De Europese Unie (EU) heeft krachtig gereageerd op de gedwongen landing van de Ryanairvlucht op 23 mei 2021. Op 24 mei 2021 heeft de Europese Raad de gedwongen landing veroordeeld en concrete te nemen maatregelen vastgesteld(1). Bij verbod van de Raad van 4 juni 2021 is de Belarussische luchtvaartmaatschappijen de toegang tot het luchtruim en de luchthavens van de EU ontzegd(2), en op 21 juni 2021 heeft de Raad Buitenlandse Zaken sancties ingesteld tegen 78 Belarussische personen en 8 entiteiten(3), waaronder zeven personen en een entiteit die betrokken waren bij het incident met Ryanair. De Raad bereikte ook overeenstemming over gerichte economische sancties in belangrijke sectoren; deze werden op 24 juni 2021 ingesteld(4).

Al deze maatregelen zijn een manier om druk uit te oefenen op het Belarussische regime; de bedoeling is het regime ertoe aan te sporen zijn gedrag en optreden te veranderen en onder meer de heer Roman Protasevich, mevrouw Sofia Sapega, en alle politieke gevangenen vrij te laten. De EU heeft herhaaldelijk tot hun vrijlating opgeroepen, onder meer toen de Belarussische ambassadeur werd ontboden om hem in kennis te stellen van het feit dat de EU het onaanvaardbare optreden van de Belarussische autoriteiten krachtig veroordeelt(5). De oproep om meneer Roman Protasevich en mevrouw Sofia Sapega onmiddellijk vrij te laten, stond ook centraal in een gezamenlijke verklaring van de EU, de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk van 21 juni 2021(6).

Wat de rol van Rusland betreft, was de boodschap van de EU zeer duidelijk. De onafhankelijkheid, soevereiniteit en integriteit van Belarus en de democratische keuze van het Belarussische volk moeten worden gerespecteerd. Elke inmenging van buitenaf moet worden vermeden.