Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Δευτέρα 7 Μαρτίου 2011 - Στρασβούργο

25. Συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες για την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στο φορολογικό τομέα (συνοπτική παρουσίαση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A7-0027/2011) της κ. Joly, εξ ονόματος της Επιτροπής Ανάπτυξης, σχετικά με τη φορολογία και την ανάπτυξη - Συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες για την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στο φορολογικό τομέα (2010/2101(INI)).

  Eva Joly, εισηγήτρια. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, σας παρουσιάζω σήμερα με ικανοποίηση αυτήν την έκθεση σχετικά με τη φορολογία και την ανάπτυξη.

Αποτελεί μια σημαντική φάση μιας μάχης που ξεκίνησε πριν πολύ καιρό, την οποία συνεχίζω τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου στην Επιτροπή Ανάπτυξης, με τους οποίους συνεργάστηκα ιδιαίτερα παραγωγικά. Ελπίζω ότι αυτό θα επιβεβαιωθεί κατά τη διάρκεια των αυριανών ψηφοφοριών.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες επλήγησαν πολύ άσχημα από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση και την αύξηση των τιμών στα γεωργικά υλικά και χρειάζονται τώρα περισσότερο από ποτέ σημαντικές νέες πηγές χρηματοδότησης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της παγκόσμιας κρίσης, τα φορολογικά έσοδα, που είναι η παλαιότερη πηγή χρηματοδότησης για την ανάπτυξη, αποτελούν ένα μείζον ζήτημα και μια πραγματική πρόκληση.

Τα αποτελεσματικά συστήματα φορολόγησης δεν παρέχουν μόνο χρηματοδότηση για δημόσιες υπηρεσίες ζωτικής σημασίας. Με την προώθηση της διαφανούς, υπεύθυνης χρήσης των κυβερνητικών εσόδων, αποτελούν επίσης μία από τις βάσεις για μια υπεύθυνη δημοκρατία. Η συμβολή σε μια δίκαιη, προοδευτική και διαφανή φορολόγηση δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να οδηγεί στην κατάργηση ή τη μείωση της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας (ΕΑΒ). Δεν θα πρέπει να παρέχει άλλη μια δικαιολογία για τα κράτη μέλη που τείνουν ολοένα περισσότερο να μειώνουν το μερίδιο του ΑΕγχΠ τους που προορίζεται για την ΕΑΒ.

Παρόλο που η ΕΑΒ είναι ίσως ατελής και έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης, δεν παύει να είναι ζωτικής σημασίας για τις χώρες που έχουν πληγεί σοβαρά τόσο από την οικονομική κρίση, όσο και από την κρίση που σχετίζεται με το περιβάλλον. Γι’ αυτό, δεν τίθεται θέμα αντικατάστασης των ενισχύσεων, αλλά αναπροσανατολισμού τους προς την ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων φορολόγησης, στα οποία πρέπει να συμβάλλουν οι πολυεθνικές στη βάση του δικού τους πραγματικού κέρδους. Με αυτόν τον τρόπο, οι φτωχές χώρες θα μπορέσουν να αναλάβουν ξανά τη δική τους ανάπτυξη, να μειώσουν τη φτώχια και να αντισταθμίσουν την απώλεια τελωνειακών εσόδων που οφείλεται στην ελευθέρωση των αγορών, έτσι ώστε μακροπρόθεσμα να μπορούν να τα βγάλουν πέρα χωρίς ξένη βοήθεια.

Ωστόσο, οι χώρες του Νότου δεν είναι μόνο θύματα των δικών τους αναποτελεσματικών συστημάτων φορολόγησης. Είναι επίσης θύματα του φορολογικού ντάμπινγκ που επιβλήθηκε από τα όργανα του Bretton Woods, του κόστους της παράνομης διαφυγής κεφαλαίων και των φορολογικών παραδείσων. Κάθε χρόνο, υφίστανται κολοσσιαίες απώλειες φορολογικών εσόδων που εκτιμάται ότι ξεπερνούν το δεκαπλάσιο του συνόλου της βοήθειας που δέχονται από πλούσιες χώρες.

Αυτή η έκθεση δίνει έμφαση σε αυτό το δεδομένο. Όσο για τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ που είναι κάθε άλλο παρά επαρκείς, αποτελούν πραγματικά μια απειλή. Επιτρέποντας να διαγράφονται οι μη συνεργάσιμες περιοχές δικαιοδοσίας από τους γκρι καταλόγους απλώς με την υπογραφή συμφωνιών συνεργασίας χωρίς να επιβάλλεται καμία αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι οι φορολογικοί παράδεισοι είναι σύμφωνοι με τον νόμο και παρέχουν αξιοπιστία σε ένα σύστημα που είναι επιζήμιο για τα δημόσια οικονομικά τόσο του Βορρά όσο και του Νότου.

Το να θέσουμε τέλος στους φορολογικούς παραδείσους αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας βήμα προς την ανάπτυξη αυτών των χωρών, και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να το καταστήσει απόλυτη προτεραιότητα. Η ΕΕ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της όπως έκαναν και οι ΗΠΑ και να θεσπίσει μια σαφή, δεσμευτική νομοθεσία σε συνδυασμό με πραγματικούς μηχανισμούς κυρώσεων προκειμένου να θέσει τέλος στους φορολογικούς παραδείσους, που μοιάζουν με όπλα μαζικής καταστροφής για την ανάπτυξη των φτωχών χωρών. Η ΕΕ πρέπει να αποτρέψει τη χειραγώγηση του κέρδους και της μεταβιβαστικής τιμολόγησης από τις εταιρείες, κυρίως τις ευρωπαϊκές εταιρείες, που ωφελούνται από τα επιζήμια φορολογικά συστήματα και ταυτόχρονα τα καταχρώνται. Πρέπει να επιβάλει την καθιέρωση ενός διαφανούς, δεσμευτικού διεθνούς μηχανισμού που θα επιβάλλει σε όλες τις πολυεθνικές εταιρείες, ιδιαίτερα στις εξορυκτικές βιομηχανίες, να ανακοινώνουν αυτόματα τα κέρδη που αποκτούν και τους φόρους που πληρώνουν σε κάθε μια από τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται.

Αυτό είναι ένα αρχικό βήμα ζωτικής σημασίας προκειμένου να εμποδιστούν εκείνοι που πλουτίζουν στηριζόμενοι στη δυστυχία των νότιων χωρών. Είναι επίσης ένα βήμα ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  Elena Băsescu (PPE). – (RO) Κύριε Πρόεδρε, στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, η προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα είναι απαραίτητη τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και εκτός της ΕΕ. Θα πρέπει να τονίσω ότι κάθε κράτος είναι αρμόδιο να αποφασίζει για τη δική του φορολογική πολιτική. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να αποφεύγεται η πρακτική της δημιουργίας εμποδίων και να ενθαρρύνεται η συνεργασία μεταξύ των χωρών.

Η καταπολέμηση των φορολογικών παραδείσων αποτελεί μια βασική προτεραιότητα. Αυτοί συμβάλλουν στην υποβάθμιση της ποιότητας του πολιτικού συστήματος στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης, ενθαρρύνουν το οικονομικό έγκλημα, καθιστώντας το πιο επικερδές. Αυτό με τη σειρά του συμβάλλει στην αύξηση της άδικης κατανομής των φορολογικών εσόδων. Ένα άλλο μέτρο αφορά την αύξηση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο ένα υψηλότερο επίπεδο συμμετοχής των αναπτυσσόμενων χωρών στα σχετικά διεθνή φόρα.

  Franziska Keller (Verts/ALE). – (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, οι φόροι και η φορολόγηση αποτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα στη συζήτηση σχετικά με τις πολιτικές ανάπτυξης. Είναι ένα κρίσιμο θέμα για τη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής καθώς, χωρίς ένα κατάλληλο φορολογικό σύστημα, χωρίς τις κατάλληλες πολιτικές σχετικά με τους φορολογικούς παραδείσους, δεν θα επιτύχουμε ποτέ τη συνοχή στις αναπτυξιακές μας πολιτικές και, επί του παρόντος, δεν το έχουμε επιτύχει. Ως εκ τούτου, επιδοκιμάζω ιδιαίτερα αυτήν την έκθεση και ελπίζω ότι αύριο, εσείς, τα μέλη αυτού του Σώματος, δεν θα την αποδυναμώσετε.

Πρέπει να συμπληρώσουμε την ανακοίνωση της Επιτροπής, η οποία έχει σοβαρές ελλείψεις, για παράδειγμα δεν αντιμετωπίζει τα προβλήματα εντός του ΟΟΣΑ και δεν αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις του φορολογικού ανταγωνισμού στα φορολογικά έσοδα. Εάν θέλουμε να συμμορφωθούμε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, εάν θέλουμε οι αναπτυξιακές μας πολιτικές να έχουν συνοχή, πρέπει να αναλάβουμε δράση τώρα, και σας ζητώ να υποστηρίξετε αυτήν την έκθεση στο σύνολό της.

  João Ferreira (GUE/NGL). – (PT) Κύριε Πρόεδρε, η συνεργασία στον φορολογικό τομέα είναι βέβαια σημαντική και απαραίτητη, δεν θα πρέπει όμως να αγνοούμε το γεγονός ότι η φορολογική πολιτική αποτελεί ένα βασικό μέσο οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, ο ορισμός του οποίου επηρεάζεται προφανώς από πολιτικά κριτήρια και αξιολογήσεις. Ως εκ τούτου, η εξαγωγή της λεγόμενης «χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα» δεν εναπόκειται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως πολύ σωστά αναφέρει η εισηγήτρια. Η κυριαρχία, οι επιλογές και οι ευκαιρίες των αναπτυσσόμενων χωρών πρέπει να γίνονται απολύτως σεβαστές, με παράλληλη προσοχή στη δική τους ιδιαίτερη κατάσταση και τις συνθήκες τους.

Έχω δύο παρατηρήσεις σχετικά με αυτά τα δύο καυτά θέματα. Πρώτον, τις λεγόμενες συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης, που έχουν επιβληθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες ενάντια στη θέλησή τους και που περιορίζουν σημαντικά τα φορολογικά συστήματα αυτών των χωρών, προκαλώντας ταυτόχρονα άλλες σοβαρές ζημιές. Δεύτερον, τους φορολογικούς παραδείσους, οι οποίοι εξακολουθούν να υπάρχουν και να προκαλούν σύμφωνα με την έκθεση απώλειες εσόδων της τάξεως των 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ κάθε χρόνο. Αυτά τα δύο αποτελούν παραδείγματα της ασυνέπειας των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους στόχους που έθεσε για την αναπτυξιακή συνεργασία.

  Μαρία Δαμανάκη, μέλος της Επιτροπής. – (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, εξ ονόματος της Επιτροπής, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ειδικά την Επιτροπή Ανάπτυξης, για αυτήν την έκθεση.

Χαίρομαι που βλέπω ότι η έκθεση της κ. Joly τονίζει και ενισχύει το μήνυμα της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τη φορολογία και την ανάπτυξη. Θέτει επίσης πολύ φιλόδοξους στόχους και παρέχει ισχυρή καθοδήγηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ενίσχυση της κινητοποίησης των εσόδων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η κινητοποίηση των εγχώριων πόρων έχει κεντρικό ρόλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη μείωση της φτώχιας, τη χρηστή διακυβέρνηση και την παροχή των δημοσίων αγαθών που χρειάζονται για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας. Πρέπει να βελτιώσουμε τις συνέργειες μεταξύ φορολογικών και αναπτυξιακών πολιτικών και να βοηθήσουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες να δημιουργήσουν καλύτερα φορολογικά συστήματα και διοικήσεις.

Αντιμετωπίζουμε ένα σοβαρό πρόβλημα. Προσωπικά, εντυπωσιάστηκα από τα αριθμητικά στοιχεία που παρουσιάσατε και δηλώνουν ότι το σύνολο των παράνομων εκροών είναι περίπου το δεκαπλάσιο των χρηματικών ενισχύσεων που πηγαίνουν στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό είναι πράγματι εντυπωσιακό.

Πρέπει λοιπόν να εργαστούμε ταυτόχρονα σε δύο συμπληρωματικά επίπεδα. Πρώτον, πρέπει να υποστηρίξουμε τα αποτελεσματικά εθνικά φορολογικά συστήματα και, δεύτερον, πρέπει να εργαστούμε με στόχο ένα διαφανές, συνεργατικό και δίκαιο διεθνές φορολογικό περιβάλλον προκειμένου να βοηθήσουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες να καταπολεμήσουν τη φοροδιαφυγή και τον επιζήμιο φορολογικό ανταγωνισμό.

Η έκθεσή σας ζητά από την Επιτροπή, πρώτον, να λάβει καλύτερα υπόψη τις επιπτώσεις της ελευθέρωσης του εμπορίου και, δεύτερον, να μην περιορίζεται στις αρχές του ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού. Θα ήθελα να αναφερθώ σε αυτές τις προκλήσεις.

Όσον αφορά το πρώτο θέμα, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεσμευόμαστε πλήρως να υποστηρίξουμε επιτυχώς τη δημοσιονομική μετάβαση μέσω αύξησης της στήριξης για την οικοδόμηση ικανοτήτων, μέσω βασιζόμενων στη ζήτηση περιφερειακών και διεθνών πρωτοβουλιών όσον αφορά την ανάπτυξη ικανοτήτων, και μέσω καλύτερου συντονισμού των χορηγών βοηθείας σε επίπεδο ΕΕ και σε διεθνές επίπεδο.

Όσον αφορά το δεύτερο θέμα, η Επιτροπή θεωρεί τη φοροδιαφυγή και τον επιζήμιο φορολογικό ανταγωνισμό ως σημαντικά εμπόδια στην κινητοποίηση εγχώριων πόρων. Ως εκ τούτου, βοηθάμε τις αναπτυσσόμενες χώρες να αναπτύξουν ικανότητες για να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις και επίσης προωθούμε την καλύτερη διεθνή συνεργασία σε φορολογικά θέματα.

Μετά την έγκριση της ανακοίνωσής μας έχει ήδη γίνει μεγάλο έργο. Η οικονομική υποστήριξη του Κοινοβουλίου έδωσε τη δυνατότητα να γίνουν συγκεκριμένες δράσεις. Η δική σας χορήγηση ύψους 708.000 ευρώ για το 2010 μας επέτρεψε να χρηματοδοτήσουμε μια σειρά από σημαντικές δραστηριότητες προκειμένου να προωθήσουμε τη φορολογική διακυβέρνηση. Αυτές οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν τεχνικά σεμινάρια του Αφρικανικού Φόρουμ Φορολογικών Διοικήσεων, τη στήριξη των εξορυκτικών βιομηχανιών, πρωτοβουλίες διαφάνειας και τη χρηματοδότηση μιας συμπληρωματικής εκδήλωσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη κινητοποίηση των εγχώριων εσόδων. Παρέχουμε επίσης τεχνική βοήθεια για την εφαρμογή συμφωνιών ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών.

Επιπλέον, η Επιτροπή προετοιμάζει μια ανακοίνωση αξιολόγησης της σκοπιμότητας της εισαγωγής στη νομοθεσία της ΕΕ της υποχρέωσης εκπόνησης έκθεσης ανά χώρα. Διεξήγαμε μια δημόσια διαβούλευση, η οποία ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιανουάριο, και τώρα θα συνεχίσουμε με μια εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με αυτό το σημαντικό ζήτημα. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να καταπολεμήσουν τη φοροδιαφυγή πιο αποτελεσματικά.

Θέλω ειλικρινά να ευχαριστήσω το Κοινοβούλιο για την υποστήριξη και την αφοσίωση του σε αυτά τα ζητήματα. Είμαι πεπεισμένη ότι μπορεί να επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος για την ενίσχυση της φορολογικής διακυβέρνησης και χαίρομαι που βλέπω ότι αυτά τα θέματα έχουν συμπεριληφθεί και στην ημερήσια διάταξη της G20 και της G8.

  Πρόεδρος. – Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τρίτη 8 Μαρτίου στις 12 το μεσημέρι.