Compte rendu in extenso des débats

Mercredi 30 mai 2018 - Strasbourg

24. Inclusion des partenariats enregistrés dans le champ d'application du chapitre I du règlement Bruxelles II bis (refonte) (débat)

  Președintele. – Următorul punct de pe ordinea de zi este dezbaterea privind întrebarea cu solicitare de răspuns oral referitoare la extinderea domeniului de aplicare a Capitolului I din Regulamentul Bruxelles IIa pentru a include parteneriatele înregistrate (reformare), adresată Comisiei de Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, în numele Comisiei pentru afaceri juridice (O-000027/2018 - B8-0023/2018) (2018/2551(RSP)).

  Evelyne Gebhardt, stellvertretende Verfasserin. – Herr Präsident, liebe Kollegen und liebe Kolleginnen! Am 18. Januar diesen Jahres haben wir eine sehr gute Entscheidung getroffen, auf einer sehr guten Grundlage der Europäischen Kommission zur Anerkennung und Vollstreckung von Entscheidungen in Ehesachen und elterlicher Verantwortung. Ich war sehr froh über diesen Gesetzesvorschlag, der gemacht wurde, zumal auch einige der Vorschläge, die ich in einem früheren Bericht gemacht habe, aufgenommen worden waren.

Das ist ein gutes Gesetz. Da besteht mehr Rechtssicherheit, schnellere Entscheidungen werden getroffen, und das ist ganz wichtig, insbesondere, wenn es um Sorgerechtsfragen geht. Allerdings hat der Vorschlag der Europäischen Kommission einen ganz wesentlichen Haken, nämlich: Er gilt nur für verheiratete Paare. Eingetragene Partnerschaften bleiben außen vor. Und das ist einfach unerträglich. Unerträglich, sehr geehrter Herr Kommissar, weil immer mehr eingetragene Partnerschaften in der Europäischen Union existieren, immer weniger Menschen eine Ehe schließen.

Die Gesellschaft verändert sich, die Lebensweisen in der Europäischen Union verändern sich – allerdings hat die Europäische Kommission die Augen schlicht und einfach davor verschlossen. Das ist nicht zu begreifen, und leider ist es ja ein recast. Für die Bürger und Bürgerinnen, die nicht wissen, was das ist: das heißt, dass das Europäische Parlament nur die Artikel ändern kann, die die Europäische Kommission auch geändert hat. Das heißt, wir durften keine Änderungsanträge für den Anwendungsbereich stellen. Wir konnten nicht als Europäisches Parlament dafür sorgen, dass eben dieses Gesetz auch auf die eingetragenen Partnerschaften ausgeweitet wird. Und das ist, denke ich, sehr rückschrittlich, sehr rückschrittlich von der Europäischen Kommission. Und schauen Sie sich doch die eigenen Zahlen an! Schauen Sie sich die Zahlen von Eurostat an, die ja von der Europäischen Kommission erhoben werden: Es gibt nun mal immer weniger Eheschließungen. Immer mehr Menschen leben in eingetragenen Partnerschaften. Warum sollen diese Menschen, die sich für eine eingetragene Partnerschaft entscheiden, nicht die gleichen Rechte, nicht die gleichen Zugangsmöglichkeiten haben wie Ehepartner? Warum sind die Menschen, die in 19 Staaten der Europäischen Union immerhin schon von dem Recht auf eingetragene Partnerschaften Gebrauch machen können und in vielen Fällen sogar auch für Adoptionen anerkannt werden, von diesem Recht ausgeschlossen, das sehr gut ist?

Deswegen frage ich auch die Europäische Kommission: Warum haben Sie die eingetragenen Partnerschaften nicht in Ihren Vorschlag zu Brüssel II aufgenommen? Sieht die Europäische Kommission keinen Regelungsbedarf bei eingetragenen Partnerschaften in Bezug auf Brüssel IIa? Sieht die Europäische Kommission in der Ausgrenzung eingetragener Partnerschaften keine Diskriminierung? Ich sage: Ja, das ist eine Diskriminierung, und Sie sind eigentlich die Hüterin der Verträge der Europäischen Union. In den Verträgen ist die Nichtdiskriminierung einer der ganz wesentlichen Punkte, über die wir immer wieder diskutieren.

Will die Europäische Kommission dieses Versäumnis, eingetragene Partnerschaften auszugrenzen, in absehbarer Zeit nachholen? Wenn nein, warum? Wenn ja, wann? Denn das ist auch eine wichtige Frage, leider wurde eine große Chance verpasst. Ich bin auch sehr gespannt auf die Äußerungen meiner Kollegen und Kolleginnen aus der rechten Seite dieses Europäischen Parlaments, die bis zuletzt versucht haben, zu verhindern, dass diese Anfrage an die Europäische Kommission ins Plenum kommt. Und das finde ich auch unerträglich: Warum akzeptieren Sie nicht, dass Menschen, die sich für eingetragene Partnerschaften entschieden haben, nicht die gleichen Rechte haben, obwohl es in unserer Gesellschaft schon so ist.

Herr Kommissar, Sie gelten in dem Bereich der Digitalisierung als einer der Progressiven, als einer der Weltoffenen, als einer, der sagt: Ja, wir müssen unsere gesellschaftliche Ordnung den Gegebenheiten der heutigen Zeit anpassen. Da bin ich jetzt sehr gespannt, wie Sie auf diese Anfrage antworten, weil das, was wir in dieser Frage erleben, schlicht und einfach rückständig und nicht akzeptabel ist.

  Andrus Ansip, Vice-President of the Commission. – Mr President, I would like to thank the European Parliament for raising the issue of registered partnerships in connection with the Commission’s proposal for a recast Brussels IIa Regulation. This proposal facilitates the resolution of cross-border legal issues in family matters and provides protection to children. Our proposal focuses on the shortcomings regarding parental responsibility matters. Parliament has also flagged these up in the past. They now require our urgent action.

As Parliament has noted, we did not propose changes to the provision on matrimonial matters by addressing, for example, the possibility for couples to choose a court for divorce, or extending the regulation’s scope to same-sex couples or registered partnerships. The results of the public consultation undertaken by the Commission did not provide sufficient evidence to justify making urgent changes in the area of matrimonial matters. Our assessment was that it is not the right time to change these rules. The key objective of the Brussels IIa revision is to propose significant improvements for children facing difficult situations. These need to be addressed urgently.

I am happy that Parliament and the Commission have a common goal. In cross-border cases we want to prevent children from ending up as hostages of long legal disputes. We also want to facilitate cross-border legal proceedings for families by various means, including by reducing the length and cost of procedures. Very importantly, both Parliament and the Commission want to provide the same level of protection to all children.

I would like to stress that, in our proposal, we have ensured that the improved protection of children applies to all children, irrespective of the civil status of their parents: that is, regardless of whether or not they are married or in a registered partnership.

A prompt agreement on this proposal, requiring unanimity in the Council, is within reach. The Commission is committed to engaging closely in the negotiations with a view to finding a good outcome for the benefit of children.

  Rosa Estaràs Ferragut, en nombre del Grupo PPE. –Señor presidente, efectivamente, el objetivo principal de la Unión Europea es mantener el espacio de libertad, de seguridad y de justicia, y es fundamental para esto poder tener cooperación judicial, sobre todo en materia familiar, en la Unión Europea.

Por eso, esa refundición que en enero presentamos con el ponente, nuestro compañero Tadeusz Zwiefka, como un compendio, una refundición de toda esa cooperación en materia de Derecho de familia, suponía un paso adelante para tener mayor seguridad jurídica, para no tener muchos vacíos y muchos retrasos innecesarios y muchas confusiones y, sobre todo, se convertía en la piedra angular de esa cooperación judicial.

Se establecían procedimientos uniformes por lo que hace a la separación, al divorcio, a las nulidades matrimoniales y también a las responsabilidades parentales en situaciones transfronterizas —que, como saben, van en aumento—. Se conseguía así, pues, una libre circulación de resoluciones, de sentencias, de documentos, y también que no hubiera retrasos que perjudican siempre al menor, que ha de ser el objeto principal de esa regulación.

Es verdad —lo ha dicho la Comisión— que hay diecinueve Estados miembros que tienen reguladas las parejas de hecho, pero en Europa hay nueve Estados que no lo tienen. Y es verdad que es una realidad creciente: cada vez hay más niños nacidos de parejas que no están casadas y cada vez hay más parejas de hecho.

Y, por eso, la pregunta que lanzamos a la Comisión es: ¿cree que la regulación de esa realidad pondría en peligro ese acuerdo que es necesario para poder tener esa cooperación? Y siempre que el objetivo sea proteger al menor.

  Daniele Viotti, a nome del gruppo S&D. – Signor Presidente, onorevoli colleghi, grazie signor Commissario, questa interrogazione ha un rilievo particolarissimo e importantissimo per i cittadini europei.

Sono veramente poche le materie e le possibilità che ha l'Unione europea per intervenire sulle leggi dello Stato civile dei singoli paesi. Una di queste è il regolamento di "Bruxelles bis", cioè il regolamento che riguarda la giurisdizione, il riconoscimento e l'attuazione delle decisioni giuridiche su temi matrimoniali e di responsabilità genitoriali.

Bene, io penso che aver eliminato e non voler ricomprendere all'interno di questa giurisdizione, all'interno del regolamento "Bruxelles bis", le coppie non sposate o le coppie che non hanno contratto un matrimonio perché lo hanno scelto o perché non è possibile nel loro paese contrarre un matrimonio – penso alle coppie omosessuali, alle coppie dello stesso sesso – sia un'idea da Stato etico.

Noi non possiamo permetterci di avere un'Europa che legifera come uno Stato etico, noi abbiamo bisogno di un'Europa che invece protegge i suoi cittadini e in particolare, come ha detto anche Lei, protegge soprattutto i bambini e i figli che sono in queste coppie. Ci sono ancora troppe discriminazioni nel nostro continente, Commissario, e noi dobbiamo discutere e combattere queste discriminazioni.

Parliamo spesso, sempre, di Stato di diritto in quest'Aula. Ne abbiamo parlato e ne parliamo a ogni seduta plenaria, e questa è una di quelle occasioni in cui l'Europa può fare veramente qualcosa. Lei ha detto, Commissario – e chiudo con questo – che non è ancora il momento di discutere di questo riconoscimento. Guardi, Commissario, che il momento giusto per riconoscere un diritto è sempre ieri, non è mai domani.

  Marek Jurek, w imieniu grupy ECR. – Panie Przewodniczący! Rodzina oparta na monogamicznym małżeństwie nastawionym na rodzicielstwo to fundament społeczeństwa, jego trwania fizycznego, moralnego i kulturowego. Państwo nie powinno stawiać tej instytucji społecznej obok związków nastawionych wyłącznie na indywidualną satysfakcję. Takie związki z natury rzeczy mają charakter prywatny. Wierność tej prawdzie to kwestia zachowania dobra wspólnego i przyszłości naszych narodów.

Oczekuję od Komisji jasnej deklaracji, że Komisja nie będzie angażować polityki Unii Europejskiej przeciwko krajom zachowującym te zasady, że będzie szanować decyzje wyrażone bezpośrednio przez społeczeństwa Chorwacji czy Słowacji – decyzje, które są zresztą zbieżne z prawodawstwem, które funkcjonuje w bardzo wielu naszych państwach. Unia Europejska zapewniała nasze narody, że nie angażuje się w kontestację etyki życia rodzinnego i oczekujemy od władz Unii Europejskiej wierności temu zobowiązaniu.

  Heidi Hautala, on behalf of the Verts/ALE Group. – Mr President, I would like to add my voice to the point made by my colleague Mr Viotti that now is the right time: we have to practice what we preach. We are so concerned about the rule of law and the rights of citizens: we cannot waste time. And I would say that the Commission has artificially bound Parliament’s hands by using the so-called recast technique. This absolutely forbids us to solve this problem, and I think that is not fair.

The Brussels IIa Regulation is outdated. It is supposed to help the free movement of judgments in matrimonial law, but it’s 15 years old. Is it not time to modernise it, in accordance with the changes that we have seen in our societies? Registered partnerships may not have been a big deal in 2003, but now they are an established part of matrimonial law. So let’s act. The EU must protect the rights of registered partners too.

  Jytte Guteland (S&D). – Herr talman! Ett barnvänligt EU är ett bra EU för oss alla. Att omarbeta Bryssel II-förordningen är oerhört viktigt så att familjerätten i EU tar hänsyn till barnens bästa vid tvister om äktenskapsfrågor och vårdnadsfrågor, framför allt med tanke på att fler medborgare i dag skaffar barn över nationsgränserna.

Vi måste komma ihåg att antalet barn till ogifta eller samkönade par fortsätter att öka i EU. Det är beklämmande att se hur EPP och också de konservativa, svenska politikerna i den här församlingen gång på gång kämpar emot förslag som skulle stärka dessa barns rättigheter. I måndags röstade de till och med emot den här debatten. Tyvärr omfattar inte den nya förordningen registrerade partnerskap, trots att 19 av EU:s medlemsländer, inklusive Sverige, redan tillåter sådana här partnerskap eller, som i Sveriges fall, äktenskap. På grund av att äktenskap ofta definieras uteslutande som ett förbund mellan motsatta kön blir rättsläget oklart för barn inom registrerade partnerskap. Men så här kan vi inte ha det!

Mot bakgrund av det här undrar jag vad kommissionen avser göra när det gäller registrerade partnerskap? Hur ska man se till att barn skyddas? Tänker kommissionen utvidga tillämpningsområdet till registrerade partnerskap för att öka medborgarnas tillgång till rättslig prövning i EU? Och i sådana fall, när? Barnen kan inte vänta.

  Terry Reintke (Verts/ALE). – Mr President, I must say that, unfortunately, still today, not all Member States of the European Union have introduced equal marriage for same—sex couples, and it’s true that we are not to legislate on this. But until the time comes when we have full equality between same-sex couples and couples of different sexes, civil partnerships and registered partnerships should be treated as equal in European Union legislation. Mr Commissioner, none of the arguments that you have given now rule out including registered partnerships in this legislation. Actually, the only real argument that I can see that is on the table right now is that the Commission is backing off vis-à-vis right-wing governments who do not want registered partnerships to be included, and I can only agree with the colleagues speaking about this. We stand up for the rule of law, we stand up for equality, we stand up for freedom in this European Union. Now would be the time for the Commission to actually show this commitment in real terms. So introduce registered partnerships, because they should be equal, because all citizens deserve the same rights.

Intervenții la cerere

  Marijana Petir (PPE). – Gospodine predsjedavajući, odluka Komisije da se pristupi parcijalnoj izmjeni Uredbe jedina je prihvatljiva državama članicama i građanima Europske unije jer se pokazalo da postojeći domet Uredbe u obiteljskom pravu na zadovoljavajući način uređuje ta osjetljiva pitanja.

Budući da Uredba Bruxelles II.a u svom sadržaju određuje i priznanje sudskih presuda jedne države članice u drugoj, proširivanje područja primjene na registrirana partnerstva koja nisu poznata svim pravnim sustavima država članica Vijeće neće moći odobriti jer bi se na taj način izravno utjecalo na nacionalna zakonodavstva u području definicije obitelji i braka što bi predstavljalo presedansko kršenje načela supsidijarnosti i pravnog povjerenja spram Europske unije.

Pozivam Komisiju da ne pristupa proširenju područja primjene Uredbe, jer bi se time stvorila dvojaka regulacija i proširio jaz između država koje reguliraju i onih koje ne poznaju institut registriranog partnerstva, a osobito po pitanju posvajanja djece.

Europskoj je uniji potrebna harmonizacija pravnog sustava, a ne dodatna podijeljenost, dvostrukost pravnih odredbi ili politički pritisak jednih na druge.

  Maria Grapini (S&D). – Domnule președinte, domnule comisar, vreau să o felicit pe doamna Gebhardt care a prezentat argumente solide privind întrebarea la care așteptăm un răspuns. Lucrurile, până la urmă, sunt în mișcare, societatea evoluează. Avem, și cunosc și eu în țara mea, foarte multe parteneriate, familii care s-au creat, mai ales în generația tânără, acum, și care nu oficializează căsătoria, însă rezultă copii. Până la urmă noi trebuie să ne gândim ce se întâmplă cu acei copii, pentru că sunt situații în care după 5 ani, 6 ani, 10 ani se despart și copiii rămân într-o situație neclară.

Domnule comisar, voiam să vă întreb - ați argumentat că nu v-ați gândit la modificarea regulamentului pentru că dintr-un studiu a rezultat că nu e necesar. Putem să ne prezentați în Parlament un studiu de impact legat de această situație? Câte parteneriate avem în Uniunea Europeană? Care-i ponderea între căsătorii? Câți copii sunt în aceste parteneriate? Adică, să avem un fundament la ceea ce susțineți, că așa puteți să veniți să ne spuneți că niciodată nu e nevoie de schimbare.

  Τάκης Χατζηγεωργίου (GUE/NGL). – Κύριε Πρόεδρε, καταρχάς θέλω να ευχαριστήσω και εγώ την κυρία Gebhardt, διότι έφερε στο Κοινοβούλιο ένα πάρα πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Πραγματικά άκουσα με έκπληξη ότι δεν ρυθμίζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση το νομικό στάτους των παιδιών που μεγαλώνουν με γονείς με σύμφωνο συμβίωσης. Αλλά μου προκάλεσε πολύ μεγαλύτερη έκπληξη η απάντηση της Επιτροπής, που οφείλω να πω ότι δεν την κατανόησα πλήρως. Σαν να έλεγε ο Επίτροπος ότι δεν ισχύει αυτό, διότι συμπεριλαμβάνονται και τα παιδιά από σύμφωνο συμβίωσης, αλλά στη συνέχεια σαν κάτι να άκουσα περί συμφωνίας όλων των κρατών μελών. Νομίζω ότι αυτό χρειάζεται μια καθαρή διευκρίνηση και δεν χρειάζεται, τέλος, να επαναλάβω και εγώ ότι χιλιάδες πλέον παιδιά γεννιούνται χωρίς οι γονείς τους να είναι παντρεμένοι με τον καθιερωμένο τρόπο.

  Anna Záborská (PPE). – Vážený pán predsedajúci, vieme, že tak, ako v roku 2015, ani dnes v Rade neexistuje jednohlasná podpora pre rozšírenie pôsobnosti nariadenia o spolupráci členských štátov v rodinných veciach a registrované partnerstvá. Zopakujem zdôvodnenie štátov, ktoré boli proti, citujem: žiadna iniciatíva Únie v tejto oblasti by nemala byť v konflikte, a to ani nepriamo, so základnými princípmi rodinného práva v členských štátoch. Dôvod, pre ktorý sa dnes zaoberáme touto otázkou, je zrejmý: vytvoriť politický tlak na tie členské štáty, ktoré svoju predstavu o manželstve a rodine nechcú prispôsobiť módnym trendom. Našťastie, tento parlament nemá v tejto otázke žiadnu právomoc. Preto sa čudujem, že dávame priestor takýmto rozpravám.

(Încheierea intervențiilor la cerere)

  Andrus Ansip, Vice-President of the Commission. – Mr President, let me say thank you to the House again for your continued support for the Commission’s proposal and for raising significant points about its contents.

At this stage the Commission does not have sufficient evidence to justify making a proposal to amend the provisions of the Brussels IIa Regulation on matrimonial matters. However, we have ensured that all its provisions that aim at improving the protection of children will apply equally to all children, regardless of the situation of the family where they live. Children are at the heart of this reform. The separation of their parents is difficult enough. They deserve proceedings that clarify their situation as quickly as possible and take their best interests into account. So we need to speed up cross-border cases, and we need these new rules quickly for the sake of children’s welfare.

To be absolutely clear: I was among the initiators of the civil partnership law in Estonia and, of course, I voted in favour of this law in Estonia. But now our aim is to help our children as quickly as possible, because they are in a difficult situation and, as has already been said by Members of the Parliament and as I said in the very beginning, in order to help our children unanimity in the Council is needed. Knowing that it is quite hard to reach that unanimity in extending our proposal, why do we have to put our children in a very difficult situation? This is my question.

However, we have to work with these issues. I fully agree with you: we have to respect same-sex marriages too.

  Președintele. – Dezbaterea a fost închisă.

Declarații scrise (articolul 162)

  Tadeusz Zwiefka (PPE), na piśmie. – Pytanie złożone do Komisji Europejskiej, bez podważania jego zasadności, niestety może mieć tylko jedną odpowiedź. Rozporządzenie Bruksela IIa o jurysdykcji, uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich i sprawach dotyczących opieki rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę to rozporządzenie stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich. Oznacza to, że orzeczenie wydane w jednym kraju jest stosowane we wszystkich krajach Unii.

Ponieważ nie wszystkie kraje UE mają w swoich systemach prawnych instytucję zarejestrowanego związku partnerskiego, z prawnego, ale także z politycznego punktu widzenia nie jest w tej chwili możliwe poszerzanie stosowania tego rozporządzenia na związki partnerskie. Mamy już instrumenty prawa unijnego, które zajmują się kwestią podziału majątku par, które zawarły związek partnerski, ale jest to specyficzna formuła wzmocnionej współpracy, do której przystąpiła tylko część państw członkowskich.

Gdyby KE przychyliła się do postulatów postawionych w pytaniu, uważam, że niestety państwa członkowskie nie doszłyby nigdy do porozumienia. Przy prawie rodzinnym wymagana jest jednomyślność. Już teraz widzimy, że przy – wydawałoby się – ważnych i popieranych przez wszystkich zmianach Rada bardzo powoli wypracowuje swoje stanowisko. Nie jestem zwolennikiem zachęcania do stosowania instrumentu wzmocnionej współpracy, ale może w takich przypadkach KE powinna taki krok przemyśleć, by nie blokować współpracy na polu prawa rodzinnego między państwami członkowskimi.