Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Δευτέρα 4 Απριλίου 2011 - Στρασβούργο

15. Εξαγωγές ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης (συζήτηση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A7-0028/2011) του κ. Leichtfried, εξ ονόματος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου, περί κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης [COM(2008)0854 - C7-0062/2010 - 2008/0249(COD)].

  Jörg Leichtfried, εισηγητής. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, όταν ανέλαβα το έργο της εκπόνησης της έκθεσης για τον έλεγχο των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης, παρότι είχα κάποια ιδέα για το πεδίο εφαρμογής αυτής της έκθεσης, δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο εκτεταμένο ήταν.

Η έκθεση αυτή αφορά ουσιαστικά μια πρακτική που κατά κάποιον τρόπο καταλήγει πάντα στη σκιά διαφόρων εκθέσεων, αλλά η οποία, από την άλλη πλευρά, προστατεύει θέσεις εργασίας και, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να ρυθμιστεί σε όλη την Ευρώπη.

Πρόκειται ουσιαστικά για τη διευκόλυνση της χορήγησης αδειών εξαγωγής προϊόντων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για μη στρατιωτικούς σκοπούς. Αυτά περιλαμβάνουν τα πάντα, από χημικές ουσίες έως πυρηνικά καύσιμα, ανταλλακτικά όπλων, εξαρτήματα υπολογιστών και σε τελευταία ανάλυση –θέμα που συζητήσαμε πολύ εντατικά– ακόμη και λογισμικό και στοιχεία λογισμικού.

Κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό να εναρμονιστούν σε μεγαλύτερο βαθμό οι διαφορετικές κανονιστικές ρυθμίσεις που εφαρμόζονται σήμερα στα κράτη μέλη, να γίνουν πιο ακριβείς, πιο συγκεκριμένες και πιο διαφανείς και, πάνω απ’ όλα, να μπορούν να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Με την έκθεση αυτή, μπορέσαμε ίσως για πρώτη φορά να δούμε τα πραγματικά αποτελέσματα της Συνθήκης της Λισαβόνας για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή υπέβαλε αρχικώς την πρόταση αυτή στο Συμβούλιο, με την πεποίθηση ότι το ζήτημα θα είχε μάλλον διευθετηθεί πριν από τη σύναψη της Συνθήκης της Λισαβόνας. Αυτό, όμως, δεν συνέβη. Έτσι, το κείμενο έφτασε και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και θεωρώ θετική τη συζήτησή του στο Σώμα, καθότι προσεγγίζουμε ορισμένα πράγματα, στα οποία θα εστιάσω την προσοχή μου στη συνέχεια, κατά τρόπο διαφορετικό από το Συμβούλιο.

Καταφέραμε να ξεπεράσουμε ορισμένα νομικά κωλύματα που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της μεθόδου που χρησιμοποίησε η Επιτροπή. Επιθυμώ, ειδικότερα, να ευχαριστήσω τους εκπροσώπους της Επιτροπής διότι καταφέραμε να ρυθμίσουμε το ζήτημα με τέτοιο τρόπο ώστε, από νομική άποψη, να διαθέτουμε πλέον πιο ασφαλή θεμέλια. Τέλος, εκκρεμούν ελάχιστα μόνον καίρια προβλήματα.

Στο παρόν Σώμα, επί της ουσίας συμφωνούμε σε όλα, με μία εξαίρεση, και επ’ αυτού δεν συμφωνούμε ούτε με το Συμβούλιο. Αφορά το ζήτημα του κατά πόσον οι εξαγωγές πρέπει να επιτρέπονται αφού έχουν ήδη πραγματοποιηθεί ή εκ των προτέρων. Από αυτήν την άποψη, είναι λογικό, για λόγους ασφάλειας, εποπτείας και διαφάνειας, να διασφαλίζεται ότι κάποιος θα ζητά άδεια προτού εξαχθούν επικίνδυνα προϊόντα, αντί να ζητείται η άδεια αναδρομικά, όταν θα έχουν ήδη εξαχθεί τα εν λόγω προϊόντα, μιας και τότε μάλλον δεν θα μπορέσουμε να εμποδίσουμε με επιτυχία τέτοιου είδους εξαγωγές. Πρόκειται για τη γνωστή συζήτηση σχετικά με το αν είναι προτιμότερη η εκ των υστέρων ή η εκ των προτέρων αδειοδότηση: κατά τη γνώμη μου, θα ήταν πιο λογικό να χορηγείται πρώτα η άδεια και στη συνέχεια να εξάγονται τα προϊόντα.

Η πτυχή επί της οποίας συμφωνούμε όλοι –αν και όχι με το Συμβούλιο– αφορά το θέμα της διαφάνειας σε σχέση με την υποχρέωση υποβολής εκθέσεων. Εκτιμώ ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει εν τέλει να ενημερώνεται –το πώς θα επιτευχθεί αυτό από τεχνική άποψη, μπορεί να συζητηθεί– σχετικά με το ποια προϊόντα, πού και σε ποιες ποσότητες έχουν λάβει άδεια εξαγωγής, καθότι είναι προφανές ότι είμαστε το όργανο που οφείλει να διασφαλίζει την ορθή λειτουργία αυτού του καθεστώτος.

Είναι επίσης σημαντικό να συζητήσουμε σχετικά με το πώς πρέπει να χειριστούμε τις εξαγωγές ειδών που θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν με σκοπό την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Φρονώ ότι οι εξαγωγές αυτές δεν πρέπει να επιτρέπονται. Πρέπει δε να φροντίσουμε γι’ αυτό. Αναμένω με ενδιαφέρον τη συζήτηση που θα ακολουθήσει.

  Cecilia Malmström, μέλος της Επιτροπής. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, καθημερινά, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να ανταγωνίζονται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και όλο και πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Οι πτυχές της αξιοπιστίας και της έγκαιρης παράδοσης είναι εξίσου σημαντικές με τις πτυχές της ποιότητας και της τιμής. Οι εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης δημιουργούν ιδιαίτερες προκλήσεις στον τομέα αυτόν, καθώς οι εν λόγω εξαγωγές υπόκεινται σε απαιτήσεις αδειοδότησης.

Τα είδη διπλής χρήσης δεν είναι προϊόντα με περιορισμένο αγοραστικό κοινό. Είναι σε μεγάλο βαθμό είδη τα οποία χρησιμοποιούνται νομίμως σε ευρύ φάσμα βιομηχανικών κλάδων – στη διαστημική βιομηχανία, τις τηλεπικοινωνίες, τις αερομεταφορές, τη χημική βιομηχανία και σε πολλούς άλλους τομείς. Τα εν λόγω εμπορεύματα ελέγχονται επειδή είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν επίσης για στρατιωτικούς σκοπούς.

Πολλά κράτη μέλη παρέχουν ειδικές διευκολύνσεις στους εξαγωγείς τους. Οι διευκολύνσεις αυτές λαμβάνουν τη μορφή γενικών αδειών και επιτρέπουν στις επιχειρήσεις ορισμένων κρατών μελών να εξάγουν είδη διπλής χρήσης με την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση.

Μετά από ανάλυση αυτών των εθνικών μέτρων διευκόλυνσης, το 2008, η Επιτροπή κατέθεσε την πρότασή της με σκοπό την επέκταση αυτών των εθνικών διευκολύνσεων στους εξαγωγείς όλης της Ένωσης. Η πρόταση για μια νέα γενική άδεια εξαγωγής της ΕΕ έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο που να επιτρέπει στους εξαγωγείς όλων των κρατών μελών να επωφελούνται από την απλούστευση των διαδικασιών εξαγωγής ορισμένων ειδών διπλής χρήσης προς συγκεκριμένους προορισμούς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα διευκολυνθεί η συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις και διοργανώσεις. Η διαδικασία εξαγωγής προϊόντων μετά από επισκευή θα καταστεί απλούστερη, οι δε εξαγωγές τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού και ορισμένων βιομηχανικών χημικών προϊόντων θα απλουστευθούν εξίσου. Από την άλλη πλευρά, τα κράτη μέλη θα μπορούν να επικεντρώσουν τους περιορισμένους πόρους τους σε συναλλαγές οι οποίες δημιουργούν πραγματικούς κινδύνους.

Η Επιτροπή δέχεται τακτικά καταγγελίες από τη βιομηχανία ότι δεν επιτρέπεται σε ορισμένα εξαγωγικά προϊόντα να εισαχθούν σε ένα κράτος μέλος, ενώ σε άλλα κράτη μέλη χορηγείται άδεια για πανομοιότυπες συναλλαγές. Η πρόταση που σας έχει υποβληθεί είναι ένα πρώτο βήμα για την εξάλειψη αυτών των ανισοτήτων στο εσωτερικό της ενιαίας μας αγοράς. Πολλές άλλες χώρες λαμβάνουν παρόμοια μέτρα προκειμένου να δώσουν προτεραιότητα στις προσπάθειές τους για τον έλεγχο των εξαγωγών, και δεν πρέπει να υστερήσουμε.

Θέλω να ευχαριστήσω τον εισηγητή, κ. Leichtfried, και τους λοιπούς βουλευτές που συμμετείχαν σε αυτήν την προσπάθεια για την πολύ εποικοδομητική επεξεργασία αυτής της πρότασης. Η έκθεση που έχει υποβληθεί στο Σώμα και στην αρμόδια επιτροπή του αποτελεί σίγουρα ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και, σε γενικές γραμμές, συνάδει με την άποψη της Επιτροπής.

  Reinhard Bütikofer, συντάκτης γνωμοδότησης της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, στη συζήτηση αυτή εξετάζουμε ένα θέμα το οποίο επηρεάζει εξίσου το εμπόριο και την ασφάλεια. Τα είδη διπλής χρήσης είναι προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με δύο τρόπους. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο σε μη στρατιωτικές εφαρμογές, όσο και σε απολύτως λελογισμένες ή και εντελώς επικίνδυνες, αλλά εν πάση περιπτώσει συναφείς με την ασφάλεια, εφαρμογές. Ορισμένοι φορείς, όπως, για παράδειγμα, το γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών και Τεχνολογίας, ισχυρίζονται ότι τα προϊόντα αυτά είναι –παραθέτω αυτολεξεί– «μη κρίσιμα είδη». Αυτό είναι ανακριβές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υιοθετήσει ήδη πιο υπεύθυνη στάση στους κόλπους των επιτροπών του.

Μιλώ ως συντάκτης της γνωμοδότησης της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και της Υποεπιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας. Σε αυτές τις επιτροπές, έχουμε πάρει πολύ σαφή θέση. Εκτιμούμε ότι θα συνιστούσε εξαιρετική αμέλεια εκ μέρους μας αν δεν λαμβάναμε υπόψη ορισμένους μηχανισμούς ελέγχου. Απευθύνω, λοιπόν, έκκληση στους συναδέλφους μου βουλευτές να ακολουθήσουν τις συστάσεις της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και της Υποεπιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας και, κυρίως, τις συστάσεις του εισηγητή, ο οποίος μίλησε προ ολίγου, όσον αφορά το θέμα των εκ των προτέρων ελέγχων. Πρόκειται για το μείζον αμφιλεγόμενο ζήτημα που εκκρεμεί ακόμη σε σχέση με αυτό το θέμα.

Η διενέργεια ελέγχων μόνον εκ των υστέρων θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ασφάλειας. Ωστόσο, επιθυμούμε περισσότερη ασφάλεια για τους πολίτες της ΕΕ, αλλά και για τις χώρες εταίρους μας καθώς και για τους εμπορικούς μας εταίρους. Δεν θέλουμε να αντικατασταθεί τώρα η αρχή του εκ των προτέρων ελέγχου –την οποία έχουν ακολουθήσει η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου και η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων– από την αρχή του εκ των υστέρων ελέγχου. Αυτό θα έθετε τα εμπορικά συμφέροντα πάνω από τα συμφέροντα στον τομέα της ασφάλειας. Πολλά κράτη μέλη, όπως λόγου χάρη οι Κάτω Χώρες, έχουν προειδοποιήσει ρητώς ενάντια στην υιοθέτηση μιας τέτοιας στάσης. Συνεπώς, θα είναι αναμφισβήτητα προς το συμφέρον των πολιτών μας αν επιβεβαιώσει η Ολομέλεια το κείμενο που συνέταξαν οι αρμόδιες επιτροπές.

  Elisabeth Köstinger, εξ ονόματος της Ομάδας PPE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, ο υπό εξέταση κανονισμός για τα είδη διπλής χρήσης προβλέπει την έκδοση γενικών αδειών για μη κρίσιμα είδη και τεχνολογίες που εξάγονται σε τρίτες χώρες και εξυπηρετούν διττό σκοπό. Ωστόσο, αυτές οι γενικές άδειες έχουν επίσης ως στόχο να επιτρέπεται στους ευρωπαίους εξαγωγείς και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να προγραμματίζουν τις δραστηριότητές τους βάσει αξιόπιστου καθεστώτος. Ο κανονισμός αυτός αποβλέπει στη χαλάρωση του ισχύοντος καθεστώτος για τους ευρωπαίους εξαγωγείς μας, έτσι ώστε να μην υποβάλλονται σε χρονοβόρες επιμέρους διαδικασίες έγκρισης και, κυρίως, να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά τους. Εκτιμώ, λοιπόν, ότι η θέσπιση λεπτομερών διαδικασιών καταχώρισης και πρόσθετων απαιτήσεων για τους εξαγωγείς δεν θα οδηγήσει σε χαλάρωση, αλλά μάλλον σε πρόσθετες δαπάνες.

Αναμφίβολα, πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε οι εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης να χρησιμοποιούνται συγχρόνως με ασφαλή τρόπο και να μην μπορούν να δημιουργήσουν κινδύνους, σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει επίσης να θέσουμε υπό αμφισβήτηση τις υπερβολικές και άσκοπες πρόσθετες δαπάνες. Θα μπορούσα να αναφέρω το παράδειγμα μιας μεσαίας επιχείρησης στον τομέα της μηχανολογίας, η οποία προσφέρει 24 ώρες το εικοσιτετράωρο υπηρεσίες επισκευής μηχανημάτων και προμήθειας ανταλλακτικών. Οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να συνεχίσουν να παρέχονται με την ίδια ευκολία, παρά τις αυστηρότερες διατάξεις που θα διέπουν τις εξαγωγές.

Το ίδιο ισχύει για τον τομέα των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων. Αν δεν διαθέτουμε σαφή κριτήρια και γενικούς όρους για τους τομείς αυτούς, και αν οι διατυπώσεις είναι ασαφείς, είμαι υποχρεωμένη να αμφισβητήσω τις πρόσθετες δαπάνες και τη γενίκευση και ως προς αυτές τις πτυχές. Παρόλο που η συμμετοχή των ενδιαφερομένων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι εξαιρετικά σημαντική, πρέπει πάντα να έχει ως στόχο την πρακτική και λογική εφαρμογή των αποφάσεων. Και ως προς αυτήν την πτυχή, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαφάνεια και η ασφάλεια είναι επιβεβλημένες.

Τέλος, θέλω να τονίσω για μια ακόμη φορά ότι αυτός ο κανονισμός έχει ως στόχο να συμβάλει στη διευκόλυνση των διαδικασιών και στη μείωση της γραφειοκρατίας. Στο πλαίσιο της ασφαλούς χρήσης των προϊόντων και τεχνολογιών, επιδιώκεται να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή μας οικονομία και να απλουστευθούν οι συναφείς διοικητικές διαδικασίες.

  George Sabin Cutaş, εξ ονόματος της Ομάδας S&D. – (RO) Κύριε Πρόεδρε, καταρχάς θέλω να συγχαρώ τον συνάδελφό μου για το εξαίρετο έργο του κατά την εκπόνηση αυτής της έκθεσης, η οποία έχει ιδιαίτερα τεχνικό χαρακτήρα, αλλά προσφέρει επίσης ουσιαστικά αποτελέσματα για την ασφάλεια των πολιτών της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει μέτρα ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης επί σχεδόν 15 χρόνια. Η λήψη προληπτικών μέτρων, όπως η επιβολή απαιτήσεων για άδειες εξαγωγής και διαδικασίες δήλωσης στο τελωνείο, επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να μεριμνήσει για την αποφυγή της διάδοσης των όπλων, ιδίως των όπλων μαζικής καταστροφής. Ωστόσο, το καθεστώς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα είδη διπλής χρήσης πρέπει να καταστεί πιο διαφανές και δημοκρατικό. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα ασφαλές σύστημα, στο οποίο οι κοινοποιήσεις σχετικά με εξαγωγές που περιλαμβάνουν προϊόντα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για μη στρατιωτικούς σκοπούς θα συγκεντρώνονται, θα διαβιβάζονται και θα αποθηκεύονται με σκοπό την αποτροπή του κινδύνου διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής.

Χαιρετίζω επίσης την πρόταση του εισηγητή με την οποία καλεί τη συντονιστική ομάδα διπλής χρήσης να υποβάλλει ετήσια έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βοηθώντας το έτσι να ασκεί τα ελεγκτικά του καθήκοντα. Είναι καθήκον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από τη δική της πλευρά, να ενημερώσει το Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της διάταξης του κανονισμού που αφορά τη θέσπιση κοινοτικού καθεστώτος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογιών διπλής χρήσης και να υποβάλει μελέτη επιπτώσεων για τα προτεινόμενα μέτρα.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό: η εκπροσώπηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε διεθνή καθεστώτα ελέγχου των εξαγωγών πρέπει να βελτιωθεί. Δυστυχώς, οι κατάλογοι των ειδών που πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο ενημερώνονται από τα διεθνή καθεστώτα και μεταφέρονται στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να μπορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συμμετάσχει σε αυτή τη διαδικασία. Γι’ αυτό απευθύνω έκκληση για τη βελτίωση του ελέγχου που ασκεί το Κοινοβούλιο και τη διευκόλυνση του νομοθετικού του ρόλου, όπως ορίζεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας.

  Niccolò Rinaldi, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από αμνημονεύτων χρόνων, αν υπάρχει ένα εμπόριο που είναι δύσκολο να ελεγχθεί, αυτό είναι το εμπόριο όπλων. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους ο έλεγχος αυτός μπορεί να γίνει πιο δύσκολος. Ο ένας συνίσταται στην εμπορία φαινομενικά ακίνδυνων όπλων ή τεχνικών που μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε όπλα, και γι’ αυτό μας απασχολεί η διπλή χρήση στον κανονισμό. Μια άλλη δυσκολία είναι η πληθώρα κανόνων που καθιστούν αναποτελεσματικό οποιοδήποτε σύστημα ελέγχου.

Όταν αρχίσαμε να ασχολούμαστε με αυτήν την υπόθεση, η Επιτροπή μας ζήτησε να τροποποιήσουμε έναν κανονισμό που χρονολογούνταν από το 2000. Εν τω μεταξύ, ο κανονισμός αυτός ανακλήθηκε και μας ζητήθηκε να τροποποιήσουμε τον πιο πρόσφατο κανονισμό του 2009 με βάση την ίδια παρωχημένη πρόταση. Μόλις ξεκινήσαμε τον τριμερή διάλογο και έχουμε ήδη μια νέα νομοθετική πρόταση από την Επιτροπή, η οποία αποβλέπει και πάλι στην τροποποίηση του κανονισμού. Το πρώτο αίτημα είναι, συνεπώς, να θεσπιστούν σαφείς, απλοί και διαφανείς κανόνες για τους ευρωπαίους εξαγωγείς με βάση ένα ενοποιημένο κείμενο.

Τέσσερα σχόλια σχετικά με τη θέση της Ομάδας της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE). Όσον αφορά τις αποστολές μικρής αξίας, η πολιτική μας Ομάδα συμφωνεί με το Συμβούλιο, εκφράζοντας ιδιαίτερο σκεπτικισμό απέναντι σε αυτό το σύστημα. Το Κοινοβούλιο έχει ήδη περιορίσει τη μέγιστη αξία από 5.000 σε 3.000 ευρώ και έχει επιβάλει διάφορα άλλα κριτήρια. Ο κατάλογος των χωρών προορισμού είναι πολύ περιορισμένος. Αυτό είναι κάτι που εύλογα επιθυμούν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αλλά το κύριο μήνυμά μας είναι ότι επιδιώκουμε πάνω από όλα την ασφάλεια, πέρα από το εμπόριο, οπότε πρέπει να επανέλθουμε στο θέμα αυτό και να το επανεξετάσουμε κατά τη διάρκεια του τριμερούς διαλόγου.

Υποστηρίζουμε την πολιτική της εκ των προτέρων ενημέρωσης και της υποχρέωσης καταχώρησης από τα κράτη μέλη. Τέλος, απαιτούμε τον μέγιστο βαθμό διαφάνειας, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι ο κανονισμός θα προβλέπει μηχανισμό που θα δίνει τη δυνατότητα στα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οργανώσεις παρακολούθησης της ειρήνης και συνδικαλιστικές οργανώσεις, να ενημερώνονται για τα διάφορα στάδια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, μεταξύ άλλων και μέσω της υποβολής έκθεσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

  Helmut Scholz, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, θέλω να εκφράσω τις ειλικρινείς ευχαριστίες μου στον εισηγητή, κ. Leichtfried, για το έργο του κατά την εκπόνηση της υπό συζήτηση έκθεσης και, εξ ονόματος της πολιτικής μου Ομάδας, να του ευχηθώ κάθε επιτυχία στις αναμφίβολα δύσκολες διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, το οποίο, δυστυχώς, δεν παρίσταται στη σημερινή συζήτηση.

Ωστόσο, θέλω να επισημάνω δύο πτυχές. Οι τροπολογίες τις οποίες κατέθεσε η Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) δεν βοηθούν τον εισηγητή, αλλά υπονομεύουν τη διαπραγματευτική θέση του Κοινοβουλίου όπως έχει καθοριστεί από την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου. Οι τροπολογίες αυτές έχουν ως στόχο να διευκολύνουν τους εξαγωγείς όπλων. Ως εκ τούτου, η Ομάδα μου δεν θα τις υποστηρίξει.

Δεύτερον, θέλω να δηλώσω ότι η πολιτική μου Ομάδα έχει σοβαρές ενστάσεις ως προς τη χρήση του καταλόγου των ειδών διπλής χρήσης για την παρεμπόδιση της πρόσβασης αναπτυσσόμενων, κυρίως, χωρών σε προηγμένη τεχνολογία. Αυτό αφορά, ειδικότερα, τους περιορισμούς στην εξαγωγή υπολογιστών κορυφαίας απόδοσης. Έχουμε δει τις δυνατότητες κατάχρησης για πολιτικούς λόγους του καταλόγου των ειδών διπλής χρήσης, ιδίως στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Ως εκ τούτου, έχουμε συντάξει την τροπολογία 47, για την οποία ζητώ την υποστήριξή σας προς όφελος των συμφερόντων των αναπτυσσόμενων χωρών.

  Franz Obermayr (NI). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, τα πυρηνικά καύσιμα, τα χημικά και τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για στρατιωτικούς σκοπούς. Ορισμένα κράτη μέλη προμηθεύουν τη Λιβύη με όπλα, ακόμη και με όργανα βασανιστηρίων, επί σειρά ετών. Η πιο πρόσφατη έκθεση για τις εξαγωγές όπλων –η οποία μοιάζει μάλλον με κατάλογο αμαρτημάτων– καταδεικνύει σαφώς ότι η Ιταλία, η Μάλτα και η Γερμανία προμήθευαν τις μεγαλύτερες ποσότητες όπλων στον Καντάφι. Η Γαλλία, από την άλλη πλευρά, καταλάμβανε την πρώτη θέση όσον αφορά τις προμήθειες όπλων με προορισμό τον αραβικό κόσμο. Άλλες χώρες –όπως η πατρίδα μου, η Αυστρία– συμμορφώνονται με τους περιορισμούς. Οφείλουμε να καταπολεμήσουμε αυτήν την έλλειψη ισορροπίας.

Όλα τα κράτη μέλη και το σύνολο της βιομηχανίας όπλων στην ΕΕ πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρούς ελέγχους και διατάξεις περί διαφάνειας. Ωστόσο, το σύστημα πρέπει επίσης να ενημερώνεται διαρκώς. Ιδίως όσον αφορά το λογισμικό, τις τεχνολογίες των πληροφοριών και τα έξυπνα τηλέφωνα, πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο να αποβούν προς όφελος δημοκρατικών κινημάτων, όπως φυσικά διαπιστώσαμε προσφάτως στον αραβικό κόσμο. Πρέπει, λοιπόν, να έχουμε στη διάθεσή μας πιο οξυδερκείς αναλύσεις σχετικά με τις πιθανές χρήσεις και τις ασάφειες ως προς την ταυτότητα των παραληπτών.

  Christofer Fjellner (PPE). – (SV) Κύριε Πρόεδρε, ο αριθμός των προϊόντων που καλύπτονται από τη νομοθεσία αυτή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για μη στρατιωτικούς σκοπούς είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι είχαμε αρχικώς εκτιμήσει. Περιλαμβάνει τα πάντα, από φορτηγά έως κινητήρες αεροσκαφών και τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό. Επομένως, θεωρώ ότι είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η ευθεία αναφορά στη βιομηχανία όπλων κατά τη συζήτηση αυτή είναι συχνά παραπλανητική. Καθιστά, επίσης, αυτό το νομοθέτημα σημαντικό από την άποψη της απλούστευσης και της εναρμόνισης του τρόπου με τον οποίο χειριζόμαστε στην Ευρώπη τα προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς. Πρέπει να είναι αυστηρός, προβλέψιμος και σαφής, αλλά και εναρμονισμένος. Κάθε φορά που μαθαίνω ότι μια σουηδική εταιρεία στερείται τη δυνατότητα εξαγωγής των προϊόντων της σε μια άλλη χώρα για λόγους που άπτονται της νομοθεσίας της ΕΕ, για να ανακαλύψω στη συνέχεια ότι μια γαλλική εταιρεία, λόγου χάρη, μπορεί κάλλιστα να εξάγει τα ίδια ακριβώς προϊόντα, είναι ξεκάθαρο ότι η ΕΕ έχει αποτύχει.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι το εμπόριο είναι κατά βάση κάτι το θετικό. Αναφέρομαι, λόγου χάρη, στον τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό, ο οποίος είναι εξαιρετικά σημαντικός για τα δημοκρατικά κινήματα σε όλο τον κόσμο. Η πρόταση αυτή δεν πρέπει να δυσχεράνει περαιτέρω και να υποβάλει σε ακόμη μεγαλύτερη γραφειοκρατία το εμπόριο μη στρατιωτικών ειδών. Συνεπώς, τάσσομαι κατά της πρότασης για θέσπιση εκ των προτέρων δήλωσης. Τα σύγχρονα συστήματα έγκαιρης παράδοσης, οι συμφωνίες παροχής υπηρεσιών κ.τ.ό. καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή ενός τέτοιου καθεστώτος για απολύτως νόμιμα προϊόντα τα οποία επιθυμούμε να εξάγουμε και να επεκτείνουμε τη χρήση τους. Οι περισσότερες εταιρείες γνωρίζουν με ακρίβεια ποια είναι αυτά τα προϊόντα. Ακόμη κι αν εφαρμοστεί σύστημα εκ των υστέρων κοινοποίησης, γνωρίζουν ότι θα υποστούν κυρώσεις αν εξαγάγουν οτιδήποτε παράνομο. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να απλουστευθούν οι εμπορικές συναλλαγές. Πρέπει να μεριμνούμε ώστε η νομοθεσία να είναι αυστηρή, σαφής και εναρμονισμένη, συγχρόνως όμως πρέπει να είναι και απλουστευμένη. Αυτό δεν συνάδει ιδιαίτερα με τη θέσπιση του εκ των προτέρων ελέγχου όλων των προϊόντων που εξάγονται. Παραδείγματος χάριν, καθιστά πιο δύσκολη την αποστολή σημαντικού τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού σε χώρες που τον έχουν ανάγκη.

  Janusz Władysław Zemke (S&D). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω θερμά που μου δίνετε τον λόγο. Το πρόβλημά που μας απασχολεί αφορά το γεγονός ότι δεν εφαρμόζουν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ τα ίδια κριτήρια κατά την εξαγωγή ειδών διπλής χρήσης. Συνεπώς, εκτιμώ ότι επιδίωξή μας πρέπει να είναι να διασφαλιστεί ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα εφαρμόζουν τα ίδια απαιτητικά πρότυπα κατά την εξαγωγή μη στρατιωτικών προϊόντων τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς.

Φρονώ ότι αυτός ο κανονισμός πρέπει, ειδικότερα, να υπογραμμίζει την ανάγκη αποφυγής της αδικαιολόγητης και ανεπιθύμητης διάδοσης ορισμένων τεχνολογιών και του λογισμικού τους, ενόψει της αύξησης του αριθμού των επιθέσεων με χρήση σύγχρονων τεχνολογιών και λογισμικού. Εκτιμώ ότι αυτός θα ήταν ένας αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της τρομοκρατίας στον κυβερνοχώρο.

  Ioan Mircea Paşcu (S&D). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, το θέμα της έκθεσης είναι διπλά ευαίσθητο, τόσο από πολιτική όσο και από οικονομική άποψη. Αφενός, η ΕΕ επιθυμεί να αποτρέψει τη χρησιμοποίηση ειδών διπλής χρήσης για στρατιωτικούς σκοπούς και/ή εναντίον προσώπων. Αφετέρου, πρέπει να λάβει υπόψη τα οικονομικά συμφέροντα των παραγωγών και των χρηστών. Επομένως, ο κανονισμός είναι αναπόφευκτα σύνθετος, καθώς πρέπει συγχρόνως να καλύψει τα υφιστάμενα σκόπιμα κενά αλλά και να προβλέψει άλλα μελλοντικά.

Επιπλέον, ενώ ορισμένοι ίσως κρίνουν τον κανονισμό υπερβολικά περιοριστικό, άλλοι μπορεί να τον κρίνουν υπερβολικά αδύναμο, με αποτέλεσμα να απαιτεί συνεχή αναθεώρηση. Ως μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, υποστηρίζω πλήρως την ανάγκη θέσπισης ενός διαφανέστερου και αυστηρότερου κανονισμού. Γι’ αυτό, τάσσομαι απολύτως υπέρ της έγκρισης πριν από την εξαγωγή και όχι αντιστρόφως. Ιδίως μετά τη Λισαβόνα, η συνδρομή του Κοινοβουλίου δεν μπορεί παρά να είναι θετική, και αυτό ακριβώς πράττει στην προκειμένη περίπτωση. Κατά συνέπεια, ο ρόλος του πρέπει να ενισχυθεί, και όχι να παραμεληθεί.

  Peter Jahr (PPE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, ως προς το θέμα των αδειών εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης, νομίζω ότι συμφωνούμε όλοι ότι είναι αναγκαίο να θεσπιστούν ενιαίοι κανόνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να μην ακολουθούν εντελώς διαφορετικές πρακτικές, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να επιτύχουν το ακριβώς αντίθετο απ’ ό,τι πραγματικά επιδιώκουμε.

Βεβαίως, μοιάζει λογικό να υποστηρίζουμε ότι οι εξαγωγές πρέπει να αδειοδοτούνται και να εγκρίνονται εκ των προτέρων. Επιδιώκουμε περισσότερη διαφάνεια και επιθυμούμε την παρακολούθηση αυτών των διαδικασιών, έτσι ώστε να αντλήσουμε χρήσιμα διδάγματα. Σε αυτό το πλαίσιο, θέλω να εκφράσω την υποστήριξή μου στην κ. Köstinger, η οποία επεσήμανε ότι χρειαζόμαστε προφανώς ένα σύστημα το οποίο θα είναι ανεκτό από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μας και στις απαιτήσεις του οποίου θα μπορούν να αντεπεξέλθουν. Η παγκόσμια αγορά δεν είναι μόνον για τις μεγάλες εταιρείες· μπορούν να κινηθούν σε αυτή και οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Αυτή είναι άλλωστε και η έκκλησή μου προς τον εισηγητή, συγκεκριμένα να διασφαλιστεί ότι οι όροι και οι απαιτήσεις που θα καθοριστούν να είναι ανεκτές και να μπορούν να εφαρμοστούν εξίσου από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μας.

  João Ferreira (GUE/NGL). – (PT) Κύριε Πρόεδρε, το πρόβλημα της χρήσης μη στρατιωτικών προϊόντων και τεχνολογιών για στρατιωτικούς σκοπούς συνίσταται στο ότι δεν υπάρχει καμία προσέγγιση του θέματος η οποία να μην συνδέεται με τον έλεγχο των εξαγωγών των λεγομένων «προϊόντων και συναφών υπηρεσιών διπλής χρήσης». Αυτός ο έλεγχος των εξαγωγών είναι σημαντικός, και πρέπει να διενεργείται με αυστηρότητα, χωρίς όμως να επηρεάζεται δυσμενώς η πρόσβαση των αναπτυσσόμενων χωρών στα προϊόντα και τις τεχνολογίες που έχουν ανάγκη για την ανάπτυξή τους. Είναι σημαντικό να αυξηθεί η διαφάνεια των συναφών διαδικασιών και να καταστεί δυνατός ο δημοκρατικός έλεγχός τους.

Ωστόσο, απαιτείται επίσης συνέπεια σε αυτόν τον τομέα μεταξύ άλλων πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των στόχων του υπό συζήτηση κανονισμού. Παραδείγματος χάριν, υπενθυμίζουμε τα ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν από το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο, κυρίως όσα αναπτύχθηκαν με τη συμμετοχή της ισραηλινής αεροδιαστημικής βιομηχανίας, η οποία κατασκεύασε μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκαν για την επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας το 2008 και το 2009, προκαλώντας τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων. Απαιτείται εξάλλου αυστηρή αξιολόγηση της ενδεχόμενης πολιτικοστρατιωτικής διπλής χρήσης των αποτελεσμάτων αυτών των προγραμμάτων.

  Cecilia Malmström, μέλος της Επιτροπής. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, εξ ονόματος του κ. De Gucht, θέλω και πάλι να ευχαριστήσω τον εισηγητή και την επιτροπή του για το έργο που επιτελούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό τις απόψεις που εκφράζονται στην έκθεσή τους καθώς και σχετικά με τα δύο εκκρεμή ζητήματα, ως προς τα οποία προτείνουν ένα σύστημα εκ των προτέρων δήλωσης. Εκείνο που ενδιαφέρει περισσότερο την Επιτροπή είναι να εφαρμοστεί το ίδιο σύστημα, καθότι πρέπει να αποφευχθεί η εφαρμογή δύο μέτρων και σταθμών και η υπερβολική περιπλοκή του ζητήματος.

Συμφωνούμε επίσης με τη θέση σας ότι είναι αναγκαίο κάποιο είδος μηχανισμού υποβολής εκθέσεων – χωρίς, φυσικά, να επιβαρύνονται δυσβάστακτα οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Εντούτοις, ένα είδος μηχανισμού υποβολής εκθέσεων θα ήταν απαραίτητο, και ευελπιστώ ότι θα μπορέσετε να καταλήξετε αργότερα σε συμφωνία με το Συμβούλιο για τα θέματα αυτά. Σας ευχαριστώ και πάλι γι’ αυτή τη συζήτηση, κύριε Πρόεδρε.

  Jörg Leichtfried, εισηγητής. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, ήθελα να χρησιμοποιήσω τα τελευταία δύο λεπτά για να απευθύνω μια έκκληση στο Συμβούλιο. Ωστόσο, τα έδρανα των εκπροσώπων του Συμβουλίου είναι κενά. Δεν είμαι βέβαιος αν είναι λογικό να διεξάγονται συζητήσεις χωρίς το Συμβούλιο. Νομίζω ότι είναι σκόπιμο να ενημερωθεί το Συμβούλιο ότι, αν θέλει τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πρέπει να εκπροσωπείται εδώ και να παρακολουθεί τη σχετική συζήτηση σε τούτο το Σώμα.

Γνωρίζω ότι το θέμα αυτό αφορά έναν μεγάλο κλάδο της βιομηχανίας. Σχετίζεται με πολλά είδη και αφορά θέσεις εργασίας, κυρίως θέσεις εργασίας σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και εξαιρετικά μεγάλης σημασίας. Για τις επιχειρήσεις αυτές, είναι εξαιρετικά σημαντικό να εφαρμόζονται ενιαίες διατάξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να μην δημιουργούνται φαινόμενα –όπως επεσήμανε ο κ. Fjellner– συμμόρφωσης ορισμένων χωρών, αλλά όχι όλων, με τις υποχρεώσεις τους, γεγονός που, εν τέλει, θέτει σε μειονεκτική θέση τις χώρες που τηρούν τους κανόνες. Τέτοια φαινόμενα είναι ανεπίτρεπτα.

Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να βρούμε γρήγορα λύση, αλλά και να αποδεχτεί το Συμβούλιο ότι δεν είναι όλα τα πράγματα όπως τα αντιλαμβάνεται το ίδιο. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό. Αν γίνει αντιληπτή αυτή η πραγματικότητα, θα καταλήξουμε γρήγορα σε μια λύση υπέρ της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, των ευρωπαϊκών θέσεων εργασίας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της διατήρησης της ασφάλειας και της ελευθερίας από τραυματισμούς εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η υλοποίηση αυτών των στόχων επιχειρείται να διευκολυνθεί με την έκθεση αυτή.

  Πρόεδρος. – Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία για την έκθεση του κ. Leichtfried (A7-0028/2011) θα διεξαχθεί αύριο το μεσημέρι.