Resoconto integrale delle discussioni

Giovedì 19 aprile 2018 - Strasburgo

6.1. Bielorussia

  President. – The next item is the debate on five motions for resolutions on Belarus (2018/2661(RSP)).

  Bogdan Andrzej Zdrojewski, autor. – Pani Przewodnicząca! Nie jest łatwo być przewodniczącym takiej delegacji, jaką jest Delegacja do spraw Stosunków z Białorusią. To jest poruszanie się pomiędzy naszymi oczekiwaniami, naszymi standardami, naszymi wartościami a realnościami, jakie funkcjonują na Białorusi.

Dziś tą rezolucją odnosimy się wyłącznie – podkreślam wyłącznie – do ostatnich czterech miesięcy, do tego, co się działo na Białorusi, co dla nas musi budzić określony niepokój. To po pierwsze wybory samorządowe, ostatnie w cyklu, które odbywały się ponownie, podkreślam ponownie, niezgodnie z dyrektywami OBWE. Martwi nas to, niepokoi, denerwuje.

Druga rzecz niezwykle ważna to cały czas stosunek do opozycji białoruskiej: nierejestrowanie partii opozycyjnych, liczne areszty, zatrzymania, szykanowanie, także pojedynczych działaczy. Jest tego dużo, według nas kompletnie nieuzasadnione, pokazujące, jakie standardy niestety tam powinny obowiązywać, a nie obowiązują.

I ostatni element to jest także ten, który jest związany z takimi portalami internetowymi jak Karta, które zostały zamknięte, także bez właściwego uzasadnienia. Na to zwracamy uwagę.

  Clare Moody, author. – Madam President, this report makes clear that Parliament supports critical engagement, critical engagement based on concrete steps towards implementing full democracy and human rights in Belarus.

We want to see a road map for EU-Belarus relations with clear benchmarks so progress can be measured effectively. We should continue to provide support and financing for human rights defenders and civil society organisations in the country, and we must condemn breaches of these basic principles as well as fostering people-to-people contacts.

The EU is founded on the principles of freedom and democracy. We must be proud defenders of those principles at home and abroad. The people of Belarus have the right to expect us to deliver on these values for them.

  Anna Elżbieta Fotyga, author. – Madam President, the difficult geopolitical location of Belarus does not legitimise the use of force and violent intimidation of its own society, including children. Here I would like to add one example, of the Charter 67 social network that was closed recently. It does not legitimise posing a direct military threat to its neighbours, such as the exercises in Zapad or environmental threats such as the Ostrovet nuclear power plant.

  Petras Auštrevičius, Autorius. – Baltarusija sulaukia nuolatinio Europos Parlamento dėmesio, bet situacija šalyje nesikeičia. Tos pačios esminės problemos buvo ir lieka nesprendžiamos. Pastarieji savivaldos, taip vadinami, rinkimai, eilinį kartą suklastoti. ESBO, ODIHR rekomendacijos absoliučiai ignoruojamos, toliau vykdomi mirties nuosprendžiai (6 per pastaruosius ir šiuos metus), persekiojama ir draudžiama nepriklausoma žiniasklaida. Tuo tarpu Europos Sąjunga nesustoja klydusi santykiuose su Baltarusija. Prieš dvejus metus, atšaukus dalį sankcijų, buvo nusiųstas neteisingas signalas Minskui. Derybose dėl partnerystės prioritetų svarbu nepadaryti tos pačios klaidos, bent jau nekartokime. Santykiai su Baltarusija negali remtis vien tik kai kurių suinteresuotų pusių noru suteikti mikrofinansinę pagalbą ar plėtoti prekybą. Būtina laikytis griežtos sąlygotumo politikos, aiškiai formuluoti savo reikalavimus ir svarbiausia nepamiršti žmogaus teisių ir statomos nesaugios Astravo atominės elektrinės grėsmės visai Europai ir europiečiams.

  Bronis Ropė, Autorius. – Rezoliucijoje minima Astravo atominė elektrinė, kuri, kaip žinia, statoma vos 20 km nuo Europos Sąjungos išorinės sienos ir iš esmės planuojama elektros eksportui į Europos Sąjungos šalis, yra grėsmė visiems Europos piliečiams, nes statoma pažeidžiant tarptautines konvencijas ir saugumo reikalavimus. Baltarusija privalo nedelsiant sustabdyti statybas ir taip sumažinti savo ekonominius nuostolius, nes Europa jos nesaugiai gaminamos elektros nepirks. Mano klausimas Komisijai:

Žinome, kad stress testų procesas nevertina aikštelės saugumo. Ar Komisija yra garantuota, kad pasirinkta vieta saugi veikti branduolinei jėgainei?

  Krzysztof Hetman, w imieniu grupy PPE. – Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo! Z przykrością muszę stwierdzić, iż dwa lata po zniesieniu sankcji wobec stu siedemdziesięciu obywateli Białorusi oraz trzech białoruskich podmiotów w wyniku uznania kroków podjętych przez Białoruś na rzecz poprawy stosunków z Unią Europejską oraz jej konstruktywnej roli w regionie, znowu wracamy do sytuacji, w której w kraju tym dochodzi do naruszeń praworządności i praw człowieka. Niestety Białoruś cały czas nie przeprowadziła oczekiwanej reformy systemu wyborczego, zaś ostatnie wybory samorządowe budzą zastrzeżenia.

Uważam zatem, iż należy w sposób zdecydowany naciskać na władze Białorusi, by zapewniły one przestrzeganie podstaw demokratycznego państwa prawa oraz fundamentalnych praw człowieka. Równocześnie należy kontynuować aktywne wsparcie dla białoruskich organizacji pozarządowych oraz niezależnych mediów przekazujących informacje w języku białoruskim.

PRZEWODNICTWO: BOGUSŁAW LIBERADZKI
Wiceprzewodniczący

  Doru-Claudian Frunzulică, on behalf of the S&D Group. – Mr President, the release of political prisoners and the lifting of the majority of EU restrictive measures in 2016 were encouraging steps which paved the way towards the development of the EU-Belarus relations on a more positive agenda. However, I regret that no progress has been achieved in the field of electoral reform, in line with the OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights and the Venice Commission recommendations. And unfortunately the local elections reconfirmed the shortcomings in law and practice.

In light of these shortcomings, I share the opinion that the Belarusian authorities have to put forward a comprehensive reform of the election law and processes and to apply it before the next presidential elections. I also support the call for closer monitoring of the situation by the European External Action Service and the Commission and strict conditionality vis-à-vis the prospect of greater involvement of Belarus in Eastern Partnership policies, financial support and visa liberalisation.

In order to ensure closer EU-Belarus relations the Belarusian Government has to bring forward clear reform commitments with regard to which setting up benchmarks and a timeline is necessary.

Zgłoszenia z sali

  Jiří Pospíšil (PPE). – Pane předsedající, já chci podpořit návrh tohoto usnesení, protože ta hlavní myšlenka tohoto návrhu je, že bohužel demokratizační proces v Bělorusku se vůbec neposouvá. Kolegové tady velmi správně uváděli konkrétní případy toho, jak byly zmanipulovány komunální volby, jak jsou zakazovány nezávislé servery, jak je velmi komplikované, v zásadě nemožné založit nezávislou politickou stranu v Bělorusku. Je to v zásadě dnes jediná diktatura na území Evropy a my musíme reagovat, musíme jednat, protože je-li ochrana svobody a demokracie základní myšlenkou, základní evropskou hodnotou, pak nemůžeme být v tomto směru slepí a nemůžeme tyto věci v Bělorusku tolerovat. Takže já s tím souhlasím a teď je na orgánech EU a paní komisařce, jak se k tomu vyjádří na Evropské komisi, aby přizpůsobili naši politiku vůči Bělorusku, přizpůsobili ji k tomu, že Bělorusko od roku 2016 žádné změny v demokratizaci neučinilo.

  Juan Fernando López Aguilar (S&D). – Señor presidente, comisaria, no es ninguna sorpresa que cada 25 de marzo se produzcan manifestaciones con ocasión del Día de la Independencia. Ni tampoco es ninguna sorpresa que esas manifestaciones sean reprimidas con detenciones, y no solo preventivas, sino represivas, de observadores internacionales, activistas de derechos humanos, periodistas; porque esa es la práctica bajo el régimen que preside Alexander Lukashenko.

Bielorrusia es un país europeo y, lamentablemente, es una excepción, el único país que no ha conseguido abrirse paso hacia el Consejo de Europa, y el único país que mantiene la pena de muerte.

Por tanto, creo que el Parlamento Europeo tiene razones para preocuparse de las violaciones de derechos fundamentales, la libertad de expresión, el pluralismo informativo —de la libertad, en definitiva, en un país europeo—, y para ejercer al máximo su potencial y su capacidad diplomática para que Bielorrusia deje de ser una excepción. Y es preciso abogar, particularmente, por organizaciones no gubernamentales prestigiosas en el ámbito de los derechos humanos, como Human Rights Centre «Viasna» y Belarusian Helsinki Committee. Nuestro trabajo, como continente libre de pena de muerte, no estará completo hasta que no consigamos que Bielorrusia deje de ser una excepción.

  Marek Jurek (ECR). – Panie Przewodniczący! W tym miesiącu – bo przecież dopiero minęło trzy i pół tygodnia – Białoruś obchodziła Dzień Wolności, a więc stulecie ogłoszenia Białoruskiej Republiki Ludowej. Chyba z tej okazji powinniśmy wszystkim Białorusinom złożyć serdeczne życzenia, szkoda, że ich zabrakło, a szczególnie Białoruskiemu Frontowi Narodowemu, któremu zawdzięczamy tak szeroką skalę społecznego udziału w tych uroczystościach, a także Kościołowi katolickiemu, który je mocno wsparł.

Jeżeli naprawdę chcemy, żeby Białoruś miała przyszłość jako niepodległe państwo, jeżeli chcemy, żeby doszła do porządku politycznego opartego na wolności, to przede wszystkim musimy wspierać język, poczucie historyczne, poczucie narodowe. I to, żeby barwy narodowe czy język były nie tylko hasłami wystąpień polityczno-demokratycznych, ale coraz głębiej wchodzącą w życie społeczne rzeczywistością, rzeczywistością życia codziennego i świadomości społecznej. I taką długofalową pracę powinni prowadzić ci, którzy naprawdę są przyjaciółmi Białorusi.

  Fabio Massimo Castaldo (EFDD). – Signor Presidente, onorevoli colleghi, la mattina del 29 aprile 2016, durante una protesta pacifica per i diritti dei ciclisti, l'attivista bielorusso Dzmitry Paliyenka veniva arrestato dalla polizia.

Questo ragazzo di 23 anni si trova ancora nel carcere di Babrujsk, condannato a scontare una pena ingiusta e ingiustificata. Deve trascorrere ogni mese dieci giorni in isolamento, la posta non gli viene recapitata, i contatti con l'esterno sono al minimo e i pochi incontri con padre e avvocato strettamente sorvegliati.

Come Dzmitry, tanti altri attivisti e difensori dei diritti umani sono imprigionati e sottoposti a trattamenti disumani. La loro colpa: svolgere il loro lavoro, esprimere un'opinione. Una situazione che dura da vent'anni e, nonostante la Bielorussia abbia fatto dei timidi progressi nel partenariato orientale, i diritti umani continuano ad essere calpestati.

Chiediamo alle autorità bielorusse di porre fine immediatamente e incondizionatamente alla censura delle testate giornalistiche indipendenti, alla persecuzione di attivisti, blogger e giornalisti e, soprattutto, di garantire la libertà e i diritti ai cittadini bielorussi e di abolire l'inaccettabile pena di morte, una vergogna per l'intera Europa.

  Jaromír Štětina (PPE). – Pane předsedající, podporovat spolupráci s Běloruskem je třeba, ale je třeba ji podporovat tehdy, jestliže Bělorusko bude plnit své sliby, tj. dodržovat lidská práva. To se neodehrává a já vám chci dát jeden jasný příklad. V Bělorusku dlouhá léta pracovala Charta 97. Charta 97 byl webový portál, který byl Lukašenkem zablokován a zastaven a musel se odstěhovat do zahraničí. Pro nás, pro Čechy a Slováky, je to velmi důležité, protože běloruská Charta 97 vycházela z Charty 77, kterou u nás kdysi pomáhal budovat náš bývalý prezident Václav Havel. My jsme proto, česká a slovenská delegace, oslovili pana komisaře Hahna a paní Mogheriniovou a informovali jsme je o této smutné skutečnosti. Myslím si, že by bylo dobré, kdyby se tím Komise zabývala.

  Charles Tannock (ECR). – Mr President, the Freedom Day on March 25 of this year was a celebration of independence, but is actually a kind of litmus test for the state of democracy in Belarus. I’m afraid that 2018 which has been the first year that Lukashenko has permitted such formal celebrations has provided no surprises.

It was hoped that there might be a marked change in the government’s approach to the repression of its people, they still have the KGB, by the way. But reports have been made of opposition leaders, supporters and bloggers detained and the independent news website Charter 97 is still blocked. It seems that any promises made by Lukashenko to work towards a thriving democracy in Belarus are paper thin.

Despite EU sanctions and multiple efforts to engage in human rights dialogue, no electoral reform has been attempted and the opposition media and NGOs continue to be oppressed by President Lukashenko’s regime. The door is ajar to constructive dialogue and cooperation but sanctions should remain in place from the EU until real progress is made for the Belarusian people.

(Koniec zgłoszeń z sali)

  Cecilia Malmström, Member of the Commission. – Mr President, good morning. Honourable Members, thank you for putting this on the agenda: it is indeed important to talk about Belarus. EU-Belarus relations have come a long way in the last years. They continue to be driven, as many of you referred to, a policy of critical engagement from our side. We are very attentive, as you are – and thank you for that – to the human rights situation in the country. At the same time, we believe that progress in a variety of fields can be better achieved by means of enhanced cooperation. The release of remaining prisoners in August 2015 was a long-sought step which represented important progress in our relations. Since most of the restrictive measures were lifted in February 2016, EU-Belarus relations developed further. As for the commemoration of the 100th anniversary of Belarus Independence, the granting of official permissions by the authorities to hold a meeting and a concert on 25 March was recognised as a positive development. However, the preventive arrests and detentions that took place in the run-up to the commemoration were in contradiction with Belarus’ stated policy of democratisation and its international commitments.

While far from being sufficient, in recent years Belarus has taken a number of encouraging steps. These include a pro-active participation in the Eastern Partnership; resumption of the EU-Belarus human rights and other sectoral dialogues; and the signature of the mobility partnership in October 2016. People-to-people contacts, including youth exchanges, will continue to be further encouraged through programmes such as EU Most, Erasmus+, Horizon 2020. Belarus has also played a constructive role in the conflict in and around Ukraine. We have recently observed an increased willingness by the Belarusian authorities to engage with the EU in the dialogue on human rights issues. That has been resumed upon Belarus’ initiative, and the next meeting will take place in June this year in Minsk. This increased willingness for debate has, unfortunately, not led to any measurable legislative improvements in the human rights situation in the country, notably also on the electoral framework that you referred to. We will therefore use the opportunity of the dialogue to reiterate again that democratic principles and fundamental freedoms of expression, assembly, association, including freedom of media (also online) must be fully insured. We will highlight again the need to resume as soon as possible the work on serious, comprehensive and inclusive reform of the electoral framework in line with OSCE commitments and other international standards, and we will continue to call for the introduction without delay of a moratorium on the death penalty and the need to strengthen the independence of the judiciary.

There were a few questions by some of you on the Belarusian nuclear power plant in Ostrovets, and I will take this opportunity also to reiterate that nuclear safety issues are an overall EU concern, even more so when these facilities are being constructed on an EU border. Full transparency on the construction process and full cooperation with relevant international organisations, the EU and neighbouring countries are of utmost importance. The EU is using all four as an instrument that we have to address the construction in Ostrovets. The aim is, of course, to ensure that the highest possible safety standards are followed. The EU is, in particular, financing experts who are assisting the Belarusian national regulator during the construction of the power plant and through working with Belarus in the area of nuclear stress tests.

Finally, honourable Members, we are now close to finalising the joint EU-Belarus partnership priorities, which will be the first document of this kind between the EU and Belarus – an important building block in our relations, setting the strategic frame for our cooperation in the coming years, in which human rights issues play a very important role. Our work in the biannual format of the EU-Belarus Coordination Group will allow us to monitor progress in our political relations and cooperation, and the fifth meeting is confirmed: it will take place next week in Minsk. The participation of representatives of civil society and experts in the discussions of the Coordination Group has become a standard feature, which is a positive development, and this confirms our support to, and the involvement of, the civil society, which will remain an essential part of our policy.

The European Union is ready to assist Belarus in its reform efforts. Tangible steps taken by Belarus to respect universal fundamental freedom, rule of law and human rights will be key in shaping our future relationship with that country, and we will continue to closely observe action by Belarus with regard to freedom of expression and assembly, as well as securing a framework for a free and independent media, as we take forward a policy of critical engagement.

We will, equally, continue to call for the Belarusian authorities to engage in constructive and open dialogue with the democratic opposition and civil society organisations to remove restrictions for political activities and ease procedures for registration for political parties and independent organisations in Belarus. Thank you all for putting this question on the agenda.

  Przewodniczący. – Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się po zakończeniu debat.

Oświadczenia pisemne (art. 162)

  Julia Pitera (PPE), na piśmie. – Unia Europejska oferuje swoim sąsiadom wielopłaszczyznową, daleko idącą współpracę, zbudowaną na poszanowaniu wspólnych wartości, takich jak demokracja, prawa człowieka czy praworządność. W przypadku Białorusi jednak, gdy prawa i wolności takie jak prawo do życia, wolność słowa czy prasy po prostu nie istnieją, trudno mówić o poszanowaniu wspólnych wartości. Raport Amnesty International 2017/2018 informuje, że sądy białoruskie, jako jedyne w Europie orzekające jeszcze karę śmierci, wydały kolejne wyroki śmierci w 2018 r.

Z kolei według światowego wskaźnika wolności prasy z 2018 r. opracowanego przez międzynarodową organizację pozarządową „Reporterzy bez granic”, Białoruś zajmuje 155 pozycję wśród 180 analizowanych krajów, ocenianych według stopnia poszanowania wolności prasy. Ponad 100 dziennikarzy zostało aresztowanych w 2017 r., a niezależne internetowe serwisy informacyjne zostały zablokowane.

Ponadto na Białorusi od 1994 r. nie przeprowadzono żadnych wolnych i uczciwych wyborów, a rząd tego kraju regularnie odmawia przyjęcia mandatu specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. Praw Człowieka na Białorusi.

My, jako posłowie zasiadający w Parlamencie Europejskim, wybrani w wolnych, równych i powszechnych wyborach, mający obowiązek stania na straży demokratycznych wartości, powinniśmy stanowczo sprzeciwiać się takim działaniom rządu białoruskiego poprzez wspieranie niezależnych źródeł informacji, również tych z zagranicy, oraz stałą współpracę z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i obrońcami praw człowieka.