Pełne sprawozdanie z obrad

Czwartek, 20 stycznia 2011 r. - Strasburg

11.1. Pakistan: zabójstwo Salmana Taseera, gubernatora Pendżabu

  Przewodniczący – Kolejnym punktem porządku dziennego jest debata w sprawie siedmiu projektów rezolucji w kwestii Pakistanu⁽¹⁾.

  Marietje Schaake, autorka – Panie Przewodniczący! W Pakistanie toczy się walka o zasadniczym znaczeniu i należy położyć kres ekstremizmowi, jaki tam obserwujemy, szczególnie zaś nadużywaniu ustaw o bluźnierstwie. Prowadzą one do powstania atmosfery strachu i nietolerancji, a w najgorszych przypadkach do ekstremizmu.

Walka z ekstremizmem to niełatwe zadanie, dlatego też rząd pakistański i wszyscy obywatele, którzy zgadzają się, że nietolerancja i ekstremizm są nie do zaakceptowania, potrzebują naszego wsparcia. Musimy nadal dążyć do wykorzenienia terroryzmu.

Gubernator Taseer został brutalnie zamordowany przez członka jego własnej ochrony, przez osobę która winna była go bronić. Padł ofiarą czystej nietolerancji. Córka gubernatora, Shehrbano, napisała list, opublikowany w The New York Times, który chciałbym teraz zacytować, ponieważ jak sądzę, trafia w samo sedno; należy użyć tych słów, przywołując pamięć jej ojca.

Zwraca się ona do sprawcy tymi słowy: „Być może w owym dniu Pan Qadri i jego poplecznicy obalili wielki dąb, ale głęboko się mylą, jeśli sądzą, że udało im się uciszyć głos mojego ojca i głosy milionów mu podobnych, tych którzy wierzą w świecką wizję państwa, jak założyciel Pakistanu, Mohammed Ali Jinnah”. I dalej: „Są tacy, którzy twierdzą, że śmierć mojego ojca była ostatnim gwoździem do trumny tolerancyjnego Pakistanu, że głosy wolności w Pakistanie zostaną uciszone. Ale pochowaliśmy bohatera, a nie odwagę, którą zainspirował innych”.

Inni, w tym również konserwatywni politycy, przyłączyli się do potępienia ustawy o bluźnierstwie. Musimy poprzeć te głosy tutaj, w Parlamencie Europejskim. Córka gubernatora Taseera uczęszczała do Smith College, gdzie studiowała politykę europejską oraz prawa człowieka, ale zbyt wiele osób w Pakistanie uczy się w madrasach. Musimy zapewnić młodemu pokoleniu odpowiednie możliwości, w tym możliwość nauczenia się współistnienia w zróżnicowanym społeczeństwie, jakim jest Pakistan.

  Tomasz Piotr Poręba, autor – (PL) Panie Przewodniczący! Kilka tygodni po tym jak na skraju upadku stanęła rządząca Pakistanem koalicja, krajem wstrząsnęło zastrzelenie w biały dzień gubernatora Pendżabu. Salmaan Taseer był gubernatorem tej najludniejszej, najbogatszej prowincji kraju, a także ważnym politykiem rządzącej partii. Zginął, bo miał siłę moralną i odwagę zażądać uwolnienia chrześcijanki Asii Bibi, którą skazano na karę śmierci pod zarzutem bluźnierstwa. Jego morderstwo dokonane przez własnego ochroniarza, inspirowane przez muzułmańskich ekstremistów, jest nie tylko kolejnym atakiem na wysoko postawionego polityka w Pakistanie i dowodem na dramatycznie niski poziom bezpieczeństwa w tym kraju, ale przede wszystkim na coraz bardziej widoczne staczanie się tego kraju – Pakistanu – w stronę, gdzie część sił zbrojnych, sądownictwa i elit politycznych popiera skrycie i jawnie politykę ustępstw wobec politycznych i religijnych muzułmańskich ekstremistów.

Wczoraj debatowaliśmy w tej Izbie na temat prześladowania chrześcijan. Dzisiaj przyjęliśmy rezolucję w tej sprawie. Wydaje mi się, że otwiera się pole działania dla pani Ashton i jej służb celem wywarcia dyplomatycznego i politycznego nacisku na pakistańskie władze, które muszą wreszcie zacząć walkę z ekstremizmem religijnym.

  Eija-Riitta Korhola, autorka – Panie Przewodniczący! Wiadomość o zamordowaniu gubernatora Taseera była wstrząsem, ale ze smutkiem należy stwierdzić, że nie zaskoczeniem. Znałam osobiście Benazir Bhutto, a moim bliskim znajomym był minister Shahbaz Bhatti. Tych troje łączy właśnie zadziwiająca odwaga w wypowiadaniu głośnej i widocznej krytyki ustaw o bluźnierstwie oraz nadużywania tych ustaw przez grupy ekstremistów.

Rząd Pakistanu istotnie podjął szereg ważnych kroków w celu polepszenia sytuacji w zakresie praw mniejszości, na przykład przyznając im minimalny limit stanowisk publicznych. Zawiązał także komisję w celu przeglądu wszystkich dyskryminujących praw, w tym ustaw o bluźnierstwie. Dzieło to nie jest jednak jeszcze ukończone. Pomimo szeregu ważnych kroków, dopóki istnieć będzie luka prawna, taka jak w obecnej ustawie o bluźnierstwie – tak wielka, że umożliwia terrorystom i ekstremistom kontynuowanie działalności – dopóty trudno będzie uwierzyć w prawdziwe zaangażowanie na rzecz demokracji.

Mam nadzieję, że poprzez tę rezolucję wyrazimy naszą stałą solidarność z rządem Pakistanu w walce z terroryzmem i rozprzestrzenianiem się ekstremizmu.

  Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, autorka – (PL) Panie Przewodniczący! Dokładnie osiem miesięcy temu, 20 maja, Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie wolności wyznania w Islamskiej Republice Pakistanu. Dziś temat ten znowu wraca do naszej izby w następstwie motywowanego religijnie wyroku kary śmierci dla 45-letniej Asii Bibi i morderstwa gubernatora prowincji Pendżab, Salmana Taseera, który wziął ją publicznie w obronę.

Okazuje się, że sytuacja opisywana przez nas osiem miesięcy temu nie tylko nie uległa poprawie, ale jeszcze się pogorszyła. Dziś w Pakistanie można stracić życie zarówno za tak zwane bluźnierstwo religijne, jak i za wolność słowa – w tym wypadku publiczną wypowiedź na temat wyroku. Morderstwo gubernatora Taseera pokazuje, z jak delikatną sytuacją mamy do czynienia. Pakistan jest podzielony religijnie do tego stopnia, że po obu stronach – chrześcijańskiej i muzułmańskiej – giną ludzie, w tym przedstawiciele lokalnych elit. Publiczne popieranie nowelizacji kodeksu karnego, a szczególnie zapisu 295c mówiącego o karze śmierci za bluźnierstwo, też może grozić śmiercią.

Powinniśmy jednak wymagać odwagi od pakistańskich polityków, przede wszystkim od opozycji, na przykład Pakistańskiej Ligii Muzułmańskiej, która blokuje rządową reformę kodeksu. Możemy również wspierać działania ministerstwa ds. mniejszości i pomagać rządowi premiera Gilaniego w takich kwestiach, jak na przykład polepszanie jakości dziennikarskich relacji w mediach czy materiałach edukacyjnych w szkołach. Dziś Parlament Europejski nie ingeruje w wewnętrzne sprawy Pakistanu, a jedynie przypomina o art. 20 jego konstytucji z 1973 r. i zapisanej w nim wolności wyznania.

  Marie-Christine Vergiat, autorka – (FR) Panie Przewodniczący! Chciałabym rozpocząć to wystąpienie stwierdzeniem, że z dużym zainteresowaniem przeczytałam wspólną rezolucję na temat Pakistanu, zwłaszcza to, co dotyczyło zamordowania gubernatora Taseera. Dziwnie kontrastuje ona z przyjętą dziś rano rezolucją dotyczącą mniejszości chrześcijańskich.

Wszyscy tu zgromadzeni są zaangażowani – a przynajmniej taką mam nadzieję – w sprawę ochrony wolności słowa, sumienia i wyznania. Powinniśmy także troszczyć się o tych, którzy padają ofiarą prześladowań ze względu na własne wybory w kwestii religii, także wtedy gdy postanawiają zmienić wyznanie lub gdy nie wierzą w Boga.

Jeżeli chcemy zwalczać wszelkiego rodzaju fundamentalizm, musimy jednakowo traktować wszystkie ofiary fundamentalizmu. Wszystkie religie są lub bywały podatne na – jakby to powiedzieć – niedopuszczalne dewiacje. Przypomnijmy sobie masowe mordy popełnione na Indianach, szczególnie na Karaibach i w Ameryce Łacińskiej. Przypomnijmy sobie smutny okres wypraw krzyżowych, inkwizycji lub wojen religijnych między katolikami a protestantami. Pamiętajmy o antysemityzmie, którego skutki stały się tak niszczycielskie w XX wieku, a który nadal trwa w mniejszym lub większym utajeniu w wielu krajach UE.

Każda religia ma swoją własną postać fundamentalizmu, a pierwszymi ofiarami takiego fundamentalizmu są często umiarkowani wyznawcy tej religii. Z tej perspektywy zabójstwo gubernatora Pendżabu Salmaana Taseera stanowi klasyczny przykład. Został zamordowany, ponieważ był wzorem tolerancji i ponieważ ośmielił się potępić obowiązujące w jego kraju ustawy o bluźnierstwie i ich nadużywanie przez pewne grupy ekstremistów w takich sprawach, jak sprawa Asii Bibi – chrześcijanki, która zgodnie z pakistańskim kodeksem karnym została skazana na śmierć za bluźnierstwo.

Jeszcze bardziej nie do przyjęcia jest pochwała tego morderstwa ze strony grup fanatyków. Nie zapominajmy, że ustawa o bluźnierstwie jest stosowana przede wszystkim przeciwko muzułmanom, że wymierzona jest przeciwko wszystkim mniejszościom religijnym, a szczególnie kobietom, ale również działaczom związków zawodowych, dziennikarzom i prawnikom, oraz że przedstawiciele tych wszystkich grup są także często pozbawieni podstawowych wolności, a nawet zmuszeni ukrywać się.

Nadszedł więc czas na zmianę polityki Komisji i Służby Działań Zewnętrznych. Chciałabym więc, aby pan komisarz przedstawił dokładną ocenę umowy z Tunezją i umowy z Pakistanem w sprawie demokracji i praw człowieka. Chciałabym, żeby sprawa Tunezji stała dla nas nauką – aby była nauką dla Państwa tu zebranych.

  Jean Lambert, autor – Panie Przewodniczący! Sądzę, że wszyscy Państwo chcieliby wyrazić kondolencje rodzinie i przyjaciołom Salmaana Taseera, gubernatora Pendżabu mianowanego przez rząd Pakistanu. Przypominamy sobie dziś w tym miejscu jego wyraźne poparcie dla Asii Bibi – zajął wówczas stanowisko, o którym wiedział, że jest kontrowersyjne i rzeczywiście niebezpieczne.

Słusznie odczuwamy cierpienie z powodu tego zabójstwa i reakcji na nie ze strony części ludności Pakistanu, ale nie powinniśmy także zapominać, że wiele osób jawnie go opłakiwało, czyniąc z tego wręcz akt publiczny. Jest to akt godzien naszej pochwały, podobnie jak na przykład działanie podjęte przez niektóre organy regulacyjne ds. mediów przeciwko pewnym mediom w związku z ich relacjami dotyczącymi domniemanego zabójcy.

Jak jednak wiadomo, pakistańska ustawa o bluźnierstwie stanowi zagrożenie dla obywateli Pakistanu: muzułmanów, chrześcijan i innych, o czym już dziś wspominało wielu mówców. Wiemy, że Pakistan jest nową demokracją, że stoi w obliczu konfliktu na granicach i że spotkała go katastrofa w postaci niedawnej powodzi, a także trzęsienie ziemi, właśnie w tym tygodniu. Wiemy, z jakimi problemami rząd pakistański musi się borykać, ale uznajemy także, że potrzebuje naszego wsparcia w dziedzinie rozwoju demokracji w samym Pakistanie, zwłaszcza co się tyczy batalii politycznej przeciwko ekstremizmowi i w obronie uniwersalnych praw człowieka. Naszą rolą jako demokratycznych parlamentarzystów jest wspieranie wszystkich działających na rzecz pozytywnych zmian i danie im prawa do wypowiedzi, którego inni im odmówili.

Zwracamy się również do rządu pakistańskiego o podjęcie działań, zwłaszcza o usunięcie zastrzeżeń dotyczących Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, ratyfikowanego przez ten rząd z wieloma zastrzeżeniami. Wezwaliśmy do tego podczas ostatniej wizyty naszej delegacji w Pakistanie. Chcemy także, żeby rząd kontynuował starania na rzecz zmiany ustawy o bluźnierstwie, ponieważ jest to prawo raczej nadużywane niż właściwie stosowane.

  Tunne Kelam, w imieniu grupy PPE – Panie Przewodniczący! Wszyscy zdecydowanie potępiamy brutalne morderstwo gubernatora Pendżabu z 4 stycznia. Morderstwo to popełniono w związku ze sprzeciwem pana Taseera wobec osławionej ustawy o bluźnierstwie, która stała się prawnym usprawiedliwieniem prześladowań i zakazu działalności innych grup wyznaniowych.

Wyrażając zaniepokojenie rosnącymi wpływami ekstremistów w Pakistanie, zdajemy sobie sprawę także z tego, że umiarkowani muzułmanie i rząd pakistański, którego pan Taseer był wpływowym członkiem, ponieśli ogromną stratę i składamy im niniejszym kondolencje.

Niepokoi nas to, że młodzi prawnicy pochwalają zabójcę, zauważamy też jednak, że przytłaczająca większość społeczeństwa pakistańskiego potępia to morderstwo. Ważne jest, że wpływowe autorytety religijne wezwały do zmiany ustawy o bluźnierstwie; jest to także nasze żądanie. Życzymy rządowi pakistańskiemu wszelkich sukcesów w nasileniu starań na rzecz zwalczania ekstremizmu w ich kraju.

  Mitro Repo, w imieniu grupy S&D – (FI) Panie Przewodniczący! Zamordowanie Salmaana Taseera zasadniczo odzwierciedla nietolerancję religijną dominującą w społeczeństwie pakistańskim. Gubernator Taseer był jedną z tych niewielu osób, które miały odwagę wypowiedzieć się przeciwko pakistańskiej ustawie o bluźnierstwie. Poprosił prezydenta o ułaskawienie Asii Bibi, chrześcijanki skazanej na śmierć za bluźnierstwo, odwiedzał ją również w więzieniu. W dzisiejszym Pakistanie ciężki i okrutny jest los obywatela, który sprzeciwia się niesprawiedliwości. Czy Asię Bibi spotka taki sam los, jeśli zostanie ułaskawiona? Czy ją też zamordują?

Można by zadać pytanie, czy takie państwo, jak Pakistan, powinno czerpać korzyści handlowe, jakie oferuje Unia Europejska. Parlament powinien uczynić poszanowanie praw człowieka zasadniczym elementem debaty UE w sprawie rozporządzenia wprowadzającego nadzwyczajne autonomiczne preferencje handlowe dla Pakistanu.

  Kristiina Ojuland, w imieniu grupy ALDE – Panie Przewodniczący! Zamordowanie gubernatora Salmaana Taseera jest nie tylko prywatną tragedią, to tragedia demokracji w Pakistanie.

Wszystkie razem te godne ubolewania incydenty i przypadki, które zostały opisane w rezolucji, stanowią budzącą grozę oznakę niechęci społeczeństwa pakistańskiego do pójścia w kierunku sekularyzacji i są oznaką szerzenia się religijnego ekstremizmu.

Jak Pakistan może mienić się demokracją, kiedy wolność wyznania zagwarantowana w konstytucji jest kompletnie ignorowana przez stosowanie ustaw o bluźnierstwie, którym tak bardzo sprzeciwiał się zmarły Salmaan Taseer?

Chciałabym, żeby Unia Europejska uwzględniła konsekwencje stosowania takich nieludzkich praw w stosunkach z Pakistanem. Ten kraj skorzystałby pod wieloma względami z uchylenia ustaw o bluźnierstwie i ze zniesienia kar nałożonych w oparciu o te ustawy. Oczekiwałabym także, by rząd Pakistanu wzmocnił środki podjęte w celu zwalczania rozprzestrzeniającego się gwałtownego ekstremizmu.

Przemoc rodzi przemoc, i jestem całkiem przekonana, że Pakistan nie może zezwalać na eskalację walki z grupami ekstremistów, takich jak talibowie, w pełną wojnę domową.

  Ryszard Czarnecki, w imieniu grupy ECR – (PL) Panie Przewodniczący! Znowu Pakistan, znowu problem, znowu polityczne morderstwo. Rzeczywiście po raz kolejny zajmujemy się tą sprawą. Parę miesięcy temu była rezolucja dotycząca Pakistanu. Problem wraca, a więc jest to taki „gorący kartofel”. Wydaje mi się, że trzeba tu powiedzieć o niedopuszczalnej tolerancji dla tych muzułmańskich imamów, którzy publicznie w Pakistanie, chociażby w Peszawarze, wzywają do zabijania, np. oferując nagrody pieniężne. Takie sytuacje miały miejsce, a władze Pakistanu na to nie reagują. Trzeba powiedzieć jasno, że w pewnym sensie, poprzez brak działań i reakcji, biorą za to odpowiedzialność.

  William (The Earl of) Dartmouth, w imieniu grupy EFD – Panie Przewodniczący! Zacznę od osobistej wypowiedzi. Spędzałem wiele czasu z Salmaanem Taseerem, kiedy obaj mieliśmy po dwadzieścia kilka lat. Byliśmy prawdziwymi przyjaciółmi. Salmaan napisał do mnie do Parlamentu z zaproszeniem jako osobistego gościa do rezydencji gubernatora w Pendżabie. Ten list doszedł już po zamordowaniu gubernatora Taseera.

Salmaan był człowiekiem pełnym uroku, charyzmy, człowiekiem o wielkiej inteligencji. Był także bardzo kompetentny i skuteczny. Reprezentował najlepsze tradycje Pakistanu – pobożny muzułmanin, ale wcale nie fundamentalista. Jak już wspominano, Salmaan wyraził mocne poparcie dla ratowania chrześcijanki, która została skazana na śmierć zgodnie z ustawą o bluźnierstwie. Przypłacił to poparcie własnym życiem. Było to zabójstwo na tle politycznym.

Pakistan jest nie tylko wielkim, rozwijającym się krajem. To państwo posiada ponad 20 głowic jądrowych. Przyszedłem tu dziś przede wszystkim po to, by wyrazić głęboki smutek, ale muszę także wyrazić zaniepokojenie – zaniepokojenie nas wszystkich – sytuacją w Pakistanie.

  Thomas Mann (PPE) – (DE) Panie Przewodniczący! Gwałtowna śmierć gubernatora Pendżabu, Salmaana Taseera, który zawsze był rzecznikiem tolerancji religijnej, wzmacnia w oczach świata siły ekstremistyczne. Kilkadziesiąt tysięcy ludzi wyszło na ulice, by demonstrować po tym strasznym wydarzeniu, w marszu nie przeciwko temu morderstwu, ale by poprzeć osobę, która je popełniła. Pan Taseer żarliwie sprzeciwiał się ustawom o bluźnierstwie przewidującym karę śmierci dla bluźnierców. Całkiem niedawno, jak już wspomnieli niektórzy koledzy posłowie, chrześcijanka Asia Bibi skazana została na śmierć za rzekomą obrazę proroka Mahometa.

Salmaan Tasser, umiarkowany członek partii politycznej PPP, był to jeden z najmocniejszych głosów przeciw ekstremizmowi. Jego śmierć osłabia rząd, który teraz walczy o polityczne przetrwanie po wycofaniu się partnera koalicyjnego. Pośród liczącej 160 milionów pakistańskiej ludności jest jedynie 3 miliony chrześcijan. Jaki los czeka tę zawsze pokojową mniejszość?

Europa musi w tej sprawie zainterweniować, a delegacja do spraw stosunków z krajami Południowo-Wschodniej Azji, której to delegacji jestem wiceprzewodniczącym, nadal będzie w pełni wspierać ruch na rzecz praw człowieka. W sprawie tego morderstwa trzeba przeprowadzić dokładne śledztwo, a sprawcę i osoby, które za tym stoją, należy postawić przed obliczem sprawiedliwości.

  Justas Vincas Paleckis (S&D) – (LT) Panie Przewodniczący! Tak, sytuacja w Pakistanie jest szczególnie skomplikowana, zarówno ze względu na czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne, a zatem wydarzenie, jakim było morderstwo polityczne na tle religijnym, i to tak ważnej postaci, natychmiast wstrząsnęło podstawami całego kraju i całego społeczeństwa. Po takich wstrząsach wydarzenia w kraju mogą przybrać niebezpieczny obrót w kierunku wzmocnienia fanatyzmu religijnego i ograniczenia praw człowieka. Nasza rezolucja powinna jednak pomóc zapewnić inny bieg zdarzeń i nawet w tej sytuacji rząd pakistański nadal może znaleźć siły, by pójść drogą wzmocnienia praw człowieka i sprzeciwu wobec fanatyzmu religijnego. Musimy zapewnić silne poparcie dla takich kroków, a także – niewątpliwie – dla niezależności i ochrony wymiaru sprawiedliwości w skomplikowanych przypadkach dotyczących bluźnierstwa.

  Csaba Sógor (PPE) – (HU) Panie Przewodniczący! Wielokrotnie wyrażałem zdecydowane poparcie dla podjęcia mocnych działań na rzecz obrony praw człowieka w stosunkach Unii z państwami trzecimi. Czynię to ponownie w związku z wydarzeniami, które nastąpiły w Pakistanie, ponieważ takie stanowisko jest sygnałem, że Europa nie opuszcza tych, którzy zabierają głos, popierając tolerancję, wolność wyznania i równe traktowanie mniejszości. Wiemy dobrze, że w wielu krajach prześladuje się chrześcijan. Nie tylko w Pakistanie potrzeba takich przywódców, jak zmarły Salmaan Taseer. Z tego względu Unia Europejska musi przy każdej okazji jednym głosem podkreślać znaczenie swych wspólnych wartości, a to za pośrednictwem Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. Jedną z takich wspólnych wartości jest wolność wyznania. Jeśli nie zajmiemy stanowiska, sprzeciwiając się potwornym zbrodniom popełnianym na chrześcijanach i przedstawicielach innych mniejszości wyznaniowych, nie będziemy też mogli uznać, że poważnie traktujemy naszą własna wiarę.

  Sergio Paolo Francesco Silvestris (PPE) – (IT) Panie Przewodniczący, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Europa nie może pozostawać bezsilna w obliczu tego, co dzieje się w Pakistanie. Morderstwo gubernatora Pendżabu, Salmaana Taseera, stanowi tragiczny i przerażający akt w sytuacji, która uległa ogromnemu pogorszeniu w ciągu ostatnich miesięcy.

Podział między chrześcijanami i muzułmanami staje się coraz wyraźniejszy, ale ustawa o bluźnierstwie leży u źródeł wielu aktów pogwałcenia podstawowych wolności. Niszczy się każdego, kto sprzeciwia się tym przepisom, lub choćby tylko krytycznie się o nich wyraża, jak to uczynił gubernator Pendżabu.

Gubernator nie żyje, gdyż należał do osób umiarkowanych, i właśnie ze względu na swoje umiarkowane poglądy, ze względu na odwagę wyrażenia sprzeciwu wobec tego przepisu i innych przepisów stanowiących pogwałcenie podstawowych wolności. Dlatego też niezajęcie przez Europę wyraźnego i zdecydowanego stanowiska zagraża pozostawieniem w izolacji tych, którzy dzielnie walczą o sprawę, którą powinniśmy wspierać.

  Pino Arlacchi (S&D) – Panie Przewodniczący! Oto kilka słów krytyki tego, w jaki sposób pewna część społeczeństwa europejskiego i niektórzy w tym Parlamencie traktują Pakistan oraz walkę tego kraju z terroryzmem.

Obserwuję niewspółmiernie wielką nagonkę na Pakistan i widzę lekceważenie starań, jakie podejmuje rząd pakistański i społeczeństwo obywatelskie w sprawie zwalczania ekstremizmu. Powinno być dla wszystkich zupełnie oczywiste, że 90 % lub więcej Pakistańczyków opowiada się przeciwko terroryzmowi i że płacą za to bardzo wysoką cenę.

Przytłaczająca większość obywateli, a pośród nich także większość najwybitniejszych duchownych, potępiła zamordowanie gubernatora Salmaana Taseera. Umiarkowani muzułmanie i wszystkie organy władz rządowych również poniosły wielką stratę, co wszyscy powinni w pełni uznać.

  Anneli Jäätteenmäki (ALDE) – (FI) Panie Przewodniczący! Wolność wyznania jest jednym z podstawowych praw człowieka. Jest jednak naruszana na całym świecie niemal każdego dnia. To po prostu bezwzględna nietolerancja.

Ustawa o bluźnierstwie datuje się od okresu dyktatury wojskowej, która była u władzy w Pakistanie w latach osiemdziesiątych XX wieku. To niedopuszczalne, by ustawę tę wykorzystywać w celu prześladowania mniejszości religijnych i skazywania na śmierć kilkudziesięciu osób rocznie. Unia Europejska powinna zdecydowanie i konsekwentnie nalegać, by władze Pakistanu uchyliły tę okrutną ustawę.

  Charles Tannock (ECR) – Panie Przewodniczący! Kiedy pochowano gubernatora Salmaana Taseera, wydawało mi się, że wszelkie nadzieje na umiarkowany, stabilny Pakistan pogrzebano wraz z nim. To odrażające morderstwo oddanego i światłego przedstawiciela służby publicznej popełniono dlatego, że opowiedział się za reformą drakońskiego prawa o bluźnierstwie, jakie obowiązuje w Pakistanie. A w szczególności stanął w obronie chrześcijanki, która obecnie – trudno w to uwierzyć – oczekuje egzekucji, skazana za obrazę islamu.

My w Parlamencie od dawna wzywamy do reformy lub uchylenia owych nieszczęsnych ustaw o bluźnierstwie, które często wykorzystywane są przeciwko pakistańskim mniejszościom religijnym. Morderstwo, o którym mówimy, podkreśla rosnącą radykalizację społeczeństwa pakistańskiego. Jinnah byłby wstrząśnięty, gdyby tego dożył.

Niewielu polityków głównego nurtu odważyło się iść śladem Salmaana Taseera i proponować reformę ustaw o bluźnierstwie, a teraz będzie ich jeszcze mniej. Teraz będą się bać. Za to gwałtowni radykałowie i fanatycy – w tym, niestety, czołowi prawnicy – pochwalali zabójcę i wzywali do jego uwolnienia. Wydaje się, że to oni wygrywają w walce idei w Pakistanie. W wyniku tej sytuacji rozwija się w kraju terroryzm, czego przejaw obserwowaliśmy znów w ubiegłym tygodniu.

Czy UE może teraz utrzymywać strategiczne stosunki z państwem tak niestabilnym, szczególnie jeśli zważyć na nasze szczodre ustępstwa w sprawie handlu i pomocy?

  Seán Kelly (PPE) – Panie Przewodniczący! Mówimy tu o podwójnej tragedii: po pierwsze o zamordowaniu niewinnego człowieka, po drugie o zbrodni dokonanej przez kogoś, kto miał go bronić, członka ochrony osobistej. Potrafię wczuć się w tę sytuację i współczuć, zwłaszcza rodzinie, ponieważ zaledwie tydzień temu mieliśmy do czynienia z podobnym doświadczeniem w innych okolicznościach, kiedy to piękną dwudziestosiedmiolatkę z Irlandii zabito podczas miesiąca miodowego na Mauritiusie, w jej własnej sypialni, gdzie zastała członków obsługi okradających jej pokój. Wsadzili ją do wanny i próbowali upozorować samobójstwo. Okoliczności są inne, ale rezultat taki sam: niewinna osoba nie żyje.

Kilka tygodni temu byłem także członkiem delegacji UE-USA w Ameryce, gdzie spotkaliśmy się z ministrem spraw zagranicznych Pakistanu. Uderzyło mnie, że jest to bardzo rozsądna, bezstronna osoba; podkreślał, iż w religii idzie o tolerancję i że powinniśmy starać się, by to przesłanie dotarło do ekstremistów i fundamentalistów.

  Jaroslav Paška (EFD) – (SK) Panie Przewodniczący! Szczególnie niepokojące w kwestii zabójstwa gubernatora Pendżabu, Salmaana Taseera, jest tło tego aktu przemocy.

Fakt, że morderstwo nastąpiło za milczącą zgodą przywódców duchowych Pakistanu i że popierają je miejscowi prawnicy, oznacza, że pakistańskie społeczeństwo toleruje zabójstwa na gruncie nietolerancji religijnej. Pakistańskie ustawy o bluźnierstwie umożliwiają prześladowania mniejszości religijnych zagrożonych karą śmierci, jak to miało miejsce w przypadku Asii Bibi, matki pięciorga dzieci, która oczekuje teraz w więzieniu na wykonanie kary.

Nie możemy zatem pozostawać obojętni wobec tego, co się dzieje. Nasz nacisk na administrację pakistańską jest całkiem uprawniony i spodziewam się podobnej reakcji ze strony wszystkich sił opowiadających się za wolnością i demokracją na całym świecie. Nie możemy dziś – w trzecim tysiącleciu – tolerować brutalnych zachowań z epoki średniowiecza popełnianych przez ciemiężców wykorzystujących religię.

  Csanád Szegedi (NI) – (HU) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Przede wszystkim muszę zaznaczyć, że sytuacja w Pakistanie jest dość nieustabilizowana, nie tylko w tym przypadku, ale w ogóle. Na problemy Pakistanu nie należy patrzeć jak na coś odległego, ponieważ wiemy aż nazbyt dobrze, że problemy powstałe w regionie Azji Środkowej, czy to gospodarcze i etniczne, czy też kwestia emigracji, prędzej czy później odbijają się także na obszarze Unii Europejskiej. Istnieje zatem bardzo realna potrzeba odniesienia się do problemu Pakistanu. Pakistan boryka się szczególnie z dwoma problemami: z jednej strony z ciągłymi atakami ze stron Afganistanu i Indii, a z drugiej z kwestią, która jest najistotniejsza dla nas na tym posiedzeniu – z muzułmańskimi ekstremistami, których ofiarą padł także Salmaan Taseer. Z tego powodu proszę Parlament Europejski, abyśmy zapewnili Pakistan o naszym poparciu w trosce o jak najszybsze rozwiązanie sytuacji w zadowalający sposób.

  Monica Luisa Macovei (PPE) – (RO) Panie Przewodniczący! Zabójstwo gubernatora Salmaana Taseera, zaangażowanego rzecznika tolerancji i praw mniejszości w Pakistanie, stanowi dramatyczne pogwałcenie praw człowieka. Korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi i wyznania w Pakistanie zagrożone jest karą więzienia, a nawet śmierci. Salmaan Taseer przypłacił życiem obronę nie tylko wolności wyznania, ale także życia i wolności innych. Musimy wspierać tych, którzy odważnie walczą i narażają życie dla kwestii praw człowieka i demokracji. Wzywam władze Pakistanu do ukarania zbrodniarzy i ich wspólników oraz do zniesienia ustaw o bluźnierstwie.

  Gerard Batten (EFD) – Panie Przewodniczący! Morderstwo gubernatora Salmaana Taseera jest zaiste brutalną i tragiczną zbrodnią. Rzeczywiście zginął on z rąk islamskiego ekstremisty, ponieważ opowiadał się za zmianą ustawy o bluźnierstwie. Morderstwo to jest tragedią dla Pakistanu, ale co oznacza dla Zachodu?

Zamiast czynić wszystko co tylko możliwe, by zapobiec głębszemu zakorzenieniu się fundamentalizmu islamskiego w Europie, staramy się go ugłaskać i ułagodzić. Obecnie niektóre sądy w Wielkiej Brytanii uznają prawo szariatu. Istnieją obszary w centrach miast, gdzie de facto rządzą nakazy szariatu. Europa, która stworzyła renesans, oświecenie, rewolucję przemysłową i cuda współczesnej nauki, pada plackiem przed ideologią z VI wieku.

Rządy boją się konfrontacji z tą ideologia przez wzgląd na poprawność polityczną i potęgę gospodarczą niektórych państw islamskich. Musimy wspierać umiarkowane i postępowe siły w państwach takich, jak Pakistan, ale przede wszystkim musimy zadbać o to, by prawo szariatu i fundamentalizm nie znalazły miejsca w nowoczesnej, zachodniej, liberalnej demokracji.

  Cristian Dan Preda (PPE) – (RO) Panie Przewodniczący! Po pierwsze, chcę wyrazić potępienie brutalnego mordu dokonanego na gubernatorze prowincji Pendżab. Był on wybitną postacią w życiu politycznym Pakistanu, osobą znaną z odwagi w walce z ekstremizmem, nietolerancją i fanatyzmem. Siedem miesięcy temu opowiedziałem się w tym miejscu za potrzebą pilnej zmiany przepisów dotyczących przestępstw przeciwko religii, zapisanych w tak zwanych „ustawach o bluźnierstwie”.

Chciałbym Państwu przypomnieć, że możliwości nadużyć, jakie dają te ustawy, stwarzają atmosferę nietolerancji, sprzyjającą przemocy na tle religijnym oraz dyskryminacji, zastraszaniu i prześladowaniu mniejszości religijnych. Przypadek Asii Bibi, którego rzeczywistą kulminacją stało się morderstwo gubernatora Taseera, jest w tym względzie symboliczny. Uważam, że władze pakistańskie muszą działaniem udowodnić swe deklarowane zaangażowanie w walkę przeciwko ekstremizmowi w tym kraju poprzez zniesienie ustaw o bluźnierstwie. Chciałbym zatem ponownie odwołać się do głosów rozsądku w Pakistanie, z których pierwszym był głos córki zmarłego gubernatora Pendżabu, Shehrbano Taseer.

  Miroslav Mikolášik (PPE) – (SK) Panie Przewodniczący! Chciałbym rozpocząć od złożenia wyrazów współczucia obywatelom Pakistanu i ubolewania z powodu straty ważnej politycznej postaci, jaką był Salmaan Taseer.

Niepokoi mnie to, że osoby o pewnego typu przekonaniach i pewne grupy wyznaniowe, w tym chrześcijanie, podlegają nadal prześladowaniom w tym państwie, czego przykładem jest osławiony przypadek kobiety, która na podstawie prawa szariatu – zgodnie z ustawą o bluźnierstwie – czeka obecnie na egzekucję. Dalsze istnienie grup ekstremistów islamskich, nawet w samych pakistańskich służbach bezpieczeństwa, bynajmniej nie przyczynia się do stabilności tego kraju i wyraźnie podważa zaufanie do niego jako państwa prawa. Mam nadzieję że proces reform będzie się tam toczył dalej, a zatem chciałbym wezwać wszystkie siły polityczne, w tym instytucje religijne, do zapewnienia większego wsparcia dla umiarkowania, tolerancji i wzajemnego szacunku pomiędzy wspólnotami.

  Michael Gahler (PPE) – (DE) Panie Przewodniczący! Pod wieloma względami Pakistan jest państwem słabym. Jest słaby politycznie, ponieważ rząd jest niewystarczająco silny, by skutecznie wdrażać swój umiarkowany kurs stabilizacji politycznej i gospodarczej, a ofensywa armii przeciwko ekstremistom na obszarach granicznych powoduje w istocie nasilenie oporu. Jest słaby pod względem gospodarczym, ponieważ światowy kryzys finansowy i niszczące powodzie cofnęły kraj w rozwoju o wiele lat. Jest słaby pod względem społecznym, gdyż struktury społeczne nie rozwijają się od kilkudziesięciu lat w sposób umożliwiający dużej części społeczeństwa uczestnictwo w rozwoju gospodarczym.

Unia Europejska musi przystąpić do dialogu z tamtejszą klasą polityczną, aby uznała konieczność zasadniczych zmiany gospodarczych i społecznych, co pozwoli dać ludziom perspektywy obiecujące więcej niż alternatywę, jaką jest ekstremizm i fundamentalizm.

  Bernd Posselt (PPE) – (DE) Panie Przewodniczący! Najbardziej znienawidzone i brutalne reżimy, jakie znamy z historii, to antyreligijne reżimy jakobinów, nazistów i komunistów w Europie. Z tego powodu uważam, że w tej sytuacji nie będzie pomocny wyrażony w tak pochopnych słowach przez panią poseł Vergiat atak na religię. Pozostaje jednak faktem to, że religii często nadużywa się do celów ideologicznych, z czym należy walczyć. Tak jest, na przykład, w przypadku Pakistanu.

Z drugiej strony, musimy pamiętać, że Pakistan powstał w oparciu o kryteria wyznaniowe na skutek podziału Indii. To wprawdzie kraj bez historii, ale utworzony jako państwo muzułmańskie, kiedy brytyjskie mocarstwo kolonialne wycofywało się z regionu. Dlatego powinniśmy zrozumieć, że jest to państwo islamskie. Musimy jednak nalegać na organizację tego państwa zgodnie z linią tolerancji i utrzymując wolność wyznania. Chrześcijanie muszą być traktowani z większym szacunkiem niż do tej pory, a UE musi bardziej energicznie nasilać działania w obronie tej grupy. W końcu jeśli Europa nie ujmie się za chrześcijanami na świecie, to kto to uczyni?

  Sari Essayah (PPE). – (FI) Panie Przewodniczący! Wielu z nas wspominało tu, że Salmaan Taseer był właśnie tą osobą, która słowem i czynem ujęła się za bezbronną kobietą i przedstawicielami mniejszości religijnych. W ogóle walczył z niesprawiedliwością. Taseer był zwolennikiem państwa demokratycznego i wypowiadał się przeciwko surowym ustawom o bluźnierstwie obowiązującym w Pakistanie, twierdząc, że uchwalili je ludzie, ludzie zatem mogą je zmienić.

Wielu z nas wspominało już o tym, jak energicznie bronił skazanej na śmierć chrześcijanki i zabiegał o obalenie wyroku. Zgubiły go właśnie te działania w imię sprawiedliwości. Unia Europejska powinna wspierać w Pakistanie siły działające na rzecz reform, ponieważ nie wszyscy w Pakistanie popierają fundamentalizm. W swojej polityce zagranicznej UE powinna zatem uważnie zastanowić się nad stanowiskiem dotyczącym sytuacji w Pakistanie.

  Štefan Füle, komisarz – Panie Przewodniczący! Obecna debata stanowi jeszcze jeden dowód na to, że Unia Europejska wstrząśnięta jest brutalnym morderstwem pana Salmaana Taseera, gubernatora pakistańskiej prowincji Pendżab, popełnionym 4 stycznia w Islamabadzie. Wysoka przedstawiciel, pani Ashton, ostro potępiła to zabójstwo w wystąpieniu w dniu 4 stycznia. Wezwała władze Pakistanu, by postawiły sprawców tej zbrodni przed obliczem sprawiedliwości. Zabójstwo to sprawia tym większy ból, że zgodnie z dostępnymi informacjami wiąże się z jawną obroną przez Taseera chrześcijanki, Asii Bibi, która została skazana na śmierć na podstawie wątpliwych oskarżeń o bluźnierstwo.

Należy zauważyć, że 12 listopada 2010 roku pani wysoka przedstawiciel wyraziła głębokie zaniepokojenie wyrokiem śmierci wydanym na panią Asię Bibi. Wezwała Pakistan do zniesienia kary śmierci i poszanowania praw człowieka gwarantowanych zgodnie z międzynarodowymi konwencjami, których państwo to jest stroną.

Unia Europejska wielokrotnie podnosiła wobec rządu pakistańskiego kwestię ciągłego stosowania ustaw o bluźnierstwie, w ramach dialogu dotyczącego praw człowieka. Jesteśmy świadomi tego, że ustawy o bluźnierstwie w obecnej postaci są podatne na nadużycia i często korzystano z nich przeciwko mniejszościom religijnym. Wiemy także, że korzystano z fałszywych oskarżeń jako narzędzia rozwiązywania prywatnych sporów lub dla osobistych zysków.

Otuchę budzą kroki powzięte już przez rząd Pakistanu w ramach prób zmiany bardziej kontrowersyjnych aspektów tych ustaw. Oczywiście, ideałem byłoby całkowite uchylenie ustawy o bluźnierstwie. Należy ubolewać, że w przypadku morderstwa pana Taseera istniało szerokie społeczne poparcie dla tej zbrodni. Martwi nas to, że fatwa wydana została nie tylko przeciwko panu Taseerowi, ale także przeciwko innym osobom publicznym, które wypowiedziały się na rzecz reformy ustaw o bluźnierstwie. Nie można pozwolić na bezkarne podżeganie do nienawiści i przemocy.

Rząd Pakistanu odpowiedzialny jest za ochronę obywateli i liczymy, że uczyni wszystko, co tylko możliwe, by zapewnić im bezpieczeństwo. Istnieją obawy, że morderstwo Taseera jedynie odzwierciedla rosnącą falę ekstremizmu i nietolerancji w Pakistanie. Musimy sprostać sytuacji i dokładnie rozważyć, jak należy reagować, wiedząc, że rząd i ogólnie instytucje demokratyczne państw nadal stoją w obliczu wręcz obezwładniających wyzwań. Pragnę stwierdzić bardzo jasno: nie ma alternatywy innej niż dalsze wzmacnianie demokratycznych i postępowych sił w pakistańskim społeczeństwie obywatelskim.

Konstytucja pakistańska wyraźnie chroni prawa człowieka i mniejszości, zgodnie z czym rząd musi poradzić sobie z ekstremizmem nie tylko na obszarach granicznych, ale także na ulicach miast pakistańskich. Nasza współpraca rozwojowa musi stale kłaść nacisk na edukację, należy też uczynić więcej w celu propagowania tolerancji w ramach systemu edukacji, szczególnie w stosunku do mniejszości. Wszyscy wiemy dobrze, na jakie niebezpieczeństwo narażone są osoby należące do mniejszości religijnych w Pakistanie; nie dotyczy to jedynie chrześcijan, ale także hinduistów, szyici, ahmadyiia i innych. Unia Europejska powinna orędować w ich wspólnej sprawie, a nie w sprawie jakiejkolwiek konkretnej grupy lub wyznania, ponieważ byłoby to na rękę tym, którzy chcą pogłębić podziały między chrześcijanami i muzułmanami.

Będziemy nadal skupiać się na potrzebie pełnej ochrony praw każdego człowieka do wolności wyznania, czy to w Pakistanie, czy gdzie indziej.

  Przewodniczący – Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się wkrótce.

Oświadczenia pisemne (art. 149)

  Cristian Silviu Buşoi (ALDE), na piśmie – Chciałbym wyrazić głębokie oburzenie w związku z zamordowaniem 4 stycznia 2011 r. Salmaana Taseera, gubernatora prowincji Pendżab w Pakistanie, za wypowiedź przeciwko pakistańskiej ustawie o bluźnierstwie. Zgodnie z wartościami naszych zachodnich społeczeństw morderstwo uważane jest za najgorszą ze zbrodni indywidualnych. Trudno zatem pojąć, jak to możliwe, że ktoś popełnił morderstwo w odwecie. Wolność sumienia i wyznania są równie ważne jak wolność słowa, co może prowadzić do konfliktu tych wolności. Zawsze jednak określanie przez rząd, co należy uważać za bluźnierstwo, stanowi niedopuszczalne ograniczenie wolności słowa. Nowoczesne społeczeństwo powinno uznać za uprawnione wyrażanie wszelkich osobistych poglądów w sposób nieagresywny. Ponadto, jeśli Pakistan ma stać się społeczeństwem tolerancyjnym, musi potępić takie akty barbarzyństwa motywowane religijnym fundamentalizmem. Incydent ten stanowi jeszcze jedno przypomnienie, że wolność słowa nadal nie istnieje w niektórych regionach świata. Jeśli spojrzeć na historię jego kraju, Salmaan Taseer okazał wielką odwagę wypowiadając się przeciwko ustawie o bluźnierstwie i za wolnością słowa. Należy ubolewać, że w ostatecznym rozrachunku przypłacił to życiem.

(1) Patrz protokół