Polityka otwartego dostępu do wyników badań finansowanych ze środków publicznych a wysokie koszty publikacji naukowych

20.10.2020

Pytanie wymagające odpowiedzi na piśmie E-005700/2020
do Komisji
Art. 138 Regulaminu
Magdalena Adamowicz (PPE)

Powszechny dostęp do aktualnej wiedzy stanowi jeden z fundamentów rozwoju społeczeństw demokratycznych. To przekonanie stoi u podstaw koncepcji otwartego dostępu (ang. open access), czyli bezpłatnego udostępniania w internecie publikacji wyników badań naukowych, które zostały sfinansowane ze środków publicznych. Polityka otwartego dostępu została przyjęta m.in. przez najważniejsze agencje naukowe w Europie zrzeszone w ramach Koalicji S.

Jednocześnie jednak należy zwrócić uwagę na fakt, że rynek wydawniczy publikacji naukowych w Europie zdominowany jest przez ograniczoną liczbę wydawców. Przekłada się to na ceny publikacji typu open access, które są nie tylko zróżnicowane i wysokie (nawet do 4 tys. USD), ale dodatkowo wydają się nie odpowiadać rzeczywistym kosztom wydawniczym. Tymczasem wysokie koszty publikacji w otwartym dostępie prowadzą do zmniejszenia puli środków publicznych przeznaczonych na badania naukowe. To szczególnie problematyczne dla młodych naukowców, tym bardziej że to sami badacze są często odpowiedzialni za wynegocjowanie i opłacenie kosztów publikacji.

W związku z tym zwracam się do Komisji Europejskiej z następującymi pytaniami:

• 1.Czy Komisja planuje wesprzeć naukowców w procesie negocjacji cen z wydawnictwami lub opracować wspólną strategię ustalania kosztów publikacji w wolnym dostępie?
• 2.Jakie działania podejmie Komisja, aby zweryfikować, czy sposób ustalania cen publikacji naukowych przez wydawnictwa jest zgodny z unijnymi zasadami konkurencji?