swoją rolę, jeżeli chodzi o korzystanie z nowych zasobów, którymi dysponuje, oraz o wejście w życie karty praw podstawowych. Niestety w tym zakresie pierwszym negatywnym przykładem jest sytuacja Romów, ponieważ w tej sprawie Komisja ostatecznie zatrzymała się w pół drogi, opierając się wyłącznie na dyrektywie w sprawie swobodnego przepływu.

Komisja uchyliła się przed problemem niedyskryminacji, o której mowa w art. 21 karty praw podstawowych, ale nie uda jej się być tak mało ambitną w przyszłości, kiedy Unia ratyfikuje europejską konwencję praw człowieka, i cieszy mnie unijne zaangażowanie na rzecz ratyfikacji konwencji.

Wartość dodana tego sprawozdania polega również na tym, że podkreślono w nim potrzebę wczesnego wykrywania potencjalnych naruszeń za pomocą systemu ostrzegania. System ten przewiduje, między innymi, zawieszanie przepisów, wobec których istnieje podejrzenie, że naruszają prawa podstawowe, przy jednoczesnym zastosowaniu przyspieszonej procedury ustalania, czy przepisy te są sprzeczne z prawami podstawowymi.

Pragnę również podkreślić potrzebę stworzenia systemu zapobiegania wzorowanego na przykład na mechanizmie powszechnego przeglądu okresowego Rady Narodów Zjednoczonych.

Raz jeszcze pragnę podkreślić bezwzględną potrzebę zapewnienia spójności procesów wewnętrznych i zewnętrznych, o czym już wspomniała już pani komisarz. W tym względzie prawdziwym wyzwaniem jest zawieranie w UE umów o readmisji.

W ciemno popieramy te umowy, chociaż faktyczne warunki ich stosowania są uzgadniane przez wspólne komitety, z których Parlament jest wykluczony.

  Konrad Szymański, w imieniu grupy ECR – (PL) Wraz z wejściem w życie karty praw podstawowych w Europie mamy do czynienia z dwoma odrobinę konkurencyjnymi systemami ochrony praw człowieka. Jeden oparty o kartę praw i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, drugi oparty o konwencję europejską i orzecznictwo tutejszego trybunału. Myślę, że podstawowym wyzwaniem dostrzeganym w sprawozdaniu Kingi Gál jest zapewnienie spójności tych systemów, tak pod względem treści jak i pod względem instytucjonalnym.

Karta praw podstawowych nie może być interpretowana w taki sposób, aby stwarzać domniemanie nowych kompetencji Unii Europejskiej. Artykuł 51 mówi o tym bardzo wyraźnie, ale myślę, że warto przypominać szczególnie w tej Izbie, że zagadnienia prawa małżeńskiego, prawa karnego, zagadnienia ochrony prawnej życia poczętego nie mogą być regulowane na poziomie unijnym, ani wprost ani w drodze aktywizmu sądowego tego lub innego trybunału. Takie upolitycznienie instrumentów ochrony praw człowieka może przynieść tylko jeden skutek – spadek zaufania do sądownictwa międzynarodowego.

  Marie-Christine Vergiat, w imieniu grupy GUE/NGL – (FR) Panie Przewodniczący! Chciałabym podziękować naszej sprawozdawczyni za jej gotowość do wysłuchania i za jej pracę, a także podziękować kontrsprawozdawcom, którzy przyczynili się wysokiej jakości tego sprawozdania.

Dla nas sprawozdanie to jest ważne, ponieważ wyciągnięto w nim wnioski z jednego z nielicznych pozytywnych rezultatów wejścia w życie traktatu z Lizbony – o ile traktat jest wcielany w życie w sposób skuteczny. Faktycznie skuteczne egzekwowanie praw podstawowych w Unii Europejskiej jest ważną, o ile nie zasadniczą, kwestią dla przyszłości Unii Europejskiej. Jednak piękne słowa nie wystarczą.

Traktat, karta praw podstawowych, a wkrótce ratyfikacja europejskiej konwencji praw człowieka zapewnią nam nowe narzędzie w tym obszarze i umożliwią Unii Europejskiej i jej członkom przejście do kolejnego etapu.

Wielu twierdzi, że prawa człowieka są częścią podstawowych wartości Unii Europejskiej, ale niewielu postrzega je jako naprawdę powszechne i niepodzielne. Niepodzielne w tym sensie, że wszystkie prawa człowieka zapisane w karcie, ale również w europejskiej konwencji praw człowieka i we wszystkich konwencjach europejskich i międzynarodowych wywodzących się z Powszechnej deklaracji praw człowieka, mają taką samą wartość, niezależnie od tego, jakie to są prawa.

Prawa obywatelskie i polityczne nie są ani trochę ważniejsze niż prawa gospodarcze i społeczne. Prawo do życia w godności jest dokładnie tak samo ważne, jak na przykład wolność religijna.

Słowo „powszechne” oznacza, że prawa człowieka są takie same dla wszystkich, niezależnie od narodowości, statusu prawnego. Jak nam jednak wiadomo, prawo do edukacji i prawo do życia rodzinnego są nieustannie naruszane niemal w każdym państwie członkowskim. Sytuacja Romów jest niestety symptomatyczna w tym względzie. A więc – tak, Komisja musi podejmować się wszczynania postępowań w sprawie naruszenia unijnego prawa i musi być tak surowa, jak w sprawach gospodarczych.

Słowo „powszechne” sugeruje również, że prawa człowieka mają taką samą wartość na całym świecie, co oznacza, że Unia Europejska musi przywiązywać taką samą wagę do praw człowieka, jaką przywiązuje do spraw gospodarczych lub dyplomatycznych w swej polityce zagranicznej i umowach partnerskich. Nie jest tak w przypadku takich krajów, jak Tunezja, Libia i Kolumbia, a mogłabym przecież wymienić jeszcze o wiele więcej przykładów. A więc – tak, to podstawowa kwestia; stawką są wiarygodność Unii Europejskiej i przyszłość jej polityki zagranicznej.

  Krisztina Morvai (NI) – (HU) Pani Przewodnicząca! Jako Węgierka i kobieta-polityk jestem dumna, że to węgierska poseł do Parlamentu, pani Kinga Gál, wykonała tę bardzo ważną pracę – wkładając w nią nie lada wysiłek – na rzecz lepszego egzekwowania praw człowieka i że to właśnie ona przedstawiła ją Unii Europejskiej. Chciałabym jej za to podziękować.

Zabrakło mi jednak podkreślenia tradycyjnych swobód obywatelskich i politycznych – a trudno jest znaleźć tutaj, w UE, kogokolwiek, kto miałby większe prawo niż my, Węgrzy, by podkreślać, że w Unii Europejskiej problem nie polega tylko na dyskryminacji mniejszości, czy też integracji Romów poprzez przestrzeganie ich praw człowieka, ale również na wolności wyrażania się, wolności zgromadzeń i wolności słowa, i nic nie obrazuje tego lepiej niż sytuacja na Węgrzech w latach 2002-2010. Komisja ds. praw człowieka węgierskiego parlamentu przyjęła niedawno bardzo gruntowne i szczegółowe sprawozdanie, w którym dowiedziono, na podstawie orzeczeń sądowych, sprawozdań rzecznika praw obywatelskich i za pomocą innych metod, że socjalistyczne rządy w latach 2002-2010 utrzymywały się przy władzy dzięki naruszaniu w sposób rażący i ciągły praw człowieka. Po pierwsze, chciałabym zapytać sprawozdawczynię, czy to węgierskie sprawozdanie, o którym wspomniałam, może wreszcie zostać przedstawione Unii Europejskiej i czy Unia Europejska zbada je, ponieważ stanowiłoby to rzeczywistą oznakę wymiernych zmian w dziedzinie praw człowieka. Po drugie, jeżeli w ogóle mamy mówić o poprawie możliwości egzekwowania praw człowieka w Unii Europejskiej, to jak możemy lepiej unikać takich incydentów jak ten, w którym strzelano do ludzi w 2006 roku, szczególnie jeśli wiceprzewodniczącym komisji LIBE jest nadal osoba należąca wówczas do tego rządu, który kazał strzelać do ludzi?

  Salvatore Iacolino (PPE) – (IT) Panie Przewodniczący, Pani Komisarz, Panie i Panowie! Nie pozostaje mi nic innego, jak tylko pochwalić to sprawozdanie, które zostało tak sprawnie sporządzone przez sprawozdawczynię, panią Gál, a którego mocną stroną jest opisanie sytuacji pod względem egzekwowania praw człowieka w sposób zarówno trafny, jak i szczegółowy.

Chciałbym podnieść kilka pomniejszych kwestii dotyczących samego egzekwowania praw podstawowych. Dzięki karcie praw podstawowych, która jest teraz obowiązkowa, a także dzięki procesowi lizbońskiemu, którego nie można już powstrzymać, nie ma wątpliwości, że to wsparcie dla dobra człowieka i istoty ludzkiej wywodzi się z zestawu prawdziwie wspólnych wartości, czego dowodzą dotychczasowe namacalne i realne rezultaty.

Dlatego musimy mieć na uwadze traktat lizboński, program sztokholmski, zasady podstawowe, takie jak solidarność, integracja i walka z przestępczością zorganizowaną oraz terroryzmem. Musimy pamiętać, że zasada pomocniczości nie może oczywiście stanąć na drodze do wprowadzania w życie praw podstawowych w Europie obywateli.

Za kilka dni przyjmiemy nowy pakiet aktów prawnych i nowe rozporządzenie w sprawie korzystnej dla obywateli inicjatywy legislacyjnej dotyczącej walki z handlem ludźmi. Te dwa zbiory aktów prawnych są ze sobą połączone i zdecydowanie tworzą uaktualnione prawne ramy odniesienia. Wszystkie te środki mają precyzyjnie określony cel: zapewnienie poszanowania godności ludzkiej.

Na koniec, Panie Przewodniczący, pragnę powiedzieć, że konieczne będzie należyte wprowadzenie w życie uprawnień do wykonywania kontroli i stosowania rzeczywistych sankcji do roku 2013, który będzie Europejskim Rokiem Obywatelstwa. Będzie to z pewnością ważny czynnik, pozwalający rzeczywiście ocenić znaczenie tego środka.

  Michael Cashman (S&D) – Panie Przewodniczący! „Przedlizboński”, „polizboński” – naprawdę nie ma zbytnich powodów do dumy. W Europie można nadal być obiektem dyskryminacji, jeżeli jest się kobietą. Była o tym dziś mowa na tej sali: kobieta nie może decydować o własnym ciele. Można być dyskryminowanym ze względu na wiek, niepełnosprawność, religię, przekonania, orientację seksualną. Jeżeli chodzi o dostarczanie towarów i świadczenie usług, brak jakichkolwiek postępów w przygotowaniach dyrektywy Rady. Jeżeli jest się w związku tej samej płci lub w związku partnerskim, czy też w związku małżeńskim, można być dyskryminowanym w państwie członkowskim pod pretekstem stosowania zasady pomocniczości. Dzięki temu możliwe jest promowanie nierówności.

Mamy Europę dwóch prędkości, w której tylko niektórzy są równi. Siedzimy tu bezczynnie, widząc, jak wzrasta ksenofobia, rasizm, antysemityzm, homofobia i transfobia – nie wspominając już o tym, co się dzieje z Romami.

Czy niczego nas nie nauczyła II wojna światowa? Czy niczego nas nie nauczyły lata 30. ubiegłego wieku, kiedy odwróciliśmy się od ludzi, nie robiąc dla nich nic, ponieważ byli inni od nas? Czy nie widzimy, jak religia, przyzwoita religia, jest wykorzystywana jako wymówka do nasilania dyskryminacji, w szczególności wobec osób LGBT? Czy nie widzimy, że ograniczanie praw innych ludzi jest w ostatecznym rozrachunku ograniczaniem naszych własnych praw? Nie mamy żadnych powodów do dumy.

  Daniël van der Stoep (NI) – (NL) Panie Przewodniczący! To jasne, że w Traktacie z Lizbony przyjęto zupełnie odmienne podejście do praw podstawowych niż to, do którego byliśmy przyzwyczajeni wcześniej. Przede wszystkim, oczywiście, ze względu na podporządkowanie się Unii Europejskiej orzeczeniom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, co doprowadziło do dziwnej sytuacji, w której nasze trybunały konkurują ze sobą nawzajem. Nadal niejasne jest, jaki obrót przyjmą sprawy w tym względzie. Obawiam się, że w związku z podporządkowaniem się UE Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka możemy wejść na pole minowe. Czy pani komisarz może się do tego odnieść?

Moja druga uwaga dotyczy trwałego oddziaływania karty praw podstawowych na europejskie prawo. Mam konkretne pytanie do pani komisarz dotyczące wyroku wydanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 9 listopada 2010 r. Chodzi o połączone sprawy Volker i Hartmut Eifert, sygnatury 92/09 oraz C 93/09. Mówiąc w skrócie, sprawy te dotyczyły związku między prawem do prywatności a prawem do publicznego dostępu do europejskich strumieni finansowania.

W wyrokach tych Trybunał postanowił, że prawo do prywatności ma pierwszeństwo względem ogólnoeuropejskiego interesu przejrzystości. Byłem bardzo zdziwiony tym wyrokiem i bardzo chciałbym poznać pogląd pani komisarz w tej sprawie, w kontekście trwałego oddziaływania praw podstawowych zagwarantowanych w karcie w odniesieniu do obecnie obowiązujących i przyszłych unijnych przepisów.

  Milan Zver (PPE) – (SL) Panie Przewodniczący! Po pierwsze chciałbym pogratulować mojej koleżance, pani poseł Gál, przygotowania dobrego sprawozdania. To prawda, że mamy w Unii Europejskiej nową sytuację, jeżeli chodzi o ochronę praw człowieka. Wydaje mi się, że poszerza się przestrzeń wolności, co cieszy. Sprawozdanie ma bardzo współczesny wydźwięk, wręcz nowoczesny; mówi się w nim nawet o trzeciej generacji praw człowieka itp.

Jednak ochrona praw i swobód człowieka obejmuje również naprawę krzywd z przeszłości.

Możemy sobie podkreślać w sprawozdaniu tak zwane prawa trzeciej generacji, zapomnieliśmy jednak o niektórych problemach, takich jak zwrot własności skonfiskowanej przez reżimy totalitarne jej właścicielom lub zapewnienie godnego pochówku licznej rzeszy ludzi zamordowanych brutalnie w Europie Środkowo-Wschodniej w 1945 roku i pochowanych w prowizorycznych grobach.

Dlatego też my, obecne pokolenie polityków, jesteśmy odpowiedzialni za naprawienie tych krzywd z przeszłości. Tylko wówczas będziemy mogli mówić z czystym sumieniem o tak zwanych prawach i wolnościach człowieka trzeciej generacji, zarówno dzisiejszych, jak i jutrzejszych.

  Kinga Göncz (S&D) – (HU) Panie Przewodniczący, Pani Komisarz! Po wejściu w życie traktatu lizbońskiego również karta praw podstawowych stała się prawnie wiążąca, co umożliwia wszczynanie postępowań w sprawie naruszenia wspólnotowych przepisów w przypadku jej naruszenia. Tymczasem w niektórych państwach członkowskich napięcia społeczne powstałe w następstwie kryzysu doprowadziły do ograniczenia praw demokratycznych i nie zapowiadają poprawy sytuacji. Doprowadziły do ograniczenia wolności mediów, ograniczenia prawa do strajku, obchodzenia i ograniczania dialogu społecznego, nasilenia się dyskryminacji i burzenia fundamentów państwa prawa oraz pewności prawa. Komisja, w swej roli strażnika traktatów, musi być wyczulona na te oznaki. Uważamy, że utworzenie teki komisarza ds. praw podstawowych jest ważnym krokiem i wzywamy panią komisarz Reding, by regularnie monitorowała państwa członkowskie i zwracała uwagę na przypadki naruszeń praw podstawowych i podstawowych zasad demokracji, aby sprawić, że będą one obowiązywały nie tylko kraje kandydujące przed akcesją, ale również później, ponieważ zaniedbanie tego jeszcze bardziej podkopie wiarygodność UE.

  Monica Luisa Macovei (PPE) – (RO) Panie Przewodniczący! Pozwolę sobie rozpocząć od pogratulowania pani poseł Gál jej sprawozdania.

Mamy obecnie wspólnotę wartości i zasad, której wyrazem jest złożony system ochrony praw człowieka, obejmujący kartę praw podstawowych, najbardziej postępowy regionalny kodeks praw człowieka. Stosując unijne prawodawstwo, państwa członkowskie muszą przestrzegać zapisów karty. Postanowienia karty mogą być bezpośrednio stosowane przez sądy krajowe, co wymaga od nich ogromnej odpowiedzialności.

Po drugie, mamy europejską konwencję praw człowieka i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w Strasburgu. Gwarantują one prawa obywateli w państwach członkowskich. Przystąpienie Unii Europejskiej do konwencji zapewni stosowanie europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka również do działań podejmowanych przez UE jako instytucję i przez państwa członkowskie wprowadzające w życie unijne prawodawstwo. Oczywiście musimy ściśle monitorować reformę Trybunału w Strasburgu i jej wpływ na skrócenie postępowań.

Po trzecie, na szczeblu krajowym państwa członkowskie mają obowiązek i możliwość bezpośredniego stosowania przepisów gwarantujących prawa podstawowe – stosowania ich we własnym kraju, za pomocą decyzji własnych instytucji.

A zatem istnieją zarówno mechanizmy prawne, jak i instytucjonalne. Kluczowym słowem jest egzekwowanie, które – z punktu widzenia poszkodowanych – musi być szybkie i efektywne. Innym słowem kluczowym jest koordynacja między instytucjami zajmującymi się naruszaniem praw podstawowych i przyznawaniem odszkodowania.

  Joanna Senyszyn (S&D) – (PL) Włączenie karty praw podstawowych do prawa Unii nie poszerza zakresu jej kompetencji i jest zgodne z zasadą pomocniczości – Karta jest integralnym elementem unijnej polityki – dlatego po raz kolejny apeluję do polskich władz, aby wypełniły swoje zobowiązania i przyjęły kartę praw podstawowych. Opt out Polski w sprawie karty nie ma uzasadnienia merytorycznego. To decyzja polityczna, która kompromituje mój kraj i szkodzi obywatelom.

Przyjęcie karty jest szczególnie ważne w kontekście nadchodzącej prezydencji polskiej. Wszyscy Europejczycy muszą mieć równe prawa, niezależnie od miejsca zamieszkania i stopnia klerykalizacji państwa. Niestety w Polsce nie zawsze rozumie to nawet Trybunał Konstytucyjny. Za szczególnie istotne uważam przestrzeganie praw kobiet, które są jedyną dyskryminowaną większością. Dlatego po raz kolejny apeluję o europejską dyrektywę w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet, także przemocy w życiu seksualnym i reprodukcyjnym, stosowanej przez niektóre państwa członkowskie w majestacie prawa wewnętrznego.

  Ádám Kósa (PPE) – (HU) Panie Przewodniczący! Wiele moich koleżanek i kolegów podkreśliło już to, że sprawozdanie wybiega w przyszłość. Wreszcie mamy sprawozdanie, które obejmuje całość problematyki związanej z prawami człowieka i które nie faworyzuje przy tym wybranych dziedzin kosztem innych. Jestem bardzo zadowolony, że w sprawozdaniu tym położono szczególny nacisk na niedyskryminację i równość szans. Sprawozdanie opiera się na karcie praw podstawowych. I na tym skupię się w swoim wystąpieniu. Przestrzeganie i egzekwowanie karty może być skuteczne tylko wówczas, gdy społeczeństwo uzna, że wszyscy ludzie są równi i że równość tę można zapewnić tylko poprzez równe traktowanie. Jeżeli ktokolwiek znajduje się w niekorzystnej sytuacji nie ze swojej winy, musi otrzymać odpowiednią i proporcjonalną pomoc, tak by mógł stać się osobą równoprawną – równoprawnym obywatelem. Droga, która wiedzie do realizacji tego celu jest trudna i aby ją pokonać, potrzebna będzie przemyślana praca. Sprawozdanie pani poseł Gál jest ważnym krokiem na tej drodze. Jestem wdzięczny sprawozdawczyni za jej ważną pracę.

  Anna Záborská (PPE) – (SK) Panie Przewodniczący! Chciałabym zwrócić uwagę na jedno zagrożenie. Połączenie różnych form walki z dyskryminacją może stwarzać dyskryminację. Mówiono o tym między innymi na zeszłotygodniowym spotkaniu OSCE w Wiedniu.

To paradoks: z chwilą gdy polityka antydyskryminacyjna staje się ideologią, zaczyna się dyskryminacja. Widzimy, jak samo pojęcie dyskryminacji wymyka się swojej definicji. Jeśli Unia Europejska ma poważne braki w tej dziedzinie, to przejawiają się one w potrzebie przywrócenia pierwotnego znaczenia słowa „dyskryminacja”, ponieważ nie rozumieją go już ani działacze praw człowieka, ani nawet nasza unijna Agencja Praw Podstawowych. Dlatego apeluję o demokratyczną kontrolę tej instytucji. Jeżeli zabraknie tej kontroli, może to wręcz okazać się kosztownym obciążeniem, nadwątlającym reputację nie tylko Komisji Europejskiej, ale pośrednio również całej Unii Europejskiej.

  Csaba Sándor Tabajdi (S&D) – (HU) Panie Przewodniczący! Sprawozdawczyni wykonała doskonałą pracę. Jednak, jak mawia stare węgierskie powiedzenie, dopóki nie wprowadzimy tych zasad w życie, dopóty będą one tyle warte, ile podkowy na kopytach martwego konia. Nie widzę w Komisji Europejskiej woli politycznej, by egzekwować te prawa i wszczynać postępowania w sprawie naruszenia wspólnotowych przepisów. Mam wiele zaufania do pani komisarz Reding. Ma ona więcej odwagi niż wszyscy komisarze-mężczyźni razem wzięci, ponieważ odważyła się sprzeciwić prezydentowi Sarkozy’emu, mimo że komisarz Barroso przez długi czas odwodził ją od tego. W najbliższym czasie czeka ją poważne wyzwanie, jako że obejmujący prezydencję węgierski rząd dopuszcza się poważnych naruszeń praw podstawowych. Ogranicza wolność mediów, znosi prawa związków zawodowych w stosunku do urzędników służby publicznej i nie chroni prywatnej własności, zawłaszczając prywatne oszczędności emerytalne trzech milionów obywateli. Rząd narusza prawa podstawowe, w związku z czym pani komisarz musi zdobyć się na odwagę i wszczynać postępowania w sprawie naruszenia wspólnotowych przepisów.

  Sonia Alfano (ALDE) – (IT) Panie Przewodniczący! Mimo europejskiej konwencji praw człowieka, karty praw podstawowych, artykułów 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej i konstytucji krajowych, poważne naruszenia praw człowieka są w Unii Europejskiej i państwach członkowskich na porządku dziennym.

W moim kraju – Włoszech – panuje system, w ramach którego naruszana jest wolność prasy, partie polityczne uczestniczą w wyborach na podstawie podrobionych podpisów na listach wyborczych, ataki z użyciem przemocy (w tym dokonywane przez mafię) są objęte tajemnicą państwową, nasz premier – choć, miejmy nadzieję, już nie na długo – bogaci się na współpracy międzynarodowej z takimi reżimami, jak Rosja i Libia, co potwierdziły między innymi doniesienia WikiLeaks. Unia Europejska nie może sobie pozwolić na przymykanie na to oka.

Z tych względów popieram sprawozdanie, które zawiera wiele poprawek złożonych przeze mnie i przyjętych przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Wśród nich pragnę wyszczególnić punkty 20 i 40, w których wezwano do monitorowania naruszeń praw człowieka i ich penalizowania oraz do „zamrażania” krajowych wniosków legislacyjnych grożących naruszeniem praw człowieka, zanim wejdą w życie, aż do ich zatwierdzenia przez UE.

Poparłam również postulat stosowania art. 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej w przypadku naruszeń praw człowieka i wzmocnienia mandatu Agencji Praw Podstawowych.

W wielu miejscach sprawozdanie zawiera pozytywne odniesienia do mniejszości, praw, lesbijek, gejów, biseksualistów i osób transgenderowych, imigrantów i osób starających się o azyl, wolności prasy i praw społecznych. Dlatego też nalegam, by moi szanowni koledzy i koleżanki posłowie zagłosowali za przyjęciem sprawozdania.

  Ilda Figueiredo (GUE/NGL) – (PT) Panie Przewodniczący! Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że w wielu krajach Unii Europejskiej nadal panuje wiele rodzajów dyskryminacji, która negatywnie wpływa na różne grupy społeczeństwa i mniejszości kulturowe. Nie możemy jednak zapominać, że istnieje powszechna dyskryminacja kobiet: Dyskryminacja kobiet jest nadal odczuwalna w mniejszym lub większym stopniu w wielu różnych regionach państw członkowskich UE. Kobiety mają nadal trudności ze znalezieniem pracy oraz awansowaniem, wciąż jeszcze otrzymują niższe pensje i padają ofiarą innych form dyskryminacji. Różnica płac między kobietami a mężczyznami w UE sięga około 18 %. Dlatego potrzebne są pilne środki walki z tymi przypadkami dyskryminacji.

  Franz Obermayr (NI) – (DE) Panie Przewodniczący! Ratyfikowanie przez UE Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności wiąże się z ryzykiem, że Europejski Trybunał Praw Człowieka będzie mógł orzekać w sprawie dowolnego unijnego aktu prawnego; sędziowie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ostrzegali już przed takim posunięciem.

Poważnie wątpię, by w przyszłości Europejski Trybunał Praw Człowieka zawsze wydawał neutralne i słuszne wyroki. Jego prezes sam przyznał, że sprawy wnoszone przez osoby starające się o azyl będzie rozpatrywał bardziej wnikliwie niż inne sprawy. Preferencyjne traktowanie niektórych skarżących nie przystoi neutralnemu sędziemu. Obecnie Europejski Trybunał Praw Człowieka próbuje zawiesić obowiązywanie konwencji dublińskiej i zapobiec deportacjom z Austrii do Grecji. Dlaczego? Czyżby w Grecji było niebezpiecznie? Czy faktycznie chcemy podlegać jurysdykcji sądu, który chce zakazać krzyży w salach lekcyjnych? Krzyż jest symbolem chrześcijaństwa, jednego z filarów Europy i jedną z naszych fundamentalnych wartości.

Jeżeli Europejski Trybunał Praw Człowieka nie ma najwyraźniej szacunku dla tych praw człowieka, nie widzę możliwości uznania go tu jako pełnoprawnego i odpowiedniego organu decyzyjnego.

  Alajos Mészáros (PPE) – (HU) Panie Przewodniczący! Unia Europejska zawsze była skłonna krytykować kraje spoza swoich granic, by wspierać prawa podstawowe. Jednak w przypadku własnych państw członkowskich, po akcesji, była często bezradna. Tak nadal być nie może, ponieważ dziś spajają nas nie tylko zasady gospodarcze. Sprawozdanie pani poseł Gál streszcza najpilniejsze i najważniejsze kroki w procesie rozwijania wewnętrznej ochrony praw podstawowych. Potrzebujemy skutecznego systemu ochrony praw, a dzięki Traktatowi z Lizbony będziemy teraz mogli stworzyć taki system. Naruszenia podstawowych praw obywateli nie mogą pozostać bez konsekwencji. Musimy pociągać tych, którzy dopuszczają się naruszeń, do odpowiedzialności zarówno na szczeblu państwa członkowskiego, jak i Unii Europejskiej.

Nie pozostaje mi nic innego, jak zgodzić się z panią komisarz Reding, że Komisja powinna korzystać z prawa do wszczynania postępowań w sprawie naruszeń wspólnotowych przepisów we wszystkich uzasadnionych przypadkach. Dodanie do zestawu dostępnych procedur procedury blokowania przepisów może być skutecznym narzędziem ochrony praw przed przepisami państw członkowskich naruszającymi prawa podstawowe. Tak, musimy chronić osoby z niepełnosprawnością, musimy likwidować dyskryminację, a wreszcie – musimy chronić europejską różnorodność językową.

  Vilija Blinkevičiūtė (S&D) – (LT) Panie Przewodniczący! Problemem praw człowieka trzeba się zająć na szczeblu europejskim, a również same państwa członkowskie muszą przyjąć na siebie odpowiedzialność za zagwarantowanie podstawowych praw obywateli. Na przykład na szczeblu europejskim bardzo ważne jest ustanowienie unijnej strategii na rzecz praw dziecka, ponieważ nie wszystkie państwa członkowskie są zdolne zagwarantować ochronę praw dziecka na szczeblu krajowym. Dlatego konieczne jest opracowanie praktycznych narzędzi walki z wykorzystywaniem dzieci, ich molestowaniem seksualnym i pornografią dziecięcą.

Osoby niepełnosprawne, które są nadal dyskryminowane w życiu społecznym, zawodowym i kulturalnym, to kolejny priorytet. W związku z tym musimy ustanowić konkretny system unijnego prawodawstwa dotyczącego praw osób niepełnosprawnych i opracować unijną strategię dla osób niepełnosprawnych.

Chciałabym podkreślić, że handel ludźmi, szczególnie kobietami i dziećmi, stanowi nadal ogromny problem i jeden z najjaskrawszych przykładów naruszania praw człowieka.

Bardzo ważna jest również walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, szczególnie ludzi starszych, którzy w trakcie recesji ucierpieli najbardziej.

  Viviane Reding, wiceprzewodnicząca Komisji – (FR) Panie Przewodniczący! Pragnę podziękować wszystkim członkom komisji, którzy pracowali nad tymi kwestiami wspólnie z panią poseł Gál, a także wszystkim posłom do PE, którzy zabrali dziś głos w Parlamencie, pokazując tym samym, że prawa podstawowe są bardzo ważne. Pozostaje mi tylko powtórzyć to, co powiedziało kilkoro przedmówców, a mianowicie że nadeszła najwyższa pora, byśmy skupili się na prawach podstawowych w obrębie Unii Europejskiej, tak byśmy byli wiarygodni i byśmy mogli rozmawiać o prawach podstawowych poza Unią Europejską. Kwestia ta była nieco lekceważona. Nie będzie już lekceważona w przyszłości.

Myślę, że roczne sprawozdania Komisji w sprawie wprowadzania w życie karty, w których badane będą wszystkie spostrzeżenia dokonane przez wszystkich zainteresowanych w odniesieniu do określonych rodzajów dyskryminacji, umożliwią nam corocznie realną debatę na temat nieprawidłowo funkcjonujących przepisów i umożliwią nam korygowanie nieprawidłowości.

Korygowanie – w jaki sposób? Jest pomysł „mechanizmu zamrażania przepisów” – że posłużę się określeniem sprawozdawczyni – czyli systemu zapobiegawczego, w ramach którego podejmowane będą interwencje w odniesieniu do wprowadzanych w danym państwie członkowskim przepisów, aż do ich wejścia w życie. Poprosiłam swoich ekspertów o analizę tego mechanizmu i okazało się, że problemy instytucjonalne, z jakimi wiązałoby się jego wprowadzenie, są bardzo złożone. Na razie, chociaż będziemy musieli kontynuować analizę, by się przekonać, jakie będą tego konsekwencje, wydaje mi się, że nie ma podstawy prawnej, by wprowadzić tego rodzaju działania i że uruchomienie takiego mechanizmu zapobiegawczego wymagałoby zmiany w traktacie. Niemniej jest to ciekawy pomysł. Będziemy nadal poszukiwali mechanizmu, który mógłby zostać wykorzystany bez zmiany traktatu, tak by zajmować się najpilniejszymi sprawami.

Niemniej pragnę zwrócić państwa uwagę na fakt, że karta nie jest stosowana w sposób bezwzględny – a takie jest powszechne mniemanie o niej. Ma zastosowanie tylko przy okazji wprowadzania przez państwa członkowskie przepisów europejskich, na przykład, gdy do unijnego prawa wprowadzana jest europejska dyrektywa uzgodniona przez Radę i Parlament. W takiej sytuacji postanowienia karty mają zastosowanie, ale nie w sposób bezwzględny. W sensie bezwzględnym, czyli we wszystkich innych przypadkach, jurysdykcja należy do sądów krajowych.

Gdy Unia Europejska ratyfikuje konwencję Rady Europy, będziemy musieli wprowadzić dodatkowy wymiar; wiąże się to z metodą, za pomocą której zarządzamy naszą polityką dotyczącą praw. Ma to według mnie największe znaczenie; poza wszystkimi konkretnymi pytaniami – na zadane przez Państwa pytania odpowiem indywidualnie – uważam, że to fundamentalna kwestia.

Poza UE, w naszych państwach członkowskich, rządy nie zdają sobie jeszcze w pełni sprawy ze znaczenia karty. Dlatego mamy do wykonania pracę, jaką jest podnoszenie świadomości, tak by kultura praw, polityka wartości zaistniała w Europie; by przy okazji uchwalania przepisów, przy okazji ich stosowania, zastanawiano się, czy są one zgodne z wyznawanymi przez nas wartościami; oznacza to, że jako przywódcy polityczni musimy niemalże systematycznie zadawać sobie podczas naszych działań pytanie, czy to, co robimy, jest zgodne z naszymi prawami podstawowymi.

Wydaje mi się, że jest to najważniejsza kwestia. Mogę Państwu zdradzić, że Komisja zamierza podjąć dziś decyzję, czy zrezygnować z procedury exequatur; innymi słowy, pragnę Państwa poinformować, że przedstawiony zostanie wniosek zapewniający ważność orzeczeń sądowych w całej Europie. To decyzja o zasadniczym znaczeniu, i po raz pierwszy, przedkładając wniosek dotyczących tych nowych przepisów, skupiliśmy się na poszanowaniu praw podstawowych. Nie ograniczyliśmy się jedynie do analizy gospodarczej ani do badań skutków rynkowych; zbadaliśmy również wpływ na wartości.

Jak Państwo widzą, stopniowo skłaniamy się ku tej nowej polityce, i myślę, że w ramach relacji między naszymi instytucjami – Komisją, Radą i Parlamentem – powinniśmy zapewnić, by to sprawozdanie roczne w sprawie stosowania postanowień karty, które przedłożę w imieniu Komisji i które Parlament skrytykuje albo zatwierdzi, było wielką chwilą prawdy i szansą na bliższe przyjrzenie się problemowi. Chodzi również o rzeczywiste pokazanie światu zewnętrznemu, że karta jest bytem żywym. Nie jest jedynie tekstem; istnieje po to, żeby ją wcielać w życie. I jeżeli nie będzie wprowadzana w życie, wyłonieni w wyborach przedstawiciele obywateli będą o tym głośno mówić.

Właśnie o to musimy się postarać w okresie dwóch, trzech lat przed następnymi wyborami. Myślę, że możemy osiągnąć ten cel stopniowo, dzięki pierwszemu sprawozdaniu, które zostanie przedstawione na wiosnę, a następnie dzięki kolejnym sprawozdaniom, które staną się trwałą tradycją w tym Parlamencie, tak by nikt już nigdy nie mógł powiedzieć, gdy będą Państwo analizowali prawa człowieka poza Unią w środy lub czwartki, że „nie zrobiliście porządku we własnym domu”. Zróbmy go razem!

  Kinga Gál, sprawozdawczyni – (HU) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Dziękuję za słowa zachęty i poparcia. Pragnę szczególnie gorąco podziękować pani komisarz Reding za otwartość i współpracę, którą prowadzimy od dłuższego czasu i za jasne oraz konkretne odpowiedzi i przesłania. Wierzę, że ostatecznie w sprawozdaniu znalazły się wszystkie uwagi kontrsprawozdawców i posłów i że osiągnięto możliwe do przyjęcia kompromisy. Dlatego nie mogę zgodzić się na pisma w sprawie poprawek, które ponownie przedłożono na posiedzeniu plenarnym, ponieważ uważam, że sprawozdanie jest do przyjęcia w swej obecnej formie. Chciałabym zwrócić uwagę, że nie wolno nam wylewać dziecka z kąpielą w ramach powszechnego systemu ochrony praw podstawowych i dlatego powinniśmy zawsze mieć na uwadze konkretne fakty i starać się przekładać oczekiwania, o których dziś mówimy, na namacalne efekty.

Jestem w związku z tym zadowolona, że na dzisiejszym posiedzeniu plenarnym doczekamy się tych konkretnych faktów, omawiając temat walki z handlem ludźmi, kiedy to zapewniona zostanie specjalna ochrona dzieciom-ofiarom. Będzie to również tematem debaty w związku z przyjęciem inicjatywy obywatelskiej, dzięki której będziemy mogli mówić o prawdziwej Europie obywateli, ponieważ europejscy obywatele będą mogli wpływać na proces legislacyjny. Za symboliczne uznaję jednak również to, że jutro omówimy i przyjmiemy sprawozdanie w sprawie sytuacji pod względem praw człowieka na świecie. Należy cieszyć się również z tego, że węgierska prezydencja ustala swoje priorytety w podobnym duchu i kładzie nacisk na wzmocnienie UE bliskiej obywatelom. Chciałabym jednak przypomnieć moim koleżankom i kolegom, że powinniśmy unikać stosowania podwójnych standardów, szczególnie w tym Parlamencie. Zwracam się z tym do tych posłów, którzy latami asystowali – mówię to do moich socjalistycznych koleżanek i kolegów z Węgier – w najpoważniejszych naruszeniach praw człowieka i którzy teraz kierują bezpodstawne oskarżenia wobec innych tylko po to, by odzyskać zaufanie utracone w wyniku tychże naruszeń praw człowieka. Dziękuję wszystkim za współpracę i pomoc.

  Michael Cashman (S&D) – Panie Przewodniczący! Muszę zaprotestować przeciwko zniewadze, jaką pani poseł Gál skierowała pod adresem Socjalistów, mówiąc, że dopuszczali się naruszeń praw człowieka. Nie wolno Pani wysuwać takich zarzutów, nie przedstawiając żadnych kluczowych i konkretów dowodów.

  Przewodniczący – Zamykam debatę.

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

  Alexander Mirsky (S&D), na piśmie – Chciałbym wyrazić swoją szczerą wdzięczność dla sprawozdawczyni, Kingi Gál, za jej wysiłki na rzecz zajęcia się problemem naruszeń praw człowieka w Unii Europejskiej. Jak możemy czynić komuś wyrzuty lub pouczać kogoś spoza UE, skoro w naszej własnej wspólnocie prawo jest regularnie naruszane? Jak dotąd Łotwa, członek UE, nie wprowadziła w życie rezolucji Parlamentu Europejskiego z 11 marca 2004 r., w której Parlament „proponuje, by łotewskie władze rozważyły możliwość zezwolenia osobom niebędącym obywatelami Łotwy, ale od dłuższego czasu mieszkającym w tym kraju na uczestniczenie w wyborach do samorządu lokalnego”. 335 tysięcy osób na stałe zamieszkujących Łotwę (15 %) jest pozbawionych swoich podstawowych praw, ale nikogo to nie martwi. Parlament Europejski potrafi debatować nad przypadkami naruszeń praw człowieka wszędzie, ale nie na terytorium Unii. Głosowałem za inicjatywą Kingi Gál. Deklaruję swoje całkowite poparcie dla tych 335 tysięcy osób.

  Kristiina Ojuland (ALDE), na piśmie – Chciałabym skorzystać z okazji, by podziękować sprawozdawczyni za naświetlenie tej ważnej kwestii. Traktat lizboński zredefiniował kompetencje i obowiązki w wielu dziedzinach, w tym między innymi sprawił, że karta praw podstawowych stała się prawnie wiążąca. Parlament Europejski pełni funkcję strażnika praw podstawowych, a traktat lizboński jeszcze bardziej wzmocnił tę funkcję. Gorąco popieram pomysł wzmocnienia roli Parlamentu Europejskiego w zakresie systematycznego podejścia do wniosków i poprawek legislacyjnych. Krytykując naruszenia praw człowieka na całym świecie, musimy równie wnikliwie śledzić to, co dzieje się wewnątrz Unii Europejskiej. Nie ma zbytnich powodów do zadowolenia, skoro tak często słyszmy o przejawach rasizmu, ksenofobii, seksizmu i innych formach dyskryminacji w państwach członkowskich. Przed nami ogrom pracy, ale jestem stuprocentowo przekonana, że konsekwentna praca na rzecz obrony praw podstawowych w UE pozwoli nam zwyciężyć.

  Csaba Sógor (PPE), na piśmie – (HU) Unia Europejska, jako wspólnota państw oferująca wysoki poziom ochrony praw człowieka, zawsze odważnie i głośno przeciwstawia się poważnym naruszeniom praw człowieka mającym miejsce w innych częściach świata. Zazwyczaj Parlament Europejski z godną pochwały jednomyślnością potępia postępowanie świadczące o całkowitym lekceważeniu powszechnych fundamentalnych zasad związanych z prawami człowieka, niezależnie od tego, gdzie ma ono miejsce. Jednak rzadziej reagujemy z taką samą determinacją na naruszenia w obrębie granic UE, chociaż nasza reakcja byłaby najskuteczniejszym sposobem na wysłanie sygnału do tych państw świata, które nie respektują praw człowieka. Wspólne działanie UE dałoby najlepszy rezultat, gdybyśmy swoje niezadowolenie z nieprzestrzegania praw człowieka i wolności podstawowych wyrażali na własnym terytorium z taką samą determinacją i kategorycznością. W bardzo nielicznych przypadkach przyjmujemy na siebie odpowiedzialność za naruszanie ideałów stanowiących integralną część europejskiego ducha, które dzięki karcie praw podstawowych są od roku prawnie wiążące. A gdy staramy się egzekwować tę odpowiedzialność, okazuje się, że jesteśmy bezradni i bezsilni, gdyż nie dysponujemy żadnymi odpowiednimi karami. To z kolei w sposób nieunikniony odbija się na sile i wiarygodności naszego krytycyzmu wobec krajów trzecich i naszych działań na rzecz promowania praw człowieka i demokracji realizowanych w ramach polityki zagranicznej. Sądzę, że Europa nie może z nich w przyszłości rezygnować.