Pełne sprawozdanie z obrad

Wtorek, 5 kwietnia 2011 r. - Strasburg

10. Unijne ramy koordynacji krajowych strategii integracji Romów (debata)

  Przewodnicząca − Kolejnym punktem porządku obrad jest oświadczenie Komisji w sprawie unijnych ram koordynacji krajowych strategii integracji Romów.

  Viviane Reding, wiceprzewodnicząca Komisji − Pani Przewodnicząca! Wraz z moim kolegą, László Andorem, przedstawiam decyzję przyjętą przez Komisję w celu przedstawienia nowych ram krajowych strategii integracji Romów.

Unijne ramy pojawiają się w momencie, w którym sytuacja Romów znalazła się rzeczywiście w centrum zainteresowania Europy. Unia Europejska udostępniła państwom członkowskim szereg instrumentów prawnych, politycznych i finansowych w celu rozwiązania sytuacji Romów. My również potrzebujemy całościowych ram prawnych opartych na zasadzie niedyskryminacji, swobodnego przepływu osób i strategii na rzecz rozszerzenia. Całkowicie oczywiste jest jednak, że nadal utrzymuje się gospodarcza i społeczna marginalizacja Romów, co jest sytuacją nie do przyjęcia i nie do utrzymania w Unii Europejskiej XXI wieku.

Przy poparciu – co chciałabym podkreślić – całego przekroju politycznego spektrum, Parlament poprzez ostatnio przyjętą rezolucję w sprawie unijnej strategii na rzecz Romów zwrócił uwagę na pilną potrzebę propagowania integracji Romów. Chciałabym podziękować sprawozdawczyni, Pani Poseł Járóce, za jej znakomitą pracę.

Potrzebne jest zdecydowane działanie, zarówno na szczeblu krajowym, jak europejskim. Musimy połączyć siły i wzmocnić starania, aby położyć kres dyskryminacji Romów i zapewnić im takie same prawa, jak te, którymi cieszą się wszyscy inni obywatele Europy, ponieważ Romowie są takimi samymi obywatelami jak inni. Mówiąc to, mam oczywiście na myśli proces dwustronny, wymagający zmiany sposobu myślenia większości naszych obywateli Europy oraz członków społeczności romskich.

Wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że istnieje potrzeba skuteczniejszego planowania polityki i jej wdrażania, jak również przyjęcia strategicznego wspólnego podejścia. Wszyscy wiemy, że zasadnicza odpowiedzialność za integrację Romów spoczywa na państwach członkowskich. Uznajemy także, że sytuacja Romów różni się bardzo w poszczególnych państwach członkowskich. Dlatego też Komisja postanowiła przedstawić unijne ramy, aby umożliwić państwom członkowskim podjęcie działań współmiernych do wyzwań, z jakimi muszą się zmagać.

Grupa zadaniowa ds. populacji romskiej, która została powołana we wrześniu ubiegłego roku i przedstawiła swoje sprawozdanie w grudniu, wyraźnie pokazała, że bardzo często nie robi się wystarczająco dużo w tej sprawie. Kwota 26,5 miliarda euro, dostępna ze środków funduszy strukturalnych, nie jest wykorzystywana należycie. Jedynie 100 milionów euro z tych środków przeznaczono na konkretne działania na rzecz Romów, a 70 % środków przeznaczonych na pomoc techniczną, które byłyby niezbędne w większości państw członkowskich, pozostało po prostu dalej niewykorzystane. A więc podejmowane dotąd działania są niewystarczające. Teraz nadszedł czas, żeby zadbać o to, by polityki krajowe, regionalne i lokalne skoncentrowały się wyraźnie i konkretnie na potrzebach Romów.

W opracowanych ramach skupiamy się na czterech podstawowych kwestiach: edukacji, zatrudnieniu, zdrowiu i mieszkalnictwie. Chcemy, aby UE oraz 27 jej państw członkowskich zaangażowały się w uzupełnienie luk w tym zakresie i skupiły się na realizacji wspólnych celów w tych czterech obszarach oraz na ukierunkowanych działaniach i przeznaczeniu wystarczających środków na ich realizację. Chcemy, żeby wszystkie państwa członkowskie włączyły te cele we własne strategie na rzecz Romów, jeśli takowe posiadają, lub żeby opracowały strategie na rzecz Romów, jeśli ich nie mają, na okres do 2020 roku.

W celu sprawdzenia, czy w wyniku tych starań osiągnięte zostaną zamierzone cele, niezbędne jest prowadzenie regularnego monitorowania. Unijne ramy stanowią więc podwaliny solidnego mechanizmu monitorowania w celu zapewnienia Romom konkretnych rezultatów działań. Ten mechanizm monitorowania umożliwi wdrożenie narodowych strategii na rzecz Romów, przekazanie pieniędzy przeznaczonych na integrację Romów ostatecznym beneficjentom i postęp w realizacji celów dotyczących integracji Romów.

Komisja będzie składać coroczne sprawozdania w sprawie postępów osiągniętych w zakresie integracji ludności romskiej w państwach członkowskich. Unijne ramy umożliwią wszystkim zainteresowanym stronom na wszystkich szczeblach połączenie sił ogólnie ludności UE, a w szczególności − ludności romskiej, aby położyć kres wykluczeniu ponad dziesięciu milionów obywateli UE, na które już nie można dłużej pozwalać.

  László Andor, komisarz − Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo Posłowie! Społeczno-ekonomiczna sytuacja Romów zajmuje czołowe miejsce w europejskiej agendzie. W ubiegłym miesiącu tenParlament przyjął sprawozdanie pani poseł Járóki w sprawie unijnej strategii dotyczącej integracji Romów, a dziś Komisja przyjęła komunikat dotyczący unijnych ram krajowych strategii integracji Romów.

Oba dokumenty wnoszą istotny wkład w szerszą debatę dotyczącą Romów i stanowić będą materiał do konkluzji Rady, które zostaną przyjęte 19 maja, na następnym posiedzeniu ministrów pracy i spraw społecznych, które będzie poświęcone wyłącznie kwestii integracji Romów.

W przedmiotowych dokumentach wyrażono polityczną determinację UE, by zająć się sytuacją milionów Romów, którzy cierpią na skutek wykluczenia gospodarczego i społecznego. W tym miejscu chciałbym poruszyć trzy kluczowe kwestie.

Po pierwsze, Komisja ustanowiła unijne ramy koordynacji krajowych strategii integracji Romów. Uznano w nich zasadniczą odpowiedzialność państw członkowskich za opracowanie i wdrożenie strategii integracji Romów. Potwierdzono w nich także głębokie przekonanie Komisji, że Unia Europejska nie może tolerować żadnych form rasizmu, ksenofobii, dyskryminacji ani społecznego wykluczenia Romów. Unia ma moralny i polityczny obowiązek wspierania wysiłków państw członkowskich wszelkimi działaniami politycznymi oraz instrumentami, jakimi dysponuje.

Po drugie, jak Państwo wiedzą, Unia uzgodniła wszechstronną strategię zrównoważonego rozwoju europejskiego modelu gospodarczo-społeczego. Strategia Europa 2020 na rzecz inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu stanowi właściwy kontekst dla rozwiązania złożonych problemów, przed jakimi stają Romowie. Musimy dostosować zadania, cele, sztandarowe inicjatywy i struktury sprawozdawczości w strategii Europa 2020 do potrzeb sprawy Romów.

Kluczowym przesłaniem jest to, że wykluczenie milionów obywateli UE z życia gospodarczego i społecznego nie jest ani inteligentne, ani zrównoważone, i z pewnością nie sprzyja włączeniu społecznemu. Krótko mówiąc, nie ma wytłumaczenia dla dalszego wykluczenia Romów w Europie, w której chcemy żyć.

Przede wszystkim, najważniejsze cele strategii Europa 2020 dotyczące zatrudnienia i eliminacji ubóstwa oraz cele w zakresie edukacji stanowią kluczowe punkty odniesienia podczas oceny postępów w działaniach politycznych na rzecz integracji Romów. W komunikacie Komisji w sprawie Romów zidentyfikowano cztery obszary o strategicznym znaczeniu dla przezwyciężenia wykluczenia Romów. Są to następujące obszary.

Dostęp do zatrudnienia: należy zająć się kwestią ogromnego rozziewu pomiędzy wskaźnikami zatrudnienia ludności romskiej i nieromskiej. Jeśli tego nie uczynimy, nie osiągniemy celów określonych przez nas w strategii Europa 2020.

Dostęp do edukacji: wszystkie dzieci romskie powinny mieć dostęp do wysokiej jakości edukacji i nie mogą być narażone na dyskryminacje ani segregację. Wszystkie dzieci romskie powinny ukończyć przynajmniej szkołę podstawową.

Dostęp do opieki zdrowotnej: zmniejszenie różnic w zakresie opieki zdrowotnej między ludnością romską a nieromską. Państwa członkowskie powinny zapewnić Romom dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej na tych samych warunkach, co dla reszty społeczeństwa.

Dostęp do mieszkań i podstawowych usług: należy uwzględnić to, że sytuacja ludności romskiej jest rzeczywiście o wiele gorsza niż reszty ludności, na przykład co się tyczy dostępu do wody, energii elektrycznej i innych usług.

Brak zintegrowaniego podejścia ma ogólnie negatywny skutek na integrację ludności romskiej ze społeczeństwem i powoduje dalsze pozostawanie w ubóstwie.

Po trzecie, Unia musi przeznaczyć nakłady pieniężne na realizację swoich deklaracji. Komisja przygotowuje obecnie wniosek dotyczący wieloletnich ram finansowych, w ślad za którym pójdą konkretne propozycje dotyczące funduszy strukturalnych. Uważam, że fundusze strukturalne należy dostosować do strategii Europa 2020. Dotyczy to tych obszarów polityki, za które ja ogólnie odpowiadam – zatrudnienia i integracji – i z pewnością ma zastosowanie do społeczno-ekonomicznej sytuacji Romów. Ja uważam za najważniejsze z zadań uczynienie naszych instrumentów finansowych skutecznejszymi.

W tym miejscu kończę, aby wysłuchać Państwa opinii i odpowiedzieć na ewentualne pytania.

  Enikő Győri, urzędująca przewodnicząca Rady − Prezydencja węgierska z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie unijnych ram koordynacji krajowych strategii integracji Romów. Chciałabym wyrazić wdzięczność i podziw nie tylko za wykonaną pracę, ale także za osobiste zaangażowanie pani komisarz Reding, pana komisarza Andora i wszystkich, którzy współpracowali nad tym istotnie ważkim dokonaniem.

Przedstawiając ten strategiczny dokument, poczyniliśmy gigantyczny krok w kierunku realizacji jednego z głównych priorytetów węgierskiej prezydencji. Jestem przekonana, że wraz z przyjętą ostatnio rezolucją Parlamentu Europejskiego w sprawie strategii UE na rzecz integracji Romów w oparciu o sprawozdanie pani poseł Lívii Járóki, stanowić on będzie istotny wkład w poprawę gospodarczo-społecznej sytuacji Romów w Europie.

Skrajne ubóstwo, dyskryminacja i marginalizacja nadal dotykają wielkiej liczby Romów w całej Europie, a więc nadszedł już najwyższy czas na uzyskanie poprawy w tym względzie. Nie możemy sobie pozwolić na stwierdzenia, że to ich problem, nie nasz. Ponadto nigdy nie należy uważać ludzi za problem, lecz raczej za szansę, za możliwości. W obecnej sytuacji gospodarczej i demograficznej w Europie polepszenie statusu gospodarczo-społecznego Romów może uruchomić nowe zasoby ludzkie, przyczyniając się przez to w dalszej perspektywie do wzrostu gospodarczego.

Prezydencja węgierska zawsze uważała, że oprócz koniecznego zwalczania dyskryminacji niezbędny jest nowy zestaw polityk obejmujący trzy kluczowe elementy: zatrudnienie, edukację i mieszkalnictwo. Jeżeli państwa członkowskie właściwie zastosują zintegrowane działania polityczne w tych trzech dziedzinach, to – uzupełnione o odpowiednie monitorowanie zgodnie z propozycją Komisji – spowodują odpowiednie zmiany. Państwa członkowskie będą także musiały dołożyć starań, aby osiągnąć cele strategii UE 2020. Działania na rzecz włączenia społecznego Romów można ująć w różnych obszarach polityki. Obecnie powszechnie uznaje się, że działania inspirowane i koordynowane na szczeblu unijnym mogą przynieść efekt synergii i stworzyć wartość dodaną.

Jaki będzie następny krok? Węgierska prezydencja zamierza przedstawić i omówić przedmiotowy komunikat z obojgiem komisarzy w trakcie następnego spotkania Platformy na rzecz Integracji Romów, które odbędzie się 7 kwietnia w Budapeszcie, i na które zapraszam wszystkich zainteresowanych. Rada zajmie się tą kwestią w sposób horyzontalny. Po pierwsze, kwietniowa Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych omówi tę kwestię 12 kwietnia. Potem nadejdzie kolej na spotkanie Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej i Spraw Konsumenckich w dniu 9 maja, wraz z przyjęciem konkluzji Rady. Rada ds. Edukacji również otrzyma ten dokument – w dniu 20 maja – zanim węgierska prezydencja przedstawi Radzie do Spraw Ogólnych w dniu 23 maja sprawozdanie z dyskusji.

Ostatnim etapem na tej drodze będzie, mam nadzieję, zatwierdzenie przez Radę Europejską na czerwcowym posiedzeniu. Będzie to, oczywiście, jedynie nowy początek skoordynowanych działań na szczeblu UE i na szczeblu krajowym na rzecz pomocy tej autentycznie europejskiej mniejszości.

  László Tőkés, w imieniu grupy PPE – (HU) Pani Przewodnicząca, Państwo Komisarze, Pani Minister Spraw Zagranicznych! W oparciu o sprawozdanie pani poseł Járóki i uwzględniając to sprawozdanie, będziemy z zadowoleniem zmierzać dalej w kierunku wdrożenia strategii na rzecz Romów, zwłaszcza że w dniu 8 kwietnia przypada Międzynarodowy Dzień Romów. Nawiasem mówiąc, właśnie w tym samym dniu odbywa się na Węgrzech piąte spotkanie Platformy Europejskiej na rzecz Integracji Romów. Dzięki tym wydarzeniom możemy poczynić ważny krok w kierunku opracowania wspólnego planu działania, co będzie koordynowane na szczeblu unijnym, z jednoczesnym uzwględnieniem specyfiki lokalnej. Europejska Partia Ludowa od lat wzywa do podjęcia przez UE działań w sprawie integracji społecznej Romów. Mamy także nadzieję, że europejska strategia integracji Romów zostanie rzeczywiście zapoczątkowana 24 czerwca, na szczycie szefów państw lub rządów.

Te działania stanowić będą reakcję na szczeblu europejskim umożliwiającą rozwiązanie bardzo poważnego problemu dotyczącego praw człowieka w Unii Europejskiej. Zagwarantowanie egzekwowania podstawowych praw człowieka w odniesieniu do własnych obywateli leży przede wszystkim w zakresie odpowiedzialności państw członkowskich. Unia Europejska może jedynie ustanowić ramy działań w tym zakresie, ale to do poszczególnych państw członkowskich należy wypełnienie tych ram treścią. Europejska strategia integracji Romów może stanowić swego rodzaju profesjonalnie opracowane minimum w tym zakresie. Jestem jednakże głęboko przekonany, że zostanie przygotowany długoterminowy plan działań, który połączy zainteresowane strony i serie działań, co pozwoli skutecznie zaradzić ubóstwu i wykluczeniu społecznemu dotykającym Romów. Kilka istotnych punktów w treści strategii stanowi, że grupa docelowa strategii jest określona na podstawie ekonomicznej, nie zaś etnicznej, że sprzyja ona egzekwowaniu pełnego spektrum praw człowieka i wzmacnia zasadę równości szans, jak też uwzględnia regionalny charakter wykluczenia i łagodzi niekorzystną sytuację dotykającą zwłaszcza słabo rozwinięte mikroregiony.

Dla powodzenia strategii zaintersowane strony, a mianowicie instytucje unijne, państwa członkowskie i społeczności romskie, muszą podjąć długofalowe, zdecydowane wspólne wysiłki. Właśnie z tego powodu kwestii tej nie wolno wykorzystywać w celu podburzania opozycji czy do politycznych ataków partyjnych. Niedopuszczalne jest również stosowanie zbiorowych etykietek. Niedopuszczalne jest zbiorowe obwinianie Romów i przeciwnie, zrzucanie zbiorowej winy na większość i traktowanie jej jako prześladowców. Rozwiązanie kwestii romskiej stanowi priorytet dla węgierskiej prezydencji. Mam nadzieję, że Rada Europejska przyjmie w czerwcu planowaną strategię. Proszę o poparcie Parlamentu Europejskiego w tej sprawie.

  Monika Flašíková Beňová, w imieniu grupy S&D – (SK) Pani Przewodnicząca, Pani Komisarz Reding, Panie Komisarzu Andor! Chciałabym zacząć od pogratulowania Państwu wystąpień. Jestem zadowolona, że − po wielu ponawianych wezwaniach ze strony Parlamentu − Komisja ostatecznie przedstawiła ramową strategię europejską. Moim zdaniem nadszedł na to najwyższy czas, gdyż sytuacja staje się coraz bardziej poważna. Wielu Romów w Unii znajduje się w obliczu nie tylko niegodnych warunków życia, ale także nasilającego się terroru. Sobotni marsz z pochodniami wymierzony przeciwko Romom na Węgrzech stanowi w tym względzie najświeższy przykład, chciałabym więc wezwać węgierski rząd, aby wyciągnął wnioski z tej sytuacji.

Pragnę wnieść kilka krytycznych uwag do przedstawionych ram. Sytuacja jest nagląca, ale mimo to nie możemy przyjąć decyzji Komisji, czyli opracować ramy bez konsultacji społecznych z udziałem zainteresowanych stron. Dziwne, że z jednej strony w samych ramach podkreślają Państwo znaczenie współpracy ze społeczeństwami obywatelskim, a przy faktycznym opracowywaniu projektu tego kluczowego dokumentu pominięci zostali zarówno Romowie, jak i organizacje społeczne, organizacje międzynarodowe i temu podobne. Takie zamknięte podejście nie przyczynia się do legitymizacji przedmiotowych ram, raczej wręcz przeciwnie.

Uważam jednak, że rzeczywista treść przedstawionych ram jest w zasadzie sukcesem. Komisja prawidłowo określiła kompetencje niezbędne do rozwiązania omawianego ogólnoeuropejskiego problemu. Kluczowe kompetencje pozostają wciąż w gestii poszczególnych państw członkowskich. Uważam jednak za niezwykle ważne, aby UE podjęła zadanie polegające na koordynowaniu krajowych strategii i nadzoru nad nimi w celu zapewnienia możliwie jak najszybszej rzeczywistej integracji Romów.

W tym kontekście uważam za istotne, by wspomnieć o znaczeniu monitorowania zgodności krajowych strategii z przedłożonymi ramami oraz monitorowania procesu ich skutecznego wdrażania. Stanowisko Komisji wydaje mi się dość mało ambitne pod tym względem. Komisja powinna zająć twarde stanowisko, szczególnie co się tyczy jej oczekiwań w stosunku do państw członkowskich. W przedmiotowych ramach prawidłowo określono cztery kluczowe obszary integracji Romów: dostęp do edukacji, dostępność zatrudnienia, dostęp do opieki zdrowotnej i dostępność przyzwoitych mieszkań oraz podstawowych usług. Wraz z członkami naszej grupy odwiedziłam wiele społeczności romskich w całej Europie i miałam okazję przekonać się, że są to rzeczywiście najważniejsze dziedziny, w których często Romowie cierpią na skutek złych warunków. Należy jednak podkreślić, że podobnie sformułowane cele pojawiły się również w programie Dekada integracji Romów. Zasadniczą sprawą jest obecnie zapewnienie realizacji tych celów.

Do tych czterech obszarów chciałabym dodać jeszcze jeden, którego brakuje w przedmiotowych ramach, a mianowicie walkę nie tylko z dyskryminacją, ale także przeciwko werbalnym lub fizycznym przejawom rasizmu.

I ostatni, ale nie mniej ważny punkt: chcę zwrócić uwagę na kwestię finansowania działań integracyjnych. Grupa robocza Komisji ujawniła pod koniec ubiegłego roku, że istnieją znaczne różnice w zakresie wykorzystania funduszy unijnych przez państwa członkowskie. Komisja powinna więc skupić się na trzech sprawach, mianowicie na tym, by korzystanie z funduszy nie było nadmiernie wymagające pod względem administracyjnym, aby Komisja podjęła skuteczne działania w celu wydatkowania funduszy rzeczywiście na ich przewidywane cele oraz aby ograniczyć wykorzystywanie funduszy na działania obejmujące segregację.

Chciałabym zakończyć, składając ponowne podziękowania i gratulacje pani komisarz Reding oraz komisarzowi Andorowi. Teraz do państw członkowskich należeć będzie skuteczne postępowanie na tej podstawie w procesie włączenia Romów na szczeblu krajowym.

(Mówczyni zgodziła się odpowiedzieć na pytanie zadane poprzez podniesienie niebieskiej kartki (art. 149 ust. 8 Regulaminu)).

  Franz Obermayr (NI) – (DE) Pani Przewodnicząca! Dziękuję pani poseł Flašíkovej za przyjęcie mojego pytania. Oczywiście, jest Pani dobrze zaznajomiona z przedmiotowym sprawozdaniem i z pewnością wie Pani, że zawiera ono wymóg, by państwa członkowskie płaciły kary, jeżeli zostanie stwierdzone, że postąpiły niezgodnie z nim lub nie stosują się do strategii. Jakie jest Pani stanowisko wobec faktu, że państwo członkowskie będzie również podlegać karze finansowej w przypadku niespełnienia wymogu obowiązkowego uczęszczania dzieci do szkoły podstawowej? Uczęszczanie do szkoły podstawowej jest obowiązkowe we wszystkich państwach. A zatem, jeśli dzieci romskie nie uczęszczają do szkoły podstawowej, czy to państwo podlega karze? Czy nie sądzi Pani, że rodzice ponoszą jakąś odpowiedzialność za zapewnienie, by ich dzieci chodziły do szkoły?

  Monika Flašíková Beňová (S&D) – (SK) Pani Przewodnicząca! Chciałabym powiedzieć jedną rzecz na ten temat. Zdecydowanie podzielam pogląd, że kiedy stanowimy prawa, należy także przestrzegać zobowiązań. Zapewnienie przestrzegania wszystkich praw dziecka jest także, naturalnie, rolą rodziców, jednak moim zdaniem państwa członkowskie UE posiadają wystarczająco dużo instrumentów, które pozwolą stworzyć odpowiednią przestrzeń w tym celu, i państwa nie będą karane, jeśli to rodzice nie wypełnią swoich zobowiązań.

  Stanimir Ilchev, w imieniu grupy ALDE – (BG) Pani Przewodnicząca! Ja także pragnę podziękować sprawozdawczyni, pani poseł Járóce, jak również przedstawicielom Komisji, Rady i węgierskiej prezydencji, ponieważ złożyli nam wiele poważnych obietnic i podjęli bardzo ważne zobowiązania.

Mówiąc o integracji Romów, nie powinniśmy zapominać, że mowa tu o najbardziej specyficznej i być może najbardziej skomplikowanej kwestii w Europie i w samej Unii Europejskiej. Kwestii tej nie można rozwiązać wyłącznie środkami finansowmi, ani samymi przepisami antydyskryminacyjnymi, ani wyłącznie przez inicjowanie programów edukacyjnych. Rozwiązanie tego problemu polegać może jedynie na kombinacji wszystkich tych trzech rodzajow poedjścia, stanowiących element wspólnej woli politycznej.

Obecnie Unia musi w większym stopniu niż kiedykolwiek wcześniej sama sobie poradzić z problemem 12 milionów Romów. Niektórzy wciąż nie zdają sobie sprawy, że ludzie ci nie są po prostu bułgarskimi, rumuńskimi czy słowackimi Romami, ale obywatelami Unii Europejskiej, posiadającymi takie same prawa i obowiązki, ale jednocześnie – ograniczone perspektywy.

Jak widzimy, sytuacja jest dość skomplikowana. Im wyższy poziom integracji pomiędzy poszczególnymi działaniami, inicjatywami i politykami wdrażanymi przez państwa czlonkowskie i wszystkie instytucje europejskie, tym większa szansa na powodzenie strategii Unii Europejskiej na rzecz integracji Romów.

Improwizowane i jednostronne działania mogą nawet przynieść więcej szkody niż pożytku. W tym miejscu należy wspomnieć, że w niektórych państwach członkowskich wiedza na temat Romów jest niewystarczająca, a w pewnych przypadkach nawet fałszywa. W rezultacie należy aktywnie zbadać kwestię romska w Europie, a postępy w tej sprawie – profesjonalnie monitorować. Inaczej istnieje niebezpieczeństwo, że zamiast rozbroić tykającą bombę, będziemy tylko przekładać ją z miejsca na miejsce na mapie Starego Kontynentu.

U podstaw naszej ambitnej strategii musi leżeć ogromny wysiłek na rzecz zapewnienia Romom edukacji. Oznacza to całkowite włączenie dzieci romskich w system edukacji, zapewnienie młodzieży podstawowych kwalifikacji i likwidację analfabetyzmu dorosłych.

Głównym celem musi być stałe zwiększanie w nadchodzących latach liczby Romów przeszkolonych na potrzeby rynku pracy i o światłym podejściu do instytucji i rządów prawa. Jest to jedyna gwarancja, że w przyszłości życie Romów przestanie, jak to się dzieje obecnie, ewoluować w kierunku nędznej egzystencji budowanej na ruchomych piaskach, co niepotrzebnie pochłania pieniądze podatnika.

  Hélène Flautre, w imieniu grupy Verts/ALE – (FR) Pani Przewodnicząca! To oczywiście dobra wiadomość, że mamy obecnie konkretne europejskie ramy, zgodnie z którymi na każde z państw członkowskich zostanie nałożone zobowiązanie do przedstawienia krajowej strategii integracji Romów. Do końca bieżącego roku Komisja oceni te strategie, a w następstwie za około roku będziemy musieli jeszcze raz przeprowadzić debatę w tej sprawie. A zatem dziś faktycznie wytyczamy mapę drogową, która powinna umożliwić parlamentarzystom, instytucjom publicznym i społeczeństwu obywatelskiemu sprawowanie ciągłego, nadzwyczaj czujnego nadzoru nad ważnymi dziedzinami, które tu wspomniano.

Widzę, że w komunikacie Komisji uwzględniono niektóre z punktów, jakie zawarliśmy w sprawozdaniu parlamentarnym. Mam na myśli, na przykład, zaangażowanie Agencji Praw Podstawowych w ocenę strategii. Uważam, że agencja ta udowodniła swoje kompetencje w tej dziedzinie. Mam na myśli także rozwinięcie współpracy z Radą Europy w zakresie szkolenia mediatorów pochodzących ze społeczności romskiej. Jest to ważny strategiczny czynnik powodzenia projektów na wszystkich szczeblach, tak samo jak poświęcenie uwagi Romom będącym obywatelami państw trzecich oraz uwzględnienie aspektu rozszerzenia, co również zawarto w tym sprawozdaniu. Na koniec, sądzę, że bardzo pożądane jest ustanowienie wspólnych wskaźników w celu wsparcia systemu monitorującego.

Niemniej jednak muszę podkreślić istnienie pewnych niedociągnięć w przedmiotowym komunikacie. Uważam, że położono niewystarczająco zdecydowany, zbyt słaby nacisk na konieczność uczestnictwa Romów na wszystkich szczeblach, to jest na poziomie przygotowania projektów, ich wdrażania i oceny. W komunikacie mówi się o informacjach i konsultacjach, ale zasadnicze znaczenie ma właśnie zaangażowanie społeczności romskiej. Dowodzi tego szerokie doświadczenie, ponieważ istnieją także w tym względzie rzeczywiście dobre doświadczenia w Europie. Uważam ujęcie tej kwestii za słabą stronę komunikatu.

Drugą słabą stroną komunikatu jest to, że kwestię dyskryminacji rozpatrywano jako temat występujący we wszystkich czterech obszarach. Uważam jednak, że bardzo ważne jest lub byłoby wprowadzenie specjalnego ustępu poświęconego zwalczaniu dyskrminacji i przemocy wobec Romów oraz dostępowi do wymiaru sprawiedliwości. Te podstawowe antydyskryminacyjne prawa, obejmujące dostęp do wymiaru sprawiedliwości, nie są ujęte jako osobny element. Uważam to za jeszcze jeden słaby punkt w dokumencie Komisji.

Sądzę, że mówiliśmy także na temat mediatorów, o programie zainicjowanym przez Radę Europy. Dobrze, że wspomniano o tym w komunikacie. Mogliśmy także wspomieć, i Państwo również mogli wcześniej to uczynić, o wytycznych opracowanych już przez Radę Europy, żeby na koniec nie okazało się, że mamy dwie strategie lub dwojakiego rodzaju ramy do oceny strategii krajowych. Sądzę, że byłoby to zaletą tego komunikatu.

Na koniec chcę powiedzieć, iż uważam, że praca Komisji nie jest jeszcze zakończona, a zespół zadaniowy powinien kontynuować pracę w celu zapewnienia w państwach członkowskich świadomości nacisku, jaki wywierają Komisja, społeczeństwo obywatelskie i instytucje lokalne, dążąc do prawdziwego wdrożenia tych wytycznych.

  Timothy Kirkhope, w imieniu grupy ECR – Pani Przewodnicząca! Przedmiotowa propozycja stanowi okazję do lepszego zintegrowania ludności romskiej w obrębie państw członkowskich i do znalezienia sposobów umożliwiających ludności romskiej uzyskanie pełnych równych szans i praw przyznanym wszystkich obywatelom UE. Głównym celem programu powinny być powszechne prawa dla wszystkich ludzi.

Obawiam się jednak, że tę przeładowaną i skomplikowaną agendę trzeba będzie okroić, tak jak to miało miejsce w przypadku poprzednich programów. Należy szanować kompetencje państw członkowskich w dziedzinach edukacji, zdrowia i mieszkalnictwa, a z tego, co dotąd czytamy, Komisja może działać ultra vires ze szkodą dla prawa państw członkowskich do określania własnej polityki w tych obszarach. Mam jednakże nadzieję, że ta nowa strategia wyznacza początek nowej ery, jeśli idzie o podejście UE do tej kwestii w taki sposób, że liczy się głos ludności romskiej.

Od zbyt dawna już programy są nadmiernie skomplikowane i po prostu nie trafiają do osób, które najbardziej potrzebują pomocy. Przez niemal dziesięć lat niewiele osiągnięto w tej sprawie pod względem merytorycznym. Mam nadzieję, że Komisja skupi się teraz na tym, jak najlepiej uprościć procedury dostępu do funduszy UE i jak lepiej monitorować, oceniać i wdrażać swoje programy. Jeśli już UE wydaje pieniądze w tym obszarze, to teraz trzeba wydatkować je w lepszy sposób.

  Cornelia Ernst, w imieniu grupy GUE/NGL – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! To dobrze, że będziemy teraz mieć ogólną strategię na rzecz Romów, ale obawiam się, że nie wszystko wygląda tak różowo, jak się może wydawać, ponieważ – ogólnie rzecz biorąc – propozycje, jakie Komisja przedłożyła, nie nadążają za prowadzonymi od lat dyskusjami z przedstawicielami Romów, przy czym niektóre z nich odbywały się w tym Parlamencie.

Od lat przedstawiciele społeczności romskiej wskazują na potrzebę ukierunkowanych działań i jasno określonych wymogów i w strategii ramowej, i oprócz niej. Nie dysponujemy nawet wyraźnie określonymi sankcjami w przypadku niestosowania się do tej strategii. Chociaż istniały pewne propozycje zmierzające w tym kierunku, nie istnieją jednak rzeczywiste sankcje, więc w całym systemie jest więcej dziur niż w szwajcarskim serze.

W strategii dotyczącej Romów należy uwzględnić wszystkie istotne obszary. Tak ustaliliśmy. A jednak co Komisja ma do zaoferowanie innego niż cztery kluczowe punkty? W proponowanych strukturach nie przewidziano przepisu dotyczącego partycypacji i włączenia społeczności romskich we wszelkie decyzje ich dotyczące. Nie ma struktur umożliwiających wdrażanie konkretnych celów. Nie uwzględniono perspektywy płci. Irytuje mnie również, i uważam za skandal to, że tak naprawdę niechętnie podejmują Państwo jakiekolwiek wyraźne działania w celu zwalczania dyskryminacji wymierzonej przeciwko społeczności romskiej.

Narzekają Państwo, że fundusze strukturalne UE przeznaczone dla Romów pozostają niewykorzystane. Chciałabym otwarcie zapytać: jeśli to nie dyskryminacja Romów jest jednym z powodów niewykorzystania funduszy unijnych, to dlaczego ta społeczność nie wykorzystała dotąd funduszy UE? Sądzę, że właśnie z tego powodu.

Jako członkowie grupy GUE/NGL krytycznie odnosimy się do przedmiotowego komunikatu. Nie uważamy go za wystarczający i oczekujemy wprowadzenia odpowiednich poprawek.

  Mario Borghezio, w imieniu grupy EFD – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! Jakkolwiek jestem eurosceptykiem, bylbym skłonny, mając na względzie strategię 2020, poprzeć przedstawiony plan w celu wyeliminowania dyskryminacji, problemów i marginalizacji, gdyby rzeczywiście Komisja Europejska zaoferowała nam zdecydowane działania dotyczące kontroli postępowania państw czlonkowskich.

Usłyszeliśmy jednak tylko przemowy na temat świetlanej przyszłości, na temat ścisłej kontroli, wygłoszone przez komisarz europejską, która nadal nie potrafi wyjaśnić mi, jak to się dzieje, że w jej kraju, w Wielkim Księstwie Luksemburga, tym wędrowcom zabrania się rozbijnia obozów, podczas gdy mogą zainstalować się w pobliżu mojego domu we Włoszech i Francji. Mówimy więc o tym, by dać dom wędrowcom, podczas gdy w niektórych europejskich państwach, a konkretnie w kraju pani Reding, ludzie ci nie mogą nawet rozbijać obozów.

W dzisiejszym wydaniu głównej gazety w moim kraju, Il Corriere della Sera, ukazał się artykuł o matce z ludu tych wędrowców, matce która nie zasługuje na to miano – została bowiem we Włoszech aresztowana za sprzedaż własnej córki handlarzom żywym towarem, którzy planowali dalej sprzedać ją do prostytucji. Sprzedała własną córeczkę! Inni wykorzystują dzieci inaczej. Często nie chcą posyłać ich do szkoły, pomimo nacisków i troski ze strony władz, mediatorów i organizacji charytatywnych.

Czy chcemy mówić także o takich problemach? Czy chcemy skończyć z tym idiotycznym uszczęśliwianiem na siłę zgodnie z „taktyką salami” i czy uświadomimy sobie, że wielu problemom Romów są winni wyłącznie oni sami?

  Przewodnicząca − Zamykam debatę.

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

  Cătălin Sorin Ivan (S&D), na piśmie – (RO) Nowa strategia na rzecz włączenia Romów służy jedynie przetwarzaniu dawno ustalonych celów, które okazały się niemożliwe do zrealizowania przez całe lata. Cele te były wiarygodne, kiedy w 2005 roku rozpoczynała się Dekada Integracji Romów. Jednakże w chwili, gdy w UE nasilają się zachowania ekstremistyczne i przemoc wobec Romów, potrzebowalibyśmy strategii oferującej o wiele bardziej konkretne środki. Rośnie napięcie na Węgrzech, a działania policji stają się coraz bardziej bezwzględne. Jeżeli nie przyjmiemy zdecydowanego stanowiska, sytuacja będzie się pogarszać. A zatem zadziwiające jest to, że Komisja nie próbowała wystąpić z odpowiednimi możliwościami pozwalającymi na rozwiązanie określonych problemów, zwłaszcza że miała także do dyspozycji rezolucję przyjętą przez Parlament Europejski.

  Marian-Jean Marinescu (PPE), na piśmie – (RO) Nowa stratega koordynacji krajowych strategii integracji Romów, przedstawiona dziś przez Komisję, oznacza dla UE ważny krok naprzód. Tworzenie krajowych punktów kontaktowych w celu integracji Romów, uproszczenie procedur finansowania, ocena krajowych planów przez instutucje UE oraz weryfikacja postępów w zakresie integracji Romów w państwach członkowskich – to działania, które przyczynią się do poprawy sytuacji ekonomicznej i społecznej ludności romskiej w Europie. Poszczególne państwa członkowskie muszą jak najszybciej dokładnie przeanalizować tę strategię i ustanowić organ administracyjny, którego zadaniem będzie wdrażanie strategii i jej koordynacja z innymi państwami członkowskimi. Mam nadzieję, że poczynając od tego lata, Komisja podejmie przewodnią rolę w zakresie koordynowania strategii pod względem rozwoju sytuacji w kluczowych obszarach, takich jak upowszechnie edukacji obywatelskiej, doradztwo zawodowe i sprawy zatrudnienia. Za godne ubolewania uważam to, że w nowej strategii nie udało się zawrzeć wyraźnych zaleceń dotyczących rodzajów programów, które zostaną opracowane i wdrożone na potrzeby Romów w podobny sposób we wszystkich państwach członkowskich, ale jednak przy pewnych różnicach. Wzywam Radę i państwa członkowskie, aby opracowały takie zalecenia dotyczące rodzajów programów, którymi zajmować się będzie Komisja na szczeblu centralnym. Bez takich programów, dostosowanych do nomadycznego charakteru stylu życia Romów, Unia Europejska nigdy nie zdoła wnieść pełnego wkładu w zwiększenie wartości dodanej na szczeblu Unii.

  Rovana Plumb (S&D), na piśmie – Unijne ramy krajowych strategii integracji Romów umożliwiają połączenie sił wszystkich zainteresowanych stron na wszystkich szczeblach, aby położyć kres wykluczeniu Romów. Cele ustalone na szczeblu UE, obejmujące cztery ważne obszary integracji Romów – dostęp do edukacji, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa – osiągniemy tylko przy wyraźnym zaangażowaniu państw członkowskich. Obecnie zasadnicze znaczenie mają nasilenie działań na rzecz wyraźnego i konkretnego uwzględnienia Romów w krajowych, regionalnych i lokalnych politykach integracji oraz zdecydowane działania w celu zaspokojenia potrzeb Romów, zapobieganie i rekompensowanie niekorzystnej sytuacji, w jakiej się obecnie znajdują. Państwa członkowskie powinny zadbać o to, by wszystkie dzieci romskie miały dostęp do dobrej jakościowo edukacji, i ustalić konkretne cele: podniesienie stopy zatrudnienia Romów w kontekście strategii Europa 2020, zwiększenie liczby romskich gospodarstw domowych z dostępem do wody, urządzeń sanitarnych i energii elektrycznej oraz upowszechnienie niedyskryminacyjnego dostępu do mieszkalnictwa, w tym do mieszkań socjalnych. Państwa członkowskie powinny ustalić konkretne cele w określonych zakresach czasowych, mając na względzie wydłużenie spodziewanej długości życia Romów, zwiększenie liczby szczepień dzieci do poziomu występującego wśród ludności nieromskiej oraz spadek śmiertelności dzieci i matek, również do poziomu występującego wśród ludności nieromskiej.

  Marie-Thérèse Sanchez-Schmid (PPE), na piśmie – (FR) Komisja przedstawiła nam nareszcie jakieś ambitne cele w zakresie integracji Romów w Europie, takie jak: zagwarantowanie wszystkim dzieciom romskim edukacji na poziomie przynajmniej szkoły podstawowej, ograniczenie śmiertelności dzieci i likwidacja różnic w zakresie spodziewanej długości życia. Te ambitne zamiary trzeba jednak jeszcze przełożyć na praktykę. W rok od przyjęcia przez Parlament Europejski poprawki do rozporządzenia w sprawie EFFR, mającej na celu inwestowanie w zasoby mieszkaniowe dla zmarginalizowanych społeczności, nadal występują problemy z uruchomieniem projektów. Ważne jest, by państwa członkowskie inwestowały w odpowiednie działania i zdawały relacje z działań prowadzonych w obszarach takich, jak zatrudnienie, edukacja, zdrowie i mieszkalnictwo na potrzeby ludności romskiej, a także aby Komisja zadbała o rygorystyczne monitorowanie korzystania z istniejących programów europejskich. Ostatecznie także ludność romska musi wykorzystać tę szansę, by przejąć kontrolę nad własnym losem, zdając sobie sprawę, że może liczyć na pomoc Europy. Podejście typu „poczekamy, zobaczymy” i pustosłowie napędzać będą jedynie skrajną prawicę i nieufność poszczególnych społeczności. W następny piątek, 8 kwietnia, obchodzić będziemy Międzynarodowy Dzień Romów. Mam nadzieję, że 8 kwietnia 2012 r. będziemy mogli świętować osiągnięcie postępów.