Compte rendu in extenso des débats

Jeudi 14 septembre 2017 - Strasbourg

4. Nord Stream 2 (débat)

  Die Präsidentin. – Als nächster Punkt der Tagesordnung folgt die Aussprache über die Erklärung der Kommission zu NordStream 2 (2017/2832(RSP)).

  Miguel Arias Cañete, Member of the Commission. – Madam President, I would like to thank you very much for giving me the opportunity to deliver, on behalf of the Commission, a statement on the Nord Stream 2 project. I know that this continues to be a subject to which many of you attach a high importance and which we have discussed already a number of times. Today I would like to update you on what has happened with regard to this file since the last time the Commission stood before you nearly a year ago.

As you know, our stance on this project derives directly from the Energy Union objectives and in particular from our desire to enhance energy security through creating a well-diversified, secure and competitive gas market. We do not see that, if built, the Nord Stream 2 project would contribute to these objectives, essentially for two reasons. First, because it will not contribute to diversification, as it will give access neither to a new source nor to a new route of gas supply. In this it is different from Nord Stream 1. Second, we project gas demand to decline from today’s level of 460 billion cubic metres to somewhere between 350 and 410 billion cubic metres by 2030. Against falling domestic production and a roughly stable level of imports, the Commission sees no need for a new infrastructure of the magnitude of Nord Stream 2. A massive addition of 55 billion cubic metre import capacity through Nord Stream 2 could rather lead to further concentration and allow Gazprom to further strengthen its position on the European Union gas market.

I know that these concerns relating to the impact of the project on the Energy Union objectives are shared by many Members of this House. But beyond these political considerations, in the past exchanges with Vice—President Šefčovič and myself, many of you have also expressed the more specific concern that a project of such magnitude and with such an impact on our internal gas market could not, and should not, be developed outside the EU’s legal framework.

Allow me to update you on the steps that the Commission has recently taken to address this specific issue. First, we consider that it cannot be in the European Union’s interests that the Nord Stream 2 pipeline, if built, would be operated in a legal void or only according to third-country law.

Second, when it comes to the application of our internal market rules, we have to take into account that the Nord Stream 2 pipeline is in a specific legal situation, different from other projects. The gas pipeline entry point lies in a third country, while the exit point is on European Union territory, and the pipeline passes under the sea, including through European Union Member States’ territorial waters. Clearly, Union rules cannot be made directly binding within the jurisdiction of third countries. Moreover, the Third Gas Directive does not explicitly include a specific framework for such situations.

Therefore, the Commission is of the view that a specific legal regime is needed. The starting point for such a specific legal regime should be the core principles of international and European Union energy law. These principles include a certain degree of third-party access, a degree of separation between supply and transmission, non-discrimination in tariff-setting and transparency.

In this spirit, on 9 June the Commission adopted a recommendation to the Council requesting a mandate to negotiate with the Russian Federation an agreement on the operation of the pipeline. Our aim is to ensure that a project of this scale, which impacts the internal market and security of supply, is operated according to the main principles of international and European Union energy rules. We have transmitted this recommendation to the Council and also to the European Parliament. Discussions on the mandate have started in the Council. Overall, a majority of Member States have welcomed the Commission proposal of a mandate.

Three different approaches to the Mandate can be distinguished at this stage in the Council. First, there is a significant number of Member States which are clearly in favour of the Mandate. Second, there is a group of Member States who are rather neutral towards the idea and have not yet made their view known. Finally, only a few Member States are at this stage against the Mandate, albeit for different reasons: either because they see it as unnecessary or, on the other hand, because they consider it not sufficiently ambitious.

Furthermore, the Council’s Legal Service has been requested to provide an opinion, and the Presidency is now waiting for this opinion before continuing the discussions. As I said, a copy of the mandate has been sent to the European Parliament. As required by the Treaty, if the Council agrees to authorise negotiations, then the Commission will keep the European Parliament fully informed at all stages of the negotiation and upon the conclusion of an agreement.

Finally, I will say that the Commission is also working on a proposal to clarify the regulatory framework for pipelines coming from third countries. This is in any event without prejudice to the Mandate for Nord Stream 2.

  Manfred Weber, im Namen der PPE-Fraktion. – Frau Präsidentin! Ich bedanke mich zunächst beim Kommissar für die klare und starke Positionierung, die er gerade vorgenommen hat, aber auch für die Einbindung des Europäischen Parlaments.

Es gibt zwei Aspekte, die wir sehen müssen. Der eine Aspekt ist die Energiefrage. Bei der Energiefrage haben wir als Europäische Union klare Ziele: Wir wollen die Diversifizierung, wir wollen mehr Ressourcen anbinden, damit wir unabhängiger werden. NordStream 2 führt nicht zu mehr Diversifizierung, es führt zu mehr Abhängigkeit. Deswegen ist das erste Ziel mit diesem Projekt nicht erreicht.

Das zweite Prinzip sind unsere Rechtsprinzipien, die der Kommissar angesprochen hat, die es durchzusetzen gilt. Und es stellt sich natürlich ganz praktisch die Frage – und damit komme ich zu meinem zweiten Punkt: Wenn das Projekt, wie der Kommissar ausgeführt hat, für die Versorgungssicherheit Europas nicht nötig ist, wenn die Pipelines nicht nötig sind, warum wird dann so viel Geld ausgegeben?

Und damit sind wir bei der Politik. Dann wissen wir, dass es sich nicht um ein wirtschaftliches, sondern um ein politisches Projekt handelt. Der beste Beweis dafür ist das Engagement von Gerhard Schröder und vielen anderen Politikern in den entsprechenden Aufsichtsräten, und weiter stellt sich die Frage nac der politischen Verquickung. Gerhard Schröder wird dort nicht beschäftigt sein, weil er gute wirtschaftliche Erfahrungen hat, sondern weil er gute politische Kontakte hat. Insofern gilt es, klar zu machen, dass es sich um ein politisches Projekt handelt.

Wir wissen, dass wir mit Russland viele schwierige Fragen haben: Georgien, Ukraine, Syrien. Russland ist auf dem falschen Weg, setzt Militär ein, um seine politischen Ziele durchzusetzen. Deswegen dürfen wir nicht unnötiges weiteres Geschäft machen, sondern müssen Klarheit zeigen.

Ein letzter Gedanke, Frau Präsidentin: Deutschland als das Land, das von dem Projekt am meisten betroffen ist, sollte jetzt ein klares Zeichen der EU-Partnerschaft setzen. Das heißt: Das Mandat, das der Kommissar vorgelegt hat, muss von Deutschland mit unterstützt werden, damit klar wird, dass wir alle miteinander eine europäische Lösung wollen.

  Jeppe Kofod, on behalf of the S&D Group. – Madam President, it is very clear that Nord Stream 2 is directly against both the spirit and the objective of our energy Union. It is clear for many reasons; the Commissioner mentioned it himself.

First of all, we will increase our dependence on the reliable supply of energy if the Nord Stream 2 is built. Secondly, we will also increase our dependence on fossil fuel in Europe if Nord Stream 2 is built, while at the same time we are trying to make a climate and energy Union in which we decarbonise our energy system.

Thirdly, we will also expose ourselves to pressure from external partners, so it is also a security matter for Europeans. Russia will now have a direct or indirect means of pressuring Member States in Europe, and it is clear that we cannot let that happen. Therefore, it is high time that the Commission and Council clearly say ‘no’ to Nord Stream 2, because it is going against our solidarity and our aims in Europe.

  Zdzisław Krasnodębski, w imieniu grupy ECR. – Pani Przewodnicząca! Projekt Nord Stream II nie ma uzasadnienia rynkowego. Jest on niezgodny z prawem europejskim, w szczególności z trzecim pakietem energetycznym. Jest też niezgodny z podstawowymi wartościami europejskimi, na które tak często powołuje się Komisja. Będzie miał katastrofalny wpływ na dywersyfikację w Europie Środkowo-Wschodniej. Mimo to realizacja tego projektu ciągle nie została zaniechana. Być może dlatego, że cieszy się on ogromnym poparciem politycznym nie tylko w Rosji, o czym mówił pan Weber. Symbolem tego stanu rzeczy jest rzeczywiście Gerhard Schroeder, niedawno mianowany dyrektorem w rosyjskim Rosnieft, nadal wywierający wpływ na Niemcy oraz na Europę. Dodam też, że również pani kanclerz Angela Merkel popierała niestety ten projekt. Komisja powinna wykazywać zatem więcej śmiałości i zdecydowania – także wobec tych antyeuropejskich projektów, w których biorą udział przedsiębiorstwa najsilniejszych krajów członkowskich i które popierane są przez ich elity polityczne i gospodarcze.

  Morten Helveg Petersen, for ALDE-Gruppen. – Fru formand! Nord Stream 2 skal gå gennem dansk farvand, hvis den bliver til noget, og hidtil har ledningen været behandlet som et spørgsmål af miljøteknisk karakter. Men den rørledning er jo geopolitik fra allerøverste hylde: Det er sikkerhedspolitik, det er miljøpolitik, det er klimapolitik og meget mere. Og netop nu, hvor vi i EU er ved at skabe rammerne for vores energiunion, som vi alle sammen sidder og arbejder med hver eneste dag, ja der er ambitionen jo netop at sikre et flydende indre marked for energi. Men ideen til energiunionen blev jo netop født ud af et ønske om at gøre Europa uafhængig af Putins gas og sheikernes olie. Så lige nu laver vi sanktioner mod Rusland med den ene hånd, og så vil vi lave nye store forretninger med dem med den anden hånd. Det går ikke, og derfor er vi dybt kritiske over for Nord Stream! Europa skal i fuldstændig modsat retning end den fossile, som Putins gas og Nord Stream 2 repræsenterer. Derfor er vi glade for, at Kommissionen nu går ind i sagen, og at Ministerrådet går ind i sagen, det er der hårdt brug for, så vi kan få stoppet dette projekt.

  Xabier Benito Ziluaga, en nombre del Grupo GUE/NGL. – Señora presidenta, una nueva interconexión millonaria de 9 500 millones de euros para importar más gas, aunque su demanda desciende; 1 200 kilómetros de gasoducto submarino, con un efecto medioambiental bastante grave en el entorno. Pero hoy se habla más de geopolítica que de energía.

Pues bien, detrás de este proyecto hay muchos intereses: los de Gazprom, los de Wintershall, NG, Shell, y también los de las élites alemanas y rusas. Y, a pesar de que este mismo martes votamos el informe prioritario de la Comisión para la seguridad del suministro de gas, hoy yo veo aquí, señor comisario, una posición bastante blanda —diría yo— con el Gobierno alemán y con los lobbies del gas, con los que usted se reúne habitualmente.

Yo pensaba que, cuando alguien se oponía a los planes de la Comisión Europea, se le pisaba y sancionaba, como ya hicieron con Grecia. En definitiva, que no queremos otro gasoducto más en el mar Báltico, ni una Comisión Europea con un doble rasero para con los países miembros.

  Reinhard Bütikofer, im Namen der Verts/ALE-Fraktion. – Frau Präsidentin, Herr Kommissar, sehr geehrte Kolleginnen und Kollegen! Ich bin Ihnen für die Klarheit Ihrer Ausführungen sehr dankbar, Herr Kommissar Cañete. Und ich bin dankbar, dass Sie feststellen, dass Sie nicht nur in Ihrem eigenen Namen sprechen, sondern hier für die Kommission diese Position eingenommen haben. Ich glaube, das ist ein wichtiges Faktum, dass hier eine ganz eindeutige Stellungnahme für uns vorliegt.

Ich bin mit fast allem einverstanden, was die Rednerinnen und Redner bis jetzt gesagt haben. Insbesondere auch mit Ihnen, Herr Weber, nur Herrn Krasnodębski will ich an einem Punkt widersprechen: Wenn Sie über die Rolle von Gerhard Schröder reden, gebe ich gerne zu, dass auch ich diese Rolle für schandbar halte. Was die Rolle der aktuellen Kanzlerin betrifft: Das schätze ich etwas anders ein, und da bin ich bei Ihnen, Herr Weber. Sie haben gesagt: Das ist nicht nur ein wirtschaftliches Geschäft – ich gebe Ihnen Recht. Die Kanzlerin aber hat bis jetzt versucht, sich hinter dem Argument zu verstecken, es wäre nur ein wirtschaftliches Geschäft, um nicht klar politisch Farbe bekennen zu müssen. Und wenn Sie sagen, Deutschland sollte ein klares Zeichen der EU—Partnerschaft setzen und klarmachen, dass Deutschland auch dieses Mandat nicht blockiert, sondern unterstützt, bin ich wieder bei Ihnen, aber da müssen wir wohl gemeinsam in Berlin noch erheblich bohren, damit die Stimmen auch in Ihrer Partei, die das bis jetzt öffentlich kritisiert haben, endlich mal so weit durchdringen, dass auch die Kanzlerin ein klares Wort sagt.

Ich bin vor kurzem vor Ort gewesen in Mukran. Ich war vor Ort in Stralsund und habe mit den betroffenen Bauern und den Umweltverbänden und den Genehmigungsbehörden gesprochen. Man versucht, vor Ort Fakten zu schaffen. Lassen Sie uns gemeinsam dafür sorgen, dass dieses Mandat zustande kommt, und dass es von unserem Land auch unterstützt wird.

(Der Redner ist damit einverstanden, eine Frage nach dem Verfahren der „blauen Karte“ gemäß Artikel 162 Absatz 8 der Geschäftsordnung zu beantworten.)

  Maria Grapini (S&D), Întrebare adresată conform procedurii „cartonașului albastru”. – Sunt total de acord nu numai cu ce ați spus dumneavoastră, ci și cu ce au spus colegii. Și cu ce a spus domnul comisar. Nu credeți, însă, că noi, eurodeputații, ar trebui să știm clar care sunt acele state care se opun? (Domnul comisar a spus că sunt state care se opun.) Și noi, ca parlamentari europeni, să mergem la parlamentele naționale, evident, la statele care se opun, și să solicităm o explicație pentru că da, nu trebuie să fim dependenți de gazul rusesc.

  Reinhard Bütikofer (Verts/ALE), blue-card answer. – Well, as far as I am informed, there are three governments that have expressed reservations: the German Government, the Austrian Government and the Dutch Government. Mostly, it hinges on the position of the Germans. I think what some of us have said is very clear: we want the German Government to change its position. One coalition partner in our national government is very much in favour of this project – the Social Democrats. We Greens are not, and the CDU – as a party and a partner in government – has not taken a very clear position, and a new step is needed.

  Rolandas Paksas, EFDD frakcijos vardu. – Pone pirmininke, kolegos. Pastaruoju metu vis labiau politizuojami energetikos reikalai gali reikšti tiktai viena – energetikos išteklių brangimą. Tas politizavimas demonstruoja ir tai, kad dėl politiko nesugebėjimo susitarti ir ieškoti sąlyčio taškų, visuomenė visuomet bus priversta mokėti brangiau už dujas, elektrą, ar naftos produktus. „Nord Stream“ neatsirado nei vakar, nei užvakar. Akivaizdu, kad pastatyti didžiąją kinų sieną Europoje, uždaryti oro erdvę ar tinklais aptverti povandenines teritorijas neišeis. Todėl šiandien aš siūlyčiau atsisakyti menką pridėtinę vertę kuriančio politikavimo. Žvelkime į šį projektą, kaip naudingą, kaip ekonominį, ieškodami ne politinių dividendų, bet ekonominės naudos. Ekonomikoje pigesni energetiniai ištekliai visuomet reiškia mažesnius gamybos kaštus. Sugebėjimas mažinti sąnaudas gali būti viena iš prielaidų intensyvinti po krizės gerokai sulėtėjusį ūkio augimą Europos valstybėse – tai ir didesnės eksporto apimtys, ir naujos darbo vietos.

  Michał Marusik, w imieniu grupy ENF. – Pani Przewodnicząca! Widzimy, że projekt taki jak Nordstream jest wielkim przedsięwzięciem inżynierskim, ale koncentrujemy się bardziej na jego innych aspektach – najłatwiej dostrzegalne są te aspekty biznesowe. A my tutaj koncentrujemy się na jeszcze ważniejszych aspektach, to znaczy aspektach politycznych, możliwości politycznego oddziaływania, a więc stosowania nacisków politycznych lub wręcz szantażu politycznego przy wykorzystaniu takiego poważnego narzędzia jakim jest transfer węglowodorów.

Ja chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt, który tutaj pomijamy. Otóż jest to niezwykle ważny aspekt symboliczny. To pokazuje, jakie zachodzą zmiany w polityce europejskiej. Otóż jest budowany pewnego rodzaju świat orwellowski, gdzie wszystkie kraje są równe, ale niektóre kraje są równiejsze. My tutaj mówimy bardzo wiele pięknych słów, a prawdziwa polityka jest tam, gdzie trwa milczenie. Milczenie trwa nad procesem, który widać po rurociągu Nordstream: otóż wszystkie te aspekty politycznego oddziaływania znajdują się w rękach Rosji i Niemiec, bo przecież cały ten sznur dostaw i dystrybucji węglowodorów znajdzie się w rękach Niemiec i Rosji, i one będą miały narzędzia realizacji własnej polityki metodami szantażu i nacisku. I nie możemy udawać, że tego nie widzimy.

  Λάμπρος Φουντούλης (NI). – Κυρία Πρόεδρε, πολύ εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς πως πίσω από τις αντιρρήσεις σας για την επέκταση του αγωγού ΝordStream δεν βρίσκονται παρά τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Λέτε πως πρέπει να διαφοροποιήσουμε τις πηγές από τις οποίες προμηθεύεται η Ένωση φυσικό αέριο. Ο αγωγός αυτός δεν εμποδίζει την εκμετάλλευση άλλων κοιτασμάτων που έχουν ανακαλυφθεί, κάποια από τα οποία μάλιστα σε χώρες της Ένωσης, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος. Αντιθέτως, η Τουρκία είναι εκείνη που προσπαθεί με κάθε τρόπο να εμποδίσει τις εξορύξεις. Όσον αφορά τη Ρωσία, η Ένωση είναι που υποστηρίζει την επιθετική πολιτική των Αμερικανών εναντίον της. Η Ένωση χρηματοδότησε και οργάνωσε το πραξικόπημα στην Ουκρανία που ανέτρεψε τη νομίμως εκλεγμένη κυβέρνησή της. Είναι η Ένωση που υποστήριξε τον γραφικό Saakashvili εναντίον της Ρωσίας. Αντιθέτως, όταν η Ένωση, κατ’ απαίτηση των Αμερικανών, επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία, ούτε για μία ώρα δεν σταμάτησε η προμήθεια φυσικού αερίου, καταδεικνύοντας πόσο ανεδαφικές είναι οι ρητορείες περί ενεργειακής ασφάλειας.

Ο μόνος δρόμος που ευνοεί όλα τα μέρη και εξασφαλίζει τη σταθερότητα στην ήπειρό μας είναι αυτός της συνεργασίας και της έντιμης εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ρωσίας και των υπολοίπων κρατών της Ευρώπης.

(Ο ομιλητής αρνείται ερώτηση με γαλάζια κάρτα της κ. Michaela Šojdrova)

  Bogusław Liberadzki (S&D). – Pani Przewodnicząca! Rzeczywiście debatujemy o sprawie, która jest nadzwyczaj ważna, nadzwyczaj – rzekłbym – gorąca, aktualna i kontrowersyjna. Podzielam stanowisko pana komisarza, potwierdzone też przez pana Webera, które przyjmuję z zadowoleniem. Po pierwsze, inwestycja ta nie zwiększa dywersyfikacji źródeł dostaw gazu, wręcz przeciwnie – uzależnia nas mocniej od jednego źródła dostaw, a tworzenie faktów w postaci wielomiliardowej inwestycji powoduje, że uzależnienie to ma charakter trwały lub może mieć charakter trwały. Po drugie, wspomniano o ewentualnie niższych kosztach. Pamiętajmy, że w sytuacji dominacji rynkowej koszty i ich poziom nie są nigdy zagwarantowane. Zabrakło tutaj głosu na temat ekologii, który też jest ze wszech miar ważny. Dodam, iż podzielam poglądy, które mówią, że projekt ma charakter polityczny. Polityczny nie z powodu osoby Gerharda Schrödera, lecz polityczny w większym wymiarze: polityczny z powodu pomijania państw i głosów, które zgłaszają do tego projektu zastrzeżenia. I wreszcie należy podkreślić brak jasnego rozdziału funkcji, zarządu infrastruktury i dostawcy. Z tego powodu mandat powinien skłaniać nas do niezachęcania do podjęcia realizacji tego projektu.

  Hans-Olaf Henkel (ECR). – Frau Präsidentin, meine Damen und Herren! Wir haben ja heute schon viel über NordStream 2 gehört, dass zum Beispiel NordStream 1 gar nicht ausgelastet ist, dass sich unsere östlichen Nachbarn immer mehr erpressbar fühlen – auch das haben wir gehört –, und dass Deutschland immer abhängiger von russischem Gas wird.

Ich möchte aber darauf aufmerksam machen, dass das eigentlich nicht nur für die Polen unannehmbar ist, dass in diesem Zusammenhang ein veritabler Skandal zu erkennen ist: Wenige Wochen, nachdem sich Gerhard Schröder als Kanzler der damaligen Regierung so erstaunlich engagiert für das NordStream-1-Projekt eingesetzt hatte, ließ er sich dann von Präsident Putin anheuern. Regelmäßig beschweren sich – gerade in diesem Parlament – immer Abgeordnete darüber, dass, wenn Politiker sich aus ihren Ämtern verabschieden, sie kurz danach andere Ämter in der Wirtschaft annehmen, insbesondere auch deutsche Politiker. Und deshalb halte ich es für absolut notwendig, dass nicht nur die Polen, sondern auch die deutschen Politiker diesen Skandal im Zusammenhang mit diesem Projekt kritisieren.

(Der Redner ist damit einverstanden, eine Frage nach dem Verfahren der „blauen Karte“ gemäß Artikel 162 Absatz 8 der Geschäftsordnung zu beantworten.)

  Tibor Szanyi (S&D), Kékkártyás kérdés. – Köszönöm szépen a lehetőséget, tisztelt Képviselő Úr! Ön említette, ennek az egész kérdéskörnek a nemzetközi dimenzióit, legalábbis több ilyen aspektusát. Kérdezem, hogy nem gondolja-e, hogy ebbe a felsorolásba, hogy mennyi országnak sérti az érdekét ez a projekt, esetleg Ukrajnát is be lehetne sorolni, tekintettel arra, hogy egy Ukrajnán keresztüli vezetéket viszont kiváltana ez az Északi Áramlat 2. vezeték, ezáltal az ukránok könnyen gáz nélkül maradhatnának.

  Hans-Olaf Henkel (ECR), Antwort auf eine Frage nach dem Verfahren der „blauen Karte“. – (Der Redner spricht ohne Mikrofon.) … machen, dass ich gerade eben gesagt habe, dass sich die östlichen Nachbarn eben auch erpressbar fühlen, und dazu gehört selbstverständlich auch die Ukraine.

  Fredrick Federley (ALDE). – Fru talman! Det är klart att man kan se detta som affärstransaktion om det inte är ens eget land som ryska intressen flyger in mot i övningar att säkra sina gasleveranser till Europa. Vi har redan en ledning. Nu bygger NOC ytterligare en ledning som riskerar för det första att gå emot alla våra klimat- och energiarbeten som vi håller på med. Det största lagpaketet som vi har just nu är paketet Clean Energy for All Europeans. Det här går helt utanför ambitionen i det.

För det andra pågår det just i dagarna två stora militära övningar i Östersjön. Den ena baserad i Sverige, den andra baserad på ryska intressen. Låt oss säga att detta eskalerar, låt oss säga att intensiteten i konflikten mellan väst och Ryssland ökar. Vad kommer Ryssland att göra då? Jo, garanterat att kränka svenskt vatten och svenskt luftrum för att man vill garantera att kunna försörja Europa med gas.

Ingen fråga är så enkel att det bara skulle vara en affärstransaktion. Här har vi ett ansvar för hela säkerheten i Europa, för klimatet, för energin. Vi i parlamentet kan sätta ner foten och kräva tydligare handling. Detta projekt borde ha stoppats för länge sedan.

Catch-the-eye-Verfahren

  Jerzy Buzek (PPE). – Pani Przewodnicząca! Dziękuję, panie komisarzu, za kolejny udział w dyskusji. Koleżanki i koledzy, właściwie my mieliśmy już trzy takie dyskusje w Parlamencie Europejskim. Wniosek jest podobny, jak widać, do tego, co było poprzednio. Zdecydowana większość Parlamentu Europejskiego jest przeciwna projektowi Nordstream 2, bo nie spełnia on warunków ani zasad unii energetycznej i nie może też być dla niego żadnych derogacji ani wsparcia finansowego. Rada ma teraz podjąć decyzję co do mandatu, ale nie wiadomo, według jakiej procedury i jak ma być to głosowane. Po uzyskaniu mandatu Komisja Europejska podejmie ewentualnie negocjacje, ale ten mandat negocjacyjny, a przede wszystkim wyniki negocjacji musi w odpowiedniej procedurze zaakceptować Parlament Europejski – to jest bardzo skomplikowana sprawa. Dla nas byłoby wszystko jasne, gdyby ten mandat mówił, że aż do granicy kraju trzeciego, przez cały Bałtyk ten rurociąg musi odpowiadać prawu Unii Europejskiej, a zwłaszcza trzeciemu pakietowi energetycznemu.

  Nicola Caputo (S&D). – Signora Presidente, onorevoli colleghi, nel corso dell'attuale legislatura molte speranze sono state poste sull'Unione dell'energia, che mira a rafforzare la sicurezza energetica dell'Unione e a garantire il funzionamento del mercato interno dell'energia.

In questo contesto la discussione sul NordStream 2 è di cruciale importanza. Se il raddoppio del gasdotto andasse in porto, l'80% del gas russo verso l'Europa arriverebbe in un solo punto, la Germania, rischiando di peggiorare ulteriormente la situazione, danneggiando altri paesi e aumentando la dipendenza da fonti fossili.

Il NordStream 2, dunque, va nettamente contro gli interessi dell'Unione europea per la diversificazione dell'approvvigionamento energetico, perché rischia di accrescere oltremodo la dipendenza dell'Unione europea dal gas russo e contraddice gli obiettivi europei in materia di sicurezza energetica, soprattutto per i paesi partner dell'Europa dell'Est.

La Commissione deve agire in tutte le sedi opportune per porre fine alla realizzazione di questo progetto – del quale sembrano contente sono alcune lobby politiche – che vanificherebbe il disegno dell'Unione europea, progetto di punta dall'amministrazione Juncker.

  Marek Jurek (ECR). – Pani Przewodnicząca! Panie i Panowie! W polityce w ogóle, a w sprawie Nord Stream II w szczególności trzeba odróżniać słowa od czynów. Budowa Nord Stream II powinna zostać bezzwłocznie wstrzymana. Ten projekt kompromituje tak naprawdę nasze sankcje wobec Rosji. Kompromituje naszą politykę wschodnią. Co więcej, trzeba przypomnieć, że kompromituje on również działania, którym Komisja Europejska udzielała poparcia, takie jak porozumienia mińskie. Projekt Nord Stream II jest aktywnie popierany, a jego stroną są Niemcy będące państwem, które w jakimś sensie w imieniu Unii Europejskiej – bo z poparciem Komisji – porozumienia mińskie zawierało. Pamiętajmy o tym, co mówiło kilku kolegów, na przykład pan Tibor Szanyi: Nord Stream I był zwrócony przeciwko Polsce i państwom bałtyckim, Nord Stream II jest projektem zwróconym przede wszystkim przeciwko Ukrainie. Jeżeli poważnie traktujemy nasze słowa, Nord Stream II powinien zostać jak najszybciej objęty polityką sankcji.

  Stanislav Polčák (PPE). – Paní předsedající, my si v České republice určitě také přejeme diverzifikovat energetické zdroje, ale musí to být v souladu s duchem a cíli, na kterých je postavena naše Evropská unie. Je jednoznačné, že tento projekt v souladu s těmito cíli není. Ohrožuje naši energetickou bezpečnost. Zvyšuje závislost na Rusku a ohrožuje Ukrajinu a vlastně i popírá sankce, které jsme přijali v souvislosti s agresí Ruska na východě Ukrajiny.

Jde ve svých důsledcích i proti klimatické Pařížské dohodě. Já si myslím, že zde musíme jasně říci, kdo stojí za tímto projektem. Pro mě překvapivě bývalý německý kancléř, který byl velmi proevropský a nyní pracuje v žoldu Ruska. Velmi děkuji za stanovisko, které bylo předneseno panem komisařem, protože to je jasný postoj Komise s jasným vysvětlením. V České republice bude po říjnových volbách ustanovena nová vláda, já si velmi pohlídám, jaké stanovisko zaujme právě k tomuto tématu NordStream 2.

  Κώστας Μαυρίδης (S&D). – Κυρία Πρόεδρε, η δημιουργία μιας αγοράς για εφοδιασμό φυσικού αερίου με καλή διασπορά και ανταγωνισμό είναι θέμα στρατηγικής ασφάλειας και σταθερότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σωστά το εξήγησε χθες ο κύριος Juncker και πολύ σωστά το εξήγησε σήμερα ο Επίτροπος Cañete. Οι εμπορικές συναλλαγές και οι συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν εργαλείο μέσω του οποίου οφείλουμε να εξάγουμε τα δικά μας πρότυπα και, προσθέτω, είναι εργαλείο μέσω του οποίου πρέπει να επιδιώκουμε να εξάγουμε και τις δικές μας αξίες. Διευκρινίζουμε όμως ότι η απόφαση για το έργο αυτό θα πρέπει να βασίζεται πάνω σε ευρωπαϊκά κριτήρια τα οποία είναι νομικά, πολιτικά και στρατηγικά. Αυτή η συζήτηση όμως, αγαπητέ κύριε Επίτροπε, αναδεικνύει και ένα άλλο ζήτημα. Την ανάγκη για άλλες πηγές εφοδιασμού όπως στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου, σε συνεργασία και με την Αίγυπτο και με το Ισραήλ. Συνεχίστε στην ίδια γραμμή.

  Tunne Kelam (PPE). – Madam President, I would like to thank Commissioner Miguel Arias Cañete for his efforts, which are a very hopeful sign. But I would like to say that it is not business as usual: in fact, hesitations and ambiguity about this project are going to undermine the very foundations of this Union – solidarity, energy independence and diversification.

The question is: who benefits? Most of all, Russia will benefit from it. Russia, which is going to strengthen its military control just at this moment in the Baltic Sea, and also some German big interests. My message to the German Social Democrats is to stop supporting this project, because it is clear that there is a big conflict between realpolitik and EU solidarity. We need legal clarity and unity about this as soon as possible.

  Tibor Szanyi (S&D). – Elnök Asszony, én azt gondolom, hogy ennek az új tervezett vezetéknek az esetleges megvalósulása vagy kialakítása abszolút veszélybe hozza az összes létező eddigi és többé kevésbé jól működő ellátási láncot. Olyan mértékben borítaná föl az európai gázellátásnak az eddigi struktúráját, ami teljességgel ellentmond minden nemcsak eddig kialakított politikánknak, hanem egyúttal az energiaunió valamennyi célkitűzéseinek. Én azt gondolom, és itt a Bizottságot szeretném maximális támogatásról biztosítani, és úgy látom, hogy itt a kollégák mindegyike ezt tette, hogy a mandátumát egy teljesen átlátható gyakorlat révén fejtse ki. Én azt hiszem, hogy az európai közvélemény kifejezetten érdeklődik itt Európa magatartása iránt, és én azt gondolom, hogy nagyban segítené a polgárok Európájának kialakulását, hogy ha itt a Parlamentben kialakuló egységet a Bizottság is méltó módon képviselni tudná.

(Ende des Catch-the-eye-Verfahrens)

  Miguel Arias Cañete, Member of the Commission. – Madam President, I would like to thank all the Members of this Parliament who have participated in the debate, because they have confirmed the importance that this House, and all its Members, attaches to the security of supply of gas. Let me tell you that since I took office my main concern has been to make sure that every single country had access to three different sources of supply and was not dependent on a single supply.

That has been the focus of our activity. We have thus supported the southern corridor to bring gas from Azerbaijan. That is why we delivered an LNG gas strategy to eliminate dependence on Russian gas and have other possibilities in addition to imports of LNG from a lot of countries in which there is an abundant production of gas, and that is why we are also supporting the EastMed gas pipeline which will bring gas from Cyprus, Egypt, Israel, from the Leviathan and from Zohr gas fields, to the European Union as it is fundamental to have another one.

That is also why we want to finish all the interconnectors, even those in the Iberian Peninsula, the MidCat. We will connect the Iberian Peninsula with the Central European gas network in order to have more security of supply.

Our guideline has been to have diversification of sources and to support those gas pipelines which are really useful for security of supply, and not give support to pipelines like Nord Stream 2 which can never become a project of common interest because it does not increase our security of supply and it also creates problems for dominant positions in the market in the end. That is the first thing.

What is the problem? The problem is that if we could apply European Union legislation directly we would have done so, but our legislation has some problems and that is why we are doing two things now. Firstly, asking for a mandate so that the Council allows the Commission to negotiate with the Russian Federation in order to apply all the principles of our current legislation. And secondly, we are changing our legislation to prevent this from happening in the future. So we will do two things – legislative change and a mandate.

I very much appreciate the words of Mr Weber when he said that the German Government should also support the mandate because we need the Commission to be in a strong position to negotiate not only application of the principles of the European Union, but also to take into account the situation of Ukraine because the Commission position is also that Nord Stream 2 will have a negative impact on the existing transit routes to the European Union, including via Ukraine.

As a result, the mandate also raises the issue of the possible impact of the pipeline on gas transit via Ukraine and on European Union security of supply, and how such impact will be mitigated. Because we consider Ukraine a stable and reliable transit route and we will continue our support to ensure that Ukraine remains an important transit route, including after 2020.

You can be sure that the Commission is waiting for the Council to decide on the mandate. Any support from the members of parliament within national governments in order to have support will be very welcome and we hope that the Council decides soon and the Commission comes to negotiations. In the meanwhile, we would propose a legislative reform to make very clear that our gas supply regulations are applied in cases like Nord Stream 2 in the future.

  Die Präsidentin. – Die Aussprache ist geschlossen.

Schriftliche Erklärungen (Artikel 162 GO)

  Anna Elżbieta Fotyga (ECR), na piśmie. – Decyzja o budowie Gazociągu Północnego podjęta w 2005 roku stanowiła znaczące złamanie obowiązującej w UE zasady solidarności. Budowa kolejnych nitek stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego państw regionu, a przede wszystkim dla zaatakowanej przez Federację Rosyjską Ukrainy, zwiększając jej podatność na rosyjski szantaż energetyczny. W swoich stanowiskach i działaniach Komisja Europejska wielokrotnie opowiadała się bardziej po stronie rosyjskiego giganta energetycznego – Gazpromu, niż europejskich partnerów. Procesowi decyzyjnemu towarzyszyła cała seria działań lobbingowych. Ostatnie publikacje wskazują, że były one również niezgodne z prawem. Duński dziennikarz śledczy Jens Høvsgaard zarzuca, że Kreml oraz Gazprom z prezydentem Rosji Władimirem Putinem i byłymi agentami Stasi i KGB na czele przekupywali i szantażowali zachodnich polityków i urzędników ministerialnych w Niemczech, Szwecji, Danii i Finlandii. Podejrzewam, że podobne działania były i są stosowane także wobec urzędników w Brukseli. Zadaniem przewodniczącego Komisji jest zapewnienie przejrzystości procedur i niezależności procesu decyzyjnego. Niestety mam co do tego znaczące obawy. Przypominam, iż na każdym etapie, poczynając od głosowania w PE w 2005 r., byłam przeciwna tym inwestycjom, wskazując na związane z nimi zagrożenia.

  Krzysztof Hetman (PPE), na piśmie. – Jak wyraźnie pokazała dyskusja podczas sesji plenarnej, Nord Stream2 jest jednogłośnie krytykowany przez większość grup politycznych Parlamentu Europejskiego jako projekt o charakterze czysto politycznym, dzielący Europę i groźny z punktu widzenia bezpieczeństwa unijnego. Uważam też, że realizacja tego projektu może być postrzegana jako hipokryzja. Z jednej strony bowiem nakładamy na Rosję sankcje w odpowiedzi na bezprawną aneksję Krymu i celową destabilizację Ukrainy, z drugiej jednak strony nie przeszkadza to w promowaniu projektu, który nie tylko podważa unijną solidarność i jest w sposób oczywisty sprzeczny z interesami i bezpieczeństwem wielu państw członkowskich, ale też daje Rosji duży potencjał biznesowy i szansę na rozwój jej rynku gazu. Apeluję zatem do państw członkowskich o udzielenie silnego mandatu do negocjacji z Rosją, aby Nord Stream2 objęły zasady Trzeciego Pakietu Energetycznego. Cieszę się z zapowiedzi komisarza Cañete i przewodniczącego Junckera, że Komisja Europejska zaproponuje nowy reżim prawny dla gazociągów takich jak Nord Stream2 w celu zapewnienia, by automatycznie podlegały zasadom Trzeciego Pakietu.

  Karol Karski (ECR), na piśmie. – Istnieje ogromna dysproporcja między technicznymi możliwościami eksportowymi Rosji, a ilością gazu importowanego przez państwa europejskie. Nawet w rekordowym 2016 roku rosyjska infrastruktura przesyłowa wykorzystywana była jedynie w 67 % – pozostało więc około 100 miliardów metrów sześciennych zapasu. Pokazuje to, że obecne zdolności wszystkich korytarzy znacznie przewyższają zapotrzebowanie w Europie. W tym kontekście widać, że budowa Nord Stream 2 nie ma uzasadnienia rynkowego, lecz jest geopolitycznym projektem Władimira Putina. Projekt Nord Stream 2 nie jest spójny z polityką energetyczną UE w sektorze gazu ziemnego, która kładzie nacisk na rozwój dobrze funkcjonujących rynków gazu przez wzrost dywersyfikacji źródeł dostaw oraz integrację infrastrukturalną. Może warto powtórzyć, że wbrew temu, co robią niektórzy, dywersyfikacja oznacza większą ilość gazu z różnych kierunków, a nie więcej gazociągów z Rosji.

  Algirdas Saudargas (PPE), raštu. – „Nord Stream 2“ projektas yra tarsi Europos energetikos sąjungos solidarumo veiksmingumo testas. Projektas aiškiai prieštarauja Europos Sąjungos energetikos, saugumo ir kaimynystės politikos tikslams, tačiau, kaip matome, suderinti bendrą poziciją tarp valstybių narių vis dar sudėtinga. Niekas nediskutuoja, kad „Nord Stream 2“ projektas yra politinis, todėl iš Europos Sąjungos pusės sprendimas negali remtis vien tik ekonominiais įvertinimais. Atsižvelgiant į tai, kad projekto „South Stream“ įgyvendinimas vadovaujantis ES energetinio saugumo strategija buvo sustabdytas dėl jo neatitikimo ES teisės aktams, privalome užtikrinti, kad jį pakeičiančiam projektui išvengti ES teisės nepavyks. Europos Parlamente jau ne kartą buvo prašoma Komisijos imtis konkrečių priemonių dėl „Nord Stream 2“, todėl labai sveikinu Komisijos iniciatyvą pateikti pasiūlymą dėl dujotiekių, patenkančių į Europos bendrąją dujų rinką, bendrų taisyklių bei rekomendacijos Tarybai pradėti derybas su Rusija dėl „Nord Stream 2“ dujotiekio projekto eksploatavimo principų. Tai aiškiai rodo, kad yra teisinis vakuumas, kurį privalu užpildyti prieš pradedant statyti bet kokį dujotiekį, tiesiogiai nukreiptą į Europos Sąjungos rinką. Svarbu pažymėti, kad, kol nebus užbaigtos derybos su Rusija dėl „Nord Stream 2“, projekto įgyvendinimas negali būti tęsiamas.

  Indrek Tarand (Verts/ALE), in writing. – When it comes to NordStream 2, Germany unfortunately places the short-term interests of its industry above those of its EU partners, above the EU’s Energy Union, and in the long run above the interests of its own citizens. I should not need to reiterate the examples which demonstrate that Russia is not a reliable partner and doesn’t hesitate to wield energy as a weapon.

Earlier this week we adopted, with a large majority, Jerzy Buzek’s report on security of gas supply, which introduces a solidarity mechanism between Member States in cases of gas-shortage emergencies. Yet at the same time Germany is busy undermining all these efforts put into the Energy Union by increasing its dependence on Russian gas. This will have disastrous consequences for Ukraine right now, but in the long-term German and EU citizens will also be subjected to the Kremlin’s whims. Furthermore, the fact that the European part of NordStream 2 is built by European companies cements our lock-in, and will lead to stranded assets in the event of the supply ceasing. Before that, Russia will be able to blackmail us, knowing that we need to keep buying to make up for the sunk costs of the new pipeline.