Pełne sprawozdanie z obrad

Czwartek, 3 lutego 2011 r. - Bruksela

4. Instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju – Instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (zmiana rozporządzenia (WE) nr 1889/2006) – Instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju (zmiana rozporządzenia (WE) nr 1905/2006) – Ustanowienie instrumentu finansowania współpracy z państwami uprzemysłowionymi (zmiana rozporządzenia (WE) nr 1934/2006) (debata)

  Przewodnicząca – Kolejnym punktem porządku dziennego jest wspólna debata nad:

– zaleceniem do drugiego czytania przedstawionym przez pana posła Goerensa w imieniu Komisji Rozwoju w sprawie instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju [16447/1/2010 - C7-0424/2010 - 2010/0059(COD)] (A7-0009/2011)

– zaleceniem do drugiego czytania przedstawionym przez panie posłanki Kingę Gál i Barbarę Lochbihler w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych w sprawie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 w sprawie ustanowienia instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie [16446/1/2010 - C7-0427/2010 - 2009/0060B(COD)] (A7-0014/2011)

– zaleceniem do drugiego czytania przedstawionym przez pana posła Mitchella w imieniu Komisji Rozwoju w sprawie instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1905/2006) [16442/1/2010 - C7-0426/2010 - 2009/0060A(COD)] (A7-0006/2011)

– zaleceniem do drugiego czytania przedstawionym przez pana posła Scholza w imieniu Komisji Handlu Międzynarodowego w sprawie ustanowienia instrumentu finansowania współpracy z państwami i terytoriami uprzemysłowionymi oraz innymi państwami i terytoriami o wysokim dochodzie (zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1934/2006) (A7-0005/2011).

  Charles Goerens, sprawozdawca − (FR) Pani Przewodnicząca! Do drugiego czytania przedkładany jest dzisiaj wniosek w sprawie rozporządzenia ustanawiającego program środków towarzyszących w sektorze bananów przeznaczony dla krajów AKP.

Pragnę przypomnieć, że w pierwszym czytaniu apelowaliśmy o jak największą liczbę środków towarzyszących dla krajów AKP będących eksporterami bananów, których sytuacja może się pogorszyć wskutek wejścia w życie w ramach WTO umowy z producentami z USA i Ameryki Łacińskiej mającej zakończyć spór handlowy dotyczący ceł nakładanych na banany. Na mocy tej umowy cła przywozowe na banany będą stopniowo obniżane ze 176 euro za tonę do 114 euro za tonę w 2017 roku.

Banany z krajów AKP będą jednak nadal przywożone do Unii Europejskiej bez cła. Pogorszenie się sytuacji tych krajów po wejściu w życie omawianej umowy handlowej skłoniło je do wynegocjowania z Unią Europejską środków towarzyszących w sektorze bananów (w skrócie BAM).

Komisji Rozwoju, której jestem sprawozdawcą, udało się doprowadzić do przyjęcia w pierwszym czytaniu pewnych poprawek do tekstu pierwotnego.

Po pierwsze, kładzie się nacisk na wyeliminowanie ubóstwa oraz poprawę warunków życia jako główne cele zalecanych środków.

Po drugie, za głównych beneficjentów tych środków uznaje się drobnych rolników i małe gospodarstwa.

Po trzecie, w rozporządzeniu zwraca się szczególną uwagę na normy w zakresie środowiska, zdrowia i pracy.

Po czwarte, ustanawia się przejrzyste kryteria przydziału funduszy.

Wreszcie, osiągnięto porozumienie w sprawie oceny tymczasowej, która musi zostać dokonana na 18 miesięcy przed wygaśnięciem programu.

Ponadto Parlament i Rada osiągnęły porozumienie w sprawie finansowania środków towarzyszących na rok 2010 i 2011. Wszystkie osiągnięte postępy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom krajów AKP. Jedyny problem dotyczy przekrojowej kwestii stosowania procedury aktów delegowanych w odniesieniu do instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI). Żądania Parlamentu wspiera jego interpretacja art. 290 traktatu lizbońskiego.

Parlament Europejski pragnie mieć udział w podejmowaniu przez Komisję strategicznych decyzji dotyczących finansowania działań zewnętrznych. Do tej pory Rada odmawiała przyznania Parlamentowi przysługującej mu roli w odniesieniu do funkcjonowania instrumentów finansowania.

Sprawę trzeba postawić jasno i stanowczo obstawałbym przy jednym: nie można nas nazywać awanturnikami. Parlament i jego Komisja Rozwoju dowodzą tego swoją pracą każdego dnia. Wzywam zatem, Koleżanki i Koledzy, do utrzymania stanowiska przyjętego w pierwszym czytaniu i przegłosowania przeważającą większością dokumentu, który przedstawiłem teraz do Państwa aprobaty.

  Barbara Lochbihler, sprawozdawczyni – (DE) Pani Przewodnicząca! Gwarancje praw człowieka, wspieranie i rozwój demokratycznych struktur oraz walka z korupcją są najważniejszymi postulatami tych, którzy wyszli na ulice w Tunezji, Egipcie i Jemenie – działają oni pokojowymi środkami, w nadziei doprowadzenia do zmian, aby ludzie w krajach Maghrebu i świecie arabskim mogli korzystać ze swojego prawa do wolności wypowiedzi i prasy, prawa do wolnych wyborów oraz do udziału w życiu społecznym. Nasz instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka ma przyczynić się właśnie do uzyskania przez nich tych praw; do tej pory możliwości wykorzystania tego instrumentu we wspomnianych krajach były ograniczone, ponieważ w tamtejszych warunkach dysydentom groziły generalnie prześladowania i tortury.

Bardzo cieszę się z faktu, że – jak usłyszeliśmy wczoraj podczas posiedzenia grupy roboczej – Komisja przygotowała już szczegółowe plany wykorzystania instrumentu finansowego w ramach projektów krótko-, średnio- i długoterminowych, które będą mogły teraz posłużyć wsparciu demokratycznych przemian w Tunezji. Dobrze byłoby, gdyby w przyszłości udało się na tej podstawie opracować model możliwy do wykorzystania w przypadku zajścia tak fundamentalnych przemian w innych państwach. Mam wielką nadzieję, że Komisja podejmie sugestie przedstawione przez delegację Parlamentu do Tunezji, na przykład w sprawie reformy sądownictwa.

Struktura instrumentu na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka ma umożliwić wsparcie podmiotów działających w ramach poszczególnych struktur społecznych, których celem jest poprawa sytuacji w dziedzinie praw człowieka. Mogą to być rządy, instytucje międzynarodowe zajmujące się prawami człowieka lub wreszcie osoby potrzebujące wsparcia jako obrońcy praw człowieka. Ogólnie rzecz biorąc, struktura tego instrumentu jest właściwa właśnie dlatego, że pozwala on w pewnych sytuacjach na działanie bez zgody danego rządu. Nie uważam tego za jakąkolwiek ingerencję w sprawy wewnętrzne, gdyż z samej natury praw człowieka wynika, iż musimy mieć możliwość stawienia oporu przymusowi państwowemu i przemocy państwa skierowanej przeciw ludności – przeciw jednostkom.

Oczywiście konieczny jest przegląd poszczególnych projektów oraz priorytetów instrumentu służącego wspieraniu demokracji i praw człowieka, jak też poddawanie ich ciągłej krytycznej ocenie. Jak dotąd instrument ten pozostawał stosunkowo nowy, więc nie było sensu dokonywać oceny, która niewiele by nam powiedziała. Tym ważniejsze jest zatem obecnie przygotowanie i dokonanie zbliżającej się kompleksowej oceny. Jej celem musi być jasne przedstawienie skutków poszczególnych działań oraz umożliwienie ponownego przemyślenia priorytetów i metod tam, gdzie będzie to stosowne.

Omawiany instrument finansowy jest zgodny z podstawową zasadą komplementarności między wszystkimi instrumentami finansowymi. W praktyce przekonujemy się jednak często, że ten stosunkowo skromny instrument bywa wykorzystywany do finansowania projektów, które można w oczywisty sposób powiązać z instrumentem geograficznym. Zagadnienie to pojawia się również w przypadku dialogu dotyczącego praw człowieka. Z tego powodu zdecydowanie nie powinniśmy zgadzać się na jakiekolwiek cięcia dotyczące tego skromnego instrumentu, jak też musimy zadbać, aby nie był on wykorzystywany do finansowania projektów, w odniesieniu do których nie jest stosowny.

Wreszcie, chciałam poruszyć kwestię aktów delegowanych, w której nie osiągnęliśmy jeszcze porozumienia w przypadku żadnego z instrumentów finansowych. W wielu obszarach polityki, jak na przykład środowisko czy transport, uznanie aktu za delegowany jest sprawą bezsporną. W dziedzinie polityki zagranicznej pojawiają się jednak poważne różnice zdań. Bardzo ważne jest niemniej – zwłaszcza po przyjęciu traktatu lizbońskiego – abyśmy mieli jako Parlament również prawo do współdecydowania w zakresie polityki zagranicznej na strategicznym szczeblu związanym z programami instrumentów finansowania.

  Kinga Gál, sprawozdawczyni − (HU) Pani Przewodnicząca, Szanowni Przedstawiciele Komisji, Panie i Panowie! Wszystko, co powiedziała tutaj moja współsprawozdawczyni pani poseł Lochbihler, jest bardzo ważne, gdy weźmiemy pod uwagę, że obecna napięta sytuacja międzynarodowa – myślę tutaj o omawianych wczoraj przypadkach z Afryki Północnej, o Tunezji i Egipcie – pokazuje, iż uwaga, jaką poświęcamy na przykład temu instrumentowi finansowemu na rzecz praw człowieka, ma znaczenie, a praktyczny wpływ tego instrumentu na konkretne miejsca może być istotny. To pierwszy ważny powód, dla którego Parlament domaga się prawa kontroli w odniesieniu do przedmiotowego instrumentu.

Jeżeli chodzi o kwestie merytoryczne poruszone w debacie podczas pierwszego czytania w październiku zeszłego roku, gdzie chodziło o wsparcie działania najważniejszych lokalnych organizacji pozarządowych, instytucje były zgodne. Teraz, w drugim czytaniu, trzeba zająć się drugą stroną medalu, a mianowicie porozumieniem w międzyinstytucjonalnej debacie dotyczącej prawa Parlamentu do demokratycznej kontroli. Dobrze wiadomo, że zagadnienie instrumentów finansowych, w tym omawianego instrumentu na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka, jest od roku przedmiotem batalii między instytucjami.

W traktacie z Lizbony zwiększono uprawnienia Parlamentu Europejskiego w dziedzinie demokratycznej kontroli; temu w istocie służy instytucja aktów delegowanych, którą naszym zdaniem należy w obecnej sytuacji wyegzekwować i zastosować. Ten konkretny pakiet – kwestia aktów delegowanych – może stać się pierwszym znaczącym przykładem rzeczywistego wzrostu roli Parlamentu Europejskiego po 1 grudnia 2009 r. Tak więc w drugim czytaniu, i z wielkim prawdopodobieństwem podczas późniejszego procesu dochodzenia do porozumienia, będziemy również walczyć o uznanie prawa Parlamentu Europejskiego do demokratycznej kontroli; wraz z moją koleżanką uważamy, iż ma ona znaczenie właśnie w przypadku instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka. Jest tak dlatego, że – jak właśnie usłyszeliśmy – instrument ten ma służyć prawom człowieka, praworządności i ochronie demokracji, wspieramy zaś w jego ramach konkretne wartości, walcząc o prawa kobiet i dzieci, o zniesienie kary śmierci, eliminację tortur oraz okrutnego, nieludzkiego i upokarzającego traktowania. Naszym celem jest pomagać obrońcom praw człowieka w ich pracy, nawet w najtrudniejszych warunkach. To kolejny powód, dla którego instrument ten jest szczególnie ważny. Jego beneficjentami są organizacje pozarządowe, których sytuacja w niektórych krajach jest bardzo niekorzystna. Wszystko to uzasadnia prawo Parlamentu do udziału w kształtowaniu strategii i programów ramowych oraz opracowywaniu przyszłych planów, gdyż dzięki corocznemu monitorowaniu możemy podejmować kroki poważniejsze niż w sytuacji, gdy prosi się nas jedynie o opinię w dwuletnim cyklu finansowym. Prosimy o wsparcie w tej kwestii, abyśmy teraz, w okresie następującym po wejściu w życie traktatu lizbońskiego, mogli naprawdę działać w jego duchu; ufam, że zarówno Komisja, jak i Rada pojmą tę potrzebę podczas zbliżającego się procesu dochodzenia do porozumienia.

  Helmut Scholz, sprawozdawca – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! W obecnej kadencji Parlamentu wprowadzane są fundamentalne zmiany dotyczące instrumentu finansowania współpracy z państwami i terytoriami uprzemysłowionymi oraz innymi państwami i terytoriami o wysokim dochodzie (ICI). Planujemy przyznać łącznie do 348 milionów euro na współpracę w dziedzinach takich jak nauka, wymiana akademicka – w tym program Erasmus Mundus – kultura, ochrona środowiska i energia odnawialna, jak też pobudzanie dwustronnych relacji handlowych. Szczególną uwagę należy zwrócić tutaj na małe i średnie przedsiębiorstwa.

Nowym aspektem instrumentu znanego jako ICI Plus jest fakt, że możliwe jest teraz również finansowanie projektów w krajach rozwijających się, w szczególności projektów niespełniających ogólnej definicji środków pomocy rozwojowej. Wśród nich można wymienić projekty i środki takie jak wysyłanie europejskich studentów na uniwersytety w Afryce, Azji czy Ameryce Łacińskiej – to zupełna nowość. W obecnym czasie, gdy na UE spoczywa większa odpowiedzialność za zmianę charakteru swojej partnerskiej współpracy z rosnącą liczbą państw, szczególną rolę odgrywa umożliwienie wyboru własnej ścieżki rozwoju.

Przekształcając rozporządzenie, trzeba jasno zaznaczyć sposobności i wyzwania wynikające z rozszerzenia jego zasięgu geograficznego. Jednoznacznie określa się w nim, kto może uzyskać pomoc finansową, w jakim celu i na jakich warunkach. Kolejnym nowym elementem omawianego instrumentu jest fakt, że w rozporządzeniu stwierdza się, iż przy przydziale środków trzeba zapewnić, aby kraje partnerskie przestrzegały podstawowych standardów pracy Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz dokładały wysiłków na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, co będzie ważnym wkładem w międzynarodową walkę ze zmianą klimatu.

Co równie ważne, do rangi celów współpracy podniesiono praworządność i godne warunki pracy. Przed drugim czytaniem pragnę ponownie stwierdzić, że uważam za niezbędne zapewnienie, aby przy przyznawaniu pomocy finansowej nie dochodziło do ustępstw dotyczących podstawowych zasad Unii Europejskiej. Przy wspieraniu projektów w krajach rozwijających się należy zwracać w przyszłości uwagę na spójność polityki, a zwłaszcza jej harmonizację ze środkami mającymi na celu uporanie się z kryzysem żywnościowym. Podczas głosowania plenarnego w pierwszym czytaniu zadecydowano – choć niewielką większością – aby żadnych funduszy przydzielonych do tej pory na pomoc rozwojową nie przeznaczać na ICI Plus.

Przed drugim czytaniem zbliżenie stanowisk w tej kwestii stało się szybsze, podobnie jak w przypadku wszystkich instrumentów finansowania. Po osiągnięciu kompromisu w negocjacjach między Radą a Parlamentem Europejskim przygotowaliśmy ICI Plus na przyszłe wyzwania. Wszystkie istotne kwestie zostały zaaprobowane przez większość na posiedzeniu plenarnym. Mogłoby się wydawać, że wszystko idzie dobrze, ale nie rozstrzygnięto, jak w przyszłości rozwiążemy sprawę podziału władzy między dwoma organami ustawodawczymi UE powołanymi do życia na mocy traktatu lizbońskiego, zwłaszcza w dziedzinie uwspólnotowionej międzynarodowej polityki handlowej. Stawką jest tutaj demokracja, a konkretnie kwestia znana pod nazwą aktów delegowanych – poglądy Parlamentu Europejskiego oraz Komisji i Rady na ten temat nadal się różnią.

O co chodzi w tym wszystkim? Pragniemy wypełnić naszą powinność wobec wyborców. Chcemy sprawdzić, czy wieloletnie plany strategiczne Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych i Komisji dotyczące wdrażania naszych rozporządzeń są zgodne z zamysłem prawodawcy. W przeszłości Komisja zbyt często przyjmowała niestety podejście zakładające, że papier zniesie wszystko. Traktat lizboński przyznaje nam jako prawodawcom nową rolę i obowiązki, domagamy się zatem prawa weta. Sprawozdawcy ds. poszczególnych instrumentów finansowania polityki zagranicznej, przewodniczący komisji oraz przywódcy grup są zgodni, że musimy walczyć o to demokratyczne prawo.

Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Jak dotychczas zaobserwowaliśmy, że nie wszystkie spośród trzech instytucji Unii Europejskiej uznają tę zasadę. Bronimy dziś zatem energicznie naszego prawa do kontroli, gdyż w przyszłości Komisja musi opierać planowanie na zasadach określonych przez prawodawcę, nie zaś na własnych komunikatach.

  Karel De Gucht, komisarz − Pani Przewodnicząca! Podczas drugiej debaty na temat omawianych instrumentów finansowania stosunków zewnętrznych zastępuję komisarza Piebalgsa, który jest za granicą w związku z zaplanowanym znacznie wcześniej spotkaniem.

Na samym początku pragnę podziękować sprawozdawczyniom i sprawozdawcom: paniom posłankom Gál i Lochbihler oraz panom posłom Mitchellowi, Scholzowi i Goerensowi. Współpraca nad tymi dokumentami układała się bardzo dobrze i – oprócz kwestii aktów delegowanych – uzyskaliśmy bardzo znaczną merytoryczną zgodność pomiędzy wszystkimi trzema instytucjami.

Pozostałe nierozwiązane kwestie wiążą się z ogólniejszymi relacjami międzyinstytucjonalnymi w nowych warunkach stworzonych traktatem lizbońskim. Znajdujemy się teraz w trudnej sytuacji politycznej i operacyjnej, której nasi zagraniczni partnerzy nie rozumieją, gdyż wdrożenie podstawowych aktów prawnych jest wewnętrzną sprawą UE.

Chociaż jako komisarz ds. handlu nie jestem odpowiedzialny za żaden z tych instrumentów, służą one wsparciu licznych celów polityki UE, w tym również handlowych, i pozwalają nam odgrywać istotną rolę w polityce zagranicznej.

Po ostatniej debacie w październiku koniec roku nie przyniósł porozumienia w pierwszym czytaniu. Znają Państwo sytuację. Parlament oczekuje, że art. 290 traktatu dotyczący procedury tak zwanych aktów delegowanych będzie miał zastosowanie wobec przyjmowania dokumentów strategicznych i wieloletnich programów działań. W swoim stanowisku w pierwszym czytaniu Rada odrzuciła jednak Państwa poprawki dotyczące aktów delegowanych.

Bardzo ważne jest, abyśmy osiągnęli wkrótce porozumienie, zwłaszcza w odniesieniu do ICI Plus i wniosku w sprawie środków towarzyszących w sektorze bananów, ponieważ w przeciwnym razie Komisja nie będzie mogła wykonać stosownego budżetu.

Jeżeli chodzi konkretnie o ICI Plus, to sądzę, że wszyscy zgadzają się, iż instrument ten służy działaniu na rzecz interesów UE w krajach uprzemysłowionych – niektóre z nich to kluczowi partnerzy strategiczni, którzy nie będą czekać, aż osiągniemy gotowość z administracyjnego punktu widzenia. Konkurencja stara się wypełnić luki, które pozostawiamy w dziedzinie współpracy energetycznej, wsparcia dla biznesu, celów agendy cyfrowej itp.

Jeżeli chodzi o środki towarzyszące w sektorze bananów, mogę jedynie podkreślić – a jako komisarz ds. handlu czuję się tu kompetentny – że nieodłącznie wiążą się one z porozumieniem genewskim, które zakończyło nasz najdłuższy, trwający niemal 20 lat spór handlowy w ramach WTO i GATT.

Środki towarzyszące mają na celu pomoc 10 eksportującym banany krajom AKP w dostosowaniu się do warunków wynikających ze zmniejszenia preferencji dla nich w rezultacie porozumienia genewskiego. Niezwykle ważne jest zatem, abyśmy zachowali wiarygodność UE jako negocjatora w handlu międzynarodowym, dotrzymując swoich zobowiązań – w tym przypadku jesteśmy to w szczególności winni produkującym banany krajom AKP.

Należy spojrzeć na ogólniejszy obraz obecnego światowego handlu żywnością oraz trudności, z jakimi borykają się kraje w znacznej mierze zależne od wpływów z eksportu jednego lub kilku towarów. To moim zdaniem sprawa naprawdę pilna.

Rozumiem pragnienie Parlamentu, by uczestniczyć w opracowywaniu dokumentów strategicznych i programów wieloletnich. Komisja przedstawiła wnioski dotyczące wzmocnienia kontroli parlamentarnej i oferuje inne kompromisowe rozwiązania, które nie znalazły jednak poparcia w Parlamencie ani w Radzie.

Jestem tu dziś, aby powtórzyć podjęte w październiku zeszłego roku przez wysoką przedstawiciel Ashton i komisarza Piebalgsa zobowiązanie wobec Państwa do poszukiwania praktycznych rozwiązań politycznych. Teraz, w drugim czytaniu, powinniśmy wspólnie – jako Rada, Komisja i Parlament – działać na rzecz porozumienia oraz dołożyć realnych wysiłków, by osiągnąć ten cel.

Dalsze opóźnienia pociągną za sobą konsekwencje budżetowe, polityczne, prawne, a nawet społeczno-gospodarcze. Traktat lizboński, zmieniając procedurę komitetową i przyznając nowe uprawnienia Parlamentowi Europejskiemu, wzmocnił zarazem rolę UE i wyposażył ją w nowe struktury umożliwiające prowadzenie polityki zagranicznej w sposób bardziej spójny, kompleksowy oraz wspólnotowy. Dziękuję bardzo za uwagę i będę się przysłuchiwać Państwa debacie.

  Maurice Ponga, w imieniu grupy PPE – (FR) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Parlament Europejski po raz drugi wyda dzisiaj swój werdykt na temat zmiany instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju przewidującej ustanowienie środków towarzyszących w sektorze bananów na rzecz najważniejszych producentów bananów wśród krajów AKP. Te środki towarzyszące są uzasadnione zmniejszeniem preferencji celnych przyznanych krajom AKP w wyniku zawarcia w grudniu 2009 roku porozumienia genewskiego ze Stanami Zjednoczonymi i krajami Ameryki Łacińskiej. Unia Europejska zobowiązała się wówczas do przyznania krajom AKP wsparcia w wysokości 190 milionów euro, by pomóc im w uporaniu się z tą nową konkurencją.

W pierwszym czytaniu zmodyfikowaliśmy zarówno formę, jak i treść wniosku Komisji. Rada nie zgodziła się z nami w kwestii formy, i dlatego rozporządzenie to przedłożono dziś do drugiego czytania. W istocie Rada nie pozwoliła na zastosowanie procedury aktów delegowanych wobec dokumentów strategicznych i wieloletnich programów orientacyjnych, a tym samym odmówiła wdrożenia zmian wprowadzonych traktatem lizbońskim. Parlament zdecydował się szybko zareagować, co jest bardzo ważne.

Tym samym wysyłamy jednoznaczny komunikat polityczny krajom AKP. Parlament Europejski stoi po ich stronie i dokłada wszelkich wysiłków, aby jak najszybciej uruchomić wspomnianą kwotę 190 milionów euro. Wysyłamy jednak zarazem komunikat Radzie. Parlament Europejski broni swoich prerogatyw określonych w Traktacie z Lizbony. Piłka jest teraz po stronie Rady. Unia Europejska podjęła zobowiązanie wobec krajów AKP, a Rada powinna w związku z tym wypełnić swoje powinności, tak jak uczynił to Parlament.

(Mówca zgodził się odpowiedzieć na pytanie zadane zgodnie z regułą niebieskiej kartki na mocy art. 149 ust. 8 Regulaminu)

  William (hrabia) Dartmouth (EFD) – Pani Przewodnicząca! Czy pan poseł Ponga wziął pod uwagę możliwość, że podatnicy europejscy, a zwłaszcza brytyjscy mogą woleć, aby te 190 milionów euro zamrożono na czas nieokreślony?

  Maurice Ponga (PPE) – (FR) Dziękuję za Pańskie pytanie, Lordzie Dartmouth. Mogę tylko powiedzieć, że zawarto umowy międzynarodowe, na mocy których Unia Europejska zobowiązała się zainwestować w swoje stosunki z krajami AKP, i jest to jedna z umów, które Unia musi uznać za priorytet. Ja sam nigdy nie uważałem, że te 190 milionów euro należy zamrozić.

  Patrice Tirolien, w imieniu grupy S&D – (FR) Pani Przewodnicząca! Stanowisko jednomyślnie przyjęte dziś przez Parlament pokazuje, jak bardzo ważna jest dla nas sprawa uprawnień dotyczących wdrażania. Wracając jednak do zagadnienia środków towarzyszących w sektorze bananów, umowa ta jest kłopotliwą kwestią w stosunkach z naszymi partnerami – produkującymi banany krajami AKP. W istocie, cały rok po tym, gdy kraje te uzyskały w prawowity sposób rekompensatę od Komisji, nadal nie otrzymały one funduszy, choć porozumienie genewskie boleśnie w nie uderza.

Dlatego też do nich zwracam się dzisiaj ponownie, mówiąc, że właśnie dlatego, że pragniemy przekazać nasze żądania jeszcze dalej, Parlament musi zyskać udział w kształtowaniu strategii UE i ogólnych wytycznych w sprawie pomocy zewnętrznej. Jesteśmy zdecydowani ominąć pułapkę zastawioną przez Komisję i Radę. U podstaw naszej pracy musi leżeć przejrzystość decyzji europejskich. To właśnie duch traktatu i istota historii.

  Nirj Deva, w imieniu grupy ECR – Pani Przewodnicząca! Omawiana sprawa ma uwarunkowania techniczne, jak również i ludzkie – związane z ubóstwem. Podczas tej wspólnej debaty pragnę najpierw powiedzieć Radzie, że rolą Parlamentu jest monitorowanie i kontrola oraz otwarte, przejrzyste i odpowiedzialne spojrzenie na sposób, w jaki wydajemy pieniądze naszych podatników na rozwój międzynarodowy.

Jeżeli Rada nie potrafi tego dostrzec i nie przyjmuje do wiadomości, że akty delegowane powinny przechodzić przez wewnętrzne procedury Parlamentu, aby mógł on zrealizować swoje prawo do kontroli, co właściwie tutaj robimy? Dlaczego mamy tu siedzieć, jeżeli nie pozwala nam się wypełnić swojej odpowiedzialności wobec wyborców i podatników za pieniądze, które dają nam oni w dobrej wierze, abyśmy wydali je – za pośrednictwem Komisji – na rozwój międzynarodowy?

Po drugie, w kwestii bananów, w której należy również uwzględnić opinię Parlamentu, podatnik europejski przegrał dwukrotnie. Dysponowaliśmy dającą większą wolność umową o handlu, która prysła jak bańka mydlana, a teraz musimy ponownie wypłacić odszkodowanie krajom produkującym banany.

  William (hrabia) Dartmouth, w imieniu grupy EFD – Pani Przewodnicząca! Dla każdego z czterech instrumentów finansowania przedłożonych dziś Parlamentowi można znaleźć wiarygodnie brzmiące uzasadnienie.

Łącznie jednak ich celem jest realizacja i promowanie politycznego oraz zagranicznego programu Komisji Europejskiej. Komisarz wyraźnie powiedział to wcześniej, z typową dla siebie precyzją i jasnością, za które pragnę mu podziękować.

Wszyscy już wiemy, kto za to zapłaci: z trudem wiążący koniec z końcem podatnik i oczywiście – jak zwykle w nieproporcjonalnym stopniu – podatnik brytyjski. Dokładny koszt tych instrumentów finansowania pozostaje nieznany pomimo wszelkich wysiłków podejmowanych przez moich kolegów i koleżanki wczoraj oraz dzisiaj rano.

Komisja ponownie rozrzutnie i w nieodpowiedzialny sposób obchodzi się z nie swoimi pieniędzmi, dlatego też nie poprzemy żadnego z wniosków.

(Mówca zgodził się odpowiedzieć na pytanie zadane zgodnie z regułą niebieskiej kartki na mocy art. 149 ust. 8 Regulaminu)

  Jörg Leichtfried (S&D) – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Pośle Dartmouth! Uderzyło mnie, że zawsze usiłuje Pan wspominać w swoich przemówieniach o brytyjskich podatnikach. Chciałbym wiedzieć, czy tak naprawdę uważa Pan, że reprezentuje niewielką grupę osób w Wielkiej Brytanii, czy też w ogóle ma Pan poczucie, że jest przedstawicielem Unii Europejskiej?

  William (hrabia) Dartmouth (EFD) – Pani Przewodnicząca! W swoim przemówieniu wspomniałem zarówno o podatnikach europejskich, jak i brytyjskich. Wybrali mnie jednak mieszkańcy Wielkiej Brytanii, nie zaś żadnego innego kraju, dlatego też uważam, że moim najważniejszym zadaniem jest reprezentować podatników brytyjskich. Współczuję również uginającym się pod ciężarami podatnikom UE w innych krajach – choćby w Pańskiej Austrii, która jest płatnikiem netto – których pieniądze też marnuje się na budowę tych służących próżności i nietrwałych imperiów.

  Franziska Katharina Brantner, w imieniu grupy Verts/ALE – Pani Przewodnicząca! Pragnę poruszyć kilka kwestii. Po pierwsze, pragnę wspomnieć o zagadnieniu elastyczności instrumentów finansowania w obszarze zewnętrznym.

W ostatnich tygodniach i miesiącach byliśmy wszyscy świadkami licznych nieoczekiwanych katastrof oraz wydarzeń, a w dziale zewnętrznym właściwie w ogóle nie ma już marginesu, choć pozostało jeszcze kilka lat. Jednocześnie mamy jeden instrument, który jest elastyczny – instrument stabilności, a ten bywa z kolei często wykorzystywany w celach innych niż te, do których go stworzono.

Myślę więc, że zgodzimy się, iż potrzebujemy większej elastyczności, jeżeli chodzi o instrumenty polityki zagranicznej, ale należy podkreślić, że musi temu towarzyszyć wzmocniona demokratyczna kontrola. Obecnie toczymy o to batalię i musimy też zasygnalizować, że chociaż w przyszłości instrumenty finansowe muszą cechować się większą elastycznością, nie można jej wprowadzić bez usprawnienia demokratycznej kontroli, której żądamy.

Po drugie: musimy przemyśleć sposób, w jaki wykonujemy naszą pracę i świadczymy pomoc w państwach niestabilnych. Wczoraj ONZ ponownie podkreśliła związek między rozwojem a konfliktami, wskazując, że pogrążone w konfliktach kraje są, rzecz jasna, tymi samymi, którym najtrudniej jest wydobyć się z ubóstwa.

Do tej pory instrumentów UE nie dostosowano do rzeczywistości. W niektórych państwach niestabilnych równolegle z instrumentami finansowymi, ale nie zawsze łącznie z nimi, działają misje UE. Musimy więc zastanowić się nad właściwym sposobem połączenia tych dwóch spraw.

I wreszcie – krótko – wydarzenia w Afryce Północnej dowiodły znaczenia działań na rzecz praw człowieka i demokracji, a moim zdaniem także równości płci, a więc musimy w tej dziedzinie wykazać w przyszłości więcej odwagi, gdy będziemy przebudowywać struktury.

  Elmar Brok (PPE) – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Uważam, że powinniśmy jasno wskazać, iż w przypadku tych instrumentów finansowania przywiązujemy wagę do rozróżnienia między zadaniami ustawodawczymi i wykonawczymi. Misją parlamentu nie jest zarządzać szczegółami projektów ani też je wdrażać.

Z drugiej strony stanowienie prawa nie może skutkować dawaniem na całe lata carte blanche bez możliwości interwencji, jeżeli podejmowane działania nie są zgodne z wolą prawodawcy. Dlatego więc, niezależnie od tego, czy z prawnego punktu widzenia jest to akt delegowany, czy też nie, musimy mieć możliwość wycofywania decyzji, jeżeli zdaniem prawodawcy nie są one realizowane w zamierzonym przez niego duchu.

Z tego powodu – niezależnie od podstaw prawnych, na których opiera się ta kwestia, oraz tego, czy działamy w ramach aktów delegowanych – Komisja i Rada muszą postarać się znaleźć racjonalne, obiektywne rozwiązanie; spowoduje to również, że będziemy w mniejszym stopniu wtrącać się w sprawy wykonawcze, a więc tym samym, gdy wszystko będzie szło dobrze, władza wykonawcza zyska większą wolność.

Pragnę poprzeć to, co powiedziała pani poseł Brantner. Parlament wdrożył instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka całe lata temu, umożliwiając pominięcie rządów oraz dyktatorów, by wesprzeć społeczeństwo obywatelskie i siły demokratyczne. Dopiero teraz przekonujemy się, że wbrew woli prawodawcy, Komisja – a teraz Europejska Służba Działań Zewnętrznych – nigdy nie wykorzystywała tego instrumentu w ten sposób, co w decydujący sposób przyczyniło się do dzisiejszej sytuacji w Afryce Północnej. Ponieważ jest to zaniechanie polityczne – niewykonanie woli prawodawcy – rozporządzenie to trzeba poprawić i zamierzamy o to walczyć.

  Ana Gomes (S&D) – (PT) Pani Przewodnicząca! Precz z Mubarakiem! Manifestanci nadal skandują to hasło na placu Tahrir i czynię to wraz z nimi. Demonstracje w Egipcie, Tunezji i innych krajach arabskich, gdzie miliony obywateli wyszły odważnie na ulice, by zakończyć całe dekady ucisku i korupcji, dowodzą, że prawa człowieka oraz demokracja są powszechnymi aspiracjami, jak też pokazują, iż orędownicy podtrzymywania dyktatur w imię stabilności usiłują powstrzymać bieg historii.

Instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka jest europejskim narzędziem, które można i trzeba wykorzystywać bez zgody rządów, by wspierać obrońców praw człowieka oraz tych, którzy działają na rzecz równości płci, praworządności, wolnych wyborów i demokracji. Dlatego instrument ten trzeba wzmocnić finansowo, uczynić go elastycznym, by radzić sobie z nagłymi wydarzeniami, oraz lepiej skoordynować go z instrumentami geograficznymi służącymi tym samym celom. Musi on także podlegać stosownej kontroli parlamentarnej, dlatego też Parlament nalega na wykorzystanie procedury aktów delegowanych.

  Marek Henryk Migalski (ECR) – (PL) Pani Przewodnicząca! Panie Komisarzu! Ma rację pani Gomes, ma rację pani Lochbihler, mówiąc o tym, że te wydarzenia w Egipcie, czy w Tunezji powinny być przez nas wspierane i powinny przyciągać naszą uwagę. I rzeczywiście te instrumenty, nad którymi dzisiaj debatujemy, taką możliwość stwarzają, zwłaszcza instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie. I w moim przekonaniu należy to bardzo mocno popierać, gdyż rzeczywiście – tak, jak powiedziała pani Gomes – te prawa są uniwersalne, wobec tego prawo do życia w demokracji, prawo do życia w państwach, które akceptują prawa człowieka, są czymś naturalnym.

Ważne jest, że drugi instrument pozwala na to, żeby udzielać tej pomocy niezależnie od zgody rządów krajów trzecich i innych władz publicznych. I to jest istotne. Naszej pomocy potrzebuje Białoruś, Ukraina, potrzebują jej również inne państwa Partnerstwa Wschodniego. I myślę, że te instrumenty powinny być użyte właśnie również do tych krajów.

  Rui Tavares (GUE/NGL) – (PT) Pani Przewodnicząca! Omawiamy tutaj serię pakietów dotyczących instrumentów finansowych, określonych na przykład w sprawozdaniu pana posła Goerensa na temat instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju, sprawozdaniu mojego kolegi pana posła Scholza i innych. Celem większości sprawozdań jest wprowadzenie konkretnych środków, które mogłyby poprawić życie milionów ludzi – innymi słowy, jest to najlepsze oblicze prawodawstwa.

Rada nie chce jednak dokończyć procedury współdecyzji, której wymagają te instrumenty. Właśnie tu proces współdecyzji zamienia się w proces współniezdecydowania wskutek milczącego weta Rady, którego nie uzasadnia żaden zapis traktatu, a które oparte jest wyłącznie na kaprysie i dziwacznej interpretacji art. 290 traktatu lizbońskiego dotyczącego aktów delegowanych.

Naraża to życie ludzkie. Na przykład w odniesieniu do polityki przesiedlenia uchodźców uniemożliwiono nam przyznanie dodatkowych pieniędzy krajom tego dokonującym i zamknięcie obozów dla uchodźców, co oznacza, że jeżeli Rada będzie nadal upierać się przy swoim kaprysie, ludzie ci odczują negatywne skutki tego. Czas położyć temu kres i opracowywać akty delegowane w normalnym procesie współdecyzji.

  Dimitar Stoyanov (NI) – (BG) Pani Przewodnicząca! Poprę oczywiście przedstawiony tu wniosek, gdyż Parlament musi bronić swoich praw, jeżeli chodzi o uprawnienia nadane mu przez traktaty. Pragnę powiedzieć, że musimy rozszerzyć zakres naszej kontroli i to nie tylko do wstępnej kontroli aktów delegowanych, o których teraz dyskutujemy.

Musimy też mieć kontrolę nad późniejszymi etapami, gdyż do niektórych programów płyną całe miliardy euro, trafiając zazwyczaj do kieszeni różnych dyktatorów i finansując ich wystawny styl życia, podczas gdy w tym samym czasie w naszych własnych krajach w bardzo złych warunkach żyją miliony ludzi.

Oznacza to również, że wydajemy pieniądze europejskich podatników, by finansować luksusy dla uciskających swoje narody dyktatorów, podczas gdy naszym obywatelom źle się wiedzie. Dlatego musimy najpierw usunąć belkę z własnego oka, a potem dostrzec źdźbło w oku bliźniego – to da nam wreszcie realną, ścisłą kontrolę nad tymi zasobami.

  Barbara Matera (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Ponownie musimy walczyć o swoją rolę zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza nią.

Wspieranie praw człowieka i podstawowych wolności, które zapisano jako zasadę w Powszechnej deklaracji praw człowieka z 1948 roku, naszej karcie praw podstawowych i instrumentach regionalnych, stanowi element naszej polityki zagranicznej oraz społecznej. Rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 w sprawie ustanowienia instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie musi być skutecznym, praktycznym instrumentem wykazującym elastyczność pozwalającą uporać się z wyjątkowymi sytuacjami.

Wkład Unii Europejskiej w te zmagania cywilizacji za pośrednictwem jej strategii współpracy zewnętrznej oraz właściwego wykorzystania odpowiednich instrumentów finansowych, a więc większej skuteczności i widoczności działań zewnętrznych Unii na świecie, nie może pomijać odpowiedzialności, a zatem i kontroli ze strony jej najbardziej reprezentatywnej instytucji, którą jest Parlament Europejski.

W obliczu tego faktu popieram proponowane poprawki, które w oczywisty sposób odpowiadają zmianom zachodzącym w naszej ciągle rosnącej Europie.

(Mówczyni zgodziła się odpowiedzieć na pytanie zadane zgodnie z regułą niebieskiej kartki na mocy art. 149 ust. 8 Regulaminu)

  Marek Henryk Migalski (ECR) – (PL) Chciałem się zapytać, czy pani Matera jest w stanie powiedzieć, czy PPE byłaby skłonna do tego, żeby szczególnie wspierać pomoc właśnie w kwestiach demokracji i praw człowieka, skierowaną na Wschód, czyli na Ukrainę, na Białoruś, na inne kraje objęte Partnerstwem Wschodnim?

  Barbara Matera (PPE) – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Oczywiście, że tak – moja grupa polityczna, Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci), dokłada każdego dnia wysiłków, by zagwarantować poszanowanie podstawowych praw człowieka na całym świecie.

W mojej opinii przemówienia moich znamienitych kolegów, którzy pracują tutaj znacznie dłużej ode mnie, potwierdzają i wspierają politykę Parlamentu. Podkreślam ponownie, że należę do Grupy Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci). Jesteśmy jednoznacznie proeuropejscy i przekonani o roli, jaką Parlament może odegrać na świecie.

  Richard Howitt (S&D) – Pani Przewodnicząca! Pragnę, aby odnotowano moje poparcie dla tego, co koleżanki i koledzy powiedzieli na temat kontroli parlamentarnej nad instrumentami, a w szczególności instrumentem na rzecz demokracji i praw człowieka. Pragnę podziękować Komisji za dobrą organizację współpracy. Obrońcy praw człowieka są z natury narażeni i niezbędne jest tu pewne poszanowanie prywatności. Powinniśmy zapewnić, aby taka współpraca miała miejsce również w przyszłości.

W odniesieniu do tych projektów można skrytykować fakt, że są one wprawdzie bardzo wysokiej jakości, ale są też rozrzucone po całym świecie i nie zostały w wystarczającym stopniu włączone w inne programy.

Ustanowienie Służby Działań Zewnętrznych daje nam szansę naprawienia tego. Powinniśmy zagwarantować, że tak się stanie. Aby zapewnić utrzymanie jakości projektów, trzeba też zmierzyć się z faktem, że część programów przygotowywanych obecnie przez ludzi z kwalifikacjami prawnymi może nie spełniać tego kryterium w przyszłości.

Wreszcie, w obliczu tego, co dzieje się teraz w Egipcie i w pozostałej części świata arabskiego, wiemy, że w przyszłości wzrośnie zapotrzebowanie na finansowanie budowy demokracji i monitorowania wyborów. W rozporządzeniu nalegaliśmy na stały procent, aby nie odbierać środków innym projektom w zakresie praw człowieka, możemy jednak potrzebować więcej pieniędzy, a gdy chodzi o nową perspektywę finansową, nie wolno wracać do starego argumentu, jakoby należało się pozbyć tego rozporządzenia. Dziś jest ono potrzebne bardziej niż kiedykolwiek.

(Mówca zgodził się odpowiedzieć na pytanie zadane zgodnie z regułą niebieskiej kartki na mocy art. 149 ust. 8 Regulaminu)

  Nirj Deva (ECR) – Pani Przewodnicząca! Pragnę podziękować mówcy za zezwolenie na zadanie pytania.

Żywię wielki szacunek dla wiedzy pana posła Howitta o prawach człowieka oraz dla pracy, którą wykonał on w przeszłości. Moje pytanie brzmi następująco: w jaki sposób możemy prezentować nasze założenia dotyczące równości, słuszności i sprawiedliwości, które zrodziły się w Europie z długoletnich tradycji chrześcijańskich lub humanistycznych, i oczekiwać, że inne kultury z innymi religiami i poglądami lub też pozbawione poglądów zrozumieją dokładnie, o co nam chodzi, a jednocześnie uniknąć wrażenia, iż siłą narzucamy im neokolonialne koncepcje? Jak możemy to uczynić?

  Richard Howitt (S&D) – Pani Przewodnicząca! Udzielenie odpowiedzi na to pytanie w 30 sekund jest wielkim wyzwaniem. Odpowiedź – jak powinien wiedzieć pan poseł i cały Parlament – brzmi, że wolność myśli i religii stanowi podstawowe prawo wszystkich narodów, religii, krajów i ludzi.

  Andreas Mölzer (NI) – (DE) Pani Przewodnicząca! Pomoc rozwojowa jest zawsze kosztowna, często niestety nieskuteczna, a czasem wręcz szkodliwa, gdyż zbyt często nie rozwiązuje ona konkretnych problemów danego kraju. Rzadko podejmuje się próbę przyjęcia podejścia długoterminowego, a działania są słabo skoordynowane. Moim zdaniem wątpliwe jest, czy unijny instrument finansowy na rzecz wspierania rozwoju i praw człowieka może poprawić sytuację, zwłaszcza w obliczu tego, że w samej UE brakuje konsekwentnej koordynacji.

Udzielanie pomocy drobnym rolnikom afrykańskim, podczas gdy jednocześnie doprowadzamy ich na skraj ruiny swoimi dotowanymi produktami rolnymi, oznacza w ostatecznym rozrachunku, że topimy miliardy euro. Nie ulegnie to znaczącej zmianie do chwili, gdy nie przestaniemy wspierać wielkich firm w UE i pośrednio również w krajach rozwijających się.

Z naszymi tradycyjnymi metodami współpracy rozwojowej konkuruje pomoc rozwojowa Chin, za pośrednictwem której rząd w Pekinie zapewnia sobie surowce i nowe rynki. W tym obszarze również będziemy musieli opracować nowe koncepcje. Ponadto równie ważne jest, aby uzależnić pomoc rozwojową od współpracy w kwestii uchodźców, być może przez wprowadzenie umów o readmisji.

  Thijs Berman (S&D) – (NL) Pani Przewodnicząca! Ten Parlament żąda tego, czego chce każdy parlament świata: demokratycznej kontroli nad formułowaniem i wdrażaniem polityki. Unia Europejska powinna stanowić pod tym względem wzór, przykład. Traktat lizboński był wielkim krokiem naprzód z punktu widzenia wzrostu wpływów Parlamentu Europejskiego.

Znaczna większość tego Parlamentu nie podporządkowała się wysiłkom Rady i Komisji, by ograniczyć kontrolę parlamentarną, które pozostają w sprzeczności z duchem traktatu. Parlament nie pragnie zarządzać w szczegółach – chce jedynie wpływu na politykę, jej opracowanie i realizację. Chodzi zatem o wybory strategiczne, o treść polityki.

W innych krajach ludzie wychodzą na ulicę, by domagać się tego wpływu, i powinniśmy ich wspierać w każdy możliwy sposób. Walka o demokrację czasem przybiera jednak też postać trudnych negocjacji i suchych stwierdzeń. W żaden sposób nie umniejsza to przekonań leżących u ich podstaw, gdyż każdej władzy musi towarzyszyć maksimum demokratycznej kontroli. To prawo wszystkich obywateli – w Kairze i Tunisie jak też w Brukseli.

  Nick Griffin (NI) – Pani Przewodnicząca! Dzisiejszego ranka młoda kobieta w moim okręgu wyborczym wróciła do domu jak co dzień, odprowadziwszy do szkoły dwójkę dzieci.

Kiedyś Jenny zawoziła je samochodem, ale przy obecnych cenach benzyny stać ją już tylko na to, żeby dwa razy w tygodniu pojechać do najtańszego supermarketu w jej dzielnicy Manchesteru.

Dziś rano, jak każdego ranka, Jenny jest głodna, gdyż na śniadanie ma do wyboru: zjeść albo nakarmić obie dziewczynki. Chleba i dżemu nie starczy dla wszystkich.

Tymczasem tu, na planecie UE, posłowie do Parlamentu Europejskiego omawiają poprawki do instrumentu finansowego, który przewiduje wydanie 1,1 miliarda euro pieniędzy podatników na wspieranie demokracji i praw człowieka – głównie w Trzecim Świecie. Większość tych poprawek dodatkowo ogranicza prawa państw narodowych do nadzoru, podczas gdy Komisja wydaje ogromne ilości środków brytyjskich podatników. Cóż za marnotrawstwo i hipokryzja – ciągle tokować o prawach kobiet w Afryce, gdy tutaj tysiące kobiet nie mogą nawet dobrze nakarmić swoich dzieci.

  George Sabin Cutaş (S&D) – (RO) Pani Przewodnicząca! Prawdopodobnie nie rozmawialibyśmy o współpracy z krajami rozwijającymi się, gdyby państwa założycielskie Unii Europejskiej nie zażądały w traktacie rzymskim specjalnej wzmianki o posiadanych przez siebie koloniach, co rzuca zresztą cień na całą koncepcję demokracji. Podstawy Unii Europejskiej stopniowo przekształciły się w politykę, wśród najważniejszych zasad której znalazły się eliminacja ubóstwa oraz propagowanie praw człowieka, podstawowych wolności, godnej pracy i dobrych rządów.

Dziś kraje rozwijające się są partnerami strategicznymi Unii Europejskiej. Dlatego też uważam, że instrument finansowy dla krajów rozwijających się, które nie spełniają kryteriów ODA, ułatwi współpracę gospodarczą, finansową, techniczną, kulturalną i akademicką. Może on ponadto stymulować handel dwustronny, inwestycje, partnerstwo gospodarcze oraz działania na rzecz dialogu między podmiotami z sektora publicznego a organizacjami pozarządowymi zarówno w Unii Europejskiej, jak i w krajach partnerskich.

  Jörg Leichtfried (S&D) – (DE) Pani Przewodnicząca! Dyktatorzy w sąsiadujących z nami krajach upadają i to dobry objaw. Choć nasi wysocy przedstawiciele w Unii Europejskiej nie mają możliwości lub też nie są gotowi wesprzeć ludzi walczących o demokrację czy też dodać im otuchy, to dobrze, że możemy przynajmniej podjąć działania i zapewnić pomoc, nawet jeżeli się nie wypowiadamy. Bardzo ważne jest jednak, abyśmy łączyli świadczoną pomoc z wymaganiem przestrzegania naszych wartości, w tym demokracji, praworządności i podstawowych standardów pracy. Bardzo ważne jest, by Unia Europejska pomagała. Nie możemy zresztą ograniczać się do pomocy – trzeba też zagwarantować, aby jej odbiorcy rozumieli, jakie wartości czynią nas silnymi.

W związku z tym jest dla mnie oczywiste, że tę pomoc musi ostatecznie kontrolować i musi nią zarządzać Parlament Europejski. W przyszłości nie można dopuścić, aby działaniami Unii Europejskiej kierowała biurokracja. Parlament musi mieć możliwość wypełniania swoich powinności parlamentarnych, a więc podejmowania decyzji.

  Elena Băsescu (PPE) – (RO) Pani Przewodnicząca! Parlament musi mieć na równi z Radą możliwość kontroli nad przyjmowaniem decyzji strategicznych dotyczących wydatkowania zasobów przydzielonych w ramach instrumentów finansowania współpracy. Równocześnie jednak UE musi stać się elastyczniejsza i przyśpieszyć wdrażanie mechanizmów rozwoju stosunków handlowych z krajami partnerskimi. Popieram przyjęcie przez Unię pragmatycznego podejścia w jej stosunkach gospodarczych z krajami partnerskimi.

Sądzę, iż szczególnie ważne jest wdrażanie instrumentów finansowania w krajach takich jak Turkmenistan czy Irak, które mogą dostarczyć zasobów energetycznych za pośrednictwem projektów w rodzaju Nabucco. Pragnę też wspomnieć tutaj, że prezydenci Rumunii i Turkmenistanu nawiązali na mocy wspólnej deklaracji partnerstwo energetyczne służące wydobyciu i transportowi gazu ziemnego oraz ropy naftowej, w tym również poprzez wymianę doświadczeń i sprzętu. Rumunia bierze także udział w misjach stabilizacyjnych i służących odbudowie w Iraku.

  Ivo Vajgl (ALDE) – (SL) Pani Przewodnicząca! Znaczna część zasobów, do których mamy dostęp za pośrednictwem instrumentów finansowania, i które mają w zamyśle służyć rozwojowi w krajach rozwijających się, trafia pewnymi kanałami z powrotem w ręce naszych własnych firm lub monopoli. Sądzę, że podstawowym celem tych instrumentów finansowych i politycznych powinno być zapewnienie, aby zasoby były wykorzystywane zgodnie z planami rozwojowymi tych, których chcemy wspierać.

Kilku mówców wskazało już, że często finansujemy reżimy, których żadną miarą nie da się uznać za demokratyczne. Jeżeli chodzi o finansowanie rozwoju krajów najuboższych, moim zdaniem powinniśmy zachować ostrożność, by nie wspierać kolejnych monokultur, ale stwarzać możliwości nowoczesnego rozwoju tych krajów.

  Karel De Gucht, komisarz − Pani Przewodnicząca! Uważnie wysłuchałem licznych wystąpień posłów. Komisja wyraża nadzieję, że znajdziemy rozwiązanie w odniesieniu do omawianych ważnych instrumentów finansowania.

Musimy jednak mieć możliwość pełnego wdrożenia instrumentów finansowych związanych ze stosunkami zewnętrznymi. Właściwa realizacja naszych działań zewnętrznych nie powinna paść ofiarą sporu między instytucjami. Trudno jest w takiej sytuacji zachować wiarygodność wobec reszty świata i naraża nas to na utratę znaczenia jako globalnego podmiotu i negocjatora handlowego.

Komisja jest gotowa do szybkiego wypracowania rozwiązania, na które zgodziłyby się wszystkie instytucje.

W ramach obecnych instrumentów, które obowiązywać będą do roku 2013, a więc przez kolejne dwa lata, wieloletnie dokumenty strategiczne są uznawane za środki wykonawcze niezbędne w celu wykonania budżetu. Środki takie podlegają procedurze komitetowej.

Dokumenty strategiczne mają charakter techniczny, a więc sama ich natura nie predestynuje ich do roli wiążących aktów prawnych. Obecne instrumenty będą działać jeszcze tylko przez dwa lata, a do wdrożenia pozostało zaledwie kilka dokumentów strategicznych. Zdaniem Komisji zmiana tego systemu teraz wymagałaby wprowadzenia znaczących modyfikacji instrumentów, co zajęłoby zbyt wiele czasu i w poważny sposób zakłóciłoby współpracę zewnętrzną UE.

Komisja już teraz współpracuje z Parlamentem w dziedzinie demokratycznej kontroli dokumentów strategicznych. Komisja jest skłonna ugruntować ten proces, przyznając Parlamentowi daleko idące prawo do kontroli. Jest jeszcze zbyt wcześnie, by określić kształt nowych instrumentów, gdyż podlegają one szerokim konsultacjom z zainteresowanymi stronami i Komisja zgłosi dopiero wnioski w ich sprawie.

Przy założeniu pełnego przestrzegania kryteriów określonych w art. 290 traktatu z Lizbony możliwe jest rozważenie odwołania się w nowych instrumentach do aktów delegowanych, ale Komisja nie wyrobiła sobie jeszcze poglądu na ten temat.

  Charles Goerens, sprawozdawca − (FR) Pani Przewodnicząca! Ja również pragnę podziękować wszystkim mówcom, którzy wypowiedzieli się ogólnie na temat instrumentów finansowania, a w szczególności w sprawie przedstawionego przez mnie dzisiaj rano sprawozdania.

Myślę, że pan poseł Brok znalazł słowa, które trafnie wyrażają, czego chcemy. Nie zamierzamy być awanturnikami, ale nie chcemy też dać Komisji carte blanche do wdrażania fundamentalnych umów przyjmowanych przez Parlament Europejski bez żadnego nadzoru parlamentarnego. Parlament nie stawia przed wyborem: wszystko albo nic, ale nalega na sensowne rozwiązanie polegające na ścisłym monitorowaniu strategicznych aktów. Nie żądamy niczego więcej ani niczego mniej.

Pragnę też powiedzieć kilka słów na temat bardziej krytycznych uwag mówców, zwłaszcza tych odnoszących się dość sceptycznie do polityki współpracy rozwojowej oraz tych, którzy zawsze przywołują podatników, by odrzucić wszelkie wsparcie dla takiej polityki.

Z mojego punktu widzenia podatnik finansuje budżet, który jest instrumentem okazywania solidarności z najuboższymi. Tak więc, dzięki wkładowi podatników, budżet stanowi ogólnie sposobność dla naszych krajów, by pomagać najsłabszym członkom społeczeństwa. Alternatywą byłoby zignorowanie podstawowych, fundamentalnych praw pozbawionych zasobów ludzi.

Zalecałbym jednak, aby wspomniani posłowie zapoznali się ze sprawozdaniami Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju i przekonali się, że ci, którzy wnoszą największy wkład we współpracę i solidarność zewnętrzną, to ci sami, którzy wydają najwięcej na solidarność w obrębie własnych krajów. Innymi słowy, między solidarnością wewnętrzną a zewnętrzną nie musi być sprzeczności.

Tak więc radzę, aby ci, którzy pragną, by reszta świata wierzyła, że wszystkie nasze pieniądze wydawane na solidarność zewnętrzną są marnowane w każdym zakątku świata, ponownie przeczytali statystyki zamieszczone we wspomnianym sprawozdaniu ONZ.

  Barbara Lochbihler, sprawozdawczyni – (DE) Pani Przewodnicząca! Myślę, że w czasie debaty stało się zupełnie jasne, dlaczego jako posłowie do Parlamentu chcemy aktów delegowanych. Nie zależy nam na szczegółowym zarządzaniu, ale musimy być w stanie korzystać z tego instrumentu w odpowiedzialny i świadomy sposób, by móc w razie potrzeby skorygować problemy. Jeżeli mówimy na przykład o pozycji Parlamentu wobec instytucji zewnętrznych, choćby organizacji broniących praw człowieka, na które może to mieć wpływ – jeżeli nie osiągniemy porozumienia, choć mam nadzieję, że tak się nie stanie, i jeżeli poszczególne projekty nie będą mogły być wdrażane, sądzę, że stanowisko Parlamentu spotka się ze wsparciem i zrozumieniem. Nie jest prawdą, jakoby stanowisko Parlamentu i ta koncepcja były niezrozumiałe.

Pragnę krótko ustosunkować się do krytyki stwierdzającej, że Parlament wydaje zbyt wiele na prawa człowieka i rozwój demokracji. Wydaje mi się, że jest wręcz przeciwnie. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ten instrument na rzecz praw człowieka i demokracji, który istnieje dopiero od 2004 roku, możemy zobaczyć, jak wiele udało się osiągnąć przy relatywnie niewielkich nakładach. Nie można po prostu patrzeć na całość, trzeba skupić się na szczegółowych osiągnięciach projektów. Ich wdrażanie trzeba było przerwać tylko w kilku przypadkach.

Jeżeli naprawdę pragniemy zobaczyć realizację fundamentalnych wartości UE, jeżeli naprawdę chcemy, by ludzie żyli swobodnie – wolni od ubóstwa i strachu – musimy działać na rzecz praw człowieka. Ten instrument doskonale uzupełnia naszą politykę stawiania innym państwom wymogu wspierania praw człowieka. Nie wydajemy zbyt wiele pieniędzy. Wręcz przeciwnie, potrzebujemy znacznie bardziej jednoznacznego wsparcia finansowego.

  Kinga Gál, sprawozdawczyni − (HU) Pani Przewodnicząca! Dziękuję posłankom i posłom oraz panu komisarzowi za opinie wyrażone podczas debaty, jak też oczywiście koleżankom i kolegom za wyrazy wsparcia dla naszej decyzji. Pan poseł Brok jasno stwierdził, że naprawdę chcemy dokonać rozróżnienia między uprawnieniami wykonawczymi i ustawodawczymi. Naszym celem nie jest jego zatarcie, lecz – jak wspomniała już tutaj dwójka sprawozdawców oraz koledzy i koleżanki z sali – Parlament musi mieć możliwość wypowiedzenia się na temat planowania i strategii, by umożliwić skuteczne wdrażanie oraz ukierunkowanie funduszy tam, gdzie są najbardziej potrzebne.

Pragnę odnieść się do opinii o wykorzystaniu środków: nie sądzę, aby jakikolwiek podatnik zakwestionował znaczenie naszej zdolności niesienia pomocy lub ratowania życia ludzkiego, życia działaczy broniących praw człowieka, za pośrednictwem tego instrumentu finansowego służącego obronie praw demokratycznych i praw człowieka, sądzę więc, że podatnicy chętnie zaakceptują taki właśnie instrument. Bardzo poważnie traktuję kwestię podniesioną także przez komisarza – traktat lizboński przyznał Parlamentowi nowe uprawnienia i szersze prawa. Z tego powodu naprawdę pragniemy, aby Rada i Komisja wykazały otwartość, co umożliwi ostatecznie osiągnięcie dobrego kompromisu, gdyż w interesie nas wszystkich jest uczynienie tych instrumentów naprawdę efektywnymi, a w tym celu potrzebne są wszystkie trzy instytucje.

  Gay Mitchell, sprawozdawca − Pani Przewodnicząca! Jak rozumiem, przysługuje mi dodatkowa chwila czasu ze względu na niemożność dotarcia tu na początku debaty. Bardzo przepraszam – utknąłem w korku.

Po pierwsze, pan poseł z Wielkiej Brytanii skrytykował przypisywanie wagi demokracji i prawom człowieka. Gdyby w naszych państwach członkowskich funkcjonowały demokracja i prawa człowieka, dzieci nie chodziłyby do szkoły o samym chlebie i dżemie – taka jest prawda.

Niezależnie od tego, czy dzieje się to w Wielkiej Brytanii, czy w innym państwie członkowskim, zadaniem stosownego państwa członkowskiego jest temu zapobiec. Powiedzmy sobie jasno, o co tutaj chodzi: nie tylko o demokrację i prawa człowieka. W odległości krótkiego lotu samolotem od tego budynku codziennie umierają dwadzieścia dwa tysiące dzieci. Dwadzieścia dwa tysiące. Dobre wieści brzmią tak, że jeszcze niedawno były to 34 tysiące, ale tę liczbę udało się nam i innym zmniejszyć do 22 tysięcy dzięki demokracji, prawom człowieka oraz instrumentom finansowym zatwierdzonym przez Unię.

Nie przeciwstawiajmy tamtym ludziom dzieci w naszych państwach członkowskich, które chodzą do szkoły zjadłszy tylko kromkę chleba z dżemem, nad czym również ubolewam. Rządy państw członkowskich winny zająć się sytuacją tych dzieci.

Rozmawiamy tu o następującej kwestii: wdrażanie czy akty delegowane. Czy jest to wdrażanie, czy też akt delegowany? W tym drugim przypadku mamy do czynienia z prawodawstwem.

Proponuję, abyśmy w pełni trzymali się pierwszego czytania Parlamentu, a tym samym przywrócili wszystkie poprawki. Rada ich nie zaakceptowała. Chodzi tu o zasadę i jest to kwestia kluczowa z punktu widzenia przyszłego charakteru relacji międzyinstytucjonalnych w dziedzinie działań zewnętrznych.

Poprawki wnioskowane przez Parlament nie dotyczą istoty DCI ani pozostałych instrumentów, ale roli Parlamentu w praktycznym wdrażaniu prawa.

Celem jest tutaj obrona demokratycznych prerogatyw Parlamentu Europejskiego określonych w traktacie lizbońskim. Jako współprawodawca musimy mieć na równi z Radą możliwość kontroli nad przyjmowaniem i realizacją decyzji strategicznych dotyczących wydatkowania pomocy rozwojowej: ile, gdzie i jak. W ujęciu technicznym poprawki te gwarantują, że pewne projekty decyzji przyjmowane przez Komisję zostaną uznane za akty delegowane zgodnie z definicją w art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Umożliwi to obydwu ramionom władzy ustawodawczej zgłaszanie sprzeciwu wobec projektów decyzji niezgodnych z wymogami prawa. Weto takie zapewni wzięcie sugestii Parlamentu pod uwagę przy programowaniu pomocy Wspólnoty przez Komisję.

Pragnę jasno powiedzieć, jak stwierdziła już tutaj koleżanka, że nie chodzi o szczegółowe zarządzanie czy poszczególne programy i projekty. Poprawki zapewnią prawodawcom kontrolę nad strategicznymi decyzjami dotyczącymi przydziału funduszy i priorytetów sektorowych.

Wszystkie proponowane poprawki zamieszczono już w stanowisku Parlamentu w pierwszym czytaniu, które przyjęto znaczną większością na posiedzeniu plenarnym 21 października 2010 r.

Rada kategorycznie odrzuciła wszakże wszystkie poprawki dotyczące kontroli demokratycznej i aktów delegowanych, nie proponując żadnego rozwiązania alternatywnego, które spełniałoby postulaty Parlamentu.

Należy ubolewać nad faktem, że podczas tak długiego czasu – niemal roku – jaki upłynął od pierwszej dyskusji na temat tej sprawy w komisji, negocjacje między instytucjami nie poczyniły żadnych postępów. Mogę Państwa zapewnić, że naprawdę dołożyliśmy wszelkich starań. Negocjacje z Radą i Komisją – która powinna, nawiasem mówiąc, w nich pośredniczyć – rozpoczęły się w lutym 2010 roku. Przeprowadziliśmy trzy sesje dialogu i odbyliśmy kilka spotkań na szczeblu technicznym – wszystkie one dotyczyły spornej kwestii aktów delegowanych. Nie doszło do zbliżenia. Dopiero pod koniec zeszłego roku negocjatorzy Komisji wystąpili z propozycją kompromisową. Parlament niezwłocznie przedstawił kontrpropozycję, nie znalazło to jednak odzwierciedlenia w stanowisku Rady; z tego, co wiemy, nie została ona formalnie przedstawiona państwom członkowskim w Radzie.

Pomimo twardej linii Rady, którą reprezentuje również Komisja – co stwierdzam z ubolewaniem, gdyż nie ma ona do tego uprawnień konstytucyjnych – Parlament obstaje przy swoim stanowisku. Z prawnego punktu widzenia nasze argumenty są solidne. Dokumenty strategiczne są programami wieloletnimi, na przykład opracowywanymi w ramach DCI, które spełniają kryteria zastosowania procedury dotyczącej aktów delegowanych. Uzupełniają one rozporządzenie i mają zasięg ogólny. Kryteria wymienione w art. 290 są obowiązkowe w razie ich spełnienia. Rada i Parlament muszą dysponować prawem weta.

Nie jest to kwestia politycznych pertraktacji ani żadnych specjalnych ustaleń, gdyż byłoby to sprzeczne z traktatem. To obowiązek prawny. Z politycznego punktu widzenia dysponujemy pełnym poparciem naszej Konferencji Przewodniczących, która dwukrotnie zadecydowała – ostatnio na początku miesiąca – że w odniesieniu do wszystkich dokumentów negocjatorzy powinni nalegać na zastosowanie procedury dotyczącej aktów delegowanych w przypadku decyzji odnoszących się ogólnie do celów, wyboru priorytetów, oczekiwanych rezultatów i przydziału środków finansowych.

Nasze komisje również przyjęły wspólną linię: sprawozdawcy w Komisji Handlu Międzynarodowego i Komisji Spraw Zagranicznych – odpowiedzialni odpowiednio za instrumenty współpracy z krajami uprzemysłowionymi oraz instrumenty na rzecz praw człowieka i demokracji – obrali dokładnie takie samo podejście, jak ja. Należy przywrócić wszystkie poprawki dotyczące aktów delegowanych z pierwszego czytania. Nasze stanowisko jest jasne, proste i w pełni zgodne z mandatem udzielonym nam przez Konferencję Przewodniczących. Nie damy się podzielić ani zignorować naszej roli jako organu ustawodawczego.

Jestem przekonany, że wprowadzenie nowej procedury leżałoby też w interesie zamierzonych beneficjentów naszych instrumentów finansowych. Parlament mógłby odgrywać swoją rolę organu nadzorczego znacznie skuteczniej i zagwarantować, że pieniądze zostaną wydatkowane na podstawowe cele współpracy rozwojowej Wspólnoty określone w traktacie: redukcję, a docelowo eliminację ubóstwa. Dwadzieścia dwa tysiące dzieci nie muszą umierać każdego dnia. Żądamy prawa do głosu w tej sprawie.

(Mówca zgodził się odpowiedzieć na pytanie zadane zgodnie z regułą niebieskiej kartki na mocy art. 149 ust. 8 Regulaminu)

  Nirj Deva (ECR) – Pani Przewodnicząca! Pragnę zapytać pana posła Mitchella, czy zgodzi się ze mną, że w 2005 roku Parlament zrzekł się prawa do współdecyzji w sprawie tych instrumentów finansowania w 14 obszarach.

Obecnie próbujemy w istocie częściowo odzyskać uprawnienia, gdyż utraciliśmy nie tylko zdolność przyglądania się temu, co dzieje się w Komisji, ale także proces zapewnienia rozliczalności i przejrzystości, zatem pragnę zapytać pana posła Mitchella…

(Przewodnicząca wyłączyła mikrofon)

  Gay Mitchell, sprawozdawca − Pani Przewodnicząca! Zgadzam się z panem posłem Devą, że zrzekliśmy się pewnych praw. Byłem sprawozdawcą ds. instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju. Uzgodnienia dotyczące tego instrumentu zajęły nam dwa i pół roku, gdyż nie chcieliśmy wyzbyć się pewnych podstawowych praw Parlamentu, ale na koniec byliśmy zmuszeni do kompromisu.

Ostatecznie wypracowano porozumienie międzyinstytucjonalne między Parlamentem, Komisją i Radą, w którym stwierdzono, że Parlament – na przykład za pośrednictwem Komisji Rozwoju – zyska prawo kontroli w odniesieniu do DCI; aby wykonać to porozumienie, ustanowiliśmy grupy. Omawiane instrumenty są w duchu tamtego porozumienia, które należy kontynuować.

  Helmut Scholz, sprawozdawca – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu De Gucht! Ma Pan bezwzględnie rację, mówiąc, że reszta świata nie rozumie, dlaczego nie możemy dojść do porozumienia z Radą. Rada nie jest nawet obecna podczas tej debaty, nad czym bardzo ubolewam, gdyż nie jest to dobry znak z punktu widzenia ukończenia drugiego czytania. Musimy jednak zapytać, dlaczego zapisane w traktacie normalna zasada i normalne prawo nie są uznawane. Uważam – i omówił tę kwestię szczegółowo pan poseł Brok – że chodzi jedynie o naszą możliwość interwencji.

Mogę tutaj podać dodatkowy przykład dotyczący treści. W planie wieloletnim Komisji dotyczącym mojego instrumentu ds. krajów uprzemysłowionych (ICI) dokumentem referencyjnym nie uczyniono zmienionego rozporządzenia, lecz strategię „Globalny wymiar Europy”. W strategii tej posłużono się językiem, który zdezaktualizował się od nastania kryzysu gospodarczego i związanych z nim problemów handlowych – mówi się w niej na przykład, że celem planu wieloletniego jest wspieranie europejskich interesów biznesowych i zysków. Zgodnie z tekstem celem instrumentu ma być rozwiązanie problemów przedsiębiorstw z UE z penetracją niektórych rynków.

Mogę jedynie powtórzyć, że nie było to intencją prawodawcy i nie przeznaczył on na ten cel żadnych pieniędzy podatników. W naszej opinii ICI powinien być nowoczesnym programem współpracy, a nie narzędziem podboju. Kolejny przykład, przedstawiony jeszcze bardziej szczerym językiem: z naszego punktu widzenia kraje Azji Południowo-Wschodniej nie są zaledwie młodszymi partnerami, jak stwierdza to Komisja. Jeżeli chodzi o współpracę z Azją Środkową, instrument nie może skupiać się jedynie na dostępie UE do tamtejszych zasobów gazu.

Gdy patrzymy na region Maghrebu i wydarzenia na Bliskim Wschodzie, jasne staje się, że musimy przyjąć długoterminowe, ambitne podejście do współpracy. Mam nadzieję, iż nowe rozporządzenie przetrwa próbę czasu. Mam też nadzieję, że omawiany instrument finansowania zachęci do wymian na równej stopie między UE a państwami trzecimi oraz pomoże osiągnąć otwartość na całym świecie, działając w odpowiedzialny sposób na rzecz procesów zrównoważonego rozwoju, które są w interesie obywateli.

  Przewodnicząca − Zamykam wspólną debatę.

Głosowanie odbędzie się dzisiaj o godz. 11.30.

  Ioan Enciu (S&D), na piśmie – (RO) Europejski instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka jest jednym z nielicznych instrumentów polityki zagranicznej UE zakładających nadal sztywny system przydziału funduszy ze względu na fakt, że nie umożliwia on wyjątków od zasady, że koszty związane z podatkami, cłami, opłatami i innymi obciążeniami skarbowymi finansowanymi przez UE nie są kwalifikowalne. W sytuacji, w której stan ochrony praw człowieka na świecie pogarsza się, moim zdaniem bezwzględną koniecznością jest, aby Unia Europejska ponownie wystąpiła w roli światowego lidera w dziedzinie demokracji i praw podstawowych. Z tego względu szczególnie konieczne jest uczynienie europejskiego instrumentu finansowego elastyczniejszym w celu dania Unii i beneficjentom europejskiej pomocy finansowej pewnej swobody w zarządzaniu podejmowanymi projektami. Z drugiej strony to elastyczne podejście do przyznawania środków UE będzie ściśle monitorowane, by zapobiegać nadużyciom. Oprócz wyłączenia, które należy utrzymać w przypadkach indywidualnych w odniesieniu do umożliwienia finansowania kosztów związanych z podatkami, cłami, opłatami i innymi obciążeniami skarbowymi, Parlament Europejski musi mieć prawo do monitorowania działań Komisji oraz przyjmowanych przez nią dokumentów strategicznych.

  Zuzana Brzobohatá (S&D), na piśmie – (CS) W zaleceniu do drugiego czytania w sprawie ustanowienia instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju wspomina się o tym, iż osiągnięto znaczną zgodność stanowisk w sprawie środków, i w zasadzie przyjmuje się w nim wszystkie poprawki z pierwszego czytania. Osobiście uważam za priorytet rozwiązanie systemowych zagadnień związanych z wieloletnim finansowaniem pomocy rozwojowej i zgadzam się ze sprawozdawcą, że trzeba rozstrzygnąć kwestię metody finansowania w latach 2012 i 2013. W zaleceniu stwierdza się, że w rozporządzeniu drastycznie zmniejszono margines w obrębie pułapu działu 4 wieloletnich ram finansowych na lata 2007–2013, nie pozostawiając wystarczającego pola manewru na właściwą reakcję na potencjalne kryzysy. Zalecenie dotyczy również kwestii ustawodawczych związanych z proceduralnym podejściem Rady, które Parlament krytykuje, gdyż powinien on mieć takie same uprawnienia w zakresie monitorowania, jak Rada, jeżeli chodzi o przyjmowanie decyzji strategicznych dotyczących tego, gdzie i jak wydatkować pomoc rozwojową. Zgodnie zarówno z literą, jak i duchem traktatu lizbońskiego popieram zatem pilne włączenie do rozporządzenia w sprawie instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju prawidłowo zintegrowanej procedury dotyczącej aktów delegowanych w odniesieniu do planowania innych instrumentów finansowania działań zewnętrznych, które podlegają obecnie przeglądowi, czyli instrumentu stabilności, instrumentu na rzecz praw człowieka i demokracji oraz instrumentu finansowania współpracy z państwami uprzemysłowionymi.

  Jiří Havel (S&D), na piśmie – (CS) Jednym z głównych celów polityki rozwojowej UE jest redukcja i docelowa eliminacja ubóstwa, do czego powinny się jednoznacznie przyczynić wnioskowane, opiewające na 190 milionów euro środki towarzyszące w sektorze bananów (BAM) na lata 2010–2013, zatwierdzone przez Komisję 17 marca 2010 r. Prawdą jest również, że w przeszłości plany w tej dziedzinie opracowywano bardziej z perspektywy handlowej niż rozwojowej, a nowy wniosek powinien uosabiać właśnie perspektywę rozwojową. Poparcie BAM wydaje się słuszne w celu poprawy poziomu życia ludzi w krajach AKP, które eksportują banany, i które zostały dotknięte cłami pobieranymi od bananów przywożonych do UE. Wniosek Komisji cechuje się niemniej pewnymi niedociągnięciami, na przykład brakiem oceny skutków w odniesieniu do proponowanych środków, harmonogramem wykorzystania środków, budzącym wątpliwości wykorzystaniem rezerw UE na znaczną skalę czy utrzymującym się problemem niewystarczającego finansowania dla działu 4, na które Komisja słusznie zwróciła uwagę w swoim sprawozdaniu z oceny funkcjonowania porozumienia międzyinstytucjonalnego. Ogólnie rzecz biorąc, uważam, że sprawozdanie przedstawione przez pana posła Goerensa zawiera precyzyjną analizę zagadnienia zarówno z handlowego, jak i rozwojowego punktu widzenia oraz uwzględnia uwagi przyjęte przez Komisję Budżetową w dniu 13 kwietnia 2010 r., jak też zawiera stosowne zalecenia dotyczące BAM, w związku z czym zalecam przyjęcie go we wnioskowanej postaci.

  Anna Záborská (PPE), na piśmie – (SK) Rozumiem postulat Komisji, aby zapewnić większą elastyczność finansowania delikatnych politycznie projektów, których celem jest wspieranie demokracji i praw człowieka. Jednocześnie jestem wszakże przekonana, że jeżeli Parlament ma przyznać Komisji więcej swobody w finansowaniu takich projektów, musi nadal je monitorować. W ostatecznym rozrachunku to my odpowiadamy wobec obywateli za budżet UE. Jeżeli mówimy o instrumentach finansowych służących szerzeniu demokracji, pewności prawnej i poszanowania dla ludzi, powinniśmy też rozmawiać o skuteczności tych instrumentów i o tym, czy da się jeszcze sprawniej działać na rzecz demokracji i praw człowieka. W debacie na temat prześladowań chrześcijan na świecie wysoka przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa zapewniła nas, że każda dwustronna umowa o współpracy zawiera obecnie klauzulę demokracji i praw człowieka. Uzależnienie wszelkiej pomocy finansowej lub umów handlowych od wypełnienia tych obowiązków mogłoby bardziej przyczynić się do rozpowszechnienia demokracji i poszanowania podstawowych praw człowieka niż wspieranie różnych bardziej lub mniej sensownych projektów.