Pełne sprawozdanie z obrad

Środa, 6 kwietnia 2011 r. - Strasburg

15. Sprawozdanie z postępów Islandii w roku 2010

  Przewodniczący – Kolejnym punktem porządku obrad są oświadczenia Rady i Komisji w sprawie sprawozdania z postępów Islandii w roku 2010.

  Enikő Győri, urzędująca przewodnicząca Rady – (HU) Panie Przewodniczący, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Wielce doceniam aktywne zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w proces rozszerzenia i jego konstruktywny udział w ogólnej debacie na temat rozszerzenia oraz, oczywiście, konkretnie w procesie akcesyjnym Islandii. Jako jedna z najbardziej udanych polityk w historii UE rozszerzenie Unii Europejskiej stanowi jeden z najistotniejszych priorytetów naszej prezydencji.

W dniu 17 czerwca 2010 r. Rada Europejska jednogłośnie zdecydowała o przyznaniu Islandii statusu kraju kandydującego. Pierwsze spotkanie konferencji akcesyjnej na szczeblu ministerialnym miało miejsce 27 lipca 2010 r., zaś w listopadzie 2010 roku rozpoczął się proces przeglądu zgodności prawa krajowego z prawem wspólnotowym (screening), który postępuje zgodnie z planem. Następną konferencję akcesyjną na szczeblu ministerialnym zaplanowano na 27 czerwca; w ten sposób będziemy mieli możność podsumować osiągnięte wyniki i, jak ufam, otworzyć jak największą liczbę rozdziałów.

Istnieje kilka szczególnie ważnych obszarów, na które pragnę zwrócić konkretnie uwagę. Kwestie te zidentyfikowano również w projekcie rezolucji Parlamentu Europejskiego. W swym sprawozdaniu na temat wyników osiągniętych w roku 2010 Komisja stwierdziła, iż Islandia spełnia kryteria polityczne wymagane do członkostwa i że, nawet jeśli została ciężko doświadczona przez kryzys gospodarczy i finansowy, jest odpowiednio przygotowana na podjęcie kroków koniecznych do spełnienia wymogów członkostwa w UE. W dniu 14 grudnia 2010 r. Rada przypomniała w swych konkluzjach, iż Islandia jest demokracją o długiej historii dobrego funkcjonowania, ma silne instytucje oraz bliskie relacje z UE. Stwierdziła również, iż ogólne przygotowanie Islandii jest na tyle wystarczające, że może ona przyjąć i stosować unijny dorobek prawny, w szczególności, jako że kraj ten jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz stroną układu z Schengen. Islandię można uznać za funkcjonującą gospodarkę rynkową i może ona, w perspektywie średnioterminowej, odzyskać zdolność opierania się presji konkurencyjnej i siłom rynkowym obecnym na jednolitym rynku.

Rada przypomniała, że negocjacje mają na celu pełne przyjęcie i stosowanie przez Islandię unijnego dorobku prawnego. O przebiegu negocjacji zadecyduje to, czy Islandia spełni wszystkie zobowiązania wynikające z Porozumienia EOG, w pełni uwzględniając, między innymi, konkluzje Rady Europejskiej z 17 czerwca 2010 r., jak również wyniki osiągnięte przez Islandię w zakresie usuwania innych braków określonych w opinii Komisji. Jednocześnie Rada przypomniała z jednej strony, że w okresie trwania negocjacji akcesyjnych główną podstawę traktatową pomiędzy Islandią a UE nadal stanowiło będzie Porozumienie EOG oraz, z drugiej strony, że Islandia jest również od dwóch lat aktywnym i konstruktywnym partnerem w tych ramach i w odniesieniu do strefy Schengen. Kraj ten osiągnął również dobre wyniki w zakresie stosowania wciąż rozwijającego się unijnego dorobku prawnego. Rada zachęcała więc Islandię do kontynuowania tej praktyki.

W projekcie rezolucji Parlamentu Europejskiego maluje się kompleksowy obraz osiągniętych już wyników i zadań do wykonania. Co do tych drugich, pragnę zwrócić Państwa uwagę na nasze wspólne zadanie, mianowicie konieczność odpowiedniej i dogłębnej komunikacji ze społeczeństwem, zarówno w odniesieniu do obywateli Islandii jak i UE. W świetle powyższego pragnę raz jeszcze zwrócić uwagę, że nadal wiele pozostaje do zrobienia, w tym podczas prezydencji węgierskiej. Co do prezydencji, naturalnie liczymy, że wszystkie państwa członkowskie, Komisja i, oczywiście, Parlament Europejski, będą wspierać Islandię w tych wysiłkach. Kluczowe znaczenie ma utrzymanie przez nas impetu prac, a dzięki niemu popchnięcie negocjacji jak najbardziej naprzód jeszcze w bieżącym półroczu.

Jestem przekonana, iż przystąpienie Islandii może okazać się sukcesem. Może ono nadać impet całej polityce rozszerzenia i zwiększyć jej powodzenie. Mottem i celem prezydencji węgierskiej jest silna Europa. Wszelkie postępy poczynione w ramach procesu akcesyjnego Islandii przyczyniają się do osiągnięcia tego celu.

  Štefan Füle, komisarz – Panie Przewodniczący! Dzisiejsza debata na temat Islandii oraz kolejne kroki poczynione w ramach jej procesu akcesyjnego mają miejsce w bardzo dogodnym momencie.

Pragnę podziękować Parlamentowi Europejskiemu za wsparcie dla członkostwa Islandii i pogratulować sprawozdawcy, Panu Posłowi Predzie, jego wysokiej jakości sprawozdania. Omawiana rezolucja stanowi przydatny wkład w przedmiotowy proces: kieruje do Islandii właściwy komunikat we właściwym czasie.

Proces oceny zgodności prawa Islandii ze wspólnotowym dorobkiem prawnym – screening – postępuje bez opóźnień. Od listopada 2010 roku w ramach procesu przeglądu omówiono 24 rozdziały i odbyły się 23 dwustronne spotkania obejmujące rybołówstwo, rolnictwo, środowisko, politykę regionalną oraz usługi finansowe.

Screening to istotny proces techniczny, zaś w czasie spotkań zidentyfikowano już delikatne kwestie i wyzwania w kluczowych rozdziałach, takich jak rolnictwo, środowisko i rybołówstwo. Ten etap procesu negocjacyjnego zakończy się do czerwca 2011 roku.

Mogę potwierdzić, że oczekujemy rozpoczęcia rzeczywistych negocjacji pod koniec prezydencji węgierskiej, z otwarciem niektórych rozdziałów podczas konferencji akcesyjnej planowanej na 27 czerwca 2011 r. Jest to ambitny, lecz realistyczny kalendarz, zaś wszystkim stronom zależy na tym, by pójść naprzód.

W ramach istniejącego podejścia do negocjacji akcesyjnych i przy pełnym zabezpieczeniu zasad i reguł Unii Komisja jest gotowa uwzględnić specyfikę i oczekiwania Islandii. Naszym celem jest więc praca w duchu otwartym i konstruktywnym zmierzająca do znalezienia rozwiązań do przyjęcia dla obu stron, w sposób odzwierciedlający wysoki stopień współpracy pomiędzy Unią Europejską a władzami islandzkimi. Jak w przypadku każdego dotychczasowego przystąpienia, należy oczekiwać, że nie zawsze będzie to łatwe zadanie, lecz ufamy, iż wyruszamy wraz z Islandią w udaną podróż.

Co się tyczy sprawy Icesave, i jak stwierdza stosowne odniesienie w rezolucji Parlamentu Europejskiego, Komisja z zadowoleniem przyjęłaby szybkie rozstrzygnięcie tej kwestii dla dobra wszystkich zainteresowanych stron.

Co do gospodarki, konsolidacja bankowa i fiskalna Islandii w ramach programu MFW jest imponująca. Realizacja programu dostosowawczego przebiega bez opóźnień, rząd zaś przywiązany jest do idei dalszej konsolidacji. Intensywniejsza restrukturyzacja zadłużenia pomoże wzmocnić uzdrowienie gospodarki. Rząd opracowuje również strategię stopniowego znoszenia kontroli kapitału, co pozwoli poprawić klimat biznesowy.

Pozwolę sobie również wspomnieć pokrótce o środkach wsparcia realizowanych przez nas w ramach Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA). Przewidziana jest szacunkowa koperta w wysokości ogółem 28 milionów euro na kolejne trzy lata w celu wspierania zwiększania zdolności administracyjnych oraz przygotowania Islandii do zarządzania funduszami strukturalnymi.

Dobrze postępuje finalizowanie krajowego programu IPA na rok 2011 oraz rozpoczęto wiele konkretnych działań w ramach Programu Pomocy Technicznej i Wymiany Informacji (TAIEX).

W pełni podzielam Państwa poglądy co do potrzeby opartej na faktach debaty publicznej na temat przystąpienia do UE. Może ona w istocie odegrać decydującą rolę w zwiększaniu poziomu zrozumienia rzeczywistości polityk i działań Unii Europejskiej, jak również pomóc obalić mity. Ponadto z radością przyjmuję fakt, że islandzkie władze rozpoczęły intensywne działania komunikacyjne.

Zachęcające jest, że przez ostatni rok islandzka opinia publiczna zmieniła się znacznie na korzyść UE – zarówno w odniesieniu do poparcia kontynuowania procesu akcesyjnego, jak i w kategoriach nastawienia wobec członkostwa w UE i jej wizerunku.

Komisja intensyfikuje swoje własne działania w zakresie informacji i komunikacji w celu ułatwienia debaty publicznej opartej na rzetelnych informacjach. W pełni działa delegatura Unii Europejskiej w Reykjavíku, która jest aktywnie zaangażowana w działania komunikacyjne; planuje się również otwarcie centrum informacji o UE.

Teraz, gdy okres przeglądu prawa dobiega niemal końca, oczekuję z niecierpliwością rozpoczęcia otwierania wraz z Islandią różnych rozdziałów.

  Cristian Dan Preda, w imieniu grupy PPE – (RO) Panie Przewodniczący! Na początek wyrażę zadowolenie z obecności na sali obrad przedstawicieli Komisji i Rady, jak również z owocnej współpracy, jaką dotychczas mamy z tymi dwoma instytucjami, w tym w ramach redagowania przedmiotowej rezolucji.

Podobnie jak dziewięć miesięcy temu, gdy ogłosiliśmy, iż Islandia złożyła wniosek w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej, w przedmiotowym sprawozdaniu zdecydowaliśmy się poruszyć cztery główne kwestie.

1. Kryteria polityczne. Islandia celuje w tym zakresie, mając silną tradycję demokracji. Ponadto uważam, iż musimy z zadowoleniem przyjąć postępy poczynione w okresie ostatnich miesięcy w zakresie zwiększania niezależności władzy sądowniczej, zniesienia decydującej roli ministra sprawiedliwości w powoływaniu sędziów oraz zwiększenia ich niezależności. Jednocześnie środki te należy skrupulatnie wdrażać.

2. Kryteria gospodarcze. Będąc członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Islandia wypełnia już dużą część zobowiązań państwa członkowskiego. Z zadowoleniem przyjmuję porozumienie w sprawie ustawodawstwa dotyczącego Icesave. Mam nadzieję, że – jak wskazują sondaże – ludność Islandii zdecyduje się poprzeć je w referendum, które odbędzie się za trzy dni, tym samym zapewniając zniknięcie tego sporu dwustronnego z procesu negocjacyjnego dotyczącego przystąpienia do UE.

3. Istotnym czynnikiem jest również współpraca regionalna. Przystąpienie Islandii do UE daje Unii wyjątkową szansę wzmocnienia swej obecności ogólnie w regionie Arktyki, a zwłaszcza w Radzie Arktycznej.

I wreszcie dla zapewnienia, by proces akcesyjny zakończył się powodzeniem istotne znaczenie ma opinia publiczna. Pamiętając o tym, uważam, że należy wspierać inicjatywę władz w Reykjaviku w zakresie rozpoczęcia debaty publicznej i konsultacji ze wszystkimi podmiotami zainteresowanymi tym projektem. Jest to tym istotniejsze, że sondaże opinii publicznej wskazują na poparcie przez Islandczyków kontynuowania negocjacji akcesyjnych.

  David-Maria Sassoli, w imieniu grupy S&D – (IT) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Jutrzejsze głosowanie stanowi jeden z kroków, które wkrótce doprowadzą do przystąpienia Islandii do Unii Europejskiej.

Jak powiedział pan poseł Preda, Islandia poczyniła znaczące postępy. Podam kilka przykładów: zwiększenie niezależności władzy sądowniczej, specjalna komisja dochodzeniowa mająca zbadać i przeanalizować procesy, które doprowadziły do krachu islandzkiego systemu bankowego, utworzenie przez Unię Europejską i Islandię wspólnej komisji parlamentarnej, sytuacja dotycząca wejścia do strefy euro, coraz większe doświadczenie w sektorze energii odnawialnej.

Bardzo drażliwa kwestia Icesave pozostaje otwarta, a w sobotę odbędzie się referendum gromadzące Islandczyków przy urnach wyborczych. Chociaż wynik referendum jest kwestią dyskusyjną, myślę, że ma ono bardzo dużą wartość demokratyczną, gdyż daje islandzkiemu narodowi poczucie odpowiedzialności oraz na tym delikatnym etapie negocjacji angażuje go jeszcze bardziej. Mimo że pierwsze referendum nie przyniosło pozytywnego wyniku, islandzki rząd ciężko pracował nad utworzeniem szerokiej koalicji zdolnej wyjaśnić obywatelom powód przywiązania Islandii dla idei wynagrodzenia Wielkiej Brytanii i Holandii poniesionych strat.

Obecnie rolą Europy jest okazanie cierpliwości i szacunku, bez wywierania nadmiernego nacisku, który mógłby wywołać w islandzkim społeczeństwie jakiegoś rodzaju odruch samoobrony i zamknięcia.

W odniesieniu do rybołówstwa i rolnictwa uważam, że Europa i Islandia muszą znaleźć najlepsze rozwiązanie w celu spełnienia kryteriów ustanowionych traktatem oraz zachowania islandzkiej gospodarki, ekosystemów i specyfiki kraju.

Przystąpienie Islandii do Unii Europejskiej będzie oznaczać przesunięcie Europy w kierunku bieguna północnego, co mieć będzie istotne korzystne skutki w obszarze polityki, gospodarki, środowiska i nauki. Jest oczywiste, że po sześćdziesięciu latach przynależność do Europy wciąż stanowi atrakcyjną perspektywę.

  Pat the Cope Gallagher, w imieniu grupy ALDE – Panie Przewodniczący! Z zadowoleniem dowiedziałem się od Pana Komisarza, że wkrótce oczekiwane jest zakończenie przeglądu (screening) rozdziałów akcesyjnych dotyczących Islandii, który rozpoczął się w listopadzie ubiegłego roku.

Oczywiście Islandia, jako członek EOG, ma istotną przewagę, gdyż już przyjęła znaczną część wspólnotowego dorobku prawnego. Również z zadowoleniem odnotowuję fakt, iż według islandzkich sondaży 65 % obywateli kraju pragnie kontynuacji negocjacji. Wykorzystam swe stanowisko przewodniczącego wspólnej komisji parlamentarnej do nakłonienia narodu islandzkiego, by nie okopywał się w swych poglądach aż do czasu, gdy później w bieżącym roku będzie dokładnie wiedział, jaką umowę zawiera.

Drugie posiedzenie wspólnej komisji parlamentarnej UE-Islandia odbędzie się w Reykjavíku w dniach 26-27 kwietnia. Powołano ją w ubiegłym roku i szczerze ufam, że stanowi ona istotne forum dialogu i współpracy pomiędzy UE a parlamentem islandzkim.

Muszę powiedzieć, że jestem rozczarowany, iż państwa nadbrzeżne nie osiągnęły na początku marca porozumienia w Oslo. To porozumienie ma bardzo duże znaczenie. Cztery państwa nadbrzeżne nie mogą poławiać miliona ton makreli, gdy mówi się nam, że naukowcy radzą łowić połowę mniej.

  Indrek Tarand, w imieniu grupy Verts/ALE – Panie Przewodniczący! Mały kraj sprawia UE kłopoty, gdy chce do niej przystąpić a kłopotem Islandii jest, jak wiemy, rybołówstwo, środowisko i wszystko inne wspomniane przez Pana Komisarza. Mamy jednak na to receptę i Parlament Europejski mógłby przyjąć bardziej zachęcające podejście, gdyż małe kraje należy traktować czule.

Zawsze podziwiam pryncypialne, polityczne podejście pana posła Tannocka do wspólnotowego dorobku prawnego i tego, co Islandia robi, czy też nie robi. Tym jednak razem moja grupa i ja sam z dezaprobatą przyjmujemy radykalny ton tych poprawek i dlatego bardzo prosimy o znalezienie do jutra kompromisu ze sprawozdawcą. Już wyobrażam sobie sześć dodatkowych miejsc na tej sali obrad i dodatkową kabinę dla tłumaczy.

  Charles Tannock, w imieniu grupy ECR – Panie Przewodniczący! Grupa ECR w pełni popiera przystąpienie Islandii do Unii Europejskiej, chociaż decyzja w tej sprawie musi zostać podjęta przez samych Islandczyków w referendum.

Islandia to niewielka, stabilna i zamożna demokracja, jak również członek-założyciel NATO i Rady Europy. Po katastrofalnych doświadczeniach w sektorze usług finansowych jej gospodarka jest jednak w dużej mierze uzależniona od rybołówstwa, stąd jest prawdopodobne, że Islandia zażąda istotnych ustępstw w celu ochrony swych sektorów związanych z rybołówstwem, jeśli kiedykolwiek przystąpi do UE. Dałoby to, miejmy nadzieję, Wielkiej Brytanii i innym państwom członkowskim idealną okazję forsowania szerszej i dalszej reformy kontrowersyjnej wspólnej polityki rybołówstwa.

Co się tyczy wielorybnictwa, nie usprawiedliwiam go. Nie podobają mi się też walki byków czy kogutów, lecz są one, czy Państwo dadzą temu wiarę czy też nie, dozwolone w niektórych częściach UE z racji kultury narodowej, więc jeśli Islandia przystąpi do UE, musi jej być wolno – takie jest moje osobiste zdanie – zabezpieczyć swój sektor wielorybniczy, jeśli będzie na to nalegać.

Islandia musi wreszcie zaangażować się w spłatę środków należnych Wielkiej Brytanii i Holandii po upadku Icesave. Negatywny wynik nadchodzącego referendum w Islandii w tej sprawie może okazać się poważną przeszkodą, jeśli chodzi o poparcie brytyjskiego rządu.

  David Campbell Bannerman, w imieniu grupy EFD – Panie Przewodniczący! W Wielkiej Brytanii pierwszy dzień kwietnia nazywa się prima aprilis i wtedy ludzie z wielką przyjemnością oszukują się nawzajem. Tak więc, gdy niektórzy donoszą, że Islandia zmierza do przystąpienia do UE w przyszłym roku, myślę sobie: „prima aprilis!”. W rzeczywistości sondaż pokazał, że 64 % Islandczyków chce, by kraj pozostał niezależny, jedynie 24 % chce nadal ubiegać się o członkostwo w UE a, naprawdę, 60 % islandzkich firm jest jemu przeciwnych.

Mówi się również, że Islandia chce bezpieczeństwa, jakie daje euro. Prima aprilis! Nawet portugalskie banki odmawiają zakupu swych własnych portugalskich obligacji.

Islandia ani nie zrezygnuje ze swych bogatych łowisk – generujących 40 % jej eksportu – aby przystąpić do katastrofalnej wspólnej polityki rybołówstwa, ani nie porzuci islandzkiego parlamentu mającego ponad tysiącletnią historię i będącego laureatem nagrody UNESCO na rzecz demokracji.

Nawet na bankowym kacu Islandii, podobnie jak Wielkiej Brytanii, bardziej opłaca się pozostać poza UE. To nie żaden dowcip!

  Przewodniczący – Jestem nieco zdezorientowany, Panie Pośle Campbell Bannerman, co do prima aprilis. Dziś jest 6 kwietnia, właśnie sprawdziłem, lecz podejrzewam, iż Pan może ogłosić prima aprilis w dowolnym dniu!

  Nick Griffin (NI) – Panie Przewodniczący! Jak ma to tu miejsce bardzo często, niniejsza debata ma słaby związek z rzeczywistością, a żadnego z demokracją.

Większość przemawia tutaj tak, jakby wessanie Islandii do czarnej eurodziury było przesądzone. Lecz nie takie przesłanie płynie od Islandczyków. Obecnie sondaże opinii publicznej pokazują, iż osób chcących zachować niezależność jest niemal dwa razy więcej niż eurokolaborantów i eurofilów. Siedemdziesiąt pięć procent Islandczyków w swej mądrości nie ufa UE. Sondażowa popularność jedynej islandzkiej partii opowiadającej się za członkostwem spadła z 30 % do 18 %.

Sytuacja jest taka sama w całej Europie. Podczas gdy elity polityczne zmierzają w stronę coraz ściślejszej unii i federalnego imperium, ludzie chcą wolności i niezależności. Taki rozziew to wylęgarnia rewolucji. Możecie sobie ile wlezie gratulować postępów akcesyjnych, lecz nadchodzący krach finansowy w krajach zduszonych waszym eurokaftanem bezpieczeństwa będzie dla nas wszystkich kosztowny, lecz dla waszej Utopii śmiertelny. Islandia i narody tkwiące obecnie w waszej malinowej Rzeszy będą wreszcie wolne.

  Alf Svensson (PPE) – (SV) Panie Przewodniczący! Islandia to niewielki kraj, jeśli chodzi o liczbę ludności, gdyż ma około 300 tysięcy mieszkańców, lecz wielki naród. Naprawdę chcę podkreślić to, co tu powiedziano. Islandia ma demokratyczne tradycje, ma imponującą kulturę, i w rzeczywistości była też w stanie zapewnić zabezpieczenie społeczne na długo przed innymi krajami. Oczywiście możemy ugrzęznąć w debatach na temat ekscesów gospodarczych w roku 2008, lecz do takich ekscesów dochodziło w większej liczbie krajów niż tylko mała Islandia. Jest oczywiste, że gdy na niewielki kraj, którego liczba ludności wynosi 300 tysięcy, wpływa niepowstrzymana gospodarka rynkowa, w administracji nie dochodzi do żadnych efektów bezwładności. Jest to coś, o czym nie powinniśmy zapominać, rozmawiając o kraju, państwie wyspiarskim, w regionie Arktyki.

Również bardzo dobrze rozumiem, że Islandczycy są zainteresowani rybołówstwem. Jest to także gałąź przemysłu, która umożliwiła kolejnym pokoleniom przeżycie na tej wyspie. Musimy zachować ostrożność, mówiąc o małym narodzie, byśmy nie popadli w rolę jakiegoś wielkiego brata. Islandia jest oczywiście przedmiotem analizy UE i chciałbym powiedzieć, że radzi sobie z tym lepiej, niż radziłoby sobie wiele obecnych państw członkowskich, gdyby poddano je tak wnikliwej analizie, jakiej poddajemy obecnie Islandię. Nie chodzi mi o to, że jest to postępowanie błędne. Sądzę również, że Norwegii byłoby łatwiej zbliżyć się do UE i ostatecznie zostać jej członkiem, gdyby do UE przystąpiła Islandia. Islandię należy powitać. Islandia tchnie w UE nowego ducha i z pewnością nie jest darem ofiarnym.

  Catherine Stihler (S&D) – Panie Przewodniczący! Pragnę podziękować sprawozdawcy. Leżący przed nami projekt rezolucji jest wyważony i obejmuje wszystkie kluczowe aspekty sprawozdania z postępów. Ponieważ w tym ostatnim omówiono 33 rozdziały, Islandia szybko zmierza w stronę spełnienia kryteriów przystąpienia do UE. Istotne znaczenie ma odniesienie w projekcie rezolucji do sprawozdania specjalnej komisji dochodzeniowej badającej krach islandzkiego systemu bankowego. Z zadowoleniem przyjmuję fakt, że ręka sprawiedliwości dosięgnie winnych kryzysu. Być może UE i jej państwa członkowskie mogłyby skopiować rozsądne podejście Islandii. Są jednak dwie kwestie, które pragnę podjąć w naszej wieczornej debacie: Icesave i makrela. Miejmy nadzieję, że referendum pod koniec tygodnia zakończy tę sagę.

Byłam jednak rozczarowana koniecznością przeprowadzenia drugiego referendum po intensywnych renegocjacjach i zatwierdzeniu ich wyników przez Althingi, islandzki parlament. Co się tyczy makreli, jednostronne zwiększenie kwot bez dyskusji i uwzględnienia konsekwencji dla flot sąsiednich państw było krótkowzroczne. Konieczność rozstrzygnięcia kwestii dotyczących rybołówstwa ma kluczowe znaczenie dla powodzenia negocjacji akcesyjnych.

Pragnę wreszcie życzyć powodzenia wspólnej komisji parlamentarnej na jej drugim posiedzeniu pod przewodnictwem posła Pata the Cope Gallaghera w Reykjavíku w dniach 26-27 kwietnia.

  Struan Stevenson (ECR) – Panie Przewodniczący! Cieszy mnie wiadomość, że według przeprowadzonego ostatnio sondażu opinii publicznej większość Islandczyków twierdzi, iż nie ma zamiaru przystępować do UE, gdyż, mówiąc szczerze, czemuż to chcemy ich przystąpienia? Cóż takiego wniosą do naszego europejskiego klubu? Mają upadłą gospodarkę, ich banki nie spłaciły pożyczek, ich wulkan na dziewięć dni zamknął naszą przestrzeń powietrzną – podejrzewam, iż przyjdzie nam za to zapłacić, jeśli zdarzy się to ponownie – a teraz plądrują nasze stada makreli.

W roku 2005 Islandia złowiła na północnym wschodzie Atlantyku 367 ton makreli. W bieżącym roku zamierza złowić 150 tysięcy ton. Czyż można to nazywać dobrym zarządzaniem – zrównoważonym zarządzaniem zasobami rybnymi? Islandczycy wciąż chwalą się swym zrównoważonym rybołówstwem i śmieją się ze stosowanej przez nas wspólnej polityki rybołówstwa. To zakrawa na działania przestępcze. To prowadzenie prawie nielegalnych połowów i w żadnej mierze nie powinniśmy zapraszać ich do członkostwa w UE.

  Alain Cadec (PPE) – (FR) Panie Przewodniczący, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Pozwolę sobie rozpocząć od mojego zwyczajowego refrenu: Parlament Europejski ma tylko jedną siedzibę, w Strasburgu.

Jak Państwo wiedzą, Komisję Rybołówstwa niepokoi sytuacja dotycząca makreli. Martwi mnie w szczególności niedawne załamanie się negocjacji pomiędzy Unią Europejską, Islandią i Wyspami Owczymi. Przez ponad 10 lat kwoty połowowe dla makreli są przyznawane każdemu państwu nadbrzeżnemu z użyciem stałego klucza podziału w oparciu o przeszłe połowy.

Od roku 2010 Islandia żąda nowych, znacznie wyższych kwot, powołując się na hipotetyczną redystrybucję geograficzną stad makreli wywołaną zmianami klimatu. Dlatego też nagle Islandia – jak właśnie powiedział pan poseł Stevenson – zwiększyła swe kwoty połowowe z 2 tysięcy ton do 130 tysięcy ton w roku 2010. Panie i Panowie! Jest to wzrost o ponad 6,5 tysiąca procent.

Jest to decyzja niedopuszczalna, gdyż podjęto ją jednostronnie i każe ona rybaków unijnych. Ponadto wysyła ona bardzo negatywny sygnał w kontekście prowadzonych przez Islandię negocjacji akcesyjnych. Nie możemy przystać na tę jednostronną decyzję. Chcielibyśmy szybkiego rozstrzygnięcia konfliktu pomiędzy Islandią a Unią Europejską. To Islandia musi dostosować się do naszej wspólnej polityki rybołówstwa, a nie nasza wspólna polityka rybołówstwa zmieniać się z korzyścią dla Islandii. Moim zdaniem narzucając nam te niedopuszczalne warunki, Islandia prowadzi niebezpieczną grę. Islandia musi przedstawić bardziej realistyczną propozycję. Ostatecznie nikt nie chce przełowienia lub załamania się zasobów makreli, co byłoby szkodliwe dla wszystkich stron. Wzywam Islandię do większej odpowiedzialności i elastyczności w negocjacjach oraz wykazania się w rozmowach większą przejrzystością.

  Jan Kozłowski (PPE) – (PL) Chciałbym bardzo pogratulować Islandii uzyskania statusu państwa kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej. Jak wynika z komunikatu Komisji, ogólny stan przygotowań Islandii do spełnienia wymogów Unii Europejskiej jest dobry i zgodny z harmonogramem. Nie należy jednak zapominać, że warunkiem przystąpienia danego kraju do Unii Europejskiej jest zdecydowane zaangażowanie zarówno rządu jak i społeczeństwa. Dlatego uważam, że skuteczna strategia informowania społeczeństwa ma kluczowe znaczenie dla pozyskania społecznego poparcia dla członkostwa Islandii w Unii Europejskiej. Doświadczenia polskie pokazują, że znaczącą rolę mogą odegrać tutaj nie tylko szeroko zakrojone akcje rządu ale także media krajowe, lokalne organizacje pozarządowe oraz współpraca międzynarodowa na poziomie regionalnym i lokalnym.

  Petru Constantin Luhan (PPE) – (RO) Panie Przewodniczący! Jak również ja sam zaobserwowałem w czasie ubiegłorocznej oficjalnej wizyty delegacji Parlamentu Europejskiego, której byłem członkiem, Islandia poczyniła olbrzymie inwestycje w edukację, badania naukowe i rozwój. Wyrażam uznanie dla islandzkich władz za wspieranie strategii lizbońskiej i zaangażowanie w tę strategię, w tym za przyjęcie islandzkiej strategii 2020, która podkreśla znaczenie tych obszarów i wyznacza cele na przyszłe lata.

Uważam, że przystąpienie do Unii Europejskiej przyniesie korzyści wszystkim zainteresowanym stronom. Islandia zyska stabilność gospodarczo-walutową, zaś Unia Europejska stanie się silniejsza w regionie Arktyki i obszarach takich jak wykorzystanie energii odnawialnej i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym.

Mocno wierzę, że pierwszorzędne znaczenie ma polepszenie dialogu ze społeczeństwem obywatelskim, jak również pomiędzy Unią Europejską a Islandią. Moja proste zalecenie skierowane do islandzkiego narodu jest takie, by poczekał na ostateczny wynik negocjacji zanim przyjmie stanowisko.

  Mitro Repo (S&D) – (FI) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Możemy sobie w istocie pogratulować. Ochota Islandczyków na przystąpienie do nas pokazuje, że UE nadal stanowi atrakcyjną perspektywę. Stabilność, dobrobyt i bezpieczeństwo wynikające z integracji europejskiej osiągnięto z takim powodzeniem, że kraj o tak wysokim standardzie życia jak Islandia pragnie się do nas przyłączyć. Oczywiście w tym wszystkim może również odgrywać jakąś rolę kryzys gospodarczy w Islandii.

Członkostwo Islandii w UE może jednak nie być rzeczą oczywistą. Czy wystarczająco rozważyliśmy, jaka byłaby wartość dodana Islandii dla Europy? Islandia już w praktyce powierzyła swe ustawodawstwo Brukseli, a swe siły obronne NATO. Byłaby najmniejszym krajem w UE pod względem liczby ludności.

Z drugiej strony jest być może ironią losu, że w porównaniu z wcześniejszymi rozszerzeniami, Islandia, jako zamożne i cenione państwo ubiegające się o członkostwo, rzeczywiście spełniłaby warunki wymagane do członkostwa w UE. Liczę na aktywne i zupełnie otwarte debaty na temat członkostwa Islandii w UE.

  Katarína Neveďalová (S&D) – (SK) Panie Przewodniczący! Oceniając sprawozdanie z postępów Islandii, należy uwzględnić wiele aspektów. Islandia to w pełni funkcjonująca demokracja i kraj spełniający wszystkie oczekiwane standardy w zakresie praw człowieka. Islandia należy do europejskiej strefy wolnego handlu, a stąd w wielu omawianych obszarach spełnia wymogi wspólnotowego dorobku prawnego. To sprawia, że w porównaniu z innymi państwami kandydującymi Islandia wyprzedza konkurencję.

Mimo że Islandia posiada działającą gospodarkę rynkową, jednym z jej największych problemów jest kryzys sektora finansowego. Niepokoi podzielony sektor bankowy i dług publiczny wynoszący 90 % PKB. Sytuacja być może się poprawia, lecz bardzo powoli. Mniejsza inflacja to moim zdaniem zjawisko pozytywne, lecz jednocześnie rośnie bezrobocie.

Z zadowoleniem przyjmuję podjętą przez Islandię decyzję o zwiększeniu niezależności władzy sądowniczej w zakresie zastępowania sędziów. Osobiście za wielki sukces uważam postępy dokonane przez Islandię w obszarze edukacji i kultury. W porównaniu z UE jej standardy są bardzo wysokie, dzięki czemu kraj ten uczestniczy w programach uczenia się przez całe życie „Młodzież w działaniu” i Erasmus Mundus. Zgadzam się również z wnioskami Komisji, że Islandia to stabilna demokracja mająca silne instytucje.

  Štefan Füle, komisarz – Panie Przewodniczący! Dzisiejsza dyskusja okazała się produktywna w określaniu kroków, jakie powinna podjąć Islandia w celu zapewnienia pomyślnego wyniku negocjacji akcesyjnych.

Jak uznano w omawianym dzisiaj projekcie rezolucji, oraz sprawozdaniu Komisji z postępów z listopada ubiegłego roku, Islandia jest w zaawansowanej fazie spełniania zobowiązań członkostwa i wiele już osiągnęła, jednak musi zapewnić lepsze wyniki w zakresie pewnych wyraźnie określonych kwestii.

Niektórzy z Państwa wspomnieli makrelę. Chociaż kwestia ta dotyczy przede wszystkim zarządzania przez zainteresowane państwa nadbrzeżne stadami makreli w obszarze północno-wschodniego Atlantyku, pozwolę sobie powiedzieć, co następuje: jesteśmy rozczarowani brakiem postępów podczas ostatnich konsultacji. Utrzymują się znaczne różnice zdań między stronami – w szczególności pomiędzy Unią Europejską i Norwegią z jednej strony, a Wyspami Owczymi i Islandią z drugiej strony – co do ich odpowiednich udziałów. Zrównoważenie tych łowisk jest ważne dla naszego sektora rybołówstwa, zaś Komisja nadal będzie badać wszystkie możliwości w celu znalezienia wyważonego rozwiązania dla stad makreli, we współpracy z państwami nadbrzeżnymi.

Islandia wchodzi obecnie w decydującą fazę, w której tempo postępów na drodze ku członkostwu w UE zależy od jej własnej determinacji. Mam pewność, że przy naszym wspólnym wsparciu i, co ważniejsze, przy zaangażowaniu i poparciu własnego narodu, Islandia jest zdolna poczynić prawdziwe postępy w kierunku członkostwa w Unii Europejskiej.

  Enikő Győri, urzędująca przewodnicząca Rady – (HU) Panie Przewodniczący, Panie i Panowie! Dziękuję Państwu za tę debatę. Wskazali Państwo całkiem sporo kwestii, którymi – jak jestem przekonana – Rada zajmie się odpowiednio podczas negocjacji akcesyjnych, zaś my będziemy mogli zwracać jak najbaczniejszą uwagę na ich rozstrzygnięcie. Pragnę Państwa powiadomić, iż planuję uczestniczyć w posiedzeniu Rady Stowarzyszenia Islandia-UE pod koniec kwietnia i ufam, że co do tych kwestii otrzymamy informacje z pierwszej ręki od islandzkich władz. Nigdy nie było żadnych wątpliwości, że to rolnictwo, lecz zwłaszcza rybołówstwo, czy też sprawa Icesave, sprawiają największe trudności. Ufam jednak, że Komisja zajmie się tymi zagadnieniami w sposób bardzo przejrzysty.

Posłowie do Parlamentu Europejskiego będą również odpowiednio powiadamiani o tych zagadnieniach przez cały czas trwania negocjacji akcesyjnych. Pragnę wreszcie dodać jeszcze jedną myśl: bardzo rada jestem, iż w czasie niniejszej debaty, żaden mówca nie kwestionował faktu, że Islandia ma znakomicie działający demokratyczny system instytucjonalny i kulturę polityczną – wszyscy to uznaliśmy. Jestem też pewna, że islandzki naród podejmie bardzo odpowiedzialną decyzję co do tego, czy przystępować do Unii Europejskiej, czy też nie. Zaufajmy mu w tym zakresie; to jego zadanie. Naszym zadaniem jest umożliwienie przystąpienia, a jeśli Islandczycy się na nie zdecydują, należycie ich przywitamy. Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

  Przewodniczący – Kończąc debatę: otrzymałem projekt rezolucji⁽¹⁾ złożony zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu.

Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się jutro o godzinie 12.00.

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

  Monika Flašíková Beňová (S&D), na piśmie – (SK) Islandia od początku integracji europejskiej nie rozważała na poważnie pełnego członkostwa w UE, składając wniosek akcesyjny w roku 2009 po krachu finansowym. Kraj ten zdołał mimo to osiągnąć europejskie standardy i, w wielu obszarach, spełnić ustalone kryteria konieczne do udanej integracji z obecnie 27 państwami UE. Istotny wkład w te postępy miało członkostwo w Europejskim Obszarze Gospodarczym i strefie Schengen. Pomimo że Islandii udało się wdrożyć znaczną część prawodawstwa europejskiego, rzeczywistą procedurę przystąpienia może komplikować, na przykład, polityka gospodarcza lub polityka rybołówstwa. Stanowi ono połowę eksportu Islandii i 10 % jej PKB. Nierozstrzygnięty jak dotąd spór pomiędzy Islandią a Holandią i Wielką Brytanią można postrzegać jako kolejną ewentualną przeszkodę na drodze Islandii do członkostwa do UE. Zainteresowane strony nadal poszukują odpowiedniego sposobu wynagrodzenia obywatelom Holandii i Wielkiej Brytanii utraty oszczędności bankowych spowodowanej upadkiem islandzkich banków. Fakt, że znacząca część obywateli Islandii nie popiera wyraźnie członkostwa w UE, można również widzieć jako czynnik w pewnym stopniu negatywny, mimo znaczącego poparcia społeczeństwa dla rozmów akcesyjnych. Mogłoby więc być wskazane, by islandzki rząd zainicjował kroki zmierzające do przekazania obywatelom informacji na temat tego, co znaczy dla kraju członkostwo w instytucjach europejskich, oraz wynikających z niego korzyści w życiu codziennym ludności.

  Jolanta Emilia Hibner (PPE), na piśmie – (PL) Szanowny Panie Przewodniczący! Jak wiemy, Islandia rozpoczęła negocjacje akcesyjne w lipcu 2010 r. Od początku była na uprzywilejowanej pozycji ze względu na członkostwo w Europejskim Obszarze Gospodarczym. Widoczne są jej postępy na drodze do członkostwa w UE. Perspektywa akcesji jest pozytywnie odbierana, lecz nadal istnieją kwestie sporne, takie jak zakazane w UE polowania na wieloryby, chęć ochrony przez Islandię rynków rybołówstwa i rolnictwa oraz spór o fundusz Icesave. Konieczne są dalsze postępy, głównie w dziedzinach rybołówstwa, rolnictwa i rozwoju wsi. Istotnym jest uzyskanie porozumienia w kwestii kwot połowowych. Należy podkreślić konieczność dostosowania przepisów rybołówstwa Islandii do zasad rynku wewnętrznego UE. Nie zapominajmy, iż Islandia jest krajem, w którym gospodarka jest w znacznym stopniu oparta na rybołówstwie. Dlatego też po przystąpieniu do UE chciałaby ona zachować pewną kontrole zarządzania rybołówstwem w swojej wyłącznej strefie ekonomicznej. Należy zwrócić również uwagę na poważne rozbieżności w kwestii połowów wielorybów. Zakaz polowania na wieloryby jest częścią dorobku prawnego UE, który każde nowe państwo musi zaakceptować. Warte podkreślenia są ostatnie wyniki badania opinii publicznej, które to wykazały wzrost poparcia społeczeństwa dla kontynuowania negocjacji akcesyjnych oraz zwiększenie zaufania dla Parlamentu Europejskiego.

  Jarosław Leszek Wałęsa (PPE), na piśmie – (PL) Perspektywa akcesji Islandii została przyjęta pozytywnie. Jednak nadal istnieją kwestie sporne, takie jak zakazane w Unii Europejskiej polowania na wieloryby oraz chęć ochrony przez Islandię rynków rybołówstwa. Uważam, że nie możemy stosować żadnej taryfy ulgowej w przypadku poławiania wielorybów. Bez względu na uwarunkowania historyczne nie możemy dopuścić do sytuacji, w której kraj ubiegający się o członkostwo w UE zamierza polować na te chronione i rzadkie zwierzęta.

Standardy, na których przyjęciem i obowiązywaniem pracowaliśmy w ramach Wspólnoty Europejskiej przez wiele lat, nie mogą być „naginane” do brutalnej, tłumaczonej tradycją rzeczywistości. Kolejna kwestia to spór o wielkość połowów makreli. Jak Państwo wiedzą, pomimo apeli o przestrzeganie zasad odpowiedzialnego rybołówstwa, w 2010 r. rząd w Reykjaviku ustalił jednostronnie TAC dla tego gatunku, który był o wiele wyższy niż limity przedstawione przez doradztwo naukowe. Islandia nie wykazała się konieczną otwartością i elastycznością, by osiągnąć kompromis w tej sprawie. Mało tego, ogłosiła, że wprowadzi na rok 2011 limity połowowe w wysokości 146 tys. ton. Taka postawa napełnia mnie obawą, gdy myślę o przyszłej współpracy na płaszczyźnie gospodarki rybnej z Islandią. Zdajemy sobie wszyscy sprawę, że ten konflikt naraża na szwank negocjacje akcesyjne Islandii. Osobiście uważam jednak, że w obu przypadkach nie powinniśmy przystawać na żadne ustępstwa i egzekwować spełnienie wyznaczonych przez Unię standardów w sektorze rybołówstwa.

(1) Patrz protokół.