Pełne sprawozdanie z obrad

Wtorek, 18 stycznia 2011 r. - Strasburg

17. Kryzys śmieciowy w Kampanii (debata)

  Przewodnicząca – Kolejnym punktem porządku dziennego jest debata na temat:

– pytania ustnego do Komisji, które zadały Margrete Auken i Eva Lichtenberger w imieniu grupy Verts/ALE, dotyczącego kryzysu śmieciowego w Kampanii (O-0188/2010 – B7-0667/2010),

– pytania ustnego do Komisji, które zadali Bairbre de Brún i Willy Meyer w imieniu grupy GUE/NGL, dotyczącego kryzysu śmieciowego w Kampanii (O-0197/2010 – B7-0801/2010),

– pytania ustnego do Komisji, które zadali Judith A. Merkies i Victor Boştinaru w imieniu grupy S&D, dotyczącego kryzysu śmieciowego w Kampanii we Włoszech (O-0208/2010 – B7-0805/2010), oraz

– pytania ustnego do Komisji, które zadali Mara Bizzotto and Lorenzo Fontana w imieniu grupy EFD, dotyczącego kryzysu w gospodarce odpadami w Neapolu i regionie Kampanii i wykorzystania funduszy europejskich (O-0209/2010 – B7-0806/2010).

  Margrete Auken, autorka – (DA) Pani Przewodnicząca! Chciałabym bardzo podziękować panu komisarzowi Potočnikowi za to, że w końcu w działaniach Komisji widać jakąś konsekwencję. Chciałabym także poprosić o udostępnienie dowodów tych działań. Wiele oczekuję po odpowiedzi, która ma nam zostać dziś udzielona, ponieważ jeżeli tym razem nie wydarzy się nic konkretnego i Włochy nie zostaną za to stosownie ukarane, będziemy mieć do czynienia z tym problemem w wielu innych miejscach. Nie tylko Włochy mają poważny problem z odpadami. Jeżeli – jak wszyscy odnoszą wrażenie – nic się nie zmieni, jeżeli wciąż będą one wykorzystywać jedynie składowiska odpadów, to będziemy mieć do czynienia z bardzo poważną katastrofą. W związku z tym niecierpliwie czekam na odpowiedź.

Czas, jaki mi pozostał na wypowiedź, chciałabym wykorzystać na powiedzenie czegoś Włochom. Doskonale zdaję sobie sprawę z tego, że nie jest tu bezpośrednio reprezentowany włoski rząd, ale mimo wszystko ważne jest, aby same Włochy przyznały, że problem ten musi być teraz rozwiązany. Jest to wyjątkowy kraj, teraz bliski utonięcia w odpadach. Dochodzi do wielu nowych konfliktów, a ostatnio sytuacja uległa jeszcze pogorszeniu. Włochy nie mogą znaleźć się teraz w sytuacji, w której ludzie będą zmagać się z kolejnymi obciążeniami w postaci kar. Raczej muszą zadbać o wdrożenie wiarygodnego planu – i tym samym wykorzystać do rozwiązania tego problemu wielu aktywnych obywateli, zamiast narażać ich ciągle na działania przestępcze itp. Nie możemy rozwiązać problemu odpadów bez wsparcia obywateli, a we Włoszech jest wielu obywateli, którzy z wielką chęcią wykonaliby dobrą pracę.

Wykorzystajcie wojsko i policję – nie do powstrzymywania obywateli, nie do uniemożliwiania władzom lokalnym podjęcia działań, ale do ujęcia prawdziwych sprawców. Oczywiście jedną ze stron czerpiących korzyści z tego ogromnego przemysłu są północne Włochy, które osiągają spory zysk dzięki temu, że mogą po prostu tanio pozbywać się swoich odpadów zamiast odpowiednio za to płacić. Kolejną stroną są gangsterzy z mafii, którzy także czerpią z tego ogromne zyski. A zatem, należy temu położyć kres – i mam nadzieję, że Włochy zaczną traktować ten problem bardzo poważnie.

  Søren Bo Søndergaard, autor – (DA) Pani Przewodnicząca! Kiedy delegacja z Komisji Kontroli Budżetowej odwiedziła ubiegłej jesieni Włochy, spotkaliśmy się z gubernatorem regionu Kampanii. Kiedy zapytaliśmy go, dlaczego do tej pory nie zrobiono nic w kwestii katastrofalnej sytuacji związanej z odpadami, odpowiedział, że jest to problem polityczny.

Odpowiedź ta wiele wyjaśnia. Oczywiście mógł powiedzieć cokolwiek – że jest to problem techniczny, problem logistyczny lub finansowy. Nie, problem jest polityczny. Problem polega na tym, że brakuje woli politycznej. Właśnie z powodu tego braku woli politycznej Włochy nie wywiązały się ze swoich zobowiązań przewidzianych w dyrektywie w sprawie odpadów. Ponadto właśnie z powodu tego braku woli politycznej w październiku widzieliśmy, że nie wprowadzono żadnej ze zmian, których domagał się Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Także z powodu tego braku woli politycznej UE do końca roku wciąż nie otrzymała planu segregacji odpadów.

Dla odmiany zobaczyliśmy, że władze miały wolę polityczną, aby utrzymywać te skandale w tajemnicy poprzez nadanie im poufnego charakteru. W związku z powyższym, nasza grupa zajmuje jasne stanowisko w tej sprawie. Popieramy wszystkich dobrych Włochów i Włoszki – a grupa ta jest duża – którzy walczą o otwartość w tej kwestii i o to, aby pociągnięto do odpowiedzialności osoby, które doprowadziły do tej sytuacji. Jednak uważamy także, że zanim do tego dojdzie, musimy całkowicie odrzucić wszelkie pomysły, zgodnie z którymi europejscy podatnicy mieliby zapłacić choć jedno dodatkowe euro za niepowodzenie Włoch w walce z odpadami. Nie wolno nam narażać się na dalsze straty.

  Judith A. Merkies, autorka – (NL) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu! W ubiegłym roku odwiedziliśmy Kampanię i Neapol wraz z Komisją Petycji, aby na własne oczy zobaczyć sytuację, do której doprowadził kryzys śmieciowy – sytuację, którą wielu wnioskodawców określiło jako bardzo poważną. My także uznaliśmy, że sytuacja na miejscu jest bardzo poważna. Zobaczyliśmy hałdę śmieci w parku narodowym na szczycie Wezuwiusza. Zobaczyliśmy nielegalne wysypiska i palące się sterty śmieci. Na jednej z gór, która została wyznaczona na wysypisko śmieci produkowanych przez gospodarstwa domowe, znalazłam odpady przemysłowe, poza tym widzieliśmy zepsutą spalarnię, lub przynajmniej coś co ją przypominało.

Jedno jest jasne: w chwili obecnej coś tam nie działa i zgadzam się z moimi przedmówcami, że wygląda na to, iż mają tam miejsce poważne spory polityczne na temat tego, kto dokładnie jest odpowiedzialny za tę sytuację. Wezwaliśmy naprawdę tamtejszych polityków i obywateli do odłożenia na bok wszystkich różnic politycznych i podjęcia współpracy w celu rozwiązania tego problemu.

Jednak od tego czasu nie widziałam żadnej oznaki, która wskazywałaby na wypracowanie jakiegoś rozwiązania, nie widziałam też, aby przygotowywany był w tym zakresie jakikolwiek plan – przynajmniej nie odbywa się to publicznie – dlatego mam nadzieję, że będzie nam Pan w stanie wyjaśnić, czy jakiś plan rzeczywiście istnieje. W ubiegłym roku mieszkańcy Kampanii powiedzieli nam wyraźnie, co następuje: „Zwracaliśmy się o pomoc do wszystkich i pukaliśmy do wszystkich drzwi, tutaj, w naszej prowincji i regionie, w całych Włoszech, do członków włoskiego rządu, wszędzie – i wróciliśmy z pustymi rękoma. Unia Europejska jest naszą ostatnią nadzieją i kiedy nikt inny nas nie słucha, Unia Europejska przybyła do nas, by wysłuchać, co mamy do powiedzenia”.

Opierają swoje nadzieje na Panu i na nas, wierząc, że w końcu uda nam się w taki czy inny sposób znaleźć rozwiązanie dla ich regionu. Oczywiście problem w terenie muszą rozwiązać sami. Choć niestety nie możemy tam pojechać i własnoręcznie posprzątać śmieci, to mamy w tym przypadku do odegrania istotną rolę. Czy mógłby Pan wyjaśnić, czy jakiś plan istnieje, a jeśli tak, to czy jest to plan wysokiej jakości; jeśli zaś nie, co planuje Pan w tej sprawie zrobić? Czy są jakieś terminy? Kiedy plan ten ma być wdrożony i jak długo ma Pan zamiar czekać? Kiedy w końcu zamierza Pan wezwać do nałożenia sankcji przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości i co dzieje się z funduszami strukturalnymi, które w chwili obecnej są zamrożone?

To nie jest tylko kryzys śmieciowy; problemy te mogą doprowadzić do sytuacji stanowiących zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Jakie jest stanowisko Komisji Europejskiej w tej sprawie? Zapewne nie jest to pańska dziedzina, być może jednak mógłby nam Pan powiedzieć, czy problem ten zaczęto rozwiązywać, czy nie.

Niewątpliwie udział w tym ma także mafia. Należy jednak powiedzieć, że ani Komisja Europejska, ani my nie jesteśmy w stanie w tej sprawie zrobić niczego bezpośrednio; jedyną rzeczą, jaką możemy ostatecznie zrobić jest monitorowanie wdrażania naszych dyrektyw w Unii Europejskiej. Jak możemy udzielić dalszego wsparcia – może poprzez wymianę najlepszych praktyk? Jak państwa członkowskie mogą sobie w tym przypadku nawzajem pomagać? Czy zgadza się Pan z tym, że w tej sytuacji odpady należy postrzegać nie jako problem, ale jako szansę? Kampania mogłaby z dnia na dzień zrobić wielki krok i stać się regionem zajmującym się recyklingiem. Moim zdaniem powinniśmy raczej opowiedzieć się za całkowitym zakazem wyrzucania odpadów na szczeblu europejskim oraz za zakazem tworzenia wysypisk śmieci.

  Mara Bizzotto, autorka – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Niestety wszyscy doskonale zdajemy sobie sprawę z sytuacji, w jakiej od lat znajduje się Kampania, a w szczególności Neapol, oraz z tego, że Unia Europejska wielokrotnie musiała zajmować się tym problemem.

W związku z tą paradoksalną sytuacją, która przypomina realia trzeciego świata, chciałabym dowiedzieć się od Pana Komisarza, jakie konsekwencje poniosą Włochy na mocy europejskiego prawa i jakie kary finansowe mogą zostać na nie nałożone, jeżeli kryzys śmieciowy w Kampanii nie zostanie wkrótce ostatecznie rozwiązany.

Chciałabym także wiedzieć, czy Komisja jest w stanie przekazać szczegółowe informacje na temat europejskich środków finansowych, które Kampania otrzymała dotychczas na stworzenie sytemu zintegrowanego wywozu i utylizacji odpadów. Panie Komisarzu! Zwykle kiedy rozmawiamy o kryzysach, mamy na myśli tragiczne, ekstremalne sytuacje, które są wszakże rozwiązywane w rozsądnych ramach czasowych. Kiedy tak zwany „kryzys“ trwa ponad 15 lat, wyraźnie coś jest nie tak.

W ostatnich latach rząd włoski robił wszystko, co w jego mocy, aby rozwiązać wieloletni problem wywozu i utylizacji odpadów. Jednak fakt, że ulice Neapolu zalane są dziś tonami odpadów jest niewątpliwie winą przede wszystkim władz lokalnych w Kampanii i ich całkowitego braku kompetencji lub niechęci do wypracowania rozwiązania.

Jest jasne – w gruncie rzeczy w pełni jasne – że przyczyną sytuacji, w której znajduje się teraz Neapol i Kampania, jest wieloletnie unikanie odpowiedzialności przez władze miasta, prowincji i regionu w obszarze gospodarki odpadami. Nie można winić rządu centralnego za to, że nie wprowadzono selektywnej zbiórki, która jest pierwszym z kluczowych elementów planu zagospodarowania odpadów. Z pewnością nie można winić rządu centralnego za to, że kilka tygodni temu musiał wysłać wojsko – co miało miejsce także kilka razy wcześniej – aby zastąpić setki śmieciarzy, którzy nagle jednocześnie zachorowali.

Fakt, że do kryzysu doszło w Neapolu, podczas gdy sytuacja jest zupełnie inna w pozostałej części Włoch, na przykład w moim regionie – Wenecji Euganejskiej, gdzie selektywna zbiórka prowadzona jest bez żadnych problemów od lat i gdzie odnotowujemy bardzo wysoki odsetek odpadów poddawanych recyklingowi, oznacza, że za kryzys ten odpowiadają decyzje polityczne podejmowane w Kampanii, przedstawiciele samorządu i przede wszystkim bardzo wyraźna zmowa ze światem przestępczym, który od zawsze skutecznie stara się czerpać ogromne zyski z gospodarki odpadami dzięki wpływowi Camorry na decyzje podejmowane na szczeblu lokalnym oraz na władze samorządowe.

  Janez Potočnik, komisarz – Pani Przewodnicząca! Na wstępie chciałbym podziękować posłom do PE, którzy zwrócili moją uwagę i uwagę moich służb na tę ważną kwestię. Cieszę się, że Parlament Europejski odgrywa aktywną rolę w monitorowaniu sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w Kampanii, czego przykładem jest sprawozdanie przyjęte przez Komisję Petycji w następstwie wizyty w Kampanii, która odbyła się w kwietniu ubiegłego roku. Parlament odgrywa na tym polu ważną rolę i w pełni się w nią zaangażował.

W dniu 4 marca 2010 r., niezwłocznie po orzeczeniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Komisja wystosowała do władz włoskich pismo, w którym zapytała o środki, jakie planują one podjąć lub już podjęły, aby się do niego zastosować. Następnie Komisja kilkakrotnie kontaktowała się i odbyła kilka spotkań z władzami włoskimi, ostatnio podczas misji do Neapolu przeprowadzonej w dniach 22 i 23 listopada 2010 r. przez delegację Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska.

Naszym zdaniem włoskie władze czeka długa droga, zanim wprowadzą w życie postanowienia orzeczenia. W szczególności muszą po pierwsze rozbudować i zmodernizować infrastrukturę wykorzystywaną do utylizacji odpadów w całej Kampanii, a po drugie opracować skuteczny plan zagospodarowania odpadów z miast w Kampanii, uwzględniający między innymi hierarchię UE w zakresie gospodarki odpadami.

Komisja nie jest zadowolona ze środków, o których władze włoskie poinformowały od momentu wydania przez Trybunał orzeczenia, ponieważ nie zawierają one szczegółowego kalendarza wskazującego najważniejsze etapy prac budowlanych przy planowanych instalacjach.

Naszym zdaniem plan zagospodarowania odpadów dla Kampanii musi być w pełni zgodny z unijnym prawem w zakresie ochrony środowiska, a za priorytety musi uznawać ograniczenie ilości odpadów, ponowne ich wykorzystanie i recykling; musi wdrażać selektywną zbiórkę w całym regionie, zapewniać Kampanii niezbędne możliwości w zakresie kompostowania oraz wprowadzić środki umożliwiające bezpieczną utylizację w odpowiednich ramach czasowych ponad siedmiu milionów ton zbelowanych odpadów składowanych w wielu miastach Kampanii, co oznacza także, że włoskie władze będą musiały przeprowadzić analizę zbelowanych odpadów, tak zwanej „ecoball”, przed podjęciem decyzji o najbezpieczniejszym sposobie ich utylizacji.

Jeżeli nie powstanie stosowny i efektywny plan zagospodarowania odpadów, Komisja po raz kolejny zwróci się do Trybunału i zaproponuje nałożenie kar. W związku z tym musimy dokładnie ocenić projekt planu zagospodarowania odpadów, który władze Kampanii dopiero co przekazały Komisji – a „dopiero co” naprawdę znaczy „dopiero co” – i uważnie monitorować to, czy naprawdę plan ten przyjmą i będą wdrażać. Decyzja w sprawie tego, czy i kiedy wszcząć przeciw Włochom postępowanie w trybie art. 290 będzie zależeć głównie od treści planu zagospodarowania odpadów i czasu wdrożenia środków mających na celu niezwłoczne rozwiązanie problemu w przekonujący sposób.

Jeżeli chodzi o istniejące składowiska, Komisja rozpoczęła śledztwo i zwróciła się z prośbą do władz włoskich o przekazanie sprawozdania na temat funkcjonowania składowisk w Terziano i Cicciano. Włochy jeszcze nie przesłały odpowiedzi, po jej otrzymaniu Komisja dokona jej oceny.

Na tym etapie Komisja nie ma dowodów na naruszenie unijnego prawa w zakresie ochrony środowiska. Fakt, że składowisko znajduje się na chronionym obszarze przyrody sam w sobie nie stanowi naruszenia unijnego prawa, o ile, oczywiście, mają zastosowanie inne przepisy, a właściwe władze krajowe prowadzą stosowne analizy wpływu na środowisko i wdrażają niezbędne środki ograniczające niekorzystny wpływ i zapewniające rekompensatę.

Jeżeli chodzi o współfinansowanie działań w zakresie gospodarki odpadami w Kampanii, to w okresie programowania 1994-1999 na projekty związane z gospodarką odpadami przeznaczono 88,1 miliona euro, z czego prawie 49 % współfinansował EFRR. Jednak z powodu trudności związanych z kryzysem w dziedzinie gospodarki odpadami i wprowadzeniem przez władze włoskie zarządzania nadzwyczajnego w 1994 roku wykorzystano zaledwie 90 % całej przyznanej kwoty.

W okresie programowania 2002-2006 łączna przyznana kwota wyniosła 140 milionów euro, z czego 50 % ponownie współfinansował EFRR, i była przeznaczona na projekty związane z gospodarką odpadami. Jednak po kryzysie w dziedzinie gospodarki odpadami Komisja postanowiła podjąć konkretne środki mające na celu dopilnowanie, aby środki przekazywane przez EFRR były wykorzystywane w Kampanii prawidłowo.

Po pierwsze, od 1 stycznia 2005 r. zarządzanie wydatkami uznano za niekwalifikujące się do współfinansowania. Po drugie, po przekazaniu Włochom oficjalnej informacji o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w zakresie gospodarowania odpadami w dniu 29 czerwca 2007 r. Komisja poinformowała władze włoskie, że nie będzie zgody na żadne dalsze współfinansowanie gospodarki odpadami.

Regionalny program operacyjny dla Kampanii na lata 2007-2013 przewiduje łączne inwestycje w wysokości 270 milionów euro na gospodarkę odpadami, z czego 50 % współfinansowane jest znów przez EFRR. Jednak wypłata unijnych środków na projekty w sektorze utylizacji odpadów jest uzależniona w szczególności od tego, czy władze włoskie przyjmą regionalny plan zagospodarowania odpadów, który, co oczywiste, zostanie zatwierdzony przez Komisję.

Jutro w Komisji opublikujemy sprawozdanie w sprawie realizacji strategii tematycznej w zakresie przeciwdziałania produkcji odpadów i ich recyklingowi. W raporcie tym opisano znaczne różnice między państwami członkowskimi w zakresie wyników osiąganych na polu gospodarki odpadami. Powiedziano w nim wyraźnie, że dzięki odpowiedniej strategii w zakresie gospodarki odpadami liczbę składowisk można ograniczyć prawie do zera i że można radykalnie ograniczyć spalanie poprzez bardziej powszechne kompostowanie i recykling. Oprócz przekształcania odpadów w zasoby, strategia taka sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy i aktywności gospodarczej oraz ogranicza wpływ utylizacji odpadów na środowisko. Mam więc nadzieję, że ostatecznie odpowiednie władze przekształcą ten kryzys w szansę dzięki uruchomieniu w Kampanii skutecznych programów selektywnej zbiórki i recyklingu.

Jednym słowem, Komisja ma nadzieję, że plan gospodarki odpadami dla Kampanii jest przekonujący. Do momentu, w którym będziemy mieć pewność, że wdrożony zostanie skuteczny plan określający niezbędną infrastrukturę i gwarantujący efektywną realizację projektów, środki finansowe przeznaczane przez Komisję na odpowiednie projekty w zakresie gospodarki odpadami będą zawieszone.

Do niektórych zadanych przez Państwa pytań odniosę się w podsumowaniu.

  Erminia Mazzoni, w imieniu grupy PPE – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Dziękuję komisarzowi za to, że zwrócił uwagę na aktywną rolę, jaką w tym Parlamencie odgrywa Komisja Petycji, co pokazuje, że osoby, które zabierają tutaj głos, oraz reprezentowane przez nie grupy polityczne są pod każdym względem zainteresowane zajęciem się tą sytuacją w odpowiedzialny sposób, uczynieniem wszystkich procedur przejrzystymi i zaangażowaniem opinii publicznej w dialog, który sprawi, że wszyscy poczują się odpowiedzialni.

Jak już powiedziano, regionalna władza wykonawcza, która – o czym chciałabym Państwu przypomnieć – została powołana dopiero w maju 2010 roku, prowadzi w ostatnich miesiącach aktywny dialog z Komisją Europejską, co jest początkiem procesu, który niewątpliwie uznajemy za odejście od praktyk mających miejsce w poprzednich latach. Jednak nie zobaczyliśmy cudów; po prostu ktoś wziął odpowiedzialność za dramatyczną sytuację, do której doprowadziło 15 lat nieskutecznych działań lub braku działań. Chciałabym Państwu przypomnieć, że w marcu 2010 roku Włochy zostały skazane przez Trybunał Sprawiedliwości za działania, które wykryto i wyeliminowano w roku 2007.

Od tego czasu sytuacja się zmieniła. Radny regionu trzykrotnie już udał się do Brukseli i zrealizował już znaczną część harmonogramu prac, który został nakreślony podczas przesłuchania przed Komisją Petycji w lipcu. W skrócie przedstawię listę: zatwierdził on specjalny plan w zakresie utylizacji odpadów; sfinalizował plan dla komunalnych odpadów stałych; 31 grudnia zaś przedstawił kolejny plan zawierający poprawki, których domagała się Komisja i który zostanie zatwierdzony 30 kwietnia, co już ogłoszono.

Plan już częściowo został wdrożony: zakład produkujący energię z odpadów w miejscowości Acerra już działa; zakończono procedurę przetargową dla zakładu w Salermo; ogłoszono kontrakt dla zakładu Neapol-Wschód; a ponadto w pełni gotowe do działania są 182 obszary zajmujące się segregacją i recyklingiem odpadów, 7 zakładów ostatecznego odzysku, 9 kompostowni, 4 zakłady segregacji różnych materiałów, 1 zakład zajmujący się przetwórstwem odpadów elektrycznych i elektronicznych, 2 zakłady wykorzystujące procesy aerobowe, 34 zatwierdzone platformy oraz 5 składowisk – i cieszę się, że będą one nadzorowane przez Komisję.

Zawarto porozumienie z pięcioma prowincjami umożliwiające utylizację ich odpadów oraz porozumienia z pięcioma regionami przewidujące tymczasowe przeniesienie ich odpadów do chwili pełnego wdrożenia planu. Proces nadzwyczajnego zarządzania już się zakończył i wykorzystano pewne środki z budżetu regionalnego.

Jak powiedziała pani poseł Bucella podczas ostatniego przesłuchania przed Komisją Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, termin na zastosowanie się do orzeczenia trwa od 12 do 24 miesięcy, tak że na pewno nie jesteśmy spóźnieni. Jednakże Komisja może według własnego uznania ocenić, czy termin ten powinien zostać przesunięty, tak aby realistycznie odpowiadał postępom prac.

Uważam, że odpowiedzi na wszystkie zadane dotychczas pytania już zostały udzielone i – jak powiedział pan komisarz – nie ma podstaw do nakładania kolejnych kar finansowych. Komisja słusznie zachowuje czujność i mam nadzieję, że debata ta nie zostanie wykorzystana do dalszych działań przeciwko instytucjom i partiom politycznym.

Jeżeli jest to poważna debata, która ma na celu pomoc regionowi Kampanii i podjęcie próby znalezienia rozwiązania tego wieloletniego problemu, to z pewnością rezolucja, nad którą mamy głosować w lutym, może być wspólną rezolucją. Jeżeli nie, będzie to znów zmarnowany czas, prowadzący do jeszcze większych szkód.

  Mario Pirillo, w imieniu grupy S&D – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Nie możemy nie być zaniepokojeni poważnym kryzysem w zakresie gospodarki odpadami, który od lat ma miejsce w Kampanii, szczególnie w momencie, w którym rozmawiamy na temat niekorzystnego wpływu, jaki ma on na jakość życia miejscowej ludności.

Jako instytucja europejska mamy obowiązek interweniować w celu zapewnienia, aby sytuacja ta zbytnio się nie przedłużała. Musimy zachować wielką czujność i uważnie przyglądać się władzom lokalnym, nakłaniając je bez wahania do podjęcia wiarygodnych działań, które umożliwią Komisji zakończenie tego poważnego kryzysu.

Prawda jest taka, że bardzo obszernie wypowiadaliśmy się na temat kryzysu śmieciowego, nie wiedząc, jak naprawdę wygląda sytuacja. Region Kampanii zobowiązał się przedstawić regionalny plan do 2010 roku, ale termin ten został przesunięty na marzec 2011 roku. Jeżeli dojdzie do jakichkolwiek kolejnych opóźnień, sytuacja wymknie się spod kontroli: ryzyko dla zdrowia publicznego rośnie, a na kryzysie wciąż korzystają zorganizowane grupy przestępcze.

Na mocy dekretu z mocą ustawy nr 195/2009 włoski rząd ogłosił, że kryzys się zakończył, i przekazał odpowiedzialność za gospodarkę odpadami prowincjom. Nie popieramy tej decyzji: będzie ją trudno wprowadzić w życie w takich prowincjach jak Neapol, gdzie żyje 52 % mieszkańców Kampanii.

Bardzo ważną rolę w tych sprawach muszą odgrywać władze miejskie, gdyż one same są w stanie opracować konkretne i skuteczne rozwiązanie. Liczne związki zawodowe z Kampanii rozpoczęły selektywną zbiórkę, czyniąc znaczne wysiłki i osiągając dobre wyniki. Powinny one otrzymać środki, które już zostały przekazane do regionu.

Wsłuchanie się w opinie władz lokalnych jest ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej; są one na linii frontu i sprawują rzeczywisty i kompleksowy nadzór nad swoimi regionami. To one alarmowały w sprawie przepełnionych składowisk. W najbliższych latach potrzebne będą nowe składowiska i nowe spalarnie śmieci, dlatego konieczne będzie określenie miejsc, w których powstaną. Dzieje się tak częściowo z powodu wyłączenia kamieniołomu Vitiello w Terzigno, o które poprosiła lokalna społeczność i nasz Parlament, aby nie doszło do całkowitego zablokowania systemu utylizacji odpadów komunalnych.

Oczekujemy odpowiedzi Komisji na plan przedstawiony przez region Kampanii.

  Sonia Alfano, w imieniu grupy ALDE – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Pomimo propagandy włoskiego rządu, której Komisja szybko zadała kłam, problem śmieciowy w Kampanii jest problemem strukturalnym i jest daleki od rozwiązania.

Abstrahując od budzących wątpliwości list, musimy zdać sobie sprawę z jednej rzeczy: mieszkańcy Kampanii wciąż żyją – i umierają – otoczeni przez śmieci. Na politykach lokalnych, regionalnych i krajowych, z prawicy i z lewicy, spoczywa ogromna odpowiedzialność. Zadanie, jakim jest rozwiązanie tego problemu, nie może zostać zrzucone na obywateli, którzy już cierpią z powodu bardzo niezdrowych warunków życia. Unia Europejska musi nalegać na znalezienie rozsądnego rozwiązania, gdyż w innym przypadku jej interwencja pójdzie na marne.

Budowa spalarni śmieci – które, nawiasem mówiąc, są finansowane jako źródło energii odnawialnej, co narusza obowiązujące przepisy europejskie – nie rozwiąże problemu. Śmieci zostałyby zamienione w popiół, co wywołałoby szkodliwe i śmiertelne emisje. Zgodnie z dyrektywą w sprawie odpadów, spalarnie zajmują ostatnią pozycję w hierarchii zintegrowanych systemów zagospodarowania odpadów, które stanowią sensowną alternatywę i które nie mają niekorzystnego wypływu na zdrowie publiczne i środowisko, a za to przyczyniają się tworzenia nowych miejsc pracy.

Jeśli chodzi o infiltrację mafii, moim zdaniem należy uznać, że chociaż na południu rzeczywiście dochodzi do takiej infiltracji, zwłaszcza w dziedzinie odpadów, to jednak przede wszystkim ma to miejsce na północy. Było to szczególnie dobrze widoczne w ciągu ostatnich kilku lat.

W związku z tym mam trzy pytania do Komisji: jakie działania zamierza podjąć w celu zapewnienia, by rozwiązanie problemu nie miało wpływu na ludzkie zdrowie, a ponadto co zamierza zrobić, aby decyzje nie były narzucane opinii publicznej i aby obszary nie zostały faktycznie zmilitaryzowane?

Czy zdaniem Komisji natychmiastowe uruchomienie rejestru nowotworów dla całego regionu powinno być jednym z warunków zamknięcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego?

Jak Komisja ocenia ustawę nr 210 z 2008 roku, a w szczególności art. 9 dotyczący zachęt do budowy spalarni, w przypadku którego wyraźnie naruszono europejskie prawodawstwo dotyczące pomocy państwa?

  Eva Lichtenberger, w imieniu grupy Verts/ALE – (DE) Pani Przewodnicząca! Może po wysłuchaniu bajek opowiedzianych przez włoskich parlamentarzystów z Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańskich Demokratów) moglibyśmy wrócić na ziemię. Fakty są takie, że wobec Włoch wszczęto postępowanie i było to słuszne. Sąd uznał Włochy za winne – to też było słuszne. Włochy nie dotrzymały terminu. Rząd przedstawił plan, ale najwyraźniej nie przekazał go na czas. Wciąż wracamy do tego samego punktu. Nie można nie odnieść wrażenia, że osoby odpowiedzialne bez przerwy opóźniają działania, co prowadzi do sytuacji kryzysowej, a następnie reagują na nią i podejmują decyzje w oparciu o włoskie prawo stosowane w sytuacjach nadzwyczajnych, które jest ważniejsze od innych standardów. Jeżeli na ulicach jest dużo śmieci i jeżeli nie mieszają się one z odpadami przemysłowymi z północy i południa, to mogą być one szybko wyrzucone na niezabezpieczone składowiska, gdzie stosowne środki zabezpieczające nie są podejmowane, czy też nie można ich podjąć. Szanownych parlamentarzystów z Włoch informuję, że nie jest to debata o Włoszech. Jest to debata na temat nieprzestrzegania i niewdrażania europejskiego prawa.

Gdyby taki sposób rozwiązywania problemów rozprzestrzenił się na inne kraje, miałoby to konsekwencje dla całej Europy. To, do czego dochodzi na południu, nie ma nic wspólnego z przyjemnym niedzielnym spacerem. To jest skandal. Nie chodzi tu o ciągłe wyznaczanie 536 nowych składowisk i używanie policyjnej przemocy do zatrzymania protestujących obywateli, którzy nie chcą, aby domowe śmieci wymieszane z toksycznymi odpadami przemysłowymi wylądowały na ich progu. To nie wystarczy. Muszą być konsekwencje i konsekwencje te muszą być odczuwalne. To dobrze, że środki finansowe nie mogą być już wykorzystywane w takim stopniu, w jakim były wykorzystywane wcześniej. Dotychczas wyciekło ich wystarczająco dużo. Musimy raz na zawsze wprowadzić namacalne konsekwencje, ponieważ rzeczą, o jakiej tutaj rozmawiamy, jest wdrażanie rozsądnego, niezbędnego i dobrego europejskiego prawa.

  Oreste Rossi, w imieniu grupy EFD – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Opracowany plan utylizacji odpadów musi zostać wdrożony w taki sposób, aby umożliwiał selektywną zbiórkę, recykling i dopiero na ostatnim miejscu – spalanie.

Błędem byłoby rozważanie nakładania dodatkowych kar. Ponadto chciałbym Pani przypomnieć, że wina nie leży ani po stronie północy, ani po stronie innych grup politycznych; jeden z poprzednich ministrów należał nawet do Grupy Zielonych/Wolnego Przymierza Europejskiego, do którego należy Pani, tak więc proszę się zastanowić, o czym Pani mówi. O kryzysie śmieciowym w Neapolu i Kampanii ludzie mówią od dziesięcioleci. Sytuacja kryzysowa utrzymuje się, choć przeznaczono na nią znaczne środki. Jednak nie ma wymówek. Stwierdzenie, że winne są północne Włochy albo – jak powiedział jeden z posłów – że śmieci z północy można dziś znaleźć na ulicach Neapolu jest po prostu nieprawdą.

Odpowiedzialność wyraźnie leży po stronie poprzednich władz lokalnych, które z jednej strony pozwoliły zorganizowanym grupom przestępczym wwozić śmieci, a z drugiej strony nie zapewniły możliwości zbiórki ani odpowiednich składowisk.

Mieszkańcy Kampanii i Neapolu muszą być teraz odważni i zagłosować tak, aby zastąpić niekompetentnych urzędników, tak jak się to stało na szczeblu regionalnym.

  Angelika Werthmann (NI) – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Kryzys śmieciowy w okolicach Neapolu trwa od czternastu lat.

Istniejące składowiska są przepełnione, natomiast budowę nowych blokują zainteresowane społeczności lokalne. Jednak nieufność, jaką obywatele okazują wobec wszelkich projektów związanych z odpadami można wyjaśnić tym, że tyle już obiecano w tym czasie na szczeblu politycznym, a praktycznie żadna z tych obietnic nie została spełniona.

W praktyce problem ten był dotychczas rozwiązywany za pomocą rozwiązań krótkoterminowych. Powołano specjalne komisje, ale nie zostały one zobowiązane do informowania lokalnych władz i mieszkańców. Z drugiej strony, jednorazowe przedmioty są częścią codziennego życia we Włoszech. W rezultacie ilość śmieci produkowana na co dzień w tym kraju jest znacznie wyższa niż europejska średnia, a jednocześnie bardzo małe znaczenie przykłada się do segregacji i recyklingu.

Smutną konsekwencją tego dwustronnego braku świadomości ekologicznej jest to, że Kampania jest dziś regionem, w którym znajduje się dużo skażonych obszarów, a odsetek zachorowań na nowotwory wśród jej mieszkańców i odsetek chorób układu oddechowego wśród dzieci w Neapolu jest znacznie wyższy niż średnia dla całych Włoch.

W związku z tym należy pilnie znaleźć rozwiązania i zrealizować te projekty.

  Crescenzio Rivellini (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Jestem wdzięczny panu posłowi Seeberowi i wszystkim innym kolegom i koleżankom posłom za zadanie, jakie mi przydzielili, ale chciałbym podkreślić, jeśli Państwo pozwolą, że w Kampanii już teraz podejmowane są bardzo pozytywne działania.

W związku z tym uważam, że powoływanie się na art. 260 Traktatu w celu nałożenia kar finansowych, co niektórzy uczynili, jest wykorzystywaniem sytuacji. Rada regionalna, która działa dopiero od kilku miesięcy, opracowała już plan zagospodarowania niebezpiecznych odpadów oraz plan w sprawie zintegrowanego systemu utylizacji odpadów. Ponadto rozpoczęto realizację polityki selektywnej zbiórki i inicjatyw mających na celu ograniczenie całkowitej ilości produkowanych śmieci. Trwa przetarg na budowę spalarni w Salerno, na zaawansowanym etapie są procedury związane z publikacją zaproszenia do składania ofert na spalarnię we wschodnim Neapolu.

W końcu realizowane są działania polityczne mające na celu nie tylko posprzątanie miasta, ale także stworzenie zintegrowanego systemu utylizacji odpadów, obejmującego selektywną zbiórkę, ograniczenie ilości produkowanych śmieci, budowę nowoczesnych zakładów – przede wszystkim aby wyeliminować „ecoballs”, czyli wielkie hałdy zbitych śmieci – oraz przebudowę starych składowisk.

Osoby, które naprawdę ponoszą winę za to, co wydarzyło się w przeszłości, powinni zostać ukarane. Na pewno są wśród nich byli urzędnicy z Kampanii należący do lewicy, a w szczególności do Partii Zielonych, ale także kilku urzędników, którzy w północnych Włoszech wykorzystywali świat przestępczy do pozbywania się toksycznych odpadów, które produkowali.

Unia Europejska musi bez uprzedzeń pomóc Kampanii i wzywam wszystkich do wsparcia tych wysiłków, a nie działania przeciwko nim – nie działajcie przeciwko nam tylko po to, aby dobrze zaprezentować swoją partie albo ideologię w mediach. Czy naprawdę myślą Państwo, że nałożenie kar finansowych na Kampanię będzie rozwiązaniem tego kryzysu?

  Luigi de Magistris (ALDE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Po kłamstwach rządu Berlusconiego, który objął stanowisko w 2008 roku mówiąc Włochom, że problem śmieci został rozwiązany, Unia Europejska słusznie odmawia przyznania Włochom środków finansowych do momentu przedstawienia przez nie przyjaznego środowisku systemu utylizacji odpadów, opartego na recyklingu i kompostowaniu.

Systemu takiego na pewno nie przewiduje ani plan gubernatora Caldoro, który po raz kolejny opiera się na niekontrolowanych składowiskach, takich jak Chiaiano, Taverna del Re i Terzigno – składowisko Terzigno w rzeczywistości znajduje się w Parku Narodowym Wezuwiusza – ani też spalarnie śmieci, które prowadzą do śmierci, nowotworów i kryzysów zdrowotnych na wielką skalę. Przez 13 lat kryzysu ekologicznego środki publiczne przekazywane Kampanii wzmocniły kryminalne powiązania między politykami – zarówno z lewicy, jak i z prawicy – przedsiębiorcami i Kamorrą.

Ponadto problemów związanych z ochroną środowiska nie rozwiązuje się poprzez kryminalizację sprzeciwu czy kryminalizację lokalnych społeczności, rodzin i regionu, co zrobił włoski rząd, używając pałek do powstrzymania każdego, kto broni środowiska i ziemi.

  Francesco Enrico Speroni (EFD) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Europa, która jest tak scentralizowana i zbiurokratyzowana, nie widzi różnic między regionami i między strukturami administracyjnymi w państwach członkowskich.

Odpowiedzialność za katastrofalną sytuację w Kampanii ponoszą głównie mieszkańcy Kampanii, a ja, osoba pochodząca z Padanii, odrzucam te oskarżenia i kieruję je w stronę tych osób w Kampanii, które głosowały na lokalnych urzędników, niebędących w stanie rozwiązać tego problemu, i które powtórzyły swój błąd, ponownie wybierając ich w kolejnym głosowaniu. Padania jest gotowa pomóc mieszkańcom Kampanii, ale nie zaakceptuje żadnych oskarżeń kierowanych w swoją stronę.

  Raffaele Baldassarre (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Na pewno nie chcę w swoim wystąpieniu kwestionować powagi sytuacji, będącej nieuniknionym skutkiem oczywistych zaniedbań administracyjnych i politycznych, które stanowiły – i wciąż stanowią – zagrożenie, że całe miasto i jego okolice zostaną zasypane śmieciami.

Panie Pośle Søndergaard i Pani Poseł Lichtenberger! Kryzys w Kampanii rozpoczął się, a następnie przybrał tak dramatyczne rozmiary z powodu niezdolności rady regionalnej i lewicowej rady Neapolu, wraz z radcą miejskim należącym do Partii Zielonych, do podjęcia decyzji – w tym decyzji niepopularnych i trudnych – umożliwiających opracowanie przyjaznego środowisku systemu zbiórki i utylizacji odpadów. Nieodpowiedzialność, niezdecydowanie, korzyści polityczne, powszechna zmowa i śmieci charakteryzują etap polityczny i administracyjny, który definitywnie się zakończył.

Chciałbym uspokoić wszystkich, którzy złożyli pytania ustne, i grupy polityczne, które je poparły, że sytuacja polityczna całkowicie się zmieniła i jest pod kontrolą. Rząd włoski i nowa rada regionalna wzięły na siebie odpowiedzialność i są zdeterminowane politycznie, aby ten kryzys rozwiązać. Dzięki dialogowi z zainteresowanymi społecznościami i niezbędnej determinacji instytucje te pokonują przeszkody i zastrzeżenia wynikające często z syndromu „nie na moim podwórku” lub przeświadczenia, że ludzie nie chcą mieć u siebie cudzych śmieci.

W rezultacie przygotowały one zintegrowany plan zbiórki i utylizacji odpadów, który wkrótce zapewni zachętę do selektywnej zbiórki i budowy niezbędnej infrastruktury.

W związku z powyższym domaganie się tego, o co poprosił pan poseł De Magistris, byłoby wyjątkowo nieuczciwe, przyniosłoby efekt przeciwny do zamierzonego i byłoby nadużyciem; nałożenie dziś zaporowych kar przyniosłoby szkodę instytucjom, które w pełni współpracują z Unią Europejska, starając się zamknąć ten straszny rozdział w starej jak świat historii Neapolu poprzez skuteczne wykorzystanie środków europejskich i krajowych.

  Horst Schnellhardt (PPE) – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Moim życzeniem jest – i mam nadzieję, że to się spełni – aby dzisiejsza debata była sygnałem dającym początek kompleksowemu przeglądowi gospodarki odpadami w Kampanii. Orzeczenie lub postanowienie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości musi być raz na zawsze wprowadzone w życie, a w regionie tym muszą być przestrzegane europejskie przepisy dotyczące zbiórki i utylizacji odpadów.

Po drugie, należy także zrobić coś ze szkodami wyrządzonymi przez nielegalne składowiska. Wiem, o czym mówię. W Niemczech Wschodnich wciąż – dwadzieścia lat po zjednoczeniu – musimy usuwać zanieczyszczenia spowodowane przez nielegalną lub nieefektywną utylizację odpadów.

Jednakże nie wydaje mi się, byśmy mogli odnieść sukces na tych wszystkich obszarach, jeśli nie wyeliminujemy źródła problemu. Możemy mówić wiele o zarządzaniu, ale w rzeczywistości tam istnieją struktury mafijne. Musimy je zniszczyć, bo w innym przypadku nie osiągniemy sukcesu.

Szczerze mówiąc, określiłbym cztery warunki. Po pierwsze, musi zostać opracowany plan gospodarki odpadami. Wygląda na to, że taki plan `powstał, jednak Komisja powinna udzielić w tym zakresie wsparcia. Po drugie, należy udostępnić środki finansowe na stworzenie nowych zakładów zajmujących się recyklingiem i utylizacją odpadów. Po trzecie, muszą być nakładane surowsze kary za nielegalną utylizację, a ponadto uważam – i kieruję w tym momencie te uwagi do Pana Komisarza – że Europol i Eurojust powinny wspierać włoską policje i prokuratorów w walce ze zorganizowaną przestępczością.

Dostępne środki powinny zostać zablokowane do momentu spełnienia tych warunków. W takim przypadku z radością zagłosowałbym za ponownym uruchomieniem tych środków.

  Lara Comi (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Zabierając głos, chciałabym jednoznacznie oświadczyć, że sytuacja związana z odpadami w Kampanii poprawiła się i problem ten jest rozwiązywany.

Kwestia ta jest bardzo skomplikowana; jest ona źródłem wielu problemów, a znalezienie odpowiedniego i ostatecznego rozwiązania zajmie trochę czasu. Omawiane przez nas pytania ustne wymagają zastosowania procedury określonej w art. 260 traktatu, jednak nałożenie kary finansowej nie ustabilizuje sytuacji w Kampanii. Działając w ten sposób, ryzykowalibyśmy poparcie scenariusza, w którym państwo członkowskie byłoby uznane za winne naruszenia na czysto obiektywnej podstawie, tylko dlatego, że obiektywnie rzecz biorąc, jeszcze nie wywiązało się z obowiązku przewidzianego europejskim prawem.

Pod uwagę należy wziąć także subiektywne zachowanie państwa. Z pewnością nie można powiedzieć, że Włochy nie wywiązały się z obowiązku uczciwej współpracy, ale jak potwierdziła Komisja, jej pracownicy są w stałym kontakcie z włoskimi władzami krajowymi i regionalnymi i uważnie monitorują rozwój sytuacji.

Nie można zaprzeczyć, że Włochy okazują wolę działania i zaangażowanie. Należy podkreślić, że rola operacyjna przeniesiona została z regionów na prowincje, co umożliwia opracowanie planu spełniającego poszczególne wymogi regionu. Europa musi okazać Włochom solidarność, a obie strony muszą współpracować w doskonałej synergii.

Na zakończenie chciałabym wspomnieć, że w skład rady regionalnej Kampanii wchodzili także przedstawiciele partii Italia dei Valori, która dziś ma być może krótką pamięć – zbyt krótką, aby przypomnieć sobie, co zrobiła, albo czego nie zrobiła.

  Barbara Matera (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Nie zabieram głosu tylko po to, żeby stanąć w obronie mojego regionu. Zamiast tego chciałabym podzielić się z Państwem odpowiedzią Włoch na wspólnotowe naruszenie i zwrócić uwagę na to, że jesteśmy zainteresowani obroną interesów obywateli i naszego narodu.

Region Kampania i całe państwo włoskie pracują nad stworzeniem sieci instalacji do utylizacji odpadów zgodnej z europejskim prawem. Chciałabym zauważyć, że środki europejskie przeznaczone na utylizację odpadów w Kampanii zostały wykorzystane na działanie 1.7 Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) 2000--2006 i na cel operacyjny 1.1 RPO 2007-2013.

Jeżeli chodzi o RPO 2000-2006, regionowi Kampanii udostępniono pakiet finansowy w wysokości 140 milionów euro; pieniądze te zostały wydane na budowę zakładów zajmujących się magazynowaniem, przetwarzaniem i odzyskiem odpadów, instalacje wykorzystujące odpady do produkcji energii oraz zakłady zajmujące się segregacją odpadów na sucho i mokro; na zabezpieczenie składowisk; na budowę lub rozbudowę zakładów zajmujących się odzyskiem odpadów oraz na wdrożenie działań związanych z selektywną zbiórką. Jeżeli chodzi o RPO 2007--2013, to 110 milionów euro zostało przeznaczonych na budowę instalacji do przetwarzania odpadów, a 50 milionów euro na finansowanie miejskich zakładów zajmujących się selektywną zbiórką.

Działania podjęte w ramach celu 1.1 RPO EFRR 2007-2013 i działania 1.7 ROP EFRR 2000-2006 zostały w znacznym stopniu ograniczone ze względu na wymogi związane z wydawaniem środków, które zostały wprowadzone w wyniku postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętego w związku z sytuacją w zakresie gospodarki odpadami w Kampanii. W konsekwencji odłożono pewną kwotę z Funduszu Słabo Wykorzystanych Obszarów (FAS), aby zabezpieczyć kontynuację działań, których dotyczyło europejskie weto w sprawie przyznania środków z RPO.

Reasumując, naszym zdaniem ważna jest możliwość przedstawienia Komisji i Parlamentowi rzeczywistych trudności z szybkim zastosowaniem się do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości.

  Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė (PPE) – (LT) Pani Przewodnicząca! Chciałabym tylko skorzystać z tej okazji i zwrócić uwagę na inne problemy związane z gospodarką odpadami w Unii Europejskiej. Problemy te przede wszystkim sprowadzają się do nonszalanckiej postawy władz centralnych i lokalnych w stosunku do priorytetów w zakresie zarządzania odpadami. Na przykład w jednym z miast na Litwie biznesmeni, którzy chcą budować spalarnię odpadów, wprowadzają w błąd opinię publiczną, twierdząc, że spalanie odpadów jest tak samo dobre lub lepsze od innych metod stosowanych w gospodarce odpadami, takich jak ograniczanie ich produkcji i sortowanie. Niestety, lokalne instytucje samorządowe i menedżerowie odpowiedzialni za gospodarkę odpadami nie przywiązują dużej wagi do takiej dezinformacji. W związku z tym, skoro zajmujemy się problemami związanymi z gospodarką odpadami w Unii Europejskiej, wzywam Komisję, aby zwróciła uwagę na takie naruszenia tam, gdzie priorytety w zakresie gospodarki odpadami określone w dyrektywie Unii Europejskiej w sprawie odpadów nie są realizowane i nie ma zachęt, aby je realizować.

  Peter Jahr (PPE) – (DE) Pani Przewodnicząca! Udało mi się na własne oczy zobaczyć sytuację w zakresie gospodarki odpadami w Kampanii, gdyż byłem członkiem delegacji Komisji Petycji. Trzeba powiedzieć, że tamtejsze instytucje muszą zmierzyć się z niezwykle trudnym zadaniem. Muszą zająć się nie tylko problemami związanymi z gospodarką odpadami, jakie pojawiły się w przeszłości – szczególnym problemem są bele odpadów – ale także problemami aktualnymi i przyszłymi. Wrażenie, jakie wtedy odniosłem było takie, że problem gospodarki odpadami produkowanymi obecnie został podczas naszej wizyty częściowo rozwiązany dzięki interwencji wojska. Został rozwiązany w ten sposób, że śmieci zostały wywiezione z miasta i wyrzucone na składowiska; trzeba niestety powiedzieć, że czasami na składowiska nielegalne. Potrzebujemy strategicznych rozwiązań problemów z przeszłości, ale przede wszystkim – na przyszłość.

Oferta złożona przez UE jest dobra, kompleksowa i uczciwa. Gdy tylko region przedstawi spójny plan zagospodarowania odpadów, Unia Europejska uruchomi środki. Powinniśmy także zachęcać do tego władze lokalne. Powtórzę: moim zdaniem ani Komisja, ani Parlament Europejski nie są zainteresowane karami finansowymi. Jesteśmy zainteresowani tym, aby problem śmieci został rozwiązany lokalnie w Kampanii. Powinniśmy razem zawrzeć tę umowę i współpracować.

  Crescenzio Rivellini (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Środki finansowe, które mogą być blokowane przez Unię Europejską, są środkami przeznaczonymi konkretnie na meliorację gruntów.

Zastanawiam się, jak ktokolwiek może myśleć o blokowaniu tych środków, i apeluję w szczególności do posłów z Włoch – którzy ponadto zostali wybrani przez mieszkańców Kampanii – aby nie popadali w ideologiczny szał ani nie karali swoich rodaków.

Proszę ich, aby reprezentowali interesy swoich społeczności, a nie interesy własne.

  Janez Potočnik, komisarz – Pani Przewodnicząca! Chciałbym serdecznie podziękować posłom za ich wszystkie opinie.

Są trzy lub cztery kwestie, które chciałbym poruszyć. Pierwszą jest kwestia, o której wielu z Państwa mówiło z ogromnym przejęciem. Sytuacja jest krytyczna; nie ma szybkiego rozwiązania. Podjęto kilka pozytywnych działań, ale oczywiste jest, że wciąż potrzebujemy systemowej odpowiedzi na ten problem. Nie będzie ona prosta, ale jest naprawdę niezbędna. Pod tym względem naszym partnerem w poszukiwaniu rozwiązania są oczywiście Włochy, jednak niewątpliwie konieczna w tym zakresie jest też współpraca z władzami regionalnymi.

Dlatego nie mogę doczekać się oceny nowego projektu planu gospodarki odpadami, który – mamy ogromne nadzieje, że tak będzie – jest tym, czym zdaniem nas wszystkich powinien być. Zostanie on oceniony przez moje służby i przez ekspertów, dlatego mogę Państwa zapewnić, że zostanie to przeprowadzone w taki sposób, który zapewni traktowanie Włoch tak samo jak każde inne państwo członkowskie, ponieważ jest kwestią zasadniczej wagi, aby państwa członkowskie sobie wzajemnie ufały.

Tak więc, gdy mówimy o rozwiązywaniu tych problemów, moje podejście można właściwie sprowadzić do czterech słów. Chcę być uprzejmie stanowczy i stanowczo uprzejmy. Na pewno chodzi o to, aby nie nakładać kar finansowych. Jak niektórzy z Państwa wspomnieli, chodzi o rozwiązanie problemów, jednak jeżeli nie ma innej możliwości ich rozwiązania, w grę wchodzą także kary, ponieważ jest to mój obowiązek.

Dlatego, chcąc opracować najlepsze rozwiązania, naprawdę robię wszystko we współpracy z władzami włoskimi. Naprawdę mam nadzieję, że tak się stanie. W końcu mówimy o zdrowiu włoskich obywateli i stanie środowiska naturalnego we Włoszech.

Druga kwestia, o której chcę wspomnieć, jest związana z dyrektywą ramową w sprawie odpadów. Jest to nowa dyrektywa, która została niedawno przyjęta. Wynika z niej jasno, że każdy kraj na mocy prawa musi wprowadzić hierarchię postępowania z odpadami. Oznacza to, że najlepszymi odpadami są odpady, których nie ma; proces ten obejmuje ponowne użycie odpadów, recykling, wykorzystanie ich do produkcji energii, a jeśli nie ma innej możliwości – składowanie.

Jest to obrazek wzięty ze sprawozdania w sprawie skuteczności państw członkowskich Unii Europejskiej, które zostanie opublikowane jutro. Dotyczy ono trendów w zakresie składowania odpadów komunalnych, ponieważ najlepsze dane, jakimi dysponujemy, to dane o odpadach komunalnych.

Mogą Państwo uwierzyć lub nie, ale w pięciu państwach członkowskich na składowiska trafia poniżej 5 % odpadów komunalnych, jednak w siedmiu państwach członkowskich odsetek ten przekracza 80 %; dlatego też, jeśli mówimy o tych programach, mamy do czynienia z bardzo zróżnicowaną sytuacją w Europie i jest to kwestia, którą na pewno chcemy się zająć. Ten obraz przedstawia sytuację w latach 1995-2007 i jeżeli pokazuje on cokolwiek, to to, że jeśli państwa chcą, mogą się zmienić. Jeśli zorganizują się w odpowiedni sposób, naprawdę mogą się zmienić.

W zasadzie Europę można dziś podzielić na dwie części: pierwszą część, która postrzega odpady jako problem, i drugą, która postrzega je jako ogromną szansę na pozyskanie zasobów i nowe korzyści finansowe, bo taka jest rzeczywistość. Słyszałem wiele opinii, zgodnie z którymi decyzje w sprawie tego, kto weźmie odpady, powinny być podejmowane w ramach zamówień publicznych – jest bowiem więcej użytkowników, niż jest to wymagane, którzy chcieliby przejąć odpady, aby je wykorzystać. Jednak w tym celu odpady muszą zostać posegregowane na samym początku. To podstawowa i najważniejsza potrzeba.

Ostatnia kwestia, o której chciałbym wspomnieć, dotyczy wypowiedzi szanownej pani poseł, która powiedziała, że powinniśmy uważniej podchodzić do problemów gospodarki odpadami w innych częściach Unii Europejskiej. Przypadki uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego według sektora stanowiły w 2009 roku 19 % w przypadku odpadów, 20 % w przypadku wody, 19 % w przypadku przyrody, 16 % w przypadku powietrza i mniej na innych obszarach. Patrzymy horyzontalnie na wszystkie problemy związane z wdrażaniem programów, gdyż jesteśmy do tego zobowiązani. Mogę Państwa zapewnić, że będziemy to robić także w przyszłości.

Konkludując, chciałbym powiedzieć, że naprawdę musimy zrobić wszystko co w naszej mocy – Państwo jako posłowie do Parlamentu i ja jako komisarz – dla środowiska, aby rozpowszechnić w Europie opinię, że odpady są szansą na przyszłość. Kluczowe jest to, aby opinia ta była rozpowszechniana w kontekście coraz bardziej ograniczonych zasobów, które mamy na co dzień do dyspozycji. Problem leży w efektywnej gospodarce odpadami i gospodarka ta będzie kluczową sprawą dla konkurencyjności Europy w przyszłości. Jeśli mi Państwo nie wierzą, zapytajcie mnie za 10 lat. Gwarantuję, że tak właśnie będzie.

  Przewodnicząca – Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się podczas kolejnej sesji.