Pełne sprawozdanie z obrad

Środa, 7 października 2015 r. - Strasburg

18. Podwojenie przepustowości Gazociągu Północnego i skutki dla unii energetycznej i bezpieczeństwa dostaw (debata)

  Presidente. – L'ordine del giorno reca la discussione sulle dichiarazioni del Consiglio e della Commissione su Raddoppiare la capacità del gasdotto Nord Stream e conseguenze sull'Unione dell'energia e la sicurezza dell'approvvigionamento [2015/2880(RSP)].

  Nicolas Schmit, président en exercice du Conseil.– Monsieur le Président, Mesdames et Messieurs les députés, les thèmes de la sécurité de l'approvisionnement en énergie et de la nécessité d'une coopération plus étroite dans ce domaine, à la fois en interne et avec nos partenaires, se sont imposés en haut de l'agenda politique de l'Union.

L'énergie est, en effet, un secteur géostratégique et la sécurité de l'approvisionnement constitue un enjeu majeur pour l'Union européenne. À cet égard, de nombreuses mesures ont déjà été prises par le passé. Je voudrais, entre autres, citer la mise en œuvre du troisième paquet sur le marché intérieur, les directives en matière d'énergies renouvelables et d'efficacité énergétique, qui renforcent notre indépendance, la communication de la Commission au Parlement européen et au Conseil concernant la stratégie européenne pour la sécurité énergétique, la coopération avec les pays voisins au sein de la communauté de l'énergie.

Fin 2014, l'Union de l'énergie a été lancée. La Présidence considère que c'était une étape majeure, un saut qualitatif dans le développement de la politique énergétique européenne et dans le renforcement de la sécurité d'approvisionnement. Cette Union compte cinq dimensions d'égale importance: la sécurité de l'approvisionnement, un marché intérieur de l'énergie totalement intégré, l'efficacité énergétique, la réduction des émissions et, enfin, la recherche et l'innovation.

Sur ce dernier point, je voudrais rappeler que la Présidence a organisé à Luxembourg, récemment, la semaine de la technologie énergétique, qui a réuni plus de 500 experts du secteur, les ministres de l'énergie ainsi que des chefs d'entreprise, y compris des entrepreneurs dans le domaine des énergies renouvelables.

L'union de l'énergie met également en avant le renforcement de la coopération régionale en matière énergétique, coopération qui permettra de renforcer l'intégration des marchés tout en réalisant des économies et en créant des énergies en termes d'investissements. En outre, dans le cadre de la mise en œuvre de l'Union de l'énergie et, plus particulièrement, du renforcement de la sécurité de l'approvisionnement en gaz, le Conseil attend que la Commission européenne présente en 2016, me semble-t-il, un ensemble de propositions sur l'approvisionnement en gaz naturel.

La Présidence suit les travaux préparatoires, y compris au niveau des consultations publiques sur ces questions.

Pour ce qui est plus spécifiquement du projet d'extension du gazoduc Nord Stream, le Conseil n'a pas, à ce jour, adopté de position officielle. Il s'agit d'un projet commercial entre entreprises russes et occidentales. La Présidence est parfaitement consciente que ce projet comporte des enjeux à la fois énergétiques, économiques, géopolitiques et environnementaux. Il soulève des questions, notamment en ce qui concerne la contribution du projet à la diversification des routes et des sources d'approvisionnement énergétiques de l'Union ainsi que son impact sur d'autres pays. De son côté, la Commission, gardienne des traités et du respect de la législation de l'Union, a pour tâche d'examiner ce projet au vu du cadre juridique établi et, plus particulièrement, des règles relatives au marché intérieur.

La Présidence tient à vous assurer que ce dossier est suivi au Conseil. Elle continue, par ailleurs, à faire avancer la mise en œuvre de l'Union de l'énergie et, plus particulièrement, le renforcement de la sécurité d'approvisionnement et de l'indépendance énergétique de l'Union européenne, dont font aussi partie le développement et la promotion des énergies renouvelables. Énergie et climat – aujourd'hui, on a entendu beaucoup de messages sur le climat – sont, à cet égard, intimement liés.

  Miguel Arias Cañete, Member of the Commission.– Mr President, honourable Members allow me to start by reinforcing a key message: ensuring secure and resilient energy supplies to European citizens and companies is a top priority for the Commission. In the coming months alone we will put forward a review of the Gas Security of Supply Regulation, publish a new comprehensive liquefied natural gas (LNG) and gas storage strategy and propose changes to the intergovernmental agreements (IDAs) in order to make sure that they are in line with European security-of-supply objectives.

That is also why we have committed to diversifying our energy sources, suppliers and routes. The goal is simple: putting an end to overdependence on a single supplier or route and giving Member States potential sources of gas, be it pipeline gas from different sources or energy storage. In this regard, we will tap into a rapidly growing energy market which will allow us to more than double our imports from around 40 million m3 to up to 90 million m3 by 2020.

We will invest in doubling our storage and accelerate the work on better interconnections between Member States. We are making good progress in this area. In fact, in the last few months alone we managed to have the first tangible results in regions that are still insufficiently linked within the internal market. Let me give you a few examples.

The new High Level Group on Gas Connectivity in Central, Eastern and South-East Europe will increase interconnectors in that region in the post-South-Stream situation. The political agreement in July between Spain, Portugal and France on the development of the MidCat pipeline will increase gas interconnection capacity within the Iberian peninsula and the rest of Europe. We are hopeful that MidCat will be operational by 2020.

Work is also on track for our first delivery of 10 billion m3 per year of gas from Azerbaijan to Europe in 2020 through the Trans-Anatolian and the Trans-Adriatic pipelines. The restructured Baltic Energy Market Interconnection Plan (BEMIP) will be our key instrument for integrating the Baltic countries fully into Europe. We will see that come to fruition this week when the agreement on the gas interconnector between Poland and Lithuania (GIPL) will be signed. That project includes a planned contribution of almost EUR 300 million.

I cannot stress how important that work is, because, as it stands, the European Union is still importing most of its gas from Russia, about half of which currently crosses Ukraine –and that brings me on to Nord Stream II.

The Commission has taken note of the shareholder’s agreement to build further stretches of the Nord Stream pipeline. The first thing to say is that Nord Stream II remains a commercial project and of course it will be for the commercial party to decide which infrastructure is valuable for them. But let me be clear, as with any other pipeline in the European Union, this pipeline will have to comply fully with European Union law, in particular the Third Energy Package but also environmental, competition and public procurement rules. The Commission will assess it rigorously against the European regulatory framework, and that assessment will be done on its own merits.

Transport capacity from Russia is currently at a rate of around only 50%, and that already well exceeds the likely future needs of the European Union in terms of supply. If constructed, according to our estimation, Nord Stream II will further increase the excess transmission capacity from Russia.

I want to stress that the Commission actively supports efforts to ensure that Ukraine is and will remain a stable and reliable transit route.

Let finish by underlining the fact that the European Union remains open for Russian gas, and we would like to see Russia as a reliable supplier of natural gas in the future, but we would also like to see that the transport of Russian gas feeds into our diversification strategy and that the Russian supplier, like any other supplier in the European Union, plays to our competition and energy market rules.

  Jerzy Buzek, w imieniu grupy PPE.– Panie Przewodniczący! Szanuję wolność gospodarczą w ramach której firmy kierują się po pierwsze chęcią zysku oraz po drugie obowiązującym prawem. W przypadku Nord Stream II mam jednak wątpliwości co do jednego i drugiego. Po pierwsze trudno mówić o zyskach, skoro już istniejąca infrastruktura na przesył gazu ze wschodu wykorzystywana jest tylko w połowie, a położenie rur na dnie morza jest dużo bardziej kosztowne niż na lądzie i może też mieć niekorzystne skutki środowiskowe. Po drugie Nord Stream II jest sprzeczny z przyjętymi przez wszystkie kraje członkowskie zobowiązaniami w zakresie bezpieczeństwa energetycznego i wpisuje się w nadużywanie dominującej pozycji rynkowej przez jednego dostawcę, co badane jest obecnie w postępowaniu antymonopolowym przez Komisję Europejską przeciw Gazpromowi.

Reasumując, ten projekt nie może być uznany za czysto komercyjny, skoro niesie znane z budowy Nord Stream I polityczne napięcia, różnicuje kraje unijne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego, zagraża naszym partnerom objętym polityką sąsiedztwa, dzieli nas, nie łączy, a w dodatku ekonomicznie trudno go uzasadnić. Oczekujemy, że Komisja Europejska podejmie wszystkie możliwe kroki, by w przypadku niezgodności z zasadami powstrzymać powstanie Nord Stream II, tak jak udało jej się zatrzymać powstanie South Stream.

(Mówca zgodził się odpowiedzieć na pytanie zadane przez podniesienie niebieskiej kartki (art. 162 ust. 8 Regulaminu))

  Zoltán Balczó (NI), Kékkártyás kérdés.– Képviselő Úr, az északi áramlat közvetlenül orosz gázzal látja el Németországot. Ön is említette, hogy a jelenlegi kapacitás félig van kihasználva. Ez azt jelenti, hogy egy újabb vezeték megépítése ennek négyszeresét jelenti. Megkérdezem, hogy Önben nem merült-e föl, hogy Németország ezzel az indokolatlan nagy kapacitással arra készül fel, hogy adott esetben az Ukrajnán keresztüli gázszállítás meg fog szűnni? Lehetséges-e, hogy erre készül?

  Jerzy Buzek (PPE), odpowiedź na pytanie zadane przez podniesienie niebieskiej kartki.– Widocznie tłumaczenie było nieprecyzyjne. Ja powiedziałem coś całkiem innego. Obecne nasze unijne połączenia ze wschodem są wykorzystywane tylko w około 50%. Jeszcze połowę możliwości jest w istniejących obecnie połączeniach, dlatego bardzo dziwne i nieuzasadnione wydaje się budowanie nowych połączeń, skoro nie wykorzystujemy obecnych, tych istniejących. Widocznie coś zaszwankowało w porozumieniu między nami.

  Flavio Zanonato, a nome del gruppo S&D.– Signor Presidente, Ministro, Commissario, onorevoli deputati, preoccupa e non poco l'annunciata intenzione di raddoppiare la capacità di Nord Stream. Così facendo, com'è stato appena ricordato, aumenterebbe la dipendenza dal gas russo e si ridurrebbero le vie di transito dalla Russia al punto di origine nei paesi dell'Unione europea. Oggi sono tre: Nord Stream non raddoppiato, Yamal via Bielorussia, la rete di transito Ucraina, e diventerebbero due.

Dunque esiste un primo problema relativo alla diversificazione delle rotte di transito. Ridurre le rotte vuol dire mettere in discussione il già debole equilibrio tra Stati membri in fatto di approvvigionamenti energetici. Un problema capitale, soprattutto per chi è attualmente impegnato nella costruzione del più ambizioso progetto di governo europeo delle politiche energetiche, di cui la sicurezza degli approvvigionamenti è una componente fondamentale.

È un ulteriore grave problema inoltre per l'Unione nel suo complesso, a prescindere dalla dimensione esclusiva di politica energetica, perché tagliare fuori l'Ucraina dalle rotte del gas vuol dire indebolire il percorso di consolidamento di questo paese ed esporre l'Est europeo alla pesante influenza russa. Il fornitore russo ha annunciato che le forniture per il GTS ucraino finiranno nel 2020, dunque prefigurando per Kiev la perdita di molti miliardi di euro che ogni anno le vengono corrisposti nella forma di tariffe di transito; una minaccia per la stabilità economica e sociale di quel paese, ma anche per la tenuta energetica e produttiva di gran parte dell'Est europeo.

Concludo dicendo che il South Stream è stato praticamente affondato da questa ipotesi ed è affondato con delle critiche che oggi si attagliano perfettamente anche al Nord Stream.

  Marek Józef Gróbarczyk, w imieniu grupy ECR.– Panie Przewodniczący! Kilka lat temu podczas debaty pytałem komisarza Oettingera, dlaczego Niemcy uczestniczą w budowie gazociągu Nord Stream, chociaż w swoim zaleceniu Parlament Europejski zdecydowanie sprzeciwiał się tej inwestycji. Komisarz wskazał, że w świetle ówczesnych regulacji nigdy ponownie nie zdecydowałby się na poparcie tej inwestycji. Kiedy rok temu kolejny raz zapytałem komisarza Oettingera, dlaczego Niemcy przekazały prawo użytkowania gazociągu OPAL, będącego przedłużeniem gazociągu Nord Stream, w ręce Gazpromu, otrzymałem rozbrajającą odpowiedź, że jest to prywatna inicjatywa i rząd niemiecki nie ma żadnego wpływu na jej realizację. Kilka tygodni temu zapytałem Pana, Panie Komisarzu, o stosunek Komisji do budowy Nord Stream II w kontekście realizacji III pakietu energetycznego oraz tworzonej unii energetycznej, której jestem posłem sprawozdawcą. Odpowiedź przypominała poprzednie i dzisiaj Pan to również powtórzył, że jest to prywatna inicjatywa, na którą Komisja nie ma wpływu.

Nord Stream będzie dostarczał 110 miliardów metrów sześciennych gazu rocznie, co stanowi ponad 50% importu tego surowca do Unii Europejskiej. Całkowicie przeczy to idei dywersyfikacji i bezpieczeństwa dostaw w świetle wymogów europejskiej unii energetycznej. W sposób szczególny dotyka państw Europy Środkowej i Wschodniej, które pozostają same wobec dominacji dostaw z kierunku wschodniego.

Obecna sytuacja daje podstawę do rewizji przez państwa członkowskie zobowiązań w zakresie ochrony klimatu oraz implementowaniaimplementowana polityki energetycznej. Bierność lub zgoda na realizację tej inwestycji będzie skutkowała pogłębieniem się podziałów w obszarze bezpieczeństwa dostaw energii. Czy w tym kierunku ma zmierzać unia energetyczna i Unia Europejska?

  Morten Helveg Petersen, on behalf of the ALDE Group.– Mr President, the Nord Stream II project is vital for Europe’s future energy market and for the Third Energy Package and the energy union. Russia will be a key energy partner for the EU for decades to come. We are essentially interdependent and this should inform our deliberations on key infrastructure projects. But Russia and its leading gas exporter, Gazprom, have openly objected to EU efforts to liberalise energy markets and actively sought to undermine the diversification strategy. So we have every reason to bring the utmost scrutiny to bear on their proposals.

As you know, Mr Arias Cañete, Parliament is working on goals and objectives for the future energy union in Europe. I would like to hear your assessment about how the EU might proceed with discussions on Nord Stream II in the light of the European energy union’s guiding principles. For instance, Commissioner, can you tell us how many EU nations will conduct strategic reviews of the future Nord Stream expansion to assess the strategic and geopolitical implications of this project? I believe that most countries merely conduct environmental impact assessments, but these do not capture the broader political implications of critical energy infrastructure projects.

Therefore, I am calling on the Commission to enter into dialogue with the relevant Member States and to tell Parliament how many of them undertake geopolitical assessments of critical infrastructure. I would also like to know how the Commission approaches these questions and to ask it to conduct and publish a Europe-wide strategic and geopolitical study on the implications of an Austrian pipeline, particularly its impact on the European Neighbourhood Policy and the policy towards Ukraine.

  Νεοκλής Συλικιώτης, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL.– Κύριε Πρόεδρε, ο διπλασιασμός του δυναμικού του Βόρειου Αγωγού έρχεται ως απάντηση στην αδυναμία της Ένωσης να αντιμετωπίσει ουσιαστικά τις ελλείψεις που αφορούν την ενεργειακή της ασφάλεια. Εντούτοις, τα κυριότερα προβλήματα που αφορούν το ενεργειακό εφοδιασμό υπάρχουν στο Νότο της Ευρώπης και όχι στο Βορρά. Σήμερα, πολλοί εκφράζουν ανησυχίες για την ενδυνάμωση του Βόρειου Αγωγού.

Αυτό, όμως, που πρέπει πραγματικά να ανησυχήσει την Ένωση, είναι γιατί ακόμα υπάρχουν μέλη που είναι απομονωμένα στο Νότο. Επίσης, ότι υπάρχουν στο Νότο κράτη μέλη τα οποία έχουν σοβαρά προβλήματα στην ενεργειακή επάρκεια. Αυτό που πρέπει επιπλέον να προβληματίσει, είναι ότι με αυτές τις εξελίξεις περιθωριοποιείται ο Νότιος Αγωγός και η Επιτροπή πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οφείλει να αξιοποιήσει περισσότερο τις εγχώριες ενεργειακές πηγές. Όμως, συνεχίζει να παραβλέπει τον ρόλο των κοιτασμάτων που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στην Κύπρο, αλλά και των κοιτασμάτων που υπάρχουν στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα στην περιοχή της Μεσογείου και της Βορείου Αφρικής.

Αναμένουμε από την Ένωση να στηρίξει ενεργειακές επενδύσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, να προωθήσει τη δημιουργία ενός μεσογειακού κόμβου φυσικού αερίου, με αγωγούς αλλά και την ανάπτυξη παραγωγής LNG. Παράλληλα, ζητάμε να χαράξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διασφαλίσει προσιτές τιμές για τους καταναλωτές. Αν γίνουν αυτά, κανείς δεν χρειάζεται να ανησυχεί για την ανάπτυξη του Βόρειου Αγωγού.

  Claude Turmes, on behalf of the Verts/ALE Group.– Mr President, first I want to thank my colleague Reinhard Bütikofer, whose initiative it was to have this debate this evening. Doubling the Nord Stream pipeline capacity between Russia and Germany is a very bad idea. We could even call it a provocation which threatens the unity of the European energy union and the EU’s neighbourhood policy.

Russia’s and Gazprom’s strategy is clear: cutting off Ukraine from the energy transport network, with all the geopolitical and economic consequences that implies; hurting the Central and Eastern European countries and their citizens’ economies by making gas deliveries more difficult and more expensive; and creating a more dominant position, thus undermining competition.

This is against the interest of the European energy union, against European solidarity and against our geopolitical interest in Ukraine. I am sure that the majority of this House and the majority of governments wholeheartedly endorse these arguments. But there are important lobbies behind this. Representatives of the French Gaz de France Suez, now called NG, the German BASF Wintershall and the Dutch-British Shell are already hanging around our corridors to lobby us to be soft on it, arguing that it is merely a commercial project. They have very powerful allies: François Hollande and Angela Merkel, who are sitting here this afternoon, and David Cameron.

So my question to these three leaders is: where is your coherence on Ukraine policy? Where is your solidarity with our neighbours in Central and Eastern Europe? Do not tell us this is a commercial project. It is a political project. It is a highly explosive, highly divisive, political project.

Therefore, not only do I want the Commission to take a strong position – and I believe we have the right man sitting here – I also want Council President Tusk to stop hiding away. I am deeply sorry, but if this project does not make it on to the agenda of a forthcoming European Council then we should forget about the European energy union. So I want Ms Merkel, Mr Hollande and Mr Cameron to explain to the other prime ministers why they are hiding away and why they favour this project, which is so divisive and which has to be stopped.

  Dario Tamburrano, a nome del gruppo EFDD.– Signor Presidente, onorevoli colleghi, numerosi interventi hanno inquadrato il raddoppio del Nord Stream come un problema, ma proviamo a considerarlo anche come un sintomo di elementi di altre questioni irrisolte.

L'Unione viaggia con un notevole ritardo nella transizione energetica, per cui ha ancora bisogno, purtroppo, del gas russo. Lo abbiamo fatto presente più volte in questa Istituzione senza essere ascoltati. Subiamo scelte geopolitiche che hanno addirittura stimolato l'alterazione di equilibri molto delicati, nessuno avrebbe mai pensato a raddoppiare il Nord Stream se l'Ucraina fosse stata realmente aiutata e se fosse stata avviata la stabilizzazione invece di fomentare rivoluzioni colorate e una nuova guerra fredda ai nostri confini.

È chiaro che subiamo la conclamata mancanza di un'unione politica e democratica forte con alcuni Stati egemonici che prendono decisioni a proprio piacimento, facilmente condizionati da interessi di giganti finanziari e industriali e che non agiscono nell'interesse di tutti i cittadini dell'Unione. Eppure la maggioranza di questo Parlamento tutt'ora sostiene entusiasta la linea dell'austerity e l'euro-marco, che hanno messo in ginocchio i sistemi sociali, i cittadini, le imprese dell'Europa meridionale.

Colleghi, questo caso è molto più grave. Siamo ancora in silenzio. Che dire delle sanzioni alla Russia imposte come obbligate in ogni risoluzione sul tema? Chi ripaga i danni ai nostri imprenditori del Sud Europa, Greci e italiani in primis? La Germania forse con i futuri profitti del Nord Stream? E il popolo ucraino l'abbiamo dimenticato?

Sono tutte cose colleghi che voi sapete bene e allora cerchiamo da buoni medici di un'unione malata di agire sulle cause per il futuro dell'Unione stessa e il benessere dei nostri elettori. Riteniamo necessaria non solo una transizione energetica verso la decarbonizzazione per congiungere la più alta sicurezza geopolitica e sovranità europea con la più alta sicurezza climatica ambientale, ma anche una diversa politica estera per affermare la nostra strada come potenza votata alla pace, alla buona vicinanza con tutte le nazioni che ci circondano, senza essere diretti da nessuno ed esigiamo con forza che nessuno Stato membro sia primus inter pares per una vera comunità di tutti gli europei.

  Nicolas Bay, au nom du groupe ENF.– Monsieur le Président, Monsieur le Commissaire, chers collègues, quand on veut tuer son chien, on l'accuse d'avoir la rage mais, en l'occurrence, c'est vous qui n'aurez eu de cesse d'aboyer et de mordre la main qui vous nourrit. Je veux bien sûr parler de la Russie dont nous sommes dépendants.

Loin de moi l'idée de m'en réjouir mais le constat est là et fait l'unanimité. Permettez-moi d'ailleurs de vous rappeler le jugement définitif de Jérôme Ferrier, président de l'Association française du gaz et de l'Union internationale du gaz. Dans un entretien au Figaro, que j'ai déjà cité dans cet hémicycle, paru au lendemain de l'abandon du projet South Stream par la Russie, M. Ferrier a déclaré, je cite: "l'Europe ne peut pas s'affranchir du gaz russe." Que cela vous plaise ou non, c'est un fait. Une donnée incontestable confirmée notamment par Fatih Birol, le nouveau directeur exécutif de l'Agence internationale de l'énergie.

Mais, dans toute cette affaire, il faut bien reconnaître que ce sont les Ukrainiens, ou du moins leurs dirigeants actuels, qui se sont montrés les plus enragés. Encouragées par vous, les autorités ukrainiennes n'ont cessé d'accuser la Russie de tous les maux. Mais, outre qu'elles n'ont pas su assurer la sécurité du gazoduc qui traverse leur pays, avec de grandes capacités de gaz détournées, il faut rappeler que, si Gazprom a souvent fermé ou menacé de fermer les vannes, c'est parce que l'ukrainien Naftogaz est constamment en retard de paiement et ne paie pas ses arriérés.

Après de nombreuses négociations bilatérales et trilatérales entre l'Union européenne, l'Ukraine et la Russie, la Commission a annoncé, dans un communiqué du 25 septembre, qu'elle verserait 500 millions de dollars à l'Ukraine afin que celle-ci puisse s'approvisionner en gaz russe cet hiver. Oui, 500 millions de dollars! Car la Commission préfère quand même le dollar à l'euro. Décidément, quel gâchis.

Tant mieux si les foyers ukrainiens vont pouvoir se chauffer cet hiver mais, malheureusement pour eux, les Ukrainiens ne connaissent pas encore vos remèdes de cheval. Ils ne se rendent pas compte de toutes les contreparties que vont entraîner leur rapprochement avec l'Union européenne, tel qu'il s'est fait, c'est-à-dire dans un déchaînement de haine contre la Russie, leur grand frère historique et, de fait, leur partenaire naturel. Tout cela aurait pu être évité à de nombreux pays d'Europe du Sud-Est qui auraient pu profiter des formidables retombées économiques du projet South Stream, à savoir la Bulgarie, la Serbie, la Hongrie mais aussi l'Italie et la Grèce.

Pour suppléer à ce projet avorté, les groupes allemands BASF et E.ON, le français ENGIE, l'autrichien OMV et l'anglo-néerlandais Shell ont fini par signer le 4 septembre dernier un pacte d'actionnaires pour la construction de Nord Stream 2. Gazprom détiendra 51 % du projet, E.ON, Shell, OMV et BASF prenant chacun 10 %. Le français ENGIE y sera associé à hauteur de 9 % du projet. Cette annonce a été faite à l'occasion du forum économique de Vladivostok et nous saluons ce projet qui permettra de doubler les capacités actuelles.

Alors, que la Commission ne vienne pas encore tout gâcher et ne cherche pas à faire échouer ce projet après avoir contraint la Russie à renoncer à l'ambitieux South Stream. Il s'agit là de contrats de long terme, garants de stabilité. C'est ce dont nous avons plus que jamais besoin si nous voulons retrouver un climat de paix durable en Europe, plutôt que cette nouvelle guerre froide que vous avez initiée.

(L'orateur accepte de répondre à une question "carton bleu" (article 162, paragraphe 8, du règlement))

  Petras Auštrevičius (ALDE), blue-card question.– We heard a speech praising Gazprom as the most reliable supplier of gas to Europe. One might get this idea, but how do you explain the situation in Gazprom? This is probably the most corrupt major company in Europe, with its huge buildings, and owners or management with close ties to Moscow, and some ‘black’ deals made.

Finally, how would you explain the fact that Gazprom charges Ukraine more than Germany? Is there anything political in this? Do you see this as purely economic and based on financial issues? How, if you are an economist and you base your thoughts on this, can you explain these higher prices for Ukraine than for Germany?

  Nicolas Bay (ENF), réponse "carton bleu" à Petras Auštrevičius.– Cher collègue, votre remarque est emblématique de la position d'hostilité de principe à l'égard de la Russie qui est souvent exprimée dans l'enceinte du Parlement européen. Jusqu'à démonstration du contraire, Gazprom n'a jamais fait défaut dans l'approvisionnement de gaz. Quant aux tarifs différenciés que vous évoquez, ils s'expliquent sans doute largement par les défauts de paiement répétés et volontaires de l'Ukraine à l'égard de la Russie et les arriérés de paiement absolument considérables qui n'ont pas été honorés.

  Janusz Korwin-Mikke (NI). – Panie Przewodniczący! Uprzejmie proszę przyjąć do wiadomości, że to prywatne firmy robią ten gazociąg, ale to, proszę nie robić z nas wariatów, że w Niemczech i w Rosji nie ma tu błogosławieństwa rządu. Takich rzeczy się nie robi bez rządów. Pan Arias Cañete próbuje nam tłumaczyć, że druga nitka Nord Streamu jest po to, żeby zwiększyć zróżnicowanie dostaw. No proszę, proszę nie robić z nas wariatów. Nie ma to z tym nic wspólnego. Oczywiście rację ma Pan Zoltán Balczó. To było złe tłumaczenie Panie profesorze Buzek. Jemu chodziło o to, że ta druga nitka plus pół obecnych możliwości przesyłowych to po to, żeby ewentualnie przerzucić dostawy, które idą przez Ukrainę.

Proszę Państwa! Chcę powiedzieć jedno. Mamy do czynienia z ukrytymi agentami Gazpromu wszędzie, podejrzewam, że również w Komisji Europejskiej. Na przykład zauważyłem ze zdziwieniem, że Zieloni walczą z węglem, atomem i łupkami, czyli z wszystkim, czego nie dostarcza Gazprom, i dziwnym trafem Zieloni mają dużo pieniędzy na swoje rozmaite akcje. Jeżeli dołącza się do tego Komisja Europejska, która nie widzi nic złego w tym, że Polska jest wystawiona na... (to Polskę omija również). Prowadzenie Nord Streamu poza Polską daje możliwości szantażu wobec Polski. Gazprom na razie nic takiego nie robi, ale w każdej chwili może i Polska powinna się przed tym zabezpieczyć. W każdym razie ja uważam, że jeśli Komisja Europejska nie widzi tutaj żadnego zagrożenia, no to musiałbym powiedzieć, że w Komisji też siedzą agenci Gazpromu, gdyby nie to, że być może są to po prostu idioci.

  Krišjānis Kariņš (PPE). – Priekšsēdētāja kungs, komisāra kungs! Eiropas Savienībai ir viena liela stratēģiska vājība — mūsu milzīgā importa atkarība. Tieši enerģijas jomā, tieši no viena piegādātāja — Krievijas. Mūsu lielā vājība.

Bet mums ir risinājums šim. Tas risinājums saucas — izveidot Eiropas Enerģijas savienību, kur, varētu teikt, ir trīs galvenie balsti. Pirmais ir — samazināt importa atkarību, otrais ir — palielināt konkurenci, un trešais būtu dažādot piegādes avotus (importa avotus).

Šis Nord StreamII projekts faktiski iet pilnīgi pretēji mūsu izvirzītajiem mērķiem Enerģijas savienībā. Viņš, pirmkārt, palielinās mūsu importa atkarību tieši no Krievijas, viņš mazinās konkurenci, un viņš palielinās piegādātāju tieši, kā saka, no viena avota, — nevis dažādos avotus, bet atkal uz to pašu Krieviju. Ja mēs papildus tam paņemam faktu, ka, dubultojot Nord Stream kapacitāti, Krievija efektīvi varēs izgriezt Ukrainu kā tranzītvalsti — Ukrainu, kuru mēs kā Eiropa cenšamies arī ekonomiski stutēt, un viņa zaudētu drausmīgus naudas līdzekļus, nemaz nerunājot par savu energodrošību, šis projekts būtu jāaptur.

Tagad, kā var apturēt? Pirmais ir: politiski — līdzīgi kā South Stream projekts tika apturēts, faktiski, politisku iemeslu dēļ. Otrais ir: arī juridiski. Un šeit mums ir jādod ieroči Eiropas Komisijai izmeklēt šo līguma saturu, tieši ļaujot piekļuvi uzņēmumu līgumiem starp lieliem stratēģiskiem uzņēmumiem ar trešo valstu energopiegādātājiem, šajā gadījumā — Gazprom. Paldies par uzmanību!

  Zigmantas Balčytis (S&D). – Europos Sąjungos energetinės priklausomybės nuo Rusijos mažinimas yra vienas iš pagrindinių kuriamos energetikos sąjungos tikslų. Todėl toks ilgalaikis Europos energetikos kompanijų susitarimas su „Gazprom“ dėl dujų tiekimo apimties padvigubinimo „Nord Stream“ dujotiekiui akivaizdžiai prieštarauja Europos Sąjungos vystomai energetikos politikai. Susitarimu nesąžiningai apeinamos centrinės ir rytų Europos valstybės narės, kurios iki šiol yra atskirtos nuo Europos energetinių dujų ir elektros tinklų. Į kokią padėtį dabar pastatomos labiausiai nuo Rusijos energetine prasme kenčiančios valstybės narės, kurios savo nuosavomis lėšomis, kaip Lietuva, be Europos Sąjungos finansinės pagalbos, pasistatė suskystintų dujų terminalą, siekdama turėti bent vieną energetinę alternatyvą ir mažinti už energetinius išteklius mokamą kainą? Jei privačios kompanijos gali priimti tokius sprendimus, kurie gali netgi kenkti atskirų valstybių narių, mūsų partnerių, tokių kaip Ukraina, o kartu ir visos Europos Sąjungos interesams, tai tuomet kyla klausimas, ko vertos visos mūsų pastangos stiprinti savo energetinį nepriklausomumą, labiau atsiriboti energetiškai nuo Rusijos, investuoti milijardų milijardus į trūkstamą infrastruktūrą ir pan. Skandalinga, kad iki šiol nesugebėjom užtikrinti, kad Komisija būtų privalomai informuota apie visus susitarimus energetikos srityje, ir įvertinti jų poveikį. Šis atvejis, kaip ir Volkswagen skandalas, kelia rimtų abejonių Europos Sąjungos institucijų patikimumu, gerb. Komisare.

  Anna Elżbieta Fotyga (ECR). – Panie Przewodniczący! Gazociąg Północny był i jest narzędziem rosyjskiego nacisku na państwa mojego regionu, w tym Ukrainę. Pogarsza nasze bezpieczeństwo i to nie tylko energetyczne. Po stronie unijnej stanowi naruszenie zasady solidarności. Podobne zastrzeżenia zgłaszam wobec nowo powstającego Turkish Stream. Powielanie tezy o gospodarczym charakterze obydwu projektów stanowi po prostu uleganie rosyjskiej propagandzie i powinno być przedmiotem zainteresowania komórek, które tworzymy, a które mają przeciwdziałać rosyjskiej komunikacji strategicznej.

  Petras Auštrevičius (ALDE). – Mr President, back in July of this year a group of Members of the European Parliament, including myself, wrote to the Commission to ask it to assess the plans to double the capacities of the Nord Stream. I was rather shocked by the Commissioner’s written answer, I quote: ‘Adding capacity to the Nord Stream pipeline system is first and foremost a commercial decision.’ I call it business as usual, nothing new. Therefore, in addition to the many good opinions expressed by my colleagues, I wish to ask the Commissioner three simple questions.

Firstly, are you still sure, bearing in mind all the geopolitics, that bypassing Ukraine is first and foremost a commercial project? Secondly, do you not think that the expansion of Nord Stream inherently contradicts the EU energy security strategy and EU energy union? And thirdly, how can you see doubling the Nord Stream capacity as being consistent with reducing EU energy dependency on Russia?

  João Ferreira (GUE/NGL). – Senhor Presidente, o desenvolvimento da chamada União da Energia não representará outra coisa que não a submissão deste setor estratégico e vital nas economias e nas sociedades modernas aos interesses das principais potências europeias e dos seus grupos económicos, cada vez mais transnacionais, seja do ponto de vista do desenvolvimento das infraestruturas, seja do ponto de vista da ambicionada integração dos mercados.

A resposta a grandes e candentes questões, como a melhoria da eficiência energética, a diversificação de fontes, incluindo o aproveitamento sustentável do potencial endógeno de cada país, a segurança do aprovisionamento ou o isolamento energético de certos Estados-Membros, entre outras, tudo isto será relegado para segundo plano. São questões que só no quadro do controlo público democrático sobre o setor energético poderão ser convenientemente abordadas.

A energia é um bem público precioso que deve ser resgatado das mãos dos monopólios privados do setor — monopólios em benefício dos quais se desenvolve esta União da Energia.

  Indrek Tarand (Verts/ALE). – Mr President, Commissioner Šefčovič’s initiative to investigate the legal aspect of Nord Stream II is very welcome because it is an open use of energy tools for geopolitical gain, and I would even call it part of a notorious ‘hybrid war’. Whatever the legal niceties invented by corporate lawyers in Russia, Germany and at Royal Dutch Shell, we will give you all our political support, Mr Arias Cañete, to overrun them.

However, in order to avoid a possible lose-lose situation, we all know that our legislative triangle – Commission, Parliament and Council – can easily turn into a Bermuda Triangle where good intentions simply disappear. We need Mr Tusk to act and put the issue onto the agenda of a Council meeting. Only then can Frau Merkel and Monsieur Hollande see through the eyes of Robert Fico, Ewa Kopacz, Victor Ponta, Bohuslav Sobotka, Laimdota Straujuma and others and see what a fatal mistake it would be to have Mr Putin and Mr Schröder build this environmentally damaging and economically unviable gas pipeline.

I think, Mr Arias Cañete, you were in the oil business. Well, I was in the gas business, as a builder in the Soviet Army of Soviet-German gas pipelines. So I would like to end on an optimistic note. Russian ability to deliver gas is actually a bluff. Gazprom may have a few millions for the National Front in France but that is all – 50% is unused for Nord Stream I. Stop the stupid plan to have another one which is aimed at killing Ukraine first and then the rest of us.

  Adam Szejnfeld (PPE). – Panie Przewodniczący! Kluczowym elementem budowania bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej powinno być zmniejszenie uzależnienia Europy od importu źródeł energii, zwłaszcza z jednego wschodniego kierunku. W takiej sytuacji trudno uznać gazociąg Nord Stream II za inwestycję zgodną po pierwsze z interesami Wspólnoty, po drugie z fundamentami Unii Europejskiej i po trzecie z europejską strategią bezpieczeństwa energetycznego. Mamy więc do czynienia z sytuacją kuriozalną. Z jednej strony we wszystkich dokumentach strategicznych Unii Europejskiej podkreśla się konieczność doprowadzenia do znaczącej dywersyfikacji źródeł i dróg dostaw energii, z drugiej jednak strony podejmowane są i akceptowane przedsięwzięcia inwestycyjne, które jeszcze bardziej będą uzależniały kraje członkowskie od Rosji.

Jednoznacznie niewiarygodne wydają się w tym kontekście także wypowiedzi niektórych polityków, którzy twierdzą, że jest to prywatny, komercyjny projekt, w który nie można ingerować. Pamiętać bowiem należy, że na przykład państwo niemieckie jest współwłaścicielem części firm, które podpisały porozumienie z Gazpromem. Trudno więc wierzyć, że niemieckie koncerny podejmowały działania w tak strategicznych długofalowych sprawach bez wiedzy i bez zgody rządu Republiki Federalnej Niemiec.

Nord Stream II przyniesie nie tylko zagrożenie gospodarcze i polityczne dla Wspólnoty, ale też bezpośrednie straty gospodarcze dla niektórych państw członkowskich, na przykład dla Polski i Bułgarii, oraz dla państw stowarzyszonych, na przykład Turcji i Ukrainy. Ta ostatnia już szacuje swoje straty na około 2 mld euro rocznie i określa ten projekt jako, cytuję: „zdradę unijnych idei solidarności”. Z tych powodów, Panie Przewodniczący, Unia Europejska powinna wpłynąć na powstrzymanie tego projektu.

  Adam Gierek (S&D). – Panie Przewodniczący! Unia energetyczna to z jednej strony jednolity rynek konkurencyjnej energii, a z drugiej realizacja europejskiego celu klimatycznego. Podstawowym narzędziem prowadzącym do tego celu jest efektywność energetyczna. Podwojenie Gazociągu Północnego może wywrzeć istotny wpływ na budowę unii energetycznej, a także na bezpieczeństwo dostaw.

Patrząc racjonalnie i przyszłościowo – pomijając polityczne niedomówienia, zadawnione spory i obawy wynikłe z doświadczeń historycznych, które przecież nie mogą wiecznie trwać – trzeba przyznać, że budowa drugiej nitki Gazociągu Północnego jest ideą słuszną. Konwersja energii gazu na energię elektryczną jest co najmniej o 20% bardziej efektywna w ujęciu fizykochemicznym aniżeli konwersja z węgla, podczas gdy emisja CO2 to 40% tej z jego spalania. Ale jest jeszcze jeden bardzo ważny efektywnościowy aspekt – duża elastyczność produkcji energii elektrycznej, co doskonale współgra z energią wiatrową. Turbiny gazowe to idealny sposób na efektywność podczas tak zwanych szczytowych poborów.

Budowniczowie pierwszego Nord Stream doskonale to rozumieli, rozumieli geopolityczną wyższość tego projektu. W przypadku nowego projektu niezbędna jest jednak metoda wspólnotowa nadzorowana przez Unię Europejską. Inwestycja z odgałęzieniami do krajów unijnych w rejonie Bałtyku, która umożliwi wspólnotową eksploatację oraz ustalanie cen. Uważam też za celowe rozważenie powrotu do idei Jamał II.

PRZEWODNICTWO: RYSZARD CZARNECKI
Wiceprzewodniczący

  Anneleen Van Bossuyt (ECR). – De plannen voor de verdubbeling van de North Stream-pijpleiding gaan lijnrecht in tegen de doelstellingen die we onszelf hebben gesteld voor de energie-unie. De Europese Unie moet de komende jaren minder afhankelijk worden van Russisch gas, niet alleen door het diversifiëren van haar toeleveranciers, maar ook door op zoek te gaan naar alternatieve energiebronnen. Bovendien wordt de potentiële capaciteit vandaag de dag van de North Stream-pijpleiding die al bestaat, maar voor de helft gebruikt. Een verdubbeling van North Stream is dus eerder ingegeven door Russische geopolitieke belangen en niet door een marktvraag. Wat gaan we doen als Rusland de gaskraan weer gaat dichtdraaien? Op welke bronnen gaan we dan kunnen terugvallen? Dus daarom wil ik u vragen om deze deal echt kritisch te benaderen.

  Jasenko Selimovic (ALDE). – Herr talman! Det har länge varit känt att Ryssland har använt sig av gasenergi för att påverka olika länder och stoppa deras eventuella vändning mot väst och EU. Några exempel: År 2007 skars alla leveranser av oljeprodukter till Estland av i samband med statykrisen. När samma land stiftade en lag som påverkar estniska ryssar blev det gasstopp. När Georgien valde en västvänlig regering: prishöjningar. När Ukraina gjorde samma sak: prishöjningar. När valutaunionen med Vitryssland inte blev av: prishöjningar. Baltiska länder, Armenien, Kirgizistan, Transnistrien, Georgien har alla varit utsatta för prishöjningar. Nu är det Balkans tur. Ryssland är i full gång i Bosnien och i Serbien med att låsa in även dessa länder i beroende med målet att de ska dansa som Kreml vill.

Till slut vet vi att den planerade utbyggnaden av Nord Stream kommer att förvärra situationen för Ukraina. Min fråga är: Hur ska kommissionen se till att det inte händer i framtiden? Vi har sett det i går, vi ser det i dag. Med vilka medel ska kommissionen se till att vi inte ser det än mer i framtiden?

  Λευτέρης Χριστοφόρου (PPE). – Κύριε Πρόεδρε, αυτό το οποίο οφείλω να τονίσω είναι ότι πρέπει, σε αυτή την αίθουσα, να είμαστε όλοι αντικειμενικοί και ειλικρινείς. Τουλάχιστον, αυτό το οποίο εγώ ακούω, από την ημέρα που εκλέχθηκα ευρωβουλευτής, από όλους, από το Ευρωκοινοβούλιο, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τον αρμόδιο επίτροπο, από τους πάντες, είναι ότι οφείλει η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταστεί ενεργειακά αυτοδύναμη, αυτάρκης, να υπάρξει απεξάρτηση, να υπάρξουν πολλές ενεργειακές πηγές εφοδιασμού, να μην είναι όμηρος και ελεγχόμενος ο ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι όλα αυτά θα προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε. Το αφήνω στην κρίση του καθενός, να μας πει αν διασφαλίζεται όλα αυτό μέσα από το Nord Stream 2.

Αυτό που έχω να πω είναι ότι, και σήμερα, ο κύριος Επίτροπος, πολύ ορθά, ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να έχει πολλές πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου. Πώς επιτυγχάνεται όμως αυτό; Εδώ είναι η ώρα της κρίσης, η ώρα των αποφάσεων, η ώρα των προτάσεων. Εμείς έχουμε προτάσεις. Μια σωστή πρόταση είναι να αξιοποιήσουμε τις εγχώριες πηγές εφοδιασμού. Θεωρώ ότι η Ανατολική Μεσόγειος, αλλά και άλλες περιοχές προσφέρονται για την Ευρωπαϊκή Ένωση να τις αξιοποιήσει και να καταστεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, αυτάρκης και να μην είναι εξαρτώμενη από μία ή από δύο πηγές στα θέματα ενέργειας. Θεωρώ ότι Ανατολική Μεσόγειος προσφέρεται, και μέσω της Κύπρου που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να καταστεί ένας εναλλακτικός βραχίονας ενεργειακού εφοδιασμού, αξιοποιώντας την Κύπρο, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ελλάδα.

Θεωρώ, όμως, ότι υπάρχουν και άλλες περιοχές που μπορούν να δώσουν εναλλακτικές λύσεις και εναλλακτικές προτάσεις εφοδιασμού. Θεωρώ, ταυτόχρονα, ότι πρέπει να επικεντρωθούμε σε λύσεις τέτοιες που δεν θα καταστήσουν στο παρόν και στο μέλλον όμηρο την Ευρωπαϊκή Ένωση στα θέματα ενέργειας. Πιστεύω ότι πρέπει να κινηθούμε αντικειμενικά, με προτάσεις που θα έχουν παρόν, μέλλον και προοπτική, και μια τέτοια πρόταση είναι, επιτέλους, να αξιοποιήσουμε την Ανατολική Μεσόγειο προς την ορθή κατεύθυνση και να επενδύσουμε σε ενεργειακές υποδομές προς όφελος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς όφελος των Ευρωπαίων πολιτών, προς όφελος του ενεργειακού εφοδιασμού και της αυτάρκεια της ενέργειας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

  Jeppe Kofod (S&D). – Hr. formand! Hr. kommissær! North Stream skal ikke udvides. Så simpelt kan det siges. Vores energiunion skal bygge på solidaritet, på samarbejde og på vedvarende energi, og North Stream repræsenterer det totalt modsatte af disse mål. North Stream II går uden om vores baltiske naboer og Polen, og den vil isolere Ukraine totalt. Desuden er der jo ingen behov for den, når omkring halvdelen af den nuværende kapacitet i North Stream ikke bliver brugt! Den vil kun styrke og belønne Putin – og svække Europa – Putin, som har invaderet Ukraine og som nu bomber i Syrien. Han fortjener ingen belønning.

Udvidelsen af North Stream vil kun forstærke, forlænge og forværre vores afhængighed af russisk gas. I stedet skal vores energiinvesteringer bruges på vedvarende energi, på energieffektivitet og på at udbygge et reelt og sandt indre europæisk energimarked, og det håber jeg, at kommisæren vil sætte alt ind på kommer til at ske.

  Dawid Bohdan Jackiewicz (ECR). – Panie Przewodniczący! Chcę przypomnieć, że mój kraj, Polska, od początku rozmów nad projektem Nord Stream protestował przeciwko jego realizacji. Uważamy, że jest to inwestycja godząca w bezpieczeństwo energetyczne Europy Środkowo-Wschodniej. Uważamy, że jest niezgodna z obowiązującą w Unii Europejskiej, m.in. w dziedzinie energetyki, zasadą solidarności. Nie może być tak, że podmioty podlegające prawu europejskiemu uzgadniają projekt godzący w kardynalne zasady tego prawa z podmiotami państwa, które nawet nie jest członkiem Unii Europejskiej. A to dzisiaj właśnie ma miejsce przy milczącym przyzwoleniu części państw Unii Europejskiej. Co więcej, budowa Gazociągu Północnego stoi w sprzeczności z działaniami na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego gospodarki unijnej. Gazociąg Północny to bezpieczeństwo destabilizuje, niemal skazuje rynek Unii Europejskiej na monopol dostaw gazu. W praktyce oznacza to budowanie bezpieczeństwa energetycznego tylko jednego członka Unii Europejskiej. Gdzie tutaj więc solidarność, o której tyle słyszeliśmy w kontekście problemu uchodźców, zwłaszcza z ust polityków niemieckich? Mam je do krótkie pytanie do Pana Komisarza: czy podjęte zostały analizy projektu Nord Stream pod kątem jego zgodności z wymogami trzeciego pakietu energetycznego?

  Csaba Molnár (S&D). – Elnök Úr, nem vitás, hogy az európai energiaellátás hosszú távú jövőjét a megújuló energiákra kell építenünk. Ez nem valamilyen puszta környezetvédelmi megfontolás, vagy egy nehezen értelmezhető „zöld” ideológia, hanem egész egyszerűen Európa energiabiztonságának a záloga, a munkahelyteremtés, az ipari és a gazdasági fejlődés motorja lehet. Természetesen ezek mellett azonban szükségünk van – hiszen kiváltani még nem tudtuk – hagyományos energiahordozókra is. Itt viszont diverzifikációra van szükség, hiszen diverzifikáció nélkül az Európai Unió energiabiztonsága ebben az ügyben nem fenntartható. Az Európai Bizottság hivatalos adatai szerint a diverzifikációnak köszönhetően már most jelentősen csökkentek az európai energiaárak.

Nyilván ebben a diverzifikációban szerepe kell, hogy legyen az orosz gáznak is, de itt világossá kell tennünk: nem egyoldalú az Európai Unió gázfüggése Oroszországtól. Az oroszoknak legalább ennyire szüksége van ránk, európaiakra is, egészen egyszerűen azért, mert új távol-keleti partnereikhez képest mi európaiak jóval inkább megbízható partnerek vagyunk az európai energiabiztonság megvalósítása tekintetében. Ezért megújuló energiák és hagyományos energiahordozók diverzifikációja egyaránt szükséges.

  Zbigniew Kuźmiuk (ECR). – Panie Przewodniczący! Panie Komisarzu! Projekt inwestycyjny Nord Stream 2 jest przede wszystkim przedsięwzięciem politycznym, a nie gospodarczym, ponieważ dotychczasowe moce przesyłowe Nord Stream 1 są wykorzystane zaledwie w 50%. Co więcej, realizacja tej inwestycji przez wielkie zachodnie koncerny energetyczne z rosyjskim Gazpromem, który regularnie nadużywa swojej dominującej pozycji rynkowej i przeciwko któremu Komisja prowadzi od kilku lat postępowanie antymonopolowe, jest jawnym lekceważeniem nie tylko prawodawstwa europejskiego, ale przede wszystkim zasady solidarności zapisanej w projekcie unii energetycznej, popartej przecież przez rządy 28 państw członkowskich.

Jeżeli rządy największych krajów Unii domagają się solidarności od krajów Europy Środkowo-Wschodniej w sprawie imigrantów, to jako przedstawiciel największego z tych krajów – Polski – domagam się przestrzegania zasady solidarności w sprawie bezpieczeństwa energetycznego zapisanej nie tylko we wspomnianym projekcie unii energetycznej, ale także w traktacie lizbońskim i w konsekwencji doprowadzenia do zablokowania realizacji tej przede wszystkim rosyjskiej inwestycji.

  Theresa Griffin (S&D). – Mr President, energy security is a major challenge for Europe. In the UK, dependency on imports, in particular of natural gas, has increased significantly over the last years. In this context, I would like to stress that solutions to energy security include deepening market integration, strengthening our efforts on energy efficiency and promoting the development of renewables.

Doubling the capacity of the Nord Stream pipeline has several implications which crucially need to be evaluated by the Commission. First, Mr Arias Cañete, the Commission must ensure that the project complies with EU laws on energy markets. I am also urging the Commission to investigate urgently what the doubling of the pipeline’s capacity will mean for the central and eastern European countries. It is in our interests to find a comprehensive solution for energy security which will benefit all Member States. I am not convinced that this project is part of the solution.

Pytania z sali

  Krzysztof Hetman (PPE). – Panie Przewodniczący! Chyba wszystko zostało powiedziane dzisiaj na tej sali, ja ograniczę się tylko do sprawy chyba najważniejszej: solidarność i poszanowanie prawa – fundamenty Unii Europejskiej. Ostatnio mówi się o nich wyjątkowo dużo w Europie. Dzisiaj na tej sali te wartości zostały odmienione chyba przez wszystkie przypadki.

Nie można zgodzić się na to, aby w jednych sprawach solidarność była drogowskazem dla wszystkich państw członkowskich, a w innych była mierzona efektywnością ekonomiczną, jak jest w przypadku projektu Nord Stream 2. Jeśli będzie w innym przypadku, to ja jako Europejczyk i większość współobywateli Unii Europejskiej zostanie odarta z wszelkich złudzeń.

  Doru-Claudian Frunzulică (S&D). – Mr President, when the European Council of March 2014 concluded that we must elaborate a plan to reduce energy dependence on Russia, they were suggesting that, beyond strengthening our relationship with existing suppliers other than Russia, a new policy goal should also be to open the way for new energy resources.

As a matter of fact, this expenditure on the Nord Stream pipeline would negatively affect the countries of central and eastern Europe, only favour the interests of certain EU countries and companies, and oppose the principle of solidarity and common action embedded in the guidelines of the common strategy that the Commission developed at the request of the Member States – a very negative move from some European Union countries with regard to EU solidarity and cohesion.

I consequently believe that we ultimately need to stand by our European energy security strategy if we do not want to be vulnerable to supply disruptions, whether caused by political or commercial disputes, political instability or infrastructure failures.

  Νότης Μαριάς (ECR). – Κύριε πρόεδρε, ο Nord Stream 2 αποδεικνύει ότι, και στον ενεργειακό τομέα, η οικονομία καθορίζει τις αποφάσεις. Tην ίδια ώρα που η κυρία Merkel διαβεβαίωνε ότι δεν θα εγκαταλείψει την Ουκρανία, οι γερμανικές εταιρείες, μαζί με άλλες ευρωπαϊκές πολυεθνικές, έκλειναν με την Gazprom τη συμφωνία για τον διπλασιασμό του δυναμικού του Nord Stream. Το πράττουν αυτό διότι θεωρούν ότι είναι φθηνότερη λύση. Οι επιχειρήσεις, αλλά και κυρίως, οι καταναλωτές έχουν ανάγκη από πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια. Γι' αυτό το λόγο, είναι σημαντικό να διαφοροποιηθούν, τόσο οι πάροχοι, όσο και, κυρίως, οι ενεργειακοί δρόμοι.

Η στρατηγική των πολλαπλών νότιων ενεργειακών διαδρόμων και το πέρασμά τους απ' την πατρίδα μου, την Ελλάδα, είναι κομβικής σημασίας σε αυτό το θέμα. Με τις εξελίξεις στο Ιράν, την κατασκευή του TAP την ανακάλυψη των κοιτασμάτων σε Αίγυπτο, Ισραήλ, Κύπρο και με τα κοιτάσματα στην Ελλάδα, το ενεργειακό πλαίσιο αλλάζει άρδην. Η Ελλάδα πρέπει να αποτελέσει στρατηγικό ενεργειακό κόμβο και πύλη εισόδου στη νέα αρχιτεκτονική αξιοποιώντας τα ενεργειακά αποθέματά της, μακριά απ' την κηδεμονία της τρόικας και των δανειστών, με μόνο γνώμονα το όφελος του λαού μας και την ευημερία του.

  Bronis Ropė (Verts/ALE). – Komisija neturėtų šio projekto vertinti vien kaip komercinio sumanymo, bet žiūrėti visapusiškai Europos Sąjungos geostrateginių interesų saugumo ir klimato tikslų kontekste. Šis projektas neatitinka skelbiamų Europos Sąjungos energetikos diversifikacijos tikslų, nesukuria naujo šaltinio ar maršruto. Ir neatitinka Europos Sąjungos prioritetų dėl energijos efektyvumo ir energetinės nepriklausomybės užtikrinimo. Nėra būtinybės statyti dar vieno infrastruktūros objekto Baltijos jūros regione. Ypač kai dujų suvartojimas nuolat mažėja. Šiuo metu jau yra alternatyvių šaltinių, pavyzdžiui, Lietuvoje pastatytas suskystintų dujų terminalas, deja, dėl tinklų neatskyrimo ir jų trūkumo apkrautas vos trečdaliu. Noriu tikėti, jog „Nord Stream 2“ netaps dar vienu Europos solidarumo nesėkmės pavyzdžiu, skirtingai nei jo pirmtakas „Nord Stream“ projektas, nebus pripažintas europinio intereso projektu. Kiek galima viena kalbėti, o kita daryti?

(Koniec pytań z sali)

  Miguel Arias Cañete, Member of the Commission.– Mr President, I would like to thank all the honourable Members for their comments, and I am glad that we are very much on the same line on this topic. Let me repeat that, in the context of energy security, diversification is the key, and this is the policy that the Commission is developing.

We are supporting all diversification projects. We will launch an energy, gas and storage strategy early next year. It will be of the utmost importance in view of the future evolution of liquid natural gas. We are supporting the developments in the Southern Corridor, because it is fundamental that the Trans-Anatolian and the Trans-Adriatic pipelines are put into production. Initially the capacity will be only 10 billion cubic metres (Bcms), but in the future we will have lines not only to Azerbaijan but also to Turkmenistan, and, when the conditions are right, we will begin importing Iranian gas.

There are new developments in the Mediterranean: we are speaking about substantial amounts of gas: almost 3 000 Bcms in proven, discovered gas. Other possibilities are additional. We also want to connect the Iberian Peninsula with Central Europe; this will permit the flow of Algerian gas. So there are many diversification projects at the moment.

Our strategy is diversification of sources and routes. Nord Stream II does not follow this core policy objective. On the contrary, if constructed, it would not only increase Europe’s dependence on one supplier, it would also increase Europe’s dependence on one route. More precisely, the project would dry out the transit through Ukraine, concentrate 80% of Russian gas imports on one route and would lead to a dominant position of Gazprom on the German market by increasing its share from 40% to over 60%.

Therefore the alignment of this project with our European energy strategy on security of supply raises serious doubts. In this spirit, it is crucial to preserve safe transit through Ukraine, which today represents about half of the Russian gas coming to the European Union. As I said before, there is overcapacity for transport of gas from Russia. For these reasons the Nord Stream II project cannot ever become a project of common interest. It cannot ever benefit from European Union financing or European Union support.

I reassure you that we will continue our rigorous assessment of the Nord Stream II project, in particular to ensure full compliance with internal energy market legislation. We will get in touch with the designated pipeline operator and the German regulator in order to find out more about the details of the project.

On that basis, the Commission will draw its conclusions on the legality of the Nord Stream II project and the next steps to be taken by the Commission. I will keep the Parliament informed about any major development on this matter.

It is for companies to decide whether the Nord Stream project is commercially viable or not. But if the project is implemented, the task of the Commission is to ensure full compliance with EU acquis. As I said before, Nord Stream II will have to comply fully with European Union law, in particular the Third Energy Package but also environmental, competition and public procurement rules. I will pay personal attention to that.

  Nicolas Schmit, président en exercice du Conseil.– Monsieur le Président, très rapidement, la Présidence remercie le Parlement européen pour ce débat très utile et pour l'intérêt qu'il porte à la question de la sécurité énergétique, y compris au projet du gazoduc Nord Stream.

En effet, la sécurité énergétique est un sujet capital pour l'Union européenne, pour ses citoyens et pour ses économies. La sécurité énergétique, et je crois que le débat l'a bien montré, intègre une multiplicité d'aspects économiques, environnementaux, mais aussi géopolitiques.

L'Union doit avoir une vision et des objectifs communs et parler d'une seule voix. L'Union de l'énergie offre un cadre qui devrait permettre à l'Union d'atteindre ces objectifs.

Je voudrais, surtout compte tenu de ce que vient de dire le commissaire, vous citer ce qui a été retenu dans les conclusions du Conseil européen du 19 et du 20 mars 2015. Je cite le paragraphe 2, point d), qui dit: "de faire en sorte que l'ensemble des accords liés à l'achat de gaz auprès de fournisseurs extérieurs soient pleinement conformes au droit de l'UE, notamment en renforçant la transparence de ces accords et leur compatibilité avec les dispositions de l'UE en matière de sécurité énergétique".

Je crois que ce que le commissaire a dit va tout à fait dans ce sens et, donc, la Présidence ne manquera pas de transmettre les préoccupations qui ont été exprimées ce soir à qui de droit.

  Przewodniczący. – Zamykam debatę.

Oświadczenia pisemne (art. 162)

  Michel Dantin (PPE), par écrit.– Monsieur le Président, chers Collègues, le 4 septembre dernier, Gazprom a annoncé la signature d'un accord pour la construction du gazoduc Nord Stream 2, augmentant ainsi la capacité de Nord Stream, qui est, faut-il le rappeler, un gazoduc reliant directement la Russie à l'Allemagne via la mer Baltique et qui contourne l'Ukraine. Ce projet aura pour conséquence d'augmenter la dépendance de l'Union européenne vis-à-vis du gaz russe à raison de 55 milliards de mètres cubes par an. Considérant que la Commission européenne a fait de la sécurité et de la diversification de l'approvisionnement énergétique une de ses priorités dans le cadre de l'Union de l'énergie, je regrette que cet accord aille à contresens de nos intérêts. Il nous faut au contraire développer notre approvisionnement méridional. De plus, l'instabilité parmi des pays producteurs d'énergie ou de transit comme en Ukraine, au Moyen-Orient ou en Afrique du Nord, appelle à davantage d'unité et de solidarité entre États membres. L'Europe importe aujourd'hui 55 % de son gaz, c'est pourquoi nous devons nous armer d'une politique énergétique plus coordonnée et d'une véritable diplomatie énergétique, afin de peser davantage dans les négociations face à nos partenaires.

  András Gyürk (PPE), írásban.– Úgy vélem, hogy abban nincs vita köztünk, hogy az energiamix összetételének meghatározása tagállami hatáskör. Ugyanakkor arra a kérdésre, hogy az energiaellátás biztonságának garantálása milyen hatáskörbe esik, már nem ilyen egyértelmű a válasz. Az egységes belső piac kialakítása több felelősséget helyez az Európai Unió szintjére is. Ezért úgy gondolom, hogy vannak olyan energiapolitikai területek, ahol az EU felelőssége meghatározó. Ismét közeledik a tél, jön a „gázválságok időszaka”. A gázellátás biztonsága hangsúlyosabban jelenik meg mindennapjainkban. Az új összekötők megépítése, a kétirányúsítás kialakítása lassú folyamat, ezért a közép-kelet-európai régióban az egyoldalú függőség mutatói csak lassan javulnak.

Üdvözlendő a Bizottság szerepe az október 1-jétől már életbe lépett „téli csomag” kialakításában, így bízhatunk abban, hogy a következő télen mind Ukrajna, mind az Ukrajnán keresztül ellátott tagállamok ellátása megoldott lesz. A fenti megfontolások alapján érdeklődéssel követtem az Északi Áramlat II. gázvezeték projekt hivatalos indulását, hiszen a projekt megvalósítása jelentős hatással bírhat a közép-kelet európai régióra, mind gázpiaci, mind energiapolitikai szemszögből. A tisztánlátás érdekében a következő kérdéseim vannak a Bizottsághoz: A Bizottság mely szempontok alapján értékeli a részvényesi megállapodást? Habár vállalati ügyként hivatkoznak a projektre a politikai döntéshozók, az gázpiaci elemzők szerint a jelenlegi iparági környezet nem indokolja a beruházást. A Bizottság hogyan látja ezt a helyzetet?

  Barbara Kappel (ENF), schriftlich.– Allen Unkenrufen zum Trotz ist die Verdoppelung der Kapazität der North-Stream-Pipeline eine große Chance für die europäische Energieversorgungssicherheit. Nicht nur würde es die Union schaffen, unsichere Transitländer zu umgehen, die sich immer wieder durch das Abschöpfen von Gas, das für Europa bestimmt ist, hervorgetan haben, sondern eine Verdoppelung der North-Stream-Kapazität würde auch die Liefer-Diversifizierungsmöglichkeiten jener Länder erhöhen, die selbst stark von anderen Regionen abhängig sind. In geopolitischer Hinsicht eröffnete dieser Pipeline-Ausbau eine gute Gelegenheit, mit Russland wieder in vertiefte Gespräche einzutreten, die Beziehungen zu normalisieren und die europäisch-russische Partnerschaft, in der Russland in Bezug auf Energiefragen immer ein verlässlicher Gaslieferant und Europa immer ein verlässlicher Abnehmer war, wieder aufleben zu lassen.

Dogmatische Unflexibilität, die diese Vorteile in Abrede stellt, würde das genaue Gegenteil bewirken: Europa würde seine Energiesicherheit, allen voran im Bereich Gas, selbst stark einschränken und die Beziehungen zu Russland erneut unnötig belasten. Dem Preis, der für eine solche Strategie zu zahlen ist, steht kein echter Nutzen gegenüber, sondern nur noch mehr selbst geschaffene Probleme. Anstatt diesen Zyklus fortzusetzen, täte Europa gut daran, pragmatische und bewährte Lösungsansätze für Europas Energiesicherheit zu verfolgen – und zwar nicht mit beständiger Regelmäßigkeit gegen, sondern mit Russland.

  Tunne Kelam (PPE), in writing.– Nord Stream 2 poses a principal dilemma to the EU. Are we following our own common policies or turning a blind eye? A consortium of five energy giants has agreed with Gazprom to increase the volume of Nord Stream by 55 cubic metres by 2019. As a result, the EU will significantly increase its energy dependence on Russia, whereas one of the main aims of the third energy package is to diversify energy sources. This is not an economic, but a political problem. The energy package also clearly foresees unbundling measures that in this case are clearly ignored. Gazprom, which has been the most ferocious opponent of unbundling has obviously achieved a victory over EU common policies. Nord Stream 2 aims at bypassing pipelines crossing Ukraine. This will result in weakening Kiev economically and promise more energy insecurity for central European states. Instead of eliminating energy islands in the EU, the latest developments will create new ones. I call upon the European Commission to investigate closely these developments and to rigorously apply the EU third energy package, ensuring full compliance with unbundling rules and energy diversification goals.

  Eduard Kukan (PPE), písomne.– Rozhodnutie o výstavbe ďalších línii plynovodu Northstream nie je dobrou správou ani pre krajiny strenej Európy, ani pre našich partnerov na Ukrajine a ani pre spoločnú európsku energetickú politiku. Pripravovaný projekt ohrozuje nielen záujmy niektorých členských krajín Únie, napríklad takých ako Slovensko, ale priamo zasahuje do oblasti energetickej bezpečnosti a diverzifikácie dodavok energetických surovín, na čom by ma byť postavená naša spoločná energetická politika. Zásadne nesúhlasím s týmto projektom a bol by som rád, ak by Európska komisia preverila opodstatnenie tohto projektu a začala kroky, ktoré by viedli k jeho pozastaveniu.

  Urmas Paet (ALDE), kirjalikult.– Arvestades praegust rahvusvahelist olukorda ja Euroopa Liidu eesmärki suurendada oma energiajulgeolekut ning vähendada energiasõltuvust Venemaast, on plaan laiendada Nord Streami gaasitoru projekti vastupidine nendele eesmärkidele. Võib tuua palju näiteid selle kohta, kui Venemaa kasutab energiat oma naaberriikide mõjutamiseks. Värskeim näide sellest on Ukraina. Ka Nord Streami laiendamise plaanid annaksid lisalöögi Ukrainale, sest arvestatav osa Venemaalt imporditavast gaasist jõuab Euroopasse praegu läbi Ukraina.

  Julia Pitera (PPE), na piśmie.– Plany budowy dodatkowych nitek gazociągu Nord Stream w sytuacji tak wysokiego uzależnienia UE od dostaw gazu ze wschodu oraz nadużywania dominującej pozycji rynkowej przez jednego dostawcę nie mają żadnego uzasadnienia. Również ich uzasadnienie ekonomiczne jest wątpliwe, gdyż decyzja o tej inwestycji ma podłoże wyłącznie polityczne. Istniejące zdolności przesyłowe wykorzystywane są przecież na poziomie 50%. Projekt ten, pomijając Ukrainę jako trasę przesyłu gazu ze wschodu, negatywnie wpłynie na i tak trudną sytuację ekonomiczną tego kraju. Osłabi też znacząco jej pozycję negocjacyjną, a pośrednio osłabi też państwa tranzytowe, takie jak Słowacja. Ponadto inwestycja ta koliduje z ideą unii energetycznej popartą przez wszystkich szefów państw członkowskich podczas Rady Europejskiej w marcu 2015 r. w oparciu o solidarność i ograniczanie nadmiernej zależności UE od dostaw energii ze wschodu. Uzgodniono, że wszystkie umowy gazowe powinny być weryfikowane pod kątem zgodności z legislacją UE i priorytetami bezpieczeństwa energetycznego całej UE, a wsparcie finansowe i regulacyjne powinno być udzielane jedynie projektom dywersyfikującym zarówno źródła, dostawców, jak i drogi dostaw gazu do całej UE i jej sąsiadów. Bezpieczeństwo energetyczne państw UE i ich sąsiadów należy wzmacniać wspierając np. realizację Południowego Korytarza Gazowego, zasilającego rynek gazem z regionu Morza Kaspijskiego czy import LNG od obecnych i perspektywicznych dostawców, takich jak USA.

  Algirdas Saudargas (PPE), raštu.– Rusijos iniciatyva stumiamą antrosios „Nordstream“ atšakos projektą reikėtų vertinti atsižvelgiant į dabartinę geopolitinę perspektyvą. Ukrainos likimas toli gražu neišspręstas ir panašu, kad frontas, turėsiantis didelę įtaką didžiausios Europos saugumo krizės sprendimui, persikėlė į Siriją. Rusija ir toliau gilina įtampą santykiuose su Vakarais. Nors Europos Komisijai sėkmingai sustabdžius projektą „Southstream“, tikėjomės, kad Rusijos energetiniai čiuptuvai nesugebės surakinti visos Europos, su Turkija Maskva susitarė dėl projekto „Bluestream“ įgyvendinimo. Tačiau dabar matome, kad partneriai dėl skirtingo požiūrio į Vidurio Rytų krizės sprendimą gali rimtai susikirsti ir dėl dujų vamzdžio. Todėl šiame kontekste antrosios „Nordstream“ atšakos projektas nusidažo naujomis spalvomis. Noriu atkreipti dėmesį į du aspektus. Pirma, projekto įgyvendinimas leistų Rusijai pasiekti jau seniai užsibrėžtą strateginį tikslą – tiekiant dujas į Europą apeiti tranzitine valstybe esančią Ukrainą. Taip Ukraina prarastų ne vien 2 mlrd. JAV dolerių metinių pajamų, bet ir galimybę priešintis Rusijai vykdant „dujų politiką“. Antra, Rusijai strategiškai itin patogu turėti tik jai pavaldų koridorių dujų transportavimui į Vakarų Europą, taip niekam nesumokant už transportavimo sąnaudas. Tačiau tai tik dar labiau įtvirtintų šiandien ir taip didelę Rusijos dujų gigantės įtaką Europoje – tai kelia didelę grėsmę Vidurio ir Rytų Europos valstybių energetiniam saugumui ir iš esmės prieštarauja Europos solidarumo idėjai.

  Владимир Уручев (PPE), в писмена форма.– Уважаеми колеги, руската страна настоятелно преследва заявените намерения за строителство на заобикалящи Украйна газопроводи, които да позволят прекратяване на газовия транзит през тази страна.

Споразумението на „Газпром“ с пет европейски фирми за двойно увеличаване на капацитета на „Северен поток“ е не само стъпка в тази посока, но и представлява съществен риск за сигурността на доставките на газ за цяла югоизточна Европа. Едностранното прекратяване на проекта „Южен поток“ и възникналите сериозни затруднения в договарянето на „Турски поток“, не на последно място заради различните позиции на Русия и Турция по отношение на Сирия, липсващите газови връзки между държавите в този регион и слабият напредък в реализацията на Южния газов коридор правят транзита на руски газ през Украйна единствена към момента алтернатива.

В момент, когато изграждаме европейски енергиен съюз, изискваме говорене в един глас за енергийната сигурност, имаме ясни приоритети за следване спрямо уязвимия регион на югоизточна Европа, корпоративното договаряне за „Северен поток 2“ поставя на изпитание общоевропейската енергийна политика. „Северен поток 2“ ясно показва, че е необходима много по-голяма координация между държавите членки в енергийните взаимоотношения с трети страни доставчици, при което да не се допуска намаляване на енергийната сигурност на едни региони от Европейския съюз за сметка на корпоративни интереси на компании в други региони.